Sağlıkta Güvenlik Ve Fiziksel Şiddet: 2 Çalışma. Yard.Doç.Dr. Ayşe Gülsen Ceyhun Peker Dr. Hatice Bilgin

Transkript

1 Sağlıkta Güvenlik Ve Fiziksel Şiddet: 2 Çalışma Yard.Doç.Dr. Ayşe Gülsen Ceyhun Peker Dr. Hatice Bilgin

2 17 Yaşındaki Bir Çocuk Tarafından Bıçakla Ağır Yaralanan Uzman Doktor Ersin Arslan, Hastanede Hayatını Kaybetti.

3 Eskişehir de Bir Hastanede Görevli Sağlık Çalışanlarına Hakaretler Savurup, Bıçakla Tehdit Eden Şahsa, Yargıdan 33 Ay Hapis Cezası Geldi.

4 Dicle Ünv. Tıp Fak de, Ziyaret Saati Dışında Servise Girmelerine İzin Verilmeyen Hasta Yakınları, Tartıştıkları 4 Çalışanı Darp Etti. Saçından Sürükleyerek Duvara Vurulan Astım Hastası Hemşire Rabia Önal Tedavi Altına Alındı.

5 Sunum Planım 1.Çalışma: Toplum Gözüyle Sağlık Çalışanlarına Şiddet: Nedenler, Tutumlar, Davranışlar Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD 2.Çalışma: Sağlıkta Güvenlik ve Fiziksel Şiddet: Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji ve Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi nden Bir Çalışma

6 1. Çalışma Toplum Gözüyle Sağlık Çalışanlarına Şiddet:Nedenler,Tutumlar, Davranışlar Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD

7 Amaç Bazı sağlık kurumlarına başvuran 18 yaş üstü kişilerin sağlık çalışanlarına yönelik şiddet algısının değerlendirilmesi Gereç Yöntem Yaş: 18 yaş üstü Sayı: 1179 Tarih: 2012 Ekim- Kasım Yöntem: Anket formu yüz yüze görüşme yöntemi

8 Yer: Ankara il merkezinde bazı aile sağlığı merkezleri Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi nin bazı poliklinikleri Araştırma tipi: Kesitsel İstatistiksel yöntem:tanımlayıcı istatistikler ki-kare, yates düzeltmeli ki-kare testi Veriler: Ortalama standart sapma, frekans dağılımı yüzde olarak sunulmuş. İstatistiksel anlamlılık değeri: p<0.05

9 Anket Özellikleri Başlık: Sağlık kurumlarına başvuran kişilerin sağlık çalışanlarına yönelik şiddet algısının değerlendirilmesi Toplam 39 soru İlk bölüm: Kişilerin tanımlayıcı özelliklerini sorgulayan 9; İkinci bölüm: Kişilerin yaşamlarındaki şiddet algısını sorgulayan 7; Üçüncü bölüm: Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet algısını sorgulayan 22; Dördüncü bölüm: Sağlık çalışanına yönelik şiddete ilişkin önermeleri içeren 1 sorudan oluşuyordu.

10 Düzenli ilaç kullanmayanlar İlk bölüm: Araştırmaya Katılanların Bazı Tanımlayıcı Özelliklerinin Dağılımı 29 yaş altı Kadın Evli Yüksek okul üniversite mezunu Memur Aylık gelir Kronik hastalık öyküsü olmayanlar

11 İkinci bölüm:kişilerin yaşamlarındaki şiddet algısı Katılımcıların %93.2 si eşine/çocuklarına tokat atma/dövmenin doğal bir davranış olmadığını düşündüklerini, %42.6 sı yaşamı boyunca şiddete maruz kaldığını, Şiddete maruz kalanların %56.1 i fiziksel,%42.1 i sözel,%1.8 i cinsel şiddete maruz kaldığını belirtmiş.

12 Üçüncü bölüm:sağlık çalışanlarına yönelik şiddet algısını sorgulayan

13 Katılımcıların şiddete şahit olma/karşı karşıya kalma durumları İncelenenlerin; %19.5 i fiziksel şiddete %97 si ayırmaya çalıştığını %28.1 i güvenlik görevlisi çağırdığını %24.6 sı olayı izlediğini %11 i çevresindeki insanlardan yardım istediğini %32.7 si sözel şiddete %37.5 u ayırmaya çalıştığını %34.4 ü olayı izlediğini %27 si çevresindeki insanlardan yardım istediğini %21.2 si güvenlik görevlisi çağırdığını

14

15 Sağlık çalışanına uygulanan şiddetle ilgili düşüncelerin dağılımı

16 Sağlık çalışanına uygulanan şiddetle ilgili düşüncelerin dağılımı

17 Sağlık çalışanına uygulanan şiddet hakkındaki düşüncelerin katılımcıların tanımlayıcı özelliklerine göre dağılımı

18 Tartışma Bu çalışmada; Katılımcıların yaklaşık % 80 i sağlık çalışanlarının en sık sözel şiddete maruz kaldığını belirtmiş. Winstanley ve ark. nın İngiltere de devlet hastanelerinde yaptığı bir çalışmada katılımcıların %68 i ABD de yapılan bir calışmada acil servis hekimlerinde sözel şiddet sıklığı %74.9 Türkiye genelinde ise %53.7 ile %60 arasında değişmektedir.

19 Sözel şiddet sıklığının tüm çalışmalarda yüksek çıkması; Fiziksel şiddete göre cezalarının az olması, İnsanların içini döküp rahatlamaları, Sözel şiddetin cezayı hak etmediğini düşünmelerinden kaynaklanıyor olabilir.

20 Katılımcıların %56.3 ü sağlık çalışanlarının en çok acil servislerde şiddete maruz kaldığını; Katılımcıların %55.5 i şiddet olaylarının en çok devlet hastanelerinde meydana geldiğini düşündüklerini belirtmiş. Ayrancı ve ark. a göre şiddet olaylarının %63.1 i acil servislerde, kurum olarak da devlet hastanesinde meydana geldiği saptanmış.

21 Acil servislerde şiddetin sebebi Hasta yoğunluğunun çok fazla oluşu, Agresif olunması, Sadece kendi durumlarının önemli olduğunu düşünmeleri, İşlerinin bir an önce halledilmesini istemeleri, İstekleri yerine gelmeyince de şiddeti hak sayma düşünceleri.

22 Sağlık çalışanlarının şiddete maruz kalması nedeni, bu çalışmada %62.7 oranında muayene sırasında uzun bekleme süresi olarak cevaplanmış. İsrail de yapılmış olan bir çalışmada ise bu oran %46.2 olarak bulunmuş.

23 Bu duruma; Bekleme tahammüllerinin az olması, Artan hasta hakları, Hasta sayısının fazla olması, Gereksiz yere sağlık kuruluşlarına başvurma,

24 Katılımcıların % 40 ı kadın sağlık çalışanlarının daha sık sözel şiddete maruz kaldığını belirtmiş. Ayrancı ve ark. larına göre bu oran % yılında İlhan ve ark. tarafından yapılan çalışmada kadın sağlık çalışanlarının %65.4 ünün şiddete maruz kaldığı saptanmış.

25 Kadın sağlık çalışanlarına sözel şiddetin fazla olmasına; Kadınların savunmasız görülmesi, Kadınların tepkisinin erkeklere göre daha düşük olması, Ataerkil bir toplum olmamızdan dolayı kadınların tepkilerine alınganlık gösterilmesi neden olmuş olabilir.

26 Katılımcıların % 70 inin sağlık çalışanına şiddet uygulayanlara ceza uygulanmadığı düşüncesine sahip olduğu saptanmış. Bu duruma; Medyada çok sayıda sağlık çalışanına şiddet uygulanmasıyla ilgili haberin çıkması ve bunlara herhangi bir yaptırımın olmaması, Şiddetin giderek yaygınlaşma eğilimi göstermesi neden olmuş olabilir.

27 Sağlık çalışanına uygulanan şiddetin önlenmesi icin yapılması gerekenlere incelenenlerin %68.4 u gerekli yasal duzenlemeler hazırlanması, %66.7 si halka yönelik eğitimler verilmesi gerektiğini belirtmiş. Bu duruma; Şiddet olaylarına karışanlara ceza verilmemesi ya da verilen cezaların yetersiz görülmesi neden olmuş olabilir. Ayrıca halka eğitim verilmesinin bu kadar yüksek cıkmasına medyaya yansıyan şiddet olaylarının artması, şiddetin hayatın her alanında görünür hale gelmesi neden olmuş olabilir.

28 İncelenenlerin % 20 sinin sağlık çalışanının şiddeti hak ettiğini düşündüğü tespit edilmiş. Şiddeti hak ettiğini düşünme nedeni olarak en sık hastayla yeterince ilgilenmeme olduğu saptanmış. İnsanların sağlık çalışanlarından çok fazla beklenti icinde bulunmaları, bu beklentileri yerine gelmeyince şiddete başvurmaları ve bunu hak olarak ifade etmeleri önemli bir sorundur. Bu duruma insanlara sağlık çalışanları hakkında kötü söylemlerin ifade edilmesi ve sağlık calışanlarının tüm istekleri karşılamaları zorunluymuş gibi söylemler neden olmuş olabilir.

29 Yaşamı boyunca şiddete maruz kalanların daha az sıklıkla sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenebileceğini düşündüğü saptanmıştır. Bu duruma şiddete maruz kalanların şiddetin önlenmesi konusundaki umutsuzlukları neden olmuş olabilir.

30 SONUÇ Toplumsal müdahalelerle şiddet azaltılmaya çalışılmalı, Devlet hastaneleri ve acil servislere müdahale stratejileri geliştirilmeli, Hasta-çalışan iletişimi becerileri konusunda,çalışanlara eğitim verilmeli, Şiddetle ilgili yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Medyada yer alan gündem haberleri dahilinde şiddetin olabilecek bir davranışmış gibi gösterilmesi önlenmelidir.

31

32 2.Çalışma Sağlıkta Güvenlik ve Fiziksel Şiddet Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi

33 Amaç Giderek artan sağlık personeline karşı fiziksel tacizleri ve personelin içinde bulunduğu güven ortamını araştırmak

34 Gereç Yöntem Yer: Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim Araştırma Hastanesi Sayı: Hastanenin değişik kademelerinde çalışan 253 kişi Tarih: 1-31 mart 2012 İstatistiksel analiz: SPSS 13 programında khi-kare testi İstatistiksel anlamlılık değeri: p<0.01

35 Anket Özellikleri Başlık: Çalışan memnuniyeti anketi Demografik verileri, Çalışanın eğitimine göre uygun bir çalışma ortamında çalışıp çalışmadığını, Çalışma ortamının güvenliğini, Çalışanın kurumsal bağlılığını,

36 İşletme yönetimi ve çalışanlar arasındaki ilişki ve iletişimi, İşyerinde fiziki saldırıya maruz kalma durumunu, Çalışanın hizmet içi eğitim alma durumunu, İşyeri güvenliği ile ilgili eğitim alma durumunu, Çalışanların görüş ve önerilerini,sorgulayacak şekilde düzenlenmiş.

37 Katılımcıların; % 30.8 i erkek % 69.8 i kadın %0.4 ü cinsiyet belirtmemiş %67.6 sı evli % ü bekâr

38

39 P<0.005 P<0.005 P<0.005

40 Fiziksel Şiddete Uğrama Sıklığının Cinsiyete Göre Dağılımı Erkeklerin %26.9 u Kadınların ise %16.1 i son 6 ayda fiziksel saldırıya uğradıklarını belirtmişler. Cinsiyet ve fiziksel saldırıya uğrama durumu arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş.

41 Tartışma Sonuçlar incelendiğinde; Hastayla ilk muhatap olan meslek gruplarının kendini daha az güvende hissettiği görülmüş. Güvenlik görevlisi % 100, Asistan doktor % 87.5, Anestezi teknisyeni % 85.7, Hemşire % 68.1, Bilgi İşlem % 61.5, Uzman Doktor (% 46.2).

42 Güvenlik elemanlarının sosyal becerilerinin ve koruma görevi ile ilgili mesleki yetkinliklerinin, azami hizmet kriterlerinin belirlenmesi ve denetlenmesi önerilmiş. Hasta bakım hizmetlerinde yer alan meslek gruplarında da güven kaybının yüksek olması bu meslek gruplarının daha fazla şiddete maruz kalmasına veya çalışma arkadaşlarına yapılan şiddete tanık olmalarına bağlanmış.

43 Şiddete maruziyet hasta ve hasta yakınlarının hastaneye geldiklerinde ilk muhatap oldukları meslek grubundaki kişilerde daha fazladır. Hasta ile sürekli iletişimde bulunan hemşire ve doktorların hizmet içi eğitimlerle iletişim becerilerinin artırılması önerilebilir. Hasta mortalitesinin yüksek olduğu birimlerde bu meslek gruplarına kötü haber verme ile ilgili eğitimlerin verilmesi ve uluslar arası örnekler dikkate alınarak uygun koşul ve ekibin oluşturulması önerilebilir.

44 Acil servislerde şiddetin sıklığı uyuşturucu bağımlısı, alkolikler, akıl hastası insanlar ve hastaların sinirli akraba veya arkadaşları nedeniyle artmaktadır. Uzun süre bekleme, hastanın stresli arkadaşları veya akrabaları, kalabalık ve gürültülü ortam gibi faktörler de şiddeti predispoze edebileceği belirtilmiş. Şiddet riskini değerlendirme ve önleme programları, mevcut tesisin zayıf yönlerinin tanımlanması, acil servisin güvenlik görevlilerinin sayısının artırılması öneriler arasında sayılabilir.

45 Sağlık kurumlarında genellikle sadece yaralanma gibi ciddi olayların şiddet olarak algılandığı bilinmektedir. Bu nedenle çalışanların maruz kaldığı şiddet oranını doğru olarak tespit edebilmek için sözel ve psikolojik şiddetin de ölçülmesi gerekmektedir.

46 Sonuç Dünya çapında sağlık çalışanlarının saldırıya maruz kalma sıralamasında 3. meslek grubudur. Hizmet sektöründe şiddete uğrama riski diğer meslek gruplarına göre 16 kat fazladır. Sağlıkta şiddetin, gündemi meşgul eden bir olay olmaktan çıkarılıp tüm nedenlerinin bilimsel yönden değerlendirilmesi, çözüm yöntemlerinin belirlenmesi ve uygulanması gerekmektedir.

47 Tıp eğitiminde hasta-hekim ilişkisi konusunda verilen eğitim içerisindeki eksikliklerin giderilmesi önemli bir adım olacaktır. Sağlık personeline karşı şiddet hata oranını artırmakta veya hata yaparım korkusuyla hizmet vermede çekincelere neden olmaktadır. Gerek sağlık hizmetindeki hızlı değişimler gerek yasal uygulamalardaki eksiklikler şiddetin önlenmesinde ve çalışan güvenliği sağlama konusunda boşluklar bırakmaktadır.

48 Güvenli ortamın sağlanmasında çalışanların eğitimi, mevzuatların düzenlenmesi, yöneticilerin üzerine düşen görevler gibi çok yönlü konular olmakla birlikte yasal düzenlemelerin de gerektiği kaçınılmazdır. Fiziksel ve psikolojik saldırılarla ilgili hazırlanan rehber kitapların benzerleri ülkemizde de hazırlanmalıdır.