Prof. Dr. Süleyman YÜKÇÜ. UFRS Örnekli, ERP Açıklamalı MALİYET MUHASEBESİ

Transkript

1 Prof. Dr. Süleyman YÜKÇÜ UFRS Örnekli, ERP Açıklamalı Yönetim Açısından MALİYET MUHASEBESİ Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü ALTIN NOKTA YAYINEVİ İZMİR 2015 Geliştirilmiş, Gözden Geçirilmiş 8. BASKI

2 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL ESASLAR Sayfa No A. MUHASEBENİN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI Finansal Muhasebe Yönetim Muhasebesi - Maliyet Muhasebesi 19 B. MALİYET MUHASEBESİ - FİNANSAL MUHASEBE İLİŞKİSİ 20 C. MALİYET MUHASEBESİNİ AMAÇLARI Mamul Maliyetlemesi (Product Costing) Kontrole Yardımcı Olmak (Control Purpose) Planlamaya Yardımcı Olmak (Planning Purpose) Alınacak Kararlara Yardımcı Olmak (Decision Making) 29 D. MALİYET MUHASEBESİ FAALİYETLERİ 30 E. MALİYET MUHASEBESİNİN KAPSAMI 31 a. İşletmelerin Üretim Tekniği 31 b. İşletmelerin Üretim Politikası 32 c. İşletmelerin Büyüklüğü ve Organizasyon Yapısı 32 d. Bilgi Kullanıcılarının ihtiyacı Olan Bilgiler 32 e. Kullanılan Bilgisayar Programı 33 F. DEĞER ZİNCİRİ 33 G. YÖNETİM MUHASEBESİNİN GENİŞLEYEN VE DEĞİŞEN ROLÜ 34 H. İŞ ÇEVRESİ VE YÖNETİM MUHASEBESİ Yeni İş Süreçleri ve Teknolojiler Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri Hizmet Sektörünün Artan Önemi ve Kamu Sektörü Yönetiminde Değişen 37 Yaklaşımlar SORULAR 38 İKİNCİ BÖLÜM MALİYET MUHASEBESİNİN TEMEL KAVRAMLARI VE MALİYETLERİN SINIFLANDIRILMASI A. TEMEL KAVRAMLAR Maliyet Kavramı 2. Maliyet Gideri 3. Faaliyet Gideri (Gider) a) Araştırma ve Geliştirme Gideri 44 b) Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gideri 45 c) Genel Yönetim Gideri

3 d) Finansman Gideri e) Maliyet Gideri - Faaliyet Gideri Ayrımının Önemi 4. Harcama Kavramı 5. Maliyet Gideri, Faaliyet Gideri - Harcama İlişkisi B. ÜRETİM MALİYETLERİ (MALİYET UNSURLARI) Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri (Direct Material Costs Raw Material 51 Costs) 2. Direkt İşçilik Giderleri (Direct Labor Costs) Genel Üretim Giderleri (Inderect Manufacturing Costs, Factory Overhead 52 Costs) C. MALİYET HİYERARŞİSİ Birim Düzeydeki (Unit level) Faaliyetler ve Maliyetler Parti Düzeyindeki (Batch level) Faaliyetler ve Maliyetler Ürün Düzeyindeki (Product level) Faaliyetler ve Maliyetler Tesis Düzeyindeki (Facility level) Faaliyetler ve Maliyetler 54 D. SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU GELİR TABLOSU İLİŞKİSİ 1. Maliyet Bileşenleri Tablosu E. MALİYET GİDERLERİNİN DEĞİŞİK AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI Maliyet Giderlerinin Üretim Hacmiyle İlişkisine Göre Gruplandırılması 62 a. Sabit Maliyet Giderleri (Fixed Costs) 62 b. Değişken Maliyet Giderleri (Variable Costs) 65 c. Yarı Değişken Maliyet Giderleri (Semi-Variable Costs) 69 d. Yarı Sabit Maliyet Giderleri (Step Fixed Costs) Direkt ve Endirekt Maliyet Giderleri (Direct Indirect Costs) 75 a. Direkt - Endirekt Maliyetlerin Ayrımının Önemi 76 b. Direkt - Endirekt Maliyet Giderlerinin Ayrımında Dikkate Alınması Gereken Kriterler Maliyet - Gider Taşıyıcı İlişkisinin Direkt Olması Üretimi Doğrudan Etkilemesi Ekonomik Büyüklük İzlenebilirlik Pratiklik ve Uygulanabilirlik Yönetimin Talebi Maliyetlerin Geçmişe veya Geleceğe Yönelik Olmasına Göre Toplam Maliyet (Total Cost), Birim Maliyet (Unit Cost Product 81 Cost Average Cost) ve Marjinal Maliyet (Marginal Cost) 5. Kontrol Edilebilme Açısından Maliyet Giderleri 82 a. Kontrol Edilebilen Maliyet Giderleri (Controllable Costs) 83 b. Kontrol Edilemeyen Maliyet Giderleri (Uncontrollable Costs) 83 F. İLGİNÇ MALİYETLER Köpek Maliyetler Ateş-Su Maliyetler 85 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 87 SORULAR 89 PROBLEMLER

4 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ A. İLK MADDE VE MALZEMENİN SINIFLANDIRILMASI Direkt İlk Madde ve Malzeme Endirekt İlk Madde ve Malzeme 111 a. Yardımcı Madde 111 b. İşletme Malzemesi 112 c. Ambalaj Malzemesi 112 d. Kırtasiye Malzemesi 112 e. Temizlik Malzemesi 112 f. Diğer Malzemeler 112 B. DİREKT İLK MADDE VE MALZEMENİN İŞLETME İÇERSİNDEKİ AKIŞI 112 C. STOK (ENVANTER) DEĞERLEME YÖNTEMLERİ Fiili Maliyet Yöntemi İlk Giren İlk Çıkar (F.I.F.O.) Yöntemine Göre Stok Kartı ve Muhasebe Kayıtları Son Giren İlk Çıkar (L.I.F.O.) Yöntemi Göre Stok Kartı ve Muhasebe Kayıtları Ortalama Maliyet Yöntemi 124 a. Hareketli Ortalama Yöntemine Göre Stok Kartı ve Muhasebe Kayıtları 125 b. Tartılı Ağırlıklı (Periyodik) Ortalama Yöntemine Göre Stok Kartı ve 126 Muhasebe Kayıtları 5. Standart Maliyet Yöntemi Piyasa Fiyatı veya Maliyetinden Hangisi Düşükse Onunla Değerleme Yöntemi 131 D. MANİPÜLASYON MALİYETİ Manipülasyon İşlemi Manipülasyona Tabi Mallar 133 E. STOK KONTROLÜ 136 F. EKONOMİK SİPARİŞ MİKTARI 137 G. PERAKENDE KURULUŞLARDA STOK YÖNETİMİ Satılacak Ürünler İle İlgili Maliyetler Ekonomik Sipariş Miktarı Karar Modeli Belirlilik Ortamında Sipariş Verme Zamanı Güvenlik Stoku 144 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 146 SORULAR 157 PROBLEMLER 157

5 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İŞÇİLİK GİDERLERİ A. İŞÇİLİK KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ 177 B. İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİNİN UNSURLARI Brüt Ücret Sosyal Sigortalar Kurumu İşveren Payı İkramiyeler Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı Diğer Sosyal Yardımlar 183 C. İŞÇİLİK GİDERLERİNİN AYIRIMI Direkt İşçilik Endirekt İşçilik Yardımcı İşçilik Faaliyet Giderlerine İlişkin İşçilik 186 D. İŞÇİLİK GİDERLERİNİN İZLENMESİ 186 E. İŞÇİLİK GİDERLERİNİN TAHAKKUKU 188 F. DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİNİN MAMUL MALİYETİNE YÜKLENMESİ Bant Sisteminde Üretim Yapan İşletmeler Farklı Fiziksel Yer ve Alanlarda Üretim Yapan İşletmeler 197 G. ÜCRET SİSTEMLERİ Zaman Esasına Göre Ücret Sistemi Parça Başına Ücret Sistemi 200 a. Para Akordu 201 b. Zaman Akordu 201 c. Grup Akordu Primli Ücret Sistemleri Diğer Teşvik Sistemleri 203 H. İŞÇİLİK GİDERLERİ İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR Boşa Geçen İşçilik Giderlerinin Muhasebeleştirilmesi Fazla Mesai Ödemelerinin Muhasebeleştirilmesi Yıllık İzin, Tatil ve İkramiye Ödemelerinin Muhasebeleştirilmesi Kıdem Tazminatlarının Muhasebeleştirilmesi Harekete Geçirme Maliyetinin Muhasebeleştirilmesi Sosyal Sigorta İşveren Hissesi Primlerinin Muhasebeleştirilmesi Verimlilik Primlerinin Muhasebeleştirilmesi 214 SORULAR 215 PROBLEMLER 215

6 BEŞİNCİ BÖLÜM GENEL ÜRETİM GİDERLERİ VE NORMAL MALİYETLEME A. GENEL ÜRETİM GİDERLERİNİN İÇERİĞİ, TANIMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ 221 B. GENEL ÜRETİM GİDERLERİNİN DAĞITIMA BAĞLI TUTULMASI 227 C. GİDER DAĞITIM ANAHTARLARI (ÖLÇÜTLERİ) 228 D. NORMAL MALİYETLEME (GENEL ÜRETİM GİDERLERİNİN BÜTÇELENMİŞ ORANLARLA MALİYETLERE YÜKLENMESİ) 1. Genel Üretim Giderlerinin 373 Maliyet Giderleri Karşılığı Hesabı ile Bütçelenmesi 2. Genel Üretim Giderlerinin Normal Maliyetleme Yöntemi Yardımıyla Güncellenmesi 3. TMS-2 Stoklar Standardı ve Maliyet Muhasebesi Uygulaması a. TMS-2 Stoklar Standardının Amacı b. Standartta Yer Alan Tanımlar c. Stok Maliyetini Oluşturan Unsurlar 4. Nakit Olma Özelliğine Göre Maliyetler a. Nakit ve Nakit Olmayan Maliyet b. Değişken ve Sabit Maliyetlerin Tespitinde Nakit Maliyetlerin Önemi c. Maliyet Ölçümü ile İlgili Teknikler E. GENEL ÜRETİM GİDERLERİNİN TAHMİN EDİLMESİNE İLİŞKİN YÖNTEMLER En Yüksek ve En Düşük Noktalar Yöntemi Muhasebe Yöntemi Mühendislik Yöntemi Dağılım Grafiği Yöntemi En Küçük Kareler Yöntemi Yöntemlerin Karşılaştırılması 255 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 256 SORULAR 268 PROBLEMLER 268 ALTINCI BÖLÜM MALİYET GİDERLERİNİN DAĞITIMI A. GİDER YERLERİ Esas Üretim Gider Yerleri Yardımcı Üretim Gider Yerleri Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Yatırım Gider Yeri Üretim Yeri Yönetimi Gider Yerleri Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gider Yerleri Genel Yönetim Gider Yerleri 285 B. GİDER YERİ AYIRIMININ YARARLARI 285 C. GİDER YERLERİ AYIRIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KRİTERLER Üretim Şartlarının Homojen Olması Sorumluluk Alanlarının Ayrılması

7 3. Üretimin Yer Olarak Dağılışı Maliyet Kontrolü Yapma Olanağı Pratiklik ve Uygulanabilirlik Yönetim Talebi 287 D. GİDER TÜRLERİ İlk Madde ve Malzeme Gideri İşçi Ücret ve Giderleri Memur Ücret ve Giderleri Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Çeşitli Giderler Vergi, Resim ve Harçlar Amortisman ve Tükenme Payları Finansman Giderleri 292 E. 7/A SEÇENEĞİNE GÖRE GİDER DAĞITIM TABLOSU 293 F. MALİYET GİDERLERİNİN DAĞITIMI Gider Türlerinin Gider Yerlerine Dağıtılması (Birinci Dağıtım) Yardımcı Hizmet Gider Yerlerinde Toplanan Giderlerin Esas Üretim Gider 296 Yerlerine Dağıtımı (İkinci Dağıtım) a. Doğrudan Doğruya Dağıtım Yöntemi (Direct Method) 297 b. Kademeli Dağıtım Yöntemi (Step Down Method) 299 c. Matriks Yöntemi (Matrix Method) 302 d. Planlı Dağıtım Yöntemi Üretim Gider Yerlerinde Toplanan Giderlerin Mamullere Yüklenmesi (Üçüncü 309 Dağıtım) KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 311 SORULAR 316 PROBLEMLER 316 YEDİNCİ BÖLÜM MALİYET HESAPLAMA SİSTEMLERİ - TAM VE DEĞİŞKEN MALİYETLEME DİREKT MALZEMEYE DAYALI MALİYETLEME (THROUGHPUT COSTING) A. SİSTEM KAVRAMI VE MALİYET HESAPLAMA SİSTEMLERİ 345 B. MALİYET SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI Maliyetlerin Saptanması Amacına Yönelik Maliyet Hesaplama Sistemleri 347 a. Sipariş Maliyet Sistemi 348 b. Safha Maliyet Sistemi 349 c. Tam Zamanında Üretim Sistemine Göre Maliyetleme Planlama ve Gider Kontrolü Amacına Yönelik Maliyet Hesaplama Sistemleri 351 a. Fiili Maliyet Sistemi 351 b. Normal Maliyetleme Yöntemi 352 c. Geleceğe Dönük Maliyetleme 352 I. Tahmini Maliyetleme 353 II. Standart Maliyetleme Karar Verme Amaçlı Maliyet Hesaplama Sistemleri 353 a. Tam Maliyet Sistemi 353 b. Kısmi Maliyet Sistemi 354 I. Değişken Maliyet Sistemi 354 II. Direkt Maliyet Sistemi 355

8 III. Sorumluluk Muhasebesi Sistemi 356 IV. Direkt Malzemeye Dayalı Maliyetleme (Throughput Costing) Maliyet Yönetimi Açısından Maliyet Hesaplama Sistemleri 357 a. Faaliyete Dayalı Maliyetleme 357 b. Mamul Yaşam Dönemi Maliyetlemesi 358 c. Hedef Maliyetleme 359 d. Kaizen Maliyetleme Maliyet Hesaplamasının Yapıldığı Zamana Göre Maliyet Hesaplama Sistemleri 361 a. Ön Maliyetleme 361 b.ara Maliyetleme 361 c. Kesin Maliyetleme Vergi Usul Kanununa Göre Maliyet Hesaplama Sistemleri Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği nde Maliyet Hesaplama Sistemleri Türk Ticaret Kanunu nda Maliyet Hesaplama Sistemleri Sermaye Piyasası Kurulu Mevzuatı 362 C. DEĞİŞKEN MALİYET SİSTEMİNİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 363 D. DEĞİŞKEN MALİYET SİSTEMİNDE GELİR TABLOSU 367 E. DEĞİŞKEN MALİYET SİSTEMİNİN AMAÇLARI 371 F. DİREKT MALZEMEYE DAYALI MALİYETLEME (THROUGHPUT COSTING) 371 a. Direkt Malzemeye Dayalı Maliyetlerin Tam ve Değişken Maliyetler ile 373 Karşılaştırılması b. Değişken Maliyet İle Tam Maliyet Sonuçlarının Karşılaştırılması 375 c. Direkt Malzemeye Dayalı Maliyetleme İle Tam Maliyet Sisteminin Kullanımının 378 Değerlemesi d. Kısıtlar Teorisi ve Direkt Malzemeye Dayalı Katkı Payı Analizi 381 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 386 SORULAR 392 PROBLEMLER 392 SEKİZİNCİ BÖLÜM MALİYET MUHASEBESİNDE KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASI A. MALİYET MUHASEBESİ ALANINDA KURUMSAL KAYNAK PLANLAMASI 415 UYGULAMASI B. MALİYET MUHASEBESİ VE ÜRETİM İLİŞKİSİ Üretim Emri Kaynakların Tanımlanması Malzemelerin Tanımlanması 4. Ürün Ağacı 5. Rota 6. İş İstasyonları 7. Operasyonlar 8. Reçeteler 9. Dağıtım Şablonu 10. Masraf Yeri

9 DOKUZUNCU BÖLÜM SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİ A. SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİ KAVRAMI 433 B. SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİNDE KULLANILABİLECEK BELGELER Sipariş Maliyet Kartı İşçi Çalışma Kartı İşçi Çalışma Kartı Özeti 436 C. SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİNİN YARAR VE SAKINCALARI 437 D. SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİNDE MUHASEBE KAYITLARI 438 E. ÖRNEK UYGULAMA I 443 F. SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİ VE 7/B SEÇENEĞİ 448 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 456 SORULAR 470 PROBLEMLER 470 ONUNCU BÖLÜM SAFHA MALİYET SİSTEMİ A. SAFHA MALİYET SİSTEMİNİN TEMEL PRENSİPLERİ VE SAFHALAR ARASINDAKİ 497 İLİŞKİLER B. SAFHA MALİYET SİSTEMİ UYGULAYAN İŞLETMELERİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ Üretim Devamlı Akış Halinde Olmalıdır Üretilen Mamuller Birbirine Benzer Olmalıdır Üretim Gerektiğinde Belirli Safhalara Ayrılması Mümkün Olmalıdır 501 C. SAFHA MALİYET SİSTEMİNİN UYGULANDIĞI ENDÜSTRİ KOLLARI 501 D. SAFHA MALİYET SİSTEMİNİN YARARLARI VE SAKINCALARI 502 E. SAFHA MALİYET SİSTEMİNİN DİĞER MALİYET SİSTEMLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI 503 F. SAFHA MALİYET SİSTEMİNDE MUHASEBE KAYITLARI 505 G. SAFHA MALİYET SİSTEMİNDE MALİYETLERİN HESAPLANMASI Fiziksel Akımların Düzenlenmesi Eşdeğer Mamul Miktarının Hesaplanması Dönem Başı Yarımamul Bulunmaması F. I. F. O. Değerleme Yöntemi Ortalama Maliyet Yöntemi Farklı Ölçme Birimlerinin Kullanılması 535 H. SAFHA MALİYET SİSTEMİNDE KARŞILAŞILABİLECEK ÖZEL DURUMLAR Safha Maliyet Sisteminde İleriki Üretim Aşamalarında Direkt İlk Madde ve 538 Malzeme Katılması 2. Aynı Safhada Birden Fazla Mamul Üretiminde Maliyetlendirme Sorunları 544 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 547 SORULAR 572 PROBLEMLER 572

10 ONBİRİNCİ BÖLÜM BİRLEŞİK VE YAN MAMULLER A. TEMEL KAVRAMLAR 613 B. BİRLEŞİK MALİYETLERİN DAĞITIM NEDENİ 615 C. BİRLEŞİK MALİYETLERİN DAĞITIM YÖNTEMLERİ Üretim Miktarını Esas Alan Yöntem Satış Değerini Esas Alan Yöntem Tahmini Net Gerçekleşebilir Değer Yöntemi Brüt Kâr Oranı Yöntemi Birleşik Maliyetleri Dağıtmaksızın Brüt Kârı Hesaplama Yöntemi 623 D. EK ÜRETİM YAPMA VEYA AYRIM NOKTASINDA SATMA KARARI 624 E. YAN MAMULLERİN MALİYETLERİNİN HESAPLANMASI VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 626 F. YAN MAMULLERİN BİRLEŞİK MAMULLER İLE MALİYETLENMESİ 632 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 635 SORULAR 644 PROBLEMLER 644 ONİKİNCİ BÖLÜM FİRE KAVRAMI VE MALİYETLENDİRİLMESİ A. FİRELERİN SINIFLANDIRILMASI Kusurlu Mamuller Bozuk Mamuller Artıklar Fireler 662 B. TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 662 C. FİRELERE NEDEN OLAN FAKTÖRLER Birinci Derecede Etkili Olan Faktörler 663 a. Direkt İlk Madde ve Yardımcı Maddenin Kalitesi 663 b. Üretim Bölümlerinde Çalışanların Kalitesi 664 c. Makine ve Tesislerin Bakım ve Onarımının Sıklık ve Kalite Derecesi 664 d. Üretim Hızının Düzeyi İkinci Derecede Etken Olan Faktörler 665 a. Endirekt İşçiliklerin Kalitesi 665 b. Makine ve Tesislerin Aşırı Eskimiş ve Yıpranmış Olmalarına 665 Rağmen Üretimde Kullanılmaya Devam Edilmesi c. İşletmelerde Kullanılan Üretim Teknikleri 666 d. Enerjinin Kalitesi ve Enerji Akışındaki Devamlılık 666 e. Olağanüstü Olaylar 666 D. SAFHA MALİYET SİSTEMİNDE FİRE MALİYETİ 666 E. SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİNDE FİRE MALİYETİ 676 F. FİRE MİKTARININ BELİRLENMESİ Fire Miktarının Ölçülmesi Kalite Kontrol İşleminin Yapılma Aşaması Normal ve Anormal Fire Miktarı 4. Normal ve Anormal Fire Miktarlarının Hesaplanması

11 5. Normal ve Anormal Fire Maliyetinin Safha Maliyet Sisteminde 683 Maliyetlendirilmesi G. FİRELERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Bozuk Mamullerin Muhasebeleştirilmesi Kusurlu Mamullerin Muhasebeleştirilmesi Döküntülerin (Artıkların) Muhasebeleştirilmesi 690 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA SORULAR PROBLEMLER ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM TEKDÜZEN MALİYET MUHASEBESİ UYGULAMASI A. ÜLKEMİZDE TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİ ÇALIŞMALARI 699 B. TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNİN YARAR VE SAKINCALARI 700 C. MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ 701 D. BİLANÇO Bilanço İlkeleri 701 a. Varlıklara İlişkin İlkeler 702 b. Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler 703 c. Özkaynaklara İlişkin İlkeler Bilançonun Düzenlenmesi ve Sunulması 705 a. Bilanço Tanımı 705 b. Bilanço Düzenleme Kuralları 705 c. Bilançonun Biçimsel Yapısı 705 d. Bilanço Kalemlerine İlişkin Açıklamalar 705 e. Bilanço Dipnotları 712 E. GELİR TABLOSU Gelir Tablosu İlkeleri Gelir Tablosu Düzenlemesi ve Sunulması 719 a. Gelir Tablosu Tanımı 719 b. Gelir Tablosu Düzenleme Kuralları 719 c. Gelir Tablosunun Biçimsel Yapısı 719 d. Gelir Tablosu Kalemlerine İlişkin Açıklamalar 719 e. Gelir Tablosu Dipnotları 721 F. SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU 724 a. Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 724 b. Direkt İşçilik Gideri 724 c. Genel Üretim Gideri 724 d. Yarımamul Stoklarında Değişim 724 e. Mamul Stoklarında Değişim 724 G. TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ, HESAP PLANI Tekdüzen Hesap Çerçevesi Hesap Planı Hesap Planı Açıklamaları 742 H. TEBLİĞE GÖRE MALİYET MUHASEBESİ UYGULAMASI 761 I. 7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET MUHASEBESİ UYGULAMASI /A Seçeneğinde Gider Çeşitleri 762

12 2. 7/A Seçeneğinde Gider Yerleri /A Seçeneğinde Eş Zamanlı Kayıt /A Seçeneğine Göre Finansal Muhasebe Kayıtları /A Seçeneğine Göre Maliyet Muhasebesi Kayıtları /A Seçeneği Örnek Uygulama 786 İ. 7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET MUHASEBESİ UYGULAMASI /B Seçeneği Örnek Uygulama 798 J. İMALAT DEFTERİ 805 K NOLU HESAPLARIN ÖRNEK UYGULAMASI 809 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 827 PROBLEMLER 833 ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM STANDART MALİYET SİSTEMİ VE ESNEK BÜTÇE A. TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 843 B. STANDART TİPLERİ İdeal Standartlar (Perfection, Ideal, Maximum Efficiency, Theorotical 844 Standards) 2. Cari Ulaşılabilir Standartlar (Currently Attainable Standards) Normal Standartlar 844 C. STANDART MALİYET SİSTEMİNİN YARARLARI VE SAKINCALARI 845 D. STANDART MALİYETLER VE MALİYET KONTROLÜ 846 E. 7/A SEÇENEĞİNE GÖRE STANDART MALİYET SİSTEMİ HESAPLARI 846 F. STANDART MALİYET SİSTEMİNİN KURULUŞUNDAKİ AŞAMALAR 848 G. STANDARTLARIN KURULMASI Direkt İlk Madde ve Malzeme Standartlarının Saptanması 851 a. Direkt İlk Madde ve Malzeme (Hammadde) Miktar Standardı 851 b. Direkt İlk Madde ve Malzeme (Hammadde) Fiyat Standardı Direkt İşçilik Standartlarının Saptanması 853 a. Direkt İşçilik Zaman Standardı 853 b. Direkt İşçilik Ücret Standardı Genel Üretim Giderlerinin Standartlarının Saptanması Standart Maliyet Kartı 856 H. SAPMALARIN ANALİZİ Direkt İlk Madde ve Malzeme (Hammadde) Sapmaları 857 a. Direkt İlk Madde ve Malzeme (Hammadde) Fiyat Sapması (Price 857 Variance) b. Direkt İlk Madde ve Malzeme (Hammadde) Miktar Sapması 859 (Quantitiy Variance) 2. Direkt İşçilik Sapmaları 860 a. Direkt İşçilik Ücret Sapması (Price Variance Rate Variance) 861 b. Direkt İşçilik Süre Sapması (Efficiency Variance) Genel Üretim Giderleri Sapmaları 863 a. Bütçe Sapması 863 b. Verim Sapması 864 c. Kapasite Sapması 865

13 I. MUHASEBE KAYITLARI 867 İ. DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİNİN ALTERNATİF KAYIT ŞEKLİ 873 J. ESNEK BÜTÇE TANIMI 875 K. ESNEK BÜTÇENİN ÖZELLİKLERİ 875 L. STATİK BÜTÇE UYGULAMASI 877 M. ESNEK BÜTÇE UYGULAMASI 879 N. ESNEK BÜTÇENİN OLUŞTURULMASI 880 O. ESNEK BÜTÇE OLUŞUMUNDA KULLANILACAK KAPASİTE ÖLÇÜSÜ 882 Ö. ESNEK BÜTÇELERDE STANDARTLARIN SAPTANMASI 884 P. KONTROL EDİLEBİLİRLİK VE SAPMALAR 885 R. ESNEK BÜTÇEDEN BEKLENEN YARARLAR VE SONUÇLAR 886 KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 887 SORULAR 889 PROBLEMLER 889 ONBEŞİNCİ BÖLÜM FAALİYETE DAYALI MALİYETLEME A. GENEL ORTALAMA İLE MALİYETLENDİRME YAKLAŞIMI 905 B. OLDUĞUNDAN DÜŞÜK VEYA FAZLA MALİYETLENDİRME 905 C. ÇAPRAZ SÜBVANSİYONLU MAMULLERİN MALİYETİ 906 D. KLASİK VE FAALİYETE DAYALI MALİYETLEME 907 E. MALİYETLENDİRME SİSTEMİNİ YENİDEN DÜZENLEME 911 F. FAALİYETE DAYALI MALİYETLEME SİSTEMİ 912 G. OPTİK A.Ş. DE FAALİYETE DAYALI MALİYETLEME SİSTEMİNİN UYGULANMASI 918 H. FAALİYETE DAYALI MALİYETLEME SİSTEMİNİN FİYATLANDIRMA KARARLARINDA 923 KULLANIMI KENDİ KENDİNE ÇALIŞMA 928 KAYNAKLAR 951