Katılımcı Demokrasi STK ları Güçlendirme Önerileri

Transkript

1 Katılımcı Demokrasi STK ları Güçlendirme Önerileri Ankara Çalıştayı 15 Kasım 2016 Kâr amacı gütmeyen Argüden Yönetişim Akademisi, faaliyetlerini Boğaziçi Üniversitesi Vakfı bünyesinde yürütmektedir.

2 Argüden Yönetişim Akademisi Hakkında Kâr amacı gütmeyen Akademimiz, faaliyetlerini Boğaziçi Üniversitesi Vakfı bünyesinde yürütmektedir. Yönetişim bilincini geliştirmek amacıyla eğitim, araştırma ve iletişim faaliyetleri düzenleyerek, geleceğin liderlerini bu konuda daha donanımlı hale getirmeyi, yayınlarımız aracılığıyla iyi yönetişim uygulamalarını yaymayı ve ödüllendirmeyi hedefliyoruz. Kendi alanımızda referans merkezi haline gelen bir bilgi merkezi olmayı hedefliyoruz. 2

3 Sivil Toplum Nedir? Sivil toplumun tanımı Devlet dışı örgütlenme (STK) Özerk Demokratik Civicus city citizen - civilization Medeni medine - medeniyet Dünyada nasıl başladı? Türkiye de nasıl başladı? 3

4 Neden Sivil Toplum Güçlendirilmeli? 1 Demokrasi ve insan hakları 2 Sürdürülebilir kalkınma 3 Toplumsal uzlaşma 4 Kamu ve özel sektörün yapamadığını yapmak 4

5 Çalışmanın Yöntemi Literatür çalışması gerçekleştirdik. Mevcut durum analizi yaparak, Dünya ve Türkiye deki durumu ayrıntılı olarak inceledik. Anket çalışması yaptık. Öneri seti oluşturduk. 5

6 Partilerin Seçim Beyannamelerinde STK lar 1 Kasım 2015 Seçimleri* Adalet ve Kalkınma Partisi * 1 Kasım 2015 Seçimlerinde TBMM ye milletvekili giren siyasi partiler esas alınarak hazırlanmıştır. Sivil Toplumun Geliştirilmesi ve Güçlendirilmesi ne dair çerçeve yasa çıkartılacaktır. Sivil toplum kuruluşlarının yönetime daha aktif katılımı sağlanacaktır. Cumhuriyet Halk Partisi CHP, güçlü sivil toplumun demokrasinin ve çoğulculuğun yapı taşlarından biri reformların gerçekleştirilmesinde sivil toplum örgütlerinin rolü. Milliyetçi Hareket Partisi STK ların güçlendirilmesi, yönetim süreçlerine aktif katılımı, kamuoyu denetimi Halkların Demokratik Partisi Sivil toplumun desteklenmesi ve geliştirilmesi 6

7 Sivil Toplumun Güçlendirilmesine İlişkin Resmi kaynaklar Kalkınma Planı Avrupa Birliği Katılım İçin Ulusal Eylem Planı Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Avrupa Birliği Bakanlığı Genel İdarî Usul Kanunu Tasarısı (Adalet Bakanlığı) Destekleme Projeleri SODES Kalkınma Ajansları Sivil Toplum Diyaloğu Projesi Dernekler Dairesi 7

8 Genel İdarî Usul Kanunu Tasarısı İlkeler ve idarenin yükümlülüğü MADDE 3-(1) İdare yapacağı işlemlerde; insan haklarına saygılı olmakla, adalet, kanun önünde eşitlik, tarafsızlık, hukukî güvenlik ve istikrar, kamu yararı, açıklık ve katılım, ölçülülük, doğru bilgilendirme ve usul ekonomisi ilkelerine uymakla, yargı kararlarının gereklerini yerine getirmekle ve bu şekilde iyi yönetimi gerçekleştirmekle yükümlüdür. 8

9 Türkiye de Sivil Toplum Algısı 6,1 6,1 5,7 KAMU YÖNETİCİLERİNİN STK LARA BAKIŞI STK ların itibarına 10 üzerinden 6,1 puan vermişlerdir. TOPLUMUN STK LARA BAKIŞI STK ların itibarına 10 üzerinden 6,1 puan vermişlerdir. STK LARIN STK LARA BAKIŞI STK ların itibarına 10 üzerinden 5,7 puan vermişlerdir. Kaynak: Yaşama Dair Vakıf, Sivil Toplum Kuruluşlarına Yönelik Algı ve Yaklaşımlar, s

10 Derneklere İlişkin İstatistiki Bilgiler Dernek Sayısı Faal dernek: (%39,66) Fesih dernek: (%60,28) Faaliyetten alıkonulmuş dernek sayısı: 157 (%0,06) Dernek Sayısı Faaliyetten Alıkonulmuş 0,06% Faal 40% Fesih 60% 10 Toplam dernek sayısı Kaynak: Dernekler Dairesi Başkanlığı, 2016

11 Dernek Üyelerine İlişkin İstatistiki Bilgiler %20 Üye Sayıları (2015 yılı) 10.9 milyon Dernek üyelerinin %20 si kadındır Üyelerin Yaş Dağılımı Üyelerin %70 i yaş arasındadır %70 Kaynak: Yaşama Dair Vakıf, Verilerle Sivil Toplum Kuruluşları, s.46,

12 Dernek Üyelerine İlişkin İstatistiki Bilgiler Üniversite Mezunu 43% Eğitim Düzeyi İlkokul/Ortaokul Mezunu 21% Lise Mezunu 36% Kaynak: Yaşama Dair Vakıf, Verilerle Sivil Toplum Kuruluşları, s

13 Öneriler Özgürlük Alanının Geliştirilmesi Kamu STK İşbirliği Mali Kaynaklar Yerleşim Denetim İnsan Kaynağı 13

14 1. Özgürlük Alanının Genişletilmesi Hukukun üstünlüğü Örgütlenme özgürlüğü Toplanma özgürlüğü İfade özgürlüğü STK lardan sorumlu bakanlığın Adalet Bakanlığı olması Tüzel kişiliği olmayan bir dernek kurabilmek için yalnızca yerel yönetimi bilgilendirmek yeterli olmalı. Genel İdarî Usul Kanunu nun Çıkarılması 14

15 2. Kamu-STK İşbirliği Katılımcılık Şeffaf bilgi akışı Hesap verebilirlik 15

16 3. Mali Kaynaklar Gelir vergisi mükelleflerinin ödediği gelir vergisinin bir kısmının, kültür, sanat, çevre, spor, eğitim ve sosyal yardım alanlarında çalışan dernekler arasından mükellefin istediği derneğe transfer edilmesi Kamu kurumlarının bütçelerinden ayıracakları ödeneklerden, ilgili STK lara pay vermesi Vergi, bütçe gibi kaynaklardan elde edilen kaynakların şeffaf ve adil olarak dağıtılması için, derneklerin temsilcilerinin de bulunduğu bir üst kurul oluşturulması Kamu ile para ilişkisinin olmaması durumunda, STK ların kayıt zorunluluğunun olmaması 16

17 4. Yerleşim STK ların etkinliklerde, kamu binalarından ücretsiz olarak faydalanabilmesi STK lara bina üzerinden adres gösterme zorunluluğu olmadan internet üzerinde adres bildirme hakkı verilmesi Yerel yönetimlerin sivil toplum kuruluşlarının kullanabileceği merkezleri oluşturması Derneklerin kira stopajından muaf tutulması Birden çok STK nın aynı ofisi paylaşabilmesi 17

18 5. Denetim Denetimlerin, yalnız kamu veya yabancı ülke kaynağı alınması halinde yapılması Derneklere denetimden makul bir süre önce bilgi verilmesi İdari para cezasının kaldırılması 18

19 6. İnsan Kaynağı Zorunlu askerlik hizmetinin derneklerde sosyal hizmet yükümlülüğü olarak yapılmasına imkân sağlanması ve aynı koşullarda kadınların da bu haktan yararlanması STK larda çalışanların ödedikleri gelir vergisinin asgari ücret kadar kısmının vergiden muaf tutulması STK larda çalışan kadın ve dezavantajlı kişilerin ücret ve sosyal sigorta primlerinin bir süre için devlet tarafından karşılanması Kamuda ya da özel sektörde çalışan kişilerin STK larda çalıştıkları saatlerin mesaiden sayılması 19

20 Sivil Alternatif Hizmet Seçeneği Ülkeler Zorunlu Askerlik Süresi Rusya 12 ay var Yunanistan 9 ay var Almanya 6 ay 6 ay Güney Kore 24 ay var Türkiye 6-15 ay yok Sivil Alternatif Hizmet Seçeneği Kaynak: Akyürek, S Zorunlu Askerlik ve Profesyonel Ordu, Bilgesam Rapor No: 24 20

21 Konuyla İlgili İşbirliği Yapmak ve Bilgi Almak İçin Fikret Toksöz Fatma Öğücü Şen Tuba Dokur 21

22 Referanslar Akyürek, S Zorunlu Askerlik ve Profesyonel Ordu, Bilgesam Rapor No: 24. Retrieved from: Dernekler Dairesi Başkanlığı, 2016 İdareHukuku.Net, Genel İdarî Usul Kanunu Tasarısı, Retrieved from: Idar-Usul-Kanunu-Tasarisi.html Seçim Beyannamesi, AKP Kasım 2015, Retrieved from: Seçim Bildirgesi, CHP Kasım 2015, Retrieved from: Seçim Beyannamesi, MHP Kasım 2015, Retrieved from: Seçim Bildirgesi, HDP Kasım 2015, Retrieved from: Yaşama Dair Vakıf, Sivil Toplum Kuruluşlarına Yönelik Algı ve Yaklaşımlar Yaşama Dair Vakıf, Verilerle Sivil Toplum Kuruluşları 22