KASA MEVCUTLARI, ORTAKLARDAN ALACAKLAR, EMTİA VE BAZI MADDİ DURAN VARLIKLARIN DÜZELTİLMESİ İMKANI:

Transkript

1 TARİH : 23/08/2016 SİRKÜLER NO : 2016/100 KASA MEVCUTLARI, ORTAKLARDAN ALACAKLAR, EMTİA VE BAZI MADDİ DURAN VARLIKLARIN DÜZELTİLMESİ İMKANI: Vergi ve diğer bazı kamu alacaklarını yeniden yapılandıran 6736 sayılı Kanun un 6. Maddesinde yer alan düzenlemeler, 6736 sayılı Kanunla ilgili 1 Seri No lu Genel Tebliğdeki açıklamalar da dikkate alınarak kendi görüşlerimizle birlikte sirkülerimizde ele alınmıştır. Tebliğ henüz yayımlanmamış olup, Gelir İdaresi Başkanlığının web sitesinde Resmi Gazetede yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderildiği duyurulmuştur. Tebliğe aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: pdf 1. Kayıtlarda Yer Olduğu Halde İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcutları Ve Ortaklardan Alacakların Düzeltilmesi: Sadece bilanço usulüne göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri için getirilen bu düzenlemeye göre, bu mükellefler 31 Aralık 2015 tarihli bilançolarında görülmekle birlikte gerçekte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyeti konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulundukları tutarları ile ortaklara borçlu bulundukları tutarları arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 30 Kasım 2016 sonuna kadar tebliğ ekindeki EK.23 ile vergi dairesine beyan etmek suretiyle bu kayıtlarını düzeltebilecektir. E.Beyana tabi olan mükellefler bu bildirimlerini de yine elektronik ortamda yapacaktır. Beyan edilen tutarlar üzerinden % 3 oranıyla vergi hesaplanacak ve beyan süresi içinde ödenecektir. Yapılan bu düzenleme ile, kurumlar bu alacaklarına faiz hesaplayarak KDV li fatura düzenlemenin getireceği vergisel yükümlülüklerden kurtulma imkanına kavuşmaktadır. Esasen, ticari icaplara ve teamüllere uymayan kasa mevcudu fazlalığı da vergi idaresince bu tutarların gerçekte kasada olmayıp ortağa borç olarak verildiği şeklinde değerlendirilmekte, dolayısıyla bu görüş sonucunda buna bağlı vergilerin ödenmesi gereği doğmaktadır. Gerçek olmayan kasa mevcudunun düzeltilmesi aynı ortaktan alacakların düzeltilmesinde olduğu gibi kurumu bu yükümlülükten kurtaracaktır.

2 İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemler dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçluyu tutarlar muhasebe hesaplarında 131, 231, 331 ve 431 hesapların yanı sıra başka hesaplarda da izleniyorsa aynı mahiyette olmak kaydıyla bunlar da düzeltme esnasında dikkate alınacaktır. Örneğin, esas faaliyeti inşaatçılık olan bir anonim şirketinin ortağına verdiği borç 126 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabında izleniyorsa bunlar da düzeltmede dikkate alınacaktır. Hesaplama, yukarıda belirtilen bu kapsamdaki borçlu ve alacaklı tüm hesaplar netleştirilmek suretiyle yapılacaktır. Beyan sırasında, 131, 231, 331 ve 431 hesaplar dışında izlenen aynı mahiyette alacaklarla ilgili ayrı bir tablo mevcut olup burada buna ilişkin detayların da yazılması gerekmektedir. 131, 231, 331 ve 431 hesapların bağlı olduğu ana ikili hesap grubu tanımlarında ticari nedene dayanmaksızın oluşmuş borç ve alacaklardan bahsedilmektedir. Buradan hareketle, bir iktisadi kıymet satışı, kiralama gibi reel ticari işlemlerden kaynaklanan alacakların bu kapsama girmemesi gerektiğini düşünüyoruz. Yani, bu tür işlemler aslında 131/231 Ortaklardan Alacaklar hesabına alınmaması gereken işlemlerdir. Yanlışlıkla bu hesaplara alınmış olsa bile 6736 sayılı Kanun uygulaması açısından bunların düzeltme kapsamında alacak olarak görülmemesi gerekir diye düşünüyoruz. Diğer hesaplardaki ortaklarla ilgili alacakların da buradan hareketle belirlenmesi gerekir kanaatindeyiz yılı Kurumlar Vergisi beyannamesi ekindeki bilançodan hareket edilmesi gereklidir. Kanuni süreden sonra verilen düzeltme beyannamelerindeki bilançolar kabul edilmemektedir. Beyan sonucu, kayıtlar buna göre düzeltilecek olup silinen kasa fazlası ya da ortak alacağı kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilecektir. Beyan üzerinden ödenen vergi de aynı şekilde kanunen kabul edilmeyen gider mahiyetindedir. Tebliğde, silinen kasa fazlası ya da ortak alacağının (KKEG) gidere atılmak yerine aktifte geçici bir hesapta da takip edilebileceği (Örneğin; 296 hesap) belirtilmiştir. Beyan edilecek tutarın hesabında, 31 Aralık 2015 bilançosuna göre hesaplanan net tutar ile beyan tarihindeki net tutarın da karşılaştırılması gerekir. Şöyle ki; bilançosundaki net bakiyenin sonradan (2016 yılında) yükselmesi halinde, beyana ve düzeltmeye konu tutarlar bakiyesi ile sınırlı olacaktır bilançosundaki net bakiyenin sonradan (2016 yılında) düşmesi yani azalması halinde ise, beyana ve düzeltmeye konu tutar olarak daha düşük olan tutar dikkate alınacaktır. Bu nedenle, gerçek olmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar ve borçlar farkı olan net alacak tutarını beyan ederek düzeltmek isteyen mükelleflerin beyan tarihi itibariyle bilanço çıkararak beyana tabi tutarların bilançosuna göre azalıp azalmadığını kontrol etmeleri gereklidir sayılı Kanun uyarınca bu şekilde beyan edilen tutarlar nedeniyle kurum adına ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır. Kar dağıtımına bağlı vergileme de söz konusu değildir.

3 Bu beyanlar nedeniyle 2016 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği taktirde beyanname verme süresi içinde gerekli düzeltme işlemler yapılabilecektir. Bu çerçevede beyan tarihi itibariyle sona ermiş 2016 yılı geçici vergi dönemlerine ait geçici vergi beyannameleri 30 Kasım 2016 (bu tarih dahil) tarihine kadar düzeltilebilecektir. Bu kapsama giren düzeltme işlemleri nedeniyle vergi dairelerince yapılacak ek tarhiyatlar için herhangi bir ceza veya faiz aranmayacaktır. 2. İşletmede Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşlara İlişkin Düzeltme: Fiilen işletmede bulunduğu halde, muhasebe kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların beyan edilerek kayıtlara alınmasına imkan veren bir düzenlemedir. Emtia sözcüğü; alım satım işletmelerinde satışa hazır malları, imalatçı işletmelerde ise hammadde, malzeme, yarı mamul ve mamul malları ifade etmektedir. Öte yandan; makine, teçhizat ve demirbaş kapsamına girmeyen diğer duran varlıklar (duran varlık niteliğindeki taşınmazlar, gayrimaddi haklar gibi) bu kapsama girmemektedir. Kendi adlarına inşaat yapıp, taşınmaz satanlarda bu gayrimenkuller emtia niteliğinde olduğundan kapsama girmektedir. Beyana tabi kıymetlerden kayıt ve tescile tabi olanların (örneğin; emtia niteliğindeki taşınmazlar) beyandan önce kayıt ve tescil ettirilmesi ve bu bilgiler ile beyan edilmesi gereklidir. (Kayıt ve tescil için kullanılan bilgilere beyanda yer verilecektir) 6736 sayılı Kanuna ilişkin 1 Seri No lu Genel Tebliğde, teslimleri KDV den istisna olan kıymetlerin bu düzenlemelerden yararlanamayacağı belirtilmiştir. Mükellefler; işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları rayiç bedel ile 30 Kasım 2016 tarihine kadar (bu tarih dahil) 6736 sayılı Kanunla ilgili 1 Seri No lu Genel Tebliğ ekindeki beyanname (EK.18) ve envanter listesi (EK:19) ile KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebileceklerdir. Elektronik ortamda beyanname verenler beyannameyi elektronik ortamda vereceklerdir. Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Dolayısıyla bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal kayıt süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu şekilde bildirilen kıymetlerin üzerinden, genel orana yani % 18 KDV oranına tabi olanlarda % 10 oranıyla, diğer oranlara tabi olanlarda ise (% 8 yada %1 ) tabi olduğu oranın yarısı ile ( %4 ve %0,5) KDV hesaplanarak 6736 sayılı Kanunla ilgili 1 Seri No lu Genel Tebliğ ekindeki ayrı bir beyanname (EK:18) ile sorumlu sıfatıyla beyan edilecek ve beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Dolayısıyla, bu beyannamenin verilmesinin ve ödemenin yapılacağı son gün 30 Kasım 2016 dır. E.Beyana tabi olanlar bu beyannameyi elektronik ortamda verecektir.

4 Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi hesaplanan KDV den indirilemeyecek bununla birlikte gelir ve kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında gider kaydedilecektir. Buna karşılık emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre 1 No lu KDV beyannamesinde indirilebilecektir. ÖTV ye tabi olan mallarla ilgili olarak sorumluluktan kurtulmak için aynı süreler içinde ÖTV hesaplanarak beyan edilmesi ve ödenmesi de gereklidir. Bunun için 6736 sayılı Kanuna ilişkin 1 Seri No lu Genel Tebliğ ekindeki beyanname (EK.20) kullanacaktır. Elektronik ortamda beyanname verenler bu beyannameyi elektronik ortamda verecektir. Bu şekilde bildirilerek aktife kaydedilen emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için bilanço pasif kalemleri arasında ayrı ayrı karşılık hesabı açılacaktır. Tebliğde; emtia için 525. Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı, makine, teçhizat ve demirbaş için ise 526. Demirbaş, Makine ve Teçhizat Özel Karşılık Hesabı kullanılmıştır. Makine, teçhizat ve demirbaş için ayrılan karşılık birikmiş amortisman sayılmakta olup, bu kıymetler üzerinde ayrıca amortisman ayrılması kabul edilmemektedir. Buna karşılık emtia üzerinden ayrılan karşılığın ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde bu karşılıklar sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Bu şekilde beyan edilerek kayıtlara alınan iktisadi kıymetlerin daha sonra satışı halinde, satış bedelinin deftere kayıtlı değerden daha düşük olması kabul edilmemiştir. Eğer, böyle bir durum gerçekleşirse aradaki farka ilişkin matrahın düzeltilmesi gerekir. Bu şekilde beyana ve düzeltmeye konu kıymetler nedeniyle geçmişe yönelik vergi ezası uygulanmayacaktır. Beyan edilen kıymetler Ba formuna dahil edilecek olup, satıcı adı/unvanı bölümüne Muhtelif Satıcılar (6736 sayılı Kanun Madde 6/1), vergi kimlik numarası bölümüne de yazılacaktır. 3. Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Bulunmayan Emtianın Düzeltilmesi: Bu düzenleme sadece emtia için getirilmiştir. Sabit kıymetler bu kapsama dahil edilmemiştir. Mükellefler, muhasebe kayıtlarında yer aldığı halde işletmede fiilen bulunmayan emtiayı 30 Kasım 2016 (bu tarih dahil) ya kadar fatura düzenleyip her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıtlarından çıkarabilecektir. Düzenlenecek bu faturada bu emtianın bedeli olarak; mükellefin ayni cinsten emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kar oranı dikkate alınarak tespit edilen satış tutarı gösterilecektir. Gayrisafi kâr oranının cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınmalıdır. Sözkonusu faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine, Muhtelif Alıcılar (6736 sayılı Kanunun 6/2 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir) ibaresi yazılacaktır. Faturada emtianın satış bedeli üzerinden KDV hesaplanacağı da kuşkusuzdur. Diğer taraftan bu faturalar Bs formlarına da dahil edilecektir. Bs formundaki bu faturayla ilgili alıcı soyadı/adı unvanı bölümüne Muhtelif Alıcılar (6736 sayılı Kanun Madde 6/2), vergi kimlik numarası bölümüne yazılacaktır.

5 KDV beyannamesinde bu kapsamdaki işlemler için Matrah kulakçığında 6736 sy Kanun Md:6/2 a Bildirim tablosu doldurulacaktır. Bu beyan dolayısıyla ödenecek KDV yi taksitle ödemek isteyenler tebliğ ekindeki EK.21 i dolduracak ve verecektir. (Taksitlendirme istemeyenlerde gerek yoktur) Düzeltme işleminden dolayı geçmişe dönük olarak vergi cezası yada gecikme faizi uygulanmayacaktır. Düzenlenen hasılat faturası kayıtlara aşağıdaki şekilde alınmalıdır: / Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar **** 600 Yurtiçi Satışlar **** 391 Hesaplanan KDV **** / hesaba atılan tutarın gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekmektedir. Öte yandan; bu artışın karşılığını oluşturan aktif değer; senet, çek, nakit gibi bir işletme aktifinde artış oluşturan bir kalemse ve bu durum mükellefçe tespit edilebiliyorsa yukarıdaki kayıttaki 689 hesap yerine bu aktif hesabın kullanılması gerekir. Satılan kıymet ÖTV ye tabi ise aynı sürede bu yükümlülük de yerine getirilecektir sayılı Kanunun anılan Maddesinde eczanelerin sattıkları ilaçlarla ilgili özel bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre eczaneler stoklarında kaydi olarak bulunan ama fiilen olmayan ilaçları aynı süre içinde maliyet bedeli üzerinden fatura ederek kayıtlarından çıkaracak olup, bunun üzerinden % 4oranıyla KDV hesaplayacak ve tebliğ ekindeki (EK:22) beyanname ile beyan edecekler ve aynı sürede ödeyeceklerdir. SAYGILARIMIZLA.