A.Ş.lerde Yönetim Kurulu Üyeleri ve YK Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu

Transkript

1 A.Ş.lerde Yönetim Kurulu Üyeleri ve YK Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. 12. Çözüm Ortaklığı Platformu

2 İçerik 1. Türk Ticaret Kanunu kapsamında Yönetim Kurulu 2. Yönetim ve temsil yetkisinin devri 3. Yönetim Kurulu Üyelerinin hukuki ve cezai sorumlulukları 4. Yönetim Kurulunun devredilemez görev ve yetkileri 5. Riskin Erken Teşhisi 2

3 Türk Ticaret Kanunu kapsamında Yönetim Kurulu 3

4 Yönetim Kurulu Yapısına Dair Yenilikler i. Yönetim kurulu için asgari kişi sayısı yoktur, tek kişiden de oluşabilir. ii. Yönetim kurulu üyesi olmak için hisse sahibi olmak veya tüzel kişi hissedarın temsilcisi olmak şartları kaldırılmıştır. iii. Tüzel kişiler de Yönetim Kurulu üyeliğine seçilebilir. Bu durumda tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sadece bir gerek kişi tescil ve ilan olunur ve ayrıca bu durum şirketin internet sitesinde hemen açıklanır. 4

5 Yönetim Kurulu Yapısına Dair Yenilikler Yönetim Kurulu Toplantıları Yönetim Kurulu üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır. Bu kural elektronik ortamda yapılan toplantılarda da uygulanır. Örn: 5 kişiden oluşan bir yönetim kurulu, 3 kişi ile toplanıp 2 kişi ile karar alabilecektir. Elden Dolaştırma Yoluyla Karar Alma: Üyelerden birinin belirli konuda yaptığı karar şeklinde yazılmış öneriye en az üye tamsayısının çoğunluğunun onayının alınması suretiyle de karar alınabilir. Aynı önerinin tüm yönetim kurulu üyelerine yapılmış olması bu yolla alınacak kararın geçerlilik şartıdır. 5

6 Yönetim Kurulu Yapısına Dair Yenilikler Komite ve Kurullar TTK nın 366. maddesi yönetim kurulunun, - işlerin gidişini izlemek, - kararlarını uygulatmak veya - iç denetim amacıyla içlerinde yönetim kurulu üyelerinin de bulunabileceği komiteler ve komisyonlar kurabileceğini belirtmektedir. Bu maddede yönetim kurulu üyelerinin sorumluluklarını ve 375. maddede yer alan devredilemez görev ve yetkilerini layığıyla ve sorunsuz bir şekilde yerine getirebilmeleri için kullanabilecekleri araçlardan bahsedilmektedir. Halka açık şirketler açısından bazı komitelerin kurulması, kurumsal yönetim ilkelerine uyum gereği SPK mevzuatınca zorunlu tutulmuştur. 6

7 Yönetim Kurulu Yapısına Dair Yenilikler Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı Yönetim Kurulu kararlarının batıl olduğunun tespiti MAHKEMEDEN istenebilir. Özellikle; Eşit işlem ilkesine aykırı A.Ş. genel yapısına uymayan, sermayenin korunması ilkesine aykırı Pay sahiplerinin haklarını ihlal eden/kısıtlayan Diğer organların devredilmez yetkilerine giren veya bunların devrine ilişkin kararlar batıldır. 7

8 Yönetim Kurulu Yapısına Dair Yenilikler Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü (TTK m. 369) Yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli 3. kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek yükümlülüğü altındadırlar. Yeni TTK ile yönetim kurulu üyelerinin özen ve bağlılık yükümlülüğü tedbirli yönetici (business judgment rule) kavramına bağlanmıştır. Tedbirli yönetici kavramı ile kastedilen ilgili sektördeki bir şirket yöneticisinin, kendinden beklenilen bilgi, tecrübe ve öngörü ile hareket etmesidir. Tedbirli yönetici ölçüsü, yönetim kurulu üyesinin kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak işadamı kararı verebileceğini kabul eder ve riskin bundan doğduğu hallerde üyenin sorumlu tutulmaması esasına dayanır. 8

9 Yönetim ve temsil yetkisinin devri 9

10 Yönetim ve temsil yetkisinin devri Yetki Devri 1. Karar Alma (Yönetim) Yetkisinin Devri 2. Temsil Yetkisinin Devri 10

11 Yönetim ve temsil yetkisinin devri Yönetim Yetkisinin Devri Yönetim Kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Temsil Yetkisin Devri Yönetim kurulu, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak 3. kişilere devredebilir. Ancak en az 1 yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır. 11

12 Yönetim Kurulu Üyelerinin hukuki ve cezai sorumlulukları 12

13 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Hukuki Sorumluluk Cezai Sorumluluk 13

14 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Hukuki Sorumluluk Kurucuların, YK üyelerinin, yöneticilerin ve tasfiye memurlarının kanundan veya esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemelerinden doğan sorumluluk (m. 553) Belgelerin ve beyanların kanuna aykırı olmasından doğan sorumluluk (m. 549) Sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme yetersizliğinin bilinmesi (m. 550) Değer biçilmesinden sorumluluk (m. 551) Halktan para toplanmasından doğan sorumluluk (m. 552) 14

15 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Yetki Devrinin Sorumluluğa Etkisi 553. madde uyarınca yönetim kurulu üyesi yönetimin devredileceği kişinin seçiminde makul derecede özeni göstermelidir. Diğer bir deyişle, kendisine devredilen görevi layıkıyla yerine getirebilecek bilgi ve tecrübeye sahip, deneyimli kişiler göreve getirilmelidir. Görev için uygun şartları taşımayan kişilerin seçilmesi durumunda bu kişinin aldığı kararlardan ve aldığı kararlar nedeniyle zarar meydana gelmiş ise bu zararlardan yönetim kurulu üyesi de sorumlu olur. Eğer göreve uygun bir kişi seçilmiş ise kural olarak yalnızca bu kişi kendisine devredilen yetki alanındaki sorumluluğu taşır. Ancak, tüm yönetim kurulu üyeleri, kendisine yetki devredilen bu kişinin görevini düzgün ifa edip etmediğini gözetim yükümü altındadır. Buradaki gözetim yükümlülüğünden kasıt her bir işlemin tek tek kontrolü değil, genel itibariyle işlerin düzgün yürüyüp yürümediğine dair gerekli raporlama ve iç denetim mekanizmalarının kurulması suretiyle yapılması gereken bir üst gözetimdir. 15

16 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Yetki Devrinin Sorumluluğa Etkisi Yönetim kurulu üyelerinin üst gözetim yükümlülüklerini layıkıyla yerine getirebilmeleri için şirket içerisinde düzgün işleyen bir raporlama sisteminin; iç denetim ve iç kontrol fonksiyonlarının oluşturulması önem arz etmektedir. Bu şekilde gerekli gözetim/raporlama sistemleri kurulduktan sonra, kontrol dışı fiillerden sorumluluğun da varlığından söz edilemeyecektir. 16

17 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Müdürlerin Sorumlulukları Hukuki Sorumluluk Kusur Sorumluluğu Müteselsil Sorumluluk İbra ile Sona Erme Farklılaştırılmış Teselsül 17

18 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Müeyyide; Tazminat Talep Hakkı sahipleri; Şirket, Pay sahipleri ve Şirket Alacaklısı Süre; 2-5 yıl zamanaşımı Ceza zamanaşımının daha uzun olduğu hallerde süre uzar! Yetkili mahkeme; Şirketin merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesi Sona erme; İbra 18

19 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Cezai Sorumluluk TL İdari Para Cezası Defter tutma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (m. 64) Şirkete ait belgelerin kopyalarının saklanmaması (m. 64) Şirkete ait defterlerin gerekli açılış ve kapanış onaylarının yaptırılmaması (m. 64) Şirket defterlerinin kanuna uygun tutulmaması (m. 65) Usulüne aykırı envanter çıkarılması(m. 66) Görüntü ve veri taşıyıcılara aktarılmış belgelerin ibraz edilmemesi (m. 86) Finansal raporların Türkiye Muhasebe Standartlarına aykırı olarak tutulması (m. 88) 19

20 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları - Adli Para Cezası Gümrük ve Ticaret Bakanlığı denetiminin engellenmesi veya denetim elemanlarına gerekli defter, kayıt ve belgelerin verilmemesi en az 300 gün Şirket kurucularının kanuna aykırı beyanda bulunması en az 300 gün 358. maddesine aykırı olarak pay sahiplerine borç verenler ve 395. maddesine aykırı hareket edenler (yönetim kurulu üyelerinin ve yakınlarının şirkete karşı borçlanma yasağı)- en az 300 gün Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmaması en az 300 gün Bağlı veya hakim şirketin raporlarının düzenlenmemesi en az 200 gün Şirket ayınlarına değer biçilmesinde yolsuzluk yapılması en az 90 gün maddede öngörülen internet sitesini oluşturmayan şirketlerin yönetim organı üyeleri, gün İnternet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan şirketlerin yönetim organı üyeleri 100 yüz güne kadar 20

21 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Sorumlulukları Cezai Sorumluluk - Hapis Cezası Defter ve belgeleri inceleyenlerin sır saklama yükümlülüğüne aykırı davranmaları TCK m. 239 gereği 1-3 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezası 549. maddede belirtilen belgeleri sahte olarak düzenleyenler ile ticari defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt yapanlar 1-3 yıla kadar hapis cezası Şirket sermayesi hakkında yanlış beyanda bulunanlar 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası Halktan izinsiz para toplanması 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası 21

22 Yönetim Kurulunun devredilemez görev ve yetkileri 22

23 Yönetim Kurulunun Devredilemez Görev ve Yetkileri Devredilemez Görev ve Yetkiler Üst Düzeyde Yönetim Şirket Örgütlenmesi Muhasebe, Finans Denetimi ve Finansal Planlama Düzeni Üst Gözetim Finansal Tabloları da İçeren Yıllık Faaliyet Raporları Pay, Karar ve Genel Kurul Tutanak Defterlerinin Tutulma 11

24 Riskin Erken Teşhisi 24

25 Riskin Erken Teşhisi Tanım Bağımsız Denetim Kapsamında Riskin Erken Teşhisi Riskin Yönetilmesinde Uzman Komite Raporlama Kurumsal Risk Türleri 25

26 Riskin Erken Teşhisi Kimler Uzman Komite Kuracak? Pay senetleri borsada işlem gören şirketler Diğer şirketler Denetçi Görüşü 26

27 Sorularınız? İletişim bilgilerimiz: Av. Ertuğrul Bayramoğulları Müdür, Hukuk Bedriye Akyol Müdür, Denetim Hizmetleri [2013] Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan Türkiye yi ifade etmektedir. Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.