HEMODİYALİZ HASTALARINDA BİSFENOL A DÜZEYLERİ

Transkript

1 HEMODİYALİZ HASTALARINDA BİSFENOL A DÜZEYLERİ Faruk Turgut 1, Şana Sungur 2, Ramazan Okur 2, Mustafa Yaprak 1, İhsan Üstün 3, Cumali Gökçe 3 1 Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Nefroloji Bilim Dalı, Hatay / Türkiye 2 Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Anabilim Dalı, Hatay / Türkiye 3 Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Endokrinoloji Bilim Dalı, Hatay / Türkiye

2 GİRİŞ ve AMAÇ Polimer sentezinde kullanılan bisfenol A (BPA), dünyada en çok kullanılan kimyasallardan biridir. BPA nın % 70 i polikarbonat plastik yapımında, % 30 u ise epoksi reçine yapımında kullanılmaktadır. Polikarbonat plastikler; su şişesi, biberon, saklama kapları, toz boya ve PVC pencereler gibi birçok alanda kullanılmaktadır.

3 GİRİŞ ve AMAÇ Epoksi reçineler ise sebze, meyve, konserve ürünler, alkollü ve alkolsüz içecekler gibi yiyecek ve içeceklerin ambalajlarının iç yüzeylerinin kaplamasında kullanılmaktadır.

4 GİRİŞ ve AMAÇ BPA nın polikarbonlardan ve epoksi reçinelerden içme suyu ve yiyeceklere geçebileceğini kanıtlanmıştır. * Çalışmalarda şişelenmiş sularda BPA seviyesinin artmış olduğu da gösterilmiştir.** Bazı tıbbi ürünlerde, hemodiyaliz için kullanılan set ve diyalizör yapımında da BPA sıklıkla kullanılmaktadır. Dolayısıyla, BPA, insanların sıklıkla maruz kaldığı çevresel kimyasallardan biridir. * Sungur S, Food Addit Contam Part B Surveill. 2015;8(3):190-4 **Colin A, Arch Environ Contam Toxicol, 2014;66(1):86-99.

5 GİRİŞ ve AMAÇ Bisfenol A (BPA), endokrin sistem fonksiyonlarını bozan (endokrin bozucu) bir bileşiktir. * Başlangıçta BPA çevresel zayıf bir östrojen olarak kabul edilmiştir. BPA nın sadece östrojen üzerine etkili olmadığı androjenler, prolaktin, insülin, leptin ve tiroid hormonları üzerine de etkili olduğu kanıtlanmıştır.* BPA nın sadece endokrin bozucu olmayıp reaktif oksijen radikalleri oluşumu ve inflamasyonu tetiklediği de gösterilmiştir.** * Vandenberg LN, Endocr Rev, 2009;30(1): ** Ooe H, Toxicol Sci, 2005;88(1):

6 GİRİŞ ve AMAÇ Normalde BPA, karaciğerde glukronizasyon sonrası böbrekler tarafından hızlı bir şekilde atılmaktadır. Tersine böbrek fonksiyonları bozulmuş olanlarda BPA nın idrarla atılımı azalmakta ve vücutta birikmesi beklenmektedir. Bununla birlikte çok az sayıda küçük ölçekli çalışmada kronik böbrek hastalarında BPA düzeyi araştırılmıştır.

7 GİRİŞ ve AMAÇ Bu çalışmada hemodiyaliz hastalarında; Prediyaliz ve postdiyaliz serum BPA düzeyleri Serum BPA düzeyleri ile hastaların demografik özellikleri ve laboratuvar parametreleri arasında ilişki olup olmadığını araştırmayı amaçladık.

8 MATERYAL ve METOT Çalışmaya klinik durumları stabil olan, 3/7 HD e giren hemodiyaliz hastaları Alınma kriterleri; Yaş > 18 Hemodiyaliz süresi > 1 ay Dışlama kriterleri; Aktif malignite Aktif enfeksiyon Aktif inflamatuar hastalık

9 MATERYAL ve METOT Hastaların demografik verileri (yaş, cinsiyet, diyaliz süresi, damar yolu vb) kaydedildi. Hastaların kuru ağırlıkları, boyları ve o seansta yapılan UF miktarları kaydedildi.

10 MATERYAL ve METOT Hastalarda hafta ortası diyaliz öncesi ve diyalizden hemen sonra kanlar alındı. BPA çalışılması için serumlar -80 C de saklandı.

11 MATERYAL ve METOT BPA düzeyi ölçümü İki ml serum örneği fosfat tamponu ile (ph = 7.6) 1:1 oranında seyreltildi. ph değerleri sodyum bikarbonat ile 7.0 olacak şekilde ayarlandı. SPE kolonları 5 ml asetonitril/su (hacimce 10:90) ile yıkandıktan sonra, örnekler kolondan geçirildi. Kolonlar 4 ml asetonitril/su (hacimce 40:60) ile elüe edildi. Elüatlardan BPA tayini için 100 mikrolitre yüksek performanslı sıvı kromotografi (HPLC) cihazına enjekte edildi. BPA düzeyi HPLC cihazı ile belirlendi.

12 İstatiksel Analiz SPSS 20.0 programı kullanılarak istatistiksel hesaplamalar yapıldı. Tanımlayıcı istatistik değerleri ortalama ve standart sapma olarak hesaplandı. Sayısal verilerin karşılaştırılmasında Mann- Whitney U testi kullanıldı. Parametreler arasında ilişki olup olmadığı korelasyon analizi ile değerlendirildi.

13 BULGULAR Çalışmaya 47 (26 erkek, 21 kadın) hemodiyaliz hastası alındı. 40 hastada AV fistül, 7 hasta katater 36 hasta (%76.6) EPO kullanıyordu. Medyan EPO dozu 6000 IU/hafta

14 BULGULAR Parametreler Ortalama ve standart sapma (n=47) Yaş (yıl) 50 ± 16 Kilo (kg) (kuru ağırlık) 64 ± 19 Beden kitle indeksi 23 ± 5 Diyaliz süresi (Ay) 49 ± 36 Sistolik KB (mmhg) 132 ± 24 Diyastolik KB (mmhg) 81 ± 12 Altta yatan böbrek hastalığı Hipertansiyon DM Glomerülonefrit Diğer Bilinmeyen

15 BULGULAR Parametreler Ortalama ve standart sapma (n=47) Hemoglobin (g/dl) 11 ± 1.3 Hematokrit (%) 34.3 ± 4.2 Glikoz (mg/dl) 119 ± 83 Hemoglobin A1c (%) 5.4 ± 1.2 BUN (mg/dl) 47 ± 12 Kreatinin (mg/dl) 7.9 ± 2.1 Fosfor (mg/dl) 5.4 ± 1.6 Kalsiyum (mg/dl) 9.2 ± 1 Paratiroit hormon (pg/ml) 597 ± 341 Albümin (g/dl) 3.9 ± 0.4 Serum bikarbonat (meq/l) 20.7 ± 2.2 Ferritin (ng/dl) 859 ± 809 CRP (mg/dl) 0.95 ± 0.84 Kt/V 1.4 ± 0.3

16 BULGULAR Serum Bisphenol A düzeyleri p< ,57 4,06 0,57 Kontrol HD öncesi HD sonrası

17 BULGULAR Hemodiyaliz öncesi ve sonrası serum BPA düzeyleri ile; Yaş Beden kitle indeksi Kuru ağırlık Sistolik KB Diyastolik KB arasında bir ilişki saptanmadı

18 BULGULAR Hemodiyaliz öncesi ve sonrası serum BPA düzeyleri ile; Kalsiyum Fosfor PTH Glikoz A1c arasında bir ilişki saptanmadı

19 BULGULAR Hemodiyaliz öncesi ve sonrası serum BPA düzeyleri ile; Hemoglobin Hematokrit Ferritin Ortalama EPO dozu arasında bir ilişki saptanmadı

20 BULGULAR

21 BULGULAR

22 Krieter DH, Artificial Organs 2013, 37(3): TARTIŞMA Kronik böbrek hastalığında vücuda giren BPA nın idrar ile atılımı azalmaktadır.

23 TARTIŞMA Bosch-Panadero E, Mas S, Sanchez-Ospina D, Camarero V, Pérez-Gómez MV, Saez-Calero I, et al. The Choice of Hemodialysis Membrane Affects Bisphenol A Levels in Blood. J Am Soc Nephrol Yapısında BPA içeren hemodiyaliz setleri ve diyalizör kullanılması ile HD seansı sonrası BPA düzeylerinde belirgin bir yükselme olduğu görülmektedir. Ayrıca BPA nın proteine bağlanması da diyaliz sırasında uzaklaştırılmasına engel olmaktadır.

24 TARTIŞMA Bu çalışmada idrarda BPA atılımı ile diyabet arasında diğer bilinen faktörlerden bağımsız olarak bir ilişki olduğu gösterilmiştir. Aynı çalışmada idrarda BPA düzeyi ile HbA1c arasında pozitif bir ilişki gösterilmiştir. Çalışmamızda diyabetik hastalarda prediyaliz serum BPA düzeyleri diyabetik olmayanlara göre belirgin olarak yüksek bulundu. Ancak serum BPA düzeyleri ile A1c arasında bir ilişki saptanmadı.

25 TARTIŞMA BPA maruziyetinin kalp hızı değişkenliğinde azalma ve kan basıncında artış ile ilişkili olabileceği gösterilmiştir.

26 TARTIŞMA Bu çalışmada genel popülasyonda BPA içeren içeceklerin tüketilmesinin, KB akut olarak yükselttiği gösterilmiştir. Ancak bizim çalışmamızda KB ile serum BPA değerleri arasında bir ilişki saptanmadı.

27 Bu çalışmada erkeklerde ve sigara içenlerde BPA düzeyi daha yüksek saptanmış. Ancak çalışmamızda cinsiyet ve sigara içme durumu ile serum BPA düzeyleri arasında bir ilişki saptanmadı. TARTIŞMA

28 TARTIŞMA Tüm bu çalışma sonuçları BPA nın kardiyovasküler hastalıkların gelişimi üzerine bir rolü olabileceğinin düşündürmektedir. Kronik böbrek hastalığında birçok molekül (üremik toksinler) vücutta birikerek üremik semptomlara ve artmış mortaliteye katkıda bulunmaktadır. Yüksek BPA düzeyleri de bir üremik toksin olabilir

29 SONUÇ Hemodiyaliz hastalarında BPA düzeyinin yüksek olmasının etkileri bilinmemektedir. Hemodiyaliz hastalarında serum BPA düzeyleri ile rutin laboratuvar parametreleri arasında bir ilişki olmamakla birlikte, artmış serum BPA düzeyleri yüksek kardiyovasküler hastalık riskinden sorumlu olabilir.

30 İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM