İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar / Uluslararası Sözleşmeler

Transkript

1 1 İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar / Uluslararası Sözleşmeler Amaç; İSG alanında mevcut uluslararası ve ulusal kurum ve kuruluşlar hakkında bilgi sahibi olmak. Öğrenim hedefleri; Uluslararası kuruluşlar (ILO, WHO ve OSHA EU), Ulusal İSG Kuruluşları ( ÇSGB, Sağlık Bakanlığı, İşçi ve işveren kuruluşları, Meslek Kuruluşları (TMMOB, TTB), STK), Bu kurumlar ile işyeri hekimi ilişkisi ve işbirliği hakkında bilgi sahibi olmak. Alt başlıkları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı o İSGGM kuruluş ve görevleri o İSGÜM kuruluş ve görevleri o İTK kuruluş ve görevleri o ÇASGEM kuruluş ve görevleri Sağlık Bakanlığı İşçi ve işveren kuruluşları (sendikalar) Meslek Kuruluşları (TMMOB, TTB) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Avrupa İSG Ajansı (OSHA)

2 2 GİRİŞ Çalışma yaşamımızda standart uygulamaların yapılması ve olası karmaşaların önüne geçilebilmesi amacıyla Yasal düzenlemeler yapılmıştır. Yasal düzenlemeler yanı sıra konuyla özel olarak ilgilenmek üzere Resmi Kurumlar kurulmuştur. Öte yandan Uluslararası alanda da İSG ile ilgili özel ve resmi kurumlar da zaman içinde kurulmuştur. Ülkemiz bu kurumlardan bazılarının üyesi olmuştur. Yine Uluslararası alanda İSG ile ilgili pek çok sözleşmeye de Ülkemiz imza atmıştır. Bu bölümde konu ile ilgili bilgiler verilecektir. İSG ile ilgilenen saha uygulamacılarının İlgili yasaları, kurumları, uluslararası kurum ve kuruluşları yakından bilmesi gerekir. ULUSAL KURULUŞLAR ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 27 Mayıs 1934 tarihli İktisat Vekâleti Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında Kanunla, bu Bakanlık bünyesinde İş ve İşçiler Bürosu kurulmuştur. 8 Haziran 1936 tarih ve 3008 sayılı İş Kanunuyla İş ve İşçiler Bürosu, İş Dairesi haline getirilmiştir. Çalışma Bakanlığı esas olarak 7 Haziran 1945 tarih ve 4/591 sayılı Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile kurulmuş hemen arkasından 22 Haziran 1945 tarih ve 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun çıkarılmıştır.(r.g. 27 Haziran 1945) 28 Ocak 1946 tarih ve 4841 sayılı Çalışma Bakanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (R.G. 30 Ocak 1946) 4763 sayılı Kanuna göre daha geniş bir görev tanımı yapmış, merkez ve taşra teşkilatı ile ilgili düzenlemeler getirmiştir. Bakanlığın Görevleri

3 3 Çalışma yaşamını düzenleyici, işçi işveren ilişkilerinde çalışma barışının sağlanmasını kolaylaştırıcı ve koruyucu önlemler almak, Çalışma yaşamındaki mevcut ve olası sorunları ve çözüm yollarını araştırmak, Ekonominin gerektirdiği insan gücünü sağlamak için gerekli önlemleri araştırmak ve uygulamasının sağlanmasına yardımcı olmak, İstihdamı ve tam çalışmayı sağlayacak, çalışanların yaşam düzeyini yükseltecek önlemleri almak, İşçi sağlığı ve iş güvenliğini sağlayıcı önlemlerin alınmasını sağlamak, Çalışma yaşamını denetlemek, Sosyal adalet ve sosyal refahın gerçekleşmesi için gerekli önlemleri almak, Çeşitli fizyolojik, ekonomik ve sosyal risklere karşı sosyal sigorta hizmetlerini uygulamak, Sosyal güvenlik olanağını sağlamak, yaygınlaştır ılm ası ve geliştirilmesi için gerekli tedbirleri almak, Yabancı ülkelerde çalışan Türk işçilerin çalışma yaşamı ve sosyal güvenlikle ilgili sorunlarına çözüm yolları aramak, hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek, Çalışma yaşamını geliştirmek için çalışanları koruyucu ve çalışmayı destekleyici önlemleri almak, İş istatistiklerini derlemek ve yayınlamaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı söz konusu hizmetlerini verebilmek üzere; Yurt içinde ve yurt dışında çeşitli kuruluşlar kurarak örgütlenmiştir. Bu notlarda esas olarak İSG alanında ilgili olan birimler hakkında bilgi verilecektir.

4 4 GÖREVLERİ İSG konularında mevzuat çalışması yapmak Ulusal politikalarını belirlemek ve İSG programları hazırlamak Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak ve sonuçlarını izlemek Standart çalışmaları yapmak Normlar hazırlamak ve geliştirmek Kişi ve Kuruluşları incelemek ve değerlendirme sonucu yetki vermek; o ölçüm değerlendirme o teknik kontrol o eğitim o danışmanlık o uzmanlık Kişi ve kuruluşlara yetki vermek; o Kişisel koruyucuların imalatını yapacak olan o Makine koruyucularının imalatını yapacak olan Standartlara uygunluk, usul ve esasları belirlemek o İthal edilecek kişisel koruyucuların o İthal edilecek makine koruyucularının

5 5 İnceleme ve araştırma yapmak, önleme konusunda; planlamaprogramlama-uygulama yapılmasını sağlamak o İSG o İş kazaları o Meslek hastalıkları Faaliyet konuları ile ilgili yayım ve dokümantasyon çalışmaları yapmak ve istatistikleri düzenlemek Mesleki eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu hizmetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzere tüm çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin alınmasını sağlamak İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi ve Bölge Laboratuarlarının çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek İSGÜM (İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ) İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü (İSGÜM), Türkiye ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) arasında yapılan anlaşmayla Uluslararası Çalışma Koşullarını ve Çevresini İyileştirme Programı (PIACT) çerçevesinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün alt birimi olarak 1968 yılında kurulmuştur. GÖREV VE AMAÇLARI İş Sağlığı ve Güvenliği alanında verilen ölçüm ve analiz hizmetleri sunmak, Sağlıklı ve güvenli iş ortamında, ulusal mevzuata uygun, ulusal ve uluslararası standartlarda hizmet vermek, ISO/IEC Test ve Kalibrasyon Laboratuarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar Standardının gerekliliğini karşılayacak düzey ve kalitede hizmet vermektir. İşyerlerine İSG ve eğitim danışmanlığı hizmeti de sunmaktadır

6 6 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (ÇASGEM) Tarihçesi 1955 yılında Yakın ve Orta Doğu Çalışma Enstitüsü (YODÇE) ne dayanan, nihayetinde 2003 tarihinde 4947 sayılı kanun ile 7460 sayılı (YODÇEM Teşkilat Kanunu'nda yapılan değişiklik sonucu), "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi" (ÇASGEM) olarak değiştirilmek suretiyle kurulmuştur. ÇASGEM NE YAPAR? İSG konusunda eğitim, sertifika kursları düzenlemek, programlar yapmak yaptırmak CASGEM faaliyetleri kapsamındadır ÇASGEM; Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında ulusal ve uluslararası düzeyde eğitim, araştırma, inceleme, yayın, dokümantasyon ve danışmanlık faaliyetlerinde bulunmaktır. ÇASGEM in amaç ve çalışmalarını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz. AMACI Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında; o Ulusal ve uluslararası düzeyde Eğitim Araştırma İnceleme Yayın Dokümantasyon ve Danışmanlık faaliyetlerinde bulunmaktır. Eğitim, seminer, konferans vb düzenlemek, düzenlenmiş olanlara katılmak o Bakanlık, bağlı kuruluşlar o Özel sektör o Kamu kuruluşları Çalışma konuları ile ilgili araştırmalar ve incelemeler yapmak ve bu konularda bilgi ve dokuman toplamak

7 7 İstek üzere işyerinde İSG desteği sağlamak Olanakları ölçüsünde istatistikler hazırlamak Amacına uygun derleme ve yayın yapmak Eğitim konuları; Çalışma hayatı Sosyal güvenlik İş sağlığı ve güvenliği İşçi işveren ilişkileri İstihdam Verimlilik Toplam kalite yönetimi İş piyasası etütleri Ergonomi Çevre İlk yardım İş istatistikleri ve benzeri konular İşyeri Hekimi Mühendis Teknik eleman Hemşire Diğer sağlık personeli İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, 1979 tarihinde çıkarılan İş Teftiş Tüzüğü ile kurulmuştur. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı nın görev ve yetkileri kısaca şunlardır: Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını denetlemek, İş teftişiyle ilgili mevzuat çalışması yapmak ve mevzuatta görülen boşluk ve aksaklıkların giderilmesi için alınması gerekli önlemler konusunda görüş bildirmek,

8 8 İş Teftişi ile ilgili istatistikleri tutmak, değerlendirmek, yorumlamak ve yayınlamasını sağlamak, İş Teftiş Kurulu Başkanı veya grup başkanınca kendilerine verilen işleri yapmak, Çalışmalarının sonuçlarını rapora bağlayarak grup başkanına vermek, Görevli oldukları yerlerde, programlarında bulunmayan, fakat iş sağlığı ve iş güvenliği yönünden kesin ve ciddi zorunluluk bulunan durumlarda, kendilerinden ve derhal işe el koyarak gereğini yapmak ve durumu grup başkanına bildirmek, Mevzuatta gördükleri boşluk ve aksaklıkların giderilmesi için önerilerde bulunmak, İş Teftiş Kurulu Başkanlığınca düzenlenen anketleri yürütmek ve istenen istatistik bilgileri derlemek, Teftiş programı gereğince yapacağı işlerin yer ve gününü belirleyen aylık çalışma çizelgesini hazırlayarak iki örneğini grup başkanına vermek, Yasalarla verilen diğer görevleri yapmak. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (SGK) Sosyal Güvenlik Kurumu, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı (SSK), Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ile Emekli Sandığı

9 9 Genel Müdürlüğünün 2006 da yayımlanan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu ile birleştirilmesiyle kurulmuştur. GÖREVLERİ Ulusal kalkınma strateji ve politikaları ile yıllık uygulama programlarını dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak. Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek, haklarının kullanılmasını ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini kolaylaştırmak. Sosyal güvenliğe ilişkin konularda; o Uluslararası gelişmeleri izlemek o Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği yapmak o Yabancı ülkelerle yapılacak sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek, usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmaları uygulamak. Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlamak Bu Kanun ve diğer kanunlar ile Kuruma verilen görevleri yapmak İşveren sendikaları, İşçi sendikaları ve konfederasyonları ve Meslek örgütleri de konunun tarafı konumundadır. İSG ve yasalar bölümünde bu birimler hakkında ayrıca söz edilmiştir.