İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERS KİTABI 7. SINIF YAZARLAR KOMİSYON

Transkript

1 İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERS KİTABI 7. SINIF YAZARLAR KOMİSYON DEVLET KİTAPLARI BİRİNCİ BASKI..., 2013

2 MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI YAYINLARI...: 5848 DERS KÝTAPLARI DÝZÝSÝ......: ?.Y Her hakký saklýdýr ve Millî Eðitim Bakanlýðýna aittir. Kitabýn metin, soru ve þekilleri kýsmen de olsa hiçbir surette alýnýp yayýmlanamaz. Editör Dil Uzmanı : Ekrem ÖZBAY : Muharrem OKUMUŞ Görsel Tasarım Uzmanı : Ertuğrul ÇAKIR Dilek ANDER Program Geliştirme Uzmanı Rehberlik Uzmanı Ölçme Değerlendirme Uzmanı : Hasan TOPAL : Davut YURTTAŞ : Çetin TORAMAN ISBN Millî Eðitim Bakanlýðý, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve 76 sayýlý kararý ile ders kitabý olarak kabul edilmiþ, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve sayýlý yazısı ile birinci defa adet basýlmýþtýr.

3

4

5

6

7 İÇİNDEKİLER ORGANİZASYON ŞEMASI... 9 KULLANILAN SEMBOLLER ÖĞRENME ALANI: İNANÇ 1. ÜNİTE: MELEK VE AHİRET İNANCI 1. Varlıklar Âlemi Meleklere İman Meleklerin Özellikleri ve Görevleri Meleklere İmanın, Davranışların Güzelleşmesine Katkısı Kur an a Göre Cin ve Şeytan Şeytanın Kötülüğünden Korunma Konusunda Kur an ın Öğütleri Toplumda Yaygın Olan Bazı Batıl İnançlar Ahirete İman Kıyamet ve Yeniden Dirilme Dünya Hayatında Yapılanların Karşılığı: Ahiret Nâs Suresi ve Anlamı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: İBADET 2. ÜNİTE: ORUÇ İBADETİ 1. Ramazan Ayı ve Önemi Ramazan Orucu Ramazan Ayı ve Oruçla İlgili Kavramlar Muharrem Orucu Oruç Tutarken Nelere Dikkat Etmeliyiz? Orucu Bozan Durumlar Oruç İbadetinin Kişiye ve Topluma Kazandırdıkları Ramazan Bayramı Sevinci Mâ ûn Suresi ve Anlamı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: HZ. MUHAMMED 3. ÜNİTE: BİR İNSAN VE PEYGAMBER OLARAK HZ. MUHAMMED 1. Hz. Muhammed in İnsani Yönü Hz. Muhammed in Peygamberlik Yönü Hz. Muhammed Son Peygamberdir Hz. Muhammed Kur an ı Açıklayıcıdır Hz. Muhammed İnsanlık İçin Bir Uyarıcıdır Hz. Muhammed İnsanlığa Bir Rahmettir Hz. Muhammed Güzel Ahlakın Tamamlayıcısıdır ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: KUR AN VE YORUMU 4. ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR 1. Din ve Din Anlayışı Din Anlayışındaki Yorum Farklılıklarının Sebepleri İslam Düşüncesinde Yorum Biçimleri İnançla İlgili Yorumlar

8 3.2. Fıkhi Yorumlar Tasavvufi Yorumlar Yesevilik Kadirilik Nakşibendilik Mevlevilik Alevilik-Bektaşilik Cem ve Cemevi Razılık ve Kul Hakkının Sorulması On iki Hizmet Semah Musahiplik (Yol Kardeşliği) Dua ve Gülbenkler Hızır Orucu Din Anlayışındaki Farklılıklar Niçin Zenginliktir? Dinde Zorlama Yoktur Okuma Metni: Hz. Ali nin Cesaret ve Kahramanlığı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: AHLAK 5. ÜNİTE: DİN VE GÜZEL AHLAK 1. Din Güzel Ahlaklı Olmaya Nasıl Katkı Sağlar? İslam da Övülen Bazı Ahlaki Tutum ve Davranışlar Doğruluk ve Dürüstlük Başkalarına Maddi Yardımda Bulunmak (İnfak) Emaneti Korumak Adaletli Olmak Hoşgörü ve Bağışlama Alçak Gönüllülük (Tevazu) Görgülü Olmak Savurganlıktan Kaçınmak Okuma Metni: Mevlânâ, Abdal Musa ve Kaygusuz Abdal dan Sözler ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: DİN VE KÜLTÜR 6. ÜNİTE: KÜLTÜRÜMÜZ VE DİN 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri Dilimizdeki Dinî Motifler Örf ve Âdetlerimizdeki Dinî Motifler Musikimizdeki Dinî Motifler Mimarimizdeki Dinî Motifler Laiklik, Din ve Vicdan Özgürlüğünün Garantisidir ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM SÖZLÜK KAYNAKÇA

9 ORGANİZASYON ŞEMASI ÖĞRENME ALANI: AHLAK 5. ÜNİTE DİN VE GÜZEL AHLAK ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Güzel ahlakla ilgili bir ayet meali ve bir hadis bularak defterinize yazınız. 2. Doğruluk ve dürüstlükle ilgili birer tane atasözü ve deyim bulunuz. 3. İnfak, tevazu ve israf kelimelerinin anlamlarını sözlükten öğreniniz. 4. Savurganlığın zararlarıyla ilgili gözlemlerinizi defterinize yazınız. Ünite ile ilgili araştırmaya, düşünmeye ve gözlem yapmaya yönlendirici hazırlık sorularının yer aldığı bölüm DİN VE GÜZEL AHLAK Konu başlarında öğrencilerin dikkatlerini derse çekmeyi amaçlayan motivasyon ifadelerinin yer aldığı bölüm Emaneti Korumak Kendisine güvenebileceğiniz arkadaşınızda en çok hangi özelliği ararsınız? Geri alınmak ya da saklanmak üzere bir kimseye bırakılan eşya ve benzerlerine emanet denir. Emanet; korumamız istenilen bir mal, eşya veya para olabileceği gibi herhangi bir görev veya saklı tutmamız gereken bir sır da olabilir. Sorumluluk alanımıza giren her şey aslında birer emanettir. Emanet konusunda duyarlı davranan kimseye emin (güvenilir kimse) denir. Emaneti korumanın önemi ile ilgili Enfâl suresinin 27. ayetinde şu uyarıda bulunulmaktadır: Ey iman edenler! Allah a ve peygambere hainlik etmeyin. Sonra size emanet edilen şeylere hıyanet etmiş olursunuz. Başka bir ayette de emaneti gerektiği gibi koruyanların güzel bir karşılıkla ödüllendirileceği şöyle müjdelenmektedir: Emanetlerini koruyanlar, verdikleri sözü tutanlar ve namazlarına devam edenler... İşte onlar Firdevs cennetine vâris olacaklar ve orada ebedî olarak kalacaklardır. 1 Konuyu daha iyi anlamaya yönelik şiir, hikâye, ayet ve hadis meali, örnek olay vb. etkinlikleri içeren bölüm. KONUŞALIM Arkad aşını za teslim ettiğ tiği- niz bir eşyanın korunmadı ğı - nı ı öğ rendi diğiniz ğinizde e ve receğiniz tepki yi ar kadaş larını ızla ko- nuş uşun un uz. 1 Mü minûn suresi, ayetler

10 KULLANILAN SEMBOLLER Konunun daha iyi anlaşılmasına yönelik şiir, hikâye, ayet ve hadis meali, örnek olay, görsel vb. etkinlikleri içeren bölüm. BULALIM ARAŞTIRALIM TAMAMLAYALIM FİLM RAPORU ÖRNEK VERELİM İNCELEYELİM KONUŞALIM SÖYLEYELİM TARTIŞALIM BEYİN FIRTINASI GRUP ÇALIŞMASI YAPALIM 5N 1K İLKELER ÇIKARALIM AÇIKLAYALIM MESAJ ÇIKARALIM DRAMA HAZIRLAYALIM SÖZLEŞME YAPALIM YORUMLAYALIM DEĞERLENDİRELİM ANLATALIM BELİRTELİM PAYLAŞALIM ÇİZELİM PANO HAZIRLAYALIM YAZALIM LİSTELEYELİM KISSADAN ANLADIKLARIMIZ DOLDURALIM Konuyla ilgili ayet, hadis, atasözü, anekdot ve bilgilerin yer aldığı bölüm. NOT EDELİM İslam tarihinde farklı düşünce ve yorumların ortaya çıkması İslam ın fikir ve vicdan hürriyetine verdiği önemi gösterir. BİLGİ KUTUSU Ders kazanımlarından bir veya birkaçını gerçekleştirmeyi amaçlayan bilgilerin yer aldığı bölüm. Ay takvimi (hicri takvim) 354 gündür. Bu sebeple ramazan ayı, her yıl bir önceki yıla göre on bir gün önce başlar. 10

11 ÖĞRENME ALANI: İNANÇ 1. ÜNİTE MELEK VE AHİRET İNANCI ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM 1. Melek, şeytan, ahiret, kıyamet, mizan, cennet ve cehennem kavramlarının anlamlarını araştırınız. 2. Bildiğiniz melek isimlerini yazınız. 3. Dünyada ne ekersen ahirette onu biçersin. sözünü açıklayan kısa bir yazı yazınız. 4. Allah ın Adil, Rahmân ve Rahîm isimlerinin anlamlarını öğrenerek defterinize yazınız. 11

12 MELEK VE AHİRET İNANCI 1. Varlıklar Âlemi Göremediğimiz hâlde var olduğunu düşündüğümüz varlıklar hangileridir? Allah ın yaratığı bütün varlıklar âlemi oluşturur. Bu varlıkları duyularla algılayabilir veya akıl yoluyla düşünüp kavrayabiliriz. Âlemdeki bütün varlıkları yaratan ve evreni düzene koyan Allah tır. Âlemde görünen ve görünmeyen sayısız varlık bulunmaktadır. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, dağlar, denizler, ay ve güneş görülebilen varlıklardandır. Varlıklar arasında insanın özel bir yeri vardır. Çünkü insan akıllı bir varlıktır. Akıl, insanı diğer varlıklardan ayıran en belirgin özelliktir. İnsan, aklı sayesinde düşünebilir, doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden ayırabilir. İnsan, iyi olanı anlama ve onu tercih etme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle varlıklar arasında yaptıklarından sorumlu tutulan tek varlık da insandır. Bu özelliklerinden dolayı insanın diğer varlıklardan daha üstün olduğu Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: Biz, hakikaten insanoğlunu şan ve şeref sahibi kıldık. Onları, (çeşitli nakil vasıtaları ile) karada ve denizde taşıdık. Kendilerine güzel güzel rızıklar verdik. Yine onları, yarattıklarımızın birçoğundan üstün kıldık. 1 Evrende bulunan varlıklar yalnızca duyularımızla algılayabildiklerimizden ibaret değildir. Bunların yanında göremediğimiz ve algılayamadığımız varlıklar da bulunmaktadır. Melek, cin ve şeytan görülmeyen varlıklar arasında yer alır. Bizler bu varlıkları göremeyiz. Ancak meleklerin, cinlerin ve şeytanın varlığını Allah Kur an-ı Kerim de bize bildirdiği için onların varlığına inanırız. Bir şeyin varlığını kabul etmek için onun mutlaka görülmesi gerekmez. İnsanın, görmediği hâlde varlığını kabul ettiği pek çok şey vardır. Örneğin akıl, sevgi ve merhamet gözle görülmez. Ancak kimse bunların varlığını inkâr da etmez. Aynı şekilde elektrik akımını, havadaki ses dalgalarını da gözle görmemiz mümkün değildir. Bütün bu örnekler, varlıklar âleminin yalnızca gözle gördüklerimizden ibaret olmadığını ğ ortaya koymaktadır. İNCELEYELİM Varlıklar âlemi hangi özelliklerine göre sınıflandırılmıştır? İnceleyiniz. VARLIKLAR ÂLEMİ Görünen Varlıklar Görünmeyen Varlıklar İNSAN BİTKİ HAYVAN MELEK CİN 1 İsrâ suresi, 70. ayet. 12

13 1. ÜNİTE 2. Meleklere İman Melek kelimesi size neler çağrıştırmaktadır? Sözlükte melek; haberci, elçi, güç ve kuvvet anlamlarına gelir. Melekler, Allah ın emriyle çeşitli görevleri yerine getiren, gözle görülemeyen ve nurdan yaratılmış varlıklardır. Melekleri duyularımızla algılayamadığımız ve gözle göremediğimiz için onlar hakkındaki bilgileri, ancak Kur an-ı Kerim den ve Peygamberimizin sözlerinden öğrenebiliriz. Kur an-ı Kerim de melekleri çeşitli yönleriyle anlatan pek çok ayet vardır. Bir ayette şöyle buyrulmaktadır:... (Melekler) lütuf ve ihsana mazhar olmuş kullardır. Allah ın sözünden önce söz söylemezler ve onun emrine göre hareket ederler. 1 Meleklere inanmak, İslam dininin temel inanç esaslarından biridir. Meleklere iman, meleklerin varlığını şüphe duymaksızın kabul etmektir. Meleklere inanmak, Allah a, peygamberlere ve kitaplara imanın da gereğidir. Çünkü Allah, peygamberlere mesajlarını melek aracılığıyla bildirmiştir. Meleklere imanın gerekliliği Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: Peygamber, Rabb i tarafından kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri Allah a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler Meleklerin Özellikleri ve Görevleri Çocuklar niçin meleğe benzetilmiştir? Meleklerin, insanlardan ve diğer varlıklardan farklı birtakım özellikleri vardır. Melekler, çok hızlı hareket edebilen varlıklardır. Kötülük yapmazlar. Meleklerin cinsiyetleri de yoktur. Onlar yemez, içmez ve uyumazlar. Allah ın bildirdiklerinin dışında gelecekte ne olacağını da bilemezler. Melekler Allah ın izniyle insan şekline girebilirler. Cebrail in Hz. Meryem e insan şeklinde görünmesi Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: Biz ona meleğimiz (Cebrail) i gönderdik de ona tam bir insan şeklinde göründü. 3 1 Enbiyâ suresi, 26, 27. ayetler. 2 Bakara suresi, 285. ayet. 3 Meryem suresi, 17. ayet. Çocuklar melek gibidirler. 13

14 MELEK VE AHİRET İNANCI Melekler, Allah ın kendilerine verdiği görevleri eksiksiz olarak yerine getirirler. Görevlerini yaparken asla bıkma, usanma ve yorgunluk hissetmezler. Allah a ibadet ederler, asla onun emirlerine karşı gelmezler ve günah işlemezler. 1 Çocuklar da günahsız oldukları için meleklere benzetilmiştir. Melekler, inanan insanların iyiliği için dua ederler. Kur an-ı Kerim de meleklerin, zor zamanlarda inananlara yardım edeceği ve onları kötülüklere karşı koruyacağı bildirilmiştir. 2 Meleklerin içerisinde belirli işlerle görevlendirilmiş olanlar vardır. Bunların başında dört büyük melek gelmektedir. Cebrail: Vahiy meleğidir. Allah tan aldığı vahiyleri peygamberlere iletir. Azrail: Allah ın izniyle eceli gelenlerin canlarını almakla görevlidir. Bu nedenle Azrail e ölüm meleği de denir. Mikâil: Evrende meydana gelecek doğa olaylarını yürütmekle görevli melektir. İsrafil: Kıyamet vakti geldiğinde sûra üflemekle (kıyameti ilan etmekle) görevlidir. BİLGİ KUTUSU Dört büyük melek dışında görevlerini ve isimlerini bildiğimiz başka melekler de vardır. Koruyucu melekler (Hafaza Melekleri) Sevap ve günahlarımızı yazan melekler (Kiramen Kâtibin Melekleri) Sorgulayıcı melekler (Münker Nekir Melekleri) 1 Enbiyâ suresi, 19, 20. ayetler. 2 Enfâl suresi, 12. ayet; Ra d suresi, 11. ayet. 14

15 1. ÜNİTE SÖYLEYELİM (Melekler), Rablerini hamd ile tespih ederler, ona inanırlar ve ondan müminlerin bağışlanmasını isterler ve şöyle derler: Ey Rabb imiz! Senin rahmet ve ilmin her şeyi kuşatmıştır. O hâlde tövbe eden ve senin yoluna gidenleri bağışla, onları cehennem azabından koru! Rabb imiz! Müminleri ve atalarından, eşlerinden, soylarından iyi olanları, kendilerine söz verdiğin Adn cennetlerine koy; şüphesiz güçlü olan, hüküm ve hikmet sahibi olan ancak sensin. Bir de onları kötülüklerden koru! Sen kimi kötülüklerden korursan o gün (hesap günü) ona merhamet etmiş olursun. Bu büyük bir kurtuluştur. Mü min suresi, 7-9. ayetler. Meleklerin sizin için dua ettiğini öğrendiğinizde neler hissettiniz? Söyleyiniz Meleklere İman, Davranışların Güzelleşmesine Katkıda Bulunur Melek denince aklımıza niçin hep iyi ve güzel şeyler gelir? Melekler iyi ve güzel davranışları severler. Bu nedenle iyilik yapanlara ve güzel davranışlarda bulunanlara yardım ederler. İnsanları kötülüklere karşı korurlar. Şefkat ve merhametlerinden dolayı insanlar için dua eder ve onların iyiliğini isterler. Melekler bunu Allah ın bilgisi ve izni ile yaparlar. Bu nedenle insanlar yardımı sadece Allah tan istemelidir. Çünkü Allah, melekleri kendisine dua edenlerin yardımına gönderir. Melekler, insanları sürekli iyiye, güzele ve doğruya yönlendirirler. Peygamberimiz bir hadisinde bu durumu şöyle ifade etmiştir: Eğer içinden gelen ses, hak ve hayra çağırıyorsa insan bilsin ki o ses, melek tarafındandır, Allah tandır. Bundan ötürü Allah a hamt etsin ve o yolu tutsun! 1 Bütün bu özellikleriyle melekler, iyiliğin ve güzelliğin sembolü olmuşlardır. Bu nedenle, insanlar arasında güzel ahlaklı ve iyi huylu kişiler için melek gibi insan sözü kullanılır. Melekler, her zaman inanan insanın yanında olur. Bu inanç, insanın kendisini güven ve huzur içinde hissetmesine yardımcı olur. Ayrıca meleklere inanan insan, yaptıklarının melekler tarafından yazıldığını ve bunlardan ahirette sorumlu tutulacağını bilir. Bunu bilen insan, kötülük yapmamaya ve suç işlememeye özen gösterir. 1 Tirmizî, Tefsir, 3. 15

16 MELEK VE AHİRET İNANCI KONUŞALIM Biricik Anneciğim Güzel yüzün ne tatlı, Sana sevgim bin katlı, Bir meleksin kanatlı Biricik anneciğim! Evimizin direği, Koruyucu meleği, Sevgi dolu yüreği Biricik anneciğim! Memduha ÖZYÜREK İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Kılavuzu 4-8, s. 75. Şiirin teması üzerinde arkadaşlarınızla konuşunuz. Meleklere inanan insan, kararlı ve çalışkan olmaya önem verir. Zorluklar karşısında yılgın- lığa düşmez, ümitsizliğe kapılmaz. Çünkü inanan kişi, sıkıntılı anlarında Allah ın melekler aracılığıyla kendisine yardım edeceğini bilir. Bu konuda Kur an-ı Kerim de şöyle buyrulmaktadır: Rabb imiz Allah tır. deyip sonra dosdoğru yolda yürüyenlerin üzerine melekler iner, Korkmayın, üzülmeyin, size söz verilen cennetle sevinin! Biz dünya hayatında da ahirette de sizin dostlarınızız. Orada size canlarınızın çektiği her şey var. Orada istediğiniz her şey sizin için hazırdır. (derler). 1 Meleklerin bizi gördüğünü ve yaptıklarımızı kaydettiklerini biliriz. Bu bilinç günah işlememizi zorlaştırır ve insanlarla iyi geçinmemizi, onların hakkına saygılı olmamızı sağlar. Bu nedenle her zaman kibar ve anlayışlı olmaya çalışırız. Yaptığımız iyi davranışlarda mutlaka meleklerin yardımcılarımız olduğunu biliriz. Bütün bunlar iyi insan olmamıza ve herkes tarafından sevilmemize katkı sağlar. DEĞERLENDİRELİM İki melek (insanın) sağında ve solunda oturarak yaptıklarını yazmaktadırlar. Her ne söz söylerse, mutlaka yanında gözetleyen biri vardır. Kâf suresi, 17, 18. ayetler. Davranışlarımızın melekler tarafından yazılmasının, sorumluluklarımızı yerine getirmemiz açısından etkilerini değerlendiriniz. 1 Fussilet ts suresi, si, 30, 31. ayetler. 16

17 1. ÜNİTE 3. Kur an a Göre Cin ve Şeytan Cin ve şeytan hakkında neler biliyorsunuz? Cin, gizli ve örtülü varlık, görülmeyen şey anlamına gelir. Tıpkı melekler gibi cinleri de gözlerimizle göremeyiz, diğer duyu organlarımızla da algılayamayız. Onlar hakkındaki tek haber kaynağımız, Kur an-ı Kerim ve Peygamberimizin sözleridir. Yüce Allah Ben cinleri ve insanları, ancak bana ibadet etsinler diye yarattım. 1 buyurmaktadır. Bu yönüyle cinler de bizler gibi Allah a inanmak ve onun buyruklarını yerine getirmekle yükümlüdürler. Onlar da yaptıklarından ahirette hesaba çekilecek, iyilik ve kötülüklerinin karşılığını alacaklardır. 2 Kur an da, Peygamberimizin cinlere de İslam dinini anlattığı, onlardan bir bölümünün Peygamberimize inandığı, bir bölümünün de inanmadığı belirtilir. 3 Cinlerin yaratılışı, meleklerden ve insanlardan farklıdır. Kur an-ı Kerim de yer alan Cini de yalın bir ateşten yarattı. 4 şeklindeki ayet, onların ateşten yaratıldıklarını bildirmektedir. Diğer taraftan cinlerin geleceği bilemeyecekleri Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmektedir: Süleyman ın ölümüne hükmettiğimiz zaman, onun ölümünü onlara, ancak değneğini yemekte olan bir kurt gösterdi. Süleyman yere yıkılınca cinler anladılar ki eğer gaybı bilmiş olsalardı aşağılayıcı azap içinde kalmamış olacaklardı. 5 1 Zâriyât suresi, 56. ayet. 2 Cin suresi, 14,15. ayetler. 3 Cin suresi, 1, 2. ayetler. 4 Rahmân suresi, 15. ayet. 5 Sebe suresi, 14. ayet. 17 ALTINI ÇİZELİM Şeytan onlara işledikleri (günahları) güzel gösterip onları yoldan çıkardı. Oysa bakıp ibret alacak durumdaydılar. Ankebût suresi, 38. ayet. (Şeytan:) Sonra (onların) önlerinden ve arkalarından, sağlarından ve sollarından onlara sokulacağım ve çoklarını şükredenlerden bulmayacaksın! (dedi.) A râf suresi, 17. ayet. Allah a karşı sorumluluk bilincine sahip olan kimseler, kendilerine şeytandan gelen bir vesvese dokunduğu zaman düşünür, (gerçeği) görürler. A râf suresi, 201. ayet. Şeytan onlara vaatte bulunur ve onları boş umutlarla oyalar. Oysa şeytanın onlara vaadi, aldatmadan başka bir şey değildir. Nisâ suresi, 120. ayet. Ey insanlar! Yeryüzünde bulunanların helâl ve temiz olanlarından yiyin, şeytanın peşine düşmeyin; çünkü şeytan sizin açık bir düşmanınızdır. O size daima kötülük ve çirkin iş (yapmanızı), Allah hakkında bilmediğiniz şeyler söylemenizi emreder. Bakara suresi, 168, 169. ayetler. Yukarıdaki ayetlere göre şeytan insanı kötülüklere nasıl teşvik eder? Örnekte olduğu gibi ilgili yerlerin altını çiziniz.

18 MELEK VE AHİRET İNANCI BELİRTELİM Şeytan, içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi? Mâide suresi, 91. ayet. Yukarıdaki ayette şeytanın hangi kötülüklerinden söz edilmiştir? Belirtiniz. Kur an da adı geçen görünmeyen varlıklardan biri de şeytandır. Kur an-ı Kerim de şeytanın ateşten yaratıldığı belirtilmektedir. 1 Allah ilk insan olarak Hz. Âdem i yaratmıştır. Ona akıl, irade gibi üstün özellikler vermiştir. Daha sonra bütün meleklerin ve iblisin Âdem e secde etmesini istemiştir. Melekler secde ettiği hâlde, iblis (şeytan) kibirlenerek bu emre karşı çıkmıştır. Bu tavrından dolayı Allah onu huzurundan kovmuştur. Şeytan, Allah ın emrine karşı gelmiş, ona isyan ederek baş kaldırmıştır. Kur an-ı Kerim de bu durum şöyle ifade edilmiştir: Meleklere, Âdem e secde edin. demiştik, hemen secde ettiler. Yalnız iblis diretti, kibirlendi, nankörlerden oldu. 2 Böylece şeytan, insanın üstünlüğüne saygı göstermemiş, kendisinin daha üstün olduğunu iddia ederek büyüklenmiştir. Düşmanlığını kıyamete kadar devam ettireceğine dair yemin etmiştir. Şeytan, insanları doğru yoldan uzaklaştırmak için şüpheye düşürür. Kötü alışkanlıklarla insanları Allah ı anmaktan ve ona ibadet etmekten alıkoymak ister. İnsanların arasına düşmanlık sokarak onları birbirine düşürür. İyi ve güzel işlerden uzaklaştırıp kötü davranışlara yöneltmek için çalışır. İnsanlara, yaptıkları kötü işleri güzel gösterir. Şeytan inatçı ve nankördür. İnsanlara sinsice yaklaşır, vesvese verir, hile yapar ve tuzak kurar. İnsanda boş kuruntular uyandırır. Onlara yalancı vaatlerde bulunarak haram işlemeye teşvik eder. Peygamberimiz de şeytanın kötülüğünü şöyle dile getirmiştir: İçindeki vesvese ve fiskosları yapan, aklını çelmeye çalışan şeytandır, gizli ses de onun sesidir. Bundan Allah a sığınmak gereklidir. 3 Bütün bu olumsuz özellikleri nedeniyle şeytan, insanlar arasında kötülüğün simgesi olarak görülmüştür. Her türlü kötü söz, iş ve davranış şeytanla birlikte anılmıştır. Dilimizde sık sık kullanılan Şeytanlık yapma!, şeytan işi ve şeytana uymak gibi ifadeler de toplumumuzda şeytanın kötü bir varlık olarak kabul edildiğini ortaya koymaktadır. 1 A râf suresi, 12. ayet; Kehf suresi, 50. ayet. 2 Bakara suresi, 34. ayet. 3 Tirmizî, Tefsir, 3. 18

19 1. ÜNİTE 4. Şeytanın Kötülüğünden Korunma Konusunda Kur an ın Öğütleri Kovulmuş şeytanın kötülüklerinden Allah a sığınırım. cümlesi ne anlama gelir? Kur an-ı Kerim de şeytan, kötülüğün simgesi olarak tanıtılmış ve onun kötülüklerinden korunmamız öğütlenmiştir. Şeytandan korunmak için Allah a güvenmeliyiz. Şeytan, Allah a inanan ve güvenenlere kötülük yapamaz. Çünkü şeytanın gücü sınırlı, hile ve tuzakları zayıftır: Şüphesiz ki iman edip de yalnız Rabb ine güvenenler üzerinde şeytanın hiçbir etkisi yoktur. Onun gücü sadece kendisini dost edinenler ve Allah a ortak koşanlar üzerinde etkilidir. 1 Rabb imiz, Ey iman edenler! Şeytanın adımlarını takip etmeyin 2 ayetiyle şeytanın yolunun kötü ve yanlış olduğunu belirtmiş ve bizleri uyarmıştır. Şeytanın kötülüklerinden Allah a sığınarak şöyle dua etmemiz öğütlenmiştir: Ve de ki: Rabb im! Şeytanların kışkırtmalarından sana sığınırım! 3 Ayrıca Ayete l-kürsi, İhlâs, Felâk ve Nâs surelerini okuyarak da şeytanın kötülüklerinden Allah a sığınabiliriz. Şeytandan korunma konusunda Kur an ın öğütlerini dikkate almalıyız. Allah a güvenip ona kulluğumuzu tam olarak yerine getirmeliyiz. Kötü söz söylemekten ve haramlardan sakınmalıyız. Kendimize ve topluma faydalı olacak iyi, güzel ve yararlı davranışlarda bulunmalıyız. Eğer bilmeden veya yanlışlıkla şeytanın yönlendirmelerine uyarak kötülük yaparsak derhâl bu hatamızdan dönüp tövbe etmeliyiz. NOT EDELİM Şeytanın kötülüklerinden korunmak için şunları yapmalıyız: Allah a inanmalı ve ona güvenmeliyiz. Her işimize eûzü besmeleyle başlamalıyız. Şeytanın kötülüklerinden Allah a sığınmalıyız. Dürüst bir şekilde çalışarak Allah a dua etmeliyiz. Kötü söz söylemekten ve haramlardan sakınmalıyız. 1 Nahl suresi, 99, 100. ayetler. Ayrıca bk. Nisâ suresi, 76. ayet. 2 Nûr suresi, 21. ayet. 3 Mü minûn suresi, 97. ayet. Ayrıca bk. Fussilet suresi, 36. ayet. 19

20 MELEK VE AHİRET İNANCI LİSTELEYELİM Şeytan * İnsanların kötülüğünü ister. * * Melek * İnsanların iyiliğini ister. * * Melek ve şeytanın özelliklerini listeleyiniz. 5. Toplumda Yaygın Olan Bazı Batıl İnançlar Batıl inanç ve hurafe kavramları sizlere neleri çağrıştırıyor? Hurafe, gerçekte aslı esası olmayan ve dinde varmış gibi kabul edilen inançlardır. Ayrıca dinin aslından olmayan bir şeyi ibadet diye yapmak, ondan sevap beklemek de hurafe sayılır. Batıl inanç ise hak din olan İslam a sonradan ilave edilen, yalan, yanlış, akıl dışı söylentilere inanmak ve buna uygun davranmaktır. 1 Batıl inançların çoğu bilgisizlikten ve dinî konuların yanlış anlaşılıp yorumlanmasından kaynaklanır. Hurafeler ve batıl inançlar daha çok sağlık, din ve gelecek kaygısıyla ilgilidir. Özellikle insanların, gelecek hakkında bilgi edinme merakı ve gizemli olan şeylere ilgisi, batıl inançlara yönelmenin başlıca sebeplerindendir. Ayrıca dinî eğitimin yetersiz olmasının da bu tür inanışların yaygınlaşmasında önemli etkisi vardır. Bütün bunlara bir de başka din ve kültürlerin efsaneleri eklenince toplumda birçok batıl inanç yaygınlaşmaya başlamıştır. 1 İsmail Lütfi Çakan, Hurafeler ve Batıl İnanışlar, s. 31, 51, 63-65; 20 Toplumumuzda yaygın olan kara kedinin uğursuz olduğu inancı batıl inançlardan biridir.

21 1. ÜNİTE YAZALIM Sözlerin en güzeli Allah ın kitabı; yolların en doğrusu Hz. Muhammed in yoludur. İşlerin en kötü ve zararlısı, dinden olmadığı hâlde sonradan uydurulup dine eklenenlerdir. Böyle uydurulmuş her şey batıldır, her batıl inanç ise kişiyi doğru yoldan çıkarır. Buharî, İ tisam, 2; Edeb, 70. Yukarıdaki hadisten anladıklarınızı yazınız. Bazı insanlar, ölen kişilerin ruhlarıyla iletişim kuru- labileceğini iddia ederler veya onlarla iletişim kurduklarını söylerler. Bu iletişim yollarından biri olarak da ruh çağırma gibi batıl inançlara başvururlar. İslam inancına göre ölmüş bir insanın ruhunun insanlarla bağlantı kurması mümkün değildir. Kur an-ı Kerim de öldükten sonra ruhların bir daha bu dünyaya dönemeyecekleri şöyle ifade edilmiştir: Nihayet onlardan birine ölüm geldiği zaman der ki: Rabb im! beni geri gönder, belki terk ettiğim dünyada yararlı bir iş yaparım. Hayır, bu, onun söylediği (boş) bir sözdür. Önlerinde dirilecekleri güne kadar (dönmelerine engel olan) bir perde vardır. 1 Bu ayete göre öldükten sonra yeniden dirilme ancak ahirette gerçekleşecektir. İnsanlar bilinmeyene karşı ilgi duyar ve bilinmeyenleri merak eder. Bu ilgi ve merak, falcılık, büyücülük gibi uğraşların toplumda yaygınlaşmasına neden olmuştur. Falcılar, görünmez varlıklarla iletişim kurduklarını ve herkesin bilemeyeceği bazı bilgilere sahip olduklarını ileri sürmektedirler. Böylece insanların ilgi ve meraklarını istismar ederek haksız kazanç elde etmektedirler. DEĞERLENDİRELİM Bir gün Peygamberimize falcıların söylediklerinin bazılarının doğru çıktığı söylenince Peygamberimiz şöyle cevap vermiştir: Onların haberleri güvenilecek haberler değildir. Geçmişteki olaylara ilişkin sözleri, geleceğe de uyarlayarak yüzlerce yalanla aktarırlar. Müslim, Selam, 123. Yukarıdaki hadisi falcılık açısından değerlendiriniz. 1 Mü minûn suresi, 99,100. ayetler. 21

22 MELEK VE AHİRET İNANCI BİLGİ KUTUSU TOPLUMDA YAYGIN OLAN BAZI BATIL İNANIŞLAR Gece tırnak kesilirse ömür kısalır. Ev süpürülürken süpürge birine dokunursa o kişi uyuz olur. İki bayram arasında nikâh kıymak uğursuzluktur. Türbelere çaput bağlandığında dilekler gerçekleşir. Ruh çağırmak. Sihir ve büyü yaparak bir şey elde etmeye çalışmak. Falcılık yoluyla gelecekten haber vermek. Fal ve falcılık dinimizce hoş görülmemiştir. Kur an-ı Kerim de bu durum şöyle ifade edilmiştir: Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar (putlar) ve fal okları, şeytan t işi i birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. 1 Falcılık yoluyla geleceği bildiğini iddia etmek kadar fal baktırmak veya fala inanmak da dinimizce yasaklanmıştır. Sihir ve büyü, tabiat kanunlarına aykırı sonuçlar elde etmek için çeşitli yöntemler kullanarak insanları aldatmaktır. Sihir ve büyünün gerçek dışı olduğu Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: Yaptıkları, sadece bir büyücü hilesidir. Büyücü, hangi amacı güderse gütsün, asla başarıya ulaşamaz. 2 Sihir ve büyü ile uğraşanlar, insanları aldatarak haksız kazanç elde etmekte ve böylelikle onları sömürmektedirler. Peygamberimiz sihir ve büyücülükle uğraşmayı büyük günahlar arasında saymıştır. 3 Kur an-ı Kerim de ise sihir yapanların ve büyücülerin ahirette cezalandırılacağı bildirilmiştir. 4 Toplumumuzda ruh çağırma, falcılık, sihir ve büyü gibi pek çok batıl inanış yer almaktadır. Bu tür inanışlar, her yönüyle dinimizin temel inanç esaslarına aykırıdır. 1 Mâide suresi, 90. ayet. 2 Tâ-Hâ suresi, 69. ayet. 3 Buharî, Vesaya, Bakara suresi, 102. ayet. 22

23 1. ÜNİTE YORUMLAYALIM... Hurafeler, üfürükler, düğüm düğüm bağlar. Mezar mezar dolaşıp hasta baktıran sağlar. Mehmet Âkif ERSOY Safahat, Vâiz Kürsüde, s Millî şairimiz, yandaki dizelerinde hangi hurafelerden söz etmiştir? Bu hurafelerden kurtulmak için neler yapabiliriz? Yorumlayınız. * Öncelikle hurafe ve batıl inançlar, İslam ın tevhit inancına aykırıdır. Çünkü bu yöntemlerin temelinde Allah tan başka varlıklardan yardım bekleme eğilimi vardır. Hâlbuki İslam inan- cına göre insanın görevi, kendi gücü alanında yapabileceği her türlü gayreti göstermektir. Bunun ötesinde, yardımı hiçbir aracı olmaksızın yalnızca Allah tan beklemektir. 1 * Dinimize göre geleceği sadece Allah bilir. Onun dışında hiçbir varlık gaybı ve geleceği bilemez. 2 * Her şeyi tam olarak bilen ve gören sadece Allah tır. İnsanların ve diğer varlıkların ise görme ve bilme yetenekleri sınırlıdır. * Dinimiz hastalıkların tıbbi yollarla tedavi edilmesini öğütlemiştir. Peygamberimiz bu konuyla ilgili şöyle buyurmuştur: Ey Allah ın kulları, tedavi olu nuz; çünkü Allah, yarattığı her hastalık için mutlaka bir çare ve şifa da yaratmıştır. 3 * Bu tür batıl inanışlarla insanların iyi niyetleri ve gizemli varlıklara karşı olan ilgisi istismar edilmekte ve duyguları sömürülmektedir. * Hurafelerle insanlar aldatılarak bu yolla haksız kazanç elde edilmektedir. * İnsanlar hayallerle aldatılarak gerçeklerden uzaklaştırılmaktadır. Böylelikle asılsız üzüntülere, karamsarlıklara ve insanlar arasında düşmanlığa sebep olunmaktadır. 1 Fâtiha suresi, 5. ayet. 2 En âm suresi, 59. ayet. 3 Buharî, Tıb, 1; Müslim, Tıb, 2; Ebu Davut, Tıb, 1. 23

24 MELEK VE AHİRET İNANCI TARTIŞALIM Sihir ve büyü ile uğraşmak niçin büyük günahlardan sayılmıştır? Bunların kişiye ve topluma verdiği zararları düşünerek sınıfça tartışınız. Bizler gaybı ve geleceği ancak Allah ın bileceğini unutmamalıyız. Sadece Allah tan yardım istemeliyiz. Gücümüzü aşan tehlikelerden ve kötülüklerden Allah a sığınmalıyız. 1 Her işimize Allah ın adıyla başlamalıyız. Yaşamımızda temizliğimize özen göstererek dua ve ibadetlerimize devam etmeliyiz. Yüce Allah ın bizlere verdiği sağlık nimetini özenle korumalıyız. Hastalandığımız zaman mutlaka doktora başvurmalıyız. Cahil insanların, fal, sihir ve büyü gibi işlerle uğraşanların tuzağına düşmekten sakınmalıyız. Bu tür batıl inançlarla zamanımızı boşa harcamamalıyız. Geleceğimizi şansa ve kötü niyetli insanların eline bırakmamalıyız. Geleceğimizi, öğrenerek, düşünerek, araştırarak ve çalışarak hazırlamalıyız. Dinimizi temel kaynaklarından doğru bir şekilde öğrenmeye çalışmalıyız. 6. Ahirete İman Ölüm yok olmak değil, yeni bir hayatın başlangıcıdır. sözüyle anlatılmak istenen düşünce nedir? Her canlı, doğar, büyür ve belli bir süre yaşadıktan sonra ölür. Çevremize baktığımızda bu durumun bütün canlılar için geçerli olduğunu görürüz. Örneğin toprağa atılan bir tohum, bir süre sonra filizlenir, büyür, olgunlaşır, sonra kurur ve yeniden toprağa karışır. İnsan doğar ve kendisi için belirlenen süre kadar yaşadıktan sonra ölür. 1 Nâs suresi, 1-6. ayetler. 24

25 1. ÜNİTE PAYLAŞALIM Ey insanlar! Dünya geçici ev, ahiret ise kalıcı yurttur. Geçici evinizden kalıcı yurdunuza azık alın. Bedeniniz dünyadan çıkmadan önce, kalbinizi dünyadan çıkarın. Dünyada imtihan ediliyorsunuz. Oysa dünyadan başka bir yer için yaratıldınız. Bir kimse öldüğünde insanlar; Ne miras bıraktı? derler. Melekler ise Ahirete ne gönderdi? diye sorarlar. Hz. Ali Ebu l-hasan Muhammed Râdi, Nehcü l-belâğa, 203. Hutbeden. Yukarıdaki sözden anladıklarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. Ölüm, hayatın değişmez bir gerçeğidir. Yüce Allah bu gerçeği Kur an-ı Kerim de şöyle ifade etmiştir: Her canlı ölümü tadacaktır 1 Buna rağmen ölüm, insanların çoğu için daima korkulan ve istenmeyen bir durum olmuştur. Herkes öleceğini bilir ama öleceğini kabullenmek istemez. İnsanın ölümden kaçışının iki temel sebebi vardır. Bunlardan biri sevdiklerini kaybetme endişesidir. Diğeri ise ölümle birlikte ebediyen yok olma korkusudur. Ahiret inancı, insanı yok olma korkusundan kurtarır. Çünkü ahirete inanan insan için ölüm, geçici hayatın son bulması, yeni ve sonsuz bir hayatın başlaması demektir. Bu durumda ölümden kaçışın bir anlamı yoktur. Önemli olan, ölüm gerçeğini unutmamak ve ona hazır olmaktır. Hz. Peygamber İnsanların en akıllısı, ölümü unutmayan ve ona hazırlıklı olan kimsedir. 2 buyurarak bu gerçeğe işaret etmiştir. Ahirete inanmak, İslam inanç esaslarından biridir. Ölümden sonra sorgulanacağımıza ve yaptıklarımızın karşılığını alacağımıza inanmak anlamına gelmektedir. Kur an-ı Kerim de pek çok ayette, ahiret inancı Allah a imanla birlikte yer almaktadır. Yine Kur an da dünya hayatının geçici, ahiretin ise ebedî olduğu vurgulanmaktadır. Bu nedenle insanların, dünyanın geçici zevklerine kanmamaları öğütlenmiş, daha hayırlı ve kalıcı olan ahiret mutluluğunu elde etmeleri tavsiye edilmiştir. Allah bir ayette bu durumu şöyle ifade etmiştir: Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka bir şey değildir. Sorumluluk sahibi olanlar için ahiret yurdu muhakkak ki daha hayırlıdır. Hâlâ akıl erdirmiyor musunuz? 3 1 Âl-i İmrân suresi, 185. ayet. 2 İbn Mace, Zühd, En âm suresi, 32. ayet. 25

26 MELEK VE AHİRET İNANCI Kasas suresinin 77. ayetinde ise Allah ın sana verdiğinden (onun yolunda harcayarak) ahiret yurdunu iste ama dünyadan da nasibini unutma... buyrularak dünya hayatının da ihmal edilmemesi gerektiğine dikkat çekilmiştir. Çünkü ahiretteki mutluluk, dünyadaki yaşayışa bağlıdır. Ahiret hayatının niteliği ve ahiretteki durumlar, duyular ötesi ve gayba ait konulardır. Bu nedenle bu konuda tek bilgi kaynağımız vahiydir. Akıl ise adalet, sorumluluk, sonsuzluk, insanın başıboş yaratılmadığı fikrinden hareketle ahiret hayatının varlığını kabul eder. Kur an ayetleri bu hususlara açıklık getirmektedir. 1 Ahiretin varlığına inanmak, adalet ilkesinin bir gereğidir. Çünkü bu dünyada insanlar yaptıkları iyiliklerinin ve kötülüklerinin karşılığını her zaman ve tam olarak alamayabilirler. Çeşitli nedenlerle adalet yanıltılmakta, kötülük yapanların kötülükleri yanlarına kalmaktadır. Ancak ahirette herkes, yaptıklarının karşılığını eksiksiz olarak alacaktır. İnsan, sorumluluk sahibi bir varlıktır. Çünkü insan başıboş ve amaçsız yaratılmamıştır. Mü minûn suresinin 115. ayetinde bu durum şöyle dile getirilmiştir: Sizi boş yere (bir anlam ve amaçtan yoksun olarak) yarattığımızı ve bizim huzurumuza dönüp hesap vermeyeceğinizi mi sandınız? İnsana birtakım sorumluluklar ve görevler verildiğine göre bunların bir karşılığı (bedeli) olmalıdır. Bu görevleri yapanlar mükâfatını almalı, yapmayanlar cezasını çekmelidir. Bu da tam olarak ancak ahirette gerçekleşecektir. Doğada ve çevremizde geçekleşen bazı olaylar da ahiret yaşamını anlamamıza yardımcı olur. Örneğin kışla birlikte ağaçların kuruyup âdeta öldüğünü görürüz. İlkbahar geldiği zaman da bu ağaçların yeşerdiğine tanık oluruz. Kur an-ı Kerim de bitkilerin sonbaharla birlikte sararıp toprağa karışması, ilkbaharla da tekrar canlanması, ahiret hayatının gerçekleşeceğine örnek olarak gösterilir. 2 DEĞERLENDİRELİM Bugün kimseye haksızlık ık pılmaksızın herkese ese kazandığının ının karşılığı ığı verilir. r. Şüphesiz Allah, lah, he- sabı çabuk görendir. r. ya- Mü min suresi, 17. ayet. Yukarıdaki ayet çerçevesinde Allah ın adaletini değerlendiriniz. 1 Câsiye suresi, 21, 22, ayetler; Sâd suresi, 27, 28. ayetler; 2 Kâf suresi, ayetler; Rûm suresi, 19. ayet. 26

27 1. ÜNİTE 7. Kıyamet ve Yeniden Dirilme İlkbaharda doğada ne tür değişiklikler meydana gelmektedir? Dünya hayatında her şeyin bir sonu olduğunu, tüm canlıların zamanı gelince birer birer yaşamını yitirdiğini görmekteyiz. Her canlının bir sonu olduğu gibi içinde yaşadığımız dünyanın da bir sonu vardır. Dünyadaki yaşamın son bulup bütün canlıların ölmesine kıyamet denir. Kıyametin ne zaman kopacağını Allah tan başka hiç kimse bilemez. 1 Peygamberimiz kıyametin kopma vaktini kendisinin de Cebrail in de bilmediğini ifade etmiştir. 2 Kıyametin kopuşu, İsrafil adlı meleğin sûra üflemesiyle başlayacaktır. İsrafil sûra iki kez üfleyecek, birincide dünya hayatı son bulacaktır. Tüm canlılar ölecektir. İkinci üfleyişten sonra ise bütün insanlar dirilecektir. Bu yeniden dirilme olayına ba s denir. Kur an-ı Kerim de konuyla ilgili olarak şöyle buyrulmaktadır: Sûra üflenince Allah ın diledikleri müstesna olmak üzere göklerde ve yerde ne varsa hepsi ölecektir. Sonra ona bir daha üflenince bir de ne görürsün, onlar ayağa kalkmış bakıyorlar! 3 1 Lokman suresi, 34. ayet; Ahzâb suresi, 63. ayet. 2 Müslim, İman, 1, 37; Nesai, İman, 6; Ebu Davut, Sünnet, 17; Tirmizî, İman, 4. 3 Zümer suresi, 68. ayet. BELİRTELİM Allah ın gücünün delillerinden biri de şudur: Sen yeryüzünü kupkuru görürsün. Biz onun üzerine suyu indirdiğimiz zaman titreşir ve kabarır. Şüphesiz ki ona hayat veren Allah, mutlaka ölüleri de diriltir. Doğrusu onun her şeye gücü yeter. Fussilet suresi, 39. ayet. Yukarıdaki ayette verilen mesajı belirtiniz. 27

28 MELEK VE AHİRET İNANCI NOT EDELİM Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz, nasıl ölürseniz öyle dirilirsiniz. Müslim, Cennet, 83. Kur an-ı Kerim de, kıyametin kopmasından sonra insanların yeniden diriltilmesinin Allah için zor olmadığı belirtilir. Öldükten sonra dirilmeyi inkâr eden bir adam, çürümüş bir kemiği eline alıp ufaladıktan sonra Peygamberimize dönerek Şu çürümüş kemikleri kim diriltecek? demiştir. Peygamberimiz de Onları da seni de Allah diriltecek. diye karşılık vermiştir. Bunun üzerine Allah, Peygamberimize şu ayetleri indirmiştir: Kendi yaratılışını unutarak bize karşı örnek getirmeye kalkışıyor ve Şu çürümüş kemikleri kim diriltecek? diyor. De ki: Onları ilk defa yaratmış olan diriltecek. O herşeyi hakkıyla bilen yaratıcıdır. Yeşil ağaçtan sizin için ateş çıkaran odur. İşte siz ateşi ondan yakıyorsunuz. Gökleri ve yeri yaratan, onların benzerlerini yaratmaya kadir değil midir? Evet! Elbette kadirdir. Çünkü o, her türlü yaratmayı gayet iyi bilir. Bir şey yaratmak istediği zaman onun yaptığı sadece Ol! demekten ibarettir. Hemen oluverir. 1 BİLGİ KUTUSU Güneş dürülüp ışığı kalmadığı zaman, yıldızlar düşüp söndüğü zaman, dağlar yürütüldüğü zaman... Denizler kaynatıldığı zaman, canlar bedenlerle birleştirildiği zaman, amel defterleri açıldığı zaman, gök yerinden oynatıldığı zaman, cehennem alevlendirildiği zaman, cennet yaklaştırıldığı zaman insanoğlu önceden ne hazırladığını görecektir. Tekvir suresi, 1, 3, 6, 7, 10, 11, 13 ve 14. ayetler. 1 Yâsîn suresi, ayetler. 28

29 1. ÜNİTE YAZALIM Bir Filmi Geriye Alınca Ahmet in doğum gününde babası ona küçük bir sinema makinesi ve birkaç film hediye etmişti. Ahmet, hafta sonlarında ev ödevlerini bitirdikten ve oyun oynadıktan sonra bu filmleri seyrederek dinleniyordu. Bir pazar günü Ahmet, arkadaşlarını eve davet ederek onlara bir macera filmi seyrettirdi. Filmin bir sahnesinde ıssız bir adada yaşayan insanlardan biri, öykünün konusu gereğince arkadaşlarıyla yolda giderken hastalanıp ölüyordu. Arkadaşları dinî bir törenle onu gömüyorlar ve dua ederek mezarından uzaklaşıyorlardı. Geride tek bir mezar görünüyordu. Ahmet tam bu sırada sinema makinesini durdurdu. Sonra geriye doğru çalıştırarak filmi geriye almaya başladı. Çocuklar acıklı sahnenin üzüntüsü içindeyken hayretle gülmeye başladılar. Çünkü öykü tersine oynamaya başlamıştı. Uzaklaşan insanlar gerisin geriye tekrar mezarın başına geliyorlar, topraklar açılıyor, ölü dışarı çıkarılıyor, adam nasıl öldüyse öylesine diriliyor ve arkadaşlarıyla konuşarak filmin başındaki gibi yürümeye başlıyordu. Sanki hiç ölmemişti. Çocuklar gülmeye devam ediyorlardı. Ahmet makineyi durdurarak dedi ki: Şimdi hep beraber gülüyoruz; ama aslında ben filmin bu sahnesini, bir konu üzerinde düşünmeniz için geriye doğru aldım. Geçen gün din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde Ölümden sonra dirilmek konusunu öğrenmiştik ya Dersten sonra da birbirimize sormuştuk: İnsan öldükten sonra bir daha nasıl dirilir? diye. İşte tıpkı bu filmdeki gibi Kıyamet günü gelip de ahiret yaşamı başladığında insanlığın yaşam serüveni geriye alınan bir film gibi devam edecek Her şeyi yaratmış ve dünya sahnesinde bir rol vermiş olan Allah ın emriyle herkes mezarından işte böyle kalkacak, sonra da dünyada yaptıklarının hesabını verecektir. Arkadaşları Ahmet in bu konuşmasını dikkatle ve düşünerek dinlediler. Ona hak verdiler. Ahmet e teşekkür ettiler. Şimdi öldükten sonra dirilmek konusunu daha iyi anladık. Öldükten sonra dirileceğimize inanıyoruz ve yüce Allah ın huzuruna ak yüzle çıkmak için dünya yaşamımızda ona ibadet ederek, iyi işler yaparak yaşayacağız. dediler. Gökhan EVLİYAOĞLU Öykünün ana fikrini yazınız. Çocuk ve Dua, s. 47, 48. (Sadeleştirilerek alınmıştır.) 29

30 MELEK VE AHİRET İNANCI 8. Dünya Hayatında Yapılanların Karşılığı: Ahiret İyilik yap denize at, balık bilmezse Halik (Yaratıcı) bilir. atasözüyle anlatılmak istenen nedir? İnsanların dünyada söyledikleri hiçbir söz, yaptıkları hiçbir davranış karşılıksız kalmayacaktır. Nitekim Kur an da şöyle buyrulur: Kim küçücük bir hayır işlemişse onun karşılığını alır. Kim de küçücük bir kötülük işlemişse onun karşılığını alır. 1 İsrafil in sûra ikinci kez üflemesiyle bütün insanlar diriltileceklerdir. Daha sonra dünyada yaptıklarının karşılıklarını görmek için mahşer denilen büyük bir meydanda Allah ın huzurunda toplanacaktır. Buna haşr denir. İnsanların dünyada yaptıkları her işin ve sözlerin yazıldığı amel defterleri kendilerine dağıtılır. Yaptıkları iş ve davranışlardan sorguya çekilirler. İnsanların bu şekilde hesaba çekilmeleri Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: Kitabını(amel defteri) oku! Bugün sana hesap sorucu olarak kendi nefsin yeter. 2 Ahirette insanların bütün davranışları mizan adı verilen adalet terazisinde değerlendirilecektir. Sonuçta iyilikleri fazla olanlar cennete gideceklerdir. Kötülükleri fazla olanlar ile Allah a ve ahiret gününe inanmayanlar ise cehenneme gideceklerdir. 3 Ancak inançlı olup da kötülükleri fazla olanlar cezalarını çektikten sonra cennete gideceklerdir. PAYLAŞALIM Acluni, Keşfü l-hafa, C 1, s Yukarıdaki hadisten anladıklarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. 1 Zilzâl suresi, 7, 8. ayetler. 2 İsrâ suresi, 14. ayet. 3 Buharî, Rikak, 52; Müslim, İman, 329; İbn Mace, Zühd,

31 1. ÜNİTE PAYLAŞALIM Allah a karşı gelmekten sakınanlara vadedilen cennetin durumu şöyledir: İçinde bozulmayan sudan ırmaklar, tadı değişmeyen sütten ırmaklar, içenlere lezzet veren içecekten ırmaklar ve süzme baldan ırmaklar vardır. Onlar için orada her çeşit meyve ve Rablerinden de bağışlama vardır Muhammed suresi, 15. ayet. Allah ın cennette size daha ne tür nimetler vermesini istersiniz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. Allah, dünyada iken iyi işler yapanları, güzel davranışlarda bulunanları cennette mutlu bir yaşamla ödüllendireceğini müjdelemiştir: Allah, iman edip iyi ameller işleyenleri bağışlayacağını ve kendilerine büyük mükâfat vereceğini vadetmiştir. 1 Cennet, dünyada iken inanıp yararlı işler yapanların sonsuza kadar kalacakları, çeşitli nimetlerin verileceği yerdir. Kötülük yapanlar ise bunun karşılığını mutlaka göreceklerdir. Onlara hiçbir haksızlık yapılmayacaktır. Yaptıkları kötülükler ve haksızlıklar karşılıksız da kalmayacaktır. Kur an-ı Kerim de bu gerçek şöyle dile getirilmiştir: Hayır! Kim bir kötülük eder de bu kötülüğünün günahı kendisini çepeçevre kuşatırsa işte o kimseler cehennemliktirler. Onlar orada devamlı kalırlar. 2 Cehennem, Allah a ve ahiret gününe inanmamış, onun öğütlerine uymamış insanların pişmanlık ve acı içinde yaşayacakları yerdir. Allah merhametlidir, kullarını sever ve onları affeder. İyilik yapanları fazlasıyla mükâfatlandırır. Kötülük yapanlara tövbe etme imkânı tanır. Tövbe etmeyip kötülüğünde ısrar edenleri ise kötülüğü oranında cezalandırır. Kur an da bu durum şöyle dile getirilmiştir: Kim (Allah ın huzuruna) iyilikle gelirse ona getirdiğinin on katı vardır. Kim de kötülükle gelirse o sadece getirdiğinin dengiyle cezalandırılır. Onlar haksızlığa uğratılmazlar. 3 Ahiret gününe inanan insan öldükten sonra tekrar diriltileceğini ve yaptıklarından hesaba çekileceğini bilir. İyi ya da kötü hiçbir davranışın karşılıksız kalmayacağına inanır. Bu nedenle yaptığı bütün işlerde sorumluluk bilinciyle hareket eder. Kötülük yapmaktan kaçınır. Allah ın, cennette kendisi için hazırladığı nimetlere kavuşmak amacıyla onun hoşnut olacağı işler yapar. Sonunda cennette kendisi için hazırlanan nimetlere kavuşur. Ahiret inancı, insanda hesap verme bilincini geliştirir. İnsan, yaptığı her davranışın veya söylediği her sözün sadece ahirette değil, dünyada da bir karşılığının olduğunu bilir. Bu bilinç, davranışlarımızda daha dikkatli olmamızı sağlar. Bizleri kötülüklerden sakındırıp iyilik yapma- 1 Mâide suresi, 9. ayet. 2 Bakara suresi, 81. ayet. 3 En âm suresi, 160. ayet. 31

32 MELEK VE AHİRET İNANCI ya yöneltir. İyi ve güzel davranışlarımızın Allah tarafından hem dünyada hem de ahirette ödüllendirileceği Kur an da şöyle ifade edilmiştir: İşte onlara, sabretmelerinden ötürü mükâfatları iki kez (dünya ve ahirette) verilir. Bunlar kötülüğü iyilikle savarlar ve kendilerine verdiğimiz rızıktan (hayır yolunda) harcarlar. 1 Ahirete inanan insan kötülük yapmaktan ve suç işlemekten kaçınır. Çünkü insanda Allah a karşı derin bir saygı ve günah işlemeye karşı utanma duygusu (hayâ) oluşmaktadır. 2 Ayrıca yaptığı her şeyin kaydedildiğine ve ahirette hesabını vereceğine inanmak insanda sorumluluk bilincini geliştirir. İnsanın iç dünyasında onu kötülüklerden caydıracak ve vicdanını harekete geçirecek böyle bir güce her zaman ihtiyaç vardır. Ahirete inanan insan, erdemli yaşamaya çalışır. Herkesle iyi geçinir ve kimseye haksızlık yapmaz. Doğru ve dürüst olmayı, iyilik yapmayı, insanlara hizmet etmeyi kendisine ilke edinir. Peygamberimiz ahirete iman ile insanın davranışları arasında sıkı bir ilişkinin olduğunu şu şekilde dile getirmiştir: Kim Allah a ve ahirete inanıyorsa misafirine ikram etsin. Kim Allah a ve ahirete inanıyorsa komşusuna iyilik yapsın. Kim Allah a ve ahirete inanıyorsa güzel söz söylesin veya sussun. 3 Ahiretin dünyada kazanılacağına inanan insan hayatın zorluklarına sabreder. Kanaatkâr olur ve dünyevi menfaatlerin geçici olduğunu bilir. Sahip olduğu nimetleri paylaşır. Bu konuda Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: Bu dünyada gerçekte insana ait olan üç şey vardır. Bunlar yiyip tükettiği, giyip eskittiği ve sadaka verip ahiret azığı yaptığı şeylerdir. 4 PAYLAŞALIM Dünyada yaptığımız her şeyin karşılığını ahirette bulacağımıza inanmak hayatımızı nasıl etkiler? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. 1 Kasas suresi, 54. ayet. 2 Tirmizî, Kıyâmet, Buharî, Edeb, Müslim, Zühd, 3, 4; Tirmizî, Zühd,

33 1. ÜNİTE BELİRTELİM Dönme Dolap Ağaçlar yaprak döker Yeniden açmak için Sonra döner çiçeğeçeğe Kokular saçmak için M. Yaşarar KANDEMİR Ahirete İnanıyorum, s. 16. Yukarıdaki dörtlük size neler anlatıyor? Belirtiniz. Sürekli bir anlam arayışı içinde olan insan kendi kendine, Ben kimim? Niçin yaratıldım? Benim ve bu dünyanın sonu ne olacak? gibi sorular sorar. İnsanın akıbeti ile ilgili soru ve endişelerine en anlamlı cevabı ahiret inancı verir. Çünkü ahirete inanan insan öldükten sonra kıyamet günü tekrar dirileceğinin ve sonsuz bir hayat süreceğinin farkındadır. İşte bunu bilen insan, yaşamın bir amacı olduğunu anlar ve yaratılış amacı doğrultusunda hayatını sürdürmeye özen gösterir. BİLGİ KUTUSU Nereden Geldik Doğum Cennet Cehennem Nereye Gidiyoruz? Dünya hayatı Hesap / Mizan Ölüm Haşr ş / Mahşer Kabir Hayatı Yeniden dirilişiş Kıyamet 33

34 MELEK VE AHİRET İNANCI 9. Nâs Suresi ve Anlamı Siz ne gibi olumsuzluklar karşısında Allah a sığınırsınız? Nâs suresi, Kur an-ı Kerim in 114. yani son suresidir. İsmini içinde beş defa geçen ve insanlar anlamına gelen nâs kelimesinden almıştır. Surede kötülüklerden korunma ve Allah a sığınma öğütlenmiştir. Peygamberimiz de insanların, görünen ve görünmeyen kötülüklerden korunmak için bu sureyi okumalarını tavsiye etmiştir. Okunuşu Bismillâhirrahmânirrahîm. 1. Kul eûzü bi Rabbi n-nâs. 2. Meliki n-nâs. 3. İlâhi n-nâs. 4. Min şerri l vesvâsi l-hannâs. 5. Ellezî yüvesvisü fî sudûri n-nâs. 6. Mine l-cinneti ve n-nâs. Anlamı Rahman ve Rahîm olan Allah ın adıyla De ki: İnsanların Rabb ine, Melik ine ve İlah ına sığınırım İnsanlara kötü şeyler fısıldayan, onların gönüllerine şüphe ve tereddüt sokan sinsi vesvesecinin şerrinden, 6. Cinlerin ve insanların kötülüklerinden (Allah a sığınırım). KONUŞALIM Nâs suresinin ana fikri üzerinde arkadaşlarınızla konuşunuz. 34

35 1. ÜNİTE ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız. 1. Melekler ve şeytanın varlığına niçin inanırız? Açıklayınız. 2. Meleklere inanmak, davranışlarımızın güzelleşmesine nasıl katkı sağlar? Belirtiniz. 3. Batıl inanç ve hurafelerin halk arasında yaygınlaşmasının nedenleri nelerdir? Sıralayınız. 4. İslam dini falcılık, sihir ve büyü gibi batıl inançları niçin yasaklamıştır? Açıklayınız. 5. Allah a inanan ve yararlı işler yapanlar ahirette nasıl ödüllendirileceklerdir? Belirtiniz. B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi meleklerin ortak özelliklerinden biri değildir? A) Sürekli Allah a ibadet ederler. B) İyi insanların başarısı için dua ederler. C) Erkek ve dişilik özellikleri yoktur. D) Vahyi peygamberlere ulaştırırlar. 2. I. İnsanın apaçık düşmanıdır. II. Kötülükleri güzel gösterir. III. İnsanları kötü yola yönlendirmeye çalışır. Yukarıda özellikleri verilen varlık hangisidir? A) Cin B) Şeytan C) Melek D) Azrail 3. Öldükten sonra dirilmeyi başlatan olay aşağıdakilerden hangisidir? A) Amel defterlerinin verilmesi B ) Sûra ikinci defa üflenmesi C) Ölüm D) İnsanların mahşer meydanında toplanması Biz kitapta hiçbir şeyi eksik bırakmamışızdır. Sonra onlar Rablerinin huzurunda toplanacaklardır. (En âm suresi, 38. ayet.) Yukarıdaki ayette ahiret hayatının hangi aşaması anlatılmaktadır? A) Cennet B) Kabir hayatı C) Haşr D) Sırat 5. Aşağıdakilerden hangisi ölümle ilgili söylenemez? A) Canın bedenden ayrılmasıdır. B) Dünya hayatının son bulmasıdır. C) İnsanın yok olmasıdır. D) Dünyadan ahirete bir geçiştir. 35