2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta

Transkript

1 Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU Gerek üretim hattı için gereken malzeme ve hammaddeler, gerekse dağıtım için bekleyen tamamlanmış ürünleri genel olarak stok olarak tanımlamaktayız. Stoklar ekonomik gelişmenin her zaman önemli bir yönü olmuştur. Ürün stokları üreticilerden, toptancılara, perakendecilere ve nihayetinde son kullanıcılara doğru geçerler. Depolar ise bu lojistik kanallar içerisinde envanter stoklayarak müşteri talepleri ile ürün tedarikinin koordine edilmesine hizmet ederler. 1

2 Üretimi destekleyen bir depo, tedarik edilen malzemelerin gereksinim duyulduğunda kullanılmak üzere bekletildiği ve uygun koşullarda korunduğu açık ve kapalı alanlardır. Depo, hammaddelerin, yarı mamul ve mamul maddelerin tedarik kaynaklarından teslim alan, ayrımını yapan, kayıtlarını tutan ve muhafaza ederek ihtiyacı olan iç ve dış müşterilere dağıtımını saplayan tesislerdir. Depo, hammaddelerin çıkış noktasından bitmiş ürünün müşteriye ulaştığı nokta arasındaki madde ve malzeme akışında hareketin hızının kesildiği noktalardır. Sonuç olarak depoları: ürünleri tedarik kaynaklarından teslim alan, ayrımını yapan, kayıtlarını tutan, muhafaza ve bakımı ile siparişe uygun olarak dağıtımını sağlayan tesisler olarak tanımlayabiliriz. Depolama kavramı ise; tedarik edilen hammadde, yarı mamul ve mamul maddelerin, gerektiğinde kullanılmak üzere, belirli bir yerde ve belirli esaslara göre muhafaza edilmesidir. İşletmelerin üretim sürecinde kullanacakları hammadde, yarı mamul ve yardımcı malzemeler ile bakım işlemlerinde kullandıkları bakım onarım sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile üretim sürecinin çıktıları olan mamullerin stoklama ve envanterlerinin yönetim işlemlerinin bütününe depolama denir. Depolama fonksiyonu, işletmelerin yaşamsal faaliyetlerinin sürekliliklerini sağlayacak tüm metanın mühendislik çalışmaları ile belirlenen ihtiyaç miktarının ve satışa yönlendirilecek bitmiş ürünlerin Pazar taleplerine uygun olarak stoklanması ve bu stokların uygun şartlarda yönetimi için istif sistemleri, makine, teçhizat, otomasyon, bilgi akış sistemlerinin iş gücü ile birleştirilmesi bütünüdür. 2

3 Lojistik sistem içerisinde bir malzemenin gereken yerlere, gereken zamanda, uygun miktarda, kalitede ve fiyatta ulaştırılması amacını güden malzeme yönetim sistemi çerçevesinde bir parçanın üretim sisteminden geçmesine veya depolanmasına karar verilirken uyulması gereken prensipler şunlardır: Katkı payı Ürün ve parça sayısı Tedarik süresi Pazar özellikleri Katkı Payı: eğer parça imalat sistemi ve montaj için gerekliyse üretime geçişine izin verilir. Ürün Ve Parça Sayısı: eğer ürünlerin imalatında veya montajında ortak bazı parçalar kullanılıyorsa, bu parçalar üretim tesisine yakın olarak stoklanır. Tedarik Süresi: bir sonraki parça yığınının işlem süresi uzarsa, stoklar daha önemli olmaktadır. Pazar Özellikleri: talebin kaynağı ve türü stokların nerede depolanacağını belirler. 2.Depolamanın Önemi ve Lojistik Sistem İçerisindeki Rolü Lojistiğin en önemli fonksiyonlarından bir tanesi depolamadır ve fiziksel dağıtım sisteminin vazgeçilmez bir unsurudur. İşletme dünyasında giderek artan rekabet ortamı günden güne lojistik ve depolamanın önemini arttırmaktadır. Özellikle son yıllarda yaşanan gelişmeler malzeme yönetimi, stok yönetimi ve dolayısıyla depo yönetimi fonksiyonlarının önemini ön plana çıkartmış, depolar yönetim konseptlerindeki değişmelerle beraber müşteri taleplerindeki yeni trendlere de cevap vermek zorunda kalmıştır. Bu gelişmelerden bazıları: Müşterilere hızlı cevap verebilmek ve stok maliyetlerinden kurtulmak için tam zamanında üretim/dağıtım gibi sistemler geliştirilerek bütün stokların minimizasyonu eğilimi başlamıştır. Üretimin esnekleştirilmesi çabaları ile de ürün çeşidindeki değişimler ve taleplerin hızlı bir şekilde karşılanması gereği ortaya çıkmıştır. Ürün yaşam eğrilerinin kısalması ile stok kontrolü önem kazanmıştır. 3

4 Depolama sistemlerinde meydana gelen gelişmelerle, depolama sistemleri giderek daha rekabetçi olmasının yanında karşılaşılan zorluklarda artmaktadır. Depo yöneticisinin başa çıkmak zorunda olduğu zorluklar şu şekildedir: Depolanması gereken yüklerin ya da istiflerin sayısında önemli bir artış olmuştur. Müşteri hizmetleri ve servis sisteminin ihtiyaçları artmıştır. Envanter miktarı ve maliyetlerini düşürme yönündeki talepler artmaktadır. Depo organizasyonlarının etkinliğinin ve yer kullanım verimliliğinin artması yönündeki talepler artmaktadır. Depoları tüm lojistik sistem içerisinde entegre etme ihtiyacı artış göstermektedir. Çapraz sevkiyat, tam zamanında dağıtım ve müşteri ihtiyaçlarına çabuk ve etkili cevap verme gereksinimlerinde önemli artışlar olmuştur. Lojistik felsefesinde çekme sisteminden itme sistemine geçiş yaşanmıştır. Lojistik ağlarında yer alan kademeler giderek ürünleri doğrudan müşteriye ulaştıracak şekilde azalma eğilimindedir. Güvenilir, verimli ve etkili üçüncü parti hizmet lojistik hizmet sağlayıcılarına erişim imkanı artmaktadır. Depo operasyonlarının planlanmasında göz önüne alınacak sistem ve ekipman alternatiflerinde önemli bir artış görülmektedir. Karar vericilerle operasyonları yürütenlerin kullandıkları iletişim ağlarını entegre ederken elektronik veri aktarımı, otomatik tanımlama ve uyumlu bilişim sistemleri kullanma zorunluluğu ile karşılaşılmaktadır. Ortakların rolü ve ortak envanterlerin sanal ortamda entegrasyonunun önemi artmaktadır. Yönetimlerin geliştirilmiş ölçüm ve operasyonel hesap verebilirlik ihtiyaçları artmaktadır. Küresel pazarın öneminin artması ve ürün çeşitlendirme nedeniyle ortaya çıkan sevkiyat ihtiyaçlarındaki zorluklar artmaktadır. 4

5 Depolama işletmeler için üretimde süreklilik, Pazar taleplerine göre mamul sevkiyatı demek olduğundan rekabet gücü açısından önem taşımaktadır. Buna paralel olarak da müşteri kazanmanın, mevcut müşteriyi korumaya göre altı kat daha fazla maliyet oluşturduğu düşünüldüğünde pazarda mevcut müşterilerin ihtiyaçları karşılanmalıdır Sektörel Eğilimler ve Depolamaya Etkileri Müşteriye odaklanma görüşünün yaygınlaşması: İlişkisel Pazarlama CRM (Customer Relationship Management) Yeni bir müşteri kazanmanın maliyeti Firmalar, fiyat, kalite ile Pazarda rakipleri ile rekabet ederken ürünün rafında bulunmama riski konusunda da geliştirdikleri satış ve stok yönetimi metodları ile mücadele etmektedirler. TEŞEKKÜRLER Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU 5