POLİS MESLEK İÇİ SINAVLARINA HAZIRLIK KONU ANLATIMI Anayasa Hukuku İnsan Hakları

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "POLİS MESLEK İÇİ SINAVLARINA HAZIRLIK KONU ANLATIMI Anayasa Hukuku İnsan Hakları"

Transkript

1

2

3 POLİS MESLEK İÇİ SINAVLARINA HAZIRLIK KONU ANLATIMI Anayasa Hukuku İnsan Hakları Yazarlar Komisyon ISBN Mizampaj/Kapak YARGI YAYINEVİ DİZGİ BİRİMİ Baskı BRC OFSET - (0.312) Yazışma Adresi Ostim Mah. Turan Çiğdem Cad. No: 36/3 Ostim / Yenimahalle / ANKARA Tel: (0.312) Faks: (0.312) Copyright Yargı Yayınevi Yayım Hakkı Bu kitabın her türlü yayım hakkı Yargı Basın Yayın Dağıtım Ltd. Şti ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz. BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.

4 sunu Polis Meslek İçi Sınavlarına Hazırlanan Değerli Adaylar, Başta komiser yardımcılığı sınavları olmak üzere, rütbe terfii, misyon koruma, başpolislik ve branş sınavlarına hazırlanan Emniyet Teşkilatının siz değerli mensupları için hazırladığımız yepyeni bir çalışmayı istifadenize sunmanın huzurunu ve mutluluğunu yaşamaktayız. Kitap seti, basıma hazırlık tarihi itibariyle mevzuatta yapılan son değişiklikleri de kapsayacak şekilde güncellenmiştir. Çalışmamız, genel kültür hariç olmak üzere bütün sınavların ortak konularını kapsayacak şekilde toplam yedi modülden oluşmaktadır. Birinci modülde Anayasa ve İnsan Hakları, İkinci modülde İdare Hukuku ve İdari Yargılama Usulü Hukuku, Üçüncü modülde Ceza Hukuku, Dördüncü modülde Ceza Muhakemesi Hukuku, Beşinci modülde İnkılap Tarihi, Altıncı ve Yedinci modüllerde ise Polis Meslek Hukuku yer almaktadır. Genel Kültür kısmı ise soru-cevap şeklinde Yıldız Serisinin iki numaralı kitabı olan Yıldız Soru Bankası nda geniş olarak ele alınmıştır. Modüler Set hazırlanırken bireysel öğrenme stratejilerine uygun olarak panoramik konu anlatım yöntemi benimsenmiş ve gereksiz detaylara girilmeden konular geniş ve anlaşılır bir şekilde ele alınmıştır. Bolca şematize edilmiş bilgilere yer verilerek konular özetlenmiş ve akabinde de oldukça fazla soruyla konular pekiştirilmiştir. Sınava hazırlanan her adayın kendisine özgü bir çalışma yöntemi olmakla birlikte tavsiyemiz adayların dört aşamalı bir çalışma yöntemi izlemesidir. Buna göre: Birinci aşama: Çalışmaya başlamadan önce mevcut bilgi seviyenizi tespit etmek açısından Yıldız Serisinin üç numaralı kitabı olan 10 Deneme Sınavı ndan herhangi iki testi çözdükten sonra doğru ve yanlış sayınızı bir yere not ediniz. İkinci Aşama: Mevcut başarı durumumuzu ortaya koyduktan sonra sırasıyla modüler setteki Anayasa, İnsan Hakları, İdare Hukuku, Ceza Hukuku, Ceza Muhakemesi ve Polis Meslek Hukuku konu anlatımlarını çalışınız. Çalışma süresince de konuların mevzuattaki düzenleniş şekli ve daha fazla bilgi için Yıldız Serisinin dört numaralı kitabı olan Mevzuat Bankası ndaki ilgili yerlere göz atınız. Hukuk ile ilgili kısımlar tamamlandıktan sonra da İnkılap Tarihi bölümünü çalışınız. Tabii ki her modülün sonunda yer alan bütün soruları dikkatlice çözmeyi de unutmayınız. III

5 Üçüncü Aşama: Konu anlatımı setini çalıştıktan sonra Yıldız Soru Bankası ndaki soruları çözünüz. Soruları çözerken testlerdeki yanlışlarınızı analiz ediniz ve en fazla yanlış yaptığınız konuların üzerinden tekrar geçiniz. Dördüncü Aşama: Konuların genel hat larına vakıf olduğunuza kanaat getirdikten sonra kalan sekiz deneme sınavını çözünüz ve çalışma programını sonlandırınız. Bütün bu aşamalardan sonra ilk iki testteki puanınızla kıyasladığınızda başarınızdaki artışa siz de inanamayacaksınız. Değerli Adaylar, Kazanmak için şansa değil azimle ve gayretle çalışmaya ihtiyacınız var. Çalıştığınız ölçüde başarınız da artacaktır. Hak edenin kazanması dileğiyle Başarılar. Yayın Komisyonu IV

6 içindekiler ÖNSÖZ...III İÇİNDEKİLER...V KISALTMALAR...XVII ANAYASA HUKUKU A. GENEL AÇIKLAMALAR...3 A.1- Anayasa Kavramı ve Anayasa Hukuku...3 A.2- Anayasaların Sınıflandırılması...3 A.2.1- Maddi Anlamda Anayasa- Şeklî Anlamda Anayasa Ayrımı... 3 A.2.2- Yazılı-Yazılı Olmayan Anayasa Ayrımı:... 4 A.2.3- Sert-Yumuşak Anayasa Ayrımı:... 4 A.2.4- Kazüistik- Çerçeve Anayasa Ayrımı:... 5 A.3- Devlet Kavramı ve Unsurları:...5 A.3.1- Devletin Ülkesi:...5 A.3.2- Devletin Milleti:... 5 A.3.3- Egemenlik:... 6 A.4- Devlet Şekilleri:...6 A.4.1- Egemenliğin Kaynağı Bakımından Devlet Şekilleri:... 6 A Monarşi:... 6 A Cumhuriyet:... 7 V

7 A.4.2- Egemenliğin Yapısı Bakımından Devlet Şekilleri:... 7 A Tek Yapılı Devlet:... 7 A Mürekkep Devlet:... 8 A.5- Hükümet Sistemleri:...8 A.5.1- Kuvvetler Ayrılığı:... 9 A.5.2- Kuvvetler Birliği: A.6- Devlet İktidarları: A.6.1- Kurucu İktidar: A Asli Kurucu İktidar: A Tali Kurucu İktidar: A.6.2- Kurulmuş İktidar: A.7- Demokrasi Kavramı ve Çeşitleri: A.7.1- Doğrudan Demokrasi: A.7.2- Yarı Doğrudan Demokrasi: A.7.3- Temsili Demokrasi: B. OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİ ANAYASA HAREKETLERİ B.1- Genel Açıklama: B.1.1- Sened-i İttifak: B.1.2- Tanzimat Fermanı: B.1.3- Islahat Fermanı: B.1.4- Kanun-u Esasi: C. MİLLİ MÜCADELE VE CUMHURİYET DÖNEMİ ANAYASA HAREKETLERİ C.1- Genel Açıklama: C Anayasası: C Anayasası: C Anayasası: C Anayasası: C.2- Yapım Süreçlerine Göre, 1961 Anayasası ile 1982 Anayasasının Benzerlik ve Farklılıkları: C.2.1- Benzerlikler:...19 C.2.2- Farklılıklar: D ANAYASASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR D.1- Devletin Temel Nitelikleri: D.1.1- Cumhuriyetçilik İlkesi: VI

8 D.1.2- İnsan Haklarına Saygı: D.1.3- Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık: D.1.4- Başlangıçta Belirtilen Temel İlkelere Dayalı Olma: D.1.5- Demokratik Devlet İlkesi: D.1.6- Laik Devlet İlkesi: D.1.7- Sosyal Devlet İlkesi: D.1.8- Hukuk Devleti İlkesi: D.1.9- Eşitlik İlkesi: D.2- Değiştirilemeyecek Hükümler: D.3- Anayasada Yer Alan Diğer Bazı Temel İlkeler: D.3.1- Normlar Hiyerarşisi: D.3.2- Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü: D.4- Devletin Temel Amaç ve Görevleri: E. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER E.1-Temel Hak ve Hürriyetler: E.2-Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınıflandırılması: E.2.1-Negatif Statü Hakları: E.2.2-Pozitif Statü Hakları: E.2.3- Aktif Statü Hakları: E.4- Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması: E.5- Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması: E.6- Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılamaması: E.7- Temel Hak ve Hürriyetlerin Durdurulması: E.8- Yabancıların Durumu: E.9- Temel Hak ve Hürriyetlerin Kullanılmasında Benimsenen Usuller: F. ANAYASADA YER ALAN BAZI TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER F.1- Yaşam Hakkı, İşkence ve Eziyet Görmeme Hakkı: F.2- Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı: F.3- Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması: F.4- Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı: F.5- Hak Arama Hürriyeti: F.6- Kanuni Hâkim Güvencesi: VII

9 F.7- Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar: F.8- Toplu Sözleşme Yapma Hakkı: F.9- Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı: F.10- Dernek Kurma Hürriyeti: F.11- Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları: F.12- Kişisel Verilerin Korunmasını İsteme Hakkı: F.13- Sendika Kurma Hakkı: F.14- Grev Hakkı ve Lokavt: F.15- Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma Haklarıyla İlgili Esaslar: F Seçim İlkeleri: F Seçim Kurulları: F Seçme ve Halkoylamasına Katılma Yaşı: F Oy Kullanamayacak Olanlar: F Seçmen Olamayanlar: F Seçim Kanunlarında Yapılan Değişikliklerin Uygulanmama Süresi: F Temsilde Adalet ve Yönetimde İstikrar İlkeleri: G.CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI G.1- Cumhuriyetin Temel Organları: Ğ. YASAMA FONKSİYONU Ğ.1- Yasama Fonksiyonunun Niteliği: Ğ.2- Yasama Yetkisinin Genelliği: Ğ.3- Yasama Yetkisinin Asliliği (İlkelliği): Ğ.4- Yasama Yetkisinin Devredilmezliği: H. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN KURULUŞU VE MİLLETVEKİLLERİNİN SEÇİMİ H.1- Kuruluşu: H.2- Milletvekili Seçilme Yeterliliği (Yaş Şartı): H.3- Milletvekili Seçilemeyecek Olanlar: H.4-Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Geriye Bırakılması: H.5- Ara Seçimler: H.6- Ülkemizde Uygulanan Milletvekili Seçim Sistemi: VIII

10 I. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ÜYELERİNİN HUKUKİ STATÜSÜ I.1- Milletin Temsili:...48 I.2- Andiçme: I.3- TBMM Üyeliği ile Bağdaşmayan İşler: I.4- Yasama Sorumsuzluğu: I.5- Yasama Dokunulmazlığı: I.6- Milletvekilliğinin Düşmesi: İ. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN İÇ YAPISI VE KARAR ALMA USULÜ İ.1- İçtüzük: İ.2- Siyasi Parti Grupları: İ.3- Siyasi Partilerle ilgili Hususlar: İ.3.1- Siyasi Partilerin Kuruluşu: İ.3.2- Siyasi Partilere Üye olamayacaklar: İ.3.3- Öğretim Elemanları ve Öğrencilerin Siyasi Partilere Üye Olabilmeleri: İ.3.4- Siyasi Partilerin Tüzük ve Programları İle Eylemlerinde Uymaları Gereken Hususlar: İ.3.5- Siyasi Partilerin Kapatılması: İ.3.6- Siyasi Partilerin Mali Denetimleri: İ.4- TBMM Başkanlık Divanı: İ.5- TBMM Başkanının Seçimi ve Görev Süresi: İ.6- TBMM Başkanının Görevleri: İ.7- Meclisin Toplanması, Tatili ve Ara Verme: İ.8-Toplantı ve Karar Yeter Sayısı: İ.9- Oylama Usulleri: İ.10- Görüşmelerin Açıklığı ve Yayımlanması: İ.11- Türkiye Büyük Millet Meclisinde Bulunan Komisyonlar: J. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN GÖREV VE YETKİLERİ J.1- Türkiye Büyük Millet Meclisinin Görev ve Yetkileri: J.2- Kanunlar ve Parlamento Kararları: J.2.1- Kanun: J Kanunların Teklif Edilmesi ve Görüşülmesi: J Kanunların Cumhurbaşkanınca Yayımlanması: IX

11 J Kanunların Yürürlüğe Girmesi: J TBMM tarafından Reddedilen Kanun Tasarı ve Teklifleri: J Kadük Olma: J.2.2- Özel Nitelikli Kanunlar: J Bütçe Kanunu: J Kesin Hesap Kanunu: J Milletlerarası Andlaşmaların Uygun Bulunması Hakkındaki Kanunlar: J.2.3-Parlamento Kararları: K. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI K.1- Genel Açıklama: K.2- Türkiye Büyük Millet Meclisinin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları: K.2.1- Soru: K.2.2- Meclis Araştırması: K.2.3- Genel Görüşme: K.2.4- Gensoru: K.2.5- Meclis Soruşturması: L. YÜRÜTME FONKSİYONU L.1- Genel Açıklama: M. CUMHURBAŞKANI M.1- Cumhurbaşkanı Olabilmenin Şartları: M.2- Cumhurbaşkanının Görev Süresi: M.3- Cumhurbaşkanlığına Aday Gösterilme: M.4- Cumhurbaşkanının Seçimi: M.5- Cumhurbaşkanının Tarafsızlığı: M.6- Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri: M.6.1- Yasama ile ilgili olan Görev ve Yetkileri: M.6.2- Yürütme ile İlgili Olan Görev ve Yetkileri: M.6.3- Yargı ile İlgili Olan Görev ve Yetkileri: M.7- Cumhurbaşkanının Siyasal Sorumsuzluğu (Karşı imza kuralı): M.8- Cumhurbaşkanının Cezai Sorumsuzluğu ve Sorumluluğu: M.9- Cumhurbaşkanına Vekillik Etme: M.10- Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği: X

12 N. BAŞBAKAN VE BAKANLAR KURULU N.1- Bakanlar Kurulunun Kuruluşu: N.2- Bakanlar Kurulunun Görev, Yetki ve Sorumluluğu: N.3- Göreve Başlama ve Güvenoyu: N.4- Görev Sırasında Güvenoyu: N.5- Başbakanın Bakanlar Kurulu İçindeki Durumu: N.6-Bakanların Sorumluluğu: N.7-Seçimlerden Önce Bakanların Çekilmesi: N.8- Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi: N.9- Geçici Bakanlar Kurulu: N.10- Bakanlar Kurulu Üyelerinden Milletvekili Olmayanlar: N.11- Bakanlara Vekillik Etme ve Herhangi Bir Sebeple Boşalan Bakanlığa Atama: O. YARGI FONKSİYONU O.1- Yargı Fonksiyonunun Niteliği: O.2- Hâkimlerin Bağımsızlığı: O.3- Hakimlik Teminatı: O.4-Hakim ve Savcıların Denetimi: P. HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU R. YÜKSEK MAHKEMELER R.1-Genel Açıklama: R.2- Anayasa Mahkemesi: R.2.1- Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri: R.3- Yargıtay: R.4- Danıştay: R.5- Askeri Yargıtay: R.6- Askeri Yüksek İdare Mahkemesi: R.7- Uyuşmazlık Mahkemesi: S. ANAYASADA YARGI DENETİMİ DIŞINDA BIRAKILAN VEYA YARGI KISINTISI GETİRİLEN İŞLEMLER T. YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ T.1- Genel Açıklama: XI

13 T.1.1- Kanun Hükmünde Kararnameler: T.1.2- Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi: T.1.3- Tüzükler: T.1.4- Yönetmelikler: T.1.5- Yürütme Organının Diğer Düzenleyici İşlemleri: U. OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ U.1- OLAĞANÜSTÜ HAL U.1.1- Olağanüstü Hal İlan Etmede Yetki: U.1.2- Olağanüstü Hal İlanının Kapsama Alanı: U.1.3- Olağanüstü Hal İlan Etme Nedenleri: U.1.4- Cumhurbaşkanı Başkanlığında Toplanan Bakanlar Kurulunca İlan Edilen Olağanüstü Hal Süresi: U.1.5- Olağanüstü Hal İlan Etme Usulü: U.1.6- Olağanüstü Hal Kararı Üzerindeki Meclis Denetimi: U.1.7- Olağanüstü Hal Süresinin Uzatılması: U.1.8- Olağan Üstü Hal İlanının Sonuçları: U.1.9- Olağanüstü Halin Sona Ermesi: U.2- SIKIYÖNETİM U.2.1-Sıkıyönetim İlan Etmede Yetki: U.2.2-Sıkıyönetim İlanının Kapsama Alanı: U.2.3-Sıkıyönetim İlan Etme Nedenleri: U.2.4- Cumhurbaşkanı Başkanlığında Toplanan Bakanlar Kurulunca İlan Edilen Sıkıyönetimin Süresi: U.2.5- Sıkıyönetim İlan Etme Usulü: U.2.6- Sıkıyönetim Kararı Üzerindeki Meclis Denetimi: U.2.7- Sıkıyönetim Süresinin Uzatılması: U.2.8- Sıkıyönetim İlanının Sonuçları: U.2.9- Sıkıyönetimin Sona Ermesi: Ü. BAŞKOMUTANLIK VE GENELKURMAY BAŞKANLIĞI Ü.1- Başkomutanlık: Ü.2- Milli Güvenliğin Sağlanması: Ü.3- Genelkurmay Başkanı: Ü.4- Genelkurmay Başkanının Atanması: Ü.5- Genelkurmay Başkanının Bağlı Olduğu veya Sorumlu Olduğu Makam: XII

14 V. MİLLİ GÜVENLİK KURULU V.1- Milli Güvenlik Kurulunun Başkanı: V.2- Milli Güvenlik Kurulunun Üyeleri: V.3- Milli Güvenlik Kurulunun Gündeminin Hazırlanması: V.4- Milli Güvenlik Kurulunun Görevleri: V.5- Milli Güvenlik Kurulu Kararlarının Niteliği: Y. DEVLET DENETLEME KURULU Y.1- Bağlılık: Y.2- Üyelerinin ve Başkanının Seçimi: Y.3- Kurulun Görevleri: Y.4- Devlet Denetleme Kurulunun Görev Alanı Dışında Kalanlar: Z. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ ve DİĞER HUSUSLAR Z.1- Anayasanın Değiştirilmesi: Z.2- Anayasının Başlangıç ve Madde Kenar Başlıkları: Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test KAYNAKLAR XIII

15 İNSAN HAKLARI A. İNSAN HAKLARI A.1-İnsan Hakları Kavramı: A.2-İnsan Haklarının Nitelik ve Özellikleri: A.3-İnsan Haklarının Tasnifi: A.4-Çağdaş İnsan Hakları Anlayışı: B. İNSAN HAKLARININ KORUNMASI B.1-İnsan Haklarının Uluslararası Boyutta Korunması: B.2-Uluslararası İnsan Hakları Belgeleri ve İnsan Haklarıyla İlgili Uluslararası Sivil Toplum Örgütleri B.2.1- Bazı Avrupa İnsan Hakları Belgeleri B İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesi (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi): B İşkencenin ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele ve Cezanın Önlenmesi İçin Avrupa Sözleşmesi: B Avrupa Sosyal Şartı: B Ulusal Azınlıkların Korunması için Çerçeve Sözleşme: B Avrupa Konseyi Statüsü: B Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi: B.2.2- Bazı Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Belgeleri B İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi: B Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme: B BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi: B Çocuk Hakları Sözleşmesi: B Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme: B İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık dışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezaya Karşı BM Sözleşmesi: B Bazı Birleşmiş Milletler Bildirgeleri: B.2.3- İnsan Haklarıyla İlgili Diğer Önemli Belgeler: B.2.4-Önceki Yüzyıllara Ait Bazı İnsan Hakları Bildirgeleri ve Belgeleri: B.2.5- İnsan Haklarıyla İlgili Bazı Uluslar Arası Sivil Toplum Örgütleri: B.2.6- Birleşmiş Milletler Bünyesinde Yer Alan Bazı Organ veya Teşkilatlar XIV

16 B Uluslararası Adalet Divanı: B İnsan Hakları Konseyi (HRC): B İnsan Hakları Yüksek Komiserliği: B.2.7-Uluslararası Ceza Mahkemesi: C. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE UYGULAMASI C.1-Genel Açıklama: C.2- AHİS ve Eki Protokollerde Yer Verilen Haklar ve Özgürlükler: C.3- AHİS ve Eki Protokollerde Yer Verilen Bazı Haklara İlişkin Açıklamalar C.3.1- Adil Yargılanma Hakkı: C.3.2- Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması: C.3.3- İşkence Yasağı: C.3.4- Mülkiyet Hakkının Korunması: C.3.5- Yaşam Hakkı: C Yaşam Hakkının Sınırları: C.3.6- Özgürlük ve Güvenlik Hakkı: C.3.7- Etkili Bir Hukuki Bir Yola Başvurma Hakkı: C.3.8- İfade Özgürlüğü: C.3.9- Serbest Seçim Hakkı: C Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü: C Cezai Konularda Temyiz Hakkı: C Olağanüstü Hallerde Sözleşme ile Tanınan Hakları Askıya Alma: C.4- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi C.4.1-Mahkemede Görev Yapacak Yargıçlar: C.4.2-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Organları ve Yargı Birimleri: C.4.3-AİHM de Görev Yapan Tek Yargıçların Yetkileri: C.4.4-Komitelerin yetkileri: C.4.5-Dairelerin Yetkileri: C.4.6-Büyük Dairenin Yetkileri: C.4.7-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuruda Bulunabilecek Olanlar: C.4.8-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru Koşulları ve Kabul Edilebilirlik: C.4.9-Başvuruların Düşürülmesi Nedenleri: C.4.10-AİHM de Süreler: C.4.11-AİHM nin Verebileceği Ara Kararlar: C.4.12-Dostane Çözüm: XV

17 C.4.13-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Tarafından Verilen Kararların Niteliği, Bağlayıcılığı ve Takibi: C AİHM in Yargılama Usulü: D. İNSAN HAKLARININ ULUSAL BOYUTTA (ÜLKEMİZDE) KORUNMASIYLA İLGİLİ YAPI VE İŞLEYİŞ D.1-İnsan Haklarının Ulusal Boyutta Korunması: D.1.1-Yasama Organının Koruması: D TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu: D Dilekçe Komisyonunca Dilekçelerin İncelenmesi ve Karara Bağlanması: D.1.2-Yargı Organının Koruması: D.1.3- Yürütme Organı ve İdari Kuruluşların Koruması: D.1.4- Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu: D Ayrımcılıkla İlgili Tanımlar: D Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı D Ayrımcılık Türleri D Ayrımcılık Yasağının Kapsamı: D Ayrımcılık İddiasının İleri Sürülemeyeceği Hâller: D Ayrımcılığa Uğrayanların Kuruma Başvuruda Bulunması: D İhlal İncelemeleri: D İnceleme Yetkisi D İspat Yükü D.1.5- İl ve ilçe İnsan Hakları Kurulları: D.1.6- Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları: Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test Cevaplı Test KAYNAKLAR XVI

18 kısaltmalar AİHM: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi AİHS: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi) BM: Birleşmiş Milletler E: Esas f: Fıkra İHK: BM İnsan Hakları Konseyi K: Karar MD/md: Madde P: Paragraf s: Sayfa TBMM: Türkiye Büyük Millet Meclisi PD: Polis Dergisi 6701 sayılı Kanun: 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu XVII

19

20 O. YARGI FONKSİYONU O.1- Yargı Fonksiyonunun Niteliği: Hukuki uyuşmazlıkları ve hukuka aykırılık iddialarını çözümleyen ve karara bağlayan devlet fonksiyonuna yargı fonksiyonu denir. O.2- Hâkimlerin Bağımsızlığı: Hâkimlerin gerek yürütme, gerekse yasama organlarına bağlı olmaması, onlardan müstakil olması ve bu iki organın hâkimlere emir ve talimat verememesi ve tavsiyelerde bulunamaması Hâkimlerin bağımsızlığı ilkesini ifade etmektedir. Bağımsızlık, hâkimin, çekinme ve endişe duymadan, Anayasanın öngördüğü gereklerden başka herhangi bir dış etki altında kalmadan, yansız tutumla, özgürce karar verebilmesidir. 157 Bu ilkenin gerçekleştirilmesine yönelik düzenleme Anayasanın 138 inci maddesinde yapılmıştır. Bu maddeye göre; Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanı kanaatlerine göre hüküm verirler. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz. Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz. Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez. ANAYASA HUKUKU Yargı bağımsızlığından, yargının yalnızca yürütme organı karşısındaki bağımsızlığı anlaşılmaz. Bu bağımsızlığın yürütme organı yanında yasama organı ile devlet ve toplumda etkili olan sosyal ekonomik baskı grupları karşısında da gerçekleştirilmesi gerekir. Yasama, yürütme ya da öteki güçlerin denetimine bağlı ve etkisine açık olan yargı bağımsız olamaz. 158 O.3- Hakimlik Teminatı: Hâkimlerin bağımsızlığını tam olarak gerçekleştirebilmek amacı ve koşuluyla, hâkimlerin herhangi bir baskı ve tehditle karşı karşıya kalmaksızın tam bir güven içinde görev yapabilmeleri için hâkimlere bazı kişisel güvenceler sağlanması Hakimlik teminatı kavramıyla ifade edilmektedir. Hakimlik teminatı, hakimlerin bağımsızlığını sağlamaya yönelik kurumların en önemlisidir. Hakimlerin bağımsızlığı, hakimlerin objektif bağımsızlığı olduğu halde, hakimlik teminatı hakimlerin kişisel bağımsızlığıdır. Hakimlik teminatının gerçekleştirilmesine yönelik düzenleme Anayasanın 139 uncu maddesinde yapılmıştır. Anılan maddeye göre; Hakimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe Anayasada gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamaz. 157 Anayasa Mahkemesinin 5/1/2006 tarihli ve E: 2005/55, K: 2006/4 sayılı kararı 158 Anayasa Mahkemesinin 29/4/1993 tarihli ve E: 1992/39, K: 1993/19 sayılı kararı 77

21 O.4-Hakim ve Savcıların Denetimi: Halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile Anayasanın 144 ve 159 uncu maddelerinde yapılan değişiklik ile hakim ve savcıların denetimine ilişkin önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda, hakim ve savcıların denetimi iki kısma ayrılmıştır. Yargısal nitelikteki işlemlerin dışında kalan ve Adalet Bakanlığının görevleri arasında yer alan cezaevleri, icra ve iflas daireleri, noterler veya mahkemelerin mali işleri gibi konulardaki işlemlerin yani Adalet hizmetlerinin denetimi ile savcıların idarî görevleri yönünden denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma işlemlerinin Adalet Bakanlığına bağlı adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler eliyle yapılacağı benimsenmiş bulunmaktadır (Md:144). Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve genelgelere (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri ise, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna bağlı müfettişler vasıtasıyla yapılması benimsenmiş, böylece belirtilen konulardaki denetim yetkisi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna verilmiştir (Md: 159/f.9). P. HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU P.1-Genel Açıklama: Hakimler ve savcılar Yüksek Kurulunun yapısında, Anayasada değişiklik öngören, halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler kapsamında Hakimler ve savcılar Yüksek Kurulunun yapısı ve görevlerine ilişkin bilgiler, Ek-2 de gösterilmiştir. HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU EK-2 ÜYE SAYISI: Yirmi iki asıl ve on iki yedek üyeden oluşur. Adalet Bakanı ile tabii üye durumundaki Adalet Bakanlığı Müsteşarı 22 kişilik üye sayısı içinde yer alır. ÜYELERİN GÖREV SÜRESİ: Üyeler; dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. KURULUN ÇALIŞMA YAPISI: Kurul, üç daire halinde çalışır. KURUL BAŞKANLIĞI VE TEMSİLİ: Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir Kurulun yöne mi ve temsili Kurul Başkanına ai r. Kurul Başkanı dairelerin çalışmalarına ka- lamaz. Kurul, kendi üyeleri arasından daire başkanlarını ve daire başkanlarından birini de başkanvekili olarak seçer. Başkan, yetkilerinden bir kısmını başkanvekiline devredebilir. BAŞKA GÖREV ALAMAMA: Kurulun, Adalet Bakanı ile Adalet Bakanlığı Müsteşarı dışındaki asıl üyeleri, görevlerinin devamı süresince; kanunda belirlenenler dışında başka bir görev alamazlar veya Kurul tara ndan başka bir göreve atanamaz ve seçilemezler. AÇIKLAMA 1: Kurula bağlı Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Kurulun teklif e ği üç aday arasından Kurul Başkanı tara ndan atanır. Kurul müfe şleri ile Kurulda geçici veya sürekli olarak çalış rılacak hâkim ve savcıları, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula ai r. AÇIKLAMA 2: Adalet Bakanlığının merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında geçici veya sürekli olarak çalış rılacak hâkim ve savcılar ile adalet müfe şlerini ve hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçileri, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Adalet Bakanına ai r. 78

22 ÜYELERİN SEÇİMİ: 1- Kurulun, dört asıl üyesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından doğrudan Cumhurbaşkanınca, 2- Üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca, 3- İki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca, 4- Bir asıl ve bir yedek üyesi Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, 5- Yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından adlî yargı hâkim ve savcılarınca, 6- Üç asıl ve iki yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından idarî yargı hâkim ve savcılarınca, seçilir. AÇIKLAMA 1:Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde yapılır. Cumhurbaşkanı tara ndan seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden altmış gün içinde, yeni üyelerin seçimi yapılır. Diğer üyeliklerin boşalması halinde, asıl üyenin yedeği tara ndan kalan süre tamamlanır. AÇIKLAMA 2: Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üyenin, birinci sınıf adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hâkim ve savcının; oy kullanacağı seçimlerde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilir. Bu seçimler her dönem için bir defada ve gizli oyla yapılır. KURULUN GÖREVLERİ: Adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını; 1- Mesleğe kabul etme 2- Atama ve nakletme 3- Geçici yetki verme 4- Yükselme ve birinci sınıfa ayırma 5- Kadro dağıtma 6- Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme 7- Disiplin cezası verme 8- Görevden uzaklaştırma işlemlerini yapma 9- Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlama 10- Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve genelgelere (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini ilgili dairenin teklifi ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanının oluru ile Kurul müfettişlerine yaptırma 11- Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirme AÇIKLAMA 1: Kurulun meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz. AÇIKLAMA 2: Detaylı bilgi için 11/12/2010 tarihli ve 6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu incelenebilir. ANAYASA HUKUKU 79

23 R. YÜKSEK MAHKEMELER R.1-Genel Açıklama: Anayasada yer alan düzenlemeye göre, Ülkemizde yargı tek bir organdan oluşmayıp, birden fazla organdan oluşmuş bulunmaktadır. Başka bir anlatımla bağımsız mahkemelerden oluşmuş yargı organı Türkiye de kollara ayrılmış olup, kararları aynı yüksek mahkemede temyiz edilen mahkemelerin oluşturduğu düzene yargı kolu denmektedir. Bu tanım dikkate alındığında ne kadar yüksek mahkeme varsa o kadar yargı kolu olup, Ülkemizdeki yüksek mahkemeler aşağıda gösterilmiştir: 1- Anayasa Mahkemesi, 2- Yargıtay, 3- Danıştay, 4- Askerî Yargıtay, 5- Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, 6- Uyuşmazlık Mahkemesi. Bu duruma paralel olarak Türkiye de şu yargı kolları vardır: 1. Anayasa yargısı, 2. Adlî yargı, 3. İdarî yargı, 4. Askerî yargı, 5. Askerî idarî yargı, 6. Uyuşmazlık yargısı. Sayıştay, 1982 Anayasası nın Yargı bölümünde yer almasına rağmen, Sayıştayın anayasal konumu ve yargısal niteliği Anayasa Mahkemesinin 11/07/1991 tarihli, E:1990/39, K:1991/21 sayılı kararında detaylı bir şekilde ele alınmış ve Sayıştayın Anayasada Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu gibi yargı bölümünde yer almasına karşın Anayasanın 138 ila 158 inci maddelerinde belirlenen ve düzenlenen yargı organlarından olmadığı belirtilmiştir. 159 R.2- Anayasa Mahkemesi: Anayasa Mahkemesinin yapısında ve görevlerinde, Anayasada değişiklik öngören, halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile önemli değişiklikler yapılmıştır. Anayasa Mahkemesinin teşkilat, görev, yetki ve yargılama usulüne ilişkin detaylı düzenleme ise, 30/03/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunda yapılmıştır. R.2.1- Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri: Anayasanın ilgili hükümleri ve 6216 sayılı Kanuna göre Anayasa Mahkemesinin görevleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir. R Siyasi partilerin kapatılması ve Devlet yardımından yoksun bırakılmasına ilişkin davalara bakmak: Anayasanın 69 uncu maddesinin beşinci fıkrasına göre, siyasi partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesince kesin olarak karara bağlanır

24 Anayasanın, halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile değişik 149 uncu maddesinin üç ve dördüncü fıkralarına göre; Siyasî partilere ilişkin dava ve başvurulara, Genel Kurulca bakılır ve siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şarttır. R Kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde veya hükümlerinin şekil ve esas bakımından, Anayasa değişikliklerinin ise sadece şekil açısından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla açılan iptal davalarına bakmak: Anayasanın 148 inci maddesine göre, Kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu, Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından incelemek ve denetlemek Anayasa Mahkemesinin görevleri arasında bulunmaktadır. İptal davası yoluna soyut norm denetimi de denilmektedir sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin dördüncü fıkrası gereği, şekil bozukluğuna dayanan Anayasaya aykırılık iddiası mahkemeler tarafından ileri sürülemez. Şekil bakımından denetim; 1. Anayasa değişikliklerinde teklif çoğunluğuna, oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı; 2. Kanunların ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün son oylamasının öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; hususlarıyla sınırlıdır (6216 sayılı Kanun md:36). 161 ANAYASA HUKUKU Anayasanın 91 inci maddesinde düzenlenen kanun hükmünde kararnameler, işlevsel yönden yasama işlemi niteliğinde olduğundan yargısal denetimlerinin yapılması görev ve yetkisi Anayasanın 148 inci maddesi ile Anayasa Mahkemesine verilmiştir. Kanun hükmünde kararnamelerin Anayasa ya uygunluk denetimi, kanunların denetiminden farklıdır. Anayasanın 11 inci maddesinde, Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz denilmektedir. Bu nedenle kanunların denetiminde, onların yalnızca Anayasa kurallarına uygun olup olmadıkları saptanır. Kanun hükmünde kararnameler ise konu, amaç, kapsam ve ilkeleri yönünden hem dayandıkları yetki kanununa hem de Anayasaya uygun olmak zorundadırlar. 162 Detaylı bilgi için aşağıdaki ekler incelenebilir sayılı Kanunun şekil bakımından denetimin düzenlendiği 36 ncı maddesinin birinci fıkrasında, kanun hükmünde kararnamelerin ise yetki kanununda öngörülen süre içinde çıkarılıp çıkarılmadığı ile Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu üyelerinin imzalarının bulunup bulunmadığı şeklinde bölüme yer verilmiş ise de, anılan maddede yer alan bu bölüm, Anayasa nın 148. maddesinde, kanun hükmünde kararnamelerin şekil bakımından denetimi için herhangi bir düzenlemeye veya yasaklamaya yer verilmemiş olduğu ve Anayasanın 91. maddesinde yer alan ve kanun hükmünde kararnamelerin taşıması gereken anayasal nitelikleri denetim dışında bıraktığı gerekçesiyle bu bölüm, Anayasa Mahkemesince Anayasaya aykırı bulunmuş ve Anayasa Mahkemesi nin 1/3/2012 tarihli ve E: 2011/59, K: 2012/34 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. 162 Anayasa Mahkemesinin 17/1/2013 tarihli, E: 2011/143, K: 2013/18 sayılı kararı 81

25 ESAS BAKIMINDAN ŞEKİL BAKIMINDAN ŞEKİL BAKIMINDAN ESAS BAKIMINDAN ŞEKİL BAKIMINDAN İPTAL DAVASI KANUN BAŞVURUDA BULUNABİLECEKLER 1. Cumhurbaşkanı 2. İktidar ve Ana Muhalefet Partisi Meclis Grupları 3. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyeleri 1. Cumhurbaşkanı 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyeleri BAŞVURU SÜRESİ Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gündür. Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak on gündür. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN KANUN BAŞVURUDA BULUNABİLECEKLER BAŞVURU SÜRESİ 1. Cumhurbaşkanı 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyeleri Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak on gündür. KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME, TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ BAŞVURUDA BULUNABİLECEKLER BAŞVURU SÜRESİ 1. Cumhurbaşkanı 2. İktidar ve Ana Muhalefet Partisi Meclis Grupları 3. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyeleri 1. Cumhurbaşkanı 2. İktidar ve Ana Muhalefet Partisi Meclis Grupları 3. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyeleri Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gündür. Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gündür. R Mahkemelerce itiraz yoluyla kendisine intikal ettirilen işleri karara bağlamak: Anayasanın 152 nci maddesine göre, bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, konuyu Anayasa Mahkemesine taşıyabilir. İtiraz yoluyla denetime somut norm denetimi de denilmektedir. 163 İtiraz yolunda, başvuru konusu normun anayasaya uygunluğunun denetimi, görülmekte olan bir dava aracılığıyla gerçekleşmektedir. Ancak yukarıda da belirtildiği üzere, 6216 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin dördüncü fıkrası gereği, şekil bozukluğuna dayanan Anayasaya aykırılık iddiası mahkemeler tarafından ileri sürülemez. Detaylı bilgi için aşağıdaki ekler incelenebilir. R Bireysel başvuruları karara bağlamak: Bireysel başvuruları karara bağlamak görevi, Anayasanın, halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile değişik 148 inci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Anayasa Mahkemesinin görevleri arasına dahil edilmiş ve bireysel başvurunun koşullarına ilişkin aynı maddeye yeni fıkralar eklenmiş bulunmaktadır

26 Bireysel başvuru ya da anayasa şikâyeti, kamu gücü tarafından, temel hak ve özgürlükleri ihlâl edilen bireylerin başvurdukları olağanüstü bir kanun yolu olarak tanımlanmaktadır. Bireysel başvuruya ilişkin 5982 sayılı Kanun ile getirilen değişikliğe göre, herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Anayasa ve 6216 sayılı Kanun hükümlerine göre, Anayasa Mahkemesine yapılan bir bireysel başvurunun esasının incelenebilmesi için, kamu gücü tarafından müdahale edildiği iddia edilen hakkın Anayasa da güvence altına alınmış olmasının yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye nin taraf olduğu ek protokollerinin kapsamına da girmesi gerekir. Bir başka ifadeyle, Anayasa ve Sözleşme nin ortak koruma alanı dışında kalan bir hak ihlali iddiasını içeren başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi mümkün değildir. 164 Bireysel başvuru yolu, Anayasada yer alan bütün hak ve özgürlüklerin korunması için kabul edilmiş bir yol olmadığı gibi genel bir hak arama yolu da değildir. Bu nedenle Anayasa nın 36 ncı maddesinde yer alan hak arama özgürlüğünden de farklı bir niteliğe sahiptir. Anayasanın 36 ncı maddesinde yer alan hak arama özgürlüğü genel mahkemelerin koruma işlevini düzenlerken, bireysel başvuru yolu daha özel, istisnai ve ikincil bir hak arama yolu olarak düzenlenmiştir. 165 Diğer taraftan bireysel başvuru yolunun ikincil niteliği gereği Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilmek için öncelikle olağan kanun yollarının tüketilmesi zorunludur. Bu ilke uyarınca, başvurucunun Anayasa Mahkemesi önüne getirdiği şikâyetini öncelikle ve süresinde yetkili idari ve yargısal mercilere usulüne uygun olarak iletmesi, bu konuda sahip olduğu bilgi ve kanıtlarını zamanında bu makamlara sunması ve aynı zamanda bu süreçte dava ve başvurusunu takip etmek için gerekli özeni göstermiş olması gerekir. ANAYASA HUKUKU Anayasa Mahkemesinin başvuru yolları henüz tüketilmeden bir başvuruyu kabul edip incelemesi kural olarak mümkün değildir. Ancak başvuru yolunun tüketilmesinin başvurucunun hakkına yönelik ihlalin giderilmesi açısından herhangi bir etkisi yoksa, başka bir deyişle başvurulacak yol etkisizse ya da başvuru yolunun tüketilmesinin beklenmesi halinde başvurucunun haklarına yönelik ciddi ve geri dönülmesi imkansız bir tehlike ortaya çıkacaksa anayasal haklara saygı ilkesi Mahkemenin bu başvuruları incelemesini gerektirebilir. 166 Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru, ikincil nitelikte bir kanun yolu olup kural olarak ancak kesinleşmiş işlemler aleyhine bu yola başvurulabildiğinden, bu yola gidilmesinin bireysel başvuru konusu işlem ve kararların uygulanmasına herhangi bir etkisi yoktur. Ancak bir işlem ya da kararın uygulanması halinde bireyin anayasal haklarının ihlali yönünde ciddi bir tehlike ortaya çıkacaksa, 6216 sayılı Kanun ile Mahkemeye bu tehlikeyi önlemek amacıyla tedbir kararı verme yetkisi tanımıştır. 164 Anayasa Mahkemesinin 26/3/2013 tarihli ve E: 2012/1049 sayılı bireysel başvuru kararı ( 165 Anayasa Mahkemesinin 1/3/2012 tarihli ve E: 2011/59, K: 2012/34 sayılı kararı 166 Anayasa Mahkemesinin 16/4/2013 tarihli ve E: 2013/1243 sayılı bireysel başvuru kararı ( 83

27 Bu yönüyle tedbir yetkisi istisnai bir yetki olup, ancak işlem veya kararın uygulanması halinde yaşam hakkına ya da bireyin maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik gerçek ve ciddi bir risk doğacaksa tedbire başvurulabilir. 167 Bireysel başvuruya konu işlem Anayasa ile yargı denetimi dışında bırakılan işlemlerden olması halinde bu işlemler bireysel başvuruya konu olamaz. 168 Detaylı bilgi için aşağıdaki ekler incelenebilir. R Siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun denetimini yapmak veya yaptırmak: Anayasanın 69 uncu maddesine göre; Siyasi partilerin mali denetimini yapmak görevi Anayasa Mahkemesine aittir. Anayasanın anılan maddesine göre, Anayasa Mahkemesince siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar. Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği kararlar kesindir. Söz konusu maddede geçen kanuni düzenleme Siyasi Partiler Kanununun 74 ve 75 inci maddelerinde yapılmıştır. R Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına veya üyeliklerinin düşürülmesine ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi kararlarının iptal istemlerini karara bağlamak: Konuyla ilgili düzenleme Anayasanın 85 inci maddesinde yapılmıştır. Anılan maddeye göre; Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine 84 üncü maddenin; 1. Birinci fıkrası (istifa üzerine üyeliğin sona ermesi), 2. Üçüncü fıkrası (milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar etme nedeniyle üyeliğin sona ermesi), 3. Dördüncü fıkrası (Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam beş birleşim günü katılmama nedeniyle üyeliğin sona ermesi), Hükümlerine göre karar verilmiş olması hallerinde, Meclis Genel Kurulu kararının alındığı tarihten başlayarak yedi gün içerisinde ilgili milletvekili veya bir diğer milletvekili, kararın, Anayasaya, kanuna veya İçtüzüğe aykırılığı iddiasıyla iptali için Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Anayasa Mahkemesi, iptal istemini onbeş gün içerisinde kesin karara bağlar. 167 Anayasa Mahkemesinin 16/4/2013 tarihli ve E: 2013/1243 sayılı bireysel başvuru kararı ( 168 Anayasa Mahkemesinin 16/4/2013 tarihli ve E: 2013/1581 sayılı bireysel başvuru kararı ( 84

28 R Anayasada belirtilen kişileri görevleri ile ilgili suçlardan dolayı Yüce divan sıfatıyla yargılamak: Anayasa Mahkemesinin yüce divan sıfatıyla görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılayacağı kişiler Anayasanın 148 inci maddesinde gösterilmiştir. Bu kişiler; 1- Cumhurbaşkanı, 2- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, 3- Bakanlar Kurulu üyeleri, 4- Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri, 5- Yargıtay Başkan ve üyeleri, 6- Danıştay Başkan ve üyeleri, 7- Askeri Yargıtay Başkan ve üyeleri, 8- Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyeleri, 9- Danıştay, Yargıtay, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcıları, 10- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili, 11- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkan ve üyeleri, 12- Sayıştay Başkan ve üyeleri, 13- Genelkurmay Başkanı, 14- Kara Kuvvetleri Komutanı, 15- Deniz Kuvvetleri Komutanı, 16- Hava Kuvvetleri Komutanı, 17- Jandarma Genel Komutanı. Bunlardan; 2,13,14,15,16 ve 17 numaralı bentlerde belirtilenler Anayasanın, halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile değişik 148 inci maddesine ilave edilmiş bulunmaktadır. R Uyuşmazlık Mahkemesine Başkanlık edecek üyeyi kendi üyeleri arasından görevlendirmek: Anayasanın 158 inci maddesine göre, bu mahkemenin Başkanlığını Anayasa Mahkemesince, kendi üyeleri arasından görevlendirilen üye yapar. ANAYASA HUKUKU R Mahkeme üyeleri arasından Anayasa Mahkemesi Başkanı ve başkanvekillerini seçmek: R Siyasi partilere ihtar verilmesine ilişkin başvuruları karara bağlamak: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bir siyasi partinin 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 101 inci maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırı hareket ettiği iddiasıyla, o parti aleyhine ihtar kararı verilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Mahkemece verilecek süre içinde siyasi partinin savunması alındıktan sonra, aykırılık tespit edilirse aykırılığın giderilmesi için ilgili siyasi parti hakkında ihtar kararı verilir. Bu karar, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile ilgili siyasi partiye tebliğ edilir ve Resmî Gazetede yayımlanır. R Siyasi partilerin dağılma durumunun tespiti istemlerini karara bağlamak: Siyasi partilerin dağılma durumunun tespiti istemlerini karara bağlamak görevi de 6216 sayılı Kanun ile Anayasa Mahkemesine verilmiştir. Anayasanın, halk oylaması ile yürürlüğe giren 7/05/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanun ile getirilen değişiklikler ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun kapsamında Anayasa Mahkemesinin yapısı ve görevlerine ilişkin bilgiler, Ek-3, Ek-4 ve Ek-5 te gösterilmiştir. 85

29 ANAYASA MAHKEMESİ NİN ÜYE YAPISI VE SEÇİMİ EK:3 ÜYE SAYISI: On yedi ÜYE SEÇMEYE YETKİLİ MAKAMLAR: 1- Cumhurbaşkanı (On dört üye) 2- Türkiye Büyük Millet Meclisi (Üç üye) ÜYE KAYNAĞI 1- Yargıtay başkan ve üyeleri 2- Danıştay başkan ve üyeleri 3- Askeri Yargıtay başkan ve üyeleri 4- Askerî Yüksek İdare Mahkemesi başkan ve üyeleri 5- Sayıştay başkan ve üyeleri 6- Yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri 7- Üst kademe yöneticileri 8- Birinci sınıf hâkim ve savcılar 9- Serbest avukatlar 10- Anayasa Mahkemesi raportörleri ÜYELERİN GÖREV SÜRESİ: 1- Görev süresi oniki yıldır. 2- Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. 3- Anayasa Mahkemesi üyeleri altmış beş yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar. 4- Bir üyenin hakimlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erer. 5- Anayasa Mahkemesi üyeleri aslî görevleri dışında resmi veya özel hiçbir görev alamazlar. 6- Zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan üyelerin başka bir görevde çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir. ÜYELERİN SEÇİLME USULÜ: Cumhurbaşkanı; 1- Üç üyeyi Yargıtay, 2- İki üyeyi Danıştay, 3- Bir üyeyi Askerî Yargıtay, 4- Bir üyeyi Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer. 5- En az ikisi hukukçu olmak üzere üç üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden seçer. 6- Dört üyeyi doğrudan üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisi; 1- İki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer. 2- Bir üyeyi baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden seçer. 3- Türkiye Büyük Millet Meclisinde gizli oylama ile yapılacak seçimde, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur. 86

30

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1. HAFTA: OSMANLI ANAYASAL GELİŞMELERİ [Türk Anayasa Hukukukun Bilgi Kaynaklarının Tanıtımı:

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı. Yargı Örgütü Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı. Yargı Örgütü Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı Yargı Örgütü Dersleri Türk yargı teşkilatının genel görünümü ve bunu oluşturan çeşitli yargı kolları ANAYASA YARGISI Anayasa Yargısı-1 Anayasa

Detaylı

İÇİNDEKİLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI. Madde Sayfa BAŞLANGIÇ...17 BİRİNCİ KISIM. Genel Esaslar. I. Devletin şekli... 1...19

İÇİNDEKİLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI. Madde Sayfa BAŞLANGIÇ...17 BİRİNCİ KISIM. Genel Esaslar. I. Devletin şekli... 1...19 İÇİNDEKİLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Madde Sayfa BAŞLANGIÇ...17 BİRİNCİ KISIM Genel Esaslar I. Devletin şekli... 1...19 II. Cumhuriyetin nitelikleri... 2...19 III. Devletin bütünlüğü, resmî dili,

Detaylı

1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ

1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V İÇİNDEKİLER...VII BİRİNCİ BÖLÜM 1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ I. 1982 ANAYASASI NIN HAZIRLANMASI VE KABUL EDİLMESİ...1 II. 1982 ANAYASASI

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı. Yargı Örgütü Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı. Yargı Örgütü Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO Adalet Programı Yargı Örgütü Dersleri ÜNİTE IV TÜRK YARGI TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ VE BUNU OLUŞTURAN ÇEŞİTLİ YARGI KOLLARI TÜRK YARGI TEŞKİLATININ GENEL

Detaylı

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET Birinci Kısım ANAYASA HUKUKUNUN GENEL ESASLARI Bölüm 1 ANAYASA HUKUKUNUN BİLGİ KAYNAKLARI I. Anayasalar II. Anayasa Mahkemesi Kararları III. Bilimsel Eserler IV. Kaynak Tarama Bölüm 2 ANAYASA HUKUKU KAVRAMI

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2.

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.02.2016 Türk Hukukunun Bilgi Kaynakları - Mevzuat, Yargı

Detaylı

TÜRK YARGI SİSTEMİ DERS NOTLARI

TÜRK YARGI SİSTEMİ DERS NOTLARI TÜRK YARGI SİSTEMİ DERS NOTLARI Hazırlayan : Tacettin ÇALIK Mail : tcttnhoca@gmail.com İnternet Sitesi : Facebook adresi : https://www.facebook.com/anahtarkelimelerlevatandaslik/ YARGI Yargıya İlişkin

Detaylı

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN TEMEL HUKUK BU DERSTE NELER ÖĞRENECEĞİZ? Yargı nedir? Türk hukukunda yargının bölümleri Anayasa Yargısı İdari Yargı Adli Yargı TEMEL HUKUK YARGI Yargı, devletin hukuk

Detaylı

1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır?

1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır? 1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır? A) Cumhurbaşkanlığı B) Başbakanlık C) Adalet Bakanlığı D) Halk E) HSYK 3-Aşağıdakilerden hangisi adli yargının

Detaylı

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966 1-) 1921 Anayasası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Milli egemenlik ilkesi benimsenmiştir B) İl ve nahiyelerde yerinden yönetim ilkesi kabul edilmiştir. C) Yasama ve yürütme kuvvetleri

Detaylı

ANAYASASININ BAZI MADDELER

ANAYASASININ BAZI MADDELER 13 Mayıs 2010 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 27580 KANUN TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN Kanun No. 5982 Kabul Tarihi: 7/5/2010 MADDE 1 7/11/1982 tarihli

Detaylı

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi ÖĞRENME HEDEFLERİMİZ - ADLÎ YARGI MAHKEMELERİ, BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ, YARGITAY - İDARE MAHKEMELERİ, BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ,

Detaylı

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR ANAYASANıN TEMEL ILKELERI 2 1. madde Türkiye devleti bir cumhuriyettir. 2. Madde Cumhuriyetin nitelikleri Cumhuriyetçilik Başlangıç ilkeleri Atatürk

Detaylı

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x)

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x) Ne x t Le v e l Ka r i y e r 250ADET TAMAMIÖZGÜN ÇÖZÜMLÜAÇI KUÇLU SORU Kaymakaml ı k Sı navı nahazı r l ı k Anayasa Açı kuçl usor u Bankası En İ yi si İ çi n.. Necat i beycd.50.yı li şhanı Apt.no: 19/

Detaylı

Anayasası na göre, TBMM aşağıdakilerden hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir? Anayasası na göre ara seçim ne demektir?

Anayasası na göre, TBMM aşağıdakilerden hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir? Anayasası na göre ara seçim ne demektir? 1. 1982 Anayasası na göre, TBMM aşağıdakilerden hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir? A) Genel ve özel af ilanına karar vermek B) Bir kanun hükmünde kararnamenin değiştirilerek kabulüne karar

Detaylı

Kanun No. 5982 Kabul Tarihi: 7/5/2010

Kanun No. 5982 Kabul Tarihi: 7/5/2010 Page 1 of 12 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN Kanun No. 5982 Kabul Tarihi: 7/5/2010 MADDE 1-7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının

Detaylı

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi MAHKEMELER (TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ) Dr. Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi ÖĞRENME HEDEFLERİMİZ - ADLİYE MAHKEMELERİ, YARGITAY - İDARE MAHKEMELERİ, DANIŞTAY - UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ - ANAYASA MAHKEMESİ

Detaylı

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Cumhurbaşkanı Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu 2 3 Cumhurbaşkanı bir ülkede yönetim hakkının kalıtımsal, soya dayalı, kişisel olmadığını Kanyanğının dinsel kaynaklardan ilahi tanrısal

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA TASLAK METİN

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA TASLAK METİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA TASLAK METİN MADDE 1-7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasının

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

10. Herhangi bir sebeple boşalan bakanlığa en geç kaç gün içinde yeni bakan atanır? A) 5 gün B) 10 gün C) 15 gün D) 20 gün E) 25 gün

10. Herhangi bir sebeple boşalan bakanlığa en geç kaç gün içinde yeni bakan atanır? A) 5 gün B) 10 gün C) 15 gün D) 20 gün E) 25 gün 1. 1982 Anayasasına göre aşağıdaki organlardan hangisinin iptal davası açma yetkisi yoktur? A) Cumhurbaşkanı B) İktidar partisi meclis grubu C) Anamuhalefet partisi meclis grubu D) TBMM üye tamsayısının

Detaylı

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem ÖZETLE Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem MiLLETiN ONAYIYLA Mevcut Anayasa da Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin başıdır. Sistemin işleyişi, devletin bekası ve vatanın bütünlüğü, Türkiye

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR S. R. BAŞVURUSU

ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR S. R. BAŞVURUSU TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR S. R. BAŞVURUSU (Başvuru Numarası: 2015/33) Karar Tarihi: 19/1/2015 BİRİNCİ BÖLÜM ARA KARAR Başkan ler : Serruh KALELİ : Burhan

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

BİRİNCİ KISIM İDARE HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI

BİRİNCİ KISIM İDARE HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM İDARE HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI Birinci Bölüm: İdare Hukukunun Tanımı I. İdare... 3 II. İdari Fonksiyon... 4 A. Toplumun Genel ve Sürekli İhtiyaçlarının Karşılanmasına Yönelik

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI 6 1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Kavramlar Türk Bayrağı Kanunu İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (11. Protokol ile Düzenlenen Metin) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (11.

Detaylı

HAZİRAN 2017 TARİH BASKILI TÜRK ANAYASA HUKUKU DERS KİTABINA İLİŞKİN DÜZELTME CETVELİ

HAZİRAN 2017 TARİH BASKILI TÜRK ANAYASA HUKUKU DERS KİTABINA İLİŞKİN DÜZELTME CETVELİ HAZİRAN 2017 TARİH BASKILI TÜRK ANAYASA HUKUKU DERS KİTABINA İLİŞKİN DÜZELTME CETVELİ Düzeltmeler daire ( ) içinde gösterilmiştir. 1- Bölüm 2, 37. sayfada Parti Kapatma Davalarında Yargılama Usulü başlığı

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX BIRINCI BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN KISA KONULARI 1. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar...1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli

Detaylı

KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA

KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA Davanın Konusu : Uyuşmazlık, davacının 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere

Detaylı

Yargı ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler

Yargı ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler Yargı ÜNİTE 9 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Yargı bağımsızlığı kavramını tanımlayabilecek, Yargı içinde yer alan farklı mahkemeleri ve bunların görevlerini öğreneceksiniz. İçindekiler Yargı Yetkisi

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS ANAYASA HUKUKU İÇINDEKILER Birinci Bölüm ANAYASA HUKUKUNA GIRIŞ I. ANAYASA HUKUKU... 1 II. ANAYASA KAVRAMI... 1 III. ANAYASACILIK DÜŞÜNCESİ VE DOĞUŞU...

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ TÜRLERİ VE NİTELİKLERİ

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ TÜRLERİ VE NİTELİKLERİ Ayrıntılı Bilgi ve On-line Satış İçin www.hukukmarket.com İSMAİL KÖKÜSARI Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ TÜRLERİ VE NİTELİKLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix

Detaylı

MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ

MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XIX GİRİŞ...1 1. DEMOKR AT PARTI İKTIDARININ SONUNA DOĞRU...9 1.1. DP nin Muhalefete Karşı Tutumu...9 1.1.1.

Detaylı

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir?

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir? 1.Aşağıdakilerden hangisi Anayasa Mahkemesinin sadece şekil olarak incelediği bir konudur? A) Anayasa değişiklikleri B) İç Tüzükler C) KHK D) Kanunlar E) Tüzükler 3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi

Detaylı

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Yardımcı Kuruluşlar Hükümete veya bakanlıklara görevlerinde yardımcı olmak, belirli konularda görüş bildirmek, bir idari

Detaylı

TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ GENEL KURULUNUN TOPLANTI, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ GENEL KURULUNUN TOPLANTI, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ GENEL KURULUNUN TOPLANTI, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye Adalet Akademisi

Detaylı

Komisyon. KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

Komisyon. KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Komisyon KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN 978-605-364-600-6 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan.

Detaylı

Prof. Dr. Abdurrahman Eren. ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku)

Prof. Dr. Abdurrahman Eren. ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) Prof. Dr. Abdurrahman Eren ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX Birinci Bölüm ANAYASA KAVRAMI, YAPIMI VE TARİHÇESİ I. ANAYASA KAVRAMI

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI GENEL OLARAK Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 148. maddesinde yapılan değişiklik ile Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu açılmıştır. 23 Eylül 2012

Detaylı

TCK-CMK-CGTİK-PVSK ve İLGİLİ MEVZUAT

TCK-CMK-CGTİK-PVSK ve İLGİLİ MEVZUAT 6 8 T.C. ANAYASASI TCK-CMK-CGTİK-PVSK ve İLGİLİ MEVZUAT Kavramlar Türk Ceza Kanunu TCK nın Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Kabahatler Kanunu Ceza Muhakemesi Kanunu CMK nın Yürürlük ve Uygulama

Detaylı

Tüm Kamu Personeli İçin GYS. Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Konu Anlatımı + Soru Bankası

Tüm Kamu Personeli İçin GYS. Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Konu Anlatımı + Soru Bankası Tüm Kamu Personeli İçin GYS Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı Konu Anlatımı + Soru Bankası Memurluk, Şeflik, Uzmanlık, Şube Müdürlüğü ve Diğer Unvanlar Adalet Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar

Detaylı

KPSS 2007 GK (50) DENEME 3 / 52. SORU 50. Aşağıdakilerden hangisi hukuk devleti ilkesinin gereklerinden biri değildir? A) Yasal idare B) Devlet faaliyetlerinin belirliliği C) İdarenin mali sorumluluğu

Detaylı

İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 19 Giriş 21 Birinci Bölüm İDARÎ YARGININ GELİŞİMİ VE TÜRK YARGI TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ I. YARGISAL DENETİMİNDE

İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 19 Giriş 21 Birinci Bölüm İDARÎ YARGININ GELİŞİMİ VE TÜRK YARGI TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ I. YARGISAL DENETİMİNDE İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 19 Giriş 21 Birinci Bölüm İDARÎ YARGININ GELİŞİMİ VE TÜRK YARGI TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ I. YARGISAL DENETİMİNDE SİSTEMLER VE İDARİ YARGININ GELİŞİMİ 23 A. İdarenin Yargısal

Detaylı

KARŞILAŞTIRMALI OLARAK 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ

KARŞILAŞTIRMALI OLARAK 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ KARŞILAŞTIRMALI OLARAK 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ Hazırlayan : Tacettin ÇALIK Mail : tcttnhoca@gmail.com İnternet Sitesi : www.kpssvatandaslik.com Facebook adresi : https://www.facebook.com/anahtarkelimelerlevatandaslik/

Detaylı

TCK-CMK-CGTİK-PVSK ve İLGİLİ MEVZUAT

TCK-CMK-CGTİK-PVSK ve İLGİLİ MEVZUAT 6 8 T.C. ANAYASASI TCK-CMK-CGTİK-PVSK ve İLGİLİ MEVZUAT Kavramlar Türk Ceza Kanunu TCK nın Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Kabahatler Kanunu Ceza Muhakemesi Kanunu CMK nın Yürürlük ve Uygulama

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİNDEN VERGİ USUL KANUNUYLA İLGİLİ BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN YETKİSİZLİK KARARI

ANAYASA MAHKEMESİNDEN VERGİ USUL KANUNUYLA İLGİLİ BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN YETKİSİZLİK KARARI Sirküler Rapor 28.03.2013/84-1 ANAYASA MAHKEMESİNDEN VERGİ USUL KANUNUYLA İLGİLİ BİREYSEL BAŞVURUYA İLİŞKİN YETKİSİZLİK KARARI ÖZET : Anayasa Mahkemesi, 5.3.2013 tarihli ve 2012/829 sayılı Başvuru Kararında,

Detaylı

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi KANUN (YASA) Kanun Geniş anlamda Dar/Gerçek anlamda Kanun, hukuk kaynaklarından sadece birisidir.

Detaylı

TEMEL HUKUK. Hukuk ve Kaynakları

TEMEL HUKUK. Hukuk ve Kaynakları TEMEL HUKUK Hukuk ve Kaynakları HUKUK NEDİR Hukuk, toplumsal yaşam içinde kişilerin birbirleriyle ve toplumu temsil eden güçle ilişkilerini düzenleyen ve uyulması, toplumu temsil eden güç tarafından yaptırıma

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER KAMU YÖNETİMİ 5.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI (MERKEZ ÖRGÜTÜ) DEVLETİN TEMEL ORGANLARI KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI MERKEZ (BAŞKENT) ÖRGÜTÜ Cumhurbaşkanı Bakanlar kurulu Başbakan

Detaylı

TEST-3 ANAYASA YÜRÜTME-YARGI 7)Anayasaya göre Cumhurbaşkanı aşağıdaki kurullardan hangisine üye seçemez? A) Yargıtay

TEST-3 ANAYASA YÜRÜTME-YARGI 7)Anayasaya göre Cumhurbaşkanı aşağıdaki kurullardan hangisine üye seçemez? A) Yargıtay 1) Aşağıdakilerden hangisi Cumhurbaşkanının görevlerinden biri değildir? A) Üniversite rektörlerini seçmek B) Genelkurmay Başkanını atamak C) Başbakanın teklifi üzerine bir bakanı görevden almak D) Yabancı

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İdarenin Denetlenmesi I. GENEL OLARAK...1 II. YARGI DIŞI DENETİM...2 A. İdari Denetim...2 1. Genel İdari Denetim...2

Detaylı

DERSİMİZİN TEMEL KONUSU

DERSİMİZİN TEMEL KONUSU DERSİMİZİN TEMEL KONUSU 1 1. TÜRK HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARINI TANIMAK 2. TÜRKIYE DE NELER YAPABİLİRİZ SORUSUNUN CEVABINI BULABİLMEK DERSİN KAYNAKLARI 2 SİZE GÖNDERİLEN MATERYAL: 1. 1982 Anayasası: https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf

Detaylı

TEMEL HUKUK. Sosyal Düzen Kuralları

TEMEL HUKUK. Sosyal Düzen Kuralları Sosyal Düzen Kuralları TEMEL HUKUK Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım

felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU 22.03.2010 1982 Anayasası Teklif Metni X. Kanun önünde eşitlik X. Kanun önünde eşitlik

Detaylı

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI (Kavramlara Dair Bir Bilgilendirme) Akın Gencer ŞENTÜRK, Avukat İzmir, 16.11.2018 Anayasamız, Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı

Detaylı

ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI

ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI 1. Bir idari işlemin anayasa ve yasalarca yargı denetimi dışına çıkarılması

Detaylı

TÜRK YARGI SİSTEMİ YARGITAY Öğr. Gör. Ertan Cem GÜL MYO Hukuk Bölümü Adalet Programı

TÜRK YARGI SİSTEMİ YARGITAY Öğr. Gör. Ertan Cem GÜL MYO Hukuk Bölümü Adalet Programı TÜRK YARGI SİSTEMİ YARGITAY Öğr. Gör. Ertan Cem GÜL MYO Hukuk Bölümü Adalet Programı Yargıtay, tanımı Anayasa ile yapılan, işlevleri, mensupları ve bunların seçimi ve diğer kuruluş esasları, Anayasa'da

Detaylı

İçindekiler. BİRİNCİ BÖlÜM ANAYASA KAVRAMI * FONKSİYONU - YORUMU TÜRK ANAYASA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ

İçindekiler. BİRİNCİ BÖlÜM ANAYASA KAVRAMI * FONKSİYONU - YORUMU TÜRK ANAYASA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 17 BİRİNCİ BÖlÜM ANAYASA KAVRAMI * FONKSİYONU - YORUMU I. ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASANIN FONKSİYONU 23 A. Anayasa Kavramı ve Anayasa Hukuku Öğretisi 23 B. Anayasanın Fonksiyonları

Detaylı

1: İNSAN VE TOPLUM...

1: İNSAN VE TOPLUM... İÇİNDEKİLER Bölüm 1: İNSAN VE TOPLUM... 1 1.1. BİREYİN TOPLUMSAL HAYATI... 1 1.2. KÜLTÜR... 3 1.2.1. Gerçek Kültür ve İdeal Kültür... 5 1.2.2. Yüksek Kültür ve Yaygın Kültür... 5 1.2.3. Alt Kültür ve Karşıt

Detaylı

İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME TÜRKİYE NİN İDARÎ YAPISI

İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME TÜRKİYE NİN İDARÎ YAPISI Reşit GÜRBÜZ THEMIS İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME TÜRKİYE NİN İDARÎ YAPISI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME BİRİNCİ KISIM İNSAN HAKLARI VE İNSAN HAKLARININ KORUNMASI BİRİNCİ

Detaylı

1982 Anayasası Teklif Metni

1982 Anayasası Teklif Metni TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ KARŞILAŞTIRMA TABLOSU Sol sütundaki kırmızı ile yazılı bölümler, teklifte yer almayan/iptal edilmiş olan ibare

Detaylı

İdare Hukuku - İdari Yargı Ders Notları

İdare Hukuku - İdari Yargı Ders Notları Prof. Dr. Turan YILDIRIM Ar. Gör. Hüseyin Melih ÇAKIR İdare Hukuku - İdari Yargı Ders Notları İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V birinci KİTAP İDARE HUKUKU BİRİNCİ KISIM Türkiye nin İdare Teşkilatı Birinci Bölüm Genel

Detaylı

AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ KARARLARI IġIĞINDA YARGI BAĞIMSIZLIĞI ve TARAFSIZLIĞI

AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ KARARLARI IġIĞINDA YARGI BAĞIMSIZLIĞI ve TARAFSIZLIĞI AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ KARARLARI IġIĞINDA YARGI BAĞIMSIZLIĞI ve TARAFSIZLIĞI I) GENEL ÇERÇEVE Günümüzde modern devletler, demokratik yönetim biçimlerini benimsemiş durumdadır. Bu yönetim biçimi

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İDARENIN DENETLENMESI I. GENEL OLARAK...1 II. YARGI DIŞI DENETİM...2 A. İdari Denetim...2 1. Genel İdari Denetim...2

Detaylı

Komisyon ANAYASA 30 DENEME ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

Komisyon ANAYASA 30 DENEME ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Komisyon ANAYASA 30 DENEME ISBN-978-605-364-144-5 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2012, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan.

Detaylı

Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK. Tacettin Hoca İle KPSS Vatandaşlık

Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK. Tacettin Hoca İle KPSS Vatandaşlık Kamu Hakları Negatif Statü Hakları (Kişi Hakları Koruyucu Haklar) Pozitif Statü Hakları (Sosyal ve Ekonomik Haklar/İsteme Hakları) Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK - Bireyleri devlete karşı koruyan - Devlete,

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İdarenin Denetlenmesi I. GENEL OLARAK...1 II. YARGI DIŞI DENETİM...2 A. İdari Denetim...2 1. Genel İdari Denetim...2

Detaylı

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN BU DERSTE NELER ÖĞRENECEĞİZ? İdare nedir? Organik anlamda idare-fonksiyonel Anlamda İdare Hukuk devleti İdare teşkilatı İdari davalar İDARE HUKUKU Devletin 3 fonksiyonu vardır:

Detaylı

M. Gözde ATASAYAN. Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi

M. Gözde ATASAYAN. Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi M. Gözde ATASAYAN Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... XI KISALTMALAR...XXI GİRİŞ...1 A. «KAMU HİZMETİ» KAVRAMI...1 1. Kamu Hizmetinin Klasik Tanımı...1

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xi KISALTMALAR... xii

İÇİNDEKİLER. ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xi KISALTMALAR... xii İÇİNDEKİLER ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xi KISALTMALAR... xii BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASA VE ANAYASACILIK... 1 I. Anayasa Kavramı... 1 A. Maddi Anlamda/Şekli Anlamda Anayasa Ayrımı... 1 B. Derlenmiş

Detaylı

İŞ HUKUKU TEMEL HUKUK Kanunların Özellikleri

İŞ HUKUKU TEMEL HUKUK Kanunların Özellikleri İŞ HUKUKU TEMEL HUKUK Yrd.Doç.Dr. A. Erkan KARAMAN Kanunların Özellikleri Yasama organının yaptığı düzenlemelerin biçimsel anlamda kanun olabilmesi için, yazılı bir metin içinde, genel ve soyut nitelikte

Detaylı

II. ANAYASA MAHKEMESİNİN YETKİSİNİN KAPSAMI

II. ANAYASA MAHKEMESİNİN YETKİSİNİN KAPSAMI İÇİNDEKİLER I. GENEL AÇIKLAMALAR 1. Bireysel başvuru nedir? 2. Bireysel başvurunun temel nitelikleri nelerdir? 3. Bireysel başvuru yolu hangi ülkelerde uygulanmaktadır? 4. Ülkemizde bireysel başvuru kurumuna

Detaylı

A. Kuruluşu: C. Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması C. Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması -1-

A. Kuruluşu: C. Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması C. Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması -1- IX. Yargı yetkisi Madde 9 Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. I. Türkiye Büyük Millet Meclisi A. Kuruluşu: Madde 75 (Değişik: 23/7/1995-4121/8 md.) Türkiye Büyük Millet

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN. (Resmi Gazete ile yayımı: 16.6.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN. (Resmi Gazete ile yayımı: 16.6. 95 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN (Resmi Gazete ile yayımı: 6.6.007 Sayı: 6554) Kanun No Tarihi MADDE - 7//98 tarihli ve 709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti

Detaylı

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI

Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ Ümit KAYMAK İsmail ERCAN THEMIS İDARİ YARGI İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM İDARENIN DENETLENMESI I. GENEL OLARAK...1 II. YARGI DIŞI DENETİM...2 A. İdari Denetim...2 1. Genel İdari Denetim...2

Detaylı

TÜRK ANAYASA DÜZENİ Bahar dönemi Ara sınavı

TÜRK ANAYASA DÜZENİ Bahar dönemi Ara sınavı TÜRK ANAYASA DÜZENİ 2016 Bahar dönemi Ara sınavı 1. Divan-ı Hümayun hangi Osmanlı padişahı döneminde kurulmuştur? A) I. Osman B) Orhan C) II. Murat D) III. Selim E) II. Mahmut 2. Divan-ı Hümayunun kaldırılmasıyla

Detaylı

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00 ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00 A. ANLATIM SORUSU (10 puan) Temsilde adalet yönetimde istikrar kavramlarını kısaca açıklayınız. Bu konuda

Detaylı

TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK

TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 KISALTMALAR 17 BİRİNCİ BÖLÜM: TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK I. İSLAMİYET ÖNCESİNDE KURULAN DEVLETLER VE ANAYASAL YAPI 20 A. HUN DEVLETİ (MÖ. IV. yy.-ms 4. yy) 20 B. GÖKTÜRK DEVLETİ

Detaylı

Yasamanın koyduğu kanunlar çerçevesinde ve kendine özgü düzenleyici işlemler ( KHK, Tüzük ve Yönetmelik) vasıtasıyla devletin genel işleyişini

Yasamanın koyduğu kanunlar çerçevesinde ve kendine özgü düzenleyici işlemler ( KHK, Tüzük ve Yönetmelik) vasıtasıyla devletin genel işleyişini YÜRÜTME Yasamanın koyduğu kanunlar çerçevesinde ve kendine özgü düzenleyici işlemler ( KHK, Tüzük ve Yönetmelik) vasıtasıyla devletin genel işleyişini belirleyen ve parlamenter sistemde yürütme, bir kişi

Detaylı

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19 09/04/2010 BASIN BİLDİRİSİ Anayasa değişikliğinin Cumhuriyetin ve demokrasinin geleceği yönüyle neler getireceği neler götüreceği dikkatlice ve hassas bir şekilde toplumsal uzlaşmayla değerlendirilmelidir.

Detaylı

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN BU DERSTE NELER ÖĞRENECEĞİZ? Hukukun kaynakları Normlar hiyerarşisi Hukukun Kaynakları Hukukta kaynak kavramı, hukukun varlık kazanabilmek ve yürürlüğe geçebilmek için hangi

Detaylı

GENEL OLARAK DEVLET TEŞKİLATI SORULARI

GENEL OLARAK DEVLET TEŞKİLATI SORULARI 1.... ilkesi, Devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmez. Belli devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret olup bununla sınırlı medeni bir iş bölümü ve işbirliği olduğunu anlatır.

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2014 2015 ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.09.2014 TANIŞMA DERSİ TANIŞMA DERSİ 17.09.2014 22.09.2014

Detaylı

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN. 5. Ombudsman ın görev ve yetkileri ile yetki devri. 6. Ombudsman ın yetkisi dışında olan konular

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN. 5. Ombudsman ın görev ve yetkileri ile yetki devri. 6. Ombudsman ın yetkisi dışında olan konular KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ (OMBUDSMAN) Adres: 143, Bedrettin Demirel Caddesi, Kat: 4 Lefkoşa Telefon: 22 75 814-22 75 954 Fax: 22 88 907 1. Anayasa nın 114. Maddesi 2. Ombudsman

Detaylı

TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ VE MEDENÎ YARGI TEŞKİLATI

TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ VE MEDENÎ YARGI TEŞKİLATI TÜRK YARGI ÖRGÜTÜ VE MEDENÎ YARGI TEŞKİLATI Prof. Dr. Süha TANRIVER Doç. Dr. Emel HANAĞASI Bu doküman eğitim amacıyla hazırlanmış ve öğrenciye verilmiştir. İzinsiz çoğaltılması ve satılması halinde gerekli

Detaylı

Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı

Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı GYS 2017 Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı Konu Anlatımlı Komisyon Millî Savunma Bakanlığı Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı ISBN 978-605-318-071-5

Detaylı

ANAYASA GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI 5 OCAK 2015 SAAT 09:00

ANAYASA GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI 5 OCAK 2015 SAAT 09:00 ANAYASA 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI 5 OCAK 2015 SAAT 09:00 A. ANLATIM SORUSU Temsilde adalet yönetimde istikrar kavramlarını kısaca açıklayınız. Mevcut seçim barajı hakkındaki görüşünüzü yazınız.

Detaylı

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU HSYK Teklifi Teklif; 2797 sayılı Yargıtay Kanunu, 6087 sayılı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu, 4954 sayılı Türkiye Adalet

Detaylı

Görevde Yükselme. Konu Anlatımlı Soru Bankası GYS. Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Sosyal Güvenlik Kurumu. Şef ve Memur Unvanlar İçin

Görevde Yükselme. Konu Anlatımlı Soru Bankası GYS. Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Sosyal Güvenlik Kurumu. Şef ve Memur Unvanlar İçin SOSYAL GÜVENLİK KURUMU TARAFINDAN 2016 YILI GÖREVDE YÜKSELME (ŞEF-MEMUR) SINAVINA YÖNELİK 21/01/2016 TARİHİNDE YAPILAN DUYURUYA UYGUN OLARAK HAZIRLANMIŞTIR GYS 2016 Sosyal Güvenlik Kurumu Görevde Yükselme

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R

İ Ç İ N D E K İ L E R İ Ç İ N D E K İ L E R ÖN SÖZ.V İÇİNDEKİLER....IX I. YURTTAŞLIK A. YURTTAŞLIĞI YENİDEN GÜNDEME GETİREN GELİŞMELER 3 B. ANTİK YUNAN-KENT DEVLETİ YURTTAŞLIK İDEALİ..12 C. MODERN YURTTAŞLIK İDEALİ..15 1. Yurttaşlık

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR A. D. BAŞVURUSU (Başvuru Numarası: 2014/19506) Karar Tarihi: 25/12/2014 BİRİNCİ BÖLÜM ARA KARAR Başkan : Serruh KALELİ ler

Detaylı

Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasını gözetir.

Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasını gözetir. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI T.C ANAYASASI'NIN İLGİLİ HÜKÜMLERİ (*) Kanun No.: 2709 Kabul Tarihi: 7.11.1982 Yükseköğretim kurumları ve üst kuruluşları 1. Yükseköğretim kurumları MADDE 130- Çağdaş eğitim-öğretim

Detaylı

Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık

Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık en son değişikliklerle Maliye Bakanlığı Görevde Yükselme Sınav Kılavuzunda duyurulan 19.10.2014 tarihli sınava uygun olarak hazırlanmıştır. maliye 2014 Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık Konu Anlatımı

Detaylı

ANAYASA HUKUKU DERSİ

ANAYASA HUKUKU DERSİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ ANAYASA HUKUKU DERSİ ARA SINAVI (11 Kasım 2010 Saat 15:00) 1- Avrupa modeli anayasa yargısıyla ilgili olarak

Detaylı

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ (OMBUDSMAN) KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN 1. İlk Ombudsman Nail Atalay 2. Anayasa nın 114. Maddesi 3. Ombudsman Yasası 4. Ombudsman ın atanması

Detaylı

Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme

Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme GYS 2015 Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık Soru Bankası Komisyon Milli Savunma Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık Soru Bankası ISBN 978-605-318-070-8

Detaylı

Bireysel Başvuru Yolu

Bireysel Başvuru Yolu Dr. Ebru KARAMAN Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru Yolu İÇİNDEKİLER SUNUŞ...VII ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR

Detaylı