Mesleki Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Sanat ve Tasarım Fakültesi Yapılanmasına İlişkin Görüşleri

Transkript

1 689 Mesleki Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Sanat ve Tasarım Fakültesi Yapılanmasına İlişkin Görüşleri Doç. Dr. Yücel Gelişli G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Arş. Gör Gülten Kurt G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Özet Bu çalışmanın amacı, Mesleki Eğitim Fakültesi öğrencilerinin yeniden yapılanma sürecinde oluşan Sanat ve Tasarım Fakültelerine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu araştırma tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma evrenini Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmada veriler araştırmacı tarafından geliştirilen anket yoluyla toplanmış, elde edilen veriler SPSS programında çözümlenerek tablolaştırılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin Sanat ve Tasarım Fakültesinin kuruluşuna olumlu baktıkları; Sanat ve Tasarım fakültesinde hem piyasaya dönük eleman, hem de öğretmen yetiştirilmesini istedikleri belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Sanat ve Tasarım, Sanat ve Tasarım Fakültesi Abstract The Views Of The Students Of The Faculty Of Vocational Education Over The Construction Of The Faculty Of Art And Design The aim of the study was to determine the views of the students attending to the Faculty of Vocational Education that come to the fore during the reconstruction process of the Faculties of Art and Design. The current research is a descriptive study. The population of the study was made up of the students of Gazi University, the Faculty of Vocational Education. Depending on the findings obtained from the research, it was found that the students had a positive view over the establishment of the Faculty of Art and Design; they had an expectation of training students both as a work force for the market and as a teacher at the Faculty of Art and Design. Key Words: Art and Design, Faculty of Art and Design GİRİŞ Mesleki Eğitim bir toplumda, birey yaşantılarının sağlanmasında zorunlu olan belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve uygulama yeteneklerini kazandırmak suretiyle birey kabiliyetlerini zihinsel, duygusal, sosyal ekonomik ve kişisel yönlerden geliştirme sürecidir(sezgin ve diğ;1980, 2). Sanat eğitimi, ise insanlara kendi yaşantıları yoluyla amaçlı ve yöntemli olarak belirli sanatsal davranışlar kazandırma ya da insanların sanatsal davranışlarını kendi yaşantıları yoluyla amaçlı ve yöntemli olarak değiştirme, dönüştürme, geliştirme ve yetkinleştirme sürecidir. Mesleki sanat eğitimi, sanat alanının bütününü, bir kolunu veya dalını bir iş, uğraş, çalışma ve meslek alanı olarak seçen yetenekli kişilere yöneliktir(öztürk, Kocabaş, 2003: 20). Türkiye de meslekî ve teknik öğretim için öğretmen yetiştirme 1930 lu yıllarda sistematik biçimde ele alınmış ve bu amaçla öğretmen yetiştiren okullar açılmaya başlanmış, öğretim yılında Kız Enstitüleri ile Akşam Kız Sanat Okulları na atölye ve meslek dersleri öğretmeni yetiştirmek amacıyla Kız Meslek Öğretmen Okulları kurulmuştur(gelisli,2010) yılına kadar yüksek öğretim dışında kalan her tür ve kademedeki okullara öğretmen yetiştirme görevini Millî Eğitim Bakanlığı üstlenmiş, bu yıldan itibaren öğretmen yetiştirme işi üniversitelere devredilmiştir.

2 690 Mesleki ve Teknik Eğitim Fakülteleri kurulduğu günden itibaren önemli sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Mezunlarının öğretmen olarak atamalarındaki yetersizlikler, piyasada da hangi statüde çalışacaklarının belli olmayışı, öğretmen olarak atanamama, özel veya kamu sektöründe unvan ve yetki problemleri önemli sorunlardır(akpınar, 2005: 263) yılından itibaren Yüksek Öğretim Kurumu ile üniversitelerin ortak yürüttüğü çalışmalar ve ortaya çıkan tartışmalar sonucunda, bu fakülteleri yeniden yapılandırmak amacıyla çalışmalar başlamış, Yükseköğretim Kurulunun tarih ve sayılı yazıları ile mevcut öğrencilerin mezuniyetlerini tamamladıktan sonra fiili olarak kapatılacağı, aynı yazı ile yeni öğrenci alımı da durdurulmuştur tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2009/ sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Mesleki ve Teknik Eğitime öğretmen yetiştiren fakülteler kapatılmışlardır. Mesleki Eğitim Fakülteleri yerine Sanat ve Tasarım Fakülteleri kurulmuştur(gelisli,2010). Sanat ve Tasarım Fakülteleri kendi alanında toplumun ihtiyaç duyduğu nitelikli mesleki becerilere sahip insanları yetiştirme kararıyla kurulmuştur. Bunun yanında; seçmeli öğretmenlik meslek bilgisi programını almaları durumunda, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının ihtiyaç duyduğu bilgi, beceri ve nitelikte öğretmen yetiştirmeyi de amaç edinmiştir ( G.Ü. Sanat ve Tasarım Fakültesinde; Moda Tasarımı, El Sanatları Tasarımı ve Üretimi, Tekstil Tasarımı ve Üretimi, Grafik Tasarımı bölümleri kurulmuş, bu bölümlere eğitim öğretim yılında % 60 YGS sınavı ile meslek Liselerinden merkezi yerleştirme ile, % 40 özel yetenek sınavı ile tüm ortaöğretim kurumlarından öğrenci alınması kararlaştırılmıştır (ÖSYM; 2010). Sanat ve Tasarım Fakültelerinin kurulmasıyla birlikte, Türkiye de yeni bir yöntem bulununcaya kadar mesleki ve teknik eğitime öğretmen yetiştirme, fiili olarak ortadan kaldırılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Mesleki Eğitim Fakültesi öğrencilerinin yeniden yapılanma sürecinde oluşan Sanat ve Tasarım Fakültelerine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. YÖNTEM Bu araştırma, tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma evrenini Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi öğrencilerinden rastgele örneklem yoluyla seçilen 240 öğrenci oluşturmuştur. Tablo 1: Araştırmaya katılan öğrencilerin öğretmenlik programlarına göre dağılımı Öğretmenlik Programları f & Nakış Öğretmenliği 18 7,5 Tekstil Dokuma Öğretmenliği 26 10,8 Dekoratif El Sanatları Öğretmenliği 36 15,0 Çocuk Gelişimi Eğitimi Öğretmenliği 49 20,4 Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmenliği 38 15,8 Kuaförlük ve Güzellik Bilimleri Öğretmenliği 12 5,0 Moda Tasarımı ve Giyim Öğretmenliği 43 17,9 Uygulamalı Sanatlar Öğretmenliği 3 1,3 Bölüm Yazmayan 15 6,3 Toplam Araştırmada veriler araştırmacı tarafından geliştirilen 21 sorudan oluşan anket yoluyla toplanmıştır. Anketin güvenirlik analizi yapılmış Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı.79 olarak bulunmuştur. BULGULAR VE YORUM Bu bölümde araştırmaya katılan öğrencilerin Sanat ve Tasarım Fakülteleri ile ilgili görüşleri ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. Tablo 2 de öğrencilerin Sanat ve Tasarım Fakülteleri ile ilgili görüşlerinin frekans ve yüzde dağılımları çıkarılmıştır.

3 691 Öğrencilerin, birinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakülteleri özel sektörün beklentilerine dönük olmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 41 inin tamamen katıldıkları, % 31 ninde katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X=3.97 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, ikinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde dersler özel sektörle işbirliği içerisinde hazırlanmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 39.3 ünün tamamen katıldıkları, % 32.2 sininde katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X=3.97 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, üçüncü soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde alan dersleri ve genel kültür dersleri verilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 47.1 inin tamamen katıldıkları, % 32.9 nun da katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X=4.23 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, dördüncü soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakülteleri Mesleki Eğitim Fakültelerinden bağımsız olarak kurulmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 35.4 ünün tamamen katıldıkları, % 24.1 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X=3.63 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, beşinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde mesleki becerilerin kazanılması için programlarda uygulamalı derslere ağırlıklı olarak yer verilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 46.7 sinin tamamen katıldıkları, % 33.3 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.20 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, altıncı soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde mesleki ortaöğretimin öğretmen ihtiyacını karşılayacak derslere yer verilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 40.2 sinin tamamen katıldıkları, % 29.3 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 3.88 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, yedinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde isteyen öğrencilere üçüncü yıldan itibaren pedagojik formasyon dersleri verilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 38.1 inin tamamen katıldıkları, % 28.5 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 3.81 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, yedinci soruda yer alan Mesleki Eğitim Fakültelerinin kapatılıp Sanat ve Tasarım Fakülteleri kurulması doğru bir karardır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 38,5 inin hiç katılmadıkları, % 17.5 inin katılmadıkları, % 21.7 sinin de kısmen katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 2.39 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, dokuzuncu soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinin kurulması öğrenci beklentilerine uygundur, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 48.5 inin tamamen katıldıkları, % 33.5 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.24 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, onuncu soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakülteleri Mesleki Eğitim Fakültelerinden farklı bölümlerle kurulmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 35.6 sının tamamen katıldıkları, % 33.5 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 3.85 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on birinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakülteleri öğretim kadrosu farklı öğretim üyeleri ile oluşturulmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 40.8 inin tamamen katıldıkları, % 25.8 inin de kısmen katıldıkları, % 23.3 ününde katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 3.91 olarak belirlenmiştir.

4 692 Tablo 2: Öğrencilerin Sanat ve Tasarım Fakülteleri İle İlgili Görüşlerinin Dağılımı Sorular Hiç Kısmen Tamamen Katılmıyorum Katılıyorum Katılmıyorum Katılıyorum Katılıyorum Toplam X f % f % f % f % f % 1. Sanat ve Tasarım Fakülteleri özel sektörün beklentilerine dönük olmalıdır ,97 2.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde dersler özel sektörle işbirliği içerisinde ,97 hazırlanmalıdır. 3.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde alan dersleri ve genel kültür dersleri ,23 verilmelidir. 4.Sanat ve Tasarım Fakülteleri Mesleki Eğitim Fakültelerinden bağımsız olarak ,63 kurulmalıdır. 5.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde mesleki becerilerin kazanılması için programlarda uygulamalı derslere ağırlıklı olarak yer ,20 verilmelidir. 6.Sanat ve Tasarım fakültelerinde mesleki ortaöğretimin öğretmen ihtiyacını ,88 karşılayacak derslere yer verilmelidir. 7.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde isteyen öğrencilere üçüncü yıldan itibaren ,81 pedagojik formasyon dersleri verilmelidir. 8.Mesleki Eğitim Fakültelerinin kapatılıp Sanat ve Tasarım Fakülteleri kurulması ,39 doğru bir karardır. 9.Sanat ve Tasarım Fakültelerinin kurulması öğrenci beklentilerine uygundur ,24 10.Sanat ve Tasarım Fakülteleri Mesleki Eğitim Fakültelerinden farklı bölümlerle ,85 kurulmalıdır. 11.Sanat ve Tasarım Fakülteleri öğretim kadrosu farklı öğretim üyeleri ile ,91 oluşturulmalıdır. 12.Sanat ve Tasarım Fakültelerinin eğitim öğretim ve program geliştirme etkinliklerinde sektörle yoğun işbirliği ,15 yapılmalıdır. 13.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde atölye dersleri, ilgili sektörlerdeki uzmanların bilgi ve becerilerinden yararlanılarak ,26 yürütülmelidir. 14.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde yapılanma ve program geliştirme sürecinde öğrencilerin görüş ve ,31 önerilerinden de yararlanılmalıdır. 15.Sanat ve Tasarım Fakültelerinin araç, gereç ve donanım özellikleri mesleki ,47 becerileri kazandıracak yeterlikte olmalıdır. 16.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde uygulamalı derslerin bir kısmı doğrudan ,07 sektörde gerçekleştirilmelidir. 17.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde derslerin içeriği meslek alanındaki son ,40 gelişmeleri kapsayarak hazırlanmalıdır. 18.Sanat ve Tasarım Fakültelerinin programları çok işlevsel hazırlanmalıdır ,36 19.Programlarda Tasarıma yönelik dersler ağırlıklı olmalıdır ,24 20.Sanat ve tasarım fakültelerine özel yetenek sınavı ile öğrenci seçilmelidir ,00 21.Sanat ve Tasarım Fakültelerinde merkezi yerleştirme sınavı ile meslek liselerinden öğrenci seçilmelidir ,71

5 693 Öğrencilerin, on ikinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinin eğitim öğretim ve program geliştirme etkinliklerinde sektörle yoğun işbirliği yapılmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 44.8 inin tamamen katıldıkları, % 33.9 unun katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.15 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on üçüncü soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde atölye dersleri, ilgili sektörlerdeki uzmanların bilgi ve becerilerinden yararlanılarak yürütülmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 50.8 inin tamamen katıldıkları, % 30.3 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.26 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on dördüncü soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde yapılanma ve program geliştirme sürecinde öğrencilerin görüş ve önerilerinden de yararlanılmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 51.5 inin tamamen katıldıkları, % 33.5 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.31 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on beşinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinin araç, gereç ve donanım özellikleri mesleki becerileri kazandıracak yeterlikte olmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 65 inin tamamen katıldıkları, % 20.7 sinin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.47 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on altıncı soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde uygulamalı derslerin bir kısmı doğrudan sektörde gerçekleştirilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 45.4 ünün tamamen katıldıkları, % 28.3 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.07 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on yedinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde derslerin içeriği meslek alanındaki son gelişmeleri kapsayarak hazırlanmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 56.3 ünün tamamen katıldıkları, % 32.5 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.40 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on sekizinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinin programları çok işlevsel hazırlanmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 54.2 sinin tamamen katıldıkları, % 32.4 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.36 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, on dokuzuncu soruda yer alan Programlarda Tasarıma yönelik dersler ağırlıklı olmalıdır, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 53.4 ünün tamamen katıldıkları, % 24.4 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.24 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, yirminci soruda yer alan Sanat ve tasarım fakültelerine özel yetenek sınavı ile öğrenci seçilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 45.6 sının tamamen katıldıkları, % 25.1 inin de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 4.00 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin, yirmi birinci soruda yer alan Sanat ve Tasarım Fakültelerinde merkezi yerleştirme sınavı ile meslek liselerinden öğrenci seçilmelidir, sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, % 34.9 unun tamamen katıldıkları, % 25.2 sinin kısmen katıldıkları, % 24.4 ünün de katıldıkları gözlenmiştir. Bu soruya verilen cevapların X= 3.71 olarak belirlenmiştir. SONUÇ VE ÖNERİLER Araştırmada aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir; 1. Sanat ve Tasarım Fakülteleri özel sektörün beklentilerine uygun olarak düzenlenmeli, ders programları özel sektörle işbirliği içinde hazırlanmalı; programlarında alan, genel kültür ve mesleki becerilerin kazanılması için uygulamalı derslere ağırlıklı yer verilmelidir. 2. Sanat ve Tasarım Fakültelerinde isteyen öğrenciye pedagojik formasyon dersleri verilmeli, mesleki ortaöğretimin öğretmen ihtiyacı da karşılanmalıdır,

6 Sanat ve Tasarım Fakültelerin kurulması öğrenci beklentilerine uygun ancak Mesleki Eğitim Fakültelerinin kapatılıp Sanat ve Tasarım Fakülteleri kurulması araştırmaya katılan öğrencilerin yarısına göre doğru bir karar değildir, 4. Sanat ve Tasarım Fakülteleri, Mesleki Eğitim Fakültelerinden bağımsız, farklı bölümlerle ve farklı öğretim üyeleriyle kurulmalıdır, 5. Sanat ve Tasarım Fakültelerinin atölye derslerinin ilgili sektördeki uzmanlarının bilgi ve becerilerinden yararlanılmalı, derslerin bir kısmı doğrudan sektörde yürütülmelidir, 6. Sanat ve Tasarım Fakültelerinin yapılanma ve program geliştirme sürecinde öğrencilerinde görüş ve önerilerinden yaralanılmalıdır, 7. Sanat ve Tasarım Fakültelerinin araç, gereç ve donanımları mesleki becerileri kazandıracak yeterlikte olmalıdır, 8. Sanat ve Tasarım Fakültelerinin programları çok işlevsel hazırlanmalı, derslerin içeriği meslek alanındaki yeni gelişmeleri kapsamalı, programlarında tasarıma yönelik dersler ağırlıklı olmalıdır, 9. Sanat ve Tasarım Fakültelerine özel yetenek sınavı ile öğrenci seçilmelidir görüşü kabul edilmiş, ancak merkezi yerleştirme sınavı ile meslek liselerinden öğrenci seçilmelidir görüşü de öğrencilerin yarıdan biraz fazlası tarafından kabul edilmiştir. Öğrencilerin sekizinci ve dokuzuncu sorulara verdikleri cevapların birbiri ile çeliştiği; verdikleri cevaplarda, Mesleki Eğitim Fakültelerinin kapatılmasını doğru bulmadıkları, bunun yanında Sanat ve Tasarım Fakültelerinin de kurulmasını da yerinde bir karar olarak gördükleri sonucu ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin bir başka çelişkili ifadesi de; öğrencilerin verdikleri cevaplarda ağırlıklı olarak derslerin alan ve genel kültür derslerinden oluşması gerektiği sonucu elde edilmiş ancak yine öğrencilerin üçte ikisi pedagojik formasyon dersleri verilmesini istedikleri görülmüştür. Bu sonuç öğrencilerin öğretmenlik mesleğini tercih etmeyi sürdükleri yönünde değerlendirilebilir. KAYNAKÇA Akpınar,B., (2005), Teknik Öğretmen Yetiştirme Sorunu Ve Teknik Eğitim Fakültelerinin Geleceği GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1 (2005) Gelişli, Y., (2010), Türkiye de Mesleki ve Teknik Eğitime Öğretmen Yetiştiren Kurumlarda Meydana Gelen Değişmeler, II. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi,(The Second International Congress of Educational Research "Social Entrepreneurship Democratic Participation and Educational Research"), Educational Research Association (EAB) In collaboration with International Association of Educators European Educational Research Association World Education Research Association International Association of Qualitative Inquiry Çanakkale Onsekiz Mart University & Ministry of National Education, 29 April 2 May 2010, Antalya / TURKEY Öztürk,B., Kocabaş, M.(2003) Sanat Eğitimcisi Yetiştirmede Yaratıcılığın önemi ve Nakış Eğitiminde Yaratıcı Eğitim Sürecinin Planlanmasına Yönelik Bir Örnek.Mesleki Eğitim Dergisi, Poyraz Ofset. Anakara ( ) ÖSYM;2010-ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu Sezgin, İ., Doğan, H., Alkan, C.,(1980), Mesleki ve Teknik Eğitim Prensipleri, Ankara: A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.