İKİLİ İŞBİRLİĞİ. çevre ve ormancılık alanında otuz üç (33) Ülke ile toplam otuz yedi (38) tane,

Transkript

1 İKİLİ İŞBİRLİĞİ 1. İkili İşbirliği Türkiye tarafından; çevre, iklim değişikliği, meteoroloji, ormancılık ve su alanında sürdürülen uluslararası ilişkilerin temelinde: karşılıklı dostluğun geliştirilmesi ve Çevre ve Orman Bakanlığı nın, çevre, iklim değişikliği, meteoroloji, ormancılık ve su alanında yapılan ortak çalışmalar ile verdiği hizmet kalitesinin artırılması yer almaktadır. Türkiye tarafından; çevre ve ormancılık alanında otuz üç (33) Ülke ile toplam otuz yedi (38) tane, iklim değişikliği alanında iki (2) Ülke ile toplam iki (2) tane, meteoroloji alanında iki (2) Ülke ile toplam iki (2) tane, su alanında dokuz (9) Ülke ile toplam on sekiz (18) tane, İkili İşbirliği Anlaşması ve Mutabakat Zaptı çalışması yürütülmektedir ve bu çalışmaların düzeyi İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı imzalanması ile neticelendirilmiştir. Çevre ve Orman Bakanlığı; sürdürülen ikili işbirliği çalışmalarında hem bilgi ve deneyim talep eden tarafta yer almaktadır hem de gelişmişlik düzeyi kendisinden daha düşük olan Ülkelere yardımcı olmaktadır. Türkiye nin Avrupa Birliği (AB) adaylık sürecinin ardından; Ülkemizde çok sayıda AB projesi uygulanmış ve Çevre ve Orman Bakanlığı nın, proje uygulamalarında görev alan çalışanlarının bilgi ve deneyimleri artış göstermiştir. Bu deneyimler ile uzmanlaşma süreci hızlanmış, böylece; ikili ve bölgesel düzeyde sürdürülen uluslararası çalışmaların düzeyi de yükselmiştir. Önceden çok sınırlı alanlarda yürütülen çalışmalar, son dönemde uzmanlık gerektiren alanlara yoğunlaşma imkânı sağlamıştır. İkili ilişkilerin yürütülmesinde coğrafyanın etkisi çok önemlidir. İki Ülkeyi bir araya getiren en önemli unsur ortak sorunlara karşı paylaşılabilecek ortak çözümleri ön plana çıkarmaktır. 1

2 Bu çerçevede; Avrupa da ve Akdeniz e kıyısı bulunan Ülkeler ile daha yakın ilişkiler ön plana çıkarılmıştır. Bir diğer önemli unsur ise Ülkelerin tarihten gelen yakınlaşmalarıdır Yılı nın sonrasında bağımsızlığına ulaşan Türki Cumhuriyetleri ve yüzyıllar boyunca egemenliğimizin altında yaşamış Afrika, Orta Doğu ve Balkan Ülkeleri ile sürdürülen ikili ilişkiler bu çerçevede düşünülebilir. Ülkelerin birbirine yakınlaşmasına neden olan bir diğer unsur ise aynı dini inanca sahip olmalarıdır. Özellikle; İslam Ülkeleri nin doğal lideri konumunda olan Ülkemiz tarafından; İslam Kalkınma Örgütü ve D-8 içerisinde üstlenilen aktif rolün neticesinde, bir dizi İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. AB ye aday, bölgesinde etkin ve güçlü ve yirmi (20) Ülkenin bir araya gelmesi neticesinde kurulmuş olan G-20 nin Üyesi olan Türkiye de; çevre, iklim değişikliği, meteoroloji, ormancılık ve su alanında sürdürülen ikili işbirliği çalışmaları artan bir hız ile devam edecektir. 2. İkili İşbirliği Anlaşması ve Mutabakat Zaptı 2.1. Tanım Devletlerarası siyasal, ekonomik, kültürel vb. alanlarda yapılan uzlaşma ve bu uzlaşmanın belirlendiği antant, belge, itilaf, uyuşma ve sözleşme İkili İşbirliği Anlaşması olarak tanımlanır. İki Ülke arasında karşılıklı olarak eğitim, ekonomi, hukuk, kültür, spor ve ekonomi alanında yapılacak olan programlar ile bunlara ilişkin uygulamaların onaylandığı ön anlaşmasındaki farkların gösterildiği belge Mutabakat Zaptı olarak tanımlanır. Türkiye tarafından çevre alanında ilk İkili İşbirliği Anlaşması Amerika Birleşik Devletleri ile imzalanmıştır. Başta Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği nin hazırlanması olmak üzere; hava, su ve toprak kirliliği üzerine bir dizi çalışma yürütülmüştür Hazırlama Süreci Türkiye tarafından çevre ve ormancılık alanında sürdürülen İkili İşbirliği Anlaşmaları nın veya Mutabakat Zabıtları nın bir hazırlık ve onay süreci bulunmaktadır. Bu hazırlık ve onay süreci aşağıda özetlenmektedir: 2

3 Öncelikle; herhangi bir Ülke veya Türkiye tarafından; İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı için teklif, iki Ülke Bakanlık Makamı nın ikili görüşmelerinde yapılır. Teklifin uygun bulunması halinde; İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı Türkçe ve İngilizce dilinde hazırlanır. Türkçe ve İngilizce dilinde hazırlanan İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı; Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile ilgili Ülke nin Makamları na iletilir. Bazı durumda ise; ilgili Ülke tarafından hazırlanan İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı Çevre ve Orman Bakanlığı na iletilir. Her iki Ülke Bakanlığı nın teknik birimleri tarafından oluşturulan görüş İkili İşbirliği Anlaşması na veya Mutabakat Zaptı na eklenir ve İkili İşbirliği Anlaşması na veya Mutabakat Zaptı na son hali verilir. İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı genellikle, Bakanlık Makamı seviyesinde düzenlenen Ülke Ziyaret Programı nın gündemi çerçevesinde imzalanır. İkili İşbirliği Anlaşması veya Mutabakat Zaptı; imzalanmasının ardından onay için Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ye gönderilir. TBMM tarafından İkili İşbirliği Anlaşması nın veya Mutabakat Zaptı nın uygun bulunduğuna ilişkin Kanun kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanlığı Makamı na sunulur. Cumhurbaşkanlığı Makamı tarafından da uygun bulunduktan sonra onaylanan Kanun, Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girer. İkili İşbirliği Anlaşması nın veya Mutabakat Zaptı nın yürürlüğe girmesinin ardından, Çevre ve Orman Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Dairesi Başkanlığı tarafından Bakanlığın teknik birimlerine bildirim yapılır ve İkili İşbirliği Anlaşması nın veya Mutabakat Zaptı nın uygulanması için Çalışma Programı hazırlanır Çalışma Programı İkili İşbirliği Anlaşması nın veya Mutabakat Zaptı nın en önemli bölümü, iki Ülke arasında yürütülmesi planlanan çalışma konularıdır. Daha önce İşbirliği Anlaşması kapsamında yer almayan konuların çalışılması mümkün olmamaktadır. İkili İşbirliği Anlaşması nın veya Mutabakat Zaptı nın uygulanmasına ilişkin belirli bir dönem için hazırlanan Çalışma Programı sürecin en verimli sonucudur. 3

4 Çalışma Programı çerçevesinde: konular detaylandırılır, konular çalışma takvimine bağlanır, konuların zamanlaması belirtilir, uzman ziyareti sayısı ve süresi belirlenir. çalıştay, eğitim ve konferans vb. programların düzenlenmesi durumunda, katılımcı sayısı ve masraf bilgileri detaylandırılır. İkili İşbirliği Anlaşmaları ve çalışma programları, Bakanlığımızın tüm birimlerinin görev alabileceği ve faydalanabileceği bir kapsama sahiptir. Daha etkin ve verimli hizmet üretmek amacıyla ihtiyaç bulunan bilgi ve deneyim eksikliğinin giderilmesinde faydalanabilecek en önemli araç olduğu gibi, ülkemizin sahip olduğu birikimlerinin, uygun görülen ülkelere aktarılması içinde en uygun araçtır Çalışma Konuları Ağaçlandırma, Atık Su Yönetimi, Atık Yönetimi, Biyolojik Çeşitlilik, Çevresel Bilgi Sistemleri, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), Deniz Kirliliği, Doğa Koruma, Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Çevresel Etkileri, Hava Kirliliği, İklim Değişikliği, Kıyı Alanları Yönetimi, Korunan Alanlar Yönetimi, Mera Islahı Yönetimi, Orman Yangınları, 4

5 Orman Zararlıları İle Mücadele, Sınır Aşan Çevre Kirliliği Sorunları, Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD), Tohum Islahı, Toprak Kirliliği. 5

6 ANLAŞMA İSTATİSTİĞİ İŞBİRLİĞİ ALANI İMZALI ANLAŞMA ÜLKE SAYISI SONE EREN ONAY ALAN ONAY AŞAMASINDA TASLAK Çevre ve Orman İklim Değişikliği Meteoroloji Su TOPLAM

7 ANLAŞMA TÜRÜ İŞBİRLİĞİ ALANI İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI MUTABAKAT ZAPTI PROTOKOL ORTAK BİLDİRGE TUTANAK Çevre ve Orman İklim Değişikliği Meteoroloji Su TOPLAM

8 1