OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA SINIFLARININ KALİTESİNİ YORDAYAN DEĞİŞKENLERİN İNCELENMESİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA SINIFLARININ KALİTESİNİ YORDAYAN DEĞİŞKENLERİN İNCELENMESİ"

Volkan Kahveci
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA SINIFLARININ KALİTESİNİ YORDAYAN DEĞİŞKENLERİN İNCELENMESİ Betül YILMAZ Gazi Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Ankara Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü Prof. Dr. Bülbin SUCUOĞLU Hacettepe Üniversitesi, Temel Eğitim Bölümü, Okul Öncesi Öğretmenliği ABD TÜBİTAK, SOBAG 1001 projesi Proje No: 114K Haziran Haziran 2018

2 İçerik ü Sınıf kalitesi ü Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesi ü Boyutları ve değerlendirilmesi ü Türkiye deki çalışmalar ü Neden bu araştırma? ü Yöntem ü Bulgular ve tartışma ü Sonuç

3 Öğretmen Eğitim düzeyi Deneyim Aylık ücret Öğrenci Yaş Gelişim düzeyi Fiziksel koşullar Ortam ve materyaller Sınıf Kalitesi

4 Yapı Kalitesi Öğretmen-çocuk sayısı oranı, grup büyüklüğü, öğretmenin eğitim durumu vb. Okul Öncesi Kaynaştırma Sınıflarının Kalitesi Genel Kalite Yapı kalitesi+süreç kalitesi Süreç Kalitesi Öğretmen-çocuk etkileşimi vb. çocukların günlük deneyimlerine doğrudan etki eden durumlar...

5 Sınıf kalitesi neden önemli? Yüksek kaliteli ortamlar çocuklarda daha fazla gelişimsel ve davranışsal kazanımlar sağlıyor (Bryant, Burchinal, Lau, & Sparling, 1994; Burchinal, Noberts, Nabors, & Bryant, 1996). Okul öncesi kaynaştırmanın başarısı, kaynaştırmadan beklenen kazanımlar için kaliteli ortamlar oluşturulması önemli (Odom, Buysse, & Soukakou, 2011). Okul öncesi kaynaştırma programlarının değerlendirilmesi, desteklenmesi ve öğretmenlerin profesyonel gelişimi için kalite değerlendirilmesi önemli (Soukakou, Winton, West, Sideris, & Rucker, 2014; Vlachou & Fyssa, 2016). Okul öncesi kaynaştırmanın kalite standartlarının geliştirilmesi, araştırmalar ve politika geliştirme için sınıflarının kalitesinin değerlendirilmesi bakış açısı sağlıyor (Soukakou vd.2014).

6 Türkiye deki Çalışmalar Ülkemizde kullanılan kalite değerlendirme araçları Erken Çocukluk Ortamlarını Değerlendirme Aracı (Early Childhood Environment Rating Scale -ECERS) Kaynaştırma Sınıf Profili (Inclusive Classroom Profile) Ülkemizde yapılan çalışmalar Okul öncesi eğitim ortamlarının değerlendirildiği çalışmalar (Tekmen, 2005; Solak, 2006; Feyman, 2006; Kalkan, 2008; Aksoy, 2009; Göl-Güven, 2009; Güçhan-Özgül, 2011). Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesini değerlendiren bir çalışma (Yılmaz, 2014).

7 Okul öncesi eğitim ortamlarının kalitesi? ECERS ile yapılan değerlendirmelere göre kalite sınırlı Okul öncesi kaynaştırma ortamlarının kalitesi?

8 Neden Bu Araştırma? Ülkemizde okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesi ile ilgili bir çalışma bulunmaktadır. Kalitenin değerlendirilmesi ve yordayıcı değişkenlerinin bilinmesi kalitenin artırılması konusunda incelenmesi gereken bir konudur. Uluslararası alanyazında da konu ile ilgili daha çok ilişkisel araştırmalar bulunmaktadır. Okul öncesi kaynaştırmanın kalitesinin yordayıcılarının ele alındığı iki araştırmaya ulaşılmıştır (Hestenes, Cassidy, Hedge, & Lower, 2007; Essa, vd. 2008).

9 Amaç Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesini incelemek ve öğretmen, özel gereksinimli çocuk ve sınıfa ilişkin değişkenlerin sınıfların kalitesini yordayıp yordamadığını belirlemektir.

10 Yöntem

11 Katılımcılar Milli Eğitim Bakanlığına bağlı, Ankara da bulunan 13 bağımsız anaokulunun 47 sınıfında araştırma yürütülmüştür.

12 Öğretmenler Değişkenler Frekans (f) Yüzdelik (%) Öğretmen yaş ve üstü Toplam Öğretmen deneyim 2-6 yıl yıl yıl Toplam Kaynaştırma ile ilgili eğitim alıp almama Alanlar Almayanlar Toplam

13 Özel Gereksinimli Öğrenciler Değişkenler Frekans (f) Yüzdelik (%) Çocuk cinsiyet Kız Erkek Toplam Çocuk yaş ay ay ay Çocuk tanı Toplam Dil-Konuşma Bozukluğu Fiziksel-Sağlık İşitme Engeli Otizm Zihin Engeli Toplam

14 Veri Toplama Araçları Öğretmen Bilgi Formu Mesleki deneyim, kaynaştırma konusunda eğitim alıp almama, sınıf mevcudu.. Kaynaştırma Sınıf Profili (KSP) Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesini değerlendirmek amacıyla Soukakou (2012) tarafından geliştirilen bir ölçektir. Türkçe uyarlaması Yılmaz (2014) tarafından yapılmıştır. Kaynaştırmaya İlişkin Görüşler Ölçeği Özel gereksinimli öğrencilerin genel eğiitim sınıflarında öğrenim görmelerine yönelik öğretmen tutumlarını belirlemek amacıyla Antonak ve Larive (1995) tarafından geliştirilmiş Kırcaali-İftar (1996) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Beşli likert tipi 20 maddeden oluşmaktadır. Öğretmen- Öğrenci İlişki Ölçeği Öğretmenin belli bir öğrenciyle kurduğu ilişkiyi algılama biçimini değerlendirmek amacıyla Pianta (2008) tarafından geliştirilmiş Şahin (2014) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Okulöncesi dönemden başlayıp ilkokul üçüncu sınıfa kadar kullanılabilen ve likert tipi 15 maddeden oluşan ölçek iki alt boyut içermektedir. Yeterlik Indeksi (Ability Index) Anne-baba ya da öğretmeninin özel gereksinimli bebek ve küçük çocukların becerileri ve yeterliklerini değerlendirdikleri Simeonsson ve Bailey (1988) tarafından geliştirilen ve Sucuoğlu (2016) tarafından ülkemizde geçerlik-güvenirlik çalışmaları yapılan bir ölçektir. Ölçekte dokuz alanda 19 madde yer almaktadır ve bu maddeler 1 ile 6 arasında derecelendirilmektedir.

15 Verilerin Analizi KSP madde puanlarına ilişkin betimsel analiz yapılmış, değişkenlerin yordayıcılığını belirlemek üzere enter model regresyon analizi yapılmıştır.

16 Yordayıcı Değişkenler Öğretmenler Kaynaştırmaya ilişkin görüşleri Mesleki deneyimleri (yıl) Kaynaştırma ile eğitim alıp almamaları Öğretmen-öğrenci ilişkisi Öğrenciler Yeterlik düzeyi puanları Sınıf Sınıf mevcudu

17 Bulgular ve Tartışma

18 Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesi KSP Maddeler N Ranj Ortalama Standart Sapma 1.Ortam,araç gereçlerin uyarlanması Akran etkileşimine yetişkin katılımı Oyuna rehberlik Çatışma çözme* Grup üyeliği Çocuklar ve yetişkinler arasındaki ilişkiler İletişim için destekleme Grup etkinliklerini uyarlama* Etkinlikler arası geçiş Geribildirim Aile uzman işbirliği* Çocukların öğrenmelerini takip etme Ortalama puan

19 Türkiye ve diğer ülkeler? KSP Maddeler Türkiye ABD (Soukakou, Winton, West, Sideris, &Rucker, 2015) Yunanistan (Fyssa & Vlochou, 2015) 1.Ortam,araç gereçlerin uyarlanması Akran etkileşimine yetişkin katılımı Oyuna rehberlik Çatışma çözme Grup üyeliği Çocuklar ve yetişkinler arasındaki ilişkiler İletişim için destekleme Grup etkinliklerini uyarlama Etkinlikler arası geçiş Geribildirim Aile uzman işbirliği Çocukların öğrenmelerini takip etme Ortalama puan

20 KSP Ortalama Puanını Yordayan Değişkenler Değişkenler B Se β t p Sabit KSP puanları Kaynaştırmaya ilişkin görüşler Kaynaştırma konusunda eğitim alma durumu R:.573 R 2 :.328 F: p=.011

21 Sonuç ve Öneriler Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesinin yetersizsınırlı arasında yer aldığı görülmektedir. Bu durum kaynaştırmanın başarısı ve sınıflardaki çocukların gelişimsel kazanımları da düşünüldüğünde istenmedik bir durumdur. Bu konuda yapılması gereken çok boyutlu araştırmalara gereksinim bulunmaktadır. Kaynaştırma ile ilgili öğretmen eğitimi çalışmalarında sınıf kalitesi önemli bir kapsam olarak dikkate alınmalıdır. Okul öncesi kaynaştırma konusunda standartların oluşturulması ile ilgili kalite çalışmalarının yol gösterici olabileceği düşünülmektedir Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmalar Kongresi, Muğla

22 Kaynakça Aksoy, P. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarının eğitim ortamlarının niteliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tokat ili örneği).yayımlanmamıs Yüksek Lisans Tezi (Ankara: Ankara Üniversitesi). Bryant, D. M., Burchinal, M., Lau, L. B., & Sparling, J. J. (1994). Family and classroom correlates of Head Start children's developmental outcomes. Early Childhood Research Quarterly, 9(3-4), Burchinal, M. R., Roberts, J. E., Nabors, L. A., & Bryant, D. M. (1996). Quality of center child care and infant cognitive and language development. Child Development, Essa, E. L., Bennett, P. R., Burnham, M. M., Martin, S. S., Bingham, A., & Allred, K. (2008). Do variables associated with quality child care programs predict the inclusion of children with disabilities?. Topics in Early Childhood Special Education, 28(3), Feyman, N. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin çocuklarıngelişim alanları üzerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Fyssa, A., & Vlachou, A. (2015). Assessment of Quality for Inclusive Programs in Greek Preschool Classrooms. Journal of Early Intervention, 37(3), Göl- Güven, M. (2009). Evaluation of the early childhood classrooms in Turkey. Early Childhood Development and Care, 179(4), p Güçhan-Özgül, S. (2011). Okul öncesi eğitim ortamlarının kalite değişkenleri açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir. Hestenes, L.L., Cassidy, D.J., Hedge, A.V., & Lower, J.K. (2007). Quality in inclusive and noninclusive infant and toddler classrooms. Journal of Research in Childhood Education, 1, Kalkan, E. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin fiziksel koşullar açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Odom, S. L., Buysse, V., & Soukakaou, E. (2011). Inclusion for young children with disabilities: A quarter century of research perspectives. Journal of Early Intervention, 4, Solak, N. (2007). Adana il merkezinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi, Çukurova Üniversitesi, Adana. Soukakou, E. P. (2012). Measuring quality in inclusive preschool classrooms: Development and validation of the Inclusive Classroom Profile (ICP). Early Childhood Research Quarterly, 27(3), Soukakou, E. P., Winton, P. J., West, T. A., Sideris, J. H., & Rucker, L. M. (2014). Measuring the Quality of Inclusive Practices Findings From the Inclusive Classroom Profile Pilot. Journal of Early Intervention, 36(3), Tekmen, B. (2005). A study on the structural and process of early childhood and care centers in Ankara. Unpublished master thesis, METU, Ankara. Yılmaz, B. (2014). Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

23 TEŞEKKÜRLER J Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmalar Kongresi, Muğla

Benzer belgeler

OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMANIN ÇOCUKLARIN GELİŞİMİNE ETKİSİ PROJESİ NDEN (OKGEP) NE ÖĞRENDİK?

OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMANIN ÇOCUKLARIN GELİŞİMİNE ETKİSİ PROJESİ NDEN (OKGEP) NE ÖĞRENDİK? Prof. Dr. Bülbin SUCUOĞLU Hacettepe Üniversitesi Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Ankara Üniversitesi Arş. Gör. Dr. Şeyda