ÜNİTE:1. Felsefe Nedir? ÜNİTE:2. Epistemoloji ÜNİTE:3. Metafizik ÜNİTE:4. Bilim Felsefesi ÜNİTE:5. Etik ÜNİTE:6. Siyaset Felsefesi ÜNİTE:7.

Transkript

1

2 ÜNİTE:1 Felsefe Nedir? ÜNİTE:2 Epistemoloji ÜNİTE:3 Metafizik ÜNİTE:4 Bilim Felsefesi ÜNİTE:5 Etik 1 ÜNİTE:6 Siyaset Felsefesi ÜNİTE:7 Estetik ÜNİTE:8 Eğitim Felsefesi

3 Dersin Adı : Felsefe Dersin Kodu : FEL207U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Felsefe Nedir? Dualarınıza dikkat edin. Gerçekleşebilirler. Emerson ÖRNEK SORU: Aşağıdakilerden hangisi metafizik varlığı ifade eder? A - İnsan üstü yeteneklerle hissedilen varlık türüdür. B - "Sayı" ve "ispat" gibi matematiksel nesnelerin genel adıdır. C - Var olmak için diğer var olanlara ihtiyaç duymayan varlıktır. D - Duyularla algılanmayan ancak metafizik yargılar son ucunda var olması gerektiğine inanılan varlık türüdür. E - Hiçbir varlığa yüklenmeyen varlık türüdür. Doğru Cevap:D Felsefenin bilgelikle olan ilişkisini açıklamak. Felsefe, etimolojik kökeni ya da sözcük anlamıyla bilgelik sevgisi, bilgelik arayışı anlamına gelir. Felsefenin aradığı bilgelik çok şey bilme, malumatfuruş olma anlamına gelmediği gibi, bilge kişi de doğallıkla bilgili kişi anlamına gelmez. Bilge kişi, tefekkür içinde olan, olup bitenlerin gerisindeki gerçek nedenleri bulmaya çalışan, hayatı doğru kavrayan, hemen her şey üzerine kuşatıcı bir kavrayış geliştirmiş, düşünsel bir açıklığa ve zihinsel olgunluğa sahip kimse olmak durumundadır. Sokrates'e göre felsefe bir eleştiri ve sorgulama, karşılıklı tartışma faaliyetidir. Thales'in, Batı felsefesinin ilk filozofu olarak kabul edilmesinin en önemli nedeni, onun "doğal olayların, oğa üstü güç ve nedenlerle değil de doğal nedenlerle açıklanması gerektiği" kabulüdür. Karl Marx'a göre, "Filozoflar dünyayı anlamak değil, değiştirmeyi amaçlamalıdır." J. W. Von Goethe'ye göre, "Üç bin yılın hesabını göremeyen karanlıkta yolunu bulamaz, günü gününe aşar ancak." Konfüçyüs felsefesi: Toplumsal ve politik sorunlarla, doğru ve adil yönetim gibi konularda, aile ve emaat değerleriyle ilgili olmuştur

5 İlkçağ Doğu Felsefesinin doğayla, varolan şeylerin yapısı ve özüyle ilgilenmemiş olmasının nedeni, rıetafizik veya varlık felsefesiyle meşgul olmamalarıdır. Thomas Hobbes'e göre, "Gördüğü olayların nedenlerini araştırmak insanın doğasına özgüdür. Bazıları iaha çok araştırır, bazıları daha az ama herkes kendi iyi ya da kötü kaderinin nedenlerini araştıracak kadar neraklıdır." O, dahası sahip olduğu entelektüel kavrayış ve zihinsel olgunluğu eylemlerine ve hayatına yansıtmış kâmil bir insandır. Felsefenin veya onun bilinen ve yaygın kabul gören şekli olarak Batı felsefesinin doğuşunun ancak muthostan logosa geçiş yoluyla olabileceğini açıklamak. Felsefe ya da Batı da felsefe, efsane ya da mitolojik açıklamadan logosa yani rasyonel açıklamaya geçişle başlamıştır. R. W. Emerson'a göre, "Tanrı her zihne, kişinin gerçeklik ile rahat bir yaşam arasında kendi tercihini yapması için imkan sunar; bunlardan hangisini seçeceği insana kalmış bir şeydir. Ama o ikisini birden asla seçemez." Felsefe, Grekçe philosophia sözcüğünden gelmektedir. Phileo (sevmek) ve Sophia (bilgelik) sözcüklerinden türetilmiş olup bilgelik sevgisi veya bilgelik arayışı anlamını taşır. Bilge kişi, tefekkür içinde olan, olup bitenlerin gerisindeki gerçek nedenleri bulmaya çalışan, hayatı doğru kavrayan, hemen herşey üzerinde kuşatıcı bir kavrayış geliştirmiş, düşünsel bir açıklığa ve zihinsel olgunluğa sahip, sahip olduğu kavrayış ve zihinsel olgunluğu eylemlerine ve yaşamına yansıtmış kamil bir insandır. İçinde yaşanılan dünyayı anlama ve açıklama çabası, insanı diğer canlılardan ayıran temel özelliktir. Bu çaba, bilim, din, sanat ve felsefe olmak üzere dört biçimde gerçekleşir. Bu disiplinlerin ortak yönü, algısal görünüşlerin ötesine geçerek kalıcı gerçeğe erişme çabasıdır. Muthos: Dünyada meydana gelen olayları mitolojik yani doğaüstü nedenlerle açıklayan efsane anlamındadır. Logos: Bilim, akıl ve rasyonel açıklama anlamına gelir. Felsefenin ortaya çıkışı Muthos'dan Logos'a geçiş ile sağlanmıştır. Muthosun açıklaması veya mitolojik açıklama tekil olaylar üzerine bir açıklama olup doğaüstü nedenlere dayanır. Üstelik bu açıklama test edilebilir veya sorgulanabilir olmayıp olduğu gibi benimsenir. Oysa logosa dayalı açıklama, genel ve akla dayalı bir açıklama olup onda doğal olaylar doğal nedenlerle açıklanır. Bilim ve felsefeye özgü bu tür bir rasyonel açıklama, sorgulanıp sınanabilir bir açıklamadır. 4 Felsefenin sunduğu sorular ikinci düzey sorular ya da "büyük sorular"dır, verdiği yanıt ya da açıklamalarda ikinci düzey açıklamalardır. Nedensellik: Birbirine neden ve sonuç olarak bağlanan iki olay, durum, olgu ve özellik arasındaki sabit ve sürekli ilişkidir. Bu konuyu ele alan düşünürlerin bazıları Aristoteles, David Hume ve 1. Kant'tır. William Blake: "Kendi kanatlarıyla uçamayan hiçbir kuşun yükseğe çıkamayacağını" söyleyerek, insan yaşamını büyük sorulara başkaları nın verdiği yanıtlarla yönlendirip anlamlandıramayacağını belirtir. Felsefenin kurucu boyutu: Felsefenin dış dünyadaki çokluğu veya görünüşleri bir teori ya da kuşatıcı bir açıklama yoluyla anlamlandırmaya çalışmasıdır. Bu boyut felsefenin ilk başlangıcından itibaren çeşitli

6 biçimlerde karşımıza çıkan "klasik felsefe" anlayışını temsil eder. O, sorgusuz sualsiz benimsenmek yerine, mantıksal yapısı ele alınarak tartışılıp değiştirilebilir ve geliştirilebilir. Demek ki dünyaya ve onda olup bitenlere dair logosa dayalı bir açıklama bilim ve felsefenin özsel özelliği olmak durumundadır. Felsefenin bilim, din ve sanat gibi disiplinlerle olan ortaklığım ve farklılıklarım ayırt etmek. İnsan, diğer bütün canlılardan aynı zamanda ruhsal bir varlık olmasıyla farklılık gösterir. Bu özelliği dolayısıyla o, sadece görünüşleri algılamakla yetinmeyip görünüşlerin ötesine geçerek dünyayı anlamaya ve anlamlandırmaya çalışır. Felsefenin analitik boyutu: Felsefenin, kavramları çözümleyip, zihinsel bulanıklık ve belirsizlikleri c tadan kaldırma, akıl yürütmelerin mantıksal yapısını açıklamaya çalışan boyutudur. Felsefenin analitik ve kurucu boyutu arasındaki ilişkiyi olabilecek en açık biçimlerde gören düşünı lerden biri Sokrates, diğeri Descartes'tir. Felsefenin eleştirel boyutu: Felsefenin kavram ve teorilerini arka planıyla, dayanaklarını, örtülü aı lamlarını ortaya çıkarmaya çalışan boyutudur. Sokrates'e göre, "irdelenmemiş, sorguya çekilmemiş bir hayat yaşamaya değmez." Epistemoloji: Bilgi felsefesidir. Felsefenin bilgiyi genel olarak ele alan, bilgiyle ilgili problemleri araşt ran, bilginin kaynağını, doğasını, doğruluğunu, sınırlarını inceleyen dalıdır. Dil felsefesi: Dilin kökenini, yapısını, anlam problemini ele alan felsefe dalıdır. Felsefeyi bir eleştiri ve sorgulama etkinliği, bir tartışma faaliyeti olarak anlayıp, neredeyse bütün b hayatını insanlarla felsefe tartışarak geçirmiş olan Yunanlı düşünür Sokrates'tir. Bilim felsefesi: Bilimin doğasına ve özellikle yöntemlerine, kavramlarına, ön kabullerine ve bilimi diğer disiplinler içindeki yerine ilişkin araştırmalardan meydana gelen, kısacası bilimi konu alan felsef disiplinidir. İnsan bu anlama ve anlamlandırma etkinliğini bilim, din, felsefe ve sanat üzerinden gerçekleştirir. Demek ki bu dört disiplin arasındaki ortaklık, hepsinin de dünyayı anlamlandırma çabası sergilemeleridir. Fakat onlar, insanın ruhsal varlığının farklı yönlerine dayanırlar. Örneğin din insanın inanma istemine, sanat hayal gücüne, bilim ve felsefe ise aklına dayanır. Bilim ile felsefe arasındaki farklılık bilimsel doğruların nesnel olup kanıtlama ve ispata dayandıkları yerde, felsefi düşünce ve iddiaların büyük ölçüde öznel bir çabanın eseri olmaları ve gerekçelendirmeye dayanmalarından kaynaklanır