GEMİ STABİLİTESİ. Başlangıç Stabilitesi (GM) Statik Stabilite (GZ-ø eğrisi) Dinamik Stabilite (GZ-ø eğrisi altında kalan alan )

Transkript

1 Eİ STAİLİTESİ Hasarsız emi Stabilitesi aşlangıç Stabilitesi () Statik Stabilite (Z-ø eğrisi) Dinamik Stabilite (Z-ø eğrisi altına kalan alan ) Yüzen Cisimlerin Dengesi ve aşlangıç Stabilitesi emiye herhangi bir ış kuvvetin geçici olarak etkimesi sonucu tekrar eski konumuna önme kabiliyetine stabilite enir. Stabil Stabil olmayan urum Nötr Stabilite ir geminin engeli olarak yüzebilmesi için aşağıaki iki şartın sağlanması gerekir: a) Yüzme Şartı Ağırlık Deplasman olmalıır. Deplasman: Cismin taşırığı sıvının ağırlığıır. ρ (ton) ρ: ton/ m ;, geminin su altına kalan hacmi (m ) b) Denge Şartı eminin herhangi bir ış kuvvet etkisi ile küçük bir açıya kaar meyil ettirilikten sonra ış kuvvet ortaan kalırılığına tekrar ik uruma önebilmesi için >0 olmalıır. (Pozitif başlangıç stabilitesi). PDF processe with CutePDF evaluation eition

2 K: eminin orta simetri ekseni ile omurga hattının kesişme noktası. : eminin su altı hacim merkezi. K K : eminin ağırlık merkezi. : etasantr noktası: eyilli urumaki, su altı hacim merkezinen geçen ve eniz yüzeyine ik olan oğrunun orta simetri ekseni ile kesiştiği noktaya enir. K K+-K : etasantr yüksekliği K: Su altı hacim merkezinin omurgaan yüksekliği : Enine metasantr yarıçapı K: Ağırlık merkezinin omurgaan yüksekliği I T I T : Enine Atalet omenti h b h I T b o Not: φ 0 meyil açılarına metasantr noktasının () orta simetri ekseni üzerine oluğu kabul eilebilir. üyük açılara ise aha farklı yerlere hareket eeceği için yukarıaki formülle hesaplanacak anlamını kaybeer. EİNİN DENE DURULARI ) Stabil (Dengeli) urum noktası en yukarıa. Z >0 Pozitif başlangıç stabilitesi Z. Doğrultucu moment Oluşan moment gemiyi tekrar ik konuma getirmeye çalışır.

3 ) Stabil olmayan (Dengesiz) urum Z noktası en aşağıa. <0 Negatif başlangıç stabilitesi Z. Yatırıcı moment Oluşan moment gemiyi yatırmaya evam eer. ) Nötr stabilite (Farksız enge) urumu noktası ile aynı yere. 0 Farksız enge Z. 0 Herhangi bir moment oluşmaığı için gemi bulunuğu meyil açısına urumunu korur.

4 etasantr Yarıçapı () Aşağıaki şekile gösterilen üç aet ağırlıktan oluşan sistemin bir bileşeninin (m ) kaar yatay hareketi sonucuna sistemin ağırlık merkezi ( ) kaar aynı yöne hareket eecektir: x x m x x m m. Duruma: m x + m x + mx x m + m + m. Duruma: m ( x + ) + m x + mx x m + m + m x x + ve m m i m m i eminin küçük bir φ açısı kaar meyil ettiği uruma: y.ø h g I x y L 0 y x ø T ø g h y.ø su hattının enine atalet momentiir. A y φ batan veya çıkan kısmın alanı V y φ x boyu x olan batan veya çıkan kısmın hacmi T: gemi sephiye merkezinin yatay hareket miktarı hh 4 y L L hh V φ y x 0 0 φ I T x eometrien T φ bağıntısı ile yukarıaki bağıntı birleştirilirse, I x ele eilmiş olur.

5 Negatif aşlangıç Stabilitesi ve ayılma Açısı: aşlangıç stabilitesi olmayan (<0) bir gemi herhangi bir ış etki ile meyil yaptığına oluşan yatırıcı moment ile meyil yapmaya evam eer ve evrilir. Ancak bazı urumlara gemi belli bir meyil açısına engee kalır. u enge açısına bayılma açısı enir. Z <0 ve Z<0 evrilmeye evam eer Denge urumu: Z 0 bayılma açısına enge Z φ b : bayılma açısı φ : evrilme açısı emi φ < φ herhangi bir meyil açısına bırakılırsa φ b ye öner. φ b φ φ (erece) Duvar boralı gemiler için Scribanti formülünen yararlanılarak Z 0 olan φ b yi araştıralım: tan φ Z ( + ) sinφ Z 0 olması için, sin φ 0 ise φ 0 geminin ik urumunaır.veya tan φ + 0 olmalıır. uraan tanφ bulunur. φ b tan ve, geminin başlangıç metasantr yüksekliği ve metasantr yarıçapıır

6 ATAN CİSİLERİN STAİLİTESİ w K aşlangıç urumu Yatırıcı moment Son urum eyil sıfır wx x eyil ile yüzer Tamamen batmış cisimlere metasantr noktası ile hacim merkezi aynı yereir ve sabittir. Yatırıcı veya oğrultucu momentler ağırlık merkezinin hareket etmesi sonucu oluşur. Su hattı olmaığı için 0 ır. K K >0 ise K>K olmalıır. Yani, hacim merkezi en yukarıa ise enizaltı pozitif başlangıç stabilitesine sahiptir. Aşağıa ise negatif başlangıç stabilitesine sahiptir. ile aynı yere ise nötr stabiliteye (farksız enge) sahiptir. Denizatlılara hacim merkezinin yeri eğişmeiği için enine veya boyuna ağırlık hareketleri ikkatle kontrol eilmeliir. eyil kaar trim e önemliir. Örnek olarak, enizatıan bir torpio atılığı zaman hemen alınan balast suyu ile enge yenien sağlanmalıır.