Avrupa da uyuşturucu sorununun durumu hakkında 2007 Yıllık raporu. İsim, yer, tarih ve saat

Transkript

1 Avrupa da uyuşturucu sorununun durumu hakkında 2007 Yıllık raporu İsim, yer, tarih ve saat

2 Avrupa da uyuşturucu sorunu hakkındaki son durum Avrupa nın uyuşturucu sorununun 29 ülkedeki genel değerlendirmesi Veri ve analizler: Avrupa çapında ve ülkeye göre En son eğilimler ve tepkiler Seçili konular: Uyuşturucu ve araba kullanma 15 yaş altındakiler arasında uyuşturucu kullanımı Kokain ve crack kokain kullanımı: büyümekte olan bir halk sağlığı sorunu 2

3 Çok dilli bir bilgi paketi 2007 Yıllık raporu: 23 dilde basılı ve çevrimiçi olarak İngilizce ek çevrimiçi materyal: Seçili konular İstatistik bülteni Ülke veri profilleri Reitox ulusal raporları 3

4 Bölüm I: Yıllık rapor 2007 genel değerlendirme Avrupa, on yıldan fazla süren artan uyuşturucu kullanımından sonra şu anda daha kararlı bir döneme giriyor olabilir Eroin kullanımı ve uyuşturucu enjekte etme genel olarak daha az rağbet görüyor Esrar kullanımı dengeleniyor, bazı ülkelerde gençler arasında gördüğü rağbetin azaldığına dair belirtiler var Kokain kullanımı yine artıyor ve rekor miktarda kokain ele geçirildi HIV: değerlendirme genel olarak olumlu ama 2005 te EUK lar arasında civarında yeni enfeksiyon Uyuşturucuya bağlı yüksek ölüm oranları 4

5 Esrar kullanımı dengeleniyor AB de yaklaşık 70 milyon yetişkin (15-64 yaş) hayatlarında bir kez esrar denemiştir. Yaklaşık 23 milyonu geçmiş yılda esrar kullanmıştır 1990 larda artan esrar kullanımını takiben, veriler kullanımın genel olarak dengelendiğine ve bazı ülkelerde düştüğüne işaret ediyor Üst sıralarda yer alan ülkeler arasında, İspanya da oranlar dengeleniyor ya da düşmeye başlıyor ve Çek Cumhuriyeti, Fransa ve Birleşik Krallık ta yüzde 3-4 lük oranlarda düşmüş bulunuyor Orta sıralarda yer alan ülkelerden elde edilen veriler Danimarka ve Hollanda da bir dengelenmeye işaret ediyor 5

6 Şekil GPS-4: Genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında esrara ilişkin geçmiş yıl yaygınlığındaki eğilimler, ulusal anketlere göre ölçülmüştür 6

7 Gençler arasında gördüğü rağbetin azaldığına dair belirtiler var Birleşik Krallık taki daha genç esrar kullanıcıları arasında (16-24 yaş), geçmiş yıl kullanımı 1998 de %28,2 den 2006 da %21,4 e düştü İspanya Okul Anketi (14-18 yaş): geçmiş yıl kullanımı 2004 te %36,6 dan 2006 da %29,8 e düştü Macaristan, Slovakya ve Norveç te esrar kullanımı hala genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında artıyor ama çoğu artış küçük Bunun istisnası İtalya. Genç yetişkinler arasında geçmiş yılda esrar kullanma oranları 2003 te %12,8 den 2005 te %16,5 e çıktı. 7

8 Şekil GPS-10: Birleşik Krallık ta yaş grubuna göre geçmiş yılda esrar kullanma yaygınlığı, ulusal nüfus anketleriyle ölçülmüştür 8

9 Dikkatler yoğun esrar kullanımına çevriliyor Esrar kullanıcılarının sadece nispeten küçük bir oranı bu uyuşturucuyu düzenli veya yoğun olarak kullandığını rapor ediyor Ancak rapora göre bunlar hala önemli sayıda birey demek Hayatlarında en az bir kez esrar denemiş olan 70 milyon yetişkinin %18 i, yani 13 milyondan fazlası geçmiş ay esrar kullandığını bildirdi Avrupalı yetişkinlerin yaklaşık %1 i (3 milyon civarında kişi) uyuşturucuyu her gün veya neredeyse her gün kullanıyor olabilir 9

10 Esrar sorunları için tedavi talepleri 1999 ve 2005 arasında, esrar sorunları için tedavi talep eden Avrupalıların sayısı yaklaşık üç kat arttı Ayrıca esrar sorunlarına yönelik yeni tedavi talepleri de hastadan ye çıktı 2005 de, tüm yeni taleplerin %29 u esrarla ilgiliydi Düzensiz, düzenli ve yoğun kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak için Avrupa da artık yenilikçi müdahaleler geliştiriliyor 10

11 Şekil TDI-1, bölüm ii: Kullanılan birincil uyuşturucuya göre, tedaviye başlayan tahmini yeni hasta sayısındaki eğilim ( ). Birincil uyuşturucuya göre hasta sayılarındaki eğilim. 11

12 Bölüm 3, Şekil 4: Tedavi hizmetlerinin kullanılma şeklindeki eğilimler ( ). Tüm taleplerin % si cinsinden, hastaların tedavi görmek istediği başlıca uyuşturucu. 12

13 Kokain kullanımı yine artıyor 2007 raporu: yaklaşık 4,5 milyon Avrupalı (15-64 yaşındaki tüm yetişkinler) olasılıkla geçmiş yıl kokain kullanmıştır 2006 raporu: tahmini 3,5 milyon yetişkin Esrardan sonra en yaygın kullanılan ikinci yasadışı uyuşturucu Ecstasy ve amfetaminlerin önünde 13

14 Kokain rakamları Yaklaşık 12 milyon Avrupalı (yetişkinlerin %4 ü) hayatlarında bir kez denemiştir Yaklaşık 2 milyon kokaini geçmiş ay kullanmıştır, bu ecstasy e ilişkin tahminin iki katından fazla Genç yetişkinler (15-34 yaş) arasında, rapor eden çoğu ülkede geçmiş yıl kokain kullanımında artışlar kaydedilmiştir Yaklaşık 7,5 milyon genç yetişkin hayatlarında bir kez kokain denemiş, 3,5 milyon geçmiş yılda, 1,5 milyon da geçmiş ayda kullanmıştır En yüksek yaygınlıklı ülkelerde (İspanya, Birleşik Krallık), yeni artışlar küçük olup, yaygınlığın dengelenmekte olabileceğini göstermiştir. Danimarka ve İtalya net artışlar rapor etmiştir. 14

15 Bölüm 5, Şekil 7: Genç yetişkinlerde (15-34) geçmiş yılda kokain kullanımı yaygınlığına ilişkin eğilimler 15

16 Kokainin halk sağlığına etkisi Kokainin halk sağlığını ne şekilde etkilediğine ilişkin göstergelerden biri kokain sorunlarına yönelik tedavi taleplerindeki artıştır 2005 te, Avrupa daki tüm yeni tedavi taleplerinin neredeyse dörtte biri (%22) kokainle ilgiliydi: 1999 daki hastaya oranla toplam hasta Çoğu tedavi talebi az sayıda ülkede meydana geliyor: Avrupa daki kokain tedavisi raporlarının çoğundan İspanya ve Hollanda sorumlu Tedavi hizmetleri çok geniş bir hasta yelpazesine bakım sunma sorunuyla yüzyüze (bkz. aşağıda Seçili konular, Bölüm II) 16

17 Rekor miktarda kokain ele geçirildi Avrupa da kokain ele geçirme vakalarının sayısı ve el konulan miktarlar 2000 ve 2005 arasında artmıştır 2005 de rekor bir 107 tona ulaşan kokain ele geçirme vakası meydana geldi (2004 te ele geçirilen miktarların %45 ten fazlası) Ele geçirme vakaları toplam sayısının yaklaşık yarısından ve ele geçirilen en büyük miktardan İspanya sorumluydu (2005 te 48,4 ton; 2004 te 33,1 ton) El konulan ikinci en büyük miktarlardan sorumlu ülke Portekiz di (2005 te 18,1 ton; 2004 te 7,4 ton) 17

18 Transit yollar İber Yarımadası, kokainin Avrupa ya başlıca giriş noktası Avrupa da ele geçirilen kokainin çoğu anakaraya Güney Amerika dan veya Orta Amerika ve Karayipler yoluyla giriyor Batı Afrika ülkeleri giderek daha çok transit yollar olarak kullanılıyor AB, ticaret yollarındaki değişimlere Üye Devletler arasında geliştirilmiş koordinasyon ve işbirliğiyle tepki veriyor 2007 de Denizcilik Analiz ve Operasyon Merkezi - Narkotik (MAOC-N) kuruldu 18

19 HIV: genel değerlendirme olumlu Enjekte eden uyuşturucu kullanıcıları (EUK lar) arasındaki HIV bulaşma oranı 2005 te çoğu AB ülkesinde düşüktü Hizmetlerin yaygınlaşmasıyla, Avrupa da daha önceleri görülen HIV salgınları büyük oranda önlenmiş görünüyor Baltık Ülkeleri nde de yeni enfeksiyonlarda göreceli bir düşüş var Ancak 2005 te AB deki EUK lar arasında yaklaşık yeni enfeksiyon görüldü Veri rapor eden AB ÜD leri arasında, Portekiz EUK larda en yüksek bulaşma oranına sahip (2005 te +/- 850 yeni enfeksiyon) kadar EUK HIV le, 1 milyon kadarı HCV yle yaşıyor 19

20 Yüksek uyuşturucuya bağlı ölüm oranları Aşırı doz genç Avrupalılar arasında önlenebilir ölümlerin önemli bir sebebi Ölümler tarihsel olarak yüksek: yılda aşırı doz ölümü ve en yeni verilerde belirgin bir düşme eğilimi yok Birkaç ülkede, ölümlerde yeni artışlar kaydedildi ve aşağıdaki ülkelerde %30 un üzerinde artışlar görüldü: Yunanistan ( ), Avusturya ( ), Portekiz ( ) ve Finlandiya ( ) Avrupa da aşırı dozun önlenmesine yönelik kapsamlı yaklaşım yok ve uyuşturucuya bağlı ölümlerin azaltılmasına ilişkin hedeflere ulaşılamaması riski var 20

21 Uyuşturucuya bağlı ölümler (devamı) Soruna katkıda bulunan olası risk faktörleri: opioid kullanıcılarının daha fazla çoklu uyuşturucu kullanması ve eroinin bulunabilirliğindeki artışlar Avrupa da genel olarak kararlı olan eroin durumunun sürdürülebilirliği Afganistan daki opium üretiminin artmasıyla gölgeleniyor 2006 da ton opium üretildi - %92 si Afganistan da Küresel eroin üretimi tahminleri yine artıyor: 2005 te 472 tondan 2006 da 606 tona çıktı (UNODC, 2007) 21

22 Bölüm 8, Şekil 13: Veri bulunan tüm Üye Devletler için, akut uyuşturucuya bağlı ölümlerdeki genel eğilim,

23 Bölüm II: Seçili konular 2007 genel değerlendirme 2007 Yıllık raporunun yanı sıra yayımlanan üç ayrıntılı inceleme Uyuşturucu ve araba kullanma Çok genç kişiler (15 yaş altı) arasında uyuşturucu kullanımı ve buna bağlı sorunlar Kokain ve crack kokain kullanımı: büyümekte olan bir halk sağlığı sorunu 23

24 Uyuşturucu ve araba kullanma (1) Esrar ve benzodiazepinler Avrupa daki sürücüler arasında alkolden sonra en yaygın kullanılan psikoaktif maddeler Çalışma türünden bağımsız olarak tutarlı bir bulgu (örneğin rasgele/şüphe üzerine yol kenarı testleri, hastanelerde, otopsi) Çalışmalar bu iki maddeden hangisinin daha yaygın olduğuna göre bölünüyor İstisnalar: Finlandiya, İsveç, Letonya ve Norveç te, amfetamin sürücülerde esrar ve benzodiazepinlerden daha fazla bulunuyor. Slovenya da, opioidler benzodiazepinlerden daha fazla bulunuyor. 24

25 Uyuşturucu ve araba kullanma (2) Performans testleri esrar ve benzodiazepin kullanımının, alınan doza, toleransa ve aldıktan sonra geçen süreye göre değişen oranlarda, sürücülük becerisinin kaybına yol açtığını gösteriyor Risk değerlendirme çalışmaları, bu uyuşturucuların alkolle bir arada kullanılmasının bir trafik kazasına karışma ya da bir kazadan sorumlu olma riskini önemli oranda artırdığını gösteriyor Esrar kullanan sürücüler genellikle genç erkekler, benzodiazepin kullanan sürücüler ise orta yaşlı ve genellikle kadınlar Alkol: hala yollarımızda hayatları tehlikeye atan 1 numaralı madde 25

26 Uyuşturucu ve araba kullanma (3) Pek çok ülke bu sorunla mücadele etmek için kanunlarını sıkılaştırmış, cezaları artırmış veya ulusal stratejilerinde değişiklik yapmıştır Ülkelerin uyuşturuculu araba kullanmaya yönelik hukuki tepkileri sıfır tolerans kanunlarından (maddenin başlı başına tespitine ceza uygulama) beceri kaybı kanunlarına (kişinin araba kullanmaya uygun olmadığına karar verilirse ceza uygulama) kadar büyük farklılık göstermektedir Yasadışı uyuşturuculara (örneğin esrar) yönelik sıfır tolerans kanunları Belçika, Portekiz ve İsveç (1999) ile Fransa ve Finlandiya da (2003) uygulamaya konmuştur Bazı ülkeler yol kenarı uyuşturucu testlerine (örneğin, tükürük, ter testleri) izin vermek için kanunlar çıkarmıştır ama bazı kanun taslakları kanunun kabulü için güvenilir test kitlerini beklemektedir 26

27 Uyuşturucu ve araba kullanma (4) Çoğu AB ÜD si madde kullanımı ve araba kullanmaya ilişkin kitle iletişim kampanyaları gerçekleştiriyor ama bunlar öncelikli olarak alkol odaklı oluyor AB ülkelerinin yalnızca yaklaşık beşte biri spesifik olarak esrar ve benzodiazepinleri hedef alıyor Uyuşturucuya özel önleme programları artık sürücülük okullarında yaygın olarak yer alıyor Genele yönelik kampanyalar uygun olmayabilir (esrar ve benzodiazepin kullanıcılarının profilleri birbirinden oldukça farklı) Pek çok kişi ilaçların araba kullanma becerisi üzerindeki olası etkilerini bilmiyor (5 ülke ilaç ambalajları üzerinde piktogram kullanıyor) 27

28 15 yaş altındakiler arasında uyuşturucu kullanımı (1) Çok genç kişiler arasında yasadışı uyuşturucu kullanımı nadir, düzenli kullanım daha da nadir Uyuşturucu kullanımının başka psikolojik/sosyal bozukluklarla birarada meydana geldiği belirli nüfus grupları arasında yaygın olarak görülüyor En yaygın olarak kullanılan yasadışı uyuşturucu esrar olup, bunu inhalanlar (örneğin tutkal, sprey) izliyor Esrar kullandığını bildiren yaşındaki öğrenciler arasında 13 yaşına kadar ilk uyuşturucu kullanımı nadir (tipik olarak %1 %4) Okul anketleri, 13 yaşına kadar günlük tütün kullanımının AB ülkelerinde farklılık gösterdiğini ortaya koydu (%7 %18). Öğrencilerin %5 ila %36 sı o yaşa kadar hiç sarhoş olmadıklarını rapor etti 28

29 15 yaş altındakiler arasında uyuşturucu kullanımı (2) 15 yaş altındaki az sayıda kişi uyuşturucu tedavisine başlıyor (tüm hastaların %1 den azı) Aile, sosyal hizmetler veya cezai adalet sistemi tarafından yönlendiriliyor Büyük çoğunluk tedaviye birincil esrar kullanımı ve, daha az bir ölçüde de, inhalan kullanımı için başlıyor Aile bireyleri psikoaktif madde kullanan 15 yaş altındakilerin erken yaşta uyuşturucu kullanma riskine daha yüksek oranda maruz kaldıkları biliniyor (uyuşturucu tedavisi gören en hasta çocuklarıyla yaşıyor) Avrupa da 2005 te, 15 yaş altındakiler arasında uyuşturucuya bağlı 18 ölüm rapor edildi (bu gibi ölümlerin toplam sayısının %0,2 s) 29

30 15 yaş altındakiler arasında uyuşturucu kullanımı (3) Çok genç uyuşturucu kullanıcılarını hedef alan tepkiler evrensel önleme yaklaşımlarından (örneğin okullar, topluluklar) kullanımdan şüphelenildiğinde yapılan erken müdahalelere (örneğin rehberlik) kadar değişiyor Orta derecede önlemler arasında yüksek risk gruplarına özel olarak oluşturulmuş önleme tepkileri bulunuyor (örneğin risk altındaki aileler) Çoğu AB ülkesinde, erken yaşta yasal madde kullanımının önlenmesine yönelik tedbirler sonraki zamanlarda yasadışı olanların kullanımına karşı da önlem olarak görülüyor Gençler arasında yasadışı uyuşturucuların teşvik edilmesi bazı ülkelerde ağır cezalar getiriyor Okulların veya gençlerin gittiği yerlerin yakınında yasadışı uyuşturucu satışı da ağır cezaya tabi 30

31 Kokain ve crack kokain kullanımı (1) Son yıllarda aşağıdakilere ilişkin ciddi kaygılar bulunuyor: bazı ülkelerde eğlence ortamları ve genel olarak gençler arasında kokain kullanımında meydana gelen artışlar kokain ve eroinin birarada kullanımının sorunlu opioid kullanıcıları arasında yaygınlaşması sorunlu crack kokain kullanımı. Bu hala nadir ama bazı bölgelerdeki marjinalleşmiş gruplarda kaygıya yol açıyor 31

32 Kokain ve crack kokain kullanımı (2) Kokain kullanımının olumsuz etkileri arasında şunlar bulunur: kalp damar hastalıkları, serebrovasküler hastalıklar ve nörolojik bozukluklar Kokain toksisitesi riski başka maddelerle (örneğin alkol, eroin) birarada kullanımdan etkileniyor olabilir 2005 te yaklaşık 400 ölümün kokain bağlantılı olduğu kaydedildi salt farmakolojik aşırı dozdan kaynaklanan ölümler nispeten nadir Kokaine bağlı ölümler olasılıkla yetersiz raporlanıyor 32

33 Kokain ve crack kokain kullanımı (3) Çok farklı kokain kullanıcılarını çekebilecek ve özel ihtiyaçlarını karşılayabilecek esnek tedavi hizmetleri gerekiyor Şu anda kokain kullanıcılarının yoksunluğu sürdürmelerine veya kullanımı azaltmalarına yardımcı olacak hiçbir etkili ilaç bulunmuyor Tedavi gören kokain kullanıcılara semptomatik rahatlama sağlamak için (anksiete, depresyon) genellikle antidepresan veya benzodiazepin gibi ilaçlar reçete ediliyor Yeni gelişmeler: çekilme semptomlarını/şiddetli uyuşturucu isteğini azaltan deneysel terapötik ilaçlar klinik deneylerde potansiyel sergilemiştir. Kokain bağımlılığı için bir kokain aşısı (TA-CD) yoluyla immünoterapi şu anda araştırılma aşamasında bulunuyor. 33

34 Kaydedilen ilerlemeleri görme zamanı Şu anda Avrupa da on yıl öncesine göre daha karmaşık ve heterojen bir uyuşturucu durumuyla karşı karşıyayız Akıllı yatırımların nerelerde yarar sağladığının gösterilmesi önemli Uyuşturucu kullanımı, tarihsel olarak yüksek seviyelerde de olsa, pek çok önemli alanda dengelenmiş bulunuyor bazı durumlar ihtiyatlı bir iyimserliği hak ediyor Ülkelerin önleme, tedavi ve hasar azaltma faaliyetlerinde çarpıcı bir artış ve arzın azaltılmasında daha sağlam bir işbirliği var Yeni başarılar hakkında düşünme dönemine girerken, kaydedilen ilerlemelerin değerlendirilmesi şu anda hayati önem taşıyor. EMCDDA, 2008 de AB uyuşturucu eylem planının değerlendirmesine ve UNGASS inceleme sürecine katkıda bulunacak. 34