Çocuklarda Akut Otitis Medianın Yönetimi İle İlgili Güncel Kavramlar

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Çocuklarda Akut Otitis Medianın Yönetimi İle İlgili Güncel Kavramlar"

Transkript

1 Çocuklarda Akut Otitis Medianın Yönetimi İle İlgili Güncel Kavramlar Eleni Rettig, MD a, David E. Tunkel, MD b * ANAHTAR KELİMELER Akut otitis media Orta kulak efüzyonu Timpanostomi tüpleri Klinik uygulama kılavuzları Kulak enfeksiyonları TEMEL NOKTALAR Akut otitis media (AOM) efüzyonlu kronik otitis mediadan ayrılmalıdır. Klinik uygulama kılavuzları, AOM tedavisinde kesin tanı vurgusu yaparak gözlem seçeneğini rafine ederek güncellenmiştir. Pnömokok aşılarının kullanılmaya başlanması ile birlikte AOM bakteriyolojisinde değişiklik meydana gelmiştir ancak AOM için antibiyotik tedavisinde ilk seçenek ilaç olarak yüksek doz amoksisilin ya da amoksisilin klavulanat iyi seçeneklerdir. Yineleyen AOM u olan çocukların tedavisinde bir seçenek de timpanostomi tüpleridir. Bu tüpler, özellikle süregiden bir Östaki tüp fonksiyon bozukluğu olduğunu gösteren bulguların varlığında kullanılmalıdır. AOM un komplikasyonları nadir olarak ortaya çıkmaktadır, ancak ciddi bir morbiditenin gelişmesinin önlenmesi için erken dönemde belirlenmeleri gereklidir. SUNUM VE TANIMLAMALAR Akut otitis media (AOM), erken çocuk döneminin sık görülen hastalıklarından biridir ve küçük bir çocuğun bir otolaringoloğa gönderilmesinin de önde gelen nedenlerindendir. Her ne kadar AOM u olan çocukların birçoğu, uzman konsültasyonuna gerek olmaksızın birinci basamak doktorları tarafından tedavi edilse de yineleyen atakları, şiddetli semptomları ya da AOM komplikasyonları olan çocukların acil olarak otolaringolojik değerlendirmesinin ve cerrahi tedavisinin yapılması gerekebilir. AOM çocuklarda yaygın olarak görülmekte ve küçük çocuklarda en sık yapılan cerrahi girişimlerin başında timpanostomi tüpü yerleştirilmesi gelmekle birlikte, AOM u olan çocuklarda cerrahinin en uygun şekilde nasıl uygulanacağı ile ilgili bir görüş birliğine henüz ulaşılamamıştır. Biz bu çalışmamızda, son yirmi yıldaki mikrobiyolojik değişikliklere vurgu yaparak, çocuklardaki AOM yönetimi ile ilgili kavramları gözden geçirdik. Aynı zamanda 2013 te yayınlanmış olan kanıta dayalı klinik uygulama kılavuzları ışığında, AOM yönetimi ile ilgili örneklere de değindik. İlginç olan, yineleyen AOM u olan çocuklarda, zaten on yıllardır bu endikasyon ile yapılmakta olan timpanostomi tüpü yerleştirilmesinin ilk Açıklama: Yazarların herhangi bir bildirimi yoktur. a Department of Otolaryngology-Head and Neck Surgery, Johns Hopkins University School of Medicine, 601 North Caroline Street, Baltimore, MD 21287, USA; b Division of Pediatric Otolaryngology, Johns Hopkins University School of Medicine, 601 North Caroline Street, Room 6161B, Baltimore, MD , USA * İletişim kurulacak olan yazar. E-posta adresi: dtunkel@jhmi.edu Otolaryngol Clin N Am 47 (2014) oto.theclinics.com 2014 Elsevier Inc. Tüm hakları saklıdır.

2 652 Rettig & Tunkel defa bu kılavuzlarda bir seçenek olarak yer almış olmasıdır. Yenilik olarak katı kriterlere dayalı olarak kesin tanının konması vurgulanmaktadır. Buna ek olarak, AOM tanısı konduktan sonra, antibiyotik başlanmadan gözlem ile takip edilmeye en uygun olan çocukların seçim kriterleri geliştirilmiştir. Bu derlemede AOM ve yineleyen AOM üzerinde durulmuştur, işitme kaybından başka semptomu olmayan efüzyonlu otitis media (EOM) ve asemptomatik orta kulak efüzyonu (OKE) yönetimine değinilmemektedir. AOM un EOM dan ayırt edilmesi önemlidir çünkü bunlar yönetimleri birbirinden farklı olan, ayrı kavramlardır. (Tablo 1) EPİDEMİYOLOJİ AOM çocuklarda sık görülen bir hastalıktır. Birleşik Devletler de 2006 da 18 yaş altındaki 8.8 milyon çocuk (%11.8) kulak enfeksiyonu geçirmiştir. Bunun tahmin edilen toplam tedavi maliyeti 2.8 milyar dolardır. 5 Çocukluk çağının diğer hastalıkları ile karşılaştırıldığında AOM için daha sık antibiyotik reçete edildiği görülmektedir.6 AOM epidemiyolojisi son on yılda değişim göstermiştir ile arasındaki AOM şüphesi ile doktor başvurularında %33 azalma meydana gelmiştir.6 Doktor muayenesine gelişlerdeki azalmaların nedenleri açık değildir ancak finansal durum, sağlık hizmetlerine erişme konuları, üst solunum yolları enfeksiyonlarının çoğunun viral etiyolojili olması ile ilgili halk eğitim kampanyaları, 7 valanlı pnömokokal aşının ve influenza aşılarının uygulanmaya başlanması, klinik uygulama kılavuzlarının yayınlanması ve kullanılması gibi etmenler rol oynuyor olabilir. 7 İlginç bir şekilde doktorların çocuklardaki AOM için ilaç reçete etme alışkanlıklarında anlamlı bir değişiklik olmamış ve muayene başına antibiyotik reçete etme oranı, yaklaşık olarak aynı kalmıştır ( da %80 iken da %76). 6,8 Kısa bir süre önce yapılan, AOM için ilaç reçete etme eğilimleri ile ilgili bir çalışmada, medikal disiplinler arasında tedavi yöntemleri açısından farklılıklar olduğu bulunmuştur. Bir raporda 2002 ve 2009 arasında, pediatri uzmanları ve otolaringologlar tarafından, AOM için erken dönemde antibiyotik reçete etme oranlarında bir azalma olduğu bildirilmektedir. Aynı dönemde aile hekimlerinin antibiyotik reçete etme oranlarında ise bir artış meydana gelmiştir. 9 Son 10 yılda, AOM u olan çocukların birçoğunda hemen antibiyotik tedavisine başlanmasına gerek olmadığı kavramı yerleşmeye başlamıştır. Hem çocuğa bakan kişiler hem de doktorlar AOM tanısı almış çocuklardan seçilmiş bir grubun gözlem ile takibini daha kabul eder hale gelmiştir. Ek olarak elektronik Tablo 1 Otitis medianın sınıflanması Terim Akut otitis media (AOM) Yineleyen akut otitis media (YAOM) Efüzyonlu otitis media (EOM) Efüzyonlu kronik otitis media (EKOM) Tanımlama Orta kulak enflamasyonu ile ilgili semptom ve belirtilerin hızla başlaması Semptomlar: Otalji, huzursuzluk, uykusuzluk, anoreksi. Bulgular: Ateş, kulak akıntısı, TM nin dolgun ya da çıkıntılı olması, TM mobilitesinde bozulma, TM de eritem Son 6 ay içinde, kesin tanı konmuş ve birbirinden farklı üç ya da daha fazla AOM atağı ya da 1 son 6 ayda gelişen, son 12 ay içinde kesin tanı almış ve birbirinden farklı 4 AOM atağı Akut kulak enfeksiyonu (AOM) belirtileri ve semptomları olmaksızın orta kulakta sıvı varlığı Başlangıç tarihinden (biliniyor ise) itibaren ya da tanı konulan tarihten itibaren (başlangıcı bilinmiyor ise) 3 aydır süren EOM Kısaltmalar: TM, timpanik membran. Referanslardan uyarlanmıştır. 1-4

3 AOM Management in Children 653 sağlık kayıtları kullanılarak performans geri dönüşleri ve karar destekleme sistemleri ile birlikte doktorların, klinik uygulama kılavuzlarındaki tedavi önerilerine uyumları da artış göstermiştir. 10 PATOFİZYOLOJİ VE MİKROBİYOLOJİ AOM, her zaman olmasa da, sıklıkla viral bir üst solunum yolu enfeksiyonunu takiben ortaya çıkmaktadır. 11 Enflamasyon sonucunda nazal kaviteler ve nazofarinkste ödem ve buna bağlı olarak östaki tüpünde fonksiyonel bir obstrüksiyon meydana gelmektedir. Ardından orta kulakta dengenin bozulmasına bağlı olarak negatif basınç gelişir. Aradaki basınç farkına bağlı olarak mikrop içeren sekresyonlar üst hava yolu mukozasından orta kulağa geçerek burada hapsolur. Bu olayı bakteriyel replikasyon ve enfeksiyon takip eder Viral enfeksiyonların daha sık olması, immunolojik gelişimin tam olmaması ve östaki tüpü fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak küçük çocuklardaki AOM riski özellikle daha yüksektir. 15 AOM olgularının %96 kadarında kültür, polimeraz zincir reaksiyonu ve antijen belirleme yöntemleri gibi duyarlı testler ile orta kulak sıvısındaki bakteri ve virüsler ya da ikisi birden belirlenebilmektedir. Orta kulakta sıvısı olan ve timpanostomi tüpü yerleştirilmiş olan 79 çocuk ile yapılmış olan bir çalışmada etkenin olguların %66 sında bakteri ve virüsler, %27 sinde bakteriler ve %4 ünde ise sadece virüsler olduğu bulunmuştur. 16 Son 20 yıl içinde pnömokok aşı programlarının yaygın hale gelmesi ile birlikte AOM mikrobiyolojisinde değişiklikler meydana gelmiştir. AOM a en sık neden olan bakteriyel türler arasında Streptokok pnömoni, tiplendirilemeyen Hemofilus influenza ve Moraksella katarhalis yer almaya devam etmektedir. 17 Heptavalan S. pnömoni aşısı (PCV7), 2000 yılında piyasaya sunulmuştur. Bu aşının uygulanmaya başlanmasından kısa bir süre sonra, AOM lu hastalar ile yapılan timpanosentez çalışmalarında diğer mikroplar ile karşılaştırıldığında S. pnömoni nin görülme sıklığında azalma olduğu görülmüştür. 18 PCV7 içinde yer alan S. pnömoni serotiplerinin AOM hastalarındaki görülme sıklığı da azalmaya devam etmiş ve arasında bu serotiplere neredeyse hiç rastlanmamıştır. 17 Ancak hem timpanosentez hem de nazofarengeal kolonizasyon çalışmalarında aşıda yer almayan pnömokokal serotiplerin bu serotiplerin yerine geçtiği anlaşılmıştır. Bunun sonucunda, S. pnömoni insidansı H. influenza insidansıyla aynı, M. katarhalis inkinden ise daha düşük hale gelmiştir yılında yeni 13-valanlı S. pnömoni aşısı PCV13 geliştirilmiştir. 20 Bu yeni aşı da şüphesiz AOM un mikrobiyolojik çevresinde ek bir değişiklik yaratacaktır. TANI AOM tanısı için bir altın standart olmadığı, timpanosentez ile orta kulak sıvısının alınıp kültür yapılması, çok sık uygulanan bir işlem olmadığı için akut orta kulak enfeksiyonu tanısının doğru bir şekilde konmasına yarayacak en iyi klinik yöntemin ne olduğu hala tartışmalıdır. Hastalık seyri boyunca gelişen belirti ve bulgu spektrumunun oldukça geniş olması, kooperasyonu zor olan ya da kulak yolları kulak kiri ile tıkalı olan küçük çocukların muayenesindeki zorluklar ve diğer viral hastalıklar ile örtüşen bulgular (ateş,otalji, huzursuzluk, uykusuzluk) gibi nedenlerden dolayı kesin tanı konması zordur. Çocuğa bakan büyüklerin AOM dan şüphelendiği, 6-35 aylık, 469 hasta ile yapılmış olan bir çalışmada, bu çocukların sadece 237 tanesinin (%50), hastalık için belirlenmiş tanısal kriterlere sahip olduğu anlaşılmıştır. 21 Üstelik çocuğa bakan kişilerin birçoğunun ve hatta bazı sağlık çalışanlarının bile AOM ile kronik EOM arasında ayrım yapmada zorlandığı da bilinmektedir. AOM u olan çocuklarda tedavi planı yaparken tanının kesin olması önemlidir. Üst solunum yolları enfeksiyonu ve kronik EOM u olan çocuklar antibiyotikler ile tedavi edilmemelidir AOM genellikle iyi seyirli bir hastalık olduğu için, AOM u olan

4 654 Rettig & Tunkel çocukların birçoğunda, tedavi için antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur. 25 AOM tedavisinde antibiyotikler ile plasebonun karşılaştırıldığı çalışmaları yorumladığımızda, AOM tanısının daha az kesin olduğu çocuklar ile yapılmış olan çalışmalardan bu çocukların AOM dan daha çok üst solunum yolları enfeksiyonu ve EOM u olan çocuklar olduğunu anlıyoruz. Katı tanısal kriterlerin kullanılması ile tedavideki değişiklikler de etkilenecektir ve daha az olacaktır. Bununla birlikte küçük çocuklardaki AOM un gerçek dünyadaki tanısı ne yazık ki sıklıkla kesin olmaktan uzaktır. Bu çalışmalardan çıkarılacak sonuçlar AOM u olduğu düşünülen çocuklardan oluşan bir kohort için anlamlı olabilir. Amerikan Pediatri Akademisi nin (AAP) 2013 te yayınlamış olduğu kılavuzunda, otoskopik muayene bulgularına dayalı tanısal kriterlere göre bir AOM yönetimi yer almaktadır. (Tablo 2) Bu kılavuza göre timpanik membranda (TM) orta ya da ileri dereceli bombeleşme olan ya da yeni başlayan bir otoresi olan çocuklarda kısa süre önce başlayan kulak ağrısı ile birlikte TM de hafif dereceli bombeleşmesi olan ya da TM de yoğun eritem olan çocuklarda AOM tanısı konmalıdır. Ayrıca OKE si olmayan çocuklarda AOM tanısı konmaması gerektiği söylenmektedir kılavuzu ile karşılaştırıldığında bunun kesin tanı için yeni bir vurgu olduğu anlaşılmaktadır kılavuzunda TM de bombeleşme olması gerekmiyordu ve tanı kesin olmadığında da tedavi ile ilgili öneriler bulunmaktaydı. 26 Böyle kesin tanısal kriterler, AOM için antibiyotiklerin kullanıldığı, 2 adet randomize kontrollü çalışmada da kullanılmıştır. Her ikisinde de plasebo ile karşılaştırıldığında, antibiyotiklerin daha yararlı olduğu bulunmuştur. Daha önceden yapılmış olan çalışmalarda, antibiyotik tedavisinin, AOM u olan çocukların yaklaşık olarak %6 ile %12 sinde iyileşmeye neden olduğu bulunmuştur. Bu son iki çalışmada ise klinik iyileşme oranları %26 ile %35 arasında bulunmuştur. Aradaki farklılık çalışmada kesin tanı almış AOM lu çocukların yer almasından ve klinik iyileşme ölçütlerinin doğasından kaynaklanıyor olabilir. 7,27,28 Hoberman ve meslektaşları, 28 AOM u olan 6-23 ay arasındaki 291 hastayı, 10 gün boyunca ya amoksisilin klavulanat ya da plasebo kullanacak şekilde iki gruba ayırmış ve meydana gelen semptomatik yanıtı ve tedavi başarısızlığını Akut Otitis Media Semptom Şiddeti Ölçeğine göre kaydetmiştir. Tanısal kriterler ise şunlardı: (1) Akut Otitis Media Semptom Şiddeti ölçeğine göre 3+ olan semptomların son 48 saat içinde ortaya çıkması, (2) OKE ve (3) TM de orta ya da belirgin bombeleşme ya da hafif bombeleşme ile birlikte ya otalji ya da TM de belirgin eritem. Tedavi grubunun Akut Otitis Media Semptom Şiddeti ölçeği puanı 7. günde daha düşüktü. (p=.04) 4 ya da 5 ve günlerdeki tedavi başarısızlığı oranları daha düşüktü (sırası ile %4 e karşılık %24 [P<.001] ve %16 ya karşılık %51 [P<.01]). Tahtinen ve meslektaşları 27 6 ile 35 aylık 319 hastayı, 7 gün boyunca amoksisilin klavulanat ya da plasebo alacak şekilde iki gruba ayırmış ve tedavinin başarısız olduğu güne kadar geçen zamanı incelemiştir. Tanısal kriterleri şunlardı: (1) OKE, (2) TM de akut enflamasyon belirtileri ve (3) ateş, kulak ağrısı ya da solunum semptomları gibi akut semptomlar. Tedavi grubundaki hastaların %16.8 inde tedavide başarısızlık meydana gelmişti ve bu oran plasebo grubundaki %44.0 oranına göre anlamlı olarak daha düşüktü (P<.001). Bu çalışmalardaki tedavi gruplarında amoksisilinden ziyade amoksisilin klavulanat kullanılmış olduğuna dikkat etmeliyiz. Antibiyotikler ile elde edilen tedavi yararlarının, plaseboya oranla çok yüksek olmadığını ele alınacak olur ise bu çalışmalardaki bazı sonuç değerlendirmelerinin klinik öneminin yeniden gözden geçirilmesi gerektiği ortaya çıkar. 29,30 Antibiyotiklerden elde edilen düşük orandaki yararın diare ve mantar enfeksiyonları gibi yan etkilerin yanı sıra antibiyotiklerin gereğinden fazla kullanılması ve bakteriyel direnç gibi kaygılar ışığında yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. 7,27,28,31,32 Otoskopi 2013 AAP kılavuzuna göre, kabarıklık ya da otore olmadığı zaman kırmızı kulak zarı ya da kulağın sıvı ile dolması AOM için tanısal bir özellik değildir. OKE olması, AOM tanısı için gereklidir ancak tek başına yeterli değildir çünkü OKE, AOM dan farklı bir kavramdır (Tablo 1 e bakınız). Bir AOM atağından hemen önce

5 AOM Management in Children 655 ya da sonra OKE görülebilmekle birlikte akut bir enfeksiyöz süreç değildir ve genel olarak antibiyotikler ile tedavi edilmesine gerek yoktur. 7,33 TM deki görünüm, hastalık seyri boyunca değişiklik göstermektedir ve klinik durumdaki herhangi bir değişiklik sonrasında muayenenin yinelenmesi önemlidir. TM nin rengi, konumu ve sınırları ile ilgili muayeneye ek olarak otoskopide, pnömatik otoskopi ile TM hareketliliğinin değerlendirilmesi de önemlidir. TM mobilitesinin olmaması ya da azalması ve TM arkasında hava-sıvı seviyesinin olması OKE için tanısal özelliklerdir. Yapılabiliyor ise timpanometri ile TM mobilitesi ve orta kulak uyumu hakkında daha kantitatif veri sağlayabilir. Çocuklarda otoskopi yapılması zor olabilir. Hastanın koopere olmaması, kulak kirinin birikmiş olması, aletlerin yetersiz olması ve otoskopiyi yapan kişinin deneyimsizliği en sık görülen güçlükleridir. Bu zorluklara rağmen 2013 kılavuzunda, AOM yönetiminde kapsamlı bir genel fizik muayene yapılması önerilmektedir ve pediatri uzmanlarına otoskopik ve pnömatik otoskopik becerilerinin arttırılması için eğitim verilmesi gerekliliği kılavuzda vurgulanmaktadır. 7 Amerikan Otolaringoloji Baş ve Boyun Cerrahisi (AAO-HNS) Klinik Uygulamalar kılavuzunda, kulak kirinin alınabileceği önerilmektedir. 35 Tanısal güçlükler nedeniyle hasta, kulak kirinin temizlenmesi ve kulakların otomikroskop ile muayene edilmesi için bir otolaringolojiste gönderilebilir (Kutu 1). YÖNETİM AOM yönetimindeki hedefler semptomların şiddetinin ve süresinin kısaltılmasıdır. Bunun için öncelikle ateş ve ağrının giderilmesi gerekmektedir. Bunların sonucunda işitme ile ilgili sonuçların daha iyi olması ve komplikasyonların önlenmesi hedeflenmektedir. Analjezi Ağrının değerlendirilmesi ve tedavisi, pediatrik hasta grubunda önemli olan ancak gözden kaçırılma olasılığı da yüksek olan bir bileşendir. Ağrının iyi bir şekilde kontrol edilmemesi sonucunda ortaya çıkan sıkıntılı durum duygusal bir travmaya yol açabilir ve hem hastalar hem de hasta yakınlarında anksiyete gelişmesine neden olabilir. 37 Tedavi başlangıcında antibiyotikler kullanılsın ya da kullanılmasın mutlaka ağrı kontrolü sağlanmalıdır çünkü antibiyotik başlansa bile 24 saatten önce ağrıda azalmaya neden olmayacağı unutulmamalıdır. 7,31,38 Otalji tedavisi için oral, topikal ve homeopatik olmak üzere birçok seçenek bulunmakla birlikte bunların çok azı çok iyi bir şekilde araştırılmıştır. 7,39 AOM u olan çocuklarda ağrı kesici olarak en sık kullanılan ilaçlar oral asetaminofen ve ibuprofendir. Randomize, kör ve plasebo kontrollü bir çalışmada hem ibuprofenin hem de asetaminofenin, ağrı üzerindeki etkisinin plasebodan daha üstün olduğu bulunmuştur. Ancak ağrısı süren hastalarda sadece ibuprofenin, plaseboya göre anlamlı bir azalma sağladığı bulunmuştur (ibuprofen alan hastalarda %7, asetaminofen alanlarda %10 ve plasebo alanlarda ise %24; ibuprofen için P<.01). 40 Hem anestetik hem de naturopatik olan topikal damlaların ağrı semptomlarını iyileştirdiğini gösteren küçük çalışmalar bulunmakla birlikte bir Cochrane derlemesinde, bu ilaçların etkinliği ile ilgili bir yorum yapmak için elde verilerin yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 39,41,42 Ağrı kesici ilaçları seçerken, doz ve uygulama yöntemi planlarken, deneyimleri ve tercihlerine önem verilmesi gereken, çocuğa bakan kişilerin de görüşü alınmalıdır. 37 Antibiyotik Tedavisi AOM u olan çocukların OKE sinde varolan bakterileri hedef alan antibiyotik tedavisi hedeflenmektedir. 16 AOM tanısı konduğunda, antibiyotik seçimi ile ilgili iki temel karar bulunmaktadır: (1) Antibiyotiklere hemen mi başlanmalı? (2)

6 656 Rettig & Tunkel Tablo 2 Amerikan Pediatri Akademisi nin 2004 ve 2013 kılavuzlarındaki akut otitis media (AOM) tanısı ve yönetimi açısından temel farklılıklar Olgu 6 aylıktan küçük çocuklar 2004 Antibiyotik ile tedavi et 2013 Öneri yok 2013 teki Değişikliklerin Gerekçesi AOM tanısı Semptom ve belirtilerin aniden ortaya çıkması OKE varlığı Orta kulak enflamasyonu belirti ve bulguları a Kesin olmayan tanı Tedavi kılavuzlarında beklenen ve dahil Çıkarılmıştır edilen durum TM de orta ile ileri dereceli bombeleşme ya da akut otitis eksternaya bağlı olmayan yeni başlangıçlı otore. TM de hafif bombeleşme ve kısa süre önce b başlayan kulak ağrısı c ya da yoğun TM eritemi OKE si olmalı 2004 kriterlerinde tanı daha az kesindi ve tanı kesin olmadığı zaman bile tedavi önerileri yapılmaktaydı En iyi yönetim için AOM tanısının önemi vurgulanmıştır Başlangıçta antibiyotik tedavisi yerine gözlem yapmak Gözlem seçeneği: 6 ay-2 yaş: Tanı kesin değil ise ve hastalık şiddetli değil ise d 2 yaş: Hastalık şiddetli değil ise d Ve tanı kesin ise Gözlemin önerildiği durum: 2 yaş ve kesin olmayan tanı Gözlem seçeneği: 6 ay-2 yaş: Tek taraflı OM, otore yok 2 yaş: Tek taraflı ya da iki taraflı AOM, otore yok Gözlemin önerildiği durum: Yok Genel bakışta olumlu doğal öykü. Kesin tanısal kriterlerin kullanıldığı son çalışmalardan elde edilen antibiyotiklerin düşük fayda sağladığı ile ilgili kanıtlar

7 AOM Management in Children 657 Başlangıçta antibiyotik tedavisinin önerilmesi Antibiyotiklerin önerildiği durumlar: <6 ay: Tüm olgular 6 ay 2 yaş: Kesin tanı ya da hastalık şiddetli e ise kesin olmayan tanı 2 yaş: Kesin tanı ve şiddetli e hastalık Antibiyotik bir seçenek olarak değerlendirilmeli: 6 ay 2 yaş: Kesin olmayan tanı ve şiddetli olmayan d hastalık 2 yaş: Kesin tanı ve şiddetli olmayan d hastalık Antibiyotiklerin önerildiği durumlar: 6 ay 2 yaş: Otore ya da şiddetli e hastalık ya da otore olmadan bilateral 2 yaş: Otore ya da şiddetli e hastalık Antibiyotik bir seçenek olarak değerlendirilmeli: 6 ay 2 yaş: Unilateral, otore yok 2 yaş: Otore olmadan bilateral ya da otore olmadan unilateral 2013 te, tanı kılavuzlarının daha kesin bir hal alması ile antibiyotiklerden elde edilen yarar daha fazla olmuştur. Bilateral hastalık ve otoresi olan AOM için antibiyotik yararı daha fazla olmuştur. İki yeni çalışmada 6-24 ay arasında antibiyotiklerin düşük fayda sağladığı gösterilmiştir. Yineleyen AOM Öneri yok Profilaksiden elde edilen yarar çok Profilaktik antibiyotik reçete etmeyin. Timpanostomi tüpleri önerilebilir düşüktür ve antibiyotik kullanılmasının da antibiyotik direnci ve olumsuz etkiler gibi riskleri bulunmaktadır. Tüpler ile AOM da orta dereceli bir azalma olmuştur. Kısaltmalar: OKE, orta kulak efüzyonu; TM, timpanik membran. a Orta kulak enflamasyonu belirti ve bulguları arasında TM de eritem (izole) ya da tek başına otalji yer almaktadır ( kulaktan/kulaklardan kaynaklanan huzursuzluk olduğunda normal aktivite ya da uykuda bozulma meydana gelir ). b Yakın: <48 saat. c Konuşamayan bir çocuktaki kulak ağrısı, kulağın tutulması, çekilmesi ya da ovalanması ile anlaşılabilir. d 2004 kılavuzunda şiddetli olmayan hastalık son 24 saat içinde hafif otalji ve <39 C ateş olması ile tanımlanmıştır kılavuzunda bu tanım 48 saatten daha kısa süreli hafif otalji ve ateşin 39 C altında olması şeklinde düzeltilmiştir. e Şiddetli semptom ve bulgular 2004 kılavuzunda orta dereceli ya da şiddetli otolaji ya da ateşin 39 C olması idi kılavuzunda bunlara ek olarak 48 saatten daha uzun süren otaljiye de yer verilmiştir. Lieberthal AS, Carroll AE, Chonmaitree T ve ark dan alınmıştır. The diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics 2013;131(3):e964-99; American Academy of Pediatrics Subcommittee on Managemenet of Acute Otitis Media. Diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics 2004;113(5):

8 658 Rettig & Tunkel Kutu 1 Akut otitis media (AOM): ne zaman otolaringoloğa sevk edilmeli? Şu nedenlerden dolayı bir otolaringoloğa sevk yapılmalıdır: Kulak muayene edilemiyor ise Açıklanamayan, ilerleyici ve geri dönüşümü olmayan timpanik membran anormalliği var ise Tedaviye yanıt iyi olmamış ise Yineleyen AOM var ise Eşlik eden, kalıcı ya da ilerleyen işitme güçlükleri var ise Riskli çocuklarda yineleyen AOM var ise AOM komplikasyonu şüphesi var ise Antibiyotik kullanılacak ise tedavi için en iyi seçenek hangisidir? Başlangıçta antibiyotikler ile tedaviye başlayıp başlamama kararı hastanın yaşına, semptomların şiddetine, otore varlığına ve hastalığın tek taraflı olup olmamasına bağlıdır. (Kutu 2, Tablo 2) AAP kılavuzunda otoresi ya da şiddetli semptomları ya da her ikisi birden olan tüm çocuklara ve 2 yaş altında olup bilateral AOM u olan çocuklara antibiyotik başlanması önerilmektedir. 2 yaş altında ve unilateral hastalığı olan ve otoresi olmayan çocuklara ya da 2 yaş ya da daha büyük, bilateral ya da unilateral hastalığı olan ancak otoresi olmayan çocuklara başlangıçta antibiyotik verilmesi yerinde gözlem yapılması da bir seçenektir. (Tablo 2) AOM tanısı almış olan çocuklara, hemen antibiyotik tedavisine başlamadan gözlem yapılması kavramı AAP nin 2004 te ABD de yaptığı önerilerden çok daha önce Avrupa da gelişmiştir. AOM un iyi seyreden doğal hali, AOM tanısının olduğundan fazla konma olasılığının olması ve yan etkiler ve ilaca dirençli mikropların ortaya çıkması gibi antibiyotiklere bağlı potansiyel etkiler nedeni ile gözlem kavramı gündeme gelmiştir. 7,27,28,31,32 Kısa bir süre önce yapılmış olan bir Cochrane derlemesinde, AOM u olan çocukların %82 sinin kendiliğinden iyileştiği bulunmuştur. Antibiyotiklere bağlı olarak semptomlarda hafif bir iyileşme olduğu görülmekle birlikte (2-3. günlerdeki göreceli risk [RR], 0.70; %95 CI, ve 4-7. günlerdeki RR, 0.79; %95 CI ) 2 ile 7. günler arasında 1 çocuğun kulak ağrısının giderilmesi için 20 çocuğun tedavi edilmesi gerektiği bulunmuştur. 31 Antibiyotikler ile TM perforasyonları ve kontralateral AOM ataklarında anlamlı bir azalma olmakla birlikte, 4 hafta ile 3 ay arasındaki timpanometri bulgularında ya da AOM rekürrenslerinin sayısında herhangi bir etkileri olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca en sık görülenleri kusma, diyare ve döküntü olmak üzere, antibiyotiklere bağlı olumsuz etkilerin göreceli riskinde Kutu 2 Akut otitis mediada (AOM) antibiyotik tedavisine başlamak ya da gözlemek Tanı anında AOM tedavisi için antibiyotik başlanması ya da yakın takip ile gözleme alınması kararı şunlara göre verilir: Anne babanın ya da bakıcının verdiği bilgiler ve karar alma sürecinde bilgilendirilerek yer almaları Hastaların durumlarında kötüleşme ya da bozulma olmasının kolaylıkla takip edilebilecek olması Küçük çocukların, (<6 aylık) bilateral AOM u olan çocukların ve otoresi olan çocukların antibiyotik tedavisi alması gerektiğinin anlaşılması Şiddetli semptomları (orta dereceli ya da şiddetli otalji ya da 48 saat veya daha uzun süredir devam eden otalji ya da ateşin 39 C [102 F] veya üzerinde olması) olan çocukların antibiyotik ile tedavi edilmesi gerektiğinin anlaşılması 6-24 ay arasındaki hafif ya da orta dereceli semptomları olan AOM lu çocuklarda antibiyotik kullanılması gerekliliği ile ilgili tartışmaların devam ettiğinin anlaşılması

9 AOM Management in Children 659 %34 kadar bir artış meydana gelmiştir (%95 CI, %16-%55). 31 Hemen antibiyotiklere başlamadan, bir süre gözlem yapılması kararı çocuğa bakan yakınları ile birlikte verilmeli, ağrı yönetiminin evde nasıl yapılacağı ile ilgili bir plan oluşturulmalı ve saat sonra çocuk yeniden değerlendirilerek semptomların devam etmesi ya da kötüleşmesi halinde antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. 7 Uygun koşullarda bu yöntemin uygulanması ile komplikasyon oranlarında herhangi bir artış olmadığını gösteren kanıtlar bulunmaktadır.43 Pediatri uzmanları tarafından çocuğa bakan kişilere, sadece belli koşullar gerçekleştiğinde kullanacakları bir antibiyotik reçetesini önceden de verebilir; buna bekle ve gör reçetesi denilmektedir. (wait and see prescription = WASP)44 Bu yaklaşım ile gözlem için seçilmiş olan çocukların üçte ikisi kadarında gereksiz antibiyotik kullanılmasından kaçınılmış olunmaktadır. 44,45 Antibiyotik Seçimi AOM u olan bir çocukta antibiyotik kullanılması gerekli olur ise en sık görülen patojenler ve bunların duyarlılık patternlerine olduğu kadar ilacın yan etki profilini de değerlendirerek bir antibiyotik tercihi yapılmalıdır kılavuzunda ilk seçenek antibiyoik olarak yüksek doz amoksisilin (90 mg/kg/gün) önerilmektedir. Kısa bir süre önce amoksisilin kullanmış olan, eşlik eden pürülan konjonktiviti bulunan ya da amoksisiline yanıt vermemiş olan hastalarda, beta-laktamazın da eklenmesi gerektiği bildirilmiştir. 7 S. pnömoni nin yüksek doz amoksisiline duyarlılığı %83- %87; H. influenza nınki ise %58-%82 arasındadır. 7 İlginç olarak M. katarhalis in %90 dan fazlası beta-laktamaz pozitif olmakla birlikte 46 bu organizmaya bağlı olarak gelişmiş olan AOM da spontan klinik iyileşme oranlarının yüksek, süpüratif komplikasyon gelişme oranlarının ise düşük olması nedeni ile tedavide ilk seçenek amoksisilin olmaktadır. 7,47,48 Penisiline duyarlı hastalarda, intramüsküler seftriakson da dahil olmak üzere ikinci ya da üçüncü kuşak sefalosporinler kullanılabilir. Penisiline duyarlı hastalarda ya da amoksisiline yanıt alınamamış olan hastalarda kullanılabilecek diğer yararlı alternatifler ikinci ya da üçüncü kuşak sefalosporinler ve klindamisindir. İlk başlanan ilaç ile 48 ile 72 saat içinde iyileşme göstermeyen olgular yeniden değerlendirilmeli ve alternatif başka bir tedavi seçilmelidir. 7 Bu durumda ilk seçenek ilaçlar amoksisilin-klavulanat ve intramüsküler ya da intravenöz seftriakson, bunların alternatifleri ise klindamisin ya da klindamisin ile kombine bir üçüncü kuşak sefalosporindir. Zorlu olgularda drenaj için timpanosentez yapılması ve kültür sonucuna göre tedavi başlanması gerekli olabilir. 7 KOMPLİKASYONLAR AOM sonucunda akut mastoidit, menenjit ve intrakraniyel apse gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Komplikasyonlar (a) intrakraniyel, ekstratemporal, (b) intratemporal, ekstrakraniyel ve (c) ekstratemporal, ekstrakraniyel olarak gruplanabilir. (Tablo 3) En sık görülen komplikasyon süpürasyon ile birlikte TM perforasyonu ve otoredir ancak çok vaka gören bir klinisyen AOM u olan küçük bebeklerde, fasiyal sinir paralizisi ya da akut mastoidit de görebilir. (Şekil 1) Buna benzer süpüratif komplikasyonlar geliştiğinde hastalar agresif antibiyotik tedavisi ve endikasyona göre cerrahi drenaj yapılması için acil olarak ilgili uzmanlara sevk edilmelidir. (otolaringolog ya da beyin cerrahı gibi) Bu komplikasyonlara detaylı bir şekilde değinmek bu makalenin amacı dışında olmakla birlikte ortaya çıkış şekilleri ve tanısal şemaları Tablo 3 te gösterilmiştir. Burada önemli olan bulgu seçilmiş olan çocuklarda antibiyotik verilmesi yerine gözlem yapmanın mastoidit gibi süpüratif komplikasyonlarda anlamlı bir artışa yol açmamış olmasıdır. 43,51

10 660 Rettig & Tunkel Tablo 3 Akut otitis medianın (AOM) komplikasyonları Komplikasyon İntrakraniyel, ekstratemporal Menenjit Prezentasyon Baş ağrısı, mental durum değişikliği, bulantı, kusma, letarji, oral alımın bozulması, nöbetler, meningismus, fokal nörolojik defisitler Tanısal Testler BT veya MRI dan sonra diğer intrakraniyel komplikasyonların dışlanması için LP İntrakraniyel apse Öncelikle BT ve takip için daha duyarlı olan MRI Subdural ya da epidural apse Öncelikle BT ve takip için daha duyarlı olan MRI Otitik hidrosefali (transvers sinüsün obstrüksiyonuna neden olmayan trombüs varlığı) Baş ağrısı, kusma, bulanık görme, nöbetler, abdüsens paralizisi Kitle etkisinin dışlanması için çekilen BT den sonra KİB ın ölçülmesi için LP: KİB yüksek ve sitoloji normal Dural venöz sinüslerin trombozu (lateral ya da sigmoid sinüs tromboflebiti) Baş ağrısı, ense sertliği, ateş, otalji, pastauriküler ağrı ve eritem Kontrastlı BT, MRI/MRA/MRV Ekstrakraniyel, intratemporal Akut mastoidit (Şekil 1 e bakınız) Pastauriküler eritem, hassasiyet, ödem, kulak kepçesinin protrüzyonu BT: kemik yapıda erozyon, mastoid hava boşluklarında bozulma Tedavi Seçenekleri Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü Nöroşirurji konsültasyonu Antibiyotikler KİB ın düşürülmesi için önlemler Antibiyotikler ± antikoagülasyon Miringotomi ± timpanostomi tüpü ± Masteidektomi Pıhtı alınmaya çalışılmalı Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü Masteidektomi ya da subperiostal apsenin aspirasyonu

11 AOM Management in Children 661 Subperiostal apse Postauriküler eritem, hassasiyet, BT: erode mastoid korteksi flüktülans (üzerine basmakla komşuluğunda sıvı birikimi çöken) Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü Masteidektomi ya da apsenin iğne aspirasyonu Petrozit (Gradenigo sendromu) Abdüzens paralizisi ve retrobulber Öncelikle BT ağrı Sinir tutulumu, apikal petrozit için MRI Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü Masteidektomi Fasiyal sinir paralizisi Sıklıkla etkilenen tarafta tam Hastalığın yayılım boyutunu belirleyebilmek olmayan, akut başlangıçlı fasiyel ve kolesteatom ya da başka bir güçsüzlük lezyon varlığını dışlamak için BT Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü Labirintit Akut başlangıçlı SNHL ve vertigo Fizik muayene Antibiyotikler Miringotomi ± timpanostomi tüpü SNHL devam ediyor ise steroid başlanabilir TM perforasyonu Otore Fizik muayene Antibiyotikler Cerrahi iyileşmenin belirlenebilmesi için yakın takip Ekstrakraniyel, intratemporal Sepsis Ateş, letarji, taşikardi, Fizik muayene Antibiyotikler hipotansiyon Miringotomi ± timpanostomi tüpü Kısaltmalar: BT, bilgisayarlı tomografi; KİB, kafa içi basınç; LP, lomber ponksiyon; MRA, manyetik rezonans anjiografi; MRI, manyetik rezonans görüntüleme; MRV, manyetik rezonans venografi; SNHL, sensorinöral işitme kaybı; TM, timpanik membran Referanslardan adapte edilmiştir 3,49,50

12 662 Rettig & Tunkel Şekil 1. Postauriküler eritem ve şişlik ile karakterize akut mastoidit. YİNELEYEN AOM VE TİMPANOSTOMİ TÜPLERİ Son 6 ay içinde en az 3 ya da sonuncusu son 6 ay içinde olan, son 1 yıl içinde en az 4 AOM atağı geçirilmesine tekrarlayan AOM olarak tanımlanmaktadır.7 Tekrarlayan AOM a neden olan risk etmenleri arasında kreşe gitme, erkek cinsiyet, kış mevsimi, pasif tütün maruziyeti, emzik kullanma, kardeş sahibi olma, anne sütü ile beslenmede eksiklik ve başvuru anında semptomların 10 günden daha uzun süredir varolması yer almaktadır AAP kılavuzunda, yineleyen AOM un önlenmesi açısından, hem profilaktik antibiyotik tedavisinin hem de timpanostomi tüpü yerleştirilmesinin etkileri incelenmiştir. Profilaktik antibiyotikler, AOM insidansında, 12 aylık tedavi ile çocuk başına yaklaşık olarak 0.5 ile 1.5 atak azalmaya neden olmaktadır ve 5 çocuğun 1 yıl boyunca tedavi edilmesi ile sadece 1 çocukta tedavi sırasında AOM gelişmesini önlenebilmektedir. 53 Maliyet, yan etkiler, antibiyotik direnci potansiyeli ve tek bir AOM atağının engellenmesi için çok sayıda olgunun tedavi edilmesinin gerekmesi nedeni ile klinik yararın düşük olması gibi etmenlere bağlı olarak 2013 AAP AOM kılavuzunda, yineleyen AOM u olan çocuklara rutin olarak antibiyotik profilaksisinin uygulanması aksine öneriler verilmiştir. 7 Timpanostomi tüpleri Birleşik Devletler de her yıl 15 yaş altındaki 667,000 çocuğa timpanostomi tüpleri takılmaktadır çocuktan birinde ya da popülasyonun %6.8 inde timpanostomi tüpleri 3 yaş altında yerleştirilmektedir. 55 Timpanostomi tüplerinin maliyetleri oldukça fazladır; Birleşik Devletler de hasta başına 2200$ 56, yıllık ise yaklaşık olarak 1.5 milyar $ harcandığı tahmin edilmektedir. Timpanostomi tüplerinin en sık takılma nedenleri işitme güçlüğüne neden olan (OME) kalıcı OKE ya da rekürren AOM dur. Bu cerrahi yöntem daha az sıklıkta AOM tedavisinde başarılı olunamadığında, AOM a bağlı komplikasyonlar tehdit oluşturduğunda ya da uzun süreli Östaki tüpü fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak yapısal TM değişiklikleri meydana gelmiş ise de uygulanmaktadır. 57 Timpanostomi tüpü yerleştirilmesi endikasyonları son zamanlarda detaylı bir şekilde incelenmeye

13 AOM Management in Children 663 başlanmıştır. Timpanostomi tüplerinin özellikle kısa süreli OKE si olan çocuklar ve AOM atakları sık olmayan ya da iyi kaydedilmemiş çocuklarda kullanılarak gereğinden fazla kullanıldığı saptanmıştır. 58 Bu konulara, ulusal bir aşırı uygulama zirve toplantısında değinilmiştir ve timpanostomi tüp yerleştirilmesinin olması gerekenden daha sık uygulanan, potansiyel aşırı uygulanan beş tedaviden biri olduğu bildirilmiştir. 59 Çocuklardaki timpanostomi tüplerinin gereğinden fazla kullanılması ile ilgili benzer görüşler yakın bir zaman önce yayınlanmış, multidisipliner bir klinik uygulama kılavuzunda da yer almaktadır. 1 Timpanostomi tüplerinin yararları ile ilgili çalışmaların birçoğunda OKE ve iletim tipi işitme kaybı üzerindeki olumlu etkisine yoğunlaşılmıştır. 60,61 Yineleyen AOM için timpanostomi tüplerinin kullanılması ile ilgili literatür oldukça azdır; az sayıdaki çalışmalarda uzun süreli OKE si olan çocuklara yer verilmemiştir. AOM un tüp yerleştirilmesine bağlı olarak azaltılması ise orta dereceli etkidedir. OKE si olmayan çocukların yer almadığı yineleyen AOM tedavisi ile ilgili yeni bir çalışmada çocuklar timpanostomi tüpü yerleştirilmesi, amoksisilin profilaksisi ya da plasebo gruplarına ayrılmış ve 2 yıl boyunca takip edilmiştir. Timpanostomi tüpü grubunda AOM ataklarında bir azalma olduğu gözlenmemiştir. 2 Bununla birlikte OKE li çocukların da yer aldığı, yineleyen AOM için yerleştirilmiş timpanostomi tüplerinin araştırıldığı bazı randomize çalışmalarda; AOM ataklarında çocuk başına yılda 0.55 ile 2.5 olacak şekilde hafif bir azalma olduğu gözlenmiştir Yeni bir Cochrane derlemesinde yineleyen AOM için yerleştirilmiş timpanostomi tüplerinin araştırıldığı çalışmalardan 2 tanesi yer almaktaydı ve timpanostomi tüplerinin cerrahiden sonraki 6 ay içinde AOM ataklarında 1.5 a azalma sağladığı anlaşılmıştır. 65 Yineleyen AOM ve timpanostomi tüpleri ile ilgili 5 çalışmanın yer aldığı sistematik bir derlemede, 6 aylık bir süre içinde 1 AOM atağının tüpler ile engellenebilmesi için 2 ile 5 arasında çocuğun tedavi edilmesi gerektiği sonucu çıkmıştır. 66 Yineleyen AOM u olan, 10 aylık ve 2 yaş arasındaki adenoidektomi yapılan ya da yapılmayan ve kronik EOM bulgusu olmayan çocuklarda timpanostomi tüpü yerleştirilmesi ile ilgili yapılmış olan bir çalışmada, tüp cerrahisinden sonraki 12 ay içinde yineleyen AOM un önlenmesi açısından orta dereceli bir yarar sağlandığı bulunmuştur. Tedavi başarısızlığı oranı kontroller ile karşılaştırıldığında timpanostomi tüpü grubunda %13 e, (%95 CI, -%25 ile -%1) timpanostomi tüpü ve adenoidektomi grubunda ise %18 e (%95 CI, -%30 ile -%6) inmiştir. 62 AOM u olan çocuklar (ve bakıcıları), timpanostomi tüpü yerleştirilmesinden sonra yaşam kalitesinde bir iyileşme olduğunu hissedebilir. Bazı çalışmalarda EOM, yineleyen AOM ya da her ikisi birden olmak üzere orta kulak hastalığı olan çocukların timpanostomi tüpü yerleştirilmesinden sonra hastalığa özgü yaşam kalitesi ölçütlerinde bir iyileşme meydana geldiği bulunmuştur. Fiziksel ızdırap, işitme, konuşma, bakan kişinin kaygıları ve duygusal stres başlıklarında iyileşmeler olduğu gözlenmiştir. 56, AAP AOM kılavuzunda yineleyen AOM için klinisyenler timpanostomi tüpü yerleştirilmesini önerebilir ifadesi kullanılmıştır. Yineleyen AOM için tüplerin kullanılması yaygın olarak kabul görmesine rağmen daha önceki kılavuzların pek azında bu endikasyon için tüp yerleştirilmesi ifadesi yer alıyordu. Yineleyen AOM için timpanostomi tüpü yerleştirilmesi kısa bir süre önce yayınlanmış olan Çocuklarda Timpanostomi Tüpü Yerleştirilmesi AAO-HNS Klinik Uygulamalar kılavuzunda da detaylı bir şekilde anlatılmaktadır. 1 Bu AAO-HNS timpanostomi tüpü kılavuzunda muayene sırasında her iki kulakta OKE si olmayan, yineleyen AOM u olan çocuklara timpanostomi tüpü takılmamalıdır gibi bir anahtar aksiyon tanımı yer almaktadır. Bu öneri OKE si olan çocukların dahil edilmediği, yineleyen AOM için antibiyotik profilaksisinin araştırıldığı çalışmalardan elde edilen kanıtlara dayanmaktadır. Bu kanıtlara

14 664 Rettig & Tunkel göre plasebo grubundaki çocukların iyileştikten sonra daha az kulak enfeksiyonu geçirmişlerdir. 25 Bu bulgular, yineleyen AOM un doğal seyrinin iyi olduğunu ve aynı zamanda sevk edilmiş çocuklardaki AOM tanılarında uygunsuzluklar olduğunu da göstermektedir. 70 Kılavuzdaki bu önerinin risk altındaki çocuklara ya da immun yetmezliği olan, ciddi ya da kalıcı AOM u olan, daha önceden bir AOM komplikasyonu gelişmiş olan ya da antibiyotik alerjisi/intoleransı olan çocuklara uygulanmadığına dikkat etmek gerekir. Böyle çocuklarda belirgin bir kulak hastalığı olmasa bile AOM un engellenmesi için daha acil bir şekilde timpanostomi tüpleri takılmalıdır. 57 Aynı kılavuzda yer alan muayene sırasında tek taraflı ya da iki taraflı orta kulak efüzyonu olan YAOM lu çocuklara iki taraflı timpanostomi tüpü yerleştirilmesini önerilmelidir ifadesi temel bir aksiyon bildirimidir. Bu çocuklardaki efüzyon varlığı AOM öyküsüne daha fazla güven sağlamaktadır ve daha fazla AOM a neden olabilecek bir Östaki tüpü disfonksiyonunun halen sürmekte olduğuna işaret etmektedir. Tüpler AOM ataklarının sayısında hafif bir azalma sağlamaktadır. Buna ek olarak ağrının azalması sonradan daha az sıklıkta enfeksiyon gelişmesi ve yaşam kalitesi ölçütlerinde iyileşme gibi ek yarar da sağlamaktadır. Bu bildirimlerin timpanostomi tüplerinin yerleştirilmesini önerdiğine dikkat etmeli ve tüp takılması kararı çocuğa bakan kişiler ile birlikte alınmalıdır. 1 Timpanostomi tüpü yerleştirilmesi ayaktan hasta kliniklerinde gerçekleştirilen güvenilir bir işlemdir. İşlem ile ilgili riskler kısa ve uzun vadede TM üzerindeki etkiler ve genel anesteziye bağlı potansiyel komplikasyonlardır. Hastaların dörtte birinde timpanostomi tüpü yerinde iken geçici bir kulak akıntısı olabilmektedir. Çocukların en az %2 sinde kalıcı TM perforasyonları meydana gelebilmektedir ve üçte birinde de timpanoskleroz gelişmektedir. Diğer kısa ve uzun sürede ortaya çıkan komplikasyonlar arasında granülasyon dokusu gelişmesi, timpanostomi tüplerinin erkenden atılması ya da yer değiştirmesi, fokal atrofi ve artmış kolesteatom riski (RR, 2.6; %95 CI, ) yer almaktadır. 71 Anestezinin potansiyel risklerini daha iyi anlayabilmek için üçüncü basamak bir çocuk hastanesinde timpanostomi tüpü yerleştirilmesi yapılmış olan 3198 çocuk ile gerçekleştirilmiş olan bir çalışmada, çocukların %9 unda minör komplikasyonlar (üst hava yolu obstrüksiyonu, ajitasyon, iyileşme süresinde uzama ve emezis) olduğu, %1.9 unda ise majör komplikasyonların (laringospazm, desatürasyon, bradikardi, ritim bozukluğu ve stridor) olduğu bulunmuştur. Akut ya da kronik hastalığı olan çocuklarda bu oranlar belirgin olarak yüksek çıkmıştır. (olasılık oranı, 2.78; P<.001) 72 Ayaktan işlem yapılan bir günü birlik cerrahi merkezinde otolaringolojik işlem yapılmış olan 4979 hasta (2045 tanesine [%41.1] timpanostomi tüpü yerleştirilmesi uygulanmış) ile yapılmış olan bir başka çalışmada ise genel komplikasyon oranının sadece %0.2 olduğu bunların da adenoidektomi ve/veya tonsillektomi yapılmış olan hastalarda ortaya çıktığı bulunmuştur. 73 Timpanostomi tüpü yerleştirilmesi ile ilgili komplikasyonlar sık görülmemekle birlikte göz ardı edilmemeli ve klinik karar alma aşamasında mutlaka değerlendirmesi yapılmalıdır. Timpanostomi tüpü otoresi Timpanostomi tüpü yerleştirilmesinin bir avantajı; tüp yerleştirilmesinden sonra AOM gelişir ise sistemik antibiyotik vermek yerine topikal antibiyotik uygulaması yapılabilmesidir. Timpanostomi tüpü olan çocuklarda AOM sıklıkla akut timpanostomi tüpü otoresi (TTO) ile kendini gösterir. Bu orta kulaktan timpanostomi tüpü aracılığı ile dış kulak kanalına geçen bir akıntıdır. TTO aynı zamanda timpanostomi tüpü yerleştirilmesinin sık görülen bir postoperatif komplikasyonudur ve bu durumda postoperatif ilk 4 hafta içinde ortaya çıkar. 71 Cerrahiden 4 hafta sonra ortaya çıkan TTO ya gecikmiş otore denilmektedir. Kronik ( 3 ay) ya da yineleyen ( 3 atak) TTO da olabilir. 57 Akut TTO genellikle timpanostomi tüpleri olmayan çocuklarda AOM a neden olan patojenlerin benzerleri ile (S. pnömoni, H. influenza ya da M. katarhalis gibi)

15 AOM Management in Children 665 meydana gelmektedir.16 Yaşı daha büyük olan ve suya maruz kalma öyküsü olan çocuklarda Psödomonas aeruginosa ve Stafilokok aureus gibi patojenler de etken olabilir. 1,74 AAO-HNS timpanostomi tüp kılavuzunda güçlü bir öneri yer almaktadır: Komplike olmayan timpanostomi tüpü otoresinde klinisyenler oral antibiyotik vermeksizin sadece topikal antibiyotikli damla kullanmalıdır. 1 Bu öneri topikal ve sistemik antibiyotiklerin karşılaştırıldığı randomize kontrollü çalışmalardan kaynaklanmaktadır. Bu çalışmaların sonucunda topikal tedavinin tedavi, bakteriyel patojenlerin eradikasyonu ve hasta memnuniyeti açısından daha üstün olduğu gösterilmiştir Onaylanmış topikal damlalar ofloksasin ya da siprofloksasindekzametazon içermektedir. Genellikle ototoksisite yan etiklerinden dolayı aminoglikozit içeren damlalardan kaçınılmalıdır. Yeterli ototopikal tedaviye rağmen TTO da iyileşme olmaz; dış kulak yolundaki bir obstrüksiyona bağlı olarak kulak damlası kullanılamıyor ya da çocuk koopere olamıyor ya da ciddi bir hastalık (sellülit, ateş, ciddi otolji, eşlik eden sinüzit ya da farenjit, immun yetmezlik gibi) şüphesi var ise sistemik antibiyotikleri düşünmek gerekir. Oral antibiyotikler topikal antibiyotikler ile birlikte eş zamanlı kullanılabilir. 1 ÖNLEME 2013 APP kılavuzunda da onaylanmış ileriye yönelik bazı sağlık müdahaleleri ve çevresel etmenler ile AOM insidansında azalma sağlanabilir. Konjüge pnömokokal aşı (PCV7) ile aşılanmanın yaygınlaşması sonucunda AOM (ve komplikasyonları) aşıda yer almayan serotipler ile daha fazla meydana gelmeye başlama eğilimine girdiyse de AOM nedeni ile doktora gitme sıklığında azalma olmuştur. 17,19 Daha yeni olan ve 6 adet ek S. pnömoni serotipi içeren PCV13 ile aşılanma desteklenmelidir. 17,19,20,78 6 aylıktan büyük tüm çocuklara influenza aşısı yapılması önerilmektedir. 79 AOM sıklıkla üst solunum yolları mukozasında predispozan enflamasyona neden olan influenza ardından gelişmektedir. Bu yüzden influenza aşısı ile %55 e kadar etkinlik ile AOM sıklığında bir azalma meydana gelebilir. 7,80-83 Doğumdan sonraki 4-6 ayda kesintisiz anne sütü alınması AOM ve yineleyen AOM sıklığında azalmaya neden olmaktadır. 84,85 Pasif olarak tütün dumanına maruz kalınması orta kulak hastalığı riskinde anlamlı bir artışa neden olmaktadır. 86,87 Anne ve babanın tütün kullanmayı bırakması hastalığın önlenmesinde etkili bir yöntemdir ve doktorlar tarafından mutlaka önerilmelidir. Kreşe gitmek ve emzik kullanmak da OM ile bağlantılı olan diğer değiştirilebilir risk etmenleridir. 87,88 Literatürde OM nin önlenmesi için gıda takviyelerinin bir rolü olduğuna dair düşük düzeyli kanıtlar bulunmaktadır. 89,90 Bangladeş te yapılmış olan büyük, randomize, plasebo kontrollü bir çalışmada haftalık çinko takviyesinin çinko alan gruptaki süpüratif otitis media oranlarında anlamlı bir azalmaya neden olduğu bulunmuştur. (RR, 0.58; %95 CI, ); P =.002) Ancak bu bulgunun gelişmiş ülkeler için nasıl bir öneme sahip olduğu bilinmemektedir. Yakın bir zamanda İtalya da yapılmış olan bir çalışmada yineleyen AOM u olan 116 çocuk plasebo kontrollü vitamin D takviyesi almıştır. Çocuklara 4 ay boyunca ya plasebo ya da vitamin D verilmiştir. Tedavi grubunda az sayıdaki çocukta 1 ya da daha fazla AOM atağı meydana gelmiştir. (P =.03) Serumdaki vitamin D düzeyleri daha yüksek olan hastalarda AOM gelişme riskinin daha düşük olduğu da bildirilmiştir. ( 30 ng/ ml) 89 AOM un önlenmesinde besin takviyelerinin rolünün daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla sayıda, tasarımı iyi olan randomize çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır. TAMAMLAYICI VE ALTERNATİF TIP AOM un önlenmesi ve tedavisi için birçok diyet düzenlemesi, tamamlayıcı ve alternatif tıp seçeneği önerilmiştir ve bulunmaktadır. Buna rağmen bunların

16 666 Rettig & Tunkel kullanılmasını destekleyen yüksek kaliteli kanıtlar yoktur. Naturopatik herbal maddeler topikal analjezik olarak kullanılmaktadır ve klasik anestetik kulak damları ile benzer oranlarda ağrı azalmasına neden oldukları bulunmuştur 41 ancak yararları ile ilgili iyi kanıtlar bulunmamaktadır İsrailli çocuğun yer aldığı randomize, çift kör, plasebo kontrollü bir çalışmada; Ekinezya ile propolis ve vitamin C gibi başka maddeleri de içeren Chizukit isimli bir karışımın üst solunum yolları enfeksiyonları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu karışım kış ayları boyunca günde iki kere verilmiştir. Çalışma sonucunda tedavi grubundakilerde AOM sıklığının %68 daha az olduğu bulunmuştur. (%19.4 e karşılık %43.5 AOM insidansı; P<.001) 91 Bu tip karışımların AOM un önlenmesinde rutin olarak önerilmeye başlanmadan önce içlerindeki maddelerin tek tek inceleneceği, çalışma tasarımın dikkatli bir şekilde hazırlandığı çalışmalar yapılmasına gerek vardır. Probiyotiklerin genel sağlık üzerindeki yararları yaygın bir şekilde desteklenme birlikte bu konu ile ilgili oldukça az sayıda çalışma bulunmaktadır. Çocuklara süt içinde, kapsül formunda, nazal spreyler ve mama şekilde verilmiş olan probiyotikler ile yapılmış olan çalışmaların birbirleri ile uyumsuz sonuçları vardır. Bu çalışmaların bazılarında AOM un önlenmesinde az miktarda bir yarar sağlandığı bulunmuştur aylıktan küçük ve 12 aylığa kadar olan bebeklere probiyotik mama desteği verilerek yapılmış olan plasebo kontrollü bir çalışmada tedavi grubundaki çocukların yaşamlarının ilk 7 ayındaki AOM sıklığında anlamlı bir azalma olduğu ve daha az sayıda antibiyotik reçete edildiği bulunmuştur. 93 Bununla birlikte randomize, kontrollü olan diğer çalışmalarda AOM sıklığında herhangi bir farklılık bulunmamıştır. 94,95 Ksilitol meyvelerde bulunan doğal bir şekerdir. AOM un önlenmesi amacı ile sakız, şurup ve pastil formları uygulanarak birçok inceleme yapılmıştır. Nazofarengeal hücrelere mikrobiyal aderensi azaltır ve S. pnömoninin gen ekspresyonunda değişikliğe neden olur. 92 Yakın bir zaman önce yapılmış olan bir Cochrane derlemesinde kontroller ile karşılaştırıldığında diğer yönlerden sağlıklı olan ve ksilitol kullanmış olan çocukların AOM riskinde %25 azalma olduğu bulunmuştur. (RR, 0.75; %95 CI, ) 96 Bu bulgulara rağmen sık aralıklar ile kullanılması gereksinimi, (çalışmaların çoğunda günde beş kere) gastrointestinal yan etkilerinin sık olması ve uyumun düşük olması nedeni ile ksilitolün klinik yararlılığı sınırlı kalmaktadır AAP kılavuzunda AOM için gözlem yapılması seçeneği ile tamamlayıcı ve alternatif tıp tedavilerinin ek araştırmalar ile karşılaştırılması gerektiği vurgulanmaktadır. Doktorlar tamamlayıcı ve alternatif tıp tedavileri hakkında bilgi verirken uygun uyarılarda bulunmalıdır. Birçok yaklaşımı destekleyen yeterli kanıt olmadığını unutmamalı, olası yan etkileri ve maliyeti dikkatli bir şekilde gözden geçirmelidir. 92 Bu müdahaleler ile ilgili herhangi bir çalışma şüphesiz AOM tanısındaki uyumsuzluklar ile ilgili bilgimiz ve yineleyen AOM tanısı almış çocukların olumlu seyreden doğal akışları ışığında değerlendirilmelidir. RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR VE OTİTİS MEDİA Medikal komorbiditeleri olan, nörokognitif ve/veya iletişim problemleri olan ve Östaki tüp fonksiyonunu etkileyen kraniyofasiyal anormallikleri olan çocuklar sık AOM geçirilmesi ya da orta kulak hastalığı ve buna bağlı iletim tipi işitme kaybı açısından risk altındadır. Bu çocuklara genellikle otitis media yönetimini ve sonuçlarını araştıran çalışmalarda yer verilmemektedir. Aslında 2013 AAP AOM kılavuzu önerilerinde de bu çocuklar dışlanmıştır. Çocuklardaki Timpanostomi Tüpleri AAO-HNS kılavuzunda bu tip yüksek riskli çocukların belirlenmesi özellikle önerilmektedir. Bu çocukların otitis medialarının daha acil ve kronik bir tedavi, sıklıkla da timpanostomi tüpü yerleştirilmesi gerektirdiği vurgulanmaktadır. Risk altındaki çocuklar altta yatan işitme kaybı, otizm spektrumu ve diğer gelişim

OTİTTE ANTİBİYOTİK KULLANIMI

OTİTTE ANTİBİYOTİK KULLANIMI OTİTTE ANTİBİYOTİK KULLANIMI Akut Otitis Media (AOM)» Orta kulağı döşeyen solunum epitelinin inflamasyonu» Özellikle timpan boşluğunun yangısı» EN SIK ANTİBİYOTİK YAZMA NEDENİ 2 6 ay 9 ay 15 ay 24 ay 36

Detaylı

Çocuk Hematoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu. Kocaeli Üniversitesi 9 Ekim 2018 Tıp Fakültesi. Genel Pediatri Poliklinik Olgu Sunumu

Çocuk Hematoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu. Kocaeli Üniversitesi 9 Ekim 2018 Tıp Fakültesi. Genel Pediatri Poliklinik Olgu Sunumu Çocuk Hematoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu Kocaeli Üniversitesi 9 Ekim 2018 Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı İnt. Dr. ve Hastalıkları Yağmur ÇAKIR Anabilim Dalı Genel Pediatri Poliklinik Olgu Sunumu 11 Aralık

Detaylı

YENİ KILAVUZLAR EŞLİĞİNDE OTİT TANI VE TEDAVİSİ

YENİ KILAVUZLAR EŞLİĞİNDE OTİT TANI VE TEDAVİSİ YENİ KILAVUZLAR EŞLİĞİNDE OTİT TANI VE TEDAVİSİ Prof. Dr. Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı www.erginciftci.com OTİT Kulağın Hangi Bölümü? KULAK OTİTİS

Detaylı

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI

TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI TONSİLLOFARENJİT TANI VE TEDAVİ ALGORİTMASI Akut tonsillofarenjit veya çocukluk çağında daha sık karşılaşılan klinik tablosu ile tonsillit, farinks ve tonsil dokusunun inflamasyonudur ve doktora başvuruların

Detaylı

Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke

Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji 12/o4/2014 Akılcı antibiyotik kullanımı Antibiyotiklere

Detaylı

Kış Sezonunda Görülen İnfluenza Virüsü Tipleri ve Tedavide Oseltamivir in Etkinliği

Kış Sezonunda Görülen İnfluenza Virüsü Tipleri ve Tedavide Oseltamivir in Etkinliği 2010-2011 Kış Sezonunda Görülen İnfluenza Virüsü Tipleri ve Tedavide Oseltamivir in Etkinliği Mehmet Ceyhan, Eda Karadağ Öncel, Selim Badur, Meral Akçay Ciblak, Emre Alhan, Ümit Sızmaz Çelik, Zafer Kurugöl,

Detaylı

KLİNİK İNCİLER (ÜST SOLUNUM YOLU ACİLLERİ VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI)

KLİNİK İNCİLER (ÜST SOLUNUM YOLU ACİLLERİ VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI) KLİNİK İNCİLER (ÜST SOLUNUM YOLU ACİLLERİ VE ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI) Dr.Gülbin Bingöl Karakoç Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi K.İnci 1: Bebek K, 2 günlük kız hasta Meme emememe, morarma yakınması

Detaylı

Vaxoral. Tekrarlayan bakteriyel solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde 5. Şimdi. Zamanı. KOAH Kronik bronşit Sigara kullanımı

Vaxoral. Tekrarlayan bakteriyel solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde 5. Şimdi. Zamanı. KOAH Kronik bronşit Sigara kullanımı Tekrarlayan bakteriyel solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde 5 Şimdi KOAH Kronik bronşit Sigara kullanımı Yaşlılık Düşük bağışıklık Hırıltılı öksürük Kirli ortam Pasif içicilik Zamanı Tekrarlayan

Detaylı

Nozokomiyal SSS Enfeksiyonları

Nozokomiyal SSS Enfeksiyonları Nozokomiyal SSS Enfeksiyonları Nozokomiyal SSSİ En ciddi nozokomiyal enfeksiyonlardan biri Morbidite ve mortalite yüksektir. Nozokomiyal SSSİ Tüm HE %0.4 ünden sorumlu. En sık görülen formları: Bakteriyel

Detaylı

FEBRİL NÖBETLER. Doç Dr. Sema Saltık

FEBRİL NÖBETLER. Doç Dr. Sema Saltık FEBRİL NÖBETLER Doç Dr. Sema Saltık FEBRİL NÖBETLER (FN)- TANIM FEBRİL NÖBET (FN): 6 ay- 5 yaş arası çocuklarda, santral sinir sistemi enfeksiyonu veya başka bir etken bulunmaması koşuluyla ateşle birlikte

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Kübra Öztürk Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

Dr. Birgül Kaçmaz Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Dr. Birgül Kaçmaz Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Dr. Birgül Kaçmaz Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD İnhaler uygulama İntraventriküler/intratekal uygulama Antibiyotik kilit tedavisi Antibiyotik içerikli

Detaylı

Orta Kulak İltihabı (Otitis Media)

Orta Kulak İltihabı (Otitis Media) Orta Kulak İltihabı (Otitis Media) Orta Kulak Neresidir : Kulak; Dış, Orta ve İç kulak olmak üzere 3 kısma ayrılarak incelenir.dış kulak yolunun sonunda kulak zarı bulunur. Kulak zarı dış ve orta kulağı

Detaylı

ACOG Diyor ki! İNFLUENZA ŞÜPHELİ VEYA TANILI GEBELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TEDAVİSİ (ACOG Committee Opinion Number: 753.

ACOG Diyor ki! İNFLUENZA ŞÜPHELİ VEYA TANILI GEBELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TEDAVİSİ (ACOG Committee Opinion Number: 753. ACOG Diyor ki! İNFLUENZA ŞÜPHELİ VEYA TANILI GEBELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TEDAVİSİ (ACOG Committee Opinion Number: 753. Eylül 2018) Özeti yapan: Dr. Ahmet Erol ÖZET: Gebeler ve postpartum kadınlar, mevsimsel

Detaylı

Astım hastalarının hava yollarındaki aşırı hassasiyet, hava akım kısıtlanması ve aşırı mukus salgılanması

Astım hastalarının hava yollarındaki aşırı hassasiyet, hava akım kısıtlanması ve aşırı mukus salgılanması Bölüm 11 Astım ve Cerrahi İşlemler Astım ve Cerrahi İşlemler Dr. Gözde KÖYCÜ ve Dr. Ferda Öner ERKEKOL Astım hastalarının hava yollarındaki aşırı hassasiyet, hava akım kısıtlanması ve aşırı mukus salgılanması

Detaylı

Su Çiçeği. Suçiçeği Nedir?

Su Çiçeği. Suçiçeği Nedir? Suçiçeği Nedir? Su çiçeği varisella zoster adı verilen bir virüs tarafından meydana getirilen ateşli bir enfeksiyon hastalığıdır. Varisella zoster virüsü havada 1-2 saat canlı kalan ve çok hızlı çoğalan

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ Prof.Dr.Ayşe Kılıç draysekilic@gmeil.com AMAÇ Lokomotor sistemin temel yapılarını ve çocuklarda görülen yakınmalarını, öykü, fizik muayene ve basit tanı yöntemlerini öğrenmek

Detaylı

PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ

PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ N Emiralioğlu, U Özçelik, G Tuğcu, E Yalçın, D Doğru, N Kiper Hacettepe Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Genel Bilgiler Primer

Detaylı

AKUT OTİTİS MEDİA. Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD

AKUT OTİTİS MEDİA. Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD AKUT OTİTİS MEDİA Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD AKUT OTİTİS MEDİA TANIM Akut semptomların olması + Orta kulak sıvısı (Kulak ağrısı, ateş...) EPİDEMİYOLOJİ

Detaylı

YILIN SES GETİREN MAKALELERİ

YILIN SES GETİREN MAKALELERİ YILIN SES GETİREN MAKALELERİ Dr. Yeşim Uygun Kızmaz SBÜ Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğt. ve Araş. Hastanesi Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Aylık Toplantısı 25.12.2018,

Detaylı

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir.

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir. TERCİH EDİLEN YAKLAŞIM MODELİ KILAVUZLARI İÇİN ÖZET KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMELER Giriş Bunlar Akademinin tercih edilen yaklaşım modeli kılavuzlarının özet kriterleridir. Tercih edilen yaklaşım model

Detaylı

İnfektif Endokardit 2015 Rehberi nde neler değişti?

İnfektif Endokardit 2015 Rehberi nde neler değişti? İnfektif Endokardit 2015 Rehberi nde neler değişti? Dr. Özlem Kurt Azap Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD KLİMİK 2016, 30. YIL KURULTAYI 1 Sunum planı

Detaylı

DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER

DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER DİRENÇLİ BAKTERİ ENFEKSİYONLARINA KARŞI KULLANILAN ANTİBİYOTİKLER 1. Vankomisin Vankomisin, Nocardia Orientalis in (eskiden Streptomyces orientalis olarak bilinen) belli suşlarından elde edilen amfoterik

Detaylı

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi Etiyoloji Tanı Klinik Tedavi TANIM-EPİDEMİYOLOJİ Adrenal

Detaylı

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi. Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Doğum Mevsimi İlişkisi Dr. Özlem HEKİM BOZKURT Dr. Koray KARA Dr. Genco Usta Giriş DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), çocukluk çağının en sık görülen

Detaylı

Prof Dr Salim Çalışkan. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi

Prof Dr Salim Çalışkan. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi Prof Dr Salim Çalışkan İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi FC 12y K Tekrarlayan İYE İYE dikkat çeken noktalar Çocukluk çağında 2.en sık enfeksiyondur Böbrek parankimi zarar görebilir (skar) Skara

Detaylı

Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü ve Amacı

Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü ve Amacı Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü ve Amacı Antibiyotik direnci, toplum sağlığını tehdit eden en önemli unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu problemin kontrolü için, toplumun ve siyasi yetkililerin

Detaylı

Gebelik ve Trombositopeni

Gebelik ve Trombositopeni Gebelik ve Trombositopeni Prof.Dr. Sermet Sağol EÜTF Kadın Hast. ve Doğum AD Gebelik ve Trombositopeni Kemik iliğinde megakaryosit hücrelerinde üretilir. Günde 35.000-50.000 /ml üretilir. Yaşam süresi

Detaylı

Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip. Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu. *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi

Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip. Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu. *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Merkezi sinir sistemi

Detaylı

Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi

Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Özlem Özcan Çelebi Atriyal Fibrilasyonda Akılcı İlaç Kullanımı Dr Özlem Özcan Çelebi Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda en uygun maliyetle ve

Detaylı

PERİKARDİT GİRİŞ PATOFİZYOLOJİ. Dr. Neslihan SAYRAÇ

PERİKARDİT GİRİŞ PATOFİZYOLOJİ. Dr. Neslihan SAYRAÇ GİRİŞ Perikard PERİKARDİT Dr. Neslihan SAYRAÇ AÜTF Acil Tıp Anabilim Dalı 05/01/2010 Visseral Parietal 50 ml seröz sıvı İnsidansı net olarak bilinmiyor Ancak acil servise AMI olmayan göğüs ağrısı ile başvuran

Detaylı

AYDINLATILMIŞ HASTA ONAM FORMU

AYDINLATILMIŞ HASTA ONAM FORMU AYDINLATILMIŞ HASTA ONAM FORMU Anabilim Dalı / Klinik Adı: Hastanın Adı, Soyadı: Baba adı: Doğum tarihi: Ana adı: TC Kimlik No: Planlanan girişimin adı: MİRİNGOTOMİ (Kulak zarının çizilmesi) veya VENTİLASYON

Detaylı

Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım

Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım 1 Çocuk Sağlığında Eşitsizlikler (DSÖ verileri 1999) Yılda 10 milyon çocuk 5. yaşlarını kutlayamadan ölmektedir 2020 e kadar aynı Geri kalmış-gelişmekte olan ülkelerde

Detaylı

Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI

Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI Ia.CERRAHİ PROFİLAKSİ TALİMATI CERRAHİ BİRİMLERDE ANTİBİYOTİK PROFLAKSİSİ TALİMATI AMAÇ: Operasyon sırasında potansiyel patojen mikroorganizmaların dokularda üremesini engelleyerek cerrahi alan İnfeksiyonu

Detaylı

DÖNEM III KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI

DÖNEM III KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI DÖNEM III KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI Konu: KBB hastalıklarında tanı ve muayene yöntemleri Amaç: Bu dersin sonunda dönem 3 öğrencileri KBB hastalıklarında tanı ve muayene yöntemlerini KBB hastalıklarında

Detaylı

KANITLARIN KATEGORİSİ

KANITLARIN KATEGORİSİ EPOS 2007 AMAÇLAR VE HEDEFLER Rinosinüzit, topluma büyük bir mali yük oluşturan, önemli ve gittikçe artan bir sağlık sorunudur. Bu el kitabı, rinosinüzitin tanısı ve tedavisi hakkında kanıta dayalı öneriler

Detaylı

SPONDİLODİSKİTLER. Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR

SPONDİLODİSKİTLER. Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR SPONDİLODİSKİTLER Dr. Nazlım AKTUĞ DEMİR Vertebra Bir dizi omurdan oluşur Vücudun eksenini oluşturur Spinal kordu korur Kaslar, bağlar ve iç organların yapışacağı sabit bir yapı sağlar. SPONDİLODİSKİT

Detaylı

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dahili Servisler Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHP) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), her 10 çocuktan birinde görülmesi, ruhsal, sosyal

Detaylı

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir.

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir. TERCİH EDİLEN YAKLAŞIM MODELİ KILAVUZLARI İÇİN ÖZET KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMELER Giriş Bunlar Akademinin tercih edilen yaklaşım modeli kılavuzlarının özet kriterleridir. Tercih edilen yaklaşım model

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane

Detaylı

Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları

Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Ankara,

Detaylı

Tularemi Tedavi Rehberi 2009. Doç. Dr. Oğuz KARABAY Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği

Tularemi Tedavi Rehberi 2009. Doç. Dr. Oğuz KARABAY Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Tularemi Tedavi Rehberi 2009 Doç. Dr. Oğuz KARABAY Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği 1 Rehber nasıl hazırlandı? Güncel kaynaklar 5 rehber, İnternet

Detaylı

ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM?

ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM? ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM? Dr. Murat Kutlu Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Giriş İnfluenza sendromu genellikle ani başlangıçlı

Detaylı

Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi:

Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 30.06.2018 » İnfluenzanın Tanımı» İnfluenza Bulaş Türleri» İnfluenza Nasıl Bulaşır?» Konak Seçimi» Klinik

Detaylı

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir.

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir. ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI ETACİD % 0,05 Nazal Sprey 2. BİLEŞİM Etkin madde: Mometazon furoat 50 mikrogram/püskürtme 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ETACİD erişkinler, adolesanlar ve 6-11 yaş arasındaki çocuklarda

Detaylı

TC Sağlık Bakanlığı nın Beşeri ve Tıbbi Ürünlerin Tanıtımı Faaliyetleri hakkında yayınladığı yönetmelik gereği bu toplantıda Akılcı İlaç Kullanımı

TC Sağlık Bakanlığı nın Beşeri ve Tıbbi Ürünlerin Tanıtımı Faaliyetleri hakkında yayınladığı yönetmelik gereği bu toplantıda Akılcı İlaç Kullanımı TC Sağlık Bakanlığı nın Beşeri ve Tıbbi Ürünlerin Tanıtımı Faaliyetleri hakkında yayınladığı yönetmelik gereği bu toplantıda Akılcı İlaç Kullanımı oturumu yer almaktadır. Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarında

Detaylı

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor. Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları

Detaylı

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Yasemin ELİTOK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Tanı olanaklarının gelişmesi ve sağlık kuruluşlarından yararlanma olanaklarının artması, Toplumun bilgi seviyesinin

Detaylı

Kemik ve Eklem Enfeksiyonları. Dr Fahri Erdoğan

Kemik ve Eklem Enfeksiyonları. Dr Fahri Erdoğan Kemik ve Eklem Enfeksiyonları Dr Fahri Erdoğan KEMİK VE EKLEM ENFEKSİYONLARI Erken tanı ve tedavi Sintigrafi, MRI Artroskopik cerrahi Antibiyotik direnci Spesifik M.Tuberculosis M. Lepra T.Pallidumun Nonspesifik?

Detaylı

Kasık Komplikasyonları ve Yönetimi. Doç.Dr.Gültekin F. Hobikoğlu Medicana Bahçelievler

Kasık Komplikasyonları ve Yönetimi. Doç.Dr.Gültekin F. Hobikoğlu Medicana Bahçelievler Kasık Komplikasyonları ve Yönetimi Doç.Dr.Gültekin F. Hobikoğlu Medicana Bahçelievler Femoral Komplikasyonlar External kanama ve hematom (%2-15) Psödoanevrizma (%1-5) Retroperitoneal hematom (

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;

Detaylı

Rinosinüzit burun boþluðu ve sinüsleri döþeyen müköz

Rinosinüzit burun boþluðu ve sinüsleri döþeyen müköz Klinik Pediatri, 2003;2(2):64-68. Çocuklarda Rinosinüzitlerin Tedavisi Prof. Dr. Sadýk DEMÝRSOY* Rinosinüzit burun boþluðu ve sinüsleri döþeyen müköz membranlarýn (nöroepitel dahil), bu kavitelerdeki sývýlarýn,

Detaylı

Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonlarında Acile Başvuru Şikayetleri ve Gözümüzden Kaçanlar. Doç. Dr. Evvah Karakılıç MD, PhD.

Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonlarında Acile Başvuru Şikayetleri ve Gözümüzden Kaçanlar. Doç. Dr. Evvah Karakılıç MD, PhD. Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonlarında Acile Başvuru Şikayetleri ve Gözümüzden Kaçanlar Doç. Dr. Evvah Karakılıç MD, PhD. SSS Enfeksiyonları Amaç; SSS enfeksiyonları; Klinik tabloyu tanımak Yaşamı tehdit

Detaylı

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir.

Yapılan her öneri için bakım sürecinde önemini gösterecek açık bir sıralama verilmelidir. TERCİH EDİLEN YAKLAŞIM MODELİ KILAVUZLARI İÇİN ÖZET KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMELER Giriş Bunlar Akademinin tercih edilen yaklaşım modeli kılavuzlarının özet kriterleridir. Tercih edilen yaklaşım model

Detaylı

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B

Detaylı

Ertuğrul GÜÇLÜ, Gülsüm Kaya, Aziz Öğütlü, Oğuz Karabay. Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.

Ertuğrul GÜÇLÜ, Gülsüm Kaya, Aziz Öğütlü, Oğuz Karabay. Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Ertuğrul GÜÇLÜ, Gülsüm Kaya, Aziz Öğütlü, Oğuz Karabay Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Giriş Enterococcus spp. Hastane ortamında haftalarca yaşayabilir

Detaylı

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU Önsöz... IX-X Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu... XI Hemofili Bilimsel Alt Komitesi Üyeleri (2014-2018 dönemi)... XI Kısaltmalar... XII I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANISI TANIM...

Detaylı

H60 Otitis eksterna H60.0 Dış kulak apseleri H60.1 Dış kulak sellüliti H60.2 Malign otittis eksterna H60.3 Enfektif otitis eksterna, diğer

H60 Otitis eksterna H60.0 Dış kulak apseleri H60.1 Dış kulak sellüliti H60.2 Malign otittis eksterna H60.3 Enfektif otitis eksterna, diğer Dış kulak hastalıkları (H60-H62) Otitis eksterna H60 H60.0 Dış kulak apseleri Aurikula veya dış kulak yolunda vezikül Aurikula veya dış kulak yolunda karbonkül Aurikula veya dış kulak yolunda fronkül H60.1

Detaylı

Burun yıkama ve sağlığı

Burun yıkama ve sağlığı Burun yıkama ve sağlığı Yayınlanmış bir çok klinik çalışmada günlük yapılan nazal yıkmanın burnumuzla ilgili yaşam kalitesini arttırdığı ve sinüslerimizden kaynaklanan semptomları azalttığı gösterilmiştir.

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞI BAŞ AĞRILARINA YAKLAŞIM. Doç. Dr. Sebahattin VURUCU GATF Çocuk Nörolojisi BD

ÇOCUKLUK ÇAĞI BAŞ AĞRILARINA YAKLAŞIM. Doç. Dr. Sebahattin VURUCU GATF Çocuk Nörolojisi BD ÇOCUKLUK ÇAĞI BAŞ AĞRILARINA YAKLAŞIM Doç. Dr. Sebahattin VURUCU GATF Çocuk Nörolojisi BD Tanım Orbitomeatal çizginin üzerinde hissedilen ağrılar baş ağrıları olarak değerlendirilir Epidemiyoloji Çocuklarda

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

Sunum planı. Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet

Sunum planı. Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet Sunum planı Epidemiyoloji Tanım Sınıflama Değerlendirme Tedavi Özet En sık hekime başvuru nedeni Okul çağındaki çocuklarda %35-40 viral enfeksiyonlar sonrası 10 gün %10 çocukta 25 günü geçer. Neye öksürük

Detaylı

ALLERJİK RİNİT ve EŞLİK EDEN HASTALIKLAR

ALLERJİK RİNİT ve EŞLİK EDEN HASTALIKLAR ALLERJİK RİNİT ve EŞLİK EDEN HASTALIKLAR Dr. İpek Türktaş Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Çocuklarda: %8.6-15.4 Erişkinde: %20 AKINTI KAŞINTI Allerjik Selam Allerjik Rinit Bulguları AKSIRMA ATAKLARI

Detaylı

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi

Detaylı

Tetanoz Acil Serviste Tanı Yaralanmalarda Profilaksi. Uzm.Dr.İlhan UZ

Tetanoz Acil Serviste Tanı Yaralanmalarda Profilaksi. Uzm.Dr.İlhan UZ Tetanoz Acil Serviste Tanı Yaralanmalarda Profilaksi Uzm.Dr.İlhan UZ Tetanoz Latince gerilme anlamına gelir. İstemli kasların tonik spazmıyla karakterize akut bir toksemidir. Etken: Clostridium tetani

Detaylı

Aşağıdaki 3 kriterin birlikte olması durumunda derin cerrahi alan enfeksiyonu tanısı konulur.

Aşağıdaki 3 kriterin birlikte olması durumunda derin cerrahi alan enfeksiyonu tanısı konulur. TYBD SEPSİS ÇALIŞMASI ENFEKSİYON TANIMLARI Derin Cerrahi Alan Enfeksiyonu(DCAE) Aşağıdaki 3 kriterin birlikte olması durumunda derin cerrahi alan enfeksiyonu tanısı konulur. 1.Cerrahi girişimden sonraki

Detaylı

MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Mine SERİN 1, Ali CANSU 1, Serpil ÇELEBİ 2, Nezir ÖZGÜN 1, Sibel KUL 3, F.Müjgan SÖNMEZ 1, Ayşe AKSOY 4, Ayşegül

Detaylı

ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Prof. Dr. Abdullah Sayıner

ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Prof. Dr. Abdullah Sayıner ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Abdullah Sayıner Akut bronşit Beş günden daha uzun süren öksürük (+/- balgam) Etkenlerin tamama yakını viruslar Çok küçük bir bölümünden Mycoplasma, Chlamydia,

Detaylı

BOYUN VE BEL FITIKLARI

BOYUN VE BEL FITIKLARI BOYUN VE BEL FITIKLARI Genel Bilgilendirme Boynumuzda 7 adet belimizde ise 5 adet omurga kemiği vardır. Bu kemikler arasında da disk adı verilen kıkırdak yapılar bulunmaktadır. Diskler omurganın hareketliliğine

Detaylı

AÇIK ve LAPORASKOPİK CERRAHİDE HEMŞİRELİK BAKIMI HEMŞİRE SEHER KUTLUOĞLU ANTALYA ATATÜRK DEVLET HASTANESİ

AÇIK ve LAPORASKOPİK CERRAHİDE HEMŞİRELİK BAKIMI HEMŞİRE SEHER KUTLUOĞLU ANTALYA ATATÜRK DEVLET HASTANESİ AÇIK ve LAPORASKOPİK CERRAHİDE HEMŞİRELİK BAKIMI HEMŞİRE SEHER KUTLUOĞLU ANTALYA ATATÜRK DEVLET HASTANESİ SUNU PLANI Açık ve kapalı cerrahide hemşirelik bakım amacı Açık ve kapalı cerrahide hemşirelik

Detaylı

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır.

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Bölüm 9 Astım ve Gebelik Astım ve Gebelik Dr. Metin KEREN ve Dr. Ferda Öner ERKEKOL Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Erişkinlerde astım görülme

Detaylı

İşeme Eğitimi Olmayan Çocukta İdrar Yolu Enfeksiyonu ve VUR

İşeme Eğitimi Olmayan Çocukta İdrar Yolu Enfeksiyonu ve VUR İşeme Eğitimi Olmayan Çocukta İdrar Yolu Enfeksiyonu ve VUR Dr. Selçuk Yücel Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı İstanbul Tarihsel Dogma VUR İYE Skar gelişimi

Detaylı

7.EKMUD Kongresi,Antalya-Türkiye GÜNAYDIN

7.EKMUD Kongresi,Antalya-Türkiye GÜNAYDIN 7.EKMUD Kongresi,Antalya-Türkiye GÜNAYDIN SENDROMİK YAKLAŞIM NEDİR? DR.GÜLAY KORUKLUO LU HALK SA LI I GENEL MÜDÜRLÜ Ü ULUSAL VİROLOJİ REFERANS LABORATUVARI 7.EKMUD Kongresi,Antalya-Türkiye Sendrom; belirli

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii Ulusal Tanı ve Tedavi Kılavuzu Çalışma Grupları... iv Kısaltmalar... vii Tablolar Listesi... xiii Şekiller Listesi...

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii Ulusal Tanı ve Tedavi Kılavuzu Çalışma Grupları... iv Kısaltmalar... vii Tablolar Listesi... xiii Şekiller Listesi... HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU İÇİNDEKİLER Önsöz... iii Ulusal Tanı ve Tedavi Kılavuzu Çalışma Grupları... iv Kısaltmalar... vii Tablolar Listesi... xiii Şekiller Listesi... xiii I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANI

Detaylı

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur. Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül

Detaylı

Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum

Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum Bölüm 28 Çocuğum Astımlı mı Kalacak? Dr. S. Tolga YAVUZ Astım hastalarında görülen öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi yakınmaların sebebi, solunum yollarında ortaya çıkan ve şiddeti zaman içinde değişmekle

Detaylı

Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü

Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü Amaç Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Uyku Bozuklukları Laboratuvarı nda tetkik edilen 86 hastanın klinik ve polisomnografik

Detaylı

ÜRÜN BİLGİSİ. CLAVOMED FORTE 250 mg / 62,5 mg Oral Süspansiyon Hazırlamak İçin Kuru Toz

ÜRÜN BİLGİSİ. CLAVOMED FORTE 250 mg / 62,5 mg Oral Süspansiyon Hazırlamak İçin Kuru Toz 1. ÜRÜN ADI ÜRÜN BİLGİSİ CLAVOMED FORTE 250 mg / 62,5 mg Oral Süspansiyon Hazırlamak İçin Kuru Toz 2. BİLEŞİM Etkin madde: Her 5 ml de; Amoksisilin Klavulanik asit 250.00 mg 62.5 mg 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR

Detaylı

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal

Detaylı

Omurga-Omurilik Cerrahisi

Omurga-Omurilik Cerrahisi Omurga-Omurilik Cerrahisi BR.HLİ.017 Omurga cerrahisi, omurilik ve sinir kökleri ile bu hassas sinir dokusunu saran/koruyan omurga üzerinde yapılan ameliyatları ve çeşitli girişimleri içerir. Omurga ve

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 6 Aralık 2016 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 6 Aralık 2016 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Onkoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 6 Aralık 2016 Salı Ar. Gör. Dr. Abdullah Heybeci Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Saime Tuncer Prof.

Detaylı

Çocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı

Çocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı Çocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı Doç. Dr. Betül ULUKOL AKBULUT Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı Ateş Hipotalamik set-point in yükselmesi Çevre ısısının çok artması Ektodermal

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 DSÖ tahminlerine

Detaylı

Çocukluk Çağı Aşılamaları. Doç. Dr. Güldane Koturoğlu

Çocukluk Çağı Aşılamaları. Doç. Dr. Güldane Koturoğlu Çocukluk Çağı Aşılamaları Doç. Dr. Güldane Koturoğlu Rutin Aşı Takvimi-2012 ÖNERİLEN RUTİN AŞI PROGRAMI-2012 Ulusal aşı programı DOĞUM 1. AYIN SONU 2. AYIN SONU 4. AYIN SONU 6. AYIN SONU HEPATİT B 1. Doz

Detaylı

Bu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır:

Bu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır: Genetik danışma, genetik düzensizliklerin temelini ve kalıtımını inceleyerek hasta ve/veya riskli bireylerin hastalığı anlayabilmesine yardımcı olmak ve bu hastalıklar açısından evliliklerinde ve aile

Detaylı

Özgün Problem Çözme Becerileri

Özgün Problem Çözme Becerileri Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

Kesici Delici Alet Yaralanmaları ve Takibi

Kesici Delici Alet Yaralanmaları ve Takibi Kesici Delici Alet Yaralanmaları ve Takibi Dr. Şükran KÖSE Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Sunum Planı Kesici-delici alet yaralanmalarında

Detaylı

Akut Apandisit Tanısal Yaklaşımlar

Akut Apandisit Tanısal Yaklaşımlar Apandisit; Akut Apandisit Tanısal Yaklaşımlar Dr. Selcan ENVER DİNÇ ACİL TIP ABD. 09.03.2010 Acil servise başvuran karın ağrılı hastalarda en sık konulan tanılardan bir tanesidir. Apandektomi dünya genelinde

Detaylı

Dr. Mustafa Hasbahçeci

Dr. Mustafa Hasbahçeci Dr. Mustafa Hasbahçeci Kaynaklar Tokyo Guidelines for acute cholangitis-2007 *Background: Tokyo Guidelines for the management of acute cholangitis and cholecystitis. J Hepatobiliary Pancreat Surg. 2007;14(1):1-10.

Detaylı

Açılış Konuşması. Binlerce çalışma var ama nelere dikkat etmeliyiz?

Açılış Konuşması. Binlerce çalışma var ama nelere dikkat etmeliyiz? Açılış Konuşması Son 15-20 yılda, bağırsak florasının insan sağlığı üzerindeki önemi anlaşıldı Bu nedenle; bakteri kolonizasyonumuzu fayda sağlayacak şekilde değiştirme fikri ve çalışmaları hızla arttı..

Detaylı

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit NEFRİT Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Genel Bilgiler Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron

Detaylı

SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI

SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI SİNÜS - AĞRI, BASINÇ, AKINTI Yardım edin sinüslerim beni öldürüyor! Bunu daha önce hiç söylediniz mi?. Eğer cevabınız hayır ise siz çok şanslısınız demektir. Çünkü her yıl milyonlarca lira sinüs problemleri

Detaylı

Pankreas Kisti Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu

Pankreas Kisti Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu Tarih :././20 Hastanın adı ve soyadı: Protokol numarası: Pankreas Kisti Ameliyatı Bilgilendirilmiş Onam Formu Bana yapılan muayene ve tetkikler sonucunda doktorlarım tarafından, pankreasımda iltihabi kist

Detaylı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV Sunu planı NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON DOÇ. DR. HAKAN TOPAÇOĞLU İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neden Endikasyonlar Kontrendikasyonlar Hasta seçilmesi Komplikasyonlar Solunum yetmezliği IMV

Detaylı

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI D.P.Ü. KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ DAMAR HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR PROF. DR. AHMET HAKAN VURAL OP. DR. GÜLEN SEZER ALPTEKİN ERKUL OP. DR. SİNAN ERKUL

Detaylı

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE):

Pulmoner Emboli Profilaksisi. Tanım. Giriş. Giriş 12.06.2010. Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD. Pulmoneremboli(PE): Pulmoner Emboli Profilaksisi Dr. Mustafa YILDIZ Fırat Üniversitesi Acil Tıp AD m Pulmoneremboli(PE): Bir pulmonerartere kan pıhtısının yerleşmesi Distaldeki akciğer parankimine kan sağlanaması Giriş Tipik

Detaylı