Hatice ULU Ziraat Mühendisi İzmir İl Müdürlüğü ÜLKEMİZDE GIDA GÜVENLİĞİ MEVZUATI VE AB YE İHRACAT GEREKLİLİKLERİ

Transkript

1 Hatice ULU Ziraat Mühendisi İzmir İl Müdürlüğü ÜLKEMİZDE GIDA GÜVENLİĞİ MEVZUATI VE AB YE İHRACAT GEREKLİLİKLERİ

2 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

3 Yeni yaklaşımlarla birlikte Gıda Güvenliğinin yeniden tesis edilmesi amacıyla A.B Eşleştirme Projesi başlatılmıştır.

4 BU PROJE TÜRKİYE DEKİ GIDA GÜVENLİĞİ VE KONTROLÜ SİSTEMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI VE GÜÇLENDİRİLMESİ AVRUPA BİRLİĞİ EŞLEŞTİRME PROJESİDİR.

5 Bakanlığımız ile Almanya Tüketiciyi Koruma, Gıda ve Tarım Federal Bakanlığı nca ve Tüketiciyi Koruma ve Gıda Güvenliği Federal Ofisi ve Litvanya Cumhuriyeti Gıda ve Veteriner Hizmetleri ile ortaklaşa yürütülecek olan Türkiye deki Gıda Güvenliği ve Kontrolü Sisteminin Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi Avrupa Birliği Eşleştirme Projesi Nisan 2006 tarihinde başlamıştır.

6 Projenin genel amacı; Tarım ve Köyişleri Bakanlığı nın merkezi ve merkezi olmayan düzeydeki yasal ve teşkilat yapılarının güçlendirilmesi, gıda güvenliğinin ve Türkiye deki gıda kontrol sisteminin uygulama ve yürütme etkinliğinin artmasının sağlanması için özel sektör katılımlarının geliştirilmesi olmakla birlikte

7 Projenin amacı; Mevcut Türk Gıda Kanununun 178/2002 numaralı Konsey Tüzüğü ile uyumu ve değişimi ve Gıda Kontrol Sisteminin verimli ve etkili uygulanmasının sağlanması amacıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığı nın kapasitesinin güçlendirilmesidir.

8 AB eşleştirme projesi kapsamında aşağıda belirtilen 12 bileşen üzerinde çalışılmıştır.

9 Bileşen 1-Merkezi ve il düzeyindeki gıda idaresinin organizasyon yapısının,yönetim ve personel kapasitelerine gore gıda güvenliği kontrolünde AB standa r tlarına gore geliştirilmesi. Aktiviteler: 1. İdari yapının geliştirilmesi için strateji oluşturulması ve komite kurulması 2. Merkezi ve iller düzeyindeki mevcut gıda güvenliği ve kontrolü sisteminin değerlendirilmesi.

10 3. Gıda güvenliği idari yapısının yeniden yapılanması ve bu kapsamda AB koşullarına uygun olarak gıda güvenliği ve kontrolü hizmetlerinde görev dağılımlarının belirlenmesi, hizmetler kapsamında ihtiyaç duyulan personelin tanımlanması, 4. İnsan kaynakları idaresi konusunda workshop.

11 Bileşen 2- İkincil Mevzuatın AB gıda hükümleri ile uyumlu olarak hazırlanması ve Bakanlık düzeyinde uyarlanması. Aktiviteler: 1. Gıda kanunun gözden geçirilmesi, 2. İkincil mevzuatın hazırlanması; 3. Bakanlığın mevzuat uyumlaştırmasını sağlamak için gerekli önlemlerin ve kritik basamakların belirlenmesi 4. İl düzeyinde mevzuatın uygulamaya koyulması için hazırlıkların yapılması

12 Bileşen 3- Riske dayalı denetim yöntemlerinin, kontrol planları ve işletmelerin kontrolünün hazırlanması Bileşen 4- Sektör spesifik talimatların (yönergelerin) hazırlanması, dağıtımı ve tanıtımı Bileşen 5- Gıda teknolojisi ve gıda güvenliği konularında merkezi personel, endüstri temsilcileri ve gıda denetçilerinin teknik bilgi ve kapasitelerinin geliştirilmesi

13 Bileşen 6- Kalite yönetimi kapsamında mevcut denetim sisteminin ve kurumunun değerlendirilmesi ve denetim kurumunun EN göre akreditasyona hazırlanması Bileşen 7- Verilerin toplanması, değerlendirilmesi için bir yöntemin kurulması Bileşen 8-Risk Analiz sisteminin 178/2002 ye uygun olarak kurulması ve çalışması

14 Bileşen 9- Ulusal yıllık izleme planları ve ulusal kalıntı izleme planlarının veri yönetimi ve raporlama da dahil olmak üzere AB gereksinimlerine geliştirilmesi ve uygulamaya hazır duruma getirilmesi Bileşen 10- Ülkemizde Hızlı Bildirim (RASFF) sisteminin kurulması ve uygulamaya konulması Bileşen 11- Kriz yönetimi ve izlenebilirliğin kurulması ve işlevsel kılınması

15 Bileşen 12- Gıda kontrol otoriteleri, gıda işletmecileri ve ilgili tüketiciler için güncel ve yenilikçi standartlara uygun bilgi sistemlerinin ve platformların kullanıma hazır hale getirilmesi

16 Tüm bu çalışmalar ile Türkiye de AB deki çiftlikten sofraya gıda güvenliği yaklaşımı benimsenmesi ve AB deki gibi gıda güvenliği uygulamalarında standartlaşma sağlanması ve bu bağlamda gıda yönetimi tek elden yürütülmesi hedeflenmiştir.

17 AB nin hızlı alarm ve uyarı sistemine tam entegrasyon sağlanması, böylece ithalat ve ihracat kontrolleri AB den elde edilen risk verilerine göre gerçekleştirilebilecek olması ve AB pazarına giren Türk ürünlerinin de aynı şekilde değerlendirilmesinin sağlanması hedeflenmiştir.

18 Bileşenlerdeki hedeflenen aktivitelerden çoğu projenin bitimine kadar kısa sürede tamamlanmıştır. Bu çerçevede yapılanlardan biri de GGBS dir.

19 "Türkiye'de Gıda Güvenliği Sisteminin Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi için Teknik Yardım" projesi kapsamında hazırlanan web tabanlı bir yazılımdır. GGBS'de; firma, işletme, denetim, analiz sonuçları, ihracat, ithalat ve RASFF bilgileri kaydı tutulur. Kullanıcı grubu: 81 İl Tarım Müdürlüğü, gıda denetim yetkisi verilen ilçe müdürlükleri, kamu ve bakanlığımızca izin verilmiş özel laboratuvar, gıda ithalatı ve ihracatı yapan firmalardır.

20 Üst düzey bir internet güvenliğine sahiptir. Web 2.0 arayüzü ile kolay anlaşılır ve kullanışlıdır. Kaydedilen veriler ile istenilen raporların alınmasını sağlar. Güçlü ve stabil sunucular üzerinde kuruludur.

21 Yardım menüleri ile kullanıcılara en geniş içerikle yardım sağlamayı amaçlamaktadır. İl Tarım Müdürlükleri ile kamu ve özel laboratuvarlar arasında numune akışı ile ilgili hızlı bilgi alışverişini sağlar. Uzman personelin hazırladığı katalog ve temel veriler ile standard veri girişleri sağlanır ve sonuçta doğru raporların alınmasını sağlar. Diğer bilgi sistemleri ile entegre olabilecek şekilde tasarlanmıştır

22 1. ve2. bileşen için ise Bakanlığımızın kuruluşu ve organizasyon yapısı değiştirilmiş ve Bakanlığımız Tarım ve Köyişleri Bakanlığı iken Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olmuş Merkez ve taşra teşkilatlarının görev dağılımı yeniden belirlenmiştir.

23 5179 Sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmış ve Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Gıda yasasıyla ilgili genel ilke ve şartları belirleyen, Avrupa Gıda Güvenliği İdaresi ni kuran ve gıda güvenliği konularıyla ilgili işlemleri belirleyen 28 Ocak 2002 tarih ve 178/2002/EC sayılı AB Yönetmeliğine uyumlu olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunumuz yayınlanmıştır.

24 5996 Sayılı Veterinerlik Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu

25 Bu kanunun amacı, gıda ve yem güvenilirliğini, halk sağlığı, bitki ve hayvan sağlığı ile hayvan ıslahı ve refahını, tüketici menfaatleri ile çevrenin korunması da dikkate alınarak korumak ve sağlamaktır.

26 Kanunumuzun yayımından yaklaşık 1 yıl sonra yine AB Mevzuatına uyumlu olarak yönetmeliklerimiz yayımlanmıştır.

27 Gıda maddelerinin hijyeni hakkında 29 Nisan 2004 tarihli ve 852/2004/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği Gıda Hijyeni Yönetmeliği Gıda maddeleri hijyeninde belirli hijyenik kurallara dair 29 Nisan 2004 tarihli ve 853/2004/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği

28 İnsan tüketimine uygun hayvansal kökenli ürünlerin resmi kontrollerinin düzenlenmesine ilişkin özel kuralları ortaya koyan 29 Nisan 2004 tarih ve 854/2004/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmeliği Yem ve gıda yasası ile hayvan sağlığı ve hayvan refahı kurallarına uyumun sağlanmasına yönelik resmi kontrollere ilişkin 29 Nisan 2004 tarih ve 882/2004/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik

29 Avrupa Birliğinin 2000/13/EEC sayılı Gıda Maddelerinin Etiketlenmesi, Tanıtımı ve Reklâmına İlişkin Üye Devletlerin Kanunlarının Yaklaştırılması Hakkında Direktife paralel olarak,

30 TÜRK GIDA KODEKSİ ETİKETLEME YÖNETMELİĞİ Bu Yönetmeliğin amacı; son tüketiciye ve toplu tüketim yerlerine arz edilen gıdaların genel ve belirli özel etiketleme kurallarını, beslenme yönünden etiketleme kurallarını, tanıtımı ve reklâmına ilişkin belirli kuralları ve gıdalardaki beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin kuralları belirlemektir.

31 Kapsam Bu Yönetmelik; son tüketiciye ve toplu tüketim yerlerine arz edilen gıdaların genel ve belirli özel etiketleme kurallarını, beslenme yönünden etiketleme kurallarını, tanıtımı ve reklâmına ilişkin belirli kuralları ve gıdalardaki beslenme ve sağlık beyanlarına ilişkin kuralları kapsar.

32 Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği nde değişiklik yapan ve 03/09/2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 7nci Maddesinde yer alan Bakanlık tarafından belirlenen ürün takip sisteminin uygulanacağı yer almaktadır.

33 1- Alkollü içkiler 2- Takviye edici gıdalar 3- Bal 4- Enerji içecekleri 5- Siyah çay 6- Bitkisel sıvı yağlar 7- Bebek mamaları, formülleri, ek gıdalar Uygulamanın son başlama tarihi:

34 Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi, T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hayata geçirilen, sahte, taklit ve tağşiş edilmiş ürünlerin üretimini, satışını engelleyerek, halkımızın güvenli gıdaya ulaşmasını amaçlayan yepyeni bir denetleme ve takip sistemidir. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belirlenen ürün gruplarında aşağıda gösterilen ÜTDS etiketleri kullanılmaktadır.

35 Üzerine ÜDTS etiketi yapıştırılmış olan ürünler piyasaya sürüldüğünde, ürünü satın alacak olan tüketiciler öncelikle bu etiketlerin zarar görmemiş ve sağlam olduğunu kontrol etmelidir. Etiketsiz ürün ya da etiketi zarar görmüş ürünün satın alınmaması gerekmektedir. Ürün satın alındıktan sonra etiket üzerinde bulunan turuncu alan açılarak, ürün kimlik numarası açığa çıkarılır. Ürün kimlik numarası 19 tane rakamdan oluşan bir numaradır.

36 ÜDTS, tüketicilerin satın aldıkları ürünün güvenilirliğini kontrol edebilmeleri için 4 farklı kanal sunmaktadır; internet üzerinden sorgulama, mobil uygulamalarla sorgulama, sesli yanıt sistemi ile sorgulama, SMS ile sorgulama. Tüketiciler satın aldıkları ürünün etiketinde başlangıçta kapalı halde bulunan ürün kimlik numarası herhangi bir sorgulama kanalı üzerinden kontrol edebilirler.

37 Üzerinde ÜDTS etiketi olan ürünler 4 farklı kanaldan sorgulanabilir : İnternet sitesi üzerinden Mobil uygulamalar ile 7364' e kısa mesaj göndererek üzerinden

38 İHRACAT MEVZUATLARI Yönetmelikler, talimatlar, prosedürler AB ÜKELERİNE GIDA İHRACATINDA BAKANLIĞIMIZIN PROJELERİ

39 Ülkeye Girişte Veteriner Kontrollerine Tabi Olan Hayvan ve Ürünlerine Dair Yönetmelik Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerin İhracatı İçin Veteriner Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi Talimatı

40 Bitkisel gıda ve yemin ihracatında sağlık sertifikası düzenlenmesi ve ihracattan geri dönen ürünler için uygulama yönetmeliği Bitkisel gıda ve yemin ihracatında sağlık sertifikası düzenlenmesi ve ihracattan geri dönen ürünler için uygulama talimatı Rusya federasyonu taze meyve ve sebze ihracatı uygulama talimatı

41 AB ülkelerine yapılacak kuru meyve ihracatına dair prosedür AB ülkelerine yapılacak mantar ihracatına dair talimat Serbest Bölgelerde sağlık sertifikası düzenlenmesine dair usul ve esaslar hakkında tebliğ AB ne yapılacak üzüm suyu ve üzüm şırası ihracatı için belge düzenleme talimatı

42 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ulusal Süt Konseyi, Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği,Arcadia International İşbirliği ile yürütülen "Türkiye Süt ve Süt Ürünleri Sektörünün AB Pazarına Girişinin Desteklenmesi Projesi" Nisan 2010 başlayan projenin sonucunda 21 Nisan 2013 tarihli AB Komisyonu kararıyla 6 firma için AB yolu açıldı.

43 AB ÜLKELERİNE İHRACAT AMAÇLI ONAYLANACAK SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ İŞLETMELERİNİN KONTROLÜ PROSEDÜRÜ nde oluğu gibi AB ne ihracatta spesifik prosedürler geliştirilmiştir.

44 GGBS üzerinden yapılan müracatlar kontrol görevlileri tarafından ön incelemeye tabi tutulmaktadır. Belgelerin Müdürlüğümüze getirilmesi ile GGBS deki bilgilerle doğruluğu kontrol edilmektedir.ürün kontrolünden sonra veya gerekli durumlarda ( ürüne, risk esasına ve ülkeye göre değişmektedir) numune alınarak analiz sonucunun uygun olması durumunda ilgili ihracat sertifikaları düzenlenmektedir.

45 Müdürlüğümüzde İhracat işlemlerinde olduğu gibi ithalat, denetim,izleme, kontrol ve numune alma ile sertifikasyon işlemleri kontrol görevlileri tarafından yapılmaktadır.

46 5996 Sayılı kanunda kontrol görevlisi Bakanlık tarafından resmi kontrol yetkisi verilen kişi olarak tanımlanır. Kanunumuzun Ek-2 de belirtilen yetkisi çerçevesinde görevini yapar.

47 Bakanlık adına bu Kanun hükümleri doğrultusunda resmî kontrolleri yapmak, kontrol sonucuna göre, her türlü etkiden ve çıkar ilişkisinden uzak, tarafsız, objektif ve bağımsız olarak karar almak zorundadır. Kontrol görevlisi, bu Kanunla kendisine verilen yetkiler çerçevesinde, bu Kanunda öngörülen idarî yaptırımları uygulamaya yetkilidir. Kontrol görevlisi, bu Kanun kapsamındaki her yere kontrol amacıyla girebilir ve numune alabilir.

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58 TEŞEKKÜR EDERİM. Hatice ULU Gıda ve Yem Şubesi İzmir İl Müdürlüğü