GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ PROGNOZU VE GÖRÜNTÜLEME. Dr. Öznur Leman Boyunağa Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Radyoloji Bilim Dalı

Transkript

1 GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ PROGNOZU VE GÖRÜNTÜLEME Dr. Öznur Leman Boyunağa Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Radyoloji Bilim Dalı

2 Doğal seyir & Prognoz Tedavi edilmezse uzun dönemde ekstremite kısalması, hareket kısıtlılığı, dejeneratif değişiklikler, avasküler nekroz gelişebilir Erken tanı ve tedavide sonuçlar çok iyi Geç tanı ve tedavide iliak osteotomi, vb. operasyonlar Bazı hastalarda kalça protezi gerekebilir

3 ULTRASONOGRAFİ

4 Ne Zaman Kalça US Yapılmalı -Yenidoğanın FMde kalçada belirgin anomali saptanırsa en kısa sürede kalça US si yapılmalı -Kalçadan klik sesi alınıyorsa 2-6. haftalarda kalça US si yapılmalı -Doğumdan 6. haftaya kadar immatür kalçaların çoğu normale döner -Risk grubundaki bebeklerde 2-6. haftalarda kalça US si yapılmalı

5 Graf Tekniği 1980 de pediatrik ortopedist Graf tarafından tanımlandı Koronal düzlemde standart kesit alınır Alfa ve beta açıları ölçülür Graf yöntemi morfolojik değerlendirmeye dayanan subjektif bir inceleme

6

7 Graf Tekniği 7.5 MHz lik lineer prob Nötral pozisyonda (kalça ve dizler yarı fleksiyonda, supin veya yan) Prob büyük trokanterin üzerine konur Prob pozisyonu vücudun uzun aksı ile aynı hizada olmalı, kenarlara eğilmemeli Standart plan: koronal (midasetabuler)

8 1. adım: Anatomik değerlendirme, standart düzlem (kıkırdak-kemik sınırı, femur başı, kapsül, labrum (kıkırdak çatı), kemik çatı, kemik ucun yuvarlak veya köşeli olması) 2. adım: Üç önemli noktanın belirlenmesi (kemik çatı, kıkırdak çatı (labrum), os iskium) 3. adım : Alfa ve beta açılarının ölçülmesi

9 Kalça USG için gerekli olan noktalar 1. Asetabular fossada iliak kemiğin alt kenarı (kemik çatı) 2. Koronal kesitte asetabulumun en derin noktası (os iskium) 3. Asetabular labrum (kıkırdak çatı) Ayrıca iliak kanat yere paralel olmalı Bu 3 noktadan yalnızca biri eksik olursa veya doğru bir şekilde görüntülenemiyorsa, US değersizdir (Desentre kalçalar hariç)

10 FB * A B

11 C

12 Labrum Kemik uç C Kemik çatı Y kıkırdağı Os iskium

13 C β α 1 3 2

14 Ölçümler Alfa açısı: bazal çizgi ile kemik çatı çizgisi arasındaki açıdır. En önemli ölçüm noktasıdır Beta açısı: bazal çizgi ile kıkırdak çatı (labrumun uzun aksı) arasındaki açıdır

15 Graf kalça tipleri Tip Alfa açısı Beta açısı Tedavi Tip 1a > 60 < 55 normal Tip 1b > 60 > 55 normal Tip 2a (+) Tip 2a (-) > 55 > 55 < 3. ay---3.ayda kontrol < 3. ay--- tedavi Tip 2b > 55 > 3. ay -- tedavi (displazi) Tip 2c < 77 tedavi (kritik-unstabil kalça) Tip D > 77 tedavi (erken dönem dislokasyon) Tip 3 < 43 > 77 tedavi (dislokasyon) Tip 4 < 43 > 77 tedavi (dislokasyon)

16

17

18 Tip I β: 55 α: 75

19

20 β: 65 α: 58 Yuvarlak kemik uç < 3 ay Tip II a > 3 ay Tip II b

21 β: 68 α: 52 Tip II b

22 β:80 α: 48 Tip D

23

24 17 günlük kız Tip III makat geliş β: 78 α: 42

25

26 β: 78 α: 40

27 DİREKT RADYOGRAFİ

28 GKD nin Radyografik özellikleri: Sığ asetabulum 30 dereceden büyük asetabular açı Küçük femur proksimal epifizi Femur başı ossifikasyonunda gecikme Asetabular skleroz Shenton - Menard arkında bozulma Femur başı Perkin's çizgisinin lateralinde Femur başı Hilgenreiner çizgisinin superiorunda

29

30 Asetabuler indeks açısı Yaş Asetabular Açı- Kız Asetabular Açı- Erkek Yenidoğan 28.8 ± ± ay 25 ± ± 4 6 ay 23.2 ± ± yaş 21.2 ± ± yaş 18 ± 4 19 ± 3.6

31

32

33 Redüksiyon sonrası

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45 1 yaş öncesi redüksiyon ve N fonksiyon sağlandıysa femoral anteversiyon ve asetabular displazi spontan olarak düzelir 4 yaş sonrası spontan düzelme pek mümkün değildir Eklem deformitesini önlemek için redüksiyona cerrahi düzeltme eşlik etmelidir

46 Genç Erişkinlerde Kalça Displazisinde Görüntüleme

47

48

49 Radyografik değerlendirme -Merkez-kenar açısı -asetabular indeks açısı -femur boynu- diafiz açısı -radyografinin erken koksartrozu gösterme duyarlılığı düşük -radyografide suboptimal hasta pozisyonu ve osseöz ölçüm noktalarının tanınma güçlüğü nedeniyle belirgin ölçme hataları görülebilir -radyografik görüntülerde 3B bilgi yok

50

51

52

53 Yaş Merkez-Kenar Açısı( ) 3 ay yaş yaş alt sınır yaş alt sınır yaş alt sınır 26-30

54

55 N < 120 koksa vara > 120 koksa valga 120

56

57 6 ay 6 ay 1 y

58 3 y 9 ay k

59 Bilgisayarlı Tomografi (BT)

60 BT Komplike dislokasyonları ve postoperatif kalçayı değerlendirmede faydalı Redüksiyonu engelleyen osseöz blokları, İliopsoas tendonu ile eklem ilişkisini, Kalın ligamentum teresi, Fibröz-yağ dokudan oluşan pulvinar hipertrofisini gösterir BT ile femoral ve asetabular anteversiyon açıları ölçülebilir Alçı içindeki bebeklerde BT ile konsantrik redüksiyonun olup olmadığı saptanır

61

62

63 AcV 1-15 y arası N: ( )

64 Yetişkin Çocuk 3-12 ay: yaş: 31 0

65 Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)

66 MRG Tanı için kullanılmıyor Postoperatif kalçada ve komplikasyonların değerlendirilmesinde avasküler nekroz eklem efüzyonu MR labrum, kapsül, asetabuler kartilaj, iliopsoas tendon kompresyonu kalın ligamentum teres ve pulvinar hipertrofisinin değerlendirilmesinde

67 1 y e

68 6 ay k

69

70 27y K

71 32 y K

72 28 y K

73 11 ay kız

74 9 ay kız

75 1.5 y k

76

77

78

79

80

81

82 Adolesan ve genç erişkinlerde hafif kalça displazisinin radyografik ve kesitsel görüntüleme bulgularını bilmek zamanında tanı konmasını, tedavi planlanmasını sağlayacak ve erken osteoartrit gelişmesini önlemeye yardımcı olacaktır.

83 Teşekkürler

84