Epidermal Büyüme Faktörü Ülkemizdeki İlk Deneyimler

Transkript

1 Epidermal Büyüme Faktörü Ülkemizdeki İlk Deneyimler M. Bülent ERTUĞRUL 1, Serhan SAKARYA 1, Çağrı BÜKE 2, Bengisu AY 3, Dilek Senen DEMİREZ 4, M. Özlem SAYLAK-ERSOY 1, Barçın ÖZTÜRK 1, Öner ŞAVK 5 1 Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 2 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 3 İstanbul Pendik İlçesi Devlet Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları Kliniği 4 Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Kliniği 5 Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı

2 Diyabetik ayak yaraları diyabetin en yaygın komplikasyonlarından biri olup bu hastalarda önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Geleneksel yara bakım tedavilerine, debridman, revaskülarizasyon ve infeksiyon durumunda antibiyotik tedavisine karşın bazı hastaların tedavisinde başarı sağlanamamaktadır.

3 Epidermal Büyüme Faktörü (EBF) EBF ilk defa Stanley Cohen tarafında 1962 de fare sub-maksiller bezlerinden izole edilmiştir. Kimyasal olarak 53 amino aside sahip küçük bir moleküldür. Genetik Mühendislik ve Biyoteknoloji Merkezi (CIGB, Havana-Küba) tarafından rekombinat tekniği ile 1990 lı yılların ortalarında üretildi ve deneysel çalışmaları başladı

4 YÖNTEMLER Çalışma 4 merkezin katıldığı bir izlem çalışmasıdır. Uygulama yapılan hastalar, standart tedavilere karşın iyileşme sağlanamaması üzerine diz altı ampütasyonu önerilmiş hastalardı. Hastalar ayak infeksiyonları kontrol altına alınmış, 18 yaş üzeri, PEDIS infeksiyon sınıflamasına göre evre 2, 3 ve 4 olan hastalardı. Uygulama üretici firmanın önerdiği şekilde 5 ml lik injeksiyonluk su ile karıştırılıp intralezyonel olarak haftada 3 kez 75 µg uygulandı.

5 Tedavi sonu değerlendirme Tedavi sonu değerlendirmede yarada granülasyon gelişimi ve yara kapanması dikkate alındı; Granülasyon dokusu %25% yanıtsız, Granülasyon dokusu %26 50 minimal yanıt, Granülasyon dokusu %51 75 kısmi yanıt, Granülasyon dokusu >%75 tam yanıt Uygulama sırasında ve sonrasında gelişen yan etkiler kayıt edildi.

6 Olgu Yaş Cinsiyet Ayak lezyonu PEDIS Uygulama Sonuç Evresi sayısı 1 64 Kadın Sol ayakta geniş nekrotik yara 4 18 Tam granülasyon ve deri grefti ile yara kapanması 2 58 Erkek Sol ayakta metatars düzeyinde ampütasyon sonrası kapanmayan geniş yara 3 86 Kadın Sol ayakta metatars düzeyinde ampütasyon sonrası kapanmayan yara 4 63 Erkek Sağ ayakta metatars düzeyinde ampütasyon sonrası kapanmayan yara 5 47 Kadın Sağ ayak tabanında 6cm 2 boyutlarında açık yara 6 57 Kadın Sağ ayak ön yüzde metatars düzeyinde 20cm 2 boyutlarında nekrotik açık yara 7 47 Erkek Sol ayakta 15cm 2 boyutlarında açık yara 8 65 Erkek Sağ ayakta metatars düzeyinde ampütasyon sonrası açık yara SONUÇLAR 3 14 Tam granülasyon ve yara küçülmesi 3 21 Tam yara kapanması 3 21 Tam granülasyon ve deri grafti ile yara kapanması 2 18 Tam granülasyon ve tama yakın yara kapanması 4 24 Tam granülasyon ve yarada küçülme 3 18 Tam yara kapanması 3 9 Tam garanülasyon ve tama yakın yara küçülmesi

7 Yan Etkiler Yan Etki Olgular Uygulama sırasında ağrı Titreme Bulantı Kusma Ateş Hipotansiyon İkincil infeksiyon Uygulama öncesi premedikasyon* * Parasetamol ve antiemetik

8 Uygulama Öncesi 2. uygulama 18. uygulama Deri grefti sonrası Tedavi sonucu

9 Uygulama Öncesi 5. uygulama 9. uygulama 19. uygulama Tedavi sonrası

10 Uygulamadan görüntüler 2. uygulama 9. uygulama 11. uygulama 14. uygulama

11 Uygulama Öncesi Uygulama sonu

12 Tartışma EGF Ölçülebilir: Bir çok biyolojik sıvıda (kan, tükrük, göz yaşı, süt, vb.) Fizyolojik aktivite: Organogenesis, epitelyal homeostasis J. Berlanga et al., Medicina Clínica (Barcelona) 1999, 4:

13 İleri Glikolizasyon Ürünleri AGE-RAGE ROS TNF-α İnflamasyon Mitokondriyal hasar Ekstarselüler matriks (ECM) azalması Büyüme faktörleri ve reseptörlerinin azalması Garanülasyonun baskılanması Apoptosis Fibroblast Endotel hücreleri J. Berlanga IWJ 2008, 5:

14 Kontraktilite Mekanizmasının Baskılanması Diabetic Normal Zayıf ve inflame ECM Sıkılaşma yoksunluğu Fibronektin A eksikliği ECM ürünlerinin glikolizasyonu İntegrin reseptörlerinin glikolizasyonu TGF-β 1 PDGF Apopitosis Boris Hinz. JID 2007, 127:526

15 Anjiogenez yetmezliği Hiperglisemi PI3K HIF-1α SDF-1-α Akt VEGF NOS (e) Endotelyal progenitör hücreler Anjiogenezde bozulma Fleissner et al. Antioxid Redox Signal. 2011, 15; 15(4):

16 Büyüme faktörü eksikliği Uzamış inflamasyon AGE / ROS CDK4/6 Hücresel yaşlanma ve apopitosis Diyabetik doku onarımı yavaştır kronikleşmeye eğilimlidir J. Berlanga. IWJ 2011, 8:

17 EGF, büyük bir afinite ile hücre yüzeyindeki epidermal büyüme faktörü reseptörlerine bağlanır ve reseptörün hücre içindeki protein-tirozin kinaz aktivitesini uyarır Tirozin kinaz aktivitesi hücre içinde bir çok biyokimyasal değişikliğe neden olan sinyal ileti kaskatını başlatır

18 Epidermal Büyüme Faktörü Temel Biyolojik Aktivitesi Hücresel Koruma Hücresel Farklılaşma Göç Çoğalma

19 Epidermal Büyüme Faktörü (EBF) ve Yara İyileşmesi EBF nin yara iyileşmesindeki mitojenik, motojenik ve hücre koruyucu etkileri; Yara bölgesine giden üretken hücreleri Anjiogenez, ekstrasellüler matriks in birikmesi ve olgunlaşması benzeri granülasyon dokusunu Miyofibroblast aktivasyonu, çoğalması ve gelişmesi ile yara kontraksiyonunu Epitel hücrelerinin göçü, çoğalması ve gelişmesi ile yara alanının yüzeyinin yeniden kaplanması

20 Faz II Çalışma- Etkinlik sonuçları Montequin JI et al. Int. Wound J. 2007:4;

21 Yara içi «Epidermal Büyüme Faktörü» uygulaması ve Diyabetik Ayak Tedavisi Faz III Çalışma- Etkinlik sonuçları Montequin JI et al, Int Wound J 2009;6:

22 Yara içi «Epidermal Büyüme Faktörü» uygulaması ve Diyabetik Ayak Tedavisi Yan Etkiler 75µg N=116 25µg N=181 Plasebo N=48 N % N % N % Uygulama yerinde ağrı Uygulama yerinde yanma hissi Titreme Lokal infeksiyon Üşüme Ateş Anemi Kusma Lezyonda yanma Bulantı Göğüs Ağrısı

23 SONUÇ Epidermal büyüme faktörü kullanıdığımız tüm hastamızda da sonuçlar olumludur. Bu tedavi, standart tedaviler ile yeterli yanıt alınamayan hastalarda bu tedavileri gereğinde kesmeden uygulanabilir. Yapılan çalışmalar özellikle ampütasyon kararı verilen hastalar için umut vericidir.

24 Teşekkür Ederim KLİMİK DERNEĞİ DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI ÇALIŞMA GRUBU