SGK güvencesiyle hiç bir ücret ödemeden Kemik İliği Nakli! Kent Hastanesi KEMIK İLİĞİ NAKLİ MERKEZİ. Kök Hücre Nakli

Transkript

1 SGK güvencesiyle hiç bir ücret ödemeden Kemik İliği Nakli! Kent Hastanesi KEMIK İLİĞİ NAKLİ MERKEZİ Kök Hücre Nakli

2 SGK Anlaşmalı SGK güvencesiyle hiç bir ücret ödemeden Kent Hastanesi Kemik İliği Nakli Merkezi

3 KEMİK İLİĞİ VE HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NEDİR? Kemik iliği, kemiğin içinde bulunan kan ve kök hücrelerin bulunduğu yerdir. Kök hücreler "alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositleri oluşturur. KEMİK İLİĞİ NAKLİ NEDİR? Bazı kötü veya iyi huylu kan, lenf bezi ve kemik iliği hastalıklarında hastalara yeterli ve iyileştrici dozda ilaçları verebilmemizi sağlar. Yüksek dozda ilaç verildiğinde hastada uzun süre kan hücreleri yapılamaz. Bu sırada hastalar kanama ve enfeksiyondan dolayı hayatlarını kaybedebilir. Kemik iliği nakli bu süreyi kısaltarak hastaların iyileşmesini sağlamaktadır. KEMİK İLİĞİ NAKLİNDE KÖK HÜCRELER NEREDEN ELDE EDİLİR? Kemik iliğinden, Kandan, Göbek kordonundan. Kemik iliği nakli ilk başladığında kök hücreler kemik iliğinden alındığı için bu şekilde anılmaktadır. Bugün artık hasta veya vericilerden kök hücre damarlarda dolaşan kandan elde edilmektedir. ÜÇ TİP KEMİK İLİĞİ NAKLİ VARDIR; Allojenik nakil: Hastanın doku grupları uygun kendi kardeşleri, aile bireylerinden veya akraba dışı uygun bireylerden kök hücrelerinin alınarak yapıldığı nakil. Otolog nakil: Hastanın kök hücrelerinin kendisinden alınıp kendisine geri verilmesi ile yapılan nakil. Sinjeneik nakil: Hastanın tek yumurta ikiz kardeşinden kök hücreleri alınarak yapılan nakil.

4 OTOLOG KEMİK İLİĞİ NAKLİ NASIL YAPILIR? Hastaya öncelikle hastalığını yok etmek için uygun tedavi verilir. Bundan sonraki aşamada hastalığın nüksünü önlemek için bazı ilaçlar verilerek kök hücreleri toplanır ve dondurulur. Sonra hastaya hastalığının kalan hücrelerini yok etmek için yüksek dozda ilaç tedavisi verilir. Yüksek doz ilaç tedavisinin ardından saklanan sağlıklı kök hücreler hastaya geri verilir. OTOLOG NAKLİN RİSKLERİ VAR MIDIR? Hastalar genellikle tedaviyi iyi tolere ederler. Hastanın kendisinden kök hücre alındığından tehlikeli olan problemler bunlarda çok az görülür. Yüksek dozlarda verilen ilaçlardan dolayı problemler olabilir. Bunlar bulantı, kusma, ishal, saç dökülmesi gibi geri düzelen problemlerdir. ALLOJENİK KEMİK İLİĞİ NAKLİ NASIL YAPILIR? Hastaya öncelikle hastalığını yok etmek için uygun tedavi verilir. Hasta ile doku grupları uygun olan kardeş veya akraba dışı vericiden kök hücre toplanır. Bu sırada hastaya hastalığının kalan hücrelerini yok etmek için yüksek dozda ilaç tedavisi verilir. Sonra vericiden toplanan hücreler hastaya verilir. Kök hücreyi veren kardeş veya akraba dışı vericiler için hiç bir riski yoktur. Kan bankasında kan bağışlamaya benzer. Verilen kök hücreler hemen kısa sürede vücutta yerine konulduğu için herhengi bir hastalık veya bozukluk görülmez. ALLOJENİK NAKLİN RİSKLERİ VAR MIDIR? Tamamen sağlıklı kök hücreler nakledildiği için hastalığın tekrarı riski çok düşüktür. Kardeş ve doku grupları tam uyumlu olsada, bağışıklık sistemleri birbirine uyum sağlayamayabilir. Vericinin bağışıklık hücreleri kök hücreyi alan kişinin organlarına tepki verebilir. Karaciğer, deri ve barğırsaklarında hastalığa neden olan "Graft Versus Host " hastalığı görülebilir. Bu durum tedavi edilmektedir. KÖK HÜCRELER NASIL TOPLANIR? Kemik iliğinden alınabilmekle birlikte günümüzde artık nadiren uygulanmaktadır. Halen koldaki damarlardan veya boyun bölgesindeki damara kateter takılarak aferez cihazları ile kök hücreler toplanmaktadır. Hasta veya verici (donör) uyutulmadan, televizyon izleyerek kök hücreleri toplanmaktadır.

5 KEMİK İLİĞİ NAKLİNDE KÖK HÜCRELER NEDEN DONDURULUR? Hasat edilen kemik iliği kök hücreleri hemen verilebilir veya ihtiyaç durumunda kullanılmak üzere dondurularak saklanır. Dondurma işlemi en az -80 derece santigratta yapılr. Hücre bu derecede saklandığı zaman tüm işlevleri sağlıklı kalacak şekilde durmuş olarak korunmaktadır. Yani o anda işlevi duruyor (metabolik faaliyet), ama yeteneği kaybolmuyor. Kök hücre eritildiği zaman hücrenin sistemi kaldığı yerden çalışmaya devam ediyor. Genelde -196 derece santigratta saklanır. Bu teknik kriyoprezervasyon olarak bilinir. Kök hücreler uzun yıllar boyunca kriyoprezervasyon ile saklanabilir. SGK Anlaşmalı PERİFERİK KAN KÖK HÜCRELERİ NAKİL İÇİN NASIL ELDE EDİLİR? Halen dünyada en sık kullanılan kök hücre toplama yöntemidir. Vericinin dolaşan kanındaki kök hücreler aferez adını verdiğimiz yöntemle toplanır. Vericilerin kan bankalarında kan bağışlamasına benzer. Aferez ünitesinde televizyon seyrederken verici veya hastanın kök hücreleri toplanır. Bu süre kişiye göre 2-4 saat arasında sürmektedir. Toplanan kök hücreler sayıldıktan sonra alıcıya verilene kadar dondurulur. Aferez nadiren rahatsızlığa neden olur. Bunlar geçici baygınlık, ürperme, dudaklarda uyuşma ve ellerde kramp olabilir. KÖK HÜCRELER HASTAYA NAKLEDİLDİKTEN SONRA NE OLUR? Kan dolaşımına girdikten sonra, kök hücreler akyuvarları, alyuvarları ve trombositleri yapmak üzere kemik iliğine yerleşir, Bunların kan üretmesi genellikle nakilden sonra 2-4 hafta içerisinde meydana gelir, Bağışıklık sisteminin tam olarak iyileşmesi nakile göre değişir, Otolog nakil alıcıları birkaç aya kadar, allojeneik nakil olan hastalar için ise bu süre 1-2 yıldır. KEMİK İLİĞİ NAKLİ HANGİ HASTALIKLARDA UYGULANIR? Akut Miyeloblastik Lösemi Akut Lenfoblastik Lösemi Non-Hodgkin Lenfoma Hodgkin Lenfoma Multipl Miyelom Miyelodisplastik Sendrom Kronik Miyelositik Lösemi Aplastik Anemi Paroksismal Nokturnal Hemoglobinüri Primer Amiloidoz Kalıtsal Hastalıklar: Talasemiler KEMİK İLİĞİ NAKLİNDEN SONRA YAŞAM NASIL OLUR? Hastaneden taburcu olduktan sonra, düzelme allojenik nakil yapılan hastalarda 1 yıl, otolog nakil yapılanlarda 2 4 ay devam eder. Nakilden sonra hasta 6 ay süre ile tam gün çalışmak üzere işine dönemezler. İlk birkaç hafta hasta kendini çok halsiz hissedebilir, bu dönemde ayağa kalkmalı ve ev çevresinde yürümelidir. Hastaya çıkarken yiyecek, içecek konusunda dikkat etmesi gerekenler, gelme zamanı, kontrolü ve problemler olduğunda ne yapması gerektiği detaylı olarak anlatılır.

6 NAKİL ÖNCESİ HASTALAR VE KÖK HÜCRE VERİCİLERİNE HANGİ TESTLER YAPILIR? Hasta ve vericilere; kan, idrar, akciğer, kalp, karaciğer, sarılık, enfeksiyon tetkikleri yapılır. Bunların sonuçlarına göre karar verilir. Hastanın diş muayenesinde saptanan çürüğü vb. problemleri varsa tedavi edilir. Özellikle akciğer, kalp hastalığı yönünden araştırılır. Karaciğer ile ilgili sorunları çözülür. Hastanın psikolojik açıdan uygun olup olmadığına bakılır. Gerekli destek tedavileri uygulanır. Hasta kök hücre nakli hakkında bilgilendirilir. Hasta kendi rızası ile kabul ettikten sonra hastalığına ve durumuna göre tedavisine başlanılır. KÖK HÜCRELER NASIL TOPLANIR? Hasta veya donörlere katater takılır. Kök hücreyi kemik iliğinden çıkarıp damarlarda dolaşmasını sağlayan kemoterapi ilaçları veya onların hızlı artmasını sağlayan ilaçlar verilir. Uygun zamanda aferez cihazı denilen, onları tanıyıp ayırt eden cihazlarla kök hücreler hastadan veya vericiden toplanır. Hemen kullanılacaksa dondurmadan hastaya verilir, sonra kullanılacaksa dondurarak saklanır.

7 NAKİLDEN SONRA EVDE YAŞAM NASIL OLUR? Hasta eve gelmeden önce mümkünse hasta için bir oda ayrılmalıdır. Odada mümkün olduğunca az eşya bulunmalıdır. Odalar nemsiz, duvarları boyanmış ve çok iyi temizlenmiş olmalıdır. Köyde oturuluyorsa, oda seçilirken camı hayvan barınaklarından uzak olan oda tercih edilmelidir. Yer döşemeleri mümkünse toz tutmayan, silinebilir özellikte olmalıdır. Toz tutmaya müsait halı ve benzeri yazgılar olmamalıdır. Ev temizliğinde özel hepa filtreli veya su hazneli elektrikli süpürge kullanılmalıdır. Kâğıt torbalı elektrikli süpürgeler veya el çalı süpürgeleri ile temizlik yapılmamalıdır. Banyo, banyo küveti, duş, lavabo ve klozette küflü alanlar kontrol edilmeli ve iyice temizlenmelidir. Lavabo, küvet, duş ve klozetin temizliğinde mutlaka çamaşır suyu kullanılmalı ve klozet her kullanımdan sonra çamaşır suyu ile yıkanmalıdır. Kapı kolları ve elektrik düğmeleri çamaşır suyu ile günlük temizlenmelidir. Temizleme lâteks eldivenle yapılmalı, ıslak olduğu dönemde elektrik düğmesi açma-kapama için kullanılmamalıdır. Ev hayvanları hasta sağlığı için problem yaratabilir. Şayet ev hayvanlarınız varsa taburculuk öncesi nakil ekibiyle paylaşınız. Nakil sonrası evde, akvaryum da dâhil olmak üzere hiçbir hayvan cinsi bulundurulmamalıdır. Her türlü saksı çiçeği ve canlı bitki hasta odasından uzaklaştırılmalıdır. Kurutulmuş ve yapma çiçek bulundurulması da uygun değildir. Yatak takımları en az haftada iki kez değiştirilmeli, yastık ve yorganlar yıkanabilir elyaf ürünler olmalı, yün, pamuk vb ürünler tercih edilmemelidir. Yatak takımları ütülenerek kullanılmalıdır. Nakil doktorunuz onay verinceye kadar ev temizliğini kendiniz yapmamalısınız. Odanızın temizliği siz odadan çıktıktan sonra yapılmalıdır. Mutfak temizliği sık aralıklarla yapılmalı, bulaşıklar yüksek ısıda yıkanmalı, iyi durulanmalı ve kurulanmalıdır. SGK Anlaşmalı

8 GÜNLÜK TEMİZLİK NASIL OLMALI, NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? Ellerinizi her yemekten ve tuvaletten önce ve sonra yıkamak önemlidir. Vücut temizliği yumuşak bir sabun kullanarak günlük banyo veya duş şeklinde yapılmalıdır. Banyo sonrası vücut iyice kurulanmalı, nemli bölge kalmamalıdır. Cilt kuruysa, banyodan sonra bebe yağı veya nemlendirici kullanılmalıdır. Kuruluğu arttırabileceği için alkol içeren losyonlardan kaçınılmalıdır. Tırnak kesimi banyodan sonra tırnaklar yumuşakken ve tırnak kenarındaki etlere zarar vermeden yapılmalıdır. Tırnaklar düz kesilmeli dipten kesilmemelidir. Tırnak kesiminden sonra eller tekrar yıkanmalıdır. Diş ve diş etlerinizi yumuşak bir diş fırçasıyla günde en az iki kez diş etlerine zarar vermeden fırçalamalısınız. Takma diş kullanılıyorsa mutlaka temiz tutulmalıdır. Diş hekimleri takma dişlerin her gün uygun bir temizleyicinin içinde yarım saat bekletildikten sonra suyla en az beş dakika iyice yıkanmasını önermektedirler. Bu uygulama, takma dişlerin mantar tutmasını engeller. Tıraş için jilet yerine elektronik tıraş aletleri kullanmanız, cildinizdeki açık yaralanmaları ve kanamaları engeller. Makyaj malzemeleri alerji yapmayacak özellikte ve kişiye özel olmalı ve cilde temas eden kısımları her kullanımda temizlenmelidir. Güneş ışınları cildinizde ciddi hasarlara yol açacağı için cildinize yüksek koruma faktörlü (en az faktör) güneş kremleri sürmek, şapka ve güneş gözlüğü kullanmak, tüm vücudunuzu kapatacak kıyafetler tercih etmek, sizi güneşin zararlı etkilerinden koruyacaktır. SGK Anlaşmalı

9 GÜNLÜK EGZERSİZLERİMİ YAPABİLİRMİYİM? Düzenli egzersiz iyileşme sürecinin önemli bir parçasıdır. Egzersiz yaparak kas gücünüzü ve hareketini yeniden kazanmak yalnızca fiziksel değil duygusal olarak da kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacaktır. Taburcu olduktan sonra aktivite veya egzersiz için dayanma gücünüzün azaldığını hissedeceksiniz. Başlangıçta enerji düzeyiniz düşük ve kendinizi yeterince iyi hissetmediğiniz için günlük rutin egzersizler zor olabilir. Gün içerisinde dinlenme ve egzersiz dönemlerinin her ikisini birlikte planlamanız yardımcı olabilir. Özellikle naklin ilk aylarında aşırı yorucu olamayan egzersizler tercih edilmelidir. KİŞİLERLE TEMAS VE SOSYAL YAŞANTIM NASIL OLUR? Kişilerle sarılma, öpüşme ve el sıkışma gibi yakın temastan kaçınılmalıdır. Alışveriş merkezi, kafeterya, toplu taşıma araçları gibi kalabalık ortamlardan uzak durulmalı, mutlaka bulunulması gereken durumlarda da N95 maske kullanılmalıdır. Araç içerisinde klima açılması sakıncalıdır. Üst solunum yolu enfeksiyonu olan kişilerle aynı ortamda bulunulmamalıdır. Çocukları kucağınıza almamanız ve öpmemeniz gerekmektedir. Sağlıklı kişiler temizlik kurallarına uyarak ziyaretinize gelebilirler ancak ziyaretçi sayısı 1 2 kişiyi aşmamalı ve aranızda en az 1 metre mesafe olmalıdır. Nakilden sonra 6 ay boyunca canlı aşı yapılmamalıdır. Ev içerisindeki bireyler de canlı aşı yaptırmamalı (suçiçeği, kızamık, kızamıkçık, kabakulak), yaptırmış olanlardan en az üç hafta uzak durulmalıdır. Deniz, göl, gölet, havuz gibi enfeksiyon kapma olasılığı olan yerlerden en az 1 yıl ve sonrasında nakil ekibi onaylayana kadar uzak durmalısınız. Akciğer hasarına sebep olmasından dolayı sigara içilen ortamlardan uzak durulmalı ve kesinlikle kullanılmamalıdır. Nakil sonrası alkol alımı ilk altı ay kesinlikle sakıncalıdır. Ayrıca altı ay sonunda da ilaç kullanımı devam ediyorsa alkol kullanımından uzak durulmalıdır.

10 CİNSEL YAŞAMIM NASIL OLUR? Hastalık ve tedavi süreci; vücut direncinde düşüklük, kanama ve halsizliğe neden olması nedeniyle cinsel hayatta da düzensizlikler yapabilir. Transplantasyonun ilk 4 ayında mümkünse cinsel ilişkiden uzak durulmalıdır. Cinsel ilişki öncesi sıhhi kurallara kesinlikle uyulmalıdır. Korunma yöntemi olarak prezervatif kullanılmalıdır. Eğer hamilelik düşünülüyorsa mutlaka hekimle görüşülmelidir. BESLENMEDE NELERE DİKKAT ETMELİYİM? Yiyeceklerinizi hazırlayan kişiler hazırlamadan önce ve sonra mutlaka eller yıkanmalıdır. Midenizi yormamak için ve sık sık ama az beslenebilirsiniz. İyi pişmiş ve bekletilmemiş taze yemekler yemelisiniz. Bekletilmiş yemeklerde bakteri üremesi olacağından önerilmez. Bol su ile yıkanmış sağlam ve kalın kabuklu meyveler ve sebzeler kalınca soyularak bekletilmeden tüketilmelidir (Gıdalarınızı yıkama şekli 1 ölçek sirke veya limon suyu 9 ölçek su içinde yarım saat bekletilmesi şeklinde önerilir). Katı ve iyi pişirilmiş yumurta ve yumurtalı gıdaları tüketmeli, pişmemiş ve az pişmiş yumurta içeren gıdalardan uzak durmalısınız. Yeşillik ve çilek gibi soyulmadan tüketilen meyve ve sebzeleri yemeniz önerilmez. Baharatlı ve acı besinler aldığınız ilaçlardan dolayı hassas olan ağız, boğaz, mide ve bağırsak sisteminize zarar vereceğinden, yemeklerin üzerine eklenen çiğ baharatlar ise mantar enfeksiyonu riski oluşturacağından tüketilmesi önerilmez. Yemek pişirmek için çelik ve cam ürünler, yemek yemek için cam ve porselen ürünler tercih edilmelidir. Toprak kapların kullanımı önerilmez. Yemekler ağzı kapaklı tencerelerde (düdüklü tencere gibi), kapak kapalı olacak şekilde veya fırınlama yöntemiyle pişirilmelidir. Odun ve kömür ateşinde pişmiş gıdaların tüketilmesi sağlığınız için uygun değildir. Pastörize ve tek kullanımlık besinlerin(süt, yoğurt, peynir, tereyağı, bal, reçel vb ), açıldığında hemen tüketilmesi en uygun beslenme şeklidir. Çay, poşet çay olarak kaynatılarak demlenmelidir. Çok koyu çay içilmemelidir. Günlük su tüketimi 2 3 litre olmalıdır. Tek kullanımlık, açıldığında bitirilebilecek en fazla 500 mililitrelik şişe su kullanmanız en uygun su tüketim şeklidir. Salamura ürünler (turşu, peynir, salamura yaprak gibi) tüketilmemelidir. Kola ve benzeri asitli gıdaların tüketimi uygun değildir. Kabuklu kuruyemişler ağız içinde tahrişe yol açabileceği için tercih edilmemelidir.

11 HANGİ DURUMLARDA BİZİ ARAMALISINIZ? Ateşiniz 38 derece üzerine çıkması, Geçmeyen şiddetli kemik ağrıları, Aksırma, öksürme, ses kısıklığı, İdrar yaparken yanma, sık sık idrara çıkma, Kasık bölgenizde yara, akıntı, koku, kanama, Deride döküntü, kabarıklık, kırmızılık, morarma, Ağız içinde yara, renk değişikliği, diş eti sorunları, Makatta ağrı, kanama, Baş dönmesi ve ağrısı, Vücudunuzda; özellikle el ve ayak tabanında döküntü veya kızarıklık, İshal ve kusma, İdrar yaparken yanma ve kanama; gözlerde kuruluk, Normalden uzun süren ve aşırı miktarda adet kanaması. Doktorunuzun önerdiği ilaçlar dışında önerilen hiçbir ilaç ya da bitkisel maddeyi kullanmayınız. SGK Anlaşmalı KENT HASTANESİ KEMİK İLİĞİ NAKLİ MERKEZİ Kök hücre konusunda deneyimli hematoloji uzmanı bir profesör ve bir doçentten oluşan doktor ekibi, aferez ve kök hücre dondurma konusunda deneyimli biyolog, konusunda deneyimli 10 hemşire ve personelden oluşan merkezde 10 adet hasta yatağı bulunmaktadır. Tüm odalar tek kişilik olup odaların tümü toz ve mikroplardan arındırılmış temiz hava sağlayan dünya standartlarında HEPA filtrelerle (High Efficiency Particulate Air-Yüksek etkinlikte parçacık tutucu filtre) donatılmıştır. Merkezimizde hastalara sunulan nötropenik (mikroplardan arındırılmış) diyet başta olmak üzere tüm diyet çeşitleri, içerik ve kalite standartları yönünden deneyimli diyetisyen tarafından sürekli olarak denetlenmektedir. Uzman psikoloğumuz nakil öncesi ve sonrasında hastalara gerekli psikolojik destekte bulunmaktadır. Kemoterapi ve diğer ilaç uygulamalarında ilaç saklama ve hazırlama esasları için bir eczacı, merkezimizde hizmet vermektedir. Kemik iliği nakilleri için SGK anlaşması yapılmıştır. Hastalarımızın, hiçbir ücret ödemeden uluslararası standart sertifikası (JCI) olan hastanemizde tedavi, kemik iliği nakli olanakları bütünüyle sağlanmış durumdadır.

12 KEMİK İLİĞİ NAKLİ KOORDİNASYON MERKEZİ 0(232) YAŞAMI SİZİN İÇİN KOLAYLAŞTIRIYORUZ kenthospital.com kenttipmerkezi.com internationalkent.com karacigernakli.org bobreknaklikent.com sgkkent.com saglikkenti.com /KentSaglikGrubu /kentsaglikgrubu KENT HASTANESİ 8229/1 Sokak No: Çiğli-İZMİR Tel: (0232) (pbx) Faks: (0232)