AKREDİTİF. Mutlu Yılmaz. Gediz Üniversitesi Öğretim Üyesi

Transkript

1 AKREDİTİF

2

3 AKREDİTİF Mutlu Yılmaz Gediz Üniversitesi Öğretim Üyesi

4 NOT Bu kitapta alan bilgiler yazarın bilgi ve birikimlerine bağlı olarak hazırlanmıştır. Her ne kadar görüşlerini ICC nin akreditiflerle ilgili orijinal metinlerine dayandırmış olsa da burada yer alan bilgiler ağırlıklı olarak yazarın düşüncelerini yansıtmaktadır. Dolayısıyla kitabımızda yer alan bilgilerin kullanılması, yanlış anlaşılması, eksik kullanılması vb. konulardan dolayı yaşanacak hukuksal problemlerde, yazar ve yayınevi tarafından sorumluluk kabul edilemeyeceği burada beyan edilmektedir. Yaşanan problemli durumlarda hukuksal olarak baz alınması gereken kurallar, kaynakça kısmında verildiği üzere ICC nin yayın no: 600 kodlu yayınıdır. ISBN Optimist Yayım ve Dağıtım Optimist Yay m Dağ t m San. ve Tic. Ltd. Şti. Sertifika no. : Telefon : Faks : e-posta: optimist@optimistkitap.com facebook.com/optimistkitap twitter.com/optimistkitap Optimist yay n no. : 350 Konu : ş-yönetim Yay na haz rlayan : Utku Umut Bulsun Bas m : Kasım 2013, stanbul Düzelti : Ayşe Giritli Düzenleme ve Kapak Tasarımı : Nermin Uçar Vatan Sertifika no. : Bask ve cilt : Tor Ofset San. Tic. Ltd. Şti. Hadımköy Yolu Akçaburgaz Mah. 4. Bölge 9. Cadde 116. Sokak. No: 2 Esenyurt - STANBUL Tel:

5 İÇİNDEKİLER Önsöz BÖLÜM AKREDİTİF İN İÇERİĞİ KAPSAMI VE FELSEFESİ Akreditif ne demektir? Akreditif nasıl çalışır? Bankalar her zaman ithalatçıya akreditif açar mı? Bankalar lehtar ve amirden akreditif işlemleri için para talep ederler mi? Akreditif sürecinde, bankalara ilgili komisyonları kim ya da kimler öder? Akreditif sürecinde bankaların aldığı komisyon bedelleri ne kadardır? Akreditif sürecinde seçilen bankaların önemi var mıdır? Akreditifin açılma sürecinde tarafların (ihracatçı/ithalatçı) zaman kaybetmemeleri için neler yapılabilir? Akreditif için oluşturulan yasal düzenleme var mıdır? Rezerv ne demektir? Akreditif çalışmasında lehtara rezerv verilirse, lehtar nasıl bir yol izler? Akreditifin tarihçesinden bahseder misiniz? Akreditif kuralları neden bu kadar fazla değiştirilmiştir? Akreditifin kapsam dışı konuları nelerdir? Akreditifle çalışan firmaların nelere dikkat etmeleri gerekir? Akreditif süreçte taraflardan hangisini korur? Akreditif metninde hangi başlıklar vardır? 32

6 18. Akreditif metnindeki başlıkları örneklendirebilir misiniz? Akreditifte genel anlamda hangi riskler vardır? Akreditifin amir açısından riskleri nelerdir? Akreditifin lehtar açısından riskleri nelerdir? BÖLÜM AKREDİTİFİN ÖZELLİKLERİ, ÇEŞİTLERİ VE KAVRAMLARI Akreditif kaça ayrılır? Çeşitleri nelerdir? Akreditif çeşitlerini kendi aralarında sınıflandırabilir miyiz? Teyitsiz akreditif nedir? Nasıl çalışır? Teyitli akreditif nedir? Nasıl çalışır? Akreditifte teyit ne anlama gelir? Teyit istenmesinin amacı nedir? Akreditiflerde teyit ne zaman hükmünü yitirir? Gizli/Sessiz Teyit (Silent Confirmation) ne demektir? Geri Dönülemez Akreditif ne demektir? Geri Dönülemez Akreditifin risk faktörü taraflardan hangisinin üzerindedir? Görüldüğünde ödemeli akreditif nedir? Akreditifin teyitli veya teyitsiz olması süreci nasıl etkiler? Vadeli Akreditif ne demektir? Kabul Kredili Akreditif ne demektir? Kabul Kredili Akreditiflerde nelere dikkat etmek gerekir? İştira Akreditif ne demektir? Kırmızı Şartlı Akreditif ne demektir? Kırmızı Şartlı Akreditiflerde riskleri azaltmak için amir neler yapmalıdır? Yeşil Şartlı Akreditif ne demektir? Rotatif (Yenilenebilen) Akreditif ne demektir? 71

7 41. Karışık Ödemeli Akreditif ne demektir? Devredilebilir Akreditif nedir? Devredilebilir akreditiflerde hangi kapsamda değişiklikler yapılabilir? Devredilebilir akreditiflerde devir işlemini kimler kaç kez yapabilir? Devredilebilir akreditifler ilk lehtar tarafından birden fazla tarafa devredilebilir mi? UCP 600 kapsamında devredilebilir akreditifler için getirilen en önemli değişiklik nedir? Devredilebilir akreditiflerde ilk lehtar kendisini korumak için akreditif sürecinde neler yapabilir? Devredilebilir akreditifin avantaj ve dezavantajları nelerdir? Karşılıklı akreditif ne demektir? Karşılıklı akreditif ile devredilebilir akreditif arasındaki farklar nelerdir? Karşılıklı akreditifte uygulama süreci nasıl işlemektedir? Süreçte karşılıklı akreditif neden devredilebilir akreditife göre tercih edilir? Karşılıklı akreditifte aracı firmanın dikkat etmesi gerekenler nelerdir? Teminat akreditif ne demektir? UCP 600 kapsamında ticari taraflar nasıl tanımlanmıştır? İbraz (Presentation) ne demektir? Uygun ibraz (Complying Presentation) ne demektir? İbrazın karşılanması (Honour) ne demektir? Akreditifte süre/vade kavramı neyi ifade eder? İştira (Negotiation) ne demektir? Banka Günü (Banking Day) ne demektir? Amir bankanın süreçteki yükümlülükleri nelerdir? 103

8 3. BÖLÜM UYGULAMA AÇISINDAN AKREDİTİFLER Uygulamada, UCP 600 kapsamındaki 39 maddenin bir kısmı iptal edilip değiştirilebilir mi? Teyit bankasının süreçteki yükümlülükleri nelerdir? Uygulama sürecinde alıcı firmanın (amirin) yapması gerekenler nelerdir? Uygulama sürecinde satıcı firmanın (lehtarın) yapması gerekenler nelerdir? UCP Madde 3 te yorumlar başlığı altında geçen İngilizce kavramlar ne anlama gelir? Akreditifte en sık görülen rezerv konuları nelerdir? Akreditif şartlarından kaynaklanan rezerv konuları nelerdir? Belgelerden kaynaklanan rezervler nelerdir? Faturalardan kaynaklanan rezerv konuları nelerdir? Taşıma belgelerinden kaynaklanan rezerv konuları nelerdir? Diğer belgelerden kaynaklanan rezerv konuları nelerdir? Akreditif, banka haricinde başka bir finans kurumu veya firma tarafından açılabilir mi? Amir firma, ibraz edilen belgeleri inceleyip rezerv verme veya tespit ettiği rezerv/rezervleri amir bankaya dikte etme hakkına sahip midir? UCP 600 Madde 2 de uygun ibraz tanımı içinde yer alan Uluslararası Standart Bankacılık Uygulaması nedir? UCP 600 de tanımlanmayan bazı kavramlar, Uluslararası Standart Bankacılık Uygulamasında ayrıca açıklanmış mıdır? Bir bankanın başka bir ülkede şubesi varsa bu banka aynı banka olarak değerlendirilir mi? Akreditif sürecinde, ihbar kavramı neyi ifade eder? İhbar nasıl yapılır? 127

9 80. İhbar bankasının ibrazı karşılama veya iştira etme yükümlülüğü var mıdır? Bankaların ihbar yapma zorunluluğu var mıdır? Mevcut akreditiflerde yapılacak değişiklikler UCP 600 kapsamında nasıl düzenlenmiştir? Madde 38 de belirtilen ve değiştirilmesi için onay gerektirmeyen durumlar nelerdir? Teyit bankası değişikliklerin bir kısmına teyit verip diğer kısmına vermeyebilir mi? Değişiklik durumunda lehtarın yapması gerekenler nelerdir? Lehtar değişiklik talebine karşı, kabul veya ret yönünde bildirimde bulunmazsa süreç nasıl işler? Preavi (ön ihbarlı) akreditif/değişiklik ne demektir? UCP 600 kapsamında görevlendirme nasıl tanımlanmış ve açıklanmıştır? Akreditifte görevli banka kimdir? UCP 600 kapsamında görevli banka nasıl tanımlanmıştır? Görevli bankanın akreditif sürecinde fonksiyonu nedir? Açılan her akreditifte görevli bankanın yer alması gerekir mi? Açılan her akreditifte, görevli bankanın ismen veya any bank olarak ifade edilmesi gerekir mi? Her akreditifte görevli banka var mıdır? Görevli banka ve görevi akreditif metninde nasıl ifade edilir? Görevli banka konusunda başka neleri bilmemiz gerekir? Rambursman ve Rambursman bankası ne demektir? UCP 600 Rambursman kapsamında neler düzenlemiştir? UCP 600 ün belgelerin incelenmesine yönelik getirdiği düzenlemeler nelerdir? UCP 600 Madde 14 ün (a) fıkrasında yer alan dış görünüş ifadesi ne demektir? 146

10 98. İbrazın uygunluğunu belirleme süresi UCP 600 kapsamında ne zaman başlar? Belgelerin incelenmesiyle ilgili başka neleri bilmemiz gerekir? UCP 600 kapsamında ibraz edilecek belgelerin orijinal ve kopyalarının belirlenmesine dair düzenlemeler var mıdır? UCP 600 Madde 17 de başka neleri bilmemiz veya nelere dikkat etmemiz gerekmektedir? UCP 600 kapsamında ticari fatura nasıl değerlendirilir? Bu kapsamda hangi düzenlemeler yapılmıştır? Ticari faturalarla ilgili başka neleri bilmemiz ve nelere dikkat etmemiz gerekir? Kısmi kullanımlar veya kısmi yüklemelerle ilgili UCP 600 de hangi düzenlemeler yapılmıştır? Akreditif metninde kısmi yüklemeye izin verilip verilmediği nasıl anlaşılır? UCP 600 kapsamında aktarma ne anlama gelir? Uygulama açısından nelere dikkat etmek gerekir? UCP 600 de taşıma belgeleriyle ilgili düzenleme yapılmış mıdır? Temiz Taşıma Belgesi (Clean On Board) nedir? UCP 600 de sigorta belgeleriyle ilgili düzenlemeler nelerdir? Kuvertür notu, sigorta poliçesi ve sigorta sertifikası ne demektir? UCP 600 kapsamında devredilebilir akreditiflerle ilgili düzenlemeler nelerdir? 160 TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ 165 KAYNAKÇA 167

11 ÖNSÖZ Dış ticaret sürecinin ihracatçı açısından en önemli sorularından biri, ihracatçının sattığı mal karşılığında alacağı bedeli sorun yaşamadan nasıl ve ne şekilde alacağıdır. İşte 111 Soruda Akreditif adlı kitabımız bu sorunun cevaplarını uygulayıcılara ulaştırmak için hazırlanmıştır. Akreditifler dış ticaret sürecinde bir ödeme aracı olarak karşımıza çıkmakla birlikte doğru kullanıldığında her iki tarafı da özellikle ihracatçıyı mal bedelinin ödenmeme riskine karşı koruyan ve sürecin bankalar tarafından güvence altına alındığı bir sistemdir. Dikkat edilirse cümle içindeki akreditifin doğru kullanılması sözü burada hayati önem taşımaktadır. Dış ticarette, ihracatçı firmaya mal bedelinin ödenmesi aşamasında kullandığımız akreditif kuralları iyi bilinmezse her iki taraf da süreçte sorun yaşayabilir. İşte bu sorunların yaşanmaması için gerek ihracatçı gerekse ithalatçı akreditif kurallarını ve uygulamalarını iyi bilmelidir. Gerek dış ticaret firma yöneticilerine verdiğim eğitim seminerlerinde, gerekse firmalara verdiğim danışmanlık hizmetlerinde özellikle vurguladığım kısımları ve en fazla sorun yaşanan konuları soru haline getirip bu kitapta cevaplarıyla beraber sizlerle paylaşmaya çalıştım. Dolayısıyla bu çalışmamız, akreditifle ilgili her şeyi bulacağımız bir kitaptan ziyade en fazla bilinmesi gereken konular üzerine odaklanmıştır. 11

12 12 ÖNSÖZ Dış ticaretle uğraşan tüm uygulayıcılara veya akreditifi öğrenmek isteyenlere faydalı olması dileğiyle Mutlu YILMAZ 9 Eylül 2013