İBRAHİM BALABAN Sergi Kataloğu. Peker Sanat Yayını 20 Ankara, Şubat Fotoğraflar Sami Gedik. Grafik Tasarım Hüseyin Ayışıt

Transkript

1 İBRAHİM BALABAN

2 İBRAHİM BALABAN Sergi Kataloğu Peker Sanat Yayını 20 Ankara, Şubat 2016 Fotoğraflar Sami Gedik Grafik Tasarım Hüseyin Ayışıt Bu kitap, 25 Şubat - 22 Mart 2016 tarihinde Peker Sanat Evi nde açılan İbrahim Balaban sergisi nedeniyle basılmıştır. Tüm yayın hakları Peker Sanat a aittir.

3 İBRAHİM BALABAN

4 Sanat yaşantının izdüşümüdür. Konu bir özdür, her öz kendi kabuğunu yapar. Ben insanı santimetrik ölçülerle değil, diyalektik yöntemlerle resmediyorum. İnsan-doğa ilişkisinde üretim araçlarının insana bir kimlik kazandırdığını ve bu nedenle benim resimlerimi de biçimlendirdiğini söyleyebilirim. Ben boyaları acık koyu leke endişesiyle değil, figürlerin özünde çakmaklanan ışığı yakmak için kullanıyorum. Ata göre insan değil, insana göre at çiziyorum.

5 BİYOGRAFİ 1921 yılında Bursa nın Seçköy ünde nakışların içinde doğdu. Köyün üç sınıflı okulundan mezun olduktan sonra, daha üst okullara yollanmadı. Okuma isteğini varlıklı olan ailesine iş görmeyerek dayattı, avunması için onu on beş yaşına kadar serbest bıraktılar. İşte bu özgürlük yıllarında her gün resimler çiziyor, günceler tutuyordu. Ressamlığı ve yazarlığı o yıllarda gelişmiş kök salmıştır. 1941: Bursa mapushanesinde yattığı sırada Nazım Hikmet i tanıdı, aynı yıl hapisten çıktı. O ndan resim ve sanat tarihi dersleri yanında; felsefe, sosyoloji ve ekonomi politik dersleri alarak kendisini geliştirdi. 1943: Mapushanede, Baba sının cinayete kurban gittiğini öğrendi ve daha sonra da doğum sırasında ilk Karı sının ve kısa bir süre sonra da Bebeğin öldüğü haberini aldı. 1944: İmralı ya yollandı; 1947 de, bu kez komünist likten Bursa damına sürüldü ve altı aylık cezası 4 yıla çıktı. Fakat Usta sı Nazım a tekrar kavuştuğu için mutluydu Affıyla, Nazım la birlikte mapushaneden çıktı. Çıkarken elinde Nazım ın her biri adına şiir yazdığı Bahar, Mapushane kapısı, Harman adlı üç tablo ile ayrıca Doğum, Cinayet ve Suda Donbaylar adlı tablolar vardı sonu ve 51 başlarında Nazım la birlikte İstanbul u gezdi ve onun evinde altı ay kaldı. O sürede Ekin Biçenler adlı tablosunu Usta sının evinde yaptı de şüpheli zat olarak jandarmalar eşliğinde Sivas ta başladığı askerliğini 1952 yılında bitirdi. Burada kendisi gibi şüpheli zat olarak sürgün olan Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil, Mehmet Kemal ve Hakkı Torunoğlu ile tanıştı. Askerden dönüşünde çocuklarının anası nı kaçırarak evlendi. İki oğlu bir kızı oldu; ve beş de torunu vardır yılında ilk kişisel sergisini İstanbul da açtı yılında resimlerinden dolayı altı ay tutuklu kaldı yılında Yeni Dal Grubu sergisi kapatıldı ve ressam arkadaşlarıyla birlikte tutuklanarak Balmumcu Kışla sına kapatıldı ve Askeri Mahkeme ce yargılandı yılında Adana Sergisi bir gurup gerici-yobaz tarafından basılarak resimleri tahrip edildi. Balaban, bu güne kadar Şair Baba sının istediği gibi kan gütmeden 2000 den fazla tablo ve bunun birkaç katı kadar desen üreterek 50 den fazla kişisel sergi açtı, birçok karma ve gurup sergilere katıldı. Eserleri yurtdışında Amerika dahil birçok ülkede sergilendi. Anılar, denemeler (resim sanatı üzerine), hikâyeler ve ikisi roman olmak üzere yayınlanmış 11 kitap yazmıştır. Ayrıca adına yayınlanmış; BALABANyaşamı, sanatı, anılar ve yankılar (Yayına hazırlayan Ahmet Köksal ) Bilim Kitapevi 1990, BALABAN/Yaşamın çizgileri- Desenler (Yayına hazırlayan Remzi Oğuz Yılmaz) Bilim Sanat Yayınları 2004, BALABAN/Yaşantının İzdüşümü (Yayına hazırlayan Zafer E.Bilgin) Bindallı Sanatevi 2008, BALABAN/ Bir Ressam Yunus Emre (Yayına hazırlayanlar: H.Nazım Balaban- Zafer E.Bilgin) Bindallı Sanatevi adet kitap vardır.

6 BALABAN I ZİYARET Birkaç yıl önce İbrahim Balaban ı Şile deki atölyesinde ziyaret ettim. Yanımda dostlarım Tülay Güngen, Mesut Ilgım da vardı. Bir sanatçıyı, hele ressamı atölyesinde ziyaret etmeli, yarattığı dünyanın izlerini orada bulabilirsiniz. Çalışmanın coşkusu yıllara meydan okutur insana. Balaban adeta bu inancın simgesi. Bir sanatçı genellikle yaşadığı, iyi bildiği şeyi yazar, onu resme getirir. Balaban ın resimlerinde Anadolu nun tuvale yansıdığını, onun için de özgünlüğünü severiz. Bursa da doğdu (1921) doğduğu şehrin hapishanesinde yattı. Rastlaşmalar, insanın bütün kaderini değiştirir, bütün yaşamını oluşturur. Belki Bursa Cezaevi nde Nâzım Hikmet le karşılaşmasaydı, bir ressam olamazdı. O günleri, o dostluğu Şair Baba ve Damdakiler kitabında anlattı. Bu kitap birçok çalışmalar için kaynak niteliği taşımıştır. Yönetmen Biket İlhan, Haldun Çubukçu, Ayşe Emel Mesci bu kitaptan yararlanmışlardır. Resim için ne diyor? Sanat yaşantının izdüşümüdür. Konu bir özdür, her öz kendi kabuğunu yapar (yani sanatsal biçimini oluşturur). Kimi eleştirmenler onun için şu tanımı yaparlar: Anadolu insanının yaşamından ve halk efsanelerinden yola çıkarak toplumsal gerçekçi yapıtlar üreten ressam. Nâzım Hikmet için bir cümlesini yazıma alıyorum: Nâzım Hikmet gerçekten büyük bir adamdı. Beni kültürle donattı, ressamlığa yöneltti. Bir güneşti ve ben o güneşin içinden doğdum. Bence onun gibi insanlar bu dünyaya kolay kolay gelmez. Ben, büyük ustaların yetenek gördükleri kişileri yetiştirmelerini çok övülmesi gereken bir davranış olarak görürüm. Birini yetiştirdiler mi, onların tanınmaları için ellerinden geleni yaparlar. Bir ustanın bir kişiyi bulması, tanıtması. Mapushane den Kemal Tahir e Mektuplar da Balaban dan söz ediyor: Ben burada bir ressam Yunus Emre keşfettim. Köylü, ortaköylü, köy mektebinde okumuş, berberlik ediyor içerde. Ben resim yaparken başımdan ayrılmaz, nihayet bir gün boya istedi, verdim ve ilk iş olarak aynada kendi resmini yaptı. İkinci portre bir şaheserdi ve şimdi üç aydır şaheser portreler yapmakla meşgul. Bütün boyalarımı ona verdim. Sanata, sanatçıya desteğin ne olduğunu, arşiv malzemeleri yeterince anımsatıyor bize. Yıl Sinan Korle nin yazısının başlığı: Halk şiiri yanında bir de halk resmi... Başka kimler yazmış? Abidin Dino, Kemal Sülker, Fikret Adil, Melih Cevdet Anday, Fikret Otyam, Haşmet Akal, Yaşar Kemal, Tahsin Hüsnü takma adıyla Mehmet Ali Aybar, Sabahattin Eyuboğlu, Sezer Tansuğ, Halil Aytekin, Zahir Güvemli, Rasih Güran, Azra Erhat. Sıradan bir okurun bile tanıdığı bu adların İbrahim Balaban hakkında yazmaları, onun tanınmasını, bilinmesini sağlamıştır. Hiç kuşkusuz Balaban ın kitaplarını da okuduğunuzda, yaşamıyla sanatı arasındaki gelgitleri farkedersiniz. Gerçekçiliğin, Anadolu insanına tanıklığın bir ustada yaşadığını göreceksiniz. DOĞAN HIZLAN

7

8 8 Belciler (Peker Sanat Koleksiyonu) Tuval Üzerine Yağlıboya, x80 cm

9 Keloğlan (Peker Sanat Koleksiyonu) Tuval Üzerine Yağlıboya, x70 cm 9

10 10 Ana (Peker Sanat Koleksiyonu) Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm

11 Ekin Biçen İki Kadın Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm 11

12 12 Çift Süren Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm

13 Bereket Ana Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm 13

14 14 Nasrettin Hoca Tuval Üzerine Yağlıboya, x105 cm

15 Nesimi Tuval Üzerine Yağlıboya, x100 cm 15

16 16 Deccal Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm

17 İlkel Üretim Araçları Duralit Üzerine Karışık Teknik, x70 cm 17

18 18 Meyve Toplayan Çocuklar Tuval Üzerine Yağlıboya, x100 cm

19 Çocukların Oyun Sevinci Tuval Üzerine Yağlıboya, x100 cm 19

20 20 Babamın Anısına Duralite Pres Kartona Yağlıboya, x60 cm

21 Madımak Toplayan Duralite Pres Kartona Yağlıboya, x70 cm 21

22 22 Doğum Tuval Üzerine Yağlıboya, x125 cm

23 Hastanenin Avlusu Duralt Üzerine Yağlıboya, x122 cm 23

24 24 3. Mevki Treni Tuval Üzerine Yağlıboya, x70 cm

25 Özgürlüğe Çıkış Duralt Üzerine Yağlıboya, x100 cm 25

26 26 Fırının Önü Tuval Üzerine Yağlıboya, x110 cm

27 Halay Duralt Üzerine Yağlıboya, x85 cm 27

28 28 Mapushanenin Önü Tuval Üzerine Yağlıboya, x70 cm

29 İş Zamanı Tuval Üzerine Yağlıboya, x70 cm 29

30 30 Tarlada Karasaban Duralit Üzerine Yağlıboya, x101 cm

31 Kurtuluş Savaşı Tuval Üzerine Yağlıboya, x120 cm 31

32 32 Yaşamın Kendisi Tuval Üzerine Yağlıboya, x85 cm

33 Ekin Biçenler Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm 33

34 34 Yol Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm

35 El Değirmeni Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm 35

36 36 Köroğlu Suntaya Prestuval Üzerine Yağlıboya, x75 cm

37 Yunus Emre Tuval Üzerine Yağlıboya, x75 cm 37

38 38 İki Kadın Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm

39 Emziren Ana Tuval Üzerine Yağlıboya, x60 cm 39

40 40 Falaka Tuval Üzerine Yağlıboya, x100 cm

41 Bereket Ana Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm 41

42 42 Bereket Ana Tuval Üzerine Yağlıboya, x30 cm

43 Bereket Ana Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm 43

44 44 Kibele Tuval Üzerine Yağlıboya, x65 cm

45 Bereket Ana Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm 45

46 46 Oğlum Hikmet Duralite Pres Kartona Yağlıboya, x50 cm

47 Tutuklanan Öğrenci Tuval Üzerine Yağlıboya, x70 cm 47

48 48 Ana ile Oğul Tuval Üzerine Yağlıboya, x30 cm

49 Sorgudaki Kız Duralit Üzerine Yağlıboya, x35 cm 49

50 Oğuz Tansel Kağıt Üzerine Karakalem, x29 cm Oğuz Tansel Kağıt Üzerine Karakalem, x29 cm Oğuz Tansel Kağıt Üzerine Karakalem, x23 cm 50

51 Oğuz Tansel Tuval Üzerine Yağlıboya, x50 cm 51

52 52 Kerpiç Kesenler Tuval Üzerine Yağlıboya, x70 cm

53 Emziren Ana Bronz Yüksek Rölyef, x23x6 cm 53

54 SERGİLER 1953 Fransız Konsolosluğu Salonu, İstanbul 1959 Fransız Konsolosluğu Salonu, İstanbul 1960 Virjinya, Amerika 1962 Fransız Konsolosluğu Salonu, İstanbul 1963 Halkevleri Genel Merkezi, Ankara, İzmir, Denizli, Aydın 1965 Sanat Severler Derneği, Ankara, İsparta, Antalya, İzmir, Bursa 1967 Şehir Galerisi, İstanbul 1969 Fransız Kültür Merkezi, Ankara 1969 Turizm Bürosu Salonu, (ardından) Belediye Sergi Salonu (na taşınmıştır), Adana (Sergi her iki yerde de saldırıya uğramış, Belediye sergi salonunda birçok eser parçalanmıştır Darüşafaka, İstanbul 1973 Beyoğlu Şehir Galerisi, İstanbul 1974 Beyoğlu Şehir Galerisi (Seramik Panolar Sergisi), İstanbul 1975 Taksim Sanat Galerisi, İstanbul 1976 Galeri Baraz, Cumalı, İstanbul 1976 Akdeniz Sanat Galerisi, Ankara 1977 Türkiye İş Bankası Sanat Galerisi, İstanbul 1978 Evrensel Sanat Galerisi, Ankara 1978 Akbank Sanat Galerisi, İzmir 1979 Frankfurt, Mainz, Berlin, Essen, Münih, Hamburg, Hannover, Köln, Nürnberg, Evangelish Akademisi, Zürih, Ankara 1980 Taksim Sanat Galerisi, İstanbul 1981 Batık Sanat Galerisi, Ankara 1981 Tiglat Sanat Galerisi, İstanbul 1982 Taksim Sanat Galerisi, İstanbul 1983 Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Ankara 1984 S.Öztartar Sanat Galerisi, İstanbul 1986 Başak Sanat Galerisi, İstanbul 1987 Taksim Sanat Galerisi, İstanbul 1990 Bilim Sanat Galerisi, İstanbul 1992 Bilim Sanat Galerisi, İstanbul 1993 Doku Sanat Galerisi, Ankara 1993 Stockholm, Sanat Fuarı Bilim Sanat Galerisi 1993 İş Bankası Parmakkapı Sanat Galerisi, İstanbul 1994 Doku Sanat Galerisi, İstanbul 1995 Doku Sanat Galerisi, İstanbul 1998 Doku Sanat Galerisi (Karanlığa Işık Tutan Analar), Ankara 1998 Doku Sanat Galerisi (Şair Baba), İstanbul 1998 Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı, İstanbul 1999 Doku Sanat Galerisi (Karanlığa Işık Tutan Analar), İstanbul 1999 Doku Sanat Galerisi (Bereket Çağı), Ankara 2001 Cumhuriyet Aydınlığınlığında 50. Yıl AKM, İstanbul 2001 Doku Sanat Galerisi (Bereket Çağı), Ankara 2002 Doku Sanat Galerisi (Bereket Çağı), Ankara 2003 Doku Sanat Galerisi, İstanbul 2003 Şefik Bursalı Sanat Galerisi, Bursa 2004 Doku Sanat Galerisi, İstanbul 2005 Yurt ve Dünya Sanat Galerisi (Yaşamın Çizgileri Desenler), İstanbul 2005 Doku Sanat Galerisi, Ankara, İstanbul 2006 Doku Sanat Galerisi, İstanbul 2006 Doku Sanat Galerisi (resim ve desen sergisi), Ankara 2007 Doku Sanat Galerisi (resim ve desen sergisi), İstanbul 2007 Bindallı Sanatevi (Kalem Desenleri sergisi), İstanbul 2007 DMS Sanat, (Kalem Desenleri sergisi), İstanbul 2008 Doruk Sanat Galerisi (Çini sergisi), İstanbul 2008 Cemal Nadir Güler Sanat Galerisi (Çini sergisi), Bursa 2008 Begüm Sanat Galerisi, İzmir 2009 Bindallı Sanatevi (Yarı reprospektif, resim ve desen sergisi), İstanbul 2009 Doku Sanat Galerileri, Ankara, İstanbul 2010 ETO Sanat Galerisi, Eskişehir 2010 Galeri Modernist, İstanbul 2011 Arete Sanat Galerisi, Ankara 2011 International Art Center, İstanbul 2011 Reonaldo Sanat Galerisi, İstanbul 2013 Arete Sanat Galerisi, Ankara 2014 He Art Sanat Galerisi, Kadıköy - İstanbul 2015 Artİz Gallery, Konak - İzmir 2016 Peker Sanat, Ankara

55

56