Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2016/18

Transkript

1 Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2016/18 Değerli Müşterimiz, Son günlerde mevzuatımızda meydana gelen gelişmeleri bilgilerinize sunuyoruz. YATIRIM ORTAMININ İYİLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN KANUN TASARISI Yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun tasarısı TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Ancak şu ana kadar Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmadı. Bu kanun ile yapılan düzenlemeler özetle şöyledir. 1- Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin iflası ve ertelenmesi 2004 sayılı icra ve iflas kanununun 179 ve 179/a maddeleri değiştirilmiştir. Buna göre; Bu şirket ve kooperatifler aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden düzenlenen ara bilançoya göre borca batık olduğu; idare ve temsille vazifelendirilmiş kimseler, tasfiye halinde ise tasfiye memurları veya bir alacaklı tarafından beyan ve mahkemece tespit edilirse, önceden takibe gerek kalmaksızın bunların iflasına karar verilir. İdare ve temsile yetkili olanlar ya da alacaklılardan biri şirketin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olduğuna dair iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilir. Bunun üzerine mahkeme yeterli sayıda kayyım atar. 1 İflasın erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine hiçbir takip yapılamaz. Erteleme azami bir yıl sürelidir. Kayyım mahkemeye rapor verecektir. Mahkeme bu rapordan veya bilirkişi raporundan borca batıklığın sürdüğünü belirlerse şirketin veya kooperatifin iflasına karar verecektir. Ancak olağanüstü Hal Yasası uyarınca iflas erteleme talepleri durdurulmuştur. 2- Pasaport kanununda yapılan değişiklik (İhracatçılara yeşil pasaport) 5682 sayılı pasaport kanununun 14 üncü maddesine bir paragraf eklenmiştir.

2 Buna göre, yıllık ortalama ihracat değerine göre yapılan sınıflandırmada, son üç yıllık ortalama ihracat tutarı Bakanlar Kurulununun belirleyeceği değerin üzerinde olan firma yetkililerine, bir yıl ve daha fazla süreyle hapis cezasına ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamaları kaydıyla iki yıl süreyle hususi damgalı pasaport verilebilecektir sayılı gider vergileri kanununda yapılan değişiklikler Kanununun 29 ve 31 inci maddelerinde yapılan değişikliklere göre; -Girişim sermayesi yatırım fonlarının ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının para ve sermaye piyasalarında yaptıkları işlemler banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna edilmiştir. -Bankalar ve finansman şirketleri 6502 sayılı Tüketicinin korunması hakkında kanun gereğince tüketicilere iade ettikleri ücret, komisyon ve benzeri adlarla tahsil ettikleri tutarlara ilişkin vergileri, iadenin gerçekleştiği dönemde hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisinden indirebilirler. 4- Gelir vergisi kanununda yapılan değişiklikler a) Kanunun menkul sermaye iratlarında istisnalarla ilgili 22 inci maddesinde yapılan değişiklikle; 2 - Mevcut hükme göre tek primli yıllık gelir sigortalılarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden müstesna idi. Yeni hükme göre, sigorta süresi en az on yıl veya ömür boyu olan tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden istisna edilmiştir. -Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından on yıldan az süreyle prim ve aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları ile emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı, süresi on yıl ve üzeri veya ömür boyu olan tek primli yıllık gelir sigortalarına yatıranların, bu sigorta için yatırdıkları kısmen tekabül eden ödemelerin içerdiği irat tutarları gelir vergisinden istisna edilmiştir. b) Kanunun ücretlerde istisnalarla ilgili 23 üncü maddesinde yapılan değişiklikler - Mevcut hükme göre kanunla kurulan emekli sandıkları ile sosyal sigortalar kanununda belirtilen sandıklar tarafından ödenen emekli, maluliyet, dul ve yetim aylıkları en yüksek devlet memuruna ödenen en yüksek ödeme tutarından fazla ise aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutuluyordu. Yapılan düzenleme ile maddede yer alan ödenen en yüksek ödeme tutarından ibaresi çalışılan süreye bağlı olarak ödenen tutardan şeklinde değiştirilmiştir.

3 - Kanuni ve iş merkezi Türkiyede bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığı ndan alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler de gelir vergisinden istisna edilmiştir. c) Kanunun tazminatlarda istisnalarla ilgili 25 inci maddesinde yapılan değişiklikler Mevcut hükümdeki kanunla kurulan emekli sandıklarınca verilen emekli, dul, yetim ve evlilik ikramiyelerinin en yüksek devlet memuruna ödenen tutarından fazla ise aradaki farkın ücret olarak vergiye tabi olacağı ifadesindeki ödenen en yüksek ödeme tutarından ibaresi çalışılan süreye bağlı olarak ödenen tutardan şeklinde değiştirilmiştir. d) Gelir Vergisinin mülga 33 üncü maddesi ile ilgili değişiklikler Gelir vergisi kanununun 89/13 ve kurumlar vergisi kanununun 10/ğ maddelerine göre yurt dışında yerleşik olanlara verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan işletmeler ile eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiyede yerleşik olmayanlara hizmet veren işletmelerin bu faaliyetlerden elde edilen kazancın %50 si gelir vergisi ve kurumlar vergisi matrahından indirilir. 3 Bu defa düzenlenen 33 üncü maddeye göre, bu faaliyetler alanında hizmet veren işverenlerin, münhasıran bu faaliyetler için istihdam ettikleri hizmet erbabına ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan vergiden, işverenlerin bu faaliyetlerinden sağladığı hasılatın %85 inin yurt dışından elde edilmiş olması ve fatura ve benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şartıyla, her bir çalışan için faaliyetin yapıldığı yılın Ocak ayına ait asgari ücretin safi tutarının gelir vergisi tarifesinin birinci gelir diliminde yer alan oranla çarpılmasıyla bulunan indirim tutarı mahsup edilir. e) Muhtasar ve SGK prim hizmet beyannamelerinin birleştirilmesi Gelir vergisi kanununa eklenen 98/A maddesiyle, vergi kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile sosyal sigortalar kanunu uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi birleştirilerek muhtasar ve prim hizmet beyannamesi oluşturulmuştur. 5- Vergi Usul Kanununda yapılan değişiklikler (Yeni İnceleme yöntemi- İzaha Davet) a) Mükerrer madde 355 in başlığı bilgi vermekten çekinenler ile 256, 257 ve mükerrer 257 nci madde hükmüne uymayanlar için ceza iken bu başlığa muhtasar ve prim hizmet beyannamesi de eklenmiştir. Buna göre muhtasar ve

4 prim hizmet beyannamesi ile ilgili hükümlere uymayanlara da bu maddedeki özel usulsüzlük cezaları uygulanacaktır. b) Mülga 370 nci madde yeniden düzenlenmiştir. Yeni düzenlemeye göre, vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin ziyaa uğratılmış olabileceğine dair ilgili makamlar tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak, tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükellef izaha davet edilebilecektir. İzah sonucu vergi ziyaına sebebiyet verilmediği anlaşılırsa vergi incelemesi yapılmaz ve takdir komisyonuna sevk edilmez. Mükellefçe hiç verilmemiş beyannamelerin verilmesi, eksik veya yanlış beyanın düzeltilmesi ve ödeme süresi geçen vergilerin gecikme zammı ile birlikte ödenmesi halinde vergi ziyaı cezası %20 oranında kesilir. 6- Damga Vergisi Kanununda Yapılan değişiklik a) Damga Vergisi Kanununun halen yürürlükte olan 5 inci maddesine göre bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtların her nüshası ayrı ayrı damga vergisine tabi idi. Maddede yapılan değişikliğe göre bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda, nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası damga vergisine tabi olacaktır. b) Kanunun bir kağıtta birden fazla akit ve işlem bulunması ile ilgili 6 ncı maddesine göre bir kâğıttaki akit ve işlemlere asıl akitlerden başka bir şahsın eklenen akit ve işlemi de ayrıca damga vergisine tabidir. Bu hükme aşağıdaki cümle eklenmiştir. 4 Şu kadar ki; bir kâğıt üzerinde birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması halinde, ayrı ayrı olmak üzere bunlardan yalnızca birinden damga vergisi alınır c) Kanun ek ikinci maddesinde döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisna edilmişti. Bu madde yeniden düzenlenerek, ihracat ve ihracata ilişkin işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar, vergi, resim, harç istisna belgesine bağlanan döviz kazandırıcı işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar başlıkları altında vergiden istisna edilen kâğıtlar detaylı olarak düzenlenmiştir. d) Kanuna ilişik damga vergisine tabi kâğıtlarla ilgili (1) sayılı tablonun A. Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar başlıklı fıkrasına, hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin tasarrufu altında bulunan taşınmazlara ilişkin ön izin, irtifak hakkı veya kullanma sözleşmeleri, resmi şekilde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri, resmi dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin yaptıkları ihalelerde ihaleyi yapan idare ile düzenlenen sözleşmeler, 6502 sayılı tüketicinin korunması hakkında kanun kapsamında düzenlenen sözleşmeler, mesafeli satış sözleşmeleri,

5 Turist rehberliği kanun kapsamında düzenlenen sözleşmeler, Doğal gaz piyasası kanunu kapsamında düzenlenen sözleşmeler, Doğalgaz piyasası kanunu kapsamında düzenlenen sözleşmeler eklenmiştir. Beyanname verme süresi içinde düzeltme amacıyla verilen beyannameler ise vergiye tabi olmaktan çıkarılmıştır. e) Kanuna ilişkin damga vergisinden istisna edilen kağıtlarla ilgili (2) sayılı tablosuna, okul idareleri ile öğrenciler veya velileri arasında düzenlenen kağıtlar, resmi dairelerce yurt dışına gönderilen kişiler adına yurt dışında bulunan eğitimöğretim ve sağlık kurumlarına yapılan ödemelere ilişkin düzenlenen kağıtlar, yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcılarla bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kağıtlar, belge kapsamında hakların kiralanması ve satın alınması, sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, söz konusu yatırımlara yönelik danışmanlık, teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kağıtlar, binalarda ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik olarak düzenlenen kağıtlar, her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına ilişkin düzenlenen kağıtlar, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımlarıyla ilgili düzenlenen sözleşmeler ile bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen kağıtlar, sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satışı ve ödünç alma ve verme işlemleri ile ilgili olarak aracı kurum ile yatırımcı kurum arasında düzenlenen sözleşmeler, ileri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin satın alınması ile bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti alımına ilişkin düzenlenen kağıtlar eklenmiştir Harçlar Kanunu ile ilgili değişiklikler a) 6361 sayılı finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri kanunu kapsamında yapılan finansal kiralama işlemlerinde, kiralanan taşınmazın finansal kiralama sözleşmesinin süresi sonunda kiracıya devri harçtan istisna işlemler arasına dahil edilmiştir. Değişiklikten önce kanunun harçtan müstesna işlemlerle ilgili 59 uncu maddenin (P) bendindeki 2499 sayılı sermaye piyasası kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı amacıyla yapılacak finansal kiralamalarda konutların kiracıya devri ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. b) Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin pay devri de harçtan istisna edilmiştir. Ayrıca finansman şirketleri tarafından kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemler de harçtan istisna edilmiştir. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak teşvik belgesi sahibi yatırımcılarla bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kağıtlar, münhasıran yatırım döneminde belge kapsamındaki yatırıma yönelik gayrimaddi haklarını kiralanması ve satın alınmasına ilişkin düzenlenen kağıtlar, belge kapsamında sabit kıymet yatırımlarının mal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kâğıtlar ile söz konusu yatırımcılara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik

6 hizmetlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlarla ilgili işlemler harçlardan istisna edilmiştir. Ayrıca ileri teknolojiye sahip, ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin satın alınmasıyla bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti alımına ilişkin düzenlenen kağıtlarla ilgili işlemler, yatırımlarda devlet hakkında kararla belirlenen yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin imalatına ilişkin olarak imalatçılar ile tedarikçiler arasında mal ve hizmet alımı nedeniyle düzenlenen kağıtlarla ilgili işlemler, binalarda ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik olarak yapılan işlemler, sanayi sicil kanununa göre sicil belgesini haiz sanayi işletmelerince münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere yeni makine ve teçhizat alımına yönelik olarak yapılan işlemler, her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına yönelik olarak düzenlenen kâğıtlarla ilgili işlemler, öğrencilerin burs veya öğrenim kredisi almak ve okula veya öğrenci yurduna girebilmek için düzenledikleri sözleşme, taahhütname, kefaletname ve benzeri kâğıtlara ilişkin işlemler harçlardan istisna edilmiştir. d) Harçlar kanununun döviz kazandırıcı işlemlerin harçlardan istisna edildiğine ilişkin ek madde-1 i, ihracat ve ihracata ilişkin işlemler, vergi, resim, harç ve istisna belgesine bağlanan döviz kazandırıcı işlemler ana başlıkları altında yeniden düzenlenmiştir. 8- Katma Değer Vergisi ile ilgili değişiklikler (Sat geri kiralada KDV istisnası) a) KDV kanununun 17/4-y maddesiyle finansal kiralama kanunu kapsamında finansal kiralama şirketlerince bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan taşınmazlara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu taşınmazın mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşuluyla kiralamaya konu taşınmazın kiralayana satılması, satan kişilere kiralanması ve devri KDV den istisna edilmişti. 6 Bu defa yapılan değişiklikle fıkra yeniden düzenlenmiş ve fıkra hükmüne, a) Finansal kiralama şirketleriyle birlikte katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları tarafından yapılan sat-kirala işlemleri de dahil edilmiştir. b) Gayrimenkuller yanında her türlü taşınır mallar da dahil edilmiştir. c) Sat-Geri kirala işlemine konu edilen taşınır ve taşınmaz mallarının iktisabında yüklenilen ve devrin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen KDV nin, devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gider veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır. b- KDV kanununun 30/d maddesine göre kanunen kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV, hesaplanan KDV den indirilememektedir. Yapılan değişiklikle anılan bende parantez hükmü eklenerek kurumlar vergisi kanununun 13 üncü maddesine göre transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar ile gelir vergisi kanununun 41 inci maddesinin 5 inci

7 fıkrasına göre işletme aleyhine oluşan farklara ilişkin ithalde veya sorumlu sıfatıyla ödenen KDV nin hariç olduğu yani indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır. 9- Kurumlar vergisi kanunu ile ilgili değişiklikler a) Tüm giderlerinin kanuni ve iş merkezi Türkiyede bulunmayan kurumlar tarafından karşılanması ve söz konusu giderlerin Türkiyede tam veya dar mükellefiyete tabi herhangi bir kurumun hesaplarına intikal ettirilmemesi veya kurumdan ayrılmaması kaydıyla, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istisnaden kurulan bölgesel yönetim merkezleri kurumlar vergisinden muaf kurumlar arasına alınmıştır. b) Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmaz ve iştirak hisseleri satış kazancı istisnası ile ilgili 5/1-e maddesinin parantez içi hükmü (taşınmazların kaynak kuruluşlara kira sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine satışı ile finansal kiralama kapsamında satışı ve geri kiralanmasıyla ilgili %100 lük oran ve en az iki yıl aktifte bulundurma şartının aranmayacağı) kaldırılmıştır. Bunlar için aşağıdaki hüküm ayrıca düzenlenmiştir. c) Her türlü taşınır ve taşınmaz malların finansal kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına satışından doğan kazançlar ve bu kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. 7 d) Ar-Ge indirimi ile ilgili 10 uncu maddenin (a) bendi kaldırılmıştır. Bu konu ile ilgili olarak 5746 sayılı kanunda aşağıda belirtilecek değişiklik yapılmıştır. e) 13 üncü maddesinin (2) no.lu fıkrasındaki ilişkili kişi ile hükme, ilişkinin doğrudan veya dolaylı olarak ortaklık kanalıyla oluştuğu durumların örtülü kazanç dağıtımı kapsamında sayılması için en az %10 oranında ortaklık, oy veya kar payı hakkının olması şartı aranır. Ortaklık ilişkisi olmadan doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında oy veya kar payı hakkının olduğu durumlarda da taraflar ilişkili sayılır. İlişkili kişiler açısından bu oranlar topluca dikkate alınır ibaresi eklenmiştir sayılı araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetlerinin desteklenmesi hakkında kanunda yapılan değişiklikler (Ar-Ge harcamaları) Kanuna 3/a maddesi eklenmiştir. Buna göre, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamalar tutarının %100 ü, bu kapsamdaki projelerin bilim, sanayi ve teknoloji bakanlığı tarafından Ar-Ge ve yenilik projesi olarak değerlendirilmesi şartıyla, kurumlar vergisi kanununun 10 uncu maddesi ve gelir vergisi kanununun 89 uncu maddesi uyarınca kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. Ayrıca bu harcamalar vergi usul kanununa göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir, bir iktisadi kıymet

8 oluşmaması halinde doğrudan gider yazılır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirilmeyen tutar sonraki vergileme dönemlerine devredilir. Devredilen tutar takip eden yıllarda yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır. 11- Emlak vergisi kanunu ile ilgili değişiklikler 1319 sayılı emlak vergisi kanununun geçici muaflıkları ile ilgili 15 inci maddesine (e) fıkrası eklenerek yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırımlar için iktisap olunan veya tahsis edilen araziler yatırım teşvik belgesi süresince arazi vergisinden muaf kılınmıştır. Saygılarımızla Hasan Zeki Süzen (YMM) Ekrem Kayı (YMM) D/A 8