EKONOM K YAPI VE MAKROEKONOM K GÖSTERGELER

Transkript

1 EKONOM K YAPI VE MAKROEKONOM K GÖSTERGELER

2 EKONOM K YAPI TARIM VE ORMANCILIK YILINDA MERS N DE ARAZ VARLI I Arazi Nevi Alan (Hektar) (%) Tar m Arazisi %25 Çay r ve Mera Arazisi %4 Orman ve Fidanl k %53 Tar m D fl Araziler %18 TOPLAM %100 Kaynak: T.C.Tar m ve Köy flleri Bakanl l Müdürlü ü Akdeniz Havza s n n içinde yer alan Mersin ili, hektarl k yüzölçümü ile Türkiye nin yüzölçümünün yaklafl k %2 sini oluflturmaktad r. l yüzölçümünün %53 ünü orman arazisi, %25 ini tar m arazisi, %18 ini tar m d fl arazi olufltururken, %4 ünü de çay r ve mera arazisi oluflturmaktad r. L M Z ARAZ VARLI ININ DA ILIMI Çay r-mera Arazisi 4% Tar m D fl Araziler %18 Tar m Arazisi %25 Orman Arazisi %52 Kaynak: T.C.Tar m ve Köy flleri Bakanl l Müdürlü ü 49

3 MERS N DE filenen TARIM ARAZ S N N KULLANIMI 2008 Hektar (%) Hektar (%) 1-Tarla Arazisi , ,0 2-Bahçe Arazisi , ,1 Meyve Bahçesi Narenciye Bahçesi Ba Arazisi , ,8 4- Sebze Arazisi , ,0 Aç k Sebze Örtü Alt Sebze Zeytinlikler , ,0 6- Delicelik , ,7 7- Sak zl k , ,5 8- Süs Bitkileri TOPLAM Kaynak: T.C.Tar m ve Köy flleri Bakanl l Müdürlü ü limizdeki tar m arazilerinin kullan m alanlar na göre da l m incelendi inde; tarla arazilerinin %61 lik, bahçe arazilerinin %14 lük, ba, sebze ve zeytinlik alanlar n %23 lük paya sahip olduklar görülmektedir. Geri kalan %2 lik alanlar ise delicelik, sak zl k ve süs bitkilerinin oluflturdu u alanlard r. Bu arazilerin %64 ü kuru, %36 s ise sulu tar mla ifllenmektedir. YILI ÖNEML ÜRÜNLER N EK M D K M ALANLARI VE ÜRET M M KTARLARI Ürünler Ekim ve Dikim Alanlar (Hektar) Üretim Miktar (Ton) TAHILLAR Bu day Arpa Çavdar M s r 27, Çeltik Yulaf BAKLAG LLER Nohut Fasulye Mercimek(Yeflil) Mercimek(K rm z ) Burçak Bakla Di er ENDÜSTR YEL B TK LER Pamuk YA LI TOHUMLAR Susam

4 Ürünler Ekim ve Dikim Alanlar (Hektar) Üretim Miktar (Ton) Yer F st Soya Fasulyesi Ayçiçe i SEBZE ÜRÜNLER Aç k Sebze Alan So an (Kuru) Biber Domates Fasulye Bezelye H yar Kabak Patl can Bakla Karpuz Örtü Alt Sebze Alan Domates H yar Patl can Biber Kabak Karpuz MEYVE ÜRÜNLER Elma Kay s fieftali Üzüm Gaziantep F st Çilek Muz Limon Portakal Mandalina Alt ntop Zeytin GENEL TOPLAM Kaynak: T.C.Tar m ve Köy flleri Bakanl l Müdürlü ü 51

5 Mersin ili, arazi yap s tar msal çeflitlilik sunan, özellikle meyve üretiminde ülke ekonomisine önemli katk s olan illerden biridir. Elveriflli toprak yap s, bitkisel üretimde sulu tar m n yayg nl, l man iklimi ve geliflmifl alt yap s ile yüksek katma de erli ürünler yetifltirilmektedir. Türkiye narenciye üretiminin %29 unu, sebze üretiminin %5 ini, meyve üretiminin %12 sini, tarla ürünlerinin %2 sini toplamda ise Türkiye tar m ürünlerinin %4 ünü Mersin sa lamaktad r. limiz, Türkiye limon üretiminin %70 ini, portakal üretiminin %18 ini, muz üretiminin %71 ini, domates üretiminin %8 ini karfl lamaktad r. Bununla birlikte ülkemiz greyfurt ihracat n n %34 ü, portakal ihracat n n %36 s, limon ihracat n n %33 ü, mandarin ihracat n n %23 ü toplamda narenciye ihracat n n %31 i, çilek ihracat n n %13 ü, patates ihracat n n %10 u, biber ihracat n n %14 ü Mersin firmalar taraf ndan gerçeklefltirilmektedir. y l nda Mersin ilinde önemli ürünlerin ekim dikim alanlar ve üretim miktarlar n inceledi imizde; ekim ve dikim alanlar n n 2008 y l na göre %11 oran nda azald gözlenirken, üretim miktar n n ise %2 oran nda azald görülmektedir. Mersin ilindeki ekili alanlarda %53 lük oranla en çok tah llar ekilmekte, bunu s ras yla %28 ile yafl meyve, %8 sebze, %7 baklagiller, %1 endüstriyel bitkiler ve ya l tohumlar takip etmektedir. Tah llar ve di er bitkisel ürünlerin üretimi içerisinde bu day, toplam tarla ürünleri üretiminin %48 ini, m s r %37 sini oluflturmaktad r. Aç k sebze ekim alanlar n n %40 n domates oluflturmaktad r. limizde meyve ekim ve dikim alanlar nda ilk s ray %43 lük oranla zeytin almakta ve onu %31 lik oranla narenciye, %27 lik oranla da üzüm izlemektedir. YILI MERS N L SEÇ LM fi B TK SEL ÜRÜNLER N ÜRET M M KTARI VE TÜRK YE ÇER S NDEK PAYI Türkiye Üretimi çerisindeki Pay (%) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Domates 70% 8% 2% Limon Kaynak: TÜ K Bu day 7% M s r 18% Portakal 14% Biber Üzüm YILINDA filenen TOPRAKLARIN KURU/SULU TARIM DA ILIMI 6% 71% Muz Çilek 49% Hektar (%) Kuru Tar m Arazisi %64 Sulu Tar m Arazisi %36 TOPLAM % % 10% 7% Mandalina Zeytin H yar Üretim Miktar (Ton)

6 YILI MERS N L NDE EK LEN ALANLARIN DA ILIMI Endüstriyel Bitkiler 1% Ya l Tohumlar 2% Baklagiller 6% Sebze Ürünleri 7% Meyve Ürünleri 32% Tah llar 52% YILI MERS N L NDE ÖNEML ÜRÜNLER N ÜRET M M KTARI Meyve Ürünleri 46% Tah llar 18% Sebze Ürünleri 34% Baklagiller 1% Di er 1% Endüstriyel Bitkiler 1% Ya l Tohumlar 0% 53

7 MERS N F RMALARININ GERÇEKLEfiT RD YAfi MEYVE SEBZE HRACATI 2008 De iflim (%) Ürün Miktar (Kg) Tutar ($) Miktar (Kg) Tutar ($) Miktar Tutar Armut %740 %320 Ayva %107 %59 Bezelye %6 -%60 Biber %8 %11 Çay %45 -%38 Çilek %30 -%41 Di er Baklagiller %14 -%9 Di er Sebzeler %27 %65 Di er Taze Meyveler %69 -%29 Domates %11 -%2 Elma %302 %135 Erik %139 %59 Fasulye %0 -%20 Greyfurt %5 %12 Havuç, Turp %105 %82 H yar, Korniflon %11 -%14 Hurma %13 -%17 Ispanak %183 %160 ncir %34 -%50 Kabak %13 %1 Karnabahar %97 %52 Karpuz %51 -%67 Kavun %18 %7 Kay s %5 -%14 Kestane %73 %55 Kiraz, Viflne %57 %0 Lahana %10 -%3 Limon %75 %30 Mandarin %22 %35 Mantar %22 -%37 Marul, Hindiba %42 -%43 Maydanoz %99 %178 Nar %52 %43 Patates %52 -%48 Patl can %39 %3 P rasa %147 %74 Portakal %52 %68 Sarm sak %41 %44 So an, fialot %70 -%70 fieftali %80 %57 Üzüm %33 -%35 Di er Turunçgiller GENEL TOPLAM %27 %21 Kaynak: AK B 54

8 2008- YILLARI MERS N F RMALARI TARAFINDAN GERÇEKLEfiT R LEN YAfi MEYVE VE SEBZE ÜRÜNLER HRACATINDA LK 5 ÜRÜNDEK DE fi M ($) %2 %12 %30 %35 %68 Domates Greyfurt Limon Mandarin Portakal 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -%10 Kaynak: AK B 2008 De iflim (%) 55

9 YILI KULLANILAN TARIMSAL ARAÇ VE GEREÇLER N M KTARI (ADET) Akdeniz Mezitli Toroslar Yeniflehir Anamur Ayd nc k Bozyaz Çaml yayla Erdemli Gülnar Mut Silifke Tarsus Toplam Çapa Makinesi Damla Sulama Tesisi Diskli ve Di er T rm klar Elektropomp Harman Makinesi Hayvan Pullu u Hububat Ekim Makinesi K. Gübre Da t c s K.Milinden Hareketli Pülverizatör Karasaban Krema Makinesi Kültüvatör Motorlu Pülverizatör Pulluk Römork Santrifüj Pompa Sedyeli Motorlu Pülverizatör S rt Pülverizatörü Su Tankeri Süt Sa ma Makinesi Toplam Traktörler Toprak Frezesi (Rotavatör) Ya murlama Tesisi

10 SEÇ LM fi MEYVE ÜRÜNLER NDEN MEYVE VEREN A AÇ SAYISI Meyve Veren 2008 Meyve Vermeyen Meyve Veren Meyve Vermeyen Elma Armut Ayva Yenidünya Üzüm* Çilek* Muz* Dut ncir Keçi Boynuzu Nar Trabzon Hurmas Erik Kay s Ve Zerdali Kiraz K z lc k Viflne fieftali Zeytin *:Çilek,muz ve üzümde meyve veren ve meyve vermeyen a aç sütunlar alan (hektar)d r. Kaynak: T.C.Tar m ve Köy flleri Bakanl l Müdürlü ü sert kabuklu MEYVE VEREN A AÇ SAYISI Meyve Veren Antep F st Ceviz Badem Meyve Vermeyen Meyve Veren turunçg ller MEYVE VEREN A AÇ SAYISI Meyve Veren Meyve Vermeyen Limon Turunç Alt ntop Portakal Mandalina Meyve Vermeyen Meyve Veren Meyve Vermeyen 57

11 lçeler TAR H T BAR YLE SERA ALANLARI (Dekar) VE SERACILIKLA fit GAL EDEN ÜRET C SAYISI Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel Toplam Sera Üretici Say s Akdeniz Mezitli Toroslar Yeniflehir Anamur Ayd nc k Bozyaz Çaml yayla Erdemli Gülnar Mut Silifke Tarsus TOPLAM limizdeki sera alanlar ve serac l k faaliyetlerini inceledi imizde; y l nda toplam sera alan n n, serac l kla ifltigal eden üretici say s nda ise önceki y la göre önemli bir de iflim olmad görülmektedir. Plastik seran n sera çeflitleri içerisinde öne ç kt ve bu nitelikteki seralar n Anamur, Akdeniz, Erdemli ve Bozyaz ilçesinde yo unlaflt görülmektedir. y l itibariyle ilimizde bulunan seralar n %57 si plastik sera, %24 ü yüksek tünel, %14 ü alçak tünel, %5 i ise cam serad r. Üreticilerin ise yo un olarak Anamur, Erdemli ve Tarsus ta bulundu u görülmektedir. YILI ÜRÜN TÜRLER NE GÖRE ÖRTÜ ALTI EK M ALANLARI Ürünlerin Türü Toplam Örtü Alt Ekim Alan (da) Cam Sera (da) Plastik Sera (da) Toplam Ekim Alan (da) Örtü Alt Ekim Alan / Toplam Ekim Alan Toplam Üretim (Ton) Domates % Patl can % H yar % Kabak % Taze Fasulye % Sivri Biber % Kavun % Karpuz % Di er %

12 Sorumlu darelere Göre Sulama YILI SULAMA ALANI Hektar 67. Teknik fiube Sorumluluk Bölgesi Mersin Ovas Sulamas Tarsus-Berdan Ovas Sulamas Erdemli Pompaj Sulamas 550 Gilindires Sulamas 800 Alata-K z lalan Sulamas 800 Limonlu-Kumkuyu Sulamas 63 Arslanköy Göleti Sulamas fiube Sorumluluk Bölgesi Silifke Ovas Sulamas (Göksu ve Silifke Sulama Birlikleri) Anamur Ovas Sulamas Bozyaz Sulama Ovas Ayd nc k-yenikafl Pompaj Sulamas 256 Mut Pompaj Sulamas 526 K z lgeçit Sulamas 99 ASO Sulamas Pamukova Toroslar Yukar Seyhan Seyhan Tarsus Onköy GENEL TOPLAM Kaynak: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl Devlet Su flleri Genel Müdürlü ü DS VI.Bölge Müdürlü ü 59

13 YILI SULANAN ALANLARIN MAHSUL C NSLER NE GÖRE DA ILIMI (Hektar) Sorumlu darelere Göre Sulama Soya Pamuk Bostan Yer F st M s r Narenciye Hububat Sebze Di erleri Toplam Anamur Ovas Sulamas Bozyaz Ovas Sulamas Silifke Ovas Sulamas Mut Pompaj Sulamas Ayd nc k-yenikafl Pompaj Sulamas K z lgeçit Sulamas fiube Toplam Mersin Ovas Sulamas Tarsus-Berdan Ovas Sulamas Gilindires Sulamas Alata-K z lalan Sulamas Limonlu-Kumkuyu Sulamas Erdemli Pompaj Sulamas Arslanköy Göleti Sulamas fiube Toplam Toroslar Yukar Seyhan Seyhan Pamukova Tarsus Onköy ASO Kaynak: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl Devlet Su flleri Genel Müdürlü ü DS VI.Bölge Müdürlü ü 60

14 YILI L M Z N ORMAN ALANI (Hektar) Normal Koru (Verimli) Orman Alan Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Alan Normal Baltal k (Verimli) Orman Alan 908 Bozuk Baltal k (Verimsiz) Orman Alan TOPLAM Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlü ü YILI L M Z N ORMAN servet (m 3 ) Normal Koru (Verimli) Orman Serveti Bozuk Koru (Verimsiz) Orman Serveti Normal Baltal k (Verimli) Orman Serveti Bozuk Baltal k (Verimsiz) Orman Serveti TOPLAM Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlü ü Mersin ili genel alan n n %53 ünü oluflturan ormanl k alan n yaklafl k %45 i verimli orman niteli i tafl maktad r. limiz orman serveti ise m 3 olup, bunun en önemli k sm n normal koru(verimli) orman serveti oluflturmaktad r. 61

15 MERS N ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜ Ü LÇELER T BAR YLE YILI ÜRET M CETVEL Envalin Cinsi Anamur Bozyaz Erdemli Gülnar Ayd nc k Mersin Mut Silifke Tarsus Çaml yayla Toplam Tomruk (m 3 ) Maden Direk (m 3 ) Tel Direk (m 3 ) Sanayi Odunu (m 3 ) Ka tl k Odun (m 3 ) Lif-Yonga Odun (m 3 ) S r k (m 3 ) Toplam (m 3 ) Top.Yap.Od.Ster St Defne Tohumu (kg) Defne Yapra (kg) Kekik (kg) Kara an Yap. (kg) Biberiye (kg) F st k Çam Koza (kg) Sumak (kg) Mersin Yapra (kg) Kaynak: Mersin Orman Bölge Müdürlü ü 62

16 L M Z HAYVAN VARLI I 2008 (Adet) (Adet) Büyükbafl Hayvanlar S r Manda 6 6 Tek T rnakl At Eflek Kat r Deve Küçükbafl Hayvanlar Koyun K l keçi Kanatl Hayvanlar Tavuk Yumurtac Broiler Hindi Kaz Ördek Ar kovan (fenni) Ar kovan (eski tip) L M ZDE ELDE ED LEN HAYVANSAL MADDELER N ÜRET M Ton Cinsi 2008 Süt Et (k rm z ) Et (beyaz) Yapa + Keçi K l Bal Yumurta TOPLAM L M ZDE KES LEN HAYVAN M KTARI Adet Özel Mezbahaneler* Belediye Mezbahaneleri Cinsi Büyükbafl S r Dana Küçükbafl Koyun - Kuzu Keçi - O lak *: Özel Mezbahanede kesimi yap lan büyükbafl ve küçükbafl hayvan say s toplu olarak al nm flt r. Kaynak: lçe Belediye Baflkanl klar ile Hadi Do an Mersin Et Entegre Tesisleri 63

17 YILINDA L M ZDEK DEN Z VE TATLI SU BALIKÇILI ININ DURUMU Av Sahalar Bal kç Teknelerinin Bar nd Liman ve Bar naklar Bal kç Teknelerinin Ba l Oldu u Limanlara Göre Bal kç Teknelerinin Say s Bal kç Teknelerinin Ay r m limizde Avc l k Avlanan Bal klar limizin Y l Su Ürünleri Üretimi limizde Su Ürünleri Avc l ve Kontrolü Seyhan, Berdan, Göksu Nehirleriyle Lemas, Bozyaz ve Dragon Çaylar n n denize döküldü ü mansaplar ile Viranflehir ve T rtar aç klar verimli av sahalar d r. Silifke lçesi hudutlar dahilinde bulunan ve hektar alana sahip olan Paradeniz-Akgöl Dalyan da önemli av sahalar m zdan biridir. Ayr ca limizde, Kazanl kasabas nda aç lan suni göletle deniz ürünleri (kefal ve levrek) üretimi yap lmaktad r. Karaduvar, Mersin, Taflucu, Yeflilovac k, Ayd nc k ve Bozyaz. Liman Baflkanl klar na ba l toplam bal kç teknesi say s 613 dür. Bunlar n 355 i Mersin, 165 i Taflucu liman na, 24 ü Ayd nc k ve 69 u Bozyaz bal kç bar na na ba l d r. Trol 106 Adet, G rg r 38 Adet ve Küçük Bal kç Teknesi 469 Adet. Trol (Sürütme A ), G rg r (Çevirme A ), Uzatma A lar (Molozma, Palamut, Kefal, Barbunya a lar ), Paraketa ile yap lmaktad r. Trol a ve paraketa ile Demeresal (dip), g rg r a ile de orta su ve pelajik bal klar yakalanmaktad r. Ayr ca Paradeniz-Akgöl de dalyanc l k usulü ile bal k avlanmaktad r. limizde avlanan bal klar n (Deniz ürünlerinin) bafl nda Lagos, Barbunya, Mercan, Dil, skarmoz, Mezgit, Karides, Mürekkep bal, Kalamar, Levrek, Karagöz, Çipura, stavrit, zmarit, M rm r, K rlang ç, Karakulak, Halili, Sardalya, Turna, Kolyoz gelmektedir. Deniz Bal klar Üretimi: 873 Ton, Di er Deniz Ürünleri Üretimi: 224 Ton, Tatl Su Bal klar ve Kültür Bal klar Üretimi: 400 Ton dur Say l Yasa Çerçevesinde Tar m ve Köyiflleri Bakanl Mersin Tar m l Müdürlü ü nce yap lmaktad r. Ayr ca Sahil Güvenlik Komutanl kontrol destek hizmetlerini de yürütmektedir. limizdeki stihsal ve Sat fl Amac yla Kurulmufl Kooperatifler Tatl Su Bal kç l Bal kland rma ve Kerevitlendirme Projesi Su Ürünleri Pazarlama ve Sat fl Tekni i limizde hali haz rda faal durumda bulunan ve istihsal ve sat fl amac yla kurulmufl olan kooperatifler Karaduvar-Mersin, Silifke Yeflilovac k, Taflucu, Ayd nc k ve Anamur da olmak üzere 10 adet kooperatif bulunmaktad r. limizde tatl su bal kç l, tesis edilen iflletmeler ile akarsu, dere ve çaylarda avc l k yoluyla ayr ca göl-gölet ve baraj göllerinin bal kland r lmas fleklinde olmaktad r. flletmelerin tamam nda Gökkufla Alabal yetifltirilmektedir. limiz s n rlar dahilinde faal halde 21 adet alabal k iflletmesi bulunmakta ve bunlar n üretim miktar y llara göre de iflmekle beraber toplam ortalama 250 Ton/Y l d r. Ayr ca 1 adet akvaryum bal klar yetifltiricili i iflletmesi bulunmaktad r. limiz s n rlar içerisinde bulunan Gölp nar Göletine adet, F nd kl Göletine adet, De irmençay Göletine adet, Esenp nar Göletine adet, Karak z Göletine adet, Çavufllu Göletine adet, Hortu Göletine adet, Karakuyu Göletine , Çelebi Göletine adet, Ayd nlar Göletine adet aynal sazan yavrusu at lm flt r. limizde su ürünlerinin pazarlanmas ço unlukla komisyoncular taraf ndan yap lmaktad r. Bir bölümü de kurulmufl bulunan su ürünleri kooperatiflerinin açm fl olduklar sat fl bürolar taraf ndan yap lmaktad r. Çok az bir bölümü ise istihsal yapanlar taraf ndan pazarlanmaktad r. Pazarlanan bal klar n ço u taze olarak tüketilmektedir. Bir bölümü de baflta stanbul, Ankara, zmir ve Antalya ya olmak üzere iç pazarlara da gönderilmektedir. 64