İleri Anne Yaşı ve Gebelik Komplikasyonları İlişkisinin Araştırılması

Transkript

1 İleri Anne Yaşı ve Gebelik Komplikasyonları İlişkisinin Araştırılması Itır Aktürk, Sena Bahadıroğlu, S. Gayenur Büyükberber, Sümeyye Gürbüz Danışman: Prof. Dr. Filiz F. (Bilgin) Yanık ÖZET Bu çalışmada Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde gerçekleşen doğumlarda, ileri anne yaşının gebelik komplikasyonları ile olan ilişkisinin araştırılması amaçlandı. Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde 2012 ve 2013 yıllarında gerçekleşen doğumlar, doğum defterinden ve hasta kayıtlarından tarandı. Olgular anne yaşına göre, 35 yaş (ileri anne yaşı - İAY) ve 35 yaş altı (kontrol) olmak üzere iki gruba ayrıldı. İki grup arasında gravida, parite, çoğul gebeliklerin oranı, IVF (tüp bebek) gebeliklerinin oranı, preterm (<37 hafta) doğum oranı, sezaryen ile doğum oranı, SGA (gebelik yaşına göre düşük yenidoğan ağırlığı) oranı, makrozomi (yenidoğan ağırlığı 4000g) oranı, gebelik ve hipertansiyon oranı, gebelik ve diyabet oranı ve herhangi bir problem izlenmeyen gebeliklerin oranı açısından fark olup olmadığı araştırıldı. İstatistiksel analizler için Mann-Whitney U ve ki-kare testleri kullanıldı; p<0,05 olması anlamlı kabul edildi. Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde 2012 ve 2013 yıllarında toplam 1532 doğum gerçekleşmişti. Bu doğumların 103 tanesi ikiz gebelikti. İAY olan 372 olgu mevcuttu (%24,3). İAY olan grupta, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gravida ve parite anlamlı olarak yüksekti (p<0,05). Çoğul gebelik, IVF gebelikleri, preterm doğum, SGA, makrozomi, gebelik ve hipertansiyon oranları anlamlı fark göstermedi (p>0,05). İAY olan olgularda gebelik ve diyabet oranı ve sezaryen ile doğum oranı kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p<0,05). Problem izlenmeyen gebeliklerin oranı kontrol grubunda anlamlı olarak daha yüksekti (p<0,05). Hastanemizdeki doğumlarda İAY oranının oldukça yüksek olması dikkat çekici idi. İAY olan olgularda her ne kadar preterm doğum, SGA, makrozomi ve hipertansiyon gibi önemli gebelik komplikasyonlarının oranları kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı farklılık göstermediyse de, gebelik ve diyabet oranı ve sezaryen ile doğum oranı anlamlı olarak daha yüksek izlendi. Genel olarak gebelikteki tüm problemler değerlendirildiğinde, ileri anne yaşı olan gebeliklerin riskli bir grup olarak kabul edilmesi ve daha özenle takip edilmesi gerektiği sonucuna varıldı. Anahtar Kelimeler: İleri anne yaşı, gebelik komplikasyonları, diyabet, doğum şekli.

2 GİRİŞ Annenin doğum sırasında 35 yaş ve üzerinde olması ileri anne yaşı olarak tanımlanmaktadır (3,4,6,8). Gelişmiş toplumlarda gebeliklerin eski yıllara oranla daha geç yaşlarda gerçekleştiği görülmektedir. A.B.D de 1970 yılında canlı doğumlarda ileri anne yaşı oranı %5 iken, 2000 yılında %13 lere çıkmıştır (4). Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de büyük şehirlerde ve özellikle üniversite eğitimi almış olan ve çalışan kadınlarda gebelikler ileri yaşlara ötelenmektedir (8). Ancak yaş ilerledikçe kadınlarda infertilite problemi ile daha sık karşılaşılmakta, gebeliklerde düşük riski, kromozom anomali ve yapısal anomali riski artmaktadır. Ayrıca bu annelerin gebelik öncesinde hipertansiyon ve diyabet gibi medikal problemleri zaten mevcut olabileceği gibi, gebelikleri sırasında da gestasyonel diyabet, plasenta previa, sezaryen ile doğum, makrozomi, ablasyo plasenta, preterm doğum ve düşük doğum ağırlığı gibi çeşitli komplikasyonlar ile karşılaşma oranlarının daha yüksek olduğunu ortaya koyan çalışmalar mevcuttur (3,4,6,7). Buna karşın bazı yayınlar anne yaşının gebelik sonuçları üzerinde belirgin bir etkisinin olmadığını, yeterli ve kaliteli antenatal bakım ve doğum hizmetleri ile olumsuz sonuçların önlenebileceğini savunmaktadır (1,2). Türkiye de bu konuda yapılmış çalışmalar ise az sayıdadır (3,5,9). Bu bilgiler ışığında, bizim çalışmamızda da 2012 ve 2013 yıllarında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde gerçekleşen doğumlarda ileri anne yaşının gebelik komplikasyonları ile olan ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde 2012 ve 2013 yıllarında gerçekleşen doğumlar doğum defteri ve hasta kayıtlarından tarandı. Anne yaşı, gravida, parite, çoğul gebelikler, tüp bebek (in-vitro fertilizasyon - IVF) gebelikleri, doğumda gebelik yaşı, doğum şekli, yenidoğan ağırlığı, gebelik veya doğum sırasında karşılaşılan komplikasyonlar gibi olgulara ilişkin veriler kaydedildi. Doğumun 37. gebelik haftasından önce gerçekleşmesi preterm doğum olarak kabul edildi. Yenidoğan ağırlığının gebelik yaşına göre 10 persantilin altında olması gebelik yaşına göre küçük (small for gestational age - SGA) olarak kabul edildi. Yenidoğan ağırlığının 4000 g ve üzerinde olması makrozomi olarak tanımlandı. Gestasyonel hipertansiyon, preeklampsi, eklampsi veya kronik hipertansiyon ile komplike olan gebelikler gebelik ve hipertansiyon olarak gruplandırıldı. Gestasyonel diyabet veya pregestasyonel diyabeti olan olgular gebelik ve diyabet olarak tanımlandı. Olgular anne yaşına göre, 35 yaş (ileri anne yaşı - İAY) ve 35 yaş altı (kontrol) olmak üzere iki gruba ayrıldı. İki grup arasında gravida, parite, çoğul gebeliklerin oranı, IVF gebeliklerinin oranı, preterm doğum oranı, sezaryen (C/S) ile doğum oranı, SGA oranı, makrozomi oranı, gebelik ve

3 hipertansiyon oranı, gebelik ve diyabet oranı ve herhangi bir problem izlenmeyen gebeliklerin oranı açısından fark olup olmadığı araştırıldı. İstatistiksel analizler için SPSS programında Mann-Whitney U ve ki-kare testleri kullanıldı; p<0,05 olması anlamlı kabul edildi. BULGULAR Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde 2012 ve 2013 yıllarında toplam 1532 doğum gerçekleşmişti. Bu doğumların 103 tanesi çoğul (ikiz) gebelikti. İAY olan 372 olgu mevcuttu (%24,3). İAY olan grupta, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gravida ve parite anlamlı olarak yüksekti (p<0,05). (Tablo I) Tablo I: İleri anne yaşı ve kontrol gruplarının gravida ve paritelerinin karşılaştırılması İAY n=372 KONTROL n=1160 p DEĞERİ Ortalama±SD Ortalama±SD Gravida 2,35±2,19 1,69±1,44 *P=0,000 Parite 0,72±0,69 0,37±0,57 *P=0,000 Mann-Whitney U testi, *p<0,05 İki grup arasında, çoğul gebelik, IVF gebelikleri, preterm doğum, SGA, makrozomi, gebelik ve hipertansiyon oranları anlamlı fark göstermedi (p>0,05). İAY olan olgularda gebelik ve diyabet oranı ve C/S ile doğum oranı kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu (p<0,05). Problem izlenmeyen gebeliklerin oranı kontrol grubunda anlamlı olarak daha yüksekti (p<0,05). (Tablo II)

4 Tablo II: İleri anne yaşı ve kontrol gruplarının, çoğul gebelik, IVF gebelikleri, preterm doğum, C/S ile doğum, SGA, makrozomi, gebelik ve hipertansiyon, gebelik ve diyabet, ve herhangi bir problem izlenmeyen gebeliklerin oranları açısından karşılaştırılması İAY n=372 KONTROL n=1160 p DEĞERİ n (%) n (%) Çoğul gebelik 23 (%6,2) 80 (%6,9) P=0,632 IVF gebelikleri 63 (%16,9) 150 (%12,9) P=0,052 Preterm doğum 68 (%18,3) 183 (%15,8) P=0,256 C/S 319 (%85,8) 889 (%76,6) *P=0,000 SGA 35 (%9,4) 121 (%10,4) P=0,570 Makrozomi 20 (%5,4) 61 (%5,3) P=0,930 Gebelik ve HT 18 (%4,8) 57 (%4,9) P=0,953 Gebelik ve DM 45 (%12,1) 61 (%5,3) *P=0,000 Problem izlenmeyen gebelikler 161 (%43,3) 584 (%50,3) *P=0,018 Ki-kare testi, *p<0,05

5 TARTIŞMA Literatür verileri çelişkili olmakla birlikte, genellikle ileri anne yaşının çeşitli gebelik komplikasyonlarına zemin hazırladığını göstermektedir; dolayısıyla İAY, maternal morbidite ve mortalite ve de perinatal morbidite ve mortalite açısından risk taşımaktadır (1-4,6,7). Bazı çalışmalarda İAY 35 yaş ve üzeri olarak kabul edilirken (6,7,9), bazı çalışmalarda 40 yaş ve üzeri olarak kabul edilmiştir (3). Bizim çalışmamızda, klasik tanımlamaya uygun olarak, 35 yaş ve üzeri kabul edilmiş ve Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesinde 2012 ve 2013 yıllarında gerçekleşen doğumlarda ileri anne yaşı ile gebelik komplikasyonları ilişkisi araştırılmıştır. İlginç olarak hastanemizde takip edilen gebe populasyonunun %24,3 gibi oldukça yüksek bir oranının 35 yaş ve üzerinde olduğu görülmüştür. Bu grupta gebelik ve doğum sayısı 35 yaş altı gruba göre daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Anne yaşı ilerledikçe çoğul gebelik ve IVF gebelikleri oranlarının artacağı düşünülürken, beklenenin aksine, İAY grubu ile kontrol grubu arasında, çoğul gebelik ve IVF gebeliklerinin oranları açısından anlamlı bir fark izlenmemiştir (p>0,05). Literatürdeki yayınlar ileri anne yaşının özellikle preterm doğum, düşük doğum ağırlığı, makrozomi, sezaryen ve operatif vajinal doğumlar ile ilişkili olduğunu vurgulamaktadır (3,6,7). Bizim çalışmamızda İAY olan olgularda her ne kadar preterm doğum, SGA, makrozomi ve hipertansiyon gibi önemli gebelik komplikasyonlarının oranları kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı farklılık göstermediyse de (p>0,05), gebelik ve diyabet oranı ve sezaryen ile doğum oranı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Anne yaşı ilerledikçe pakreas hücre fonksiyonlarının giderek azaldığı ve insulin rezistansının arttığı ileri sürülmektedir (6). Bu nedenle İAY olan olgularda gebelik ve diyabet oranlarının daha yüksek bulunması da şaşırtıcı değildir. Gebelikte daha nadir görülen komplikasyonlar da ele alındığında ve çalışmamız kapsamındaki olgular problem izlenen ve izlenmeyen gebelikler olarak sınıflandırıldığında, problem izlenmeyen gebeliklerin oranının, kontrol grubunda, İAY grubuna göre daha yüksek olduğu dikkati çekmiştir (p<0,05). Özet olarak, çalışmamızın bulguları doğrultusunda, ileri anne yaşı olan gebeliklerin riskli bir grup olarak kabul edilmesi ve daha özenle takip edilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.. KAYNAKLAR 1. Ales KL, Druzin ML, Santini DL. Impact of advanced maternal age on the outcome of pregnancy. Surg Gynecol Obstet 1990; 171: Barkan SE, Bracken MB. Delayed childbearing: no evidence for

6 increased risk of low birth weight and preterm delivery. Am J Epidemiol 1987; 125: Başer E, Seçkin KD, Erkılınç S, Karslı MF, Yeral İM, Kaymak O, Çağlar T, Danışman N. The impact of parity on perinatal outcomes in pregnancies complicated by advanced maternal age. J Turkish-German Gynecol Assoc 2013; 14: Cleary-Goldman J, Mlone FD, Vidaver J, et al. Impact of maternal age on obstetric outcome. Obstet Gynecol 2005; 105: Göker Tamay A, Güvenal T, Özgür N, et al. Retrospective Analysis of Advanced Maternal Age Pregnancies. Gynecol Obstet Reprod Med 2011; 17: Jolly M, Sebire N, Harris J, Robinson S, Regan L. The risks associated with pregnancy in women aged 35 years or older. Human Reproduction 2000; 15: Laopaiboon M, Lumbiganon P, Intarut N, et al, on behalf of the WHO Multicountry Survey on Maternal Newborn Health Research Network. Advanced maternal age and pregnancy outcomes: a multicountry assessment. BJOG 2014; 121 (Suppl. 1): Schmidt L, Sobotka T, Bentzen JG, Nyboe Andersen A. Demographic and medical consequences of the postponement of parenthood. Human Reproduction Update 2011; 18: Üstun Y, Engin Üstün Y, Meydanlı M, et al. Maternal and neonatal outcomes in pregnancies at 35 and older age group. J Turkish German Gynecol Assoc 2005; 6: 46-8.