İlçe Sayısı Merkez İlçe Sayısı Büyükşehir belediye Sayısı İlçe Belediye sayısı Belde belediye sayısı Toplam Köy Sayısı 661

Transkript

1 Bursa 2013

2 İdari Yapı İlçe Sayısı Merkez İlçe Sayısı Büyükşehir belediye Sayısı İlçe Belediye sayısı Belde belediye sayısı Toplam Köy Sayısı 661 Kaynak:Bursa Valiliği 2012 Yılı Nüfus Verileri Toplam Nüfus : Şehir Nüfusu : Köy Nüfusu : Kentsel Nüfus Oranı : %89,35 Kırsal Nüfus Oranı : %10,65 Kaynak:TUİK,2012

3 2- TARIMSAL DURUM İlin Genel Arazi Dağılımı (ha.) Arazinin Kullanım Durumu Alanı (Ha) Toplam Araziye Oranı (%) Tarım Arazisi ,2 33,53 Orman ve Fundalık ,1 44,47 Çayır Mera ,2 2,25 Su Yüzeyleri ,4 5,05 Doğal Su Yüzeyleri Gölet Yüzeyleri Baraj Rezervuar Yüzeyleri Akarsu Yüzeyleri , , Diğer ,1 14,70 T O P L A M Toplam il yüzölçümünün yarıya yakını orman vasıflı olan ilimizde tarım arazilerinin önemli kısmı doğu, batı ilçeleri ile Bursa ovasında yer almaktadır. İznik ve Uluabat gölleri Bursa için hem turizm hem de ekonomik katkı anlamında büyük önem taşımakta olup, Orhangazi, İznik, Mustafakemalpaşa, Nilüfer ve Karacabey ilçelerimiz bu göllerimiz ile kıyı komşusu durumundadırlar.

4 Bursa İli Kültür Arazisinin Kullanım Durumu(ha) Alan(ha) Oran(%) Tarla Arazisi ,1 44,42 Sebzelik ,6 12,82 Meyvelik (İçecek ve Baharatlı Bitkiler ,2 10,17 dahil) Bağlar 7.164,9 1,96 Zeytinlik ,8 11,28 Nadas Alanı ,4 8,88 Tarıma Elverişli Olup Kullanılmayan Arazi ,9 10,38 Süs Bitkileri Alanı 317,3 0,09 TOPLAM İlimiz kültür arazisi varlığı içerisinde alan bakımından ilk sırayı tarla arazisi almaktadır. Sebze alanlarından sonra yer alan Zeytinliklerin tamamına yakını körfez ilçeleri olarak tanımlanan Mudanya, İznik, Orhangazi ve Gemlik ilçelerimiz sınırlarında yer almaktadır.

5 Tarım Arazilerinin Sulama Durumu: Tarım arazisi Sulanabilir arazi DSİ tarafından sulanan arazi İl Özel İdaresi Tarafından Sulanan Arazi Üreticiler Tarafından Sulanan Arazi Toplam Sulanan Alan : ,2 ha : ha : ha : ha : ha : ha Tarım yapılan ha arazinin hektar kadarı sulanabilir durumdadır. Sulanabilir durumda bulunan arazinin %51 lik kısmı ( ha.) DSİ, İl Özel İdaresi ve üreticiler tarafından sulanmaktadır.

6 Bitkisel Üretim Yapan İşletmeler Sağlıklı tarım politikalarının oluşturulması, güncellenmesi, geliştirilmesi ve tarımsal desteklemelerin denetlenebilir, izlenebilir bir şekilde yürütülmesini amacıyla oluşturulmuş ÇKS (Çiftçi kayıt Sistemi) 16 Nisan 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği kapsamında işlevini sürdürmektedir. Bitkisel amaçlı tüm tarımsal desteklemeler, ÇKS kayıtları esas alınarak takip edilmektedir yılı verilerine göre ilimizde Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı üretici sayımız olup, sahip olunan işletmelerin arazi ölçeklerine göre dağılımı şu şekildedir. Arazi Dilimi(da.) İşletme Sayısı % < , , , , , , , < 51 0,16 TOPLAM

7 BURSA NIN ÜLKE TARIMSAL SANAYİİ SEKTÖRÜNDEKİ PAYI KONUSU SAYISI Meyve /Sebze İşleme Tesisi 53 Soğuk Hava Deposu 45 Meyve/Sebze Paketleme 83 Dondurulmuş Gıda 9 Şekerleme Tesisi 68 Süt ve Süt Ürünleri 91 Ekmek Üretim İşletmesi 891 Et ve Et Ürünleri İşletmesi 75 Zeytin İşleme Tesisi 415 Turşu Üretim Tesisi 85 Yumurta Paketleme Tesisi 27 Unlu Mamul Üretim İşletmesi 230 Pastacılık Üretim İşletmesi GENEL TOPLAM 3.072

8 SALÇA ÜRETİMİ İlimiz sınırları içerisinde toplam 27 firmada ton/yıl salça üretimi yapılmakta olup, 21 Firma toplam 165 Bin ton Domates Salçası 15 Firma toplam 14 Bin ton Biber Salçası Üretimi gerçekleştirmektedir. Bu sektörde ilimizdeki en önemli firmalar Tat, Tamek, Merko ve Penguen dir. Türkiyedeki Toplam Salça Üretiminin %27 si Bursa da kurulu tesislerde Üretilmektedir.

9 MEYVE SUYU ÜRETİMİ İlimizde kurulu Aroma, Tamek, Tat, Coca Cola ve Frigo-Pak gibi firmalar, meyve suyu sektöründe ulusal ve uluslararası marka bilinirliğine sahiptir Türkiyedeki Toplam Meyve Suyu Üretiminin %25 i Bursa da kurulu tesislerde Üretilmektedir.

10 DONDURULMUŞ GIDA ÜRETİMİ İlimizde Dondurulmuş Gıda sektöründe Penguen, Kerevitaş(Süperfresh), Fine Food, Ergıda, Namsal, Muti Gıda, Mevsim Gıda ve Martaş gibi önemli üretici firmalar faaliyet göstermektedir. Yıllık ton üretim gerçekleşmektedir. Dondurma sektörünün önemli isimlerinden Ülker Golf ün üretim tesisleri de ilimizde yer almaktadır. Türkiyedeki Toplam Dondurulmuş Gıda Üretiminin %45 i Bursa da kurulu tesislerde Üretilmektedir.

11 KESTANE ŞEKERİ ÜRETİMİ Kestane şekeri ve ürünleri üretimi İlimizde ton/yıl civarındadır. Türkiye genelinde %90 nın üzerinde üretim ile 1. sırada yer almaktadır. İlimizde kestane şekeri üretimi yapan öncü firmalar olarak Kafkas ve Kardelen yer almaktadır. Bursa dan İhraç edilen Kestane Şekerinin %80 i Fransa ya %20 si Dubai ve diğer Arap ülkelerinedir. Türkiyedeki Toplam Kestane Şekeri Üretiminin %90 ı Bursa da kurulu tesislerde Üretilmektedir.

12 İLİMİZDE EKİLİŞİ EN FAZLA OLAN ÜRÜNLER (2012) ÜRÜN Bursa Üretimi (Ton) Yetiştirme Alanı (Dekar) Buğday Zeytin(Sofralık) Mısır(Silajlık) Domates(Salçalık) Mısır(Dane) Arpa Ayçiçeği(Yağlık) Yonca(Yeşil ot) Fiğ(Yeşil ot) Armut

13 İLİMİZDE TARIMSAL DEĞERİ EN YÜKSEK ÜRÜNLER (2012) ÜRÜN Ekiliş Alanı Tarımsal Değeri (Dekar) (TL) Domates (Salçalık) Milyon TL. Zeytin (Sofralık) Milyon TL. Armut Milyon TL. Domates (Sofralık) Milyon TL. Mısır (Silajlık) Milyon TL. Şeftali Milyon TL. Buğday Milyon TL. Üzüm (Sofralık) Milyon TL. Yonca (Yeşil Ot) Milyon TL. Kiraz Milyon TL.

14 Bursa İli Meyvecilik Üretim Alanı ve Üretim Değeri İlimiz sahip olduğu iklim özellikleri neticesinde ülke genelinde Sofralık Zeytin, Deveci Armudu, Siyah İncir ve Şeftali ürünlerinde marka olmuş, ismini duyurmuştur. Bu ürünler meyve üretim değeri açısından ilimiz genelinde en fazla getiriye sahiptir yılı verilerine göre ilimizin Meyvecilik üretim kolunda yıllık üretim değeri 1,12 Milyar TL. Olarak gerçekleşmiş, en fazla üretim değerine sahip ürünler tabloda gösterilmiştir. Ürün adı Alanı Üretim DEĞER (da) (Ton) (TL) Zeytin (Sofralık) Milyon Armut Milyon Şeftali Milyon Üzüm Milyon Kiraz Milyon Çilek Milyon Ceviz Milyon İncir Milyon Elma (Starking) Milyon Erik Milyon Diğer Meyveler Milyon TOPLAM ,12 Milyar TL.

15 Bursa İli Sebzecilik Üretim Alanı ve Üretim Değeri İlimiz tarımsal sanayi açısından ülke genelinde önde gelen iller arasında olup, ulusal piyasada marka olmuş Tat, Tamek, Merko ve Penguen gibi firmalar üretimlerine Bursa da devam etmektedir. Bu firmaların hammadde ihtiyaçlarını öncelikle yöremizden tercih etmeleri ilimiz sebzeciliğinin gelişmesine katkı sağlamakta, sebze üretim alanının gelişmesini teşvik etmektedir. Ürün adı Alanı Üretim ÜRETİM (da) (Ton) DEĞERİ Domates (Salçalık) Milyon Domates (Sofralık) Milyon Fasulye (Taze) Milyon Soğan (Kuru) Milyon Biber (Sivri) Milyon Karpuz Milyon Biber (Dolmalık) Milyon Biber (Salçalık) Milyon Patlıcan Milyon Bezelye (Taze) Milyon Diğer Sebzeler Milyon TOPLAM Milyar TL.

16 Bursa İli Tarla Ürünleri Üretim Alanı ve Üretim Değeri Ürün adı Ekilen Üretim alan(dekar) (TON) DEĞER(TL) Mısır (Silajlık) Milyon Buğday (Diğer) Milyon Yonca (Yeşil Ot) Milyon Mısır (Dane) Milyon Fiğ (Yeşil Ot) Milyon Patates (Diğer) Milyon Ayçiçeği (Yağlık) Milyon Ayçiçeği (Çerezlik) Milyon Çeltik Milyon Şekerpancarı Milyon Arpa (Diğer) Milyon Diğer Milyon Toplam Milyon İlimizin özellikle batı bölgesi ilçelerinde (Karacabey, Mustafakemalpaşa) süt hayvancılığı faaliyeti sürdüren pek çok işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerin kaba yem ihtiyaçlarının önemli kısmı yine bu bölgede yetiştirilen Silajlık Mısır, Fiğ ve Yonca üretiminden sağlanmaktadır. Bu iki faaliyet birbirini tamamlayıcı ve destekleyici bir yapı sergilemektedir.

17 Bursa Tarımının Marka Ürünleri (2012) Ürün Bursa Üretim (ton) Türkiye Üretim (ton) % Türkiye Sırası Bezelye ,9 1 Armut ,8 1 Domates ,7 1 Şeftali(Nektarin) Şeftali (Diğer) ,7 1 Zeytin (Sofralık) ,5 4 Çilek ,2 4 Siyah İncir ,2 1 Taze Fasulye ,6 2 Ahududu İlimize marka değeri katan tarım ürünlerimizden Zeytin, Bezelye, Armut, Şeftali ve Domates üretimimiz ülke genelinde oransal üstünlüğe sahiptir. Özellikle Domates, Şeftali, Armut, Ahududu ve Bezelye bakımından ülke üretiminde açık ara önde olan ilimiz, Bursa Siyahı İnciri ve Deveci Armudu ihracatı nedeniyle de ulusal pazarda haklı bir seviyeye ulaşmıştır.

18 Bursa İli Hayvan Varlığı İlin Hayvan Varlığı Dağılımı Miktar (Baş) Koyun Keçi Manda Sığır Toplamı Kültür Irkı Melez Yerli At Tavuk (Yumurtacı) Tavuk (Broiler) Kaz-Ördek-Hindi Arı Kovanı (Eski) Arı Kovanı (Yeni) Ulusal pazara ürün sunan süt işleme tesislerine (Sütaş, Eker, Nestle, Golf) ev sahipliği yapan ilimizde özellikle süt hayvancılığı yıllar itibariyle ivme kazanarak önemli kapasiteye ulaşmıştır. Ekonomik kapasitede ölçeğe sahip, AB standartlarında tesislerin kurulması beraberinde kültür ve kültür melezi ırka sahip hayvan varlığının artmasını da beraberinde getirmiştir. Toplam sığır varlığımız içerisinde kültür ve kültür melezi oranı % 95 seviyesine ulaşmıştır.

19 Bursa İli Hayvan Varlığının Türkiye deki Payı Cinsi Bursa Türkiye % Küçükbaş Hayvan (Adet) Büyükbaş Hayvan (Adet) Kanatlı (Adet) ,2% ,4% ,6% Su Ürünleri (ton) ,0% Arılı Kovan (adet) ,0%

20 İPEKBÖCEKÇİLİĞİ Bursa nın kaybolmaya yüz tutmuş değeri olan ipeğin ve ipekçilik kültürünün yeniden gelişmesi ve hak ettiği değeri bulması için, Bursa Valiliği tarafından 2013 yılı İpek Yılı ilan edildi. Bursa İpekçiliğini Geliştirme Derneği tarafından Valiliğimiz, Bursa Ticaret Borsası, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, Kozabirlik in desteği ile 17 Haziran 2013 te Kozadan Kumaşa 1. Koza ve İpek Festivali gerçekleştirildi. İpekböcekçiliğin en önemli kuruluşu Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifi Birliği dir. Ayrıca İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Bursa daki ipekböceği gen kaynakları muhafazası ile ilgili çalışmaları yürütmektedir yılında Orhaneli, Harmancık, Büyükorhan, M.K.Paşa, İnegöl, Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım ilçelerinde ipekböcekçiliği yetiştiriciliği yapılmıştır yılında Bursa da 8 ilçede 19 köyde 55 üretici tarafından 132 kutu ipekböceği yumurtası besleyerek, 3304 kg yaş koza elde edilmiştir.ayrıca 2 ilçede 3 köyde 39 aile damızlık yumurta yetiştiriciliğinde bulunmuş olup, 2236 kg yaş koza elde etmiştir yılında 1 kg yaş kozaya 24 TL destekleme verilmiştir (20,00 TL Devlet tarafından 4,00 TL ise Kozabirlik tarafından) yılında 1 kg yaş kozanın fiyatı 24,50 TL olmuştur.

21 ATÇILIK İlimiz Karacabey İlçesi TJK Pansiyon Harada bulunan 347 adet ve Özel haralarda bulunan 320 adet; toplamda 667 adet Safkan damızlık at ile TJK Osmangazi Hipodromu nda bulunan 1211 adet Safkan Yarış atının İlgili Kanun ve Yönetmelik gereği işlemleri yapılmaktadır. Ayrıca TİGEM Karacabey Tarım İşletmesi Müdürlüğünce de Safkan Arap atı yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ülkemizde bulunan Safkan Arap atlarının hemen hemen tamamının orijini TİGEM İşletmelerindeki Safkan Arap atlarına dayanmaktadır. Safkan Arap atı yetiştiriciliğinde TİGEM in sahip olduğu 48 ana ve 12 baba kan hattı TİGEM in üç işletmesinde muhafaza edilip, yedeklenmektedir.

22 Bursa İli Tarımsal Geliri (2012) Gelir Tarla Ürünleri Geliri ,00 Meyve Ürünleri Geliri ,00 Sebze Ürünleri Geliri ,00 Hayvan Ürünleri Geliri ,20 KEH (Kanatlı ve Arıcılık Üretim Kolu Gelirleri) ,00 Su Ürünleri ,50 T O P L A M , yılı Bursa ili tarımsal geliri 3,8 Milyar TL civarında olup ülkemiz tarımsal geliri içindeki payı %4 dolayındadır. Meyvecilik alan olarak tarımsal araziler içerisinde üçüncü sırada yer almakla beraber sağlanan gelir bakımından ilk sırada yer almakta olup toplam gelirin % 30 luk kısmını sağlamaktadır.

23 Bursa İli Tarımsal Desteklemeler (2012) Yılı Destekleme Tutarı Milyon Milyon Milyon Milyon ,7 Milyon İlimiz tarımsal desteklemeleri yıllar itibariyle oransal artış göstermektedir. Fakat 2011 yılında tabii afetlerden zarar gören çiftçilere 36,3 Milyon TL hasar tazmin tutarı ödenmesi nedeniyle ilgili yıl destekleme tutarı ekstrem bir seviyede gerçekleşmiştir. Son beş yılda ödenen tutar yaklaşık 400 Milyon TL düzeyindedir. Yılı Destekleme Adı Destekleme Tutarı (TL.) 2012 Hayvansal Üretim Desteklemeleri 47,5 Milyon 2012 Bitkisel Üretim Desteklemeleri 32,4 Milyon 2012 Kırsal Kalkınma Yatırımları Hibe Programı 1,8 Milyon 2012 Tarım Sigortası Prim Desteği 12,8 Milyon Toplam 93,7 Milyon

24 İl Özel İdaresi Kaynaklı Kırsal Kalkınma Projeleri Yıl Proje Tutarı Bin TL ,4 Milyon TL: ,6 Milyon TL ,3 Milyon TL Bin TL Bin TL Bin TL Milyon TL Bin TL. TOPLAM 10,5 Milyon TL Yılından itibaren İl Özel İdaresi kaynaklarından güney ilçelerimize yönelik olarak başlatılan Kırsal Kalkınma Projesi 2013 yılına kadar uygulanmıştır. Süreç içerisinde zaman zaman diğer ilçelerimizde de uygulanan alt projeler olarak; geri dönüşümlü koyunculuk, kiraz, çilek, ceviz, elma vb meyve fidanı dağıtımı ve arı kovanı dağıtımı ağırlık taşımaktadır.

25 Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Proje Hibe Tutarı Yıllar Adedi 1. Etap Bin TL. 2. Etap ,49 Milyon TL. 3. Etap ,38 Milyon TL. 4. Etap ,83 Milyon TL. 5. Etap ,26 Milyon TL. 6. Etap ,87 Milyon TL. 7. Etap ,92 Milyon TL. (*) (*) 2012 yılında uygulanan Projeler tarihinde tamamlanacak olup, 2 proje tamamlanmış, 19 projenin satın alım işlemleri devam etmektedir. Makine Ekipman Alımları Yıllar Makine Sayısı Hibe Tutarı Bin TL Bin TL ,3 Milyon TL ,88 Milyon TL ,18 Milyon TL Bin TL ,6 Milyon TL. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında son 8 Yılda ilimize sağlanan hibe 31 Milyon TL. dir.

26 FAALİYET ALANLARINA GÖRE KOOPERATİF SAYILARI Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Sulama Kooperatifi Su ürünleri Kooperatifi Toplam BİRLİKLER Birlik Türü Sayısı Yetiştiricilik Birlikleri 4 Üretici Birlikleri 22

27 Kooperatif Yatırımları Sağlanan Yıllar Kredi Bin TL ,2 Milyon TL ,8 Milyon TL Milyon TL ,4 Milyon TL ,3 Milyon TL ,8 Milyon TL ,6 Milyon TL ,3 Milyon TL ,67 Milyon TL. TOPLAM 41 Milyon TL. Soğuk Hava Deposu yatırımı kapsamında 14 kooperatifimize toplam ton kapasiteli 14 adet tesis kurulmuştur. Damızlık Sığır Yetiştiriciliği projeleri kapsamında 17 kooperatifimize üye 1178 aileye 3602 büyük baş hayvan temini ve sabit yatırıma (barınak yapımı, süt toplama merkezi yapımı ve süt soğutma tankı alımı) yönelik proje uygulanmıştır. Damızlık Koyun Yetiştiriciliği projesi kapsamında 1 kooperatifimize üye 50 aileye 1300 küçükbaş hayvan teminine yönelik proje uygulanmıştır.