İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH"

Transkript

1 Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa Bölümü Burcu Yılmaz ŞAHİN Giresun Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü, İkisa ABD ÖZET: Okun kanununun geçerliliğini araşıran ampirik çalışmaların çoğu işsizlikeki değişim ile reel çıkı büyümesi arasında simerik bir ilişkinin olduğunu varsaymakadır. Oysa reel çıkı büyümesinin işsizlik üzerindeki ekisi büyümenin daralma ve genişleme dönemlerinde farklı olabilir. Okun kanununda asimeriyi ifade eden bu önerme son dönem çalışmalarda doğrulanmakadır. Çalışmada, Türkiye ekonomisi için Okun ilişkisinin simerik olup olmadığı 95-7 dönemi yıllık zaman serisi verileri kullanılarak araşırılmışır. Asimerik ilişkiyi es emek amacıyla, TAR ve M-TAR modellerini içeren ko-enegresyon analizi kullanılmışır. Çalışmanın bulguları, Türkiye ekonomisinde Okun kanunun uzun dönemde geçerli ve ilişkinin asimerik olduğunu gösermişir. Anahar Kelimeler: Okun Kanunu; Ko-enegrasyon; Asimeri; TAR modeli; M-TAR modeli JEL Sınıflaması: E4; E3 ABSTRACT: Mos of he empirical papers researching he validiy of Okun s law have been assumed a symmeric relaionship beween change of unemploymen and real oupu growh. However, he effec of real oupu growh on unemploymen may be differen in growh cycles expansion and conracion periods. This assumpion which assumes a asymmery in Okun s law has been verified in he recen sudies. In he sudy, wheher Okun s relaionship is symmeric or no has been invesigaed for Turkish economy in he period 95-7 using annual ime series daa. Coinegraion analyses including TAR and M-TAR models have been used o es he asymmeric relaionship. The findings of he sudy have shown ha Okun s law is valid in he long run and his relaionship is asymmeric for he Turkish economy. Keywords: Okun s Law; Co-inegraion; Asymmery; TAR model; M-TAR model JEL Classificaions: E4; E3. Giriş Önemli bir ikisadi sorun olan işsizlik, nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri açısından oldukça yoğun çalışılan konular arasındadır. İşsizliğin bu kadar önemli bir sorun olması, ekonomik kayıplar oluşurması yanında sosyal problemlerin oluşmasına da zemin hazırlamasından kaynaklanmakadır. Bu nedenle neredeyse üm ekonomiler, işsizliği azalma amacını aşıyan uygulamalar gerçekleşirirler.

2 58 Serve CEYLAN, Burcu Yılmaz ŞAHİN Ancak işsizliği oradan kaldıracak sihirli bir yol bulunmadığı gibi dünyadaki işsiz sayısı da sürekli yükselmekedir. İşsizliği azalmak amacıyla uygulanacak poliikalardan en önemlisi yeni isihdam imkânları yaraarak ekonomik büyüme oranlarını arırmakır. Büyümenin işsizlik oranını azalıcı ekisi ilk defa Arhur M. Okun un 96 yılında yayımlanan makalesiyle oraya aılmışır. İkisa lieraürüne Okun kanunu olarak giren bu yaklaşım, reel (çıkı) büyüme oranlarıyla işsizlik oranı arasında negaif bir ilişkinin varlığı üzerinde durmakadır. Okun kanunu kısaca, yüksek büyüme oranlarının işsizlik oranını azalığı, düşük yada negaif büyüme oranlarının ise işsizlik oranını arırdığı ezine dayanmakadır. Okun kanunun geçerliliği konusunda yapılan ampirik uygulamalar genellikle ilişkinin simerik olduğu varsayımına dayanmakadır. Simerik ilişkide, devrevi (konjonkürel) dalgalanma boyunca oluşan genişleme ve daralma dönemlerinde reel çıkının işsizlik üzerindeki mulak ekisinin aynı olduğu kabul edilmekedir. Oysa son dönem çalışmalarda, daralma dönemlerinde reel çıkının işsizliği arırıcı ekisi ile genişleme dönemlerinde reel çıkının işsizliği azalıcı ekisinin aynı olmayabileceği bulgusu elde edilmişir. Okun ilişkisinde asimeriyi ifade eden bu bulgu ikisa eorisi ve poliikası açısından farklı sonuçlara neden olabilmekedir. Harris ve Silversone () e göre, Okun ilişkisinin asimerik olması dör önemli sonuç doğurmakadır. Bunlardan ilki, işsizliği azalmak amacıyla uygulanacak ikisa poliikalarında meydana gelmekedir. Viren () e göre asimerik ilişki uygulanacak poliikanın esir derecesini de ekilemekedir. İkinci olarak asimerik ilişki, işgücü ve mal piyasasındaki mevcu eorilerin ayrışırılmasına olanak sağlamakadır. Son dönem çalışmalarda elde edilen diğer bir bulgu da Philips eğrisinin asimerik özelliğe sahip olduğu yönündedir. Okun ilişkisinin simerik olup olmadığının espii bu anlamda simerik yada asimerik Philips eğrisi yaklaşımlarını da güçlendirmekedir. Son olarak asimerik bir ilişkinin simerik ahmini gelecek dönemlerin ahminlerinde haa yapılmasına neden olmakadır. Silvapulle vd. (4) göre asimerik ilişkinin simerik ahmini sadece kesirim haasına neden olmamaka, hipoez eslerinde de yanlışlığa neden olmakadır. Yazarlara göre bu durum, genellikle gerçeke var olan ko-enegre ilişkisinin reddedilmesiyle sonuçlanmakadır. Çalışmada, Türkiye ekonomisinde Okun ilişkisinin simerik olup olmadığı 95-7 dönemi yıllık zaman verileri vasıasıyla araşırılmışır. Simeri-asimeri ilişkisinin belirlenmesi için değişkenler arasında asimerik ilişkiye izin veren TAR ve M-TAR ko-enegrasyon modelleri kullanılmışır. Çalışmanın diğer bölümleri aşağıdaki şekilde biçimlenmişir. İkinci bölümde, Okun kanunu kısa dönem ve uzun dönem açısında incelenerek, lieraürde mevcu olan asimerik yaklaşımlardan kısa bilgiler sunulmuşur. Devam eden bölümlerden ikinci ve üçüncü bölümde çalışmada kullanılan veri sei ve yönem anıılmış, dördüncü bölümde elde edilen bulgular sunulmuş ve son bölümde genel bir değerlendirme yapılmışır. Uluslar arası Çalışma Örgüü (ILO) nun yayımladığı 7 ve 8 yılı Küresel İsihdam Eğilimleri raporlarında 6 yılında dünyadaki işsiz sayısının arihsel olarak en yüksek değere ulaşığı ve 8 yılında bu işsizlere 5 milyon kişinin daha ekleneceği ifade edilmekedir. Bakınız Courney (99), Mayes ve Viren (), Haris ve Silversone (), Haris ve Silversone () ve Silvapulle vd. (4)

3 İşsizlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Asimeri 59. Okun Kanunu ve Asimeri Okun (96), öncü çalışmasında am isihdam koşullarındaki bir ekonomide ne kadar çıkı üreilebilir sorusundan yola çıkarak işsizlikeki değişim ile reel büyüme oranı arasında negaif yönlü bir ilişkinin olduğunu espi emişir. Okun (96), bu ilişkiyi incelerken fark versiyonu, çıkı açığı versiyonu ve dinamik versiyonu içeren alernaif yönemler kullanmışır. Bu yaklaşımlar içerisinde yaygın kullanılan fark versiyonu, işsizlikeki değişimle reel büyüme oranı arasında aşağıda göserilen ilişkinin varlığına dayanmakadır. U c o c Y / Y () Kısa dönemli ilişkiyi göseren () numaralı denklemde, U işsizlik oranını, Y reel çıkı seviyesini, zaman indisini, c o ve c paramereleri ve haa erimini gösermekedir. Denklemde, c parameresi, okun kasayısı olarak adlandırılmaka ve c o /c oranı işsizliği değişirmeyen (isikrarlı kılan) reel çıkı büyüme oranını gösermekedir. Eğer c o /c oranı üzerinde büyüme gerçekleşirilirse işsizlik oranı azalacak, gerçekleşirilen büyüme oranı bu oranın alında ise işsizlik oranı aracakır. Okun (96), ABD için () numaralı denklemin paramerelerini sırasıyla.3 ve.7 ve c o / c oranını 4 (yaklaşım) olarak espi emişir. Bu sonuçlara göre, ABD için reel çıkıdaki yüzde dörlük büyüme oranının üzerindeki her yüzde birlik reel çıkı arışı işsizlik oranında.7 lik bir azalışa neden olmakadır. İşsizlikeki değişimin reel çıkıdaki daha büyük bir değişim ile ilişkili olması, işsizlik oranının aynı zamanda işgücüne kaılım oranı, çalışma saaleri ve kapasie kullanım oranıyla da bağlanılı olmasından kaynaklanmakadır. Okun da (96) arışılan bu gerekçe Prachowny (993) arafından deaylandırılmışır. y k c n h () Çif logarimik olan () numaralı denklemde, y reel çıkıyı, k sermaye girişini, c kapasie kulanım oranını, n isihdam seviyesini, h oralama çalışma süresini, eknolojik değişimi,,, ve çıkı esnekliklerini ve haa erimini gösermekedir. İsihdam edilenler yerine işgücü (l) ile işsizlerin (u) arasındaki fark denkleme ilave edildiğinde (3) numaralı denklem elde edilir. y k c l u h (3) Yukarıdaki denkleme göre, işgücü piyasası, işgücü, işsizlik oranı ve çalışma süresi bileşenlerine ayrılmışır. Okun kanunu açısından (3) numaralı denkleme göre reel çıkı ve işsizlik arasındaki ekileşimde sermaye kullanımı, kapasie kullanımı, işgücü çalışma süresi ve eknolojik değişmedeki uyarlamalar ekili olmakadır (Haris ve Silversone, : 5.s.). (3) numaralı denklem, sadece çıkı ve işsizlik arasındaki ilişki açısından incelendiğinde iki değişken arasındaki uzun dönem denge ilişkisini göserecekir. Ekonomeri geleneğinde ise kısa ve uzun dönem ilişkiyi belirlemek amacıyla ko-enegrasyon ve haa düzelme modelleri kullanılmakadır. Orjinal yaklaşımda Okun kasayısının, genişleme ve daralma dönemlerinde aynı ekiyi yapığı, diğer bir ifadeyle işsizlik büyüme ilişkisinin doğrusal (simerik) olduğu varsayımı vardır. Oysa lieraürde birçok yazar bu ilişkinin asimerik

4 6 Serve CEYLAN, Burcu Yılmaz ŞAHİN olabileceği nokasından hareke emekedir. Okun kasayısının asimerik özelliğine ilk vurgu yapanlardan biri olan Courney (99) e göre okun kasayısı devrevi dalgalanmalara göre değişmekedir. Yazar, Okun kasayının genişleme ve daralma dönemlerinde farklı olduğunu oraya koymak için aşağıdaki modeli ahmin emişir. UR PG NG (4) (4) numaralı modelde, UR işsizlik oranının birinci devresel farkını, PG büyüme oranının poansiyel büyüme oranından büyük olması durumunda (genişleme dönemlerinde) oluşan çıkı açığını, NG büyüme oranının poansiyel büyüme oranından küçük olması durumunda (daralma dönemlerinde) oluşan çıkı açığını ve haa erimlerini gösermekedir. Courney (99), Okun kanununda asimeriyi incelemek için hipoezini es emişir. Yazar, (4) numaralı model yanında, alernaif isihdam gösergeleri ve gecikmeli modelleri içeren yaklaşımlarla ABD için Okun ilişkisinin asimerik olduğu bulgusunu elde emişir. Ayrıca yazar, Okun kanununun simerik regresyonla ahmin edilmesinin, daralma dönemlerindeki işsizlik arışının eksik, genişleme dönemlerindeki işsizlik azalışının ise fazla belirlenmesiyle sonuçlandığını espi emişir. Okun ilişkisinde asimeriyi es emek için Courney (99) e benzer bir yaklaşımda Mayes ve Viren () arafından gerçekleşirilmişir. Yazarlar iki değişken arasındaki ilişkinin doğrusal olmadığı varsayımıyla (5) numaralı modeli ahmin emişlerdir. UR G G o POP (5) (5) numaralı modelde, () numaralı modelden elde edilen haa düzelme kasayısı, POP çalışma yaşındaki nüfusun yüzde değişimini, eşik değerin sıfır olması durumunda G + poziif büyüme değerlerini ve G - negaif büyüme değerlerini gösermekedir. Bu yaklaşımın Courney (99) in yaklaşımından farkı, modele nüfusun ve haa düzelme kasayısının eklenmesidir. Yazarlar, analizi kapsayan ülkeden İngilere, Japonya ve Yeni Zelanda dışındaki ülkelerde asimerik ilişkinin varlığını belirlemişlerdir. Okun ilişkisinin asimerik olup olmadığı, TAR modelini içeren yaklaşımlar çerçevesinde Haris ve Silversone ( ve ) arafından es edilmişir 3. Bu yaklaşım en önemli avanajı, okun ilişkisinde ekonomeri geleneğine uygun olarak uzun dönem ve kısa dönem ayırımının yapılabilmesi ve kısa dönem analizinde ekonomik geleneğe uygun bir haa düzelme kasayısının modelde yer almasıdır. Yazarlar, analiz kapsamında olan yedi ülkenin alısında asimerik ilişkiyi belirlemişlerdir. 3. Veri Sei Çalışmada 95-7 dönemi yıllık işsizlik oranı (io) ve reel gayri safi milli hasıla (rgsmh) değerleri kullanılmışır. İşsizlik oranı verilerinin dönemi Buluay (995) dan, dönemi ise TÜİK den ve 987 fiyalarıyla reel gayri safi milli hasıla verileri TÜİK den emin edilmişir. Çalışmada değişkenlerin önünde 3 TAR ve M-TAR modelleri yönem kısmında açıklanmışır.

5 İşsizlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Asimeri 6 kullanılan l ve simgeleri, sırasıyla ilgili değişkenin logarimasının ve birinci devresel farkının alındığını gösermekedir. 4. Yönem 4.. Birim Kök Tesi Okun kanunun asimerik olup olmadığını belirlemeden önce işsizlik oranı ve rgsmh değişkene ai birim kök sınaması yapılmışır. Çalışmada birim kök sınaması Dickey ve Fuller (979) arafından gelişirilen genişleilmiş Dickey-Fuller (ADF) esiyle gerçekleşirilmişir. Genişleilmiş Dickey-Fuller sınaması için aşağıdaki (6) ve (7) numaralı (sabili ve sabili+rendli) modeller ahmin edilmişir (Enders, 4: 7). x x k x i x i (6) i k x rend x (7) i i i Yukarıdaki regresyon denklemlerinde, x : ele alınan seriyi, fark operaörünü, k: denkleme ilave edilen bağımlı değişken gecikmelerini, ile paramereleri, rend doğrusal zaman rendini ve haa erimini emsil emekedir. Tahminlerde oluşabilecek bir ardışık bağını probleminin önlemek amacıyla denkleme ilave edilen bağımlı değişken gecikmeleri Akaike bilgi krieri vasıasıyla belirlenmişir. (6) ve (7) numaralı regresyon denklemlerinde ele alınan serinin durağan olup olmadığı belirlemek için parameresi kullanılır. Tahmin edilen denklemde şeklinde ifade edilen sıfır hipoezinin reddedildiği düzeyde, x serisinin durağan olduğuna hükmedilir. 4. Asimerik Ko-enegrasyon Analizi Enders ve Granger (998) ve Enders ve Siklos () ile lieraüre giren asimerik ko-enegrasyon analizi, iki aşamalı Engle ve Granger (987, bundan sonra EG) koenegrasyon esinin doğrusal olmayan ilişkilerdeki uygulama biçimidir. Değişkenler arasındaki ilişkinin asimerik olduğu varsayımına dayalı olan yönem, EG koenegrasyon esini asimerik haa kasayısı içerecek şekilde genişlemekedir. EG ko-enegrasyon esinde ilk aşama, ko-varyans durağan değişkenlere (x ve y) ai uzun dönem denkleminin en küçük kareler yönemiyle ahminini ve bu ahminin haa erimlerinin belirlenmesini içermekedir. y x (8) (8) numaralı denklemde ve paramereleri, ise haa erimini gösermekedir. İkinci aşamada, ahmin edilen (8) numaralı denklemden elde edilen haa eriminin birim kök sınaması yapılmakadır. (9) numaralı denklemde verilen Dickey-Fuller sınamasında (sabisiz ve rendsiz versiyonda) birim kökün varlığı reddediliyorsa x ve y değişkenleri arasında uzun dönem ilişkinin varlığı kabul edilmekedir.

6 6 Serve CEYLAN, Burcu Yılmaz ŞAHİN m (9) i Ele alınan seriler arasındaki ilişkinin asimerik olması durumunda EG koenegrasyon analizinin ikinci aşamasını oluşuran birim kök esinin gücü azalmakadır (Enders, 4: 43). Ayrıca, Enders ve Granger (998) ve Enders ve Siklos () e göre asimerik bir ilişkinin simerik ahmini EG ko-enegrasyon esinde spesifikasyon haası yapılmasına neden olmakadır. Yazarlar, değişkenler arasındaki ilişkinin asimerik olması durumunda EG esinin ikinci aşaması için asimerik uyarlamayı içeren alernaif modeller önermişlerdir. Bu çalışmada bu modellerden ek eşik değerli yada ek rejimli TAR ve M-TAR modelleri kullanılmışır. EG esinin ikinci aşaması için asimerik uyarlamayı kapsayan TAR ve M-TAR modeli () numaralı denklem arafından göserilmekedir. Modeller arasındaki emel farklılık () ve () numaralı kukla değişkenlerde açıkça görülmekedir. TAR modeli için asimerik uyarlama ˆ e bağlı iken, M-TAR modeli için asimerik uyarlama ˆ e bağlıdır (Enders, 4: 43). I ( ˆ ) ( I ) ( ˆ ) () () numaralı modelde, I, kukla değişkenleri, m bağımlı değişken gecikme sayısını ve eşik değerini gösermekedir. TAR modeli için M-TAR modeli için m i ise I () - ise ise I () - ise Buraya kadar olan açıklamalar çerçevesinde; 8, ile numaralı eşilikler TAR ko-enegrasyon modelini ve 8, ile numaralı eşilikler M-TAR ko-enegrasyon modelini oluşurmakadır. Bu modellerin kasayıları doğrusal en küçük kareler yönemiyle ahmin edilmişir. TAR ve M-TAR modeli vasıasıyla x ve y değişkenleri arasında ko-enegre ilişkisinin espii için hipoezinin reddedilmesi gerekir. Değişkenler arasındaki asimerik ilişkinin varlığı içinse simerik uyarlamayı göseren hipoezinin reddedilmesi gerekmekedir. TAR ve M-TAR modellerinin ahmini için eşik değerin ( ) belirlenmesi gerekir. Çalışmada eşik değerin belirlenmesi için Chan (993) yönemi kullanılmışır. Bu yönem üç adımdan oluşmakadır. Birinci adımda, en uygun eşik değeri belirlemek için eşik değeri espi edilecek poansiyel değişkene (TAR modeli için (8) numaralı modelden elde edilen ˆ ve M-TAR modeli için ˆ ) ai büün değerler küçüken büyüğe sıralanır. İkinci adımda, sıralanan değişkenlerin başından ve sonundan %5 gözlem çıkarılarak geri kalanların her birinin eşik değer olarak kullanıldığı TAR ve M-TAR modelleri ahmin edilir ve her modele ai haa erimleri kareleri oplamı elde edilir. Son adımda ise sıralı olarak üm haa erimleri kareleri oplamları ve eşik

7 İşsizlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Asimeri 63 değerler grafik üzerinde göserilir. Eğer grafike ek bir minimum oluşursa (en küçük haa erimleri kareleri oplamı) en uygun ek eşik değerin olduğu, birden fazla minimum oluşursa birden fazla eşik değerin olduğuna karar kılınır (Enders, 4: 43-44). 5. Bulgular Değişkenlerin ko-enegre ilişkisi içinde bulunup bulunmadığının espi edilebilmesi için öncelikle değişkenlerin birim kök aşıyıp aşımadıklarının espi edilmesi gerekir. Birim kök analizi genişleilmiş Dickey-Fuller (979) esi vasıasıyla gerçekleşirilmişir. İşsizlik oranı ve rgsmh değerlerine ai birim kök esi sonuçları Tablo de sunulmuşur. Tablodan görüldüğü üzere. önem düzeyine göre rgsmh ve işsizlik oranı değişkenlerinin seviyeleri hem sabili hem de rendli ADF versiyonuna göre birim kök aşımakadır. Değişkenlerin birinci devresel farklarını ifade eden büyüme oranlarının ise hem sabili hem de rendli versiyona göre birim kök aşımadığı görülmüşür. Tablo. ADF Birim Kök Tesi Sonuçları Değişkenler Trendli ADF Sabili ADF lrgsmh 3.7 [6].4 [6] dlrgsmh -8.6 [] -8.6 [] lio -.3 [] -.46 [] dlio -7.8 [] [] No: Tabloda verilen köşeli paranez içi değerler Akaike bilgi krierine göre belirlenen bağımlı değişken gecikme sayılarını gösermekedir. Trendli ve sabili modellerde. anlamlılık seviyesindeki ek yönlü Mckinnon ablo kriik değerleri (yaklaşık olarak) sırasıyla -3.7 ve -.59 dır. İşsizlik oranı ve rgsmh değişkenleri seviyelerinde durağan espi edilememesine rağmen doğrusal yada doğrusal olmayan bileşenleri durağan espi edilebilir. Diğer bir ifade ile işsizlik oranı ve rgsmh değişkenleri ko-enegre ilişkisi içinde bulunabilirler. Değişkenler arasındaki ko-enegre ilişkisinin analizi Engle-Granger ko-enegrasyon esi, TAR ve M-TAR modelleri vasıasıyla belirlenmişir. Doğrusal ko-enegrasyon analizi için ahmin edilen Dickey Fuller birim kök esi sonuçları ve asimerik ko-enegrasyon analizi için ahmin edilen TAR ve M-TAR modellerinin sonuçları Tablo de sunulmuşur. Doğrusal ko-enegrasyon analizi için EG esinin ikinci aşamasını oluşuran sabisiz ve rendsiz Dickey Fuller birim kök esinde, birim kökün varlığı reddedildiği dolayısıyla iki değişken arasında ko-enegre ilişkisinin olduğu görülmekedir. İlişki doğrusal ise bu sonuçlar uarlı olacakır. İlişkinin doğrusal olup olmadığı McLeod- Li (983) esi vasıasıyla araşırılmışır 4. Elde edilen isaisik değeri.83 ün. önem düzeyine göre isaisiksel olarak anlamlı olması dolayısıyla ilişkinin doğrusal olduğu hipoezi reddedilmişir. McLeod-Li (983) esi, değişkenler arasındaki ilişkinin doğrusal olup olmadığını belirlemek için kullanılmakla beraber, doğrusal olmayan ilişkinin hangi formda olduğunu espi edememekedir (Enders, 4: 47). Bu nedenle değişkenler 4 McLeod-Li (983) esi aynı zamanda ARCH haasını belirlemek için de kullanılır. Bu ese, öncelikle doğrusal formdaki bir modele ai haa erimleri elde edilir. Haa erimlerinin kareleri oplamının bağımlı ve gecikmelerinin bağımsız değişken olduğu bir model ahmin edilir. Bu ahminden elde edilen R değerleriyle gözlem değeri çarpımından elde edilen isaisik ki-kare ablo kriik değerinden büyükse doğrusal ilişkiyi ifade eden boş hipoez reddedilir.

8 64 Serve CEYLAN, Burcu Yılmaz ŞAHİN arasındaki ilişkinin asimerik olduğu varsayımına dayalı olarak doğrusal olmayan ko-enegre ilişkisi TAR ve M-TAR modelleri vasıasıyla araşırılmışır. TAR modeli çerçevesinde belirlenen en uygun eşik değeri -.65 olarak espi edilmişir. Akaike Bilgi krierine göre elde edilen üç gecikme uzunluğuna göre ahmin edilen denklemde, birim kökün varlığını göseren hipoezinin. önem düzeyine göre reddedildiği Tablo dan görülmekedir. Ayrıca simerik uyarlamayı göseren hipoezi. önem düzeyine göre reddedilmeke, diğer bir ifadeyle işsizlik ve rgsmh arasındaki ilişkinin asimerik olduğu oraya çıkmakadır. M-TAR modeli çerçevesinde belirlenen en uygun eşik değeri olarak espi edilmişir. M-TAR modeli, Akaike Bilgi krierine göre elde edilen dör gecikme uzunluğuna göre ahmin edilmişir. Tablodan görülen ahmin sonuçları TAR modelinde olduğu gibi M-TAR modelinde de ko-enegre ilişkisinin varlığını ve bu ilişkide oluşan asimeriyi. önem düzeyine göre doğrulamakadır. Tablo. Ko-enegrasyon Tes Sonuçları Dickey Fuller Model TAR Model M-TAR Model Gecikme (AIC) ** (-.56) -.5 (-.5).6 (.5) -.9 * (-3.56) -.9 * (-3.3) AIC BIC *.59 * * 6.94 * LM() No: Tabloda verilen paranez içi değerler ilgili kasayıya ai isaisiğini, en uygun eşik değerini, kasayılar üzerinde göserilen * ve ** işareleri ilgili değişkenin sırasıyla. ve.5 anlamlılık düzeyinde isaisiksel olarak anlamlı olduğunu ve LM() birinci derece ardışık bağını için hesaplanan Lagrange Muliplier es isaisiğini gösermekedir. EG doğrusal ko-enegrasyon analizi işsizlik oranı ile rgsmh değerleri arasında uzun dönem ilişkinin olduğunu doğrulamakadır. Ancak ilişkinin simerik olduğu genel varsayımının geçerli olmadığı McLeod-Li esi ile TAR ve M-TAR ahminlerinden açıkça görülmekedir. Bu modeller arasında en uygun olanı espi emek için ayrıca her üç model için Akaike (AIC) ve Bayesyen (BIC) bilgi kırierleri hesaplanmışır. Bu krierler incelendiğinde, hem AIC hem de BIC krierine göre, M-TAR modelinin TAR modeli ve doğrusal ko-enegrasyon modeline göre daha düşük değerler aldığı ve en uygun model olduğu görülmekedir. 6. Sonuç Okun kanunu olarak lieraüre giren yaklaşım, işsizlik oranları ile ekonomik büyüme arasında ers yönlü ilişkinin olduğunu, diğer bir ifadeyle cari dönem işsizliğinin ekonominin içinde bulunduğu devrevi dalgalanma dönemiyle bağınılı olduğunu oraya koymakadır. Simerik bir ilişkiyi ifade eden bu versiyonda, ilişkinin derecesini göseren Okun kasayısının daralma ve genişleme dönemlerinde değişmediği varsayılmakadır. Asimerik yaklaşımda ise işsizlik oranları ile

9 İşsizlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Asimeri 65 ekonomik büyüme arasında ers yönlü ilişki korunmakla birlike Okun kasayısının devrevi dalgalanmalara göre farklı büyüklüke yada ekide olduğu varsayılmakadır. Çalışmada 95-7 dönemi yıllık zaman serileri kullanılarak Okun kasayısının simerik olup olmadığı uzun dönem iibariyle araşırılmışır. Bu amaçla değişkenler arasında asimerik ilişkiye izin veren TAR ve M-TAR modellerinin kullanıldığı koenegrasyon analizi gerçekleşirilmişir. TAR ve M-TAR modellerinden elde edilen genel bulgu Türkiye ekonomisi için Okun kasayısının (ilişkisinin) asimerik olduğu şeklindedir. Bu bulgu, reel çıkının genişleme döneminde işsizliği azalma ekisi ile daralma döneminde işsizliği arırma ekisinin aynı olmadığı ve ikisa poliikası ayarlamalarının bu sonucu dikkae alması gerekliliğini oraya çıkmakadır. Referanslar BULUTAY, T. (995). Employmen, unemploymen and wages in Turkey. Ankara: Inernaional Labour Office. CHAN, K. S. (993). Consisency and limiing disribuion of he leas squares esimaor of a hreshold auogressive model. The Annals of Saisics,, ss. COURTNEY, H. G. (99). The Beveridge curve and Okun s law: a re-esimaion of fundemenal macroeconomic relaionships in he Unied Saes. Dokora ezi, Massachuses Insiue of Thechnology. DICKEY, D.A., FULLER, W.A. (979). Disribuion of he esimaors for auoregressive series wih a uni roo. Journal of he American Saisical Associaion,74, ss. ENDERS, W. (4). Applied Economeric Time Series. nd ed, USA: John Willey&Sons. ENDERS, W., GRANGER, C. W. J. (998). Uni-Roo ess and asymmeric adjusmen wih an example using he erm srucure of ineres rae, Journal of Business and Economic Saisics, 6, ss. ENDERS, W., SIKLOS, P.L. (). Coinegraion and hreshold adjusmen. Journal of Business and Economic Saisics, 9, ss. ENGLE, R. F., GRANGER, C. W. J. (987). Coinegraion and error correcion: represenaion, esimaion and esing. Economerica, 55, ss. HARIS, R., SILVERSTONE, B. (). Asimeric adjusmen of unemploymen and oupu in New Zealand: rediscovering Okun s law. Universiy of Waikao Working Paper, /. HARIS, R., SILVERSTONE, B (). Tesing for asymmery in Okun s law : a crosscounry comparision. Economic Bullenin, 5(), -3. ss. ILO, (7). Global employmen rends 7. [Erişim adresi]: <hp: public/english/employmen/sar/download/geb7en.pdf>,[erişim arihi: 6.6.9]. ILO, (8). Global employmen rends 8. [Erişim adresi]: <hp: public/english/employmen/sar/download/ge8.pdf >,[Erişim arihi: 6.6.9]. İsaisiksel Gösergeler. (8) Ankara: TÜİK. MAYES, D. G., VIREN, M. (). Asymmery and problem of aggregaion in he Euro area. Bank of Finland Discussion Paper,. McLEOD, A., LI, V. (983). Diognosic checking ARMA ime series models using squared residual correlaions. Journal of Time Series Analysis, 4, ss. OKUN, A. M. (96). Poenial GNP: i s measuremen and signifiicance, Cowless Foundaion. PRACHOWNY, M.F.L. (993). Okun s law: heoreical foundaions and revised esimaes. Review of Economics and Saisics, 75, ss. SILVAPULLE, P., MOOSA, I. A., SILVAPULLE M. J. (4). Asymmery in Okun s law. The Canadian Journal of Economics, 37(), ss. VIREN, M. (). The Okun curve is non-linear. Economic Leers, 7, ss.

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 5, Sayı:, 3 MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİLE BİR UGULAMA Özlem AVAZ KIZILGÖL (*) Öze: Bu çalışmada, GSİH, ihraca,

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir. YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik

Detaylı

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ 45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac

Detaylı

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik

Detaylı

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1 RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya

Detaylı

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi: Gönderim Tarihi: 27.04.2016 Kabul Tarihi: 07.11.2017 ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: TÜRKİYE UYGULAMASI Serve CEYLAN * Burcu YILMAZ ŞAHİN ** A COMPARISON OF CORE INFLATION INDICATORS:

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141 C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/10

Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/10 econsor www.econsor.eu Der Open-Access-Publikaionsserver der ZBW Leibniz-Informaionszenrum Wirschaf he Open Access Publicaion Server of he ZBW Leibniz Informaion Cenre for Economics Alp, Elcin Aykac Working

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*) NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin

Detaylı

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi 259-284 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan,

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey SESSION C: Çalışma Ekonomisi 67 Büyüme ve İsihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği Yusuf Muraoğlu (Hii Universiy, Turkey) The Relaionship beween Growh and Employmen: The Case of Turkey Absrac One of he

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi SESSION 3B: Ora Asya Ekonomileri 07 Azerbaycan, Kazakisan, Kırgızisan ve Türkiyede İkisadi Özgürlük ve İsihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes Universiy, Turkey) Ass. Prof.

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXIII, SAYI 2 PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Öze Araş. Gör. Burak Güriş * Araş. Gör. Burcu Kıran * Çalışmada para arzının çıkı üzerindeki ekileri

Detaylı

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY

Detaylı

TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006

TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 69 TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 ÖZET Prof. Dr. Rahmi YAMAK Arş. Gör. Zehra ABDİOĞLU Hall un esadüfi yürüyüş modeli, cari ükeim harcamalarının yalnızca geçmiş dönemin ükeim harcamaları

Detaylı

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2009 Cil:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracaa Ekisi: Türkiye İçin Bir Uygulama Prof. Dr. Recep TARI Kocaeli Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

-ENFLASYON ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND INFLATION

-ENFLASYON ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND INFLATION Marmara Üniversiesi YIL 2010, SAYI II, S. 539-553 -ENFLASYON Öze Özlem YORULMAZ * ** - Anahar Kelimeler: ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN

Detaylı

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari

Detaylı

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık

Detaylı

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01) June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ALTERNATİF ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİ

TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ALTERNATİF ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİ TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ALTERNATİF ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİ Serve CEYLAN (*) Öze: Lieraürde bir çok alernaif çekirdek enflasyon ölçüm yönemi vardır. Bu durum poliika uygulamaları için kullanılacak çekirdek

Detaylı

Türk İmalat Sanayinde Sektörler Bazında Verimlilik Çıktı İlişkisi: Verdoorn Yasası

Türk İmalat Sanayinde Sektörler Bazında Verimlilik Çıktı İlişkisi: Verdoorn Yasası Türk İmala Sanayinde Sekörler Bazında Verimlilik Çıkı İlişkisi: Verdoorn Yasası Türk İmala Sanayinde Sekörler Bazında Verimlilik Çıkı İlişkisi: Verdoorn Yasası Doç. Dr. Zehra ABDİOĞLU Karadeniz Teknik

Detaylı

KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN EDİLMESİ

KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN EDİLMESİ Cil/Volume: 15 Sayı/Issue: Haziran/June 017 ss./pp. 163-181 İ. E. Kayral Doi: hp://dx.doi.org/10.11611/yead.6404 KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇOK DEĞİŞKENLİ EŞİKSEL OTOREGRESİF MODELLER ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Ümran Münire KAHRAMAN DOKTORA TEZİ İsaisik Anabilim Dalı 2012 KONYA Her Hakkı Saklıdır TEZ

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING RATIOS

NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING RATIOS Journal of Economics, Finance and Accouning (JEFA), ISSN: 48 6697 Year: 05 Volume: Issue: 4 NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING

Detaylı

KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU?

KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU? Ekonomik Yaklaşım, Cil : 21, Sayı : 74, ss. 39-58 KAMU BORÇLANMASI KAMU YATIRIMLARINI DIŞLIYOR MU? Mehme DURKAYA * Serve CEYLAN ** Okay Orçun BEKEN *** Öze Gelişmeke olan ekonomilerde kamu yaırımlarının

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH- YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ ÖZET Yard.Doç. Dr. Tülin ATAKAN İsanbul Üniversiesi, İşleme Fakülesi, Finans Anabilim Dalı Bu çalışmada,

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,

Detaylı

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 3, Sayı: 4, 009 05 FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Veli YILANCI (*) Öze: Bu çalışmada, nominal

Detaylı

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey 1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen

Detaylı

YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI

YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma,

Detaylı

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN

Detaylı

İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE

İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE Doğuş Üniversiesi Dergisi, 12 (2) 2011, 256-264 İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE H. Aydın OKUYAN (1),

Detaylı

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3

Detaylı

VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ Leven ERDOĞAN ÖZET. Bu çalışmada verimliliğin devrevi harekei, ekonomik faaliyelerle ilişkisi ve verimliliği nelerin belirlediği açıklanmaya

Detaylı

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.

Detaylı

EĞİTİM, SAĞLIK VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE İÇİN BİR ANALİZ

EĞİTİM, SAĞLIK VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE İÇİN BİR ANALİZ The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Managemen / Volume: V SPRING EĞİTİM, SAĞLIK VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE İÇİN BİR ANALİZ Hilal BOZKURT Öze: Çok sayıda ampirik araşırma

Detaylı

Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy

Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy SESSION Meal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipoezinin ürkiye Ekonomisi için Sınanması Inensiy of Meal (Seel) Use Hypohesis: A es for urkish Economy Assoc. Prof. Dr. Fikre Dülger (Çukurova Universiy, urkey)

Detaylı

PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES

PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES

Detaylı

TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU KONFERANSI. Zafer A. YAVAN - TÜSİAD Yasemin TÜRKER KAYA - BDDK

TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU KONFERANSI. Zafer A. YAVAN - TÜSİAD Yasemin TÜRKER KAYA - BDDK Üreim Fonksiyonu Yaklaşımına Vurguyla Poansiyel Çıkı Açığı Tahmin Eme Yönemleri ve Yapısal İşsizlik Öğesi: Lieraür Değerlendirmesi ve Türkiye Örneği TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU

Detaylı

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

White ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini

White ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini

Detaylı

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

Türkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Şenol Çelik

Türkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Şenol Çelik Adıyaman Üniversiesi Fen Bilimleri Dergisi 5 (1) (2015) 80-93 Türkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi Şenol Çelik Bingöl Üniversiesi Ziraa Fakülesi Zooekni Bölümü,

Detaylı

Asimetrik İktisadi Dalgalanmalar: Teori ve Uygulama* Asymmetric Business Cycle : Theory and Application

Asimetrik İktisadi Dalgalanmalar: Teori ve Uygulama* Asymmetric Business Cycle : Theory and Application Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Asimerik İkisadi Dalgalanmalar: Teori ve Uygulama* Asymmeric Business Cycle : Theory and Applicaion Prof. Dr. Nebiye

Detaylı

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Associaion Ekonomik Yaklaşım 016, 7(99): 1-15 www.ekonomikyaklasim.org doi: 10.5455/ey.35908 BIST-100 Endeksinin Volail Davranışlarının Simerik Ve Asimerik Sokasik Volailie

Detaylı

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006 İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Detaylı

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: ) SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN:2587-1587) Economics and Adminisraion, Tourism and Tourism Managemen, Hisory, Culure, Religion, Psychology, Sociology, Fine Ars, Engineering, Archiecure,

Detaylı

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi Volume 5 Number 2 2014 pp. 47-60 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkiye de Perol Tükeimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Büünleşme Yönemi İle Analiz Edilmesi Reşa Ceylana

Detaylı

OTOKORELASYON OTOKORELASYON

OTOKORELASYON OTOKORELASYON OTOKORELASYON OTOKORELASYON Y = α + βx + u Cov (u,u s ) 0 u = ρ u -1 + ε -1 < ρ < +1 Birinci dereceden Ookorelasyon Birinci Dereceden Ooregressif Süreç; A R(1) e = ρ e -1 + ε Σe e ˆ ρ = Σ 1 e KARŞILA ILAŞILAN

Detaylı

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi

Detaylı

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I "EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING" Ankara, October 24-25, 2013

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING Ankara, October 24-25, 2013 Paper ID Number: 222 Paper prepared for he EY Inernaional Congress on Economics I "EUROPE AND GOBA ECONOMIC REBAANCING" Ankara, Ocober 24-25, 2013 Gazi Universiy Deparmen of Economics Türkiye İş Gücü Piyasasi

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006)

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) Ahme AY * Şerife ŞAYLAN ** İsmail KOÇAK *** Öze Bu çalışma, reel döviz kuru ile çıkı düzeyi arasındaki nedensellik ilişkisini

Detaylı

Asymmetric Relationship Between Consumer Loans and Money Velocity: An Application On Turkey

Asymmetric Relationship Between Consumer Loans and Money Velocity: An Application On Turkey İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Cil: 5, Sayı: 7, 2016 Sayfa: 2342-2357 Tükeici Kredileri İle Paranın Dolanım Hızı Arasındaki Asimerik İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama Faih CEYLAN Ar.

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU. TARTIŞMA METNİ 2005/14 http ://www.tek. org.tr

TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU. TARTIŞMA METNİ 2005/14 http ://www.tek. org.tr TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU TARTIŞMA METNİ 5/14 hp ://www.ek. org.r TÜRKİYE DE FAİZ ORANI İLE DÖVİZ KURU ARASINDAKİ İLİŞKİ:FAİZLERİN DÜŞÜRÜLMESİ KURLARI YÜKSELTİR Mİ? Orhan Karaca Eki, 5 TÜRKİYE DE FAİZ ORANI

Detaylı

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ Bölüm HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME ÖNTEMLERİ Bu bölümde üç basi öngörü yönemi incelenecekir. 1) Naive, 2)Oralama )Düzleşirme Geçmiş Dönemler Şu An Gelecek Dönemler * - -2-1 +1 +2 + Öngörü yönemi

Detaylı

Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports

Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports 486 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2013 Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracaı Üzerindeki Ekileri The Effecs of European Deb Crisis on Turkey s Expors Prof. Dr. Bedriye Tunçsiper (Balıkesir

Detaylı

Türkiye deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz

Türkiye deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (17) 2009 / 1 : 164-174 Türkiye deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonomerik Bir Analiz Osman Peker * Öze: Bu çalışmada, Türkiye de cari işlemler açığının

Detaylı

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi 25-27 January, 2017; Rome, Ialy Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş 1, İ. Mura Bicil 2, Kumru Türköz 3 Öze Elekrik üreiminde fosil

Detaylı

Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi

Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Temel GÜRDAL Hakan YAVUZ Öz Bu çalışmada Türkiye de dış borçlanma

Detaylı

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eem Hakan ERGEÇ Eskişehir Osmangazi Üniversiesi Mura TAŞDEMİR Eskişehir OsmangaziÜniversiesi Öze İnşaa sekörü çıkısının

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY / www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC

Detaylı

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.

Detaylı

8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi

8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi 8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi SPSS Projec: Airline Passengers daa se is used for various analyses in his online raining workshop, which includes: Times series analysis [building ARIMA models] Proje:

Detaylı