Çoklu Periyotta Çevreci Tedarikçi Seçimi İçin Belirsizlik Etmenli Bir ÇÖKV Yöntemi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Çoklu Periyotta Çevreci Tedarikçi Seçimi İçin Belirsizlik Etmenli Bir ÇÖKV Yöntemi"

Transkript

1 Savunma Blmler Dergs The Journal of Defense Senes Mayıs/May 03, Clt/Volume, Sayı/Issue, ISSN: Çoklu Peryotta Çevre Tedarkç Seçm İçn Belrszlk Etmenl Br ÇÖKV Yöntem Özkan BLİ Erkam GÜREŞEN Çevre tedark znr yönetm, artan çevre koruma bln nedenyle frmalar çn gderek önem kazanmaktadır. Br frmanın çevresel yaklaşımı sadee onun ç çabası le lgl değl, aynı zamanda onun tedarkçlernn çevresel performansı le de lgldr. Bu sebeple, çevre tedarkç seçm br frma çn en öneml problemlerden br hâlne gelmştr. Çevre tedarkç seçm belrszlk çeren br çok ölçütlü karar verme (ÇÖKV) süredr. Şmdye kadar yapılan çalışmalarda bu problemn çözümü çn bell br peryot çnde anlık değerlendrmelerden oluşan ÇÖKV yöntemler sunulmuştur. Bu çalışmanın amaı, çoklu peryotta çevre tedarkç seçm çn belrszlk etmenl br ÇÖKV yöntem sunmaktır. Bu amaçla, Xu ve Yager (008) tarafından sunulan DIFW operatöründen faydalanılmaktadır. Problemn kapsadığı belrszlğ fade etmede se sezgsel bulanık küme teors kullanılmaktadır. Önerlen yöntem, sayısal br örnek üzernde uygulanmıştır. nahtar Kelmeler: Çevre tedarkç seçm, sezgsel bulanık küme, çok ölçütlü karar verme, DIFW operatörü. MCDM Method for Green Suppler Seleton n Mult Perod Based on Unertanty Öz bstrat Green supply han management (GSCM) has beome an mportant ssue wth nreasng awareness of envronmental proteton. frm's envronmental approah s not only relevant to ts nternal efforts, but also ts supplers envronmental performane s also mportant. Thus, green suppler seleton s one of the most mportant problems for a green frm. Green suppler seleton s a multrtera deson makng (MCDM) proess that onssts of unertanty. The am of ths study s to propose a MCDM method n mult perod based on unertanty, for seletng green supplers. For ths reason, a DIFW operator as presented by Xu and Yager (008) s utlzed to aggregate the evaluatons n the mult perod. Intutonst fuzzy set (IFS) theory s eploted to handle the unertanty that s seen n the green suppler seleton proess. IFS s a more sutable way to eplan deson maker thnkng than fuzzy set theory. numeral eample s obtaned to show applablty and effeny of the proposed method. Keywords: Green suppler seleton, ntutonst fuzzy set, mult rtera deson makng, DIFW operator. Yazışma adres: Yrd.Doç.Dr., Kara Harp Okulu, kademk Gelşm ve Değerlendrme Şubes, Bakanlıklar, nkara, obal@kho.edu.tr Y.Müh., Kara Harp Okulu, kademk Gelşm ve Değerlendrme Şubes, Bakanlıklar, nkara. Makalenn gelş tarh:.0.03 Makalenn kabul tarh:

2 44 Bal ve Güreşen Grş Günümüzde frmalar eğer küresel pazarda var olmak styorlarsa, hukuk mevzuat, müşter bln, küreselleşme, artan rekabet, organzasyonların sosyal sorumlulukları ve ISO 4000 gb çevresel yönetm programları nedenyle çevresel konuları görmezden gelemezler (Büyüközkan ve Çftç, 0; Lee ve ark., 009). Bu sebeple, çevre tedark znr yönetm (YTZY) ve çevrenn korunması frmalar çn gderek artan br öneme sahp olmaktadır. YTZY sadee kâr ve pazar payı gb hedeflere ulaşmanın sağlanmasında değl, aynı zamanda çevrenn korunmasında da yardımı olur. YTZY nn amaı, genel çevresel yönetm programlarının reaktf zlenmesnden, çevre malzeme, çevre ürünler kullanımı ve üretmde krllk/atık kontrolü gb proaktf yaklaşımlara kadar uzanır. Br frma çevre bakış açısına sahp olduğu zaman, onun tedarkçlernn de aynı bakış açısına sahp olması gerekr. Br kurumun çevre yaklaşımı sadee onun ç çevre çabaları le lgl değldr, aynı zamanda onun tedarkçlernn çevre performansı le de lgldr. Bu sebeple, tedarkç seçm, YTZY de karşılaşılan en öneml problemlerden brdr. Lteratürde çevre tedarkç seçm le lgl çalışmalar son yıllarda artış göstermektedr. Bu konudak lk çalışmalardan sayılableek No (997) tedarkçlern çevre performansının değerlendrlmes çn çevre satııların sıralanması maksadıyla br çerçeve sunmuştur. Handfeld ve ark. (00) naltk Hyerarş Yöntemn (HP) kullanarak çevresel boyutlar arasındak ödünleşm (trade-off) anlamada yönetlere yardımı olması amaıyla br karar destek model önerdler. Humphreys ve ark. (003) şrketler çn çevre tedarkç seçmek maksadıyla karar destek sstem araı gelştrdler. Onlar, çalışmalarında tedarkç seçm süre çn çevre performans ölçütler tanımladılar ve kullandılar. Walton ve ark. (006) çevre tedark znr oluşturmak çn çevresel yönetm sürende tedarkçler de katarak br yöntem sundular. Yuzhong ve Lyun (007) çevre tedarkç değerlendrmes çn gr entrop yöntemn kullanarak br yaklaşım gelştrd. Lu ve ark. (007) çevre tedarkç seçm çn HP ve bulanık mantık etmenl br öner gelştrdler. En dkkat çek çalışmalardan brn yapan Lee ve ark. (009) genşletlmş bulanık HP le yüksek teknolo endüstrs çn çevre tedarkçlern değerlendrlmes amaıyla br model gelştrdler. Bulanık önelk sıralama metodu ve br hbrt bulanık naltk ğ Sürenden (NP) yararlanarak tedarkçlern çevre performansının değerlendrlmes çn br yaklaşım da Tuzkaya ve ark. (009) tarafından sunuldu. Tsa ve Hung (009) çevresel tedark znr optmzasyonu çn br değer znr yapısı le faalyet temell malyetleme

3 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), ve performans değerlendrme altında br bulanık amaç programlama yaklaşımını neled. Hsu ve Hu (009) Tayvan elektronk şrket çn tedarkç değerlendrme çerçevesn kurmak maksadıyla NP temell br yapı sundular. Çevresel, sosyal ve ekonomk hususları dkkate alan br çevre tedarkç seçm metodu, blg belrszlğ le lgl kaba küme teors kullanarak Ba ve Sarks (00) tarafından gelştrld. Kuo ve ark. (00) yapay snr ağları (NN) ve k çok ntelkl karar verme (MD) yöntemn (ver zarflama analz (DE) ve NP) brleştren br çevresel tedarkç değerlendrme model önerd. wasth ve ark. (00) tedarkçlern çevresel performanslarını değerlendrmek çn br bulanık çok ölçütlü yaklaşım sundular. Önerlen yaklaşımda bulanık TOPSIS (Tehnque for Order of Preferene by Smlarty to Ideal Soluton ) dlsel dereelendrmeler brleştrmek çn kullanılmaktadır. Tseng and Chu (00) tedarkç seçmek çn uygun çevresel ve çevresel olmayan YTZY ölçütlern tanımladılar. Gelştrdkler yaklaşımda önelkle ntel ve nel blg le tanımlanan ölçüt ve alternatflern ağırlıkları değerlendrlr, daha sonra se gr lşk analz (GR) kullanılarak alternatf tedarkçler sıralanır. Büyüközkan ve Çftç (0) tamamlanmamış blg altında bulanık NP kullanarak sürdürüleblr tedarkç değerlendrme çn br bulanık grup çok ölçütlü karar model sundular. Yeh ve Chuang (0) pareto-optmal çözüm kümes bulmak çn uyarlanmış k çok amaçlı genetk algortma le çevresel ortak seçm çn br optmum matematksel planlama model gelştrdler. Hsu ve ark. (0) DEMTEL (Deson-makng Tral and Evaluaton Laboratory) kullanarak karbon yönetm açısından tedarkçlern tüm performanslarını gelştrmek çn çevresel tedark znrnde karbon yönetmnn etkl ölçütlern tespt etmek çn br yaklaşım önerdler. Tseng (0) dlsel terhler kullanarak YTZY ölçüt ve alternatflernn ağırlıklarını belrlemek çn bulanık küme teorsn kullanan br yöntem sundu. Model, tamamlanmamış blg le alternatfler sıralamak çn gr dereelendrme kullanmaktadır. Shaw ve ark. (0) bulanık HP ve bulanık çok amaçlı doğrusal programlama kullanarak düşük karbonlu tedark znr gelştrmek maksadıyla brleşk br tedark seçm çerçeves önerdler. Büyüközkan ve Çftç (0) se çevre tedarkçlern değerlendrlmes çn hbrt br model sundular. Yazarlar, bulanık DEMTEL, bulanık NP ve bulanık TOPSIS gb üç ÇÖKV yaklaşımını brleştren br model önerdler. Model, gerçek br olay çalışmasına uyguladılar. çevre tedarkç seçm problem, seçm sürenn ölçütler, alternatfler ve karar verler çermes nedenyle br ÇÖKV problem olarak kabul edlr. Karar verme sürenn doğası ve ntel ölçütlern öznellk göstermes nedenyle, grup ÇÖKV, belrszlk ve kesn olmama gösterr.

4 46 Bal ve Güreşen Dolayısıyla çevre tedarkç seçm süre de belrszlk çerr. Lteratürde çevre tedarkç seçm le lgl yapılan çalışmalar nelendğnde genellkle alternatflern değerlendrlmesnn br zaman peryodu çnde ve anlık yapıldığı görülür. slında alternatf tedarkçlern performansının farklı zaman peryotlarında nelenmes ve değerlendrlmes daha uygun olaaktır. Bu çalışmada çevre tedarkç seçm çn çoklu peryotta belrszlk altında grup ÇÖKV yöntem sunulmaktadır. Belrszlğn ele alınması çn sezgsel bulanık küme (SBK) teorsnden yararlanılmaktadır. SBK, karar verme sürende dlsel değşkenler yardımıyla karar verlere değerlendrmede kolaylık sağlamaktadır. Farklı peryotlarda yapılan karar ver değerlendrmelernn brleştrlmes çn Xu ve Yager (008) tarafından sunulan DIFW (Dynam Intutonst Fuzzy Weghted veragng) operatörü kullanılmaktadır. Ölçütlern ağırlıklarının hesaplanması çn se IFW (Intutonst Fuzzy Weghted veragng) operatörü kullanılmaktadır. Çalışmanın ger kalanı şöyle organze edlmştr: İkn bölümde SBK teors ve bu teornn tanımları açıklanmaktadır. Üçünü bölümde çevre tedarkç seçm çn önerlen grup ÇÖKV yöntem sunulmaktadır. Dördünü bölümde sayısal br örnek olay üzernde önerlen yöntem gösterlmektedr. Son bölümde se sonuçlar ve geleekte yapılableek çalışmalardan bahsedlmektedr. Sezgsel Bulanık Küme Teors SBK teors, Zadeh (965) tarafından sunulan bulanık küme teorsnn genşletlmesdr ve bu teor bulanık küme teorsne göre nsan düşüne yapısını açıklamada daha uygun br metottur. SBK teors 986 da tanassov tarafından önerlen belrszlğ ve kesn olmamayı fade etmek çn kullanılan güçlü br yoldur. Brçok araştırmaı karar verme problemlernde SBK teorsnden faydalanmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Chen ve Tan, 994; Trantaphyllou ve Ln, 996; Chen, 000; Szmdt ve Kaprzyk, 00; L, 005; tanassov ve ark., 005; Lu ve Wang, 007; Xu 007(a), 007(b), 007(), 007(d); Boran ve ark., 009; Wang, 009. Burada, SBK teorsnn bazı temel tanımları verleektr: Tanım : Dyelm k X boş olmayan br küme ve I =[0,] kapalı brm aralık olsun. Br SBK s aşağıdak gb yazılır: {(, ( ), ( )) X} ()

5 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), Burada : X I ve : X I öyle k 0 ( ) ( ) her br X çn. ( ) ve ( ) sayıları da X her br elemanı çn sırasıyla üye olma dereesn ve üye olmama dereesn belrtr. Buradan anlaşıldığı üzere br boş olmayan X kümesnde her bulanık küme br SBK formunu alır. {(, ( ), ( )) X}. Tanım : Dyelm k X boş olmayan br küme ve, X de SBK dır. ( ) ( ) ( ) (), n ya at olup olmamasının sezgsel bulanık tereddüt derees olarak blnr. Bu deree blg eksklğ veya kşsel hatadan meydana gelr (tanassov, 986). Özellkle, eğer her X çn, ( ) ( ) ( ) = 0 se o zaman SBK br bulanık küme olur. Burada 0 ( ) olarak kabul edlmştr. Tanım 3: ( ), ( ), ( ) br sezgsel bulanık sayı (SBS) olarak tanımlansın, burada ( ) [0,], ( ) [0, ], 0 ( ) ( ) ve ( ) ( ) ( ). Tanım 4: ( ), ( ), ( ) ve ( ), ( ), ( ) B B B X'de k SBS ve λ[0,] olsun. Buna göre aşağıdak şlemler tanımlanablr: () α β= ( ( ). ( ), ( ) ( ) ( ). ( )) () λα = ( ( ( ( )) ),( v ( )) ) () (( ( )), ( ( v ( )) ) DIFW Operatörü B Dnamk sezgsel bulanık ağırlıklı ortalama (DIFW) operatörü lk kez Xu ve Yager (008) tarafından ortaya atılmıştır. Onlar bu operatörü dnamk sezgsel bulanık çok ölçütlü karar verme problemlern çözmek çn gelştrmşlerdr. Bu operatör çoklu peryotta karar verlern SBS'lerle fade edlen değerlendrmelern brleştrmey sağlar. Çalışmamızda, DIFW operatörü çevre tedarkç seçm problemnde karar verlern farklı peryotlarda alternatfler çn yaptığı değerlendrmelern brleştrlmes amaıyla kullanılmaktadır. B B

6 48 Bal ve Güreşen Farz edelm k t ), ( t ),..., ( t ) p farklı peryot çn değerler ( p göstermek maksadıyla kullanılan SBS'ler olsun. t (,,..., p). ( ) ( t), ( t ),..., ( t p T t ) peryotların ağırlıklarını fade etmektedr. p Burada olarak kabul edlmştr. Xu ve Yager (008) peryotların ağırlık vektörlern hesaplamak çn bazı yöntemler önermştr. Bu yöntemler; ortalama çağ metodu, üssel dağılım temell metot, ana brmaralık monotonk (BUM) fonksyon temell metot ve normal dağılım temell metottur. DIFW operatörü Eştlk 3 le pratk br şeklde hesaplanablr: DIFW ( t) p ( ( t ), ( t ),..., ( t )) ( ( t ) ) ( t ), p v p ( t ) ( t ), p ( ( t ) ) ( t ) p v ( t ) ( t ) burada ( t ) 0, =,...,p olarak tanımlanır. Lteratürde dnamk ÇÖKV le lgl çalışmalar oldukça az sayıdadır. Xu ve Yager (008) tüm ntelklern farklı peryotlarda toplanan SBS le açıklandığı zaman dnamk sezgsel bulanık çok ntelkl karar verme (DIF- MDM) proses gelştrmşlerdr. Yazarlar, SB ve kesn olmayan SB değşkenler tanımladı ve farklı peryotlardak ntelkler hakkında tüm karar blgs SBS le gösterldğnde DIFW operatörünü; aynı şeklde farklı peryotlardak ntelkler hakkında tüm karar blgsnn aralık değerl SBS le gösterldğnde UDIFW operatörünü yen brleştrme operatörler olarak lk kez sundu. Su ve ark. (0) dnamk sezgsel bulanık çok ntelkl grup karar verme (DIFMGDM) problemn araştırdılar. Bu çalışmada, farklı peryotlarda br grup karar ver tarafından SBS kullanılarak değerlendrmeler yapılmaktadır. Yazarlar, DIFMGDM problemlern çözmek çn nteraktf br metot sunmaktadır. Bu yöntemde lk olarak karar verler SBS kullanarak farklı peryotlarda alternatfler değerlendrmektedr. Önerlen nteraktf metot DIFW ve dnamk ağırlıklı ortalama (DW) operatörünü kullanan yed adımdan oluşmaktadır. Chen ve L (0) üçgensel SBS kullanarak dnamk çok ntelkl karar verme (DMDM) model sunmuşlardır. Yazarlar, üçgensel SBS'lern üçgensel bulanık sayılardan daha esnek blg sağladığını dda etmektedr. Wang ve We (009) se DMDM problemler çn br model gelştrmş ve gelştrdkler model tedarkç seçm problemnde uygulamışlardır. Çoklu Peryotta Çevre Tedarkç Seçm İçn Önerlen Yöntem Çalışmanın bu bölümünde çevre tedarkç seçm çn çoklu peryotta br grup ÇÖKV metodu sunulmaktadır. Dyelm k adet karar (3)

7 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), ver ( d, d,..., d ), n adet ölçüt (,,..., n ) ve m adet alternatf (,,..., m) olsun. Önerlen grup ÇÖKV metodunun adımları Şekl 'de görülmektedr. Çevre tedarkç seçm problemnn tanımlanması Karar ver grubun atanması lternatflern ve ölçütlern belrlenmes Karar ver grubun ölçütler değerlendrmes ve ölçüt ağırlık matrsnn oluşturulması Karar ver grubun alternatfler farklı peryotlar çn değerlendrmes ve SB karar matrsnn oluşturulması Farklı peryotlardak alternatf değerlendrmelernn DIFW operatörüyle brleştrlerek brleşk SB karar matrsnn oluşturulması ğırlıklandırılmış SB matrsn elde edlmes. İdeal çözümlern belrlenmes Mesafe ölçülernn hesaplanması Yakınlık katsayısının hesaplanması ve büyükten küçüğe sıralanarak, en y alternatfn seçlmes Şekl. Önerlen metodun adımları

8 50 Bal ve Güreşen Çevre tedarkç seçm problem tanımlandıktan sonra, en y alternatfn seçlmes çn zleneek adımlar aşağıda sunulmaktadır. dım : Karar ver grubun atanması. Karar ver grup, frma veya frmanın yönetm kurulu gb yetkl br organı tarafından 3-5 kşlk br grup olarak belrlenr ve en y tedarkçnn seçm sürende görevlendrlr. dım : lternatf ve ölçütlern belrlenmes. lternatf tedarkçler ve seçm sürende kullanılaak ölçütler karar ver grup tarafından tespt edlr. dım 3: Karar ver grubun ölçütler değerlendrmes ve ölçüt ağırlık matrsnn oluşturulması. Her br karar ver SBS'lerle gösterlen dlsel değşkenler kullanarak ölçütler değerlendrr. Daha sonra, yapılan değerlendrmelere karşılık gelen SBS'ler le aşağıdak gb W ölçüt ağırlıkları matrs oluşturulur. Dyelm k k k k k w,, k'ını karar vernn 'n ölçüt (k ) çn değerlendrmesn fade eden br SBS ve k ını karar vernn ağırlığı olsun. Bu durumda ölçüt ağırlıkları Xu (007a) tarafından önerlen sezgsel bulanık ağırlıklı ortalama (IFW) operatörü kullanılarak hesaplanır: w IFW( w [ (), w,..., w ( t) ) k k k k ( ( k ) ), ( ( k ) ), ( ( k ) ) ( ( k ) ) ] k k k k Burada W w, w,..., w ], w (,, ), (,,..., n) olarak tanımlanır. [ dım 4: Karar ver grubun, alternatfler farklı peryotlar çn değerlendrmes ve brleşk SB karar matrsnn oluşturulması. Karar ver grup, SBS'ler le gösterlen dlsel değşkenler yardımıyla alternatfler farklı peryotlar çn değerlendrr. Her br peryotta yapılan değerlendrme SB karar matrs R (t) ( t,,..., p ) olarak tanımlanır. dım 5: Farklı peryotlardak alternatf değerlendrmelernn DIFW operatörüyle brleştrlerek brleşk SB karar matrsnn oluşturulması. (4)

9 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), dım 4'te elde edlen her br peryot çn SB karar matrsler Eştlk 5 DIFW operatörü le brleştrlerek brleşk SB karar matrs elde edlr. r DIFW p t ( t) burada r, v, r ( t ), r ( t ),..., r ( t ) p p p p ( t) ( t) ( t) ( t) r t vr t r t ( ), ( ), ( ) vr ( t) t t t karar ver grubun n alternatf n ölçüt çn değerlendrmesn gösteren br SBS;, ve sırasıyla üyelk derees, üye olmama derees ve tereddüt dereesdr. (t) se peryotların ağırlıkları çn kullanılmaktadır. Brleşk SB karar matrs R ( ), her br peryot r mn çn belrlenen SB karar matrslernn R t) r ( t) m n brleştrlmesyle elde edlr. dım 6: ğırlıklandırılmış SB matrsn elde edlmes. (5) ( (t=,,...,p) dım 5'te elde edlen brleşk SB karar matrs R ve dım 3'te elde edlen W ölçüt ağırlıkları matrs çarpılarak, ağırlıklandırılmış brleşk SB karar matrs R w RW bulunur. dım 7: İdeal çözümlern belrlenmes. ve sırasıyla fayda ölçütü ve malyet ölçütü olarak tanımlansın., sezgsel bulanık negatf deal çözüm ve, sezgsel bulanık poztf deal çözüm olur. Bu durumda ve aşağıdak gb elde edlr: W W W W W W W W W W ma W, mn W mn W, ma W mn W, ma W ma W, mn W,, (6),, (7) dım 8: Mesafe ölçülernn hesaplanması. (8) (9) (0) ()

10 5 Bal ve Güreşen SBK le fade edlen alternatfler arası mesafelern ölçülmes çn farklı metotlar kullanılablr. Bu çalışmada, Szmdt ve Kaprzyk (000) tarafından gelştrlen Euldean mesafe kullanılmaktadır. Her br alternatf çn poztf mesafe ölçüsü 3'tek gb hesaplanır: d d n n n n d ve negatf mesafe ölçüsü W W W d Eştlk ve W W W () W W W W W W (3) dım 9: Yakınlık katsayılarının hesaplanması ve büyükten küçüğe sıralanarak en y alternatfn seçlmes. Her br alternatf çn yakınlık katsayısı d ve negatf mesafe ölçüsü, poztf mesafe ölçüsü d kullanılarak aşağıdak gb hesaplanır: d, 0 (4) d d lternatfler (,,..., n) yakınlık katsayılarına ( ) (=,,...,n) göre sıralanır. Sonuçta, en yüksek yakınlık katsayısına sahp alternatf en uygun çevre tedarkç olarak seçlr. Br Örnek raçlar çn akü üreten br frma 30 yıldan fazla br süredr faalyet göstermektedr. Frmanın 400 den fazla çalışanı bulunmakta ve thalat ve hraat yapmaktadır. Frma, hraatını artırarak sektöründe küresel br rol oynamayı amaçlamaktadır. Bu maksatla, son zamanlarda önem kazanan elektrkl araçlara yönelk tekrar şar edleblen ltyum yon akü üretmne ağırlık vermek stemektedr. Frma, ltyum yon akünün üretm çn krtk olan ltyum ve ltyuma dayalı malzemelern temnn sağlayaak br tedarkç arayışındadır. Frmanın sektöründe sahp olduğu çevre br maı olduğundan, frma çevre br tedarkç seçm le karşı karşıyadır. Frmanın çevre tedarkç seçm çn önerlen yöntemn adımları aşağıdak gb uygulanır.

11 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), dım : Karar ver grubun atanması. Frmanın yönetm kurulu, alanında uzman ve çevre tedark znr yönetmn blen üç kşlk br karar verme grubu belrlemştr ve bu gruba en y çevre tedarkçy seçme görevn vermştr. dım : lternatf ve ölçütlern belrlenmes. Karar ver grup çevre tedarkç seçm problem çn beş alternatf (,,..., 5 ) belrlemştr. Yne problemn çözümü çn olmazsa olmaz altı ölçüt (,,..., 6 ) tespt etmştr. Çzelge de ölçütler ve ölçütlere at açıklamalar sunulmaktadır. Tablo.. Ölçütler ve Kısa çıklamaları Kod Ölçüt Tanım 3 4 Çevre ma Frmanın teknolok altyapısı Krllk ve atık sevyes Servs kaltes Tedarkçlern beklenen performansı karşılaması, çevresel ve sosyal sorumluluklarının önemnn farkında olması. Tedarkçlern üretmde kullandığı makne ve teçhzatın son teknolok gelşmelere uyum göstermes. Tedarkçlern ürettğ hava emsyonu, atık su, katı atıklar, kmyasal atıklar. Tedarkçlern ISO 400 gb sertfkalara ve kalte yönetm sstemne sahp olması. 5 Malyet Tedarkçlern üretm, taşıma ve ürün malyetler. 6 Çevre tasarım ve R- GE Tedarkçlern çevre ürün tasarımı yapması. dım 3: Karar ver grubun ölçütler değerlendrmes ve ölçüt ağırlık matrsnn oluşturulması. Burada karar ver ağırlıkları eşt kabul edlmştr () () (3) ( / 3). Karar verler, Çzelge dek dlsel değşkenler ve SBS ları kullanarak ölçütler Çzelge 3 tek gb değerlendrmştr.

12 54 Bal ve Güreşen Tablo.. Dlsel Değşkenler ve SBS lar Dlsel Değşken SBS şırı Öneml (ŞÖN) / şırı İy (Şİ) (,00; 0,00; 0,00) Çok Çok Öneml (ÇÇÖN) / Çok Çok İy (ÇÇİ) (0,90; 0,0; 0,00) Çok Öneml (ÇÖN) / Çok İy (Çİ) (0,80; 0,0; 0,0) Öneml (ÖN) / İy (İ) (0,70; 0,0; 0,0) z Öneml (ÖN) / z İy (İ) (0,60; 0,30; 0,0) Orta (O) (0,50; 0,40; 0,0) z Önemsz (ÖNZ) / z Kötü (K) (0,40; 0,50; 0,0) Önemsz (ÖNZ) / Kötü (K) (0,5; 0,60; 0,5) Çok Önemsz (ÇÖNZ) / Çok Kötü (ÇK) (0,0; 0,75; 0,5) Çok Çok Önemsz (ÇÇÖNZ) / Çok Çok Kötü (ÇÇK) (0,0; 0,90; 0,00) Tablo.3. Ölçütlern Değerlendrlmes Ölçütler Karar Ver Karar Ver Karar Ver 3 ÇÖN ÇÇÖN ÖN ÖN ÖN O 3 ÇÖN ÇÖN ÖN 4 ÇÇÖN ÇÖN ÇÇÖN 5 ÇÖN ÇÖN ÇÖN 6 O ÖN ÖNZ Eştlk 4 tek IFW operatörü kullanılarak ölçüt ağırlık matrs aşağıdak gb bulunur.

13 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), ,88;0,6;0,056 0,609;0,88;0,03 0,77;0,6;0,03 W 0,874;0,00;0,06 0,800;0,00;0,00 0,507;0,39;0,0 dım 4: Karar ver grubun alternatfler farklı peryotlar çn değerlendrmes ve brleşk SB karar matrsnn oluşturulması. Karar ver grup Çzelge 'de sunulan SBS'ler le gösterlen dlsel değşkenler yardımıyla alternatfler son üç yıl (00, 0, 0) çn değerlendrrler. Karar ver grup, alternatfler Çzelge 4-6'dak gb değerlendrmştr. Tablo.4. lternatflern 00 Yılı Değerlendrmes İ O İ ÇÇİ Çİ K ÇÇİ İ İ ÇÇİ Çİ İ 3 İ İ İ Çİ Çİ İ 4 ÇÇİ İ O Çİ İ O 5 O O İ İ İ İ

14 56 Bal ve Güreşen Tablo.5. lternatflern 0 Yılı Değerlendrmes İ İ O ÇÇİ İ O ÇÇİ Çİ O ÇÇİ Çİ İ 3 İ İ O Çİ Çİ Çİ 4 ÇÇİ Çİ O ÇÇİ İ İ 5 İ İ İ İ İ İ Tablo.6. lternatflern 0 Yılı Değerlendrmes Çİ İ O ÇÇİ İ O ÇÇİ Çİ K ÇÇİ Çİ İ 3 İ İ K Çİ Çİ Çİ 4 ÇÇİ Çİ K ÇÇİ İ İ 5 İ İ İ İ O İ Karar ver grubun yıllara göre yaptığı değerlendrmeler SB karar matrslerne aşağıdak gb dönüştürülür:

15 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), R() R() R(3) 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,6;0,3;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,4;0,5;0, 0,9;0,;0,0 0,7;0,;0, 0,6;0,3;;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,7;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,8;0,;0, 0,8;0,;0, 0,7;0,;0, 0,9;0,;0,0 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,8;0,;0, 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,5;0,4;0, 0,5;0,4;0, 0,7;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,7;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,7;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,5;0,4;0, 0,9;0,;0,0 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,8;0,;0, 0,8;0,;0, 0,8;0,;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,9;0,;0,0 0,7;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,6;0,3;0, 0,8;0,;0, 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,9;0,;0,0 0,7;0,;0, 0,5;0,4;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,4;0,5;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,7;0,;0, 0,7;0,;0, 0,7;0,;0, 0,4;0,5;0, 0,8;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,8;0,;0, 0,9;0,;0,0 0,8;0,;0, 0,4;0,5;0, 0,9;0,;0,0 0,6;0,3;0, 0,7;0,;0, 0,7;0,;0, 0,7;0,;0, 0,6;0,3;0, 0,7;0,;0,0 0,5;0,4;0, 0,6;0,3;0, dım 5: Farklı peryotlardak alternatf değerlendrmelernn DIFW operatörüyle brleştrlerek brleşk SB karar matrsnn oluşturulması. Bu adımda yılların ağırlığı sırasıyla (0,7; 0,33; 0,50) olarak kabul edlmştr. dım 4'te elde edlen her br peryot çn SB karar matrsler Eştlk 5 DIFW operatörü le brleştrlmş ve brleşk SB karar matrs aşağıdak gb elde edlmştr: R (0,76;0,4;0,0) 0,64;0,6;0,0 0,5;0,38;0,0 0,90;0,0;0,00 0,7;0,8;0,0 0,49;0,4;0,09 (0,90;0,0;0,00) 0,79;0,;0,0 0,47;0,43;0,0 0,90;0,0;0,00 0,80;0,0;0,0 0,65;0,5;0,0 (0,65;0,5;0,0) 0,70;0,0;0,0 0,47;0,43;0,0 0,80;0,0;0,0 0,80;0,0;0,0 0,79;0,;0,0 (0,90;0,0;0,00) 0,79;0,;0,0 0,45;0,45;0,0 0,89;0,0;0,0 0,65;0,5;0,0 0,64;0,6;0,0 0,64;0,6;0,0 0,64;0,6;0,0 0,6;0,8;0,0 0,65;0,5;0,0 0,57;0,3;0, 0,60;0,30;0,0 dım 6: ğırlıklandırılmış SB matrsn elde edlmes. dım 5'te elde edlen brleşk SB karar matrs R ve dım 3'te elde edlen W ölçüt ağırlıkları matrs çarpılarak, ağırlıklandırılmış brleşk SB karar w matrs R aşağıdak gb bulunmuştur: W R (0,6;0,5;0,3) 0,39;0,47;0,4 0,40;0,46;0,4 0,79;0,9;0,0 0,58;0,6;0,6 0,5;0,;0,54 (0,74;0,;0,05) 0,48;0,37;0,5 0,36;0,50;0,4 0,79;0,9;0,0 0,64;0,9;0,7 0,33;0,;0,55 (0,54;0,34;0,) 0,43;0,43;0,4 0,36;0,50;0,4 0,70;0,9;0, 0,64;0,9;0,7 0,40;0,05;0,55 (0,74;0,;0,05) 0,48;0,37;0,5 0,35;0,5;0,3 0,78;0,9;0,03 0,5;0,3;0,6 0,33;0,3;0,54 0,5;0,35;0,3 0,39;0,47;0,4 0,48;0,37;0,5 0,57;0,3;0, 0,46;0,39;0,5 0,30;0,5;0,55

16 58 Bal ve Güreşen dım 7: İdeal çözümlern belrlenmes. Burada 3 (Krllk ve atık sevyes) ve 5 (Malyet) ölçütler malyet ölçütü olarak, dğer ölçütler fayda ölçütler olarak kabul edlmştr. Buna göre, Eştlk 6- kullanılarak sezgsel bulanık negatf deal çözüm ve sezgsel bulanık poztf deal çözüm aşağıdak gb bulunmuştur. 0,74;0,, 0,48;0,37, 0,35;0,5, 0,79;0,9, 0,46;0,39, 0,40;0,06 0,5;0,35 ; 0,39;0,47, 0,48;0,37, 0,57;0,3, 0,64;0,9, 0,5;0, dım 8: Mesafe ölçülernn hesaplanması. mesafe ölçüsü Eştlk ve 3 kullanılarak poztf mesafe ölçüsü d aşağıdak gb hesaplanmıştır: d ve negatf d 0,0 d 0,083 d 0,5 d 0,04 d 0,34 3 d 0,097 d 0,30 d 0,097 d 0,40 d 0,08 3 dım 9: Yakınlık katsayılarının hesaplanması ve büyükten küçüğe sıralanarak, en y alternatfn seçlmes. Her br alternatf çn yakınlık katsayısı gb hesaplanmıştır: Eştlk 4 le aşağıdak 0,487 0,609 0,457 0,773 0,380 3 Yakınlık katsayılarına göre alternatfler şeklnde sıralanır. Bu sonuçlara göre en y alternatfn dördünüsü olduğu ve dördünü alternatfn en y çevre tedarkç olduğu söyleneblr. Sonuç Çevrey korumayla lgl mevzuat ve müşter blnnn artması gb sebeplerden, çevre koruma ve YTZY frmalar çn gderek daha büyük br önem kazanmaktadır. YTZY nde en öneml problemlerden br çevre tedarkç seçmdr. Bu çalışmada, çoklu peryotta çevre tedarkç seçm çn belrszlk etmenl br ÇÖKV yöntem sunulmuştur. Karar ver grubun farklı peryotlardak alternatf değerlendrmelernn brleştrlmes çn DIFW operatöründen yararlanılmıştır. Karar verme sürenn doğasında bulunan belrszlğn ele alınması çn se SBK teors kullanılmıştır. Önerlen yöntemn etknlğ sayısal br örnek üzernde nelenmştr. Geleekte, önerlen yöntem farklı peryotlarda nelenmes gereken ÇÖKV problemler çn kullanılablr. 4 5

17 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), Teşekkür Notu: Sayın Muzaffer KRTOPU na bu çalışma süresne verdğ destekten dolayı teşekkürü borç blrz. Kaynakça tanassov, K. (986). Intutonst fuzzy sets. Fuzzy Sets and Systems, 0(), tanassov, K., Pas, G. ve Yager, R.R. (005). Intutonst fuzzy nterpretatons of mult-rtera mult-person and mult-measurement tool deson makng. Internatonal Journal of Systems Sene, 36(4), wasth,., Chauhan, S.S. ve Goyal, S.K. (00). fuzzy multrtera approah for evaluatng envronmental performane of supplers. Internatonal Journal of Produton Eonoms, 6(), Ba, C. ve Sarks, J. (00). Green suppler development: nalytal evaluaton usng rough set theory. Journal of Cleaner Produton, 8(), Boran, F.E., Genç, S., Kurt, M. ve kay, D. (009). mult-rtera ntutonst fuzzy group deson makng for suppler seleton wth TOPSIS method. Epert Systems wth pplatons, 36(8), Büyüközkan, G. ve Çftç, G. (0). novel fuzzy mult-rtera deson framework for sustanable suppler seleton wth nomplete nformaton. Computers n Industry, 6(), Büyüközkan, G. ve Çftç, G. (0). novel hybrd MCDM approah based on fuzzy dematel, fuzzy anp and fuzzy topss to evaluate green supplers. Epert Systems wth pplatons, 39(3), Chen, C.T. (000). Etenson of the TOPSIS for group deson makng under fuzzy envronments. Fuzzy Sets and System, 4(), 9. Chen, Y. ve L, B. (0). Dynam mult-attrbute deson makng model based on trangular ntutonst fuzzy numbers. Senta Irana, 8(), Chen, S.M. ve Tan, J.M. (994). Handlng mult rtera fuzzy desonmakng problems based on vague set theory. Fuzzy Sets and Systems, 67(), Handfeld, R., Walton, S.V., Sroufe, R. ve Melnyk, S.. (00). pplyng envronmental rtera to suppler assessment: study n the

18 60 Bal ve Güreşen applaton of the nalytal Herarhy Proess. European Journal of Operatonal Researh, 4(), Hsu, C.W. ve Hu,.H. (009). pplyng hazardous substane management to suppler seleton usng analyt network proess. Journal of Cleaner Produton, 7(), Hsu, C.W., Kuo, T.C., Chen, S.H. ve Hu,.H. (Baskıda). Usng DEMTEL to develop a arbon management model of suppler seleton n green supply han management. Journal of Cleaner Produton, DOI: 0.06/.lepro Humphreys, P.K., Wong, Y.K. ve Chan, F.T.S. (003). Integratng envronmental rtera nto the suppler seleton proess. Journal of Materals Proessng Tehnology, 38(), Kuo, R.J., Wang, Y.C. ve Ten, F.C. (00). Integraton of artfal neural network and MD methods for green suppler seleton. Journal of Cleaner Produton, 8(), Lee,.H.I., Kang, H.Y., Hsu, C.F. ve Hung, H.C. (009). green suppler seleton model for hgh-teh ndustry. Epert Systems wth pplatons, 36(4), L, D.F. (005). Multattrbute deson makng models and methods usng ntutonst fuzzy sets. Journal of Computer and System Sene, 70, Lu, H.W. ve Wang, G.J. (007). Mult-rtera deson-makng methods based on ntutonst fuzzy sets. European Journal of Operatonal Researh, 79(), Lu, L.Y.Y., Wu, C.H. ve Kuo, T.-C. (007). Envronmental prnples applable to green suppler evaluaton by usng multobetve deson analyss. Internatonal Journal of Produton Researh, 45(8), No, G. (997). Desgnng Green vendor ratng systems for the assessment of a suppler s envronmental performane. European Journal of Purhasng and Supply Management, 3(), Shaw K., Shankar, R., Yadav, S.S. ve Thakur, L.S. (0). Suppler seleton usng fuzzy HP and fuzzy mult-obetve lnear programmng for developng low arbon supply han. Epert Systems wth pplatons, 39(9),

19 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), Su, Z., Chen, M., Xa, G. ve Wang, L. (0). n nteratve method for dynam ntutonst fuzzy mult-attrbute group deson makng. Epert Systems wth pplatons, 38(), Szmdt, E. ve Kaprzyk, J. (000). Dstanes between ntutonst fuzzy sets. Fuzzy Sets and Systems, 4(3), Szmdt, E. ve Kaprzyk, J. (00). Usng ntutonst fuzzy sets n group deson makng. Control and Cybernets, 3(), Trantaphyllou, E. ve Ln, C.T. (996). Development and evaluaton of fve fuzzy mult attrbute deson-makng methods. Internatonal Journal of ppromate Reasonng, 4(4), Tsa, W.H. ve Hung, S.J. (009). fuzzy goal programmng approah for green supply han optmsaton under atvty-based ostng and performane evaluaton wth a value-han struture. Internatonal Journal of Produton Researh, 47(8), Tseng, M.-L. ve Chu,.S.F. (03). Evaluatng frm s green supply han management n lngust preferenes. Journal of Cleaner Produton, 40, -3. Tseng, M.-L. (0). Green supply han management wth lngust preferenes and nomplete nformaton. ppled Soft Computng, (8), Tuzkaya, G., Ozgen,., Ozgen, D. ve Tuzkaya, U.R. (009). Envronmental performane evaluaton of supplers: hybrd fuzzy mult-rtera deson approah. Internatonal Journal of Envronmental Sene and Tehnology, 6(3), Walton, S.V., Handfeld, R.B. ve Melnyk, S.. (006). The green supply han: ntegratng supplers nto envronmental management proesses. Journal of Supply Chan Management, 3 (),. Wang, P. (009). QoS-aware web serves seleton wth ntutonst fuzzy set under onsumer s vague perepton. Epert Systems wth pplatons, 36(3), Wang, H. ve We, G. (009). pplaton DIFWG Operator to Selet Suppler wth Intutonst Fuzzy Informaton. Internatonal Conferene on Industral Mehatrons and utomaton.5-6 Mayıs, Chengdu, Chna, Xu, Z.S. (007a). Intutonst fuzzy aggregaton operators. IEEE Transatons on Fuzzy Systems, 5(6),

20 6 Bal ve Güreşen Xu, Z.S. (007b). Intutonst preferene relatons and ther applaton n group deson makng. Informaton Senes, 77, Xu, Z.S. (007). Some smlarty measures of ntutonst fuzzy sets and ther applatons to multple attrbute deson makng. Fuzzy Optmzaton and Deson Makng, 6, 09. Xu, Z.S., (007d). Models for multple attrbute deson makng wth ntutonst fuzzy nformaton. Internatonal Journal of Unertanty. Fuzzness and Knowledge-Based Systems, 5(3), Xu, Z.S. ve Yager, R.R. (008). Dynam ntutonst fuzzy mult-attrbute deson makng. Internatonal Journal of ppromate Reasonng, 48(), Yeh, W.C. ve Chuang, M.C., (0). Usng mult-obetve genet algorthm for partner seleton n green supply han problems. Epert Systems wth pplatons, 38(4), Yuzhong, Y. ve Lyun, W. (007). Grey entropy method for green suppler seleton. Internatonal Conferene on Wreless Communatons, Networkng and Moble Computng, -5 Eylül, Shangha, Chna, Zadeh, L.. (965). Fuzzy sets. Informaton and Control, 8(3),

21 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), Etended Summary MCDM Method for Green Suppler Seleton n Mult Perod Based on Unertanty Introduton Today, f frms want to est n the global marketplae, they annot gnore envronmental ssues due to the legal regulatory stuaton, ustomer, globalzaton, nreasng ompetton, soal responsbltes of organzatons and envronmental management programs suh as ISO 4000 (Büyüközkan and Farmer, 0; Lee et al., 009). For ths reason, green supply han management (GSCM) and the proteton of the envronment s an nreasngly mportant ssue for frms. GSCM helps not only to aheve goals suh as proft and market share, but also to protet the envronment. The purpose of GSCM etends from reatve montorng of the overall envronmental management programs to proatve approahes suh as the use of green materals, green produts and polluton / waste ontrol. When a frm has a green perspetve, ts supplers must have the same perspetve on envronmental proteton. frm s green approah s related to both ts nternal envronmental efforts and ts supplers envronmental performane. For ths reason, green suppler seleton s one of the most mportant problems enountered n GSCM. Studes n the lterature on green suppler seleton have been nreasng n reent years. The green suppler seleton problem s onsdered as a MCDM problem owng to fat that the seleton proess onssts of rtera, alternatves and deson-makers. The group MCDM shows unertanty and vagueness beause of the nature of the deson makng proess and subetvty of qualtatve rtera. Therefore, the green suppler seleton proess also nludes unertanty. s the studes n the lterature on green suppler seleton are eamned, one tme perod n the evaluaton of alternatves s taken nto aount. In fat, the performane of alternatve supplers s more approprate wth eamnaton and evaluaton n dfferent tme perods. Intutonst fuzzy set (IFS) theory s eploted to represent ths unertanty. IFSs provde ease for deson makers to evaluate alternatves usng lngust varables. In order to alulate the weghts of the rtera, the Intutonst Fuzzy Weghted veragng (IFW) operator s used.

22 64 Bal ve Güreşen Intutonst Fuzzy Set Theory IFS theory s an etenson of the fuzzy set theory ntrodued by Zadeh (965) and s a more approprate method of eplanng human thnkng rather than fuzzy set theory. IFS theory as proposed by tanassov n 986 s a powerful way to epress unertanty and vagueness. Many researhers have benefted from IFS theory n deson makng problems. DIFW Operator DIFW Operator enables aggregate mult perod evaluatons of the deson makers as represented by ntutonst fuzzy numbers. In ths study, DIFW operator s used to aggregate the evaluatons of deson makers n dfferent perods for the green suppler seleton problem. The Proposed Method for Green Suppler Seleton n Mult Perod In ths seton, a group MCDM approah n mult perods s proposed for green suppler seleton. ssumed that deson maker ( d, d,..., d ), n rtera (,,..., n ) and m alternatves (,,..., m ). The steps of the proposed are shown n Fg..

23 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), Defne the green suppler seleton problem ssgn desonmakers Determne alternatves and rtera Evaluate rtera used by desonmakers and form the weghts matr for rtera Evaluate the alternatves by desonmakers durng dfferent perods and onstrut an IF deson matr ggregate the evaluatons of alternatves durng dfferent perods by usng the DIFW operator and onstrut the aggregated IF deson matr Obtan the weghted IF deson matr Determne deal solutons Calulate dstane measures Calulate loseness oeffent, rank the alternatves and selet the best one Fgure.. The steps of the proposed method fter the green suppler seleton problem s defned, the steps are presented n the below to selet the best alternatve.

24 66 Bal ve Güreşen Step : ssgn the deson makng group. The deson makng group s assgned by the frm or board of dretors as a group of 3-5 people and harged wth seletng the best green suppler. Step : Determne alternatves and rtera. lternatve supplers and rtera used n seleton proess are determned by the deson makng group. Step 3: Evaluate the rtera used by deson makers and form the weghts matr for rtera. Step 4: Evaluate the alternatves by deson makers n dfferent perods and onstrut an IF deson matr. The deson makng group evaluates the alternatves by usng lngust terms. Step 5: ggregate the evaluatons of alternatves n dfferent perods by usng DIFW operator and onstrut the aggregated IF deson matr. Step 6: Obtan the weghted IF deson matr. Step 7: Determne deal solutons. Step 8: Calulate dstane measures. In ths study, Euldean dstane developed by Szmdt ve Kaprzyk (000) s used. The postve deal measure d and negatve deal measure d are alulated as n Eq. and 3. Step 9: Calulate loseness oeffent, rank the alternatves and selet the best one (Eq. 4). Numeral Eample In ths seton, a numeral eample s presented to show the applablty of the proposed method. ompany that was founded more than 30 years ago produes batteres for vehles. The ompany ams to play a role n the global ndustry by nreasng ts eports. For ths purpose, t would lke to fous on produng rehargeable lthum-on battery for eletr vehles, an ndustry that has ganed mportane n reent years. The ompany s seekng a suppler that supples lthum and lthum-based materals for the produton of lthum-on batteres. s the ompany has green mage, t s faed wth the seleton of a green suppler. The ompany's board of dretors has apponted a group of three people who are eperts n the feld and ths group has been harged wth seletng of the best green suppler.

25 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), The deson makng group has determned fve alternatves (,,..., 5 ) and s rtera (,,..., 6 ) shown n Table. The weghts of years have been deded (0.7; 0.33; 0.50) by the deson makng group. Polluton and waste level 3 and ost 5 are taken nto aount as ost rtera. Table. Crtera Code Crtera Green mage Tehnologal nfrastruture Polluton and waste level Serve qualty Cost Green desgn and R&D Desonmakers have evaluated the rtera as Table 3 usng IFNs n Table. Table. Lngust varables and IFNs Lngust varables Etremely Important (EI) / Etremely Good (EG) Very Very Important (VVI) / Very Very Good (VVG) Very Important (VI) / Very Good (VG) Important (I) / Good (G) IFN (,00; 0,00; 0,00) (0,90; 0,0; 0,00) (0,80; 0,0; 0,0) (0,70; 0,0; 0,0)

26 68 Bal ve Güreşen Medum Important (MI) / Medum Good (MG) Far (F) Medum Unmportant (MUI) / Medum Bad (MB) Unmportant (UI) / Bad (B) Very Unmportant (VUI) / Very Bad (VB) Very Very Unmportant (VVUI) / Very Very Bad (VVB) (0,60; 0,30; 0,0) (0,50; 0,40; 0,0) (0,40; 0,50; 0,0) (0,5; 0,60; 0,5) (0,0; 0,75; 0,5) (0,0; 0,90; 0,00) Table 3. Evaluaton of the rtera Crtera Deson Maker Deson Maker Deson Maker 3 VI VVI I I MI F 3 VI VI I 4 VVI VI VVI 5 VI VI VI 6 F MI MUI The desonmakng group has evaluated the alternatve supplers for reent three years (00, 0, 0) as n Table 4-6.

27 Savunma Blmler Dergs, Mayıs 03, (), Table 4. The evaluaton of alternatves for G F MG VVG VG MB VVG G MG VVG VG MG 3 MG G MG VG VG G 4 VVG G F VG G F 5 F F G MG G MG Table 5. The evaluaton of alternatves for G MG F VVG G F VVG VG F VVG VG MG 3 MG G F VG VG VG 4 VVG VG F VVG G MG 5 MG MG MG MG MG MG

28 70 Bal ve Güreşen Table 6. The evaluaton of alternatves for VG G F VVG G F VVG VG MB VVG VG G 3 G G MB VG VG VG 4 VVG VG MB VVG MG G 5 G G MG G F MG The loseness oeffents have been alulated followng the steps of the proposed method as below: 0,487 0,609 0,457 0,773 0,380 3 ordng to loseness oeffents, the alternatves are ranked as Consequently, fourth suppler s seleted as the most approprate alternatve. Conluson Due to reasons suh as legslaton related to envronmental proteton and nreasng ustomer awareness, GSCM s gettng more mportant. One of the most mportant problems n GSCM s the seleton of green supplers. In ths study, a MCDM method n mult-perod under unertanty s presented to selet the most approprate green suppler. The DIFW operator s eploted to aggregate the evaluatons of the deson makng group durng dfferent perods. IFS theory s used to represent the unertanty n the deson makng proess. numeral eample s performed to show the effetveness and applablty of the proposed method. In the future, the proposed method an be appled to other MCDM problems to be eamned n dfferent perods. 4 5

BALİ KHO BİLİM DERGİSİ CİLT:23 SAYI:2 YIL:2013. BULANIK BOYUT ANALİZİ ve BULANIK VIKOR İLE BİR ÇNKV MODELİ: PERSONEL SEÇİMİ PROBLEMİ.

BALİ KHO BİLİM DERGİSİ CİLT:23 SAYI:2 YIL:2013. BULANIK BOYUT ANALİZİ ve BULANIK VIKOR İLE BİR ÇNKV MODELİ: PERSONEL SEÇİMİ PROBLEMİ. BULANIK BOYUT ANALİZİ ve BULANIK VIKOR İLE BİR ÇNKV MODELİ: PERSONEL SEÇİMİ PROBLEMİ Özkan BALİ ÖZET Personel seçm organzasyonların başarısını etkleyen en öneml problemlerden brdr. Bu seçm, belrszlk çeren

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and atural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 9, -4, 0 Research Artcle / Araştırma Makales FUZZY TOPSIS METHODS I GROUP DECISIO MAKIG AD A APPLICATIO FOR BAK BRACH LOCATIO

Detaylı

AN IMPLEMENTATION OF INTEGRATED MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES FOR ACADEMIC STAFF RECRUITMENT

AN IMPLEMENTATION OF INTEGRATED MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES FOR ACADEMIC STAFF RECRUITMENT Journal of Management, Marketng and Logstcs (JMML), ISSN: 48-6670 Year: 04 Volume: Issue: AN IMPLEMENTATION OF INTEGRATED MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES FOR ACADEMIC STAFF RECRUITMENT Kemal

Detaylı

Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarikçi seçimi: elektronik sektöründe bir uygulama

Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarikçi seçimi: elektronik sektöründe bir uygulama 346 Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarkç seçm: elektronk sektöründe br uygulama Murat ARIKAN 1, Berat GÖKBEK 1 1 Endüstr Mühendslğ Bölümü, Mühendslk Fakültes, Gaz Ünverstes, Maltepe-Ankara

Detaylı

İKİ AŞAMALI STRATEJİK TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN BULANIK TOPSIS YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

İKİ AŞAMALI STRATEJİK TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN BULANIK TOPSIS YÖNTEMİ İLE ANALİZİ İKİ AŞAMALI STRATEJİK TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN BULANIK TOPSIS YÖNTEMİ İLE ANALİZİ Yrd. Doç. Dr. Al İhsan ÖZDEMİR * Arş. Gör. Neşe Yalçın SEÇME ** ÖZET İşletmeler açısından tedarkç seçmnn uzun sürel şbrlğ çnde

Detaylı

AHP-TOPSIS YÖNTEMİNE DAYALI TEDARİKÇİ SEÇİMİ UYGULAMASI *

AHP-TOPSIS YÖNTEMİNE DAYALI TEDARİKÇİ SEÇİMİ UYGULAMASI * Ekonometr ve İstatstk Sayı:13 (12. Uluslararası Ekonometr, Yöneylem Araştırması, İstatstk Sempozyumu Özel Sayısı) 2011 1 22 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ AHP-TOPSIS

Detaylı

Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleriyle Alışveriş Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi ve Bir Uygulama

Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleriyle Alışveriş Merkezi Kuruluş Yeri Seçimi ve Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 14 Sayı: 3 Temmuz 2014 ss. 463-479 Bulanık TOPSIS ve Bulanık VIKOR Yöntemleryle Alışverş Merkez Kuruluş Yer Seçm ve Br Uygulama Selecton of Shoppng Center

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and Natural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 31, 203-213, 2013 Research Artcle / Araştırma Makales ANALYTIC NETWORK PROCESS AND TOPSIS METHODS WITH SELECTION OF OPTIMAL INVESTMENT

Detaylı

TOPSIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME SİSTEMİ: TÜRKİYE DEKİ KAMU BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

TOPSIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME SİSTEMİ: TÜRKİYE DEKİ KAMU BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA Araştırma Makaleler TOPSIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME SİSTEMİ: TÜRKİYE DEKİ KAMU BANKALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA Dr., Dokuz Eylül Ünverstes, İİBF İşletme Bölümü erhan.demrel@deu.edu.tr ÖZET Ekonomk faalyetlern

Detaylı

NAKLĠYE FĠRMASI SEÇĠMĠNDE BULANIK AHP VE BULANIK TOPSIS YÖNTEMLERĠNĠN KARġILAġTIRILMASI

NAKLĠYE FĠRMASI SEÇĠMĠNDE BULANIK AHP VE BULANIK TOPSIS YÖNTEMLERĠNĠN KARġILAġTIRILMASI Marmara Ünverstes Ġ.Ġ.B.F. Dergs YIL 008, CĠLT XX, AYI NAKLĠYE FĠRMAI EÇĠMĠNDE BULANIK AHP E BULANIK TOPI YÖNTEMLERĠNĠN KARġILAġTIRILMAI Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK * Yrd. Doç. Dr. Ġrfan ERTUĞRUL ** ArĢ. Grv.

Detaylı

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU 6.07.0 ÇOKLU REGRESON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-ON KATSAILARININ ORUMU ÇOKLU REGRESON MODELİ Ekonom ve şletmeclk alanlarında herhang br bağımlı değşken tek br bağımsız

Detaylı

TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ VE HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KOMBİNASYONU: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA

TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ VE HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KOMBİNASYONU: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ VE HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KOMBİNASYONU: OTEL İŞLETMELERİNDE BİR UYGULAMA Yrd. Doç. Dr. Meltem KARAATLI * Yrd. Doç. Dr. Gonca DAVRAS ** ÖZ Otel şletmelernde,

Detaylı

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Clt:3 Sayı: Celal Bayar Ünverstes İ.İ.B.F. MANİSA Bulanık Araç Rotalama Problemlerne Br Model Öners ve Br Uygulama Doç. Dr. İbrahm GÜNGÖR Süleyman Demrel Ünverstes, İ.İ.B.F.,

Detaylı

Belirsizlik Altında Çevre Bilinçli Tedarikçi Seçimi Probleminin İncelenmesi

Belirsizlik Altında Çevre Bilinçli Tedarikçi Seçimi Probleminin İncelenmesi Doğuş Ünverstes Dergs, 19 (1) 2018, 23-37 Belrszlk Altında Çevre Blnçl Tedarkç Seçm Problemnn İncelenmes Investgatng Envronmentally Conscous Suppler Selecton Problem under Uncertanty Vldan ÖZKIR (1) ÖZ:

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Avalable onlne at www.alphanumercournal.com alphanumerc ournal The Journal of Operatons Research, Statstcs, Econometrcs and Management Informaton Systems Receved: October 11, 2017 Accepted: December 25,

Detaylı

GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİNE GÖRE FARKLI SERTLİKLERDE OPTİMUM TAKIM TUTUCUSUNUN BELİRLENMESİ

GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİNE GÖRE FARKLI SERTLİKLERDE OPTİMUM TAKIM TUTUCUSUNUN BELİRLENMESİ 2. Ulusal Tasarım İmalat ve Analz Kongres 11-12 Kasım 21- Balıkesr GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİNE GÖRE FARKLI SERTLİKLERDE OPTİMUM TAKIM TUTUCUSUNUN BELİRLENMESİ Esra YILMAZ*, Ferhat GÜNGÖR** *ylmazesraa@gmal.com

Detaylı

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN AHP VE TOPSIS İLE KAMP YERİ SEÇİMİ

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN AHP VE TOPSIS İLE KAMP YERİ SEÇİMİ KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİNDEN AHP VE TOPSIS İLE KAMP YERİ SEÇİMİ Burak KARAHAN Burak PEKEL Neşet BEDİR Cavt CAN Kırıkkale -2014-

Detaylı

FUZZY TOPSİS YÖNTEMİ İLE SANAL MAĞAZALARIN WEB SİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

FUZZY TOPSİS YÖNTEMİ İLE SANAL MAĞAZALARIN WEB SİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ FUZZY TOPSİS YÖNTEMİ İLE SNL MĞZLRIN WEB SİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Süleyman DÜNDR (*) Fath EER (**) Şuayb ÖZDEMİR (***) Özet: Bu çalışmanın amacı, fuzzy TOPSİS yöntemn kullanarak sanal mağazaların

Detaylı

2nd International Symposium on Accounting and Finance ISAF 2014

2nd International Symposium on Accounting and Finance ISAF 2014 2nd Internatonal Symposum on Accountng and Fnance MUHASEBE PAKET PROGRAMI SEÇİM PROBLEMİNE BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE BİR ÇÖZÜM ÖNERİSİ ÖZET Hasan UYGURTÜRK Turhan KORKMAZ Dnamk br çevrede faalyet gösteren

Detaylı

TOPSIS Metodu Kullanılarak Kesici Takım Malzemesi Seçimi

TOPSIS Metodu Kullanılarak Kesici Takım Malzemesi Seçimi Makne Teknolojler Elektronk Dergs Clt: 9, No: 3, 2012 (35-42) Electronc Journal of Machne Technologes Vol: 9, No: 3, 2012 (35-42) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com e-issn:1304-4141 Makale

Detaylı

Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemleri ile Tekstil Sektöründe Finansal Performans Ölçümü

Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemleri ile Tekstil Sektöründe Finansal Performans Ölçümü Sosyal Blmler 8/1 (010) s 19516 SOSYAL BİLİMLER Yıl : 010 Clt :8 Sayı :1 Celal Bayar Ünverstes S.B.E. Bulanık Analtk Hyerarş Sürec ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemler le Tekstl Sektöründe

Detaylı

BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ

BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 26, Sayı:, 202 97 BULANIK VIKOR YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ Gökhan AKYÜZ (*) Özet: Tedark zncrnn lk adımını oluşturan tedarkçler, şletmenn amaç ve hedeflerne

Detaylı

Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi

Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi Makale Gelş: 19/06/2017 Hakeme Gönderlme:20/06/2017 Kabul: 24/06/2017 http://derg.adu.edu.tr/pusb/default.asp Söke İşletme Fakültes Prene Uluslararası Sosyal Blmler Dergs Clt:1, Sayı:1, Hazran 2017 Banka

Detaylı

Çok noktadan bağlı tanker-şamandıra bağlama sistemi seçiminde bulanık çok ölçütlü karar verme

Çok noktadan bağlı tanker-şamandıra bağlama sistemi seçiminde bulanık çok ölçütlü karar verme tüdergs/d mühendslk Clt:10, Sayı:1, 68-80 Şubat 011 Çok noktadan bağlı tanker-şamandıra bağlama sstem seçmnde bulanık çok ölçütlü karar verme Ayhan MENTEġ *, Ġsmal Hakkı HELACIOĞLU İTÜ Fen Blmler Ensttüsü,

Detaylı

Depo operatörü lojistik firmasının seçimi için bulanık VIKOR ve bulanık TOPSIS yöntemlerinin uygulanması

Depo operatörü lojistik firmasının seçimi için bulanık VIKOR ve bulanık TOPSIS yöntemlerinin uygulanması İstanbul Ünverstes İşletme Fakültes Dergs Istanbul Unversty Journal of the School of Busness Clt/Vol:42, /No:2, 2013, 198-218 ISSN: 1303-1732 wwwfdergsorg 2013 Depo operatörü lostk frmasının seçm çn bulanık

Detaylı

MESLEK SEÇİMİ PROBLEMİNDE ÇOK ÖZELLİKLİ KARAR VERME VE ÇÖZÜME YÖNELİK GELİŞTİRİLEN BİREYSEL KARİYER PLANLAMA PROGRAMI

MESLEK SEÇİMİ PROBLEMİNDE ÇOK ÖZELLİKLİ KARAR VERME VE ÇÖZÜME YÖNELİK GELİŞTİRİLEN BİREYSEL KARİYER PLANLAMA PROGRAMI MESLEK SEÇİMİ PROBLEMİNDE ÇOK ÖZELLİKLİ KARAR VERME VE ÇÖZÜME YÖNELİK GELİŞTİRİLEN BİREYSEL KARİYER PLANLAMA PROGRAMI Fath ÇİL GAZİ ÜNİVERSİTESİ Mühendslk Mmarlık Fakültes Endüstr Mühendslğ Bölümü 4. Sınıf

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and Natural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 29, 244-260, 2011 Research Artcle / Araştırma Makales PERFORMANCE EVALUATION USING AHP - VIKOR AND AHP - TOPSIS APPROACHES: THE

Detaylı

Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü

Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 3 Sayı: 4 Ekm 03 ss. 449-459 Çok Krterl Karar Verme Teknkleryle Lostk Frmalarında Performans Ölçümü Performance Measurement of Logstcs Frms wth Mult-Crtera

Detaylı

TAKIM LİDERİ SEÇİMİNDE BULANIK KALİTE FONKSİYONU AÇINIMI MODELİ UYGULAMASI

TAKIM LİDERİ SEÇİMİNDE BULANIK KALİTE FONKSİYONU AÇINIMI MODELİ UYGULAMASI 2403 TAKIM LİDERİ SEÇİMİNDE BULANIK KALİTE FONKSİYONU AÇINIMI MODELİ UYGULAMASI APPLICATION OF A FUZZY QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT MODEL FOR TEAM LEADER SELECTION ÖZET A. Fahr ÖZKÖK *, Orkun KOZANOĞLU

Detaylı

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının 1 DİĞER ÖZEL İSTATİSTİKSEL KALİTE KONTROL DİYAGRAMLARI X, R, p, np, c, u ve dğer kontrol dyagramları statstksel kalte kontrol dyagramlarının temel teknkler olup en çok kullanılanlarıdır. Bu teknkler ell

Detaylı

BULANIK AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ İÇİN ÇOK AMAÇLI GENETİK ALGORİTMA

BULANIK AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ İÇİN ÇOK AMAÇLI GENETİK ALGORİTMA Gaz Ünv. Müh. Mm. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gaz Unv. Clt 22, No 4, 855-862, 2007 Vol 22, No 4, 855-862, 2007 BULANIK AKIŞ TİPİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ İÇİN ÇOK AMAÇLI GENETİK ALGORİTMA İzzettn TEMİZ ve

Detaylı

TRANSPORT PROBLEMI için GELIsTIRILMIs VAM YÖNTEMI

TRANSPORT PROBLEMI için GELIsTIRILMIs VAM YÖNTEMI Yönetm, Yl 9, Say 28, Ekm - 1997,5.20-25 TRANSPORT PROBLEMI ÇIN GELIsTIRILMIs VAM YÖNTEMI Dr. Erhan ÖZDEMIR I.Ü. Teknk Blmler M.Y.O. L.GIRIs V AM transport problemlerne en düsük malyetl baslangç çözüm

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engneerng and Natural Scences Mühendslk ve Fen Blmler Dergs Sgma 28, 24-223, 200 PhD Research Artcle / Doktora Çalışması Araştırma Makales FUZZY CHOQUET INTEGRAL APPROACH FOR MULTI CRITERIA

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon 1 Korelasyon Analz İk değşken arasında lşk olup olmadığını belrlemek çn yapılan analze korelasyon analz denr. Korelasyon; doğrusal yada doğrusal olmayan dye kye ayrılır. Korelasyon

Detaylı

KURUMSAL FİRMALAR İÇİN BİR FİNANSAL PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ

KURUMSAL FİRMALAR İÇİN BİR FİNANSAL PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ Gaz Ünv. Müh. Mm. Fak. Der. Journal of thefaculty of Engneerngand Archtecture of Gaz Unversty Clt 30, No 1, 71-85, 2015 Vol 30, No 1, 71-85, 2015 KURUMSAL FİRMALAR İÇİN BİR FİNANSAL PERFORMANS KARŞILAŞTIRMA

Detaylı

DEĞİŞKEN DÖVİZ KURLARI ORTAMINDA GLOBAL BİR ŞİRKETTEKİ ESNEKLİĞİN DEĞERİ VE OPTİMUM KULLANIMI

DEĞİŞKEN DÖVİZ KURLARI ORTAMINDA GLOBAL BİR ŞİRKETTEKİ ESNEKLİĞİN DEĞERİ VE OPTİMUM KULLANIMI DEĞİŞKEN DÖVİZ KURLARI ORTAMINDA GLOBAL BİR ŞİRKETTEKİ ESNEKLİĞİN DEĞERİ VE OPTİMUM KULLANIMI Mehmet Aktan Atatürk Ünverstes, Endüstr Mühendslğ Bölümü, 25240, Erzurum. Özet: Dövz kurlarındak değşmler,

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE TEK ÇARPIMSAL SİNİR HÜCRELİ YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN EĞİTİMİ İÇİN ABC VE BP YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ÖZ

ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE TEK ÇARPIMSAL SİNİR HÜCRELİ YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN EĞİTİMİ İÇİN ABC VE BP YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ÖZ ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Blm ve Teknoloj Dergs A-Uygulamalı Blmler ve Mühendslk Clt: 14 Sayı: 3 013 Sayfa: 315-38 ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE Faruk ALPASLAN 1, Erol EĞRİOĞLU 1, Çağdaş Hakan ALADAĞ,

Detaylı

Kayseri deki Özel Hastanelerde Maliyet Etkinliğinin Veri Zarflama Metoduyla Ölçülmesi

Kayseri deki Özel Hastanelerde Maliyet Etkinliğinin Veri Zarflama Metoduyla Ölçülmesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültes Dergs Internatonal Journal of Alanya Faulty of Busness Yıl:2014, C:6, S:2, s. 45-54 Year:2014, Vol:6, No:2, s. 45-54 Kayser dek Özel Hastanelerde Malyet Etknlğnn Ver

Detaylı

ÜYELĐK FONKSĐYONU OLARAK ÜÇGEN BULANIK SAYILAR MI YAMUK BULANIK SAYILAR MI?

ÜYELĐK FONKSĐYONU OLARAK ÜÇGEN BULANIK SAYILAR MI YAMUK BULANIK SAYILAR MI? Gaz Ünverstes Đktsad ve Đdar Blmler Fakültes Dergs 9 / 2 (2007). 6-80 ÜYELĐK FONKSĐYONU OLARAK ÜÇGEN BULANIK SAYILAR MI YAMUK BULANIK SAYILAR MI? Fath ECER Öz: Fuzzy TOPSIS (Technque for Order Preference

Detaylı

ANALİTİK AĞ SÜRECİ VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE BİLİMDALI SEÇİMİ Doç.Dr. Nuri ÖMÜRBEK Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü

ANALİTİK AĞ SÜRECİ VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE BİLİMDALI SEÇİMİ Doç.Dr. Nuri ÖMÜRBEK Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü ANALİTİK AĞ SÜRECİ VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE BİLİMDALI SEÇİMİ DoçDr Nur ÖMÜRBEK Süleyman Demrel Ünverstes, İİBF, İşletme Bölümü Nazlı DEMİRCİ Süleyman Demrel Ünverstes, SBE, İşletme ABD, YL Pınar AKALİN

Detaylı

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler Sıklık Tabloları ve Tek Değşkenl Grafkler Sıklık Tablosu Ver dzsnde yer alan değerlern tekrarlama sayılarını çeren tabloya sıklık tablosu denr. Sıklık Tabloları tek değşken çn marjnal tablo olarak adlandırılır.

Detaylı

POLİTEKNİK DERGİSİ JOURNAL of POLYTECHNIC ISSN: (PRINT), ISSN: (ONLINE)

POLİTEKNİK DERGİSİ JOURNAL of POLYTECHNIC ISSN: (PRINT), ISSN: (ONLINE) POLİTEKNİK ERGİSİ JOURNAL of POLTECHNIC ISSN: 30-0900 (PRINT), ISSN: 47-949 (ONLINE) URL: http://www.polteknk.gaz.edu.tr/ndex.php/plt/ndex Sezgsel bulanık TOPSIS yöntem kullanarak Türkye nn yenleneblr

Detaylı

PROJE SEÇİMİ VE KAYNAK PLANLAMASI İÇİN BİR ALGORİTMA AN ALGORITHM FOR PROJECT SELECTION AND RESOURCE PLANNING

PROJE SEÇİMİ VE KAYNAK PLANLAMASI İÇİN BİR ALGORİTMA AN ALGORITHM FOR PROJECT SELECTION AND RESOURCE PLANNING Dokuz Eylül Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Clt 3, Sayı:2, 2001 PROJE SEÇİMİ VE KAYAK PLALAMASI İÇİ BİR ALGORİTMA lgün MORALI 1 C. Cengz ÇELİKOĞLU 2 ÖZ Kaynak tahss problemler koşullara bağlı olarak

Detaylı

AHP AND GRA INTEGRATED APPROACH IN INNOVATION PERFORMANCE REVIEW PROCESS: AN APPLICATION IN DAIRY INDUSTRY

AHP AND GRA INTEGRATED APPROACH IN INNOVATION PERFORMANCE REVIEW PROCESS: AN APPLICATION IN DAIRY INDUSTRY Dumlupınar Ünverstes Sosyal Blmler Dergs / Dumlupınar Unversty Journal of Socal Scences İNOVASYON PERFORMANSI DEĞERLENDİRME SÜRECİNDE AHS VE GİA BÜTÜNLEŞİK YAKLAŞIMI: SÜT ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Detaylı

BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA VE BİR TEKSTİL FİRMASINDA UYGULAMA ÖRNEĞİ

BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA VE BİR TEKSTİL FİRMASINDA UYGULAMA ÖRNEĞİ Eskşehr Osmangaz Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Clt: 6 Sayı: 2 Aralık 2005 BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA VE BİR TEKSTİL FİRMASINDA UYGULAMA ÖRNEĞİ İrfan ERTUĞRUL Pamukkale Ünverstes İİBF, Denzl ÖZET Günümüzde

Detaylı

Standart Model (SM) Lagrange Yoğunluğu. u, d, c, s, t, b. e,, Şimdilik nötrinoları kütlesiz Kabul edeceğiz. Kuark çiftlerini gösterelim.

Standart Model (SM) Lagrange Yoğunluğu. u, d, c, s, t, b. e,, Şimdilik nötrinoları kütlesiz Kabul edeceğiz. Kuark çiftlerini gösterelim. SM de yer alacak fermyonlar Standart Model (SM) agrange Yoğunluğu u s t d c b u, d, c, s, t, b e e e,, Şmdlk nötrnoları kütlesz Kabul edeceğz. Kuark çftlern gösterelm. u, c ve t y u (=1,,) olarak gösterelm.

Detaylı

Bulanık Mantık ile Hesaplanan Geoid Yüksekliğine Nokta Yüksekliklerinin Etkisi

Bulanık Mantık ile Hesaplanan Geoid Yüksekliğine Nokta Yüksekliklerinin Etkisi Harta Teknolojler Elektronk Dergs Clt: 5, No: 1, 2013 (61-67) Electronc Journal of Map Technologes Vol: 5, No: 1, 2013 (61-67) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojkarastrmalar.com e-issn: 1309-3983 Makale

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 16 Sayı: 48 sh. 61-75 Eylül 2014 KRİL SÜRÜSÜ ALGORİTMASI İLE ATÖLYE ÇİZELGELEME

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 16 Sayı: 48 sh. 61-75 Eylül 2014 KRİL SÜRÜSÜ ALGORİTMASI İLE ATÖLYE ÇİZELGELEME DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Clt: 16 Sayı: 48 sh. 61-75 Eylül 2014 KRİL SÜRÜSÜ ALGORİTMASI İLE ATÖLYE ÇİZELGELEME (JOB SHOP SCHEDULING WITH KRILL HERD ALGORITHM) İlker GÖLCÜK

Detaylı

TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNÜN İŞLEYİŞ SÜRECİ, BULANIK DAĞITIM PROBLEMİNİN TAMSAYILI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODEL DENEMESİ

TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNÜN İŞLEYİŞ SÜRECİ, BULANIK DAĞITIM PROBLEMİNİN TAMSAYILI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODEL DENEMESİ ZKÜ Sosyal Blmler Dergs, Clt 3, Sayı 6, 2007, ss. 109 125. TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNÜN İŞLEYİŞ SÜRECİ, BULANIK DAĞITIM PROBLEMİNİN TAMSAYILI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODEL DENEMESİ Yrd.Doç.Dr. Ahmet ERGÜLEN Nğde

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi:

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi: Yayın Gelş Tarh: 01.02.2016 Dokuz Eylül Ünverstes Yayına Kabul Tarh: 01.08.2016 Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Onlne Yayın Tarh: 07.07.2017 Clt: 19, Sayı: 1, Yıl: 2017, Sayfa: 63-81 http://dx.do.org/10.16953/deusbed.09673

Detaylı

OLİGOPOLİ. Oligopolic piyasa yapısını incelemek için ortaya atılmış belli başlı modeller şunlardır.

OLİGOPOLİ. Oligopolic piyasa yapısını incelemek için ortaya atılmış belli başlı modeller şunlardır. OLİGOOLİ Olgopolc pyasa yapısını ncelemek çn ortaya atılmış bell başlı modeller şunlardır.. Drsekl Talep Eğrs Model Swezzy Model: Olgopolstc pyasalardak fyat katılığını açıklamak çn gelştrlmştr. Olgopolcü

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Avalable onlne at www.alphanumercournal.com alphanumerc ournal The Journal of Operatons Research, Statstcs, Econometrcs and Management Informaton Systems Receved: January 25, 2017 Accepted: June 22, 2017

Detaylı

YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNİN GERÇEK OPSİYON DEĞERLEME MODELİYLE ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK DEĞERLEMESİ

YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNİN GERÇEK OPSİYON DEĞERLEME MODELİYLE ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK DEĞERLEMESİ İstanbul Tcaret Ünverstes Fen Blmler Dergs Yıl: 8 Sayı: 5 Bahar 009/ s. 3-6 YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNİN GERÇEK OPSİYON DEĞERLEME MODELİYLE ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK DEĞERLEMESİ A. Çağrı TOLGA, Cengz KAHRAMAN

Detaylı

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir :

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir : 5 9. BÖLÜM YÜK AKIŞI (GÜÇ AKIŞI) 9.. Grş İletm sstemlernn analzlernde, bara sayısı arttıkça artan karmaşıklıkları yenmek çn sstemn matematksel modellenmesnde kolaylık getrc bazı yöntemler gelştrlmştr.

Detaylı

KRİZ DÖNEMİNDE KÜRESEL PERAKENDECİ AKTÖRLERİN PERFORMANSLARININ TOPSİS YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

KRİZ DÖNEMİNDE KÜRESEL PERAKENDECİ AKTÖRLERİN PERFORMANSLARININ TOPSİS YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Atatürk Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Dergs, Clt: 25, Sayı: 2, 2011 151 KRİZ DÖNEMİNDE KÜRESEL PERAKENDECİ AKTÖRLERİN PERFORMANSLARININ TOPSİS YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Nhan ÖZGÜVEN (*) Özet: Perakendeclk

Detaylı

Afet Sonrası Hizmet Verecek Ekiplerin Konuşlanma Yerlerinin Belirlenmesi

Afet Sonrası Hizmet Verecek Ekiplerin Konuşlanma Yerlerinin Belirlenmesi 2016 Publshed n 4th Internatonal Symposum on Innovatve Technologes n Engneerng and Sccene 3-5 November 2016 (ISITES2016 Alanya/Antalya - Turkey) Afet Sonrası Hzmet Verecek Ekplern Konuşlanma Yerlernn Belrlenmes

Detaylı

TRANSPORTATION MODE SELECTION THROUGH LOGISTICS MANAGEMENT: AN APPLICATION IN THE TEXTILE INDUSTRY

TRANSPORTATION MODE SELECTION THROUGH LOGISTICS MANAGEMENT: AN APPLICATION IN THE TEXTILE INDUSTRY DA Kerem Toker da, uygun alternat - d mod sonucunda, karayolu - denzyolu - Anahtar Kelmeler: TRANSPORTATION MODE SELECTION THROUGH LOGISTICS MANAGEMENT: AN APPLICATION IN THE TEXTILE INDUSTRY ABSTRACT

Detaylı

Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Altı Sigma Projeleri Seçiminde Uygulanması*

Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Altı Sigma Projeleri Seçiminde Uygulanması* Busness and Economcs Research Journal Volume 7 Number 2 2016 pp. 167-201 ISSN: 1309-2448 DOI Number: 10.20409/berj.2016217536 Bulanık Çok Krterl Karar Verme Yöntemlernn Altı Sgma Projeler Seçmnde Uygulanması*

Detaylı

PRODUCTION PLANNING BASED ON GOAL PROGRAMMING FOR MASS CUSTOMIZATION IN A COMPANY

PRODUCTION PLANNING BASED ON GOAL PROGRAMMING FOR MASS CUSTOMIZATION IN A COMPANY BİR İŞLETMEDE KİTLESEL ÖZEL ÜRETİME YÖNELİK HEDEF PROGRAMLAMA TABANLI ÜRETİM PLANLAMA PRODUCTION PLANNING BASED ON GOAL PROGRAMMING FOR MASS CUSTOMIZATION IN A COMPANY ESRA AKBAL Başkent Ünverstes Lsansüstü

Detaylı

PERSONEL TAYİN İŞLEMLERİ İÇİN AHP, TOPSIS VE MACAR ALGORİTMASI TABANLI KARAR DESTEK MODELİ

PERSONEL TAYİN İŞLEMLERİ İÇİN AHP, TOPSIS VE MACAR ALGORİTMASI TABANLI KARAR DESTEK MODELİ Endüstr Mühendslğ Dergs Clt: 28 Sayı: 1 Sayfa: (2-18) Makale PERSONEL TAYİN İŞLEMLERİ İÇİN AHP, TOPSIS VE MACAR ALGORİTMASI TABANLI KARAR DESTEK MODELİ Hall GÖKKAYA 1, Talp KELLEGÖZ 2* 1 Gaz Ünverstes,

Detaylı

SELECTING THE SERVICE PROVIDER THROUGH MULTIPLE- CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES

SELECTING THE SERVICE PROVIDER THROUGH MULTIPLE- CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES ÇOK ÖLÇÜTLÜ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE HİZMET SAĞLAYICI SEÇİMİ Öz Aşır ÖZBEK a Tamer EREN b Hzmet sağlayıcılar ya da üçüncü part lojstk (3PL) frmalar, şletmenn ana faalyetler dışında kalan, geleneksel

Detaylı

TARGET MARKET SELECTION IN FRESH FRUIT-VEGETABLE SECTOR USING FUZZY VIKOR METHOD

TARGET MARKET SELECTION IN FRESH FRUIT-VEGETABLE SECTOR USING FUZZY VIKOR METHOD Journal of Management, Marketng and Logstcs (JMML), ISSN: 2148-6670, http://www.pressacadema.org/journals/jmml Year: 2017 Volume: 4 Issue: 4 TARGET MARKET SELECTION IN FRESH FRUIT-VEGETABLE SECTOR USING

Detaylı

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 13, pp

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 13, pp Internatonal Journal of Academc Value Studes (Javstudes) ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 13, pp. 206-216 www.javstudes.com Javstudes@gmal.com Dscplnes: Busness Admnstraton, Economy, Econometrcs, Fnance,

Detaylı

SEZGİSEL BULANIK TOPSIS YÖNTEMİ KULLANILARAK ERGONOMİK ÜRÜN KONSEPT SEÇİMİ

SEZGİSEL BULANIK TOPSIS YÖNTEMİ KULLANILARAK ERGONOMİK ÜRÜN KONSEPT SEÇİMİ Süleyman Demrel Ünverstes Mühendsl Blmler ve Tasarım Dergs 3(3), ÖS:Ergonom05, 433-440, 05 ISSN: 308-6693 raştırma Maales. Ulusal Ergonom Kongres Özel Sayısı Suleyman Demrel Unversty Journal of Engneerng

Detaylı

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır.

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır. BÖLÜM 3 OLASILIK HESABI 3.. Br Olayın Olasılığı Tanım 3... Br olayın brbrnden ayrık ve ortaya çıkma şansı eşt n mümkün sonucundan m tanes br A olayına uygun se, A olayının P(A) le gösterlen olasılığı P(A)

Detaylı

HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİNDE BULANIK AHP VE BULANIK VIKOR YÖNTEMLERİ İLE OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ

HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİNDE BULANIK AHP VE BULANIK VIKOR YÖNTEMLERİ İLE OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ HATA TÜRÜ VE ETKİLERİ ANALİZİNDE BULANIK AHP VE BULANIK VIKOR YÖNTEMLERİ İLE OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ RISK EVALUATING BY FUZZY AHP AND FUZZY VIKOR METHODS IN FAILURE MODE AND EFFECTS ANALYSIS

Detaylı

İstanbul Ünverstes İşletme Fakültes Dergs Istanbul Unversty Journal of the School of Busness Admnstraton Clt/Vol:39, Sayı/No:2,, 310-334 ISSN: 1303-1732 www.fdergs.org Stokastk envanter model kullanılarak

Detaylı

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ

4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ Ünsal M.; Varol, A.: Soğutma Kulelernn Boyutlandırılması İçn Br Kuramsal 8 Mayıs 990, S: 8-85, Adana 4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ Asaf Varol Fırat Ünverstes, Teknk Eğtm Fakültes,

Detaylı

UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ. 2 -n olup. nin dağılımı χ dir ve sd = (k-1-p) dir. Burada k = sınıf sayısı, p = tahmin edilen parametre sayısıdır.

UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ. 2 -n olup. nin dağılımı χ dir ve sd = (k-1-p) dir. Burada k = sınıf sayısı, p = tahmin edilen parametre sayısıdır. UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ Posson: H o: Ver Posson dağılıma sahp br ktleden gelmektedr. H a : Ver Posson dağılıma sahp br ktleden gelmemektedr. Böyle br hpotez test edeblmek çn, önce Posson dağılım parametres

Detaylı

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 11, pp

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 11, pp Internatonal Journal of Academc Value Studes (Javstudes) ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 11, pp. 159-170 www.javstudes.com Javstudes@gmal.com Dscplnes: Busness Admnstraton, Economy, Econometrcs, Fnance,

Detaylı

kadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır.

kadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır. KONU : DUAL MODELİN EKONOMİK YORUMU Br prmal-dual model lşks P : max Z cx D: mn Z bv AX b AV c X 0 V 0 bçmnde tanımlı olsun. Prmal modeln en y temel B ve buna lşkn fyat vektörü c B olsun. Z B B BB c X

Detaylı

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ SOFT KÜMELER VE BAZI SOFT CEBİRSEL YAPILAR.

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ SOFT KÜMELER VE BAZI SOFT CEBİRSEL YAPILAR. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ SOFT KÜMELER VE BAZI SOFT CEBİRSEL YAPILAR Ebubekr İNAN DANIŞMAN Yrd. Doç. Dr. Mehmet Al ÖZTÜRK ADIYAMAN 2011 Her

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ ÖZEL BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ. Fatih ECER *

TÜRKİYE DEKİ ÖZEL BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ. Fatih ECER * AİBÜ Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs, Güz 2013, Clt:13, Yıl:13, Sayı:2, 13:171-189 TÜKİYE DEKİ ÖZEL BANKALAIN FİNANSAL PEFOMANSLAININ KAŞILAŞTIILMASI: 2008-2011 DÖNEMİ Fath ECE COMPAISON OF PIVATE BANKS FINANCIAL

Detaylı

MALZEME TAŞIMA SİSTEMİ ALTERNATİFLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE BULANIK-PROMETHEE YAKLAŞIMI

MALZEME TAŞIMA SİSTEMİ ALTERNATİFLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE BULANIK-PROMETHEE YAKLAŞIMI Doğuş Ünverstes Dergs 12 (1) 2011 144-155 MALZEME TAŞIMA SİSTEMİ ALTERNATİFLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE BULANIK-ROMETHEE YAKLAŞIMI EVALUATING MATERIAL HANDLING SYSTEM ALTERNATIVES USING FUZZY-ROMETHEE

Detaylı

Electronic Letters on Science & Engineering 2(1) (2006) Available online at www.e-lse.org

Electronic Letters on Science & Engineering 2(1) (2006) Available online at www.e-lse.org Electronc Letters on Scence & Engneerng ) 6) Avalable onlne at www.e-lse.org An Approxmaton to Multsource Suppler Selecton Problem usng Extended Fuzzy AHP and GA Bars Yuce, Ibrahm Dokuzer Sakarya Unversty,

Detaylı

BIST da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması

BIST da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Clt: 4 Sayı: Ocak 04 ss. 9-9 BIST da Demr, Çelk Metal Ana Sanay Sektöründe Faalyet Gösteren İşletmelern Fnansal Performans Analz: VZA Süper Etknlk ve TOPSIS Uygulaması

Detaylı

AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE KURUMSAL PROJE YÖNETİM YAZILIMI SEÇİMİ

AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE KURUMSAL PROJE YÖNETİM YAZILIMI SEÇİMİ Süleyman Demrel Ünverstes Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Yıl: 2015/1, Sayı:21 Journal of Süleyman Demrel Unversty Insttute of Socal Scences Year: 2015/1, Number:21 AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE KURUMSAL PROJE

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Kemal Vatansever

Yrd. Doç. Dr. Kemal Vatansever Anadolu Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Anadolu Unversty Journal of Socal Scences Tedarkç Seçm Kararlarında Bulanık TOPSIS Yöntemnn Kullanımı ve Br Uygulama Use of Fuzzy TOPSIS Method n Suppler Selecton

Detaylı

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon Doğrusal Korelasyon ve Regresyon En az k değşken arasındak lşknn ncelenmesne korelasyon denr. Kşlern boyları le ağırlıkları, gelr le gder, öğrenclern çalıştıkları süre le aldıkları not, tarlaya atılan

Detaylı

Genetik Algoritma ile İki Boyutlu Şekil Yerleştirme ÖZET

Genetik Algoritma ile İki Boyutlu Şekil Yerleştirme ÖZET Genetk Algortma le İk Boyutlu Şekl Yerleştrme Metn Özşahn 1 ve Mustafa Oral 2 1) Çukurova Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü Endüstr Mühendslğ Bölümü, Adana, Turkey 2 Çukurova Ünverstes Blgsayar Mühendslğ Bölümü,

Detaylı

TESİS YERİ SEÇİMİNDE FARKLI BİR YAKLAŞIM: BULANIK ANALİTİK SERİM SÜRECİ

TESİS YERİ SEÇİMİNDE FARKLI BİR YAKLAŞIM: BULANIK ANALİTİK SERİM SÜRECİ TESİS YERİ SEÇİMİNDE FARKLI BİR YAKLAŞIM: BULANIK ANALİTİK SERİM SÜRECİ Aşkın ÖZDAĞOĞLU (*) Özet: Kuruluş yer seçm br frma çn en öneml kararlardan brdr. Yönetm kademesndek kşler seçm yaparken ster stemez

Detaylı

Muhasebe ve Finansman Dergisi

Muhasebe ve Finansman Dergisi Muhasebe ve Fnansman Dergs Ocak/2012 Farklı Muhasebe Düzenlemelerne Göre Hazırlanan Mal Tablolardan Elde Edlen Fnansal Oranlar İle Şrketlern Hsse Sened Getrler Ve Pyasa Değerler Arasındak İlşk Ahmet BÜYÜKŞALVARCI

Detaylı

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Pamukkale Ünverstes Mühendslk Blmler Dergs, Clt 0, Sayı 3, 04, Sayfalar 85-9 Pamukkale Ünverstes Mühendslk Blmler Dergs Pamukkale Unversty Journal of Engneerng Scences PREFABRİK ENDÜSTRİ YAPIARININ ARMONİ

Detaylı

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE BAÜ Fen Bl. Enst. Dergs (6).8. YAYII YÜK İE YÜKENİŞ YAPI KİRİŞERİNDE GÖÇE YÜKÜ HESABI Perhan (Karakulak) EFE Balıkesr Ünverstes ühendslk marlık Fakültes İnşaat üh. Bölümü Balıkesr, TÜRKİYE ÖZET Yapılar

Detaylı

C SEGMENTİ ARAÇLARIN SEÇİMİ KONUSUNDA TOPSİS VE ENTROPİ YÖNTEMLERİ KULLANILARAK KARŞILAŞTIRILMASI

C SEGMENTİ ARAÇLARIN SEÇİMİ KONUSUNDA TOPSİS VE ENTROPİ YÖNTEMLERİ KULLANILARAK KARŞILAŞTIRILMASI Economcsand Admnstraton, ToursmandToursm Management, Hstory, Culture, Relgon, Psychology, Socology, FneArts, Engneerng, Archtecture, Language, Lterature, EducatonalScences, Pedagogy&OtherDscplnes 2018

Detaylı

DÜZENLİ DİZAYNLI GENETİK ALGORİTMALAR İLE ÇOK AMAÇLI PROGRAMLAMA MULTIOBJECTIVE PROGRAMMING VIA UNIFORM DESIGNED GENETIC ALGORITHMS

DÜZENLİ DİZAYNLI GENETİK ALGORİTMALAR İLE ÇOK AMAÇLI PROGRAMLAMA MULTIOBJECTIVE PROGRAMMING VIA UNIFORM DESIGNED GENETIC ALGORITHMS 5. Uluslararası İler Teknolojler Sempozyumu (İATS 9), 3-5 Mayıs 9, Karabük, Türkye DÜZENLİ DİZAYNLI GENETİK ALGORİTMALAR İLE ÇOK AMAÇLI PROGRAMLAMA MULTIOBJECTIVE PROGRAMMING VIA UNIFORM DESIGNED GENETIC

Detaylı

BULUT TEKNOLOJ S F RMALARININ BULANIK AHP MOORA YÖNTEM KULLANILARAK SIRALANMASI

BULUT TEKNOLOJ S F RMALARININ BULANIK AHP MOORA YÖNTEM KULLANILARAK SIRALANMASI BULUT TEKNOLOJ S F RMALARININ BULANIK AHP MOORA YÖNTEM KULLANILARAK SIRALANMASI Bahad r Fath YILDIRIM.Ü. letme Fakültes Say sal Yöntemler ABD. Onur ÖNAY.Ü. letme Fakültes Say sal Yöntemler ABD. ÖZET Bulut

Detaylı

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için)

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için) Ders Kodu Teork Uygulama Lab. Uluslararası Muhasebe ve Fnansal Raporlama Standartları Ulusal Kred Öğretm planındak AKTS 344000000000510 3 0 0 3 6 Ön Koşullar : Bu dersn ön koşulu ya da yan koşulu bulunmamaktadır.

Detaylı

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ DERS NOTU 07 KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ, LM EĞRİSİ VE PARA TALEBİ FAİZ ESNEKLİĞİ Bugünk dersn çerğ: 1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ... 1 1.1 İŞLEMLER (MUAMELELER) TALEBİ... 2 1.2 ÖNLEM (İHTİYAT) TALEBİ...

Detaylı

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ 2011-2012-2013 MALİ yılına İLİşKİN YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU ("Şrket") 01012011-31 ı22013

Detaylı

BELEDİYELERDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ İÇİN ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK BİR MODEL ÖNERİSİ

BELEDİYELERDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ İÇİN ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK BİR MODEL ÖNERİSİ İTANBUL TEKNİK ÜNİERİTEİ FEN BİLİMLERİ ENTİTÜÜ BELEDİYELERDE PERFORMAN ÖLÇÜMÜ İÇİN ÇOK ÖLÇÜTLÜ BULANIK BİR MODEL ÖNERİİ YÜKEK LİAN TEZİ Müh. Emre ALİOĞLU Anablm Dalı: AUNMA TEKNOLOJİLERİ Programı: TRATEJİ

Detaylı

PROMETHEE SIRALAMA YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ

PROMETHEE SIRALAMA YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ Gaz Ünv. Müh. Mm. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gaz Unv. Clt 23, No, 9-75, 28 Vol 23, No, 9-75, 28 PROMETHEE SIRALAMA YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ Metn DAĞDEVİREN ve Ergün ERASLAN* Endüstr Mühendslğ Bölümü,

Detaylı

SİMÜLASYON İLE BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME: BİR HASTANE ACİL DEPARTMANI İÇİN SENARYO SEÇİMİ UYGULAMASI

SİMÜLASYON İLE BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME: BİR HASTANE ACİL DEPARTMANI İÇİN SENARYO SEÇİMİ UYGULAMASI İstanbul Tcaret Ünverstes Fen Blmler Dergs Yıl: 11 Sayı: 22 Güz 2012 s. 1-18 SİMÜLASYON İLE BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME: BİR HASTANE ACİL DEPARTMANI İÇİN SENARYO SEÇİMİ UYGULAMASI Muhammet GÜL

Detaylı

BALİ-GENCER AHP, BULANIK AHP VE BULANIK MANTIK LA KARA HARP OKULUNA ÖĞRETİM ELEMANI SEÇİMİ. Özkan BALİ 1 Cevriye GENCER 2 ÖZET

BALİ-GENCER AHP, BULANIK AHP VE BULANIK MANTIK LA KARA HARP OKULUNA ÖĞRETİM ELEMANI SEÇİMİ. Özkan BALİ 1 Cevriye GENCER 2 ÖZET AHP, BULANIK AHP VE BULANIK MANTIK LA KARA HARP OKULUNA ÖĞRETİM ELEMANI SEÇİMİ Özkan BALİ Cevrye GENCER ÖZET Çalışmada, br karar problem olarak Kara Harp OkuluKHO) na öğretm elemanı seçm ele alınmış ve

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi:

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayına Kabul Tarihi: Yayın Gelş Tarh: 22.10.2014 Dokuz Eylül Ünverstes Yayına Kabul Tarh: 19.04.2016 Sosyal Blmler Ensttüsü Dergs Onlne Yayın Tarh: 12.07.2016 Clt: 18, Sayı: 2, Yıl: 2016, Sayfa: 255-272 http://dx.do.org/10.16953/deusbed.78956

Detaylı

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI

ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN SINANMASI V. Ulusal Üretm Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Tcaret Ünverstes, 5-7 Kasım 5 ENDÜSTRİNİN DEĞİŞİK İŞ KOLLARINDA İHTİYAÇ DUYULAN ELEMANLARIN YÜKSEK TEKNİK EĞİTİM MEZUNLARINDAN SAĞLANMASINDAKİ BEKLENTİLERİN

Detaylı

ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 10, Sayı 2, 2018 ISSN: (Online)

ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 10, Sayı 2, 2018 ISSN: (Online) BÜTÜNLEŞİK BULANIK DEMATEL VE BULANIK KAPSAMLI DEĞERLEME İLE KALİTE UZMANI YETERLİLİKLERİ VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ PROGRAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ Mehmet Aksaraylı Dokuz Eylül Ünverstes Unvan (Doç. Dr.)

Detaylı

ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 11, Sayı 1, 2019 ISSN: (Online)

ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 11, Sayı 1, 2019 ISSN: (Online) YÜKSEKÖĞRETİMDE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ İÇİN KRİTİK BAŞARI FAKTÖRLERİNİN BULANIK DEMATEL YAKLAŞIMI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Mehmet Aksaraylı Dokuz Eylül Ünverstes Unvan (Doç. Dr.) Dokuzçeşmeler Buca İzmr E-posta::

Detaylı

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular Basel II Geçş Sürec Sıkça Sorulan Sorular Soru No: 71 Cevaplanma Tarh: 06.03.2012 İlgl Hüküm: --- Konu: Gayrmenkul İpoteğyle Temnatlandırılmış Alacaklar İçn KR510AS Formunun Doldurulmasına İlşkn Örnek

Detaylı

Maliyetlerinin Bulanık Mantık (Fuzzy Logıc) Yaklaşımı Đle Yönetilmesi ve Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin Đncelenmesi

Maliyetlerinin Bulanık Mantık (Fuzzy Logıc) Yaklaşımı Đle Yönetilmesi ve Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin Đncelenmesi Yrd. Doç. Dr. Al Deran Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ergülen Taşıma Malyetlernn Bulanık Mantık (Fuzzy Logıc) Yaklaşımı Đle Yönetlmes ve Fnansal Performans Üzerndek Etksnn Đncelenmes Yrd. Doç. Dr. Ahmet ERGÜLEN Yrd.

Detaylı