Evlerin sokağa açılan kapıları düz atkılı ya da kemerli dikdörtgendir. Tek kanatlıdır ve ahşap ya da demirdendir.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Evlerin sokağa açılan kapıları düz atkılı ya da kemerli dikdörtgendir. Tek kanatlıdır ve ahşap ya da demirdendir."

Derya Benli
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Konutlarda genellikle beyaz kesme taş, yer yer de bağdadi tekniğinde ahşap kullanılmıştır. Yerli dile 'Sacak' (Köşk) denen çıkmalar ahşap ya da taş konsollara oturan ahşap hatıllarla desteklenir. Orhan Köse DASK DOGAY 2010 Konutları düz damlıdır. Damlar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin genelinde olduğu gibi bir yaşam alanı olarak kullanılır. Sıcak yaz gecelerinde uyumak için veya salça, biber, patlıcan, gibi ürünlerin serilip kurutulması için ideal bir alandır. Bazı yerlerde evlerin damları bitişiktir. Bir damdan diğerine geçilebilir

Orhan Köse DASK DOGAY 2010 Konutları düz damlıdır.

2 Yüksel Coşkun Evlerin sokağa açılan kapıları düz atkılı ya da kemerli dikdörtgendir. Tek kanatlıdır ve ahşap ya da demirdendir. Günlük yaşam, yerel dilde 'Hayat' ya da 'Havlu' denen avluda geçer. Oturmak, yatmak, yemek, tuvalet gibi gereksinimlerin karşılandığı yerler avlunun çevresinde yer alır. Beyaz kesme taş ile döşeli olan avlularda çiçeklik, kuyu, taş yalak gibi öğeler bulunur. Avludan taş merdivenlerle ikinci katın terasına çıkılır. Urfa konutlarının temel öğesi olan eyvanlar Birecik'te yaygın değildir.

Oturmak, yatmak, yemek, tuvalet gibi gereksinimlerin karşılandığı yerler avlunun çevresinde yer alır.

3 Evlerin odalarının duvarları kalındır, böylece yaz aylarında serin, kış aylarında ise sıcak olurlar. İkinci kat odalarına Birecik'te 'Kağa' denir, örtüsü düzdür. İki katlı konutlarda konutun bezemeli odası ikinci kattadır. Düz tavanlı odada açıklık direklerle geçilmiş, üstü tahta kaplanmıştır

İkinci kat odalarına Birecik'te 'Kağa' denir, örtüsü düzdür.

4 Necmettin Külahçı Bezeli tavanlar çoğu yerde kontrplakla örtülmüştür. Tavan bezemesi karakteristiktir. Genellikle hatıllar renkli boyanmış, uçları renkli kalemişiyle bezenmiştir. Tahtalar da kırmızı ve mavi balık sırtı renkli bezelidir. Bezeme ahşap duvar silmesinde çiçeklerle devam eder. Çiçek aralarına tarih atıldığı olmuştur.

Genellikle hatıllar renkli boyanmış, uçları renkli kalemişiyle bezenmiştir.

5 Birecik evlerinde başodanın oda duvarını, 'bohça tağası' denen ahşap dolap ve çekmeceler kaplar. Dolapların aralarında 'yük yeri' denen yatak koymak için raflar vardır. Ayrıca cam eşya koymaya yarayan ağaç oymalı raflar bulunur. Pencereler dikdörtgen ya da kemerlidir, tek kanatlı, çift kanatlı ya da giyotin tarzındadır. - 53

Dolapların aralarında 'yük yeri' denen yatak koymak için raflar vardır.

6 Ömer Akar Ömer Akar Turşu Sıh Müslim Evi Turşular sokakta No:28'dedir. Planı, bezemeleri ve işçiliği açısından geleneksel Birecik evlerinin en güzel örneklerinden biridir. İki yanında benzer odalar bulunan eyvandan geçilerek eve girilir. Avlusu taş kaplı ve havuzludur. Avlunun kuzeyinde altta mutfak ve kiler üstte ise iki oda bulunur. Avlunun sokak tarafında, kuzeyindeki ikinci kata bahçenin batısındaki merdivenle çıkılır. İkinci katın planı da alt katın aynısıdır. Ortada bir eyvan ve yanlarda 2 oda bulunur. Üst kattaki eyvanın bağdadi tekniğiyle yapılmış kubbesi bugüne ulaşmamıştır. Eyvanın yanındaki odalardan doğuda olanı başodadır. Bu odanın cumbası ve tavanı günümüze ulaşmamıştır. Duvarlarındaki ahşap kaplamalar üzerindeki stilize edilmiş bitkisel motifler bulunmaktadır.

Avlunun sokak tarafında, kuzeyindeki ikinci kata bahçenin batısındaki merdivenle çıkılır. İkinci katın planı da alt katın aynısıdır. Ortada bir eyvan ve yanlarda 2 oda bulunur.

7 Necmettin Külahçı Hüseyin Özateş Evi Sancak mahallesinde Asaf Bey Çıkmazı No: 12'dedir. Geleneksel Birecik evlerinin özelliklerini bulunduğu yüzeye göre farklı olarak içerir. Evin bir bölümü iki katlı, bir bölümü de tek katlıdır. Sokaktan doğrudan yamuk biçimli avluya girilir. Avlunun ortasında yedigen bir havuz vardır. Girişte sağda mutfak ve depo bulunur. Avlunun güneyinde kışlık oda yer alır. İkinci kata avlunun batısındaki taş merdivenle çıkılır. İkinci katta bir hol ve iki oda yer alır. Bu odalardan doğudaki baş odadır ve iki kanatlı ahşap kapıya sahiptir. Başodanın duvarlarındaki nişler, pencere tabanlarındaki Roma döneminden kalma devşirme mozaikler, ahşap dolaplardaki işçilik görülmeye değerdir. Tavanı oval biçimdedir ve bitkisel bezemelerle kaplıdır. Ömer Akar

Avlunun güneyinde kışlık oda yer alır. İkinci kata avlunun batısındaki taş merdivenle çıkılır. İkinci katta bir hol ve iki oda yer alır.

8 Necmettin Külahçı Hacı Fakıh Evi Abdülvahab sokak No:22'dedir. Alaburç'un yaklaşık 50 metre batısındadır. Ön cephesi Adnan Menderes Bulvarı'na bakar. Girişi Abdülvahap sokaktandır ve eyvanlıdır. Avlunun güneyinde yer alan ve her katında ikişer oda bulunan bölümünün alt katı mutfak ve kilerden oluşur. Avlunun batısındaki merdivenle çıkılan ikinci katında iki odası vardır. Üçüncü kattaki odalar ahşap işlemeleri, tavan işçiliği, nişleri açısından görülmeye değerdir. Davut Tanrıverdi Evi Bu ev; avlusunun kuzey cephesi güneye bakan kışlık ikinci kat odaların duvarlarındaki taş süslemeler ve dört yapraklı yonca biçimindeki kuş tağaları ile ilgi çekici bir evdir. Bağdadi tekniğinde yapılmıştır

Avlunun batısındaki merdivenle çıkılan ikinci katında iki odası vardır. Üçüncü kattaki odalar ahşap işlemeleri, tavan işçiliği, nişleri açısından görülmeye değerdir.

9 Şıh Kaşif Baba Evi İl merkezinde Tekke Camii kuzeydoğusunda Cennet Baba Sk.37 no'lu evin bahçesinde ''kaşif baba''adıyla anılan bir yatırdır

10 Belediye Kültür Binası İnönü caddesi ile Belediye caddesi arasında Ulu Caminin güneyindedir. 1900'lerin başlarında yapılmıştır. Tanzimat dönemi Osmanlı mimarisi örneği bir yapıdır. Önceleri Hürriyet Kahvesi ve Oteli olarak kullanıldığı daha sonra ise Belediye Kültür Müdürlüğü, Düğün Salonu ve Halk Kütüphanesi olarak kullanılmıştır. Yapıldığı zamanlar Fırat kıyısında olan yapının, nehir kıyısının doldurulmasıyla kıyı ile olan bağlantısı kopmuştur.neo-rönesans üsluptaki yapının doğu ve batı cephlerinde simetrik anlayış hakimdir. Nimet Alp

Önceleri Hürriyet Kahvesi ve Oteli olarak kullanıldığı daha sonra ise Belediye Kültür Müdürlüğü, Düğün Salonu ve Halk Kütüphanesi olarak

11 Şeyh Abdurrahman Halis Efendi Konağı Mustafa Hamdi Öztürk Caddesindedir. 1900'lü yılların başında Birecik'li Şeyh Abdurrahman Halis Efendi tarafından yaptırılmıştır. Bina Osmanlı İmparatorluğu Tanzimat dönemi kamu yapılarındandır. Fransız işgali sırasında Fransızlar tarafından karargah binası olarak kullanılmıştır. Bir dönem boş kalmış, 1957'de onarılarak lise binası olarak kullanılmış ve bugün Fırat İlköğretim Okulu olarak kullanılmaktadır. Simetrik plan ve cephe anlayışına göre tasarlanmış bir yapıdır. İki katlıdır

Bina Osmanlı İmparatorluğu Tanzimat dönemi kamu yapılarındandır.

12 KABALTILAR Güneydoğu yerleşmelerinin bir özelliği olan kabaltılar, Birecik sokaklarının da vazgeçilmez fiziksel öğelerindendir. Kabaltılar, sokağın 5-10 metre uzunluğundaki bir bölümünü örten ve üstlerinde genellikle evlerin bir odasının bazen de dükkan veya başka yapıların bulunduğu kapalı geçitlerdir. Birecik'teki kabaltılar sivri tonoz örtülü veya ahşap tavanlıdır.

Kabaltılar, sokağın 5-10 metre uzunluğundaki bir bölümünü örten ve üstlerinde genellikle

Benzer belgeler

- 61 - Muhteşem Pullu

- 61 - Muhteşem Pullu Asaf Bey Çıkmazı Kabaltısı Sancak Mahallesindedir. Örtüsü sivri tonozludur. Sivri kemerle güneye ve ahşap-beton sundurmalı sivri kemerle kuzeye açılır. Üzerinde kesme ve moloz taşlardan yapılmış bir ev