Ekonomik Gelişme ve Beklentiler Işığında Orta Vadeli Programın Değerlendirmesi. Ekonomik ve Mali Politika Genel Başkan Yardımcılığı

Transkript

1 Ekonomik Gelişme ve Beklentiler Işığında Orta Vadeli Programın Değerlendirmesi Ekonomik ve Mali Politika Genel Başkan Yardımcılığı

2 Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (1) Dünya Ekonomisinde Büyüme Hızları 6,0 5,3 5,4 4,9 5,1 5,0 4,6 3,6 4,0 4,0 2,9 2,8 3,0 2,0 1,0-1,0-0, Dünya Ticaret Hacmi (% Değişme) 15,0 12,8 11,2 8,0 9,1 1 7,7 6,1 7,5 3,6 5,0 3,0-5, ,0-10, = Yıkım = Onarım =? Kaynak: IMF, WEO Eylül 2011

3 Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (2) 8,0 6,0 4,0 2,0-2,0-4, Küresel Kriz Öncesi ve Sonrası Büyüme Performansı (%) 3,1 3,7 4,4 2,8 2,5 7,1 1,1-1, Dünya Gelişmiş Ekonomiler Yükselen ve Gelişen Ekonomiler 4,4 Büyüme Performansı (2007=100) 4,0 1,8 6,2 124,5 Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ekonomiler Arasında Ayrışma ,6 100,9 Dünya Gelişmiş Gelişen Kaynak: IMF, WEO Eylül

4 Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (3) İŞSİZLİK ORANLARI Dönemi Gelişmiş Ekonomiler Tahmin Arjantin Şubat Brezilya Temmuz Meksika Şubat Kore Temmuz İsrail Mayıs Gelişmiş ekonomilerde işsizlik halen sorun Malezya Nisan Türkiye Haziran Kaynak: IMF WEO ve ILO, Short Term Indicators of the Labour Market 4

5 Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (4) Gelişen Ekonomilerin Büyüme Performansı 15,0 11,5 9,5 1 7,4 7,7 7,2 8,2 5,5 4,5 4,3 5,0 2,8 3,1-5,0-3, Merkez ve Doğu Avrupa Gelişen Asya Latin Amerika ve Karayipler Ortadoğu ve Kuzey Afrika Sahra Altı Afrika Cari Denge/GSYH (%) 2 14,2 15,0 15,0 11,2 1 6,6 7,7 5,6 3,7 5,0 3,0 2,4 3,3 3,3 0,2-5,0-3,1-3,1-8,4-4,6-1 -8,3-6, Gelişen ekonomilerin bir kısmında büyüme kırılganlık biriktirdi Merkez ve Doğu Avrupa Latin Amerika ve Karayipler Sahra Altı Afrika Gelişen Asya Ortadoğu ve Kuzey Afrika 5

6 Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (5) /01/ /01/ /01/ /01/ /02/ /02/ /01/2011 Finansal Stres Endeksi (VIX) 14/03/ /02/ /03/ /03/ /04/ /04/ /03/ /05/ /04/ /05/ /06/2011 MSCI 09/05/ /06/ /05/ /07/ /06/ /07/ /08/ /07/ /08/ /08/ /08/ /08/ /09/ /09/ /09/ /10/ /10/2011 Temmuz dan itibaren küresel ekonomide çalkantılar yeniden arttı G7 Ülkeleri Gelişmekte Olan Piyasalar 6

7 Japonya Yunanistan İtalya İrlanda Portekiz U.S. Fransa Kanada Almanya U.K. İspanya Kore Avustralya Dünya Ekonomisinde Gelişmeler (6) Seçilmiş Gelişmiş Ekonomilerde Brüt Borç Stoku/GSYH Ortalama 2011: %108, Ortalama 2007: %76,2 Küresel Finansal İstikrar Haritası Eylül 2011 GFSR Nisan 2011 GFSR Yükselen Piyasalardaki Riskler Gelişmiş ülkelerde borcun sürdürülebilirliği soru işareti, Finans kesiminde sıkıntılar yeniden belirginleşiyor Makroekonomik Riskler Kredi Riskleri Parasal ve Finansal Gevşeme Piyasa ve Likidite Riski Risk İştahı 7

8 Dünya Ekonomisinde Beklentiler (1) Haziran 2011 Eylül 2011 Fark Gelişmiş Ekonomiler ABD Euro Alanı Almanya Fransa İtalya İspanya Japonya İngiltere Kanada Gelişen ve Yükselen Ekonomiler Rusya Yılın son üç ayında artan çalkantılar: Büyüme Beklentilerini Geriletti Çin Hindistan Brezilya Meksika Türkiye

9 Dünya Ekonomisinde Beklentiler (2) 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 IMF Büyüme Projeksiyonları (%) 6,9 6,4 6,7 4,5 4,4 4,8 2,3 2,3 2, Dünya Gelişmiş Ekonomiler Yükselen ve Gelişen Ekonomiler Gelişmiş Ekonomilerde Büyüme (%) 2,6 2,1 2,1 1,7 1,7 1, Büyüme: Gelişmiş Ekonomilerde zayıf; yükselen ekonomilerde büyüme düşüyor Avro Bölgesi G-7 Ekonomileri 9

10 Dünya Ekonomisinde Beklentiler (3) 10,5 1 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 Euro Alanı İçin İşsizlik Oranı Tahminleri (%) 9,6 10,1 9,9 9,9 9,7 9,3 7,6 7, G7 Ekonomileri İçin İşsizlik Oranı Tahminleri (%) 8,0 8,2 7,8 7,7 7,5 7,0 5,9 5, İşsizlik: Gelişmiş Ekonomilerde Sorun Olmaya Devam Ediyor. 10

11 Dünya Ekonomisinde Beklentiler (4) 15,0 1 5,0 7,7 Dünya Ticaret Hacmi (% Değişme) 12,8 7,5 5,8 6,4 6,7 3,0 Dünya Ticareti: Yavaşlıyor; -5, ,7-15, Euro Bölgesinin Mal ve Hizmet İthalatı (% Değişme) 8,9 1 6,0 5,6 5,0 3,3 0,8 3,9 4,1 Ticaret Ortaklarımızın İthalatı Düşüyor.. -5, ,0-12,

12 Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler (1) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arınmış GSYH 29,0 28,0 27,0 26,0 25,0 24,0 23,0 22, ,0 1 5,0-5, , GSYH Büyümesine Katkılar (12 Aylık) I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II Net İhracat 0,2 0,8 0,1-1,2-1,6-1,6-0,4 1,9 3,7 4,4 4,3 2,7-0,1-1,4-3,2-4,4-4,3-5,1 İç Talep 7,1 5,1 5,0 5,9 6,0 5,8 3,9-1,2-8,1-11, -12, -7,6 1,3 7,0 11,3 13,4 13,3 13,7 GSYH 7,4 5,9 5,1 4,7 4,5 4,2 3,5 0,7-4,4-6,9-7,9-4,8 1,3 5,7 8,1 9,0 9,0 8, İç Talep Öncülüğünde Hızlı Ancak Kırılganlık Biriktiren Büyüme 12

13 Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler (2) Bankacılık Sistemi Reel Kredi Hacmi (2007 =100) 208,4 Artan Krediler ,5 129,1 Rekor Kıran Dış Açıklar Cari Denge / GSYH (%) -1,0-2,0-3,0-4,0-5,0-6,0-7,0-8,0-9, , , , , , ,1-5,9-5, , , ,4 13

14 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Temmuz Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler (3) Kısa Vadeli Dış Borç Stoku (Milyon $) Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu (Milyon $) 13 Ekim: 51, Dış Konjonktüre Artan Duyarlılık, Buna Karşın Yetersiz Cephane 30/9/11 9/9/11 19/8/11 29/7/11 8/7/11 17/6/11 27/5/11 6/5/11 15/4/11 25/3/11 4/3/11 11/2/11 21/1/11 31/12/10 14

15 Orta Vadeli Program: Resmi Gazete Yayım Tarihleri OVP mük mük. OVMP mük Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Madde 16: OVP: Mayıs Sonu, OVMP: Haziran 15 15

16 OVP: Temel Varsayımlar ve Makro Hedefler Temel Varsayımlar Nüfus (Yıl Ortası, Bin Kişi) 73,950 74,885 75,811 76,707 75,801 Ham Petrol Fiyatları (Dolar / w) GSYH Deflatörü Dolar Kuru Dolar Kuru % Değişim Temel Makro Hedefler GSYH Büyümesi İşsizlik Oranı İhracat (FOB) (Milyar Dolar) İthalat (CIF) (Milyar Dolar) Dış Ticaret Dengesi (Milyar Dolar) Cari İşlemler Dengesi (Milyar Dolar) Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) TÜFE Yıl Sonu % Değişim (Tahmin)

17 OVP: Temel Amaçlar Ülkemizin refah seviyesinin artırılması nihai hedefi doğrultusunda istikrarlı bir büyüme sürecinde: İstihdamı Artırmak; Mali Disiplini Sürdürmek; Yurtiçi Tasarrufu Artırmak/Cari Açığı Azaltmak Böylece Makroekonomik İstikrarı Güçlendirmek 17

18 İstikrarlı Bir Büyüme Süreci (!?) Büyüme Karşılaştırmaları (%) 7,0 6,5 6,4 6,0 5,2 5,3 5,0 4,7 4,0 3,1 3, Yükselen ve Gelişen Ekonomiler Türkiye_IMF Türkiye_OVP Kişi Başına Gelir ($) Fark: 213 $ Fark: 520 $ Fark: 691 $ Bize Benzeyen Ekonomilerin Gerisinde Bir Büyüme; IMF Tahminlerine Göre İddialı, TL yi Değerli Tut, Kişi başı Geliri Artır (17 Ekim, Saat: 15.10, Dolar Kuru: 1,8520TL OVP_Kur Öngörüleri İle Dolar Kuru: 1,8520 TL Tahmini İle 18

19 İstihdamı Artıran Bir Program (!?) ,0 10,8 10,6 10,4 10,2 1 9,8 9,6 9,4 9,2 İstihdam Artışı (Bin Kişi) İstihdam Düzeyi Tarım Dışı İstihdam İşsizlik Oranı (%) ,8 10,6 10,5 10,4 10,4 10,2 10,2 9, Katılım Oranı Sabit Olursa OVP Katılım Oranı Öngörülerine Göre 2011 deki istihdam artışı kadar istihdam 3 yılda yaratılacak, Tarım dışı istihdam daha hızlı artacak, Tarımda 128 bin kişilik çözülme (!). Tek haneli işsizlik katılım oranıyla oynanarak sağlanıyor. 19

20 Mali Disiplini Amaçlayan Program (!?) 21,5 21,0 20,5 2 19,5 19,0 18,5 18,0 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Faiz Dışı Harcamalar ve Vergi Gelirleri (GSYH'ya Oran) 21,1 21,1 20,9 1,2 19,5 19,5 19,5 0,4 Kamu Kesimi FDF (%) 1,1 0, ,3 1,3 1,5 20, ,5 19, de Faiz Dışı Harcamalar Düşmüyor, Kamu yatırımları sabit fiyatlarla % 0,6 düşüyor, bu neden? Ödenekler Arasında Aktarma mı yapılacak? 2012 den 2013 e geçişte yeni vergi dışı gelirler mi (2B, Bedelli Askerlik) gelecek. Kamu Kesimi Faiz Dışı Fazlası Yeniden Yapılandırma Hariç 20

21 Mali Disiplini Amaçlayan Program (!?) Genel Devlet Brüt Borç Stoku /GSYH ,7 106,5 107,8 108,2 93,9 79,9 72,9 46,1 39,4 39,5 42,2 40,3 38,1 34,6 32,5 35,4 39,3 36,2 36,3 35,1 34,5 32,8 31, Gelişmiş Ekonomiler Yükselen Ekonomiler Türkiye Benzer Ekonomilere Göre Halen Yüksek Borç Stoku. 21

22 Cari Açığı Düşürmeyi Amaçlayan Program (!?) 5,0-5, , ,8 2,4 1, Bize Benzeyen Ekonomilerde Cari Açık (GSYH'ya Oran) -4,2-4 -5,5-6,2-10,3-9,4-5,2-6, Gelişen ve Yükselen Ekonomiler Merkez ve Doğru Avrupa Türkiye (IMF) Türkiye (OVP) -7,5 150 Ülke İçinde Cari Denge/GSYH Sıralaması (İyiden Kötüye Göre) 74. Sıra 16 Basamak Geriliyoruz 90. Sıra Türkiye Cari Açık Şampiyonu olmaya devam edecek. 150 Ülke içinde döneminde cari denge / GSYH sıralamasında en iyi 74. ekonomi olan Türkiye, de 90. Sırada

23 Cari Açığı Düşürmeyi Amaçlayan Program (!?) Net İhracat -4,37-2,27-0, Toplam Yurtiçi Talep 13,37 9,77 4,12 5,07 4,96 GSYH 9,01 7,50 4,00 5,00 5,00 35,0 3 25,0 2 15,0 1 5,0 15, ,00 0-5,00 61,4 11,6 31,7 Büyümeye Katkılar (%, Puan) İhracat ve İthalat Artış Hızı (%) 18,3 56,9 27,7 10,2 59,7 5,0 60,8 62,6 11,6 11,7 9,6 8, İhracat İthalat İhracatın İthalatı Karşılama Oranı-Sağ Eksen 64,0 62,0 6 58,0 56,0 54,0 Net İhracatın büyümeye katkısı yok, 2014 de çok sınırlı. 17 Ekim 2011 Dolar kuru: 1,8520, de değerlenen TL ile ihracat, ithalattan hızlı artacak(!), Ticaret Ortaklarımızın ithalatı düşüyor, bu ihracat nasıl yapılacak? 23

24 OVP den Seçmeler (1) Sağlık hizmetleri ve harcamalarında etkinliğin sağlanması amacıyla; sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, gereksiz ilaç ve hizmet kullanımını önlemek üzere ilaç ve tedavi harcamaları daha akılcı hale getirilecektir (Sayfa: 10) Sağlık Bakanı Recep Akdağ "sağlık ekonomisinde israfı önlemek ve ekonomiyi doğru bir zemine oturtmak" gerekçesiyle aile hekimliğinde 3 TL reçete ücreti almayı planladıklarını söyledi. Akdağ, acile çok fazla insan gitmesini engellemek için de katkı payı olan 5 TL yi 6 TL ye çıkarmayı düşündüklerini söyledi (17 Ekim 2011 basından). 24

25 OVP den Seçmeler (2) Sosyal yardımların etkinliğinin artırılması amacıyla, sosyal yardımlarla istihdam arasındaki bağlantı güçlendirilecektir. Sosyal yardım sistemi bir bütün olarak ele alınacak ve yardımlardan mükerrer yararlanma önlenecektir(sayfa: 10) Devletten yeşil kart almış ancak özelde sigortasız çalışanların yeşil kartları iptal edilecek. 25

26 OVP den Seçmeler (3) Kırsal kesimde, verimliliği görece yüksek ekonomik faaliyet alanlarını geliştirmek suretiyle, istihdam ve katma değer artırılacaktır. (Sayfa: 10) Yanlış: Bakan Sunumuna Göre arası tarımda 128 bin kişilik çözülme var. 26

27 OVP den Seçmeler (3) Özel sektörün ve hane halkının borçluluk oranlarını makul düzeylerde tutmaları, daha uzun vadeyi ve para birimi olarak Türk Lirası nı tercih etmeleri teşvik edilecektir (Sayfa: 16) Kendi bastığı paraya güvenmeyen ve TL mevduat için döviz karşılığı tutturan Merkez Bankası ile bu olabilir mi? Bankalara kredi limitleri getirerek finansal sistem geliştirilebilir mi, İstanbul Finans Merkezi Olur mu? 27