HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmeliği

Transkript

1 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmeliği BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç ve Kapsam Madde sayılı Yükseköğretim Kanununun 65 inci maddesi gereğince Üniversitelerarası Kurul tarafından hazırlanan "Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği" ile Yükseköğretim Kurulunca hazırlanan "Lisansüstü Eğitim Enstitülerinin Teşkilat ve İşleyiş Yönetmeliği" esas alınarak hazırlanan bu Yönetmeliğin amacı, Hacettepe Üniversitesi'ne bağlı bütün Enstitülerde lisansüstü eğitim, öğretim ve sınavlar ile ilgili esasları düzenlemektir. Tanım ve Kısaltmalar Madde 2 Bu Yönetmelikte sözü edilen tanım ve kısaltmalar aşağıdaki anlamları ifade eder: a) Üniversite: Hacettepe Üniversitesi, b) Senato: Hacettepe Üniversitesi Senatosu, c) Enstitü: Hacettepe Üniversitesi'ne bağlı lisansüstü eğitim-öğretim yapan enstitüler, d) Enstitü Kurulu: Enstitü Müdürünün başkanlığında, enstitü müdür yardımcıları ve enstitüde öğretim programları bulunan ve/veya ortak öğretim programı yürüten anabilim/anasanat dalı başkanlarından oluşan kurul; bu kurula ilgili fakülte dekanları, yüksekokul müdürleri ve Devlet Konservatuarı müdürü oy hakkı olmaksızın katılabilirler. e) Enstitü Yönetim Kurulu: Enstitü Müdürünün başkanlığında, enstitü müdür yardımcıları ve müdürün göstereceği altı aday arasından enstitü kurulunca seçilen üç öğretim üyesinden oluşan kurul. f) Anabilim/Anasanat Dalı: Lisansüstü Eğitim Enstitülerinin Teşkilat ve İşleyiş Yönetmeliğinin 5 inci maddesinde enstitü için tanımlanan ve Enstitü de eğitim programı bulunan anabilim/anasanat dalı. g) Danışman: Enstitüde kayıtlı öğrenciye ders ve tez/sanat eseri/sanatta yeterlik eseri çalışması dönemlerinde rehberlik etmek üzere enstitü yönetim kurulu tarafından atanan öğretim elemanı. h) Kredi: Bir lisansüstü dersin yarıyıl kredi değeri; bir yarıyıl devam eden bir dersin haftalık teorik ders saatinin tamamı ile haftalık 2-6 saatlik uygulama, alan ya da atölye çalışması ya da laboratuar/klinik çalışması karşılığının toplam sayısal ağırlık birimi. Lisansüstü düzeydeki bir dersin kredisi dörtten çok olamaz. i) Tez: Yüksek lisans tezi, doktora tezi/sanatta yeterlik tezi. j) Sanat Eseri Raporu (SER): Sanatta yüksek lisans programları öğrencilerinin, yüksek lisans tezi yerine hazırlayabilecekleri yazılı rapor. k) Sanatta Yeterlik Eseri Çalışması (SYEÇ): Sanatta yeterlik programları öğrencilerince, sanatta yeterlik tezi yerine hazırlayabilecekleri ya da yapabilecekleri sanatsal çalışma. l) Sanatta Yeterlik Eseri Çalışması Raporu (SYEÇR): Sanatta yeterlik programları öğrencilerinin, sanatta yeterlik tezi yerine sanatta yeterlik eseri çalışmasıyla ilgili olarak hazırlayabilecekleri yazılı rapor. Anabilim/Anasanat Dalı Başkanı Madde 3 Lisansüstü Eğitim Enstitülerinin Teşkilat ve İşleyiş Yönetmeliğinin 5 inci maddesinde tanımlanan anabilim/anasanat dalı başkanı. 1

2 Anabilim/anasanat dalı başkanı; lisansüstü düzeydeki eğitimin yürütülmesinden enstitüye karşı sorumludur. Anabilim/anasanat dalı başkanı açılacak programları, program değişikliklerini, öğrenci kontenjanlarını, bir yarıyılda açılacak dersleri ve bu derslerin hangi öğretim elemanlarınca verileceğini, jüriler ve danışmanlarla ilgili olarak anabilim/anasanat dalı akademik kurulunda belirlenen öneriler ile komite ve jüri karar ve raporlarını enstitüye bildirir. Anabilim/Anasanat Dalı Akademik Kurulu Madde 4 Anabilim/anasanat dalı akademik kurulu; anabilim ya da anasanat dalının, lisansüstü düzeyde ders veren ve/veya tez/sanat eseri/sanatta yeterlik çalışması yöneten, üniversitedeki tam zamanlı bütün öğretim üyelerinden ve öğretim görevlilerinden oluşur. Anabilim veya anasanat dalı kurulu, ilgili anabilim veya anasanat dalı programlarının planlanması ve uygulanmasında anabilim/anasanat dalı başkanına görüş bildirir. İKİNCİ BÖLÜM Eğitim Öğretim Programları Öğretim Düzeyleri Madde 5 Lisansüstü öğretim, yüksek lisans (bilim uzmanlığı/yüksek mühendislik/sanatta yüksek lisans), doktora (bilim doktorluğu) ve sanatta yeterlik programlarından oluşur. a) Yüksek Lisans Programı: En az dört yıl süreli bir yükseköğretim kurumundan lisans diploması ya da buna eşdeğer bir derece almış olanların, bu eğitim üzerine yapacakları dört yarıyıl süreli öğrenim, bilimsel araştırma, sanatsal çalışma ve uygulama faaliyetlerini kapsar. b) Doktora Programı: Yüksek lisansa veya hazırlık sınıfları hariç en az 10 yarıyıl süreli Tıp, Diş Hekimliği ve Veteriner Fakülteleri diplomasına, Eczacılık ve Fen Fakülteleri mezunlarının ise yasalara göre bir laboratuar dalında kazandıkları uzmanlığa dayalı sekiz yarıyıl süreli bir programdır. c) Sanatta Yeterlik Programı: Lisansa dayalı altı yıllık, yüksek lisansa dayalı sekiz yarıyıllık öğrenim ile bilimsel araştırma ya da sanatta yeterlik eseri çalışmasını ve bu çalışmaya ilişkin yazılı rapor hazırlama ve uygulama faaliyetlerini kapsayan ve orijinal bir sanat eserinin ortaya konulmasını, müzik ve sahne sanatlarında ise üstün bir uygulama ve yaratıcılığı amaçlayan bir programdır. Öğretim Programlarının Açılması Madde 6 Enstitü, Yükseköğretim Kurulunca belirlenip onaylanan dallarda ve düzeylerde lisansüstü programlar yürütür. Enstitüde, enstitü kurulunun önerisi, Senatonun uygun görüşü ve Yükseköğretim Kurulunun kararı ile yeni programlar açılabilir. Lisansüstü programların düzenlenip yürütülmesinde anabilim/anasanat dalı bütünlüğü esas alınır. Ancak, öğrencilerin ders seçimi ve değişik alanlarda uzmanlaşmalarına olanak sağlanır. Anabilim/anasanat dallarınca önerilen programlar ile değişiklik önerileri enstitü kurulunca onaylandıktan sonra Senato tarafından karara bağlanır. Enstitü yönetim kurulu ayrıca diğer yükseköğretim/araştırma kurum ve kuruluşları ile işbirliği yaparak ortak programlar yürütmeye Rektörlük onayı ile karar verebilir. Eğitim ve öğretim yarıyıl esasına göre düzenlenir. Güz ve bahar yarıyıllarına ek olarak, staj ve yaz kursları ya da yaz dönemi düzenlenip açılabilir. Bunların süresi ve şekli, ilgili kurulların önerisi üzerine Senato tarafından karara bağlanır. Öğretim Dili Madde 7 Enstitülerde öğretim dili Türkçedir. Ancak, enstitü kurulunun önerisi ve Senatonun kararı ile belirli programlarda bütün dersler ya da bazı dersler yabancı dilde verilebilir. Tezler, sanat eseri ve sanatta yeterlik eseri çalışmasına ilişkin raporlar da Türkçe yazılır. İlgili akademik kurulun önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile bir tezin/sanat eseri/sanatta yeterlik eseri çalışması raporlarının yabancı dilde yazılmasına karar verilebilir. Lisansüstü eğitim-öğretimin tamamının bir yabancı dilde yapıldığı programlarda ise dersler, yeterlik ve tez/ser/syeçr savunma sınavları ile raporları yabancı dilde yazılır. Ancak ilgili anabilim dalı akademik kurulunun önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile bir tezin /SER/SYEÇR nun Türkçe yazılmasına, Senatonun her 2

3 akademik yıl başında seçeceği beş kişilik komisyon raporunun Senatoda onaylanması ile karar verilebilir. Anabilim/Anasanat Dalı Yönergeleri Madde 8 Anabilim/anasanat dalı akademik kurulları, lisansüstü eğitim programlarını, programlara giriş ve mezuniyet koşullarını, programların içerdiği zorunlu ve seçmeli dersleri, bunların kredilerini ve benzeri konuları içeren birer yönerge hazırlarlar. Bu yönergeler, enstitü kurulunun kararı ve Senatonun onayı ile yürürlüğe girer. Kontenjanların Belirlenmesi ve İlan Edilmesi Madde 9 Lisansüstü programlara öğrenci alınıp alınmayacağını, alınacaksa kontenjanlarını, anabilim/anasanat dalı akademik kurulu belirler; anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi üzerine enstitü yönetim kurulu, ilgili fakültenin/yüksekokulun/devlet Konservatuarının görüşlerini de alarak önerisini karara bağlamak üzere Üniversite Yönetim Kuruluna sunar. Enstitünün öğrenci kabul edeceği yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlik programlarının adları, bu programlara kabul edilecek öğrenci kontenjanları, başvuru için gerekli belgeler, başvuru ve sınav tarihleri ile varsa diğer koşullar Üniversite Rektörlüğünce ilan edilir. Derslerin Açılması ve Ders Sorumluları Madde 10 Her yarıyıl açılacak dersler ve bunların sorumlu öğretim elemanları, anabilim/anasanat dalı akademik kurulunca belirlenerek, anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ile enstitü kurulunca karara bağlanır ve ilan edilir. Tez çalışmasına yönelik uzmanlık alan dersleri de kredisiz olarak aynı yöntemle açılır. Tez önerisinin kabul edilmesi ve tez danışmanının ilgili enstitü yönetim kurulu tarafından atandığı tarihten itibaren öğrenciler, bu dersleri almak zorundadırlar. Uzmanlık alan dersleri yarıyıl ve yaz tatillerinde de devam eder. Tez çalışmasının iki danışman tarafından yönetildiği durumlarda uzmanlık alan dersleri birinci danışman tarafından açılır. Lisansüstü düzeydeki dersler, ilke olarak öğretim üyeleri tarafından verilir. Zorunlu hallerde anabilim/anasanat dalı başkanlığının gerekçeli önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile öğretim görevlilerine ve sanatçı öğretim elemanlarına da lisansüstü düzeyde dersler verdirilebilir. Gerekli görüldüğünde Üniversite Yönetim Kurulu kararı ile Üniversite dışından da görevlendirme yapılabilir. Danışmanlar Madde 11 En geç birinci yarıyılın sonuna kadar ilgili anabilim/anasanat dalı akademik kurulunun görüşleri alınarak anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ile enstitü yönetim kurulu tarafından, yüksek lisans öğrencileri için ders/tez danışmanı, doktora/sanatta yeterlik öğrencileri için ders danışmanı, tezsiz yüksek lisans öğrencileri için dönem projesi dersinin açıldığı yarıyılın başında dönem projesi danışmanı atanır. Doktora/sanatta yeterlik öğrencileri için en geç dersler başarıyla tamamlanıncaya kadar da, tez/sanat eseri/sanatta yeterlik eseri çalışması danışmanı atanır. Lisansüstü araştırmanın ya da çalışmanın niteliği birden fazla danışmanı gerektirdiği durumlarda, anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun kararı ile ikinci bir danışman atanabilir. Danışman ilke olarak öğretim üyesidir ve o anabilim/anasanat dalında görevli kadrolu profesör, doçent ve yardımcı doçentler; bunlar bulunmadığı ya da sayıca yeterli olmadığı takdirde Üniversitenin en yakın anabilim/anasanat dalındaki öğretim üyelerinden seçilir. Zorunlu hallerde yüksek lisans öğrencileri için o anabilim/anasanat dalındaki doktoralı öğretim elemanları; doktora öğrencileri için, doktoralı öğretim görevlileri; sanatta yüksek lisans/sanatta yeterlik öğrencileri içinde, doktoralı veya sanatta yeterlik almış sanatçı öğretim elemanları arasından seçilebilir. Ayrıca, diğer kurum ve kuruluşlarda görevli doktoralı elemanlar da ikinci danışman olarak atanabilir. Danışman atanıncaya kadar bu görev anabilim/anasanat dalı başkanı tarafından yürütülür. 3

4 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Öğrenci Kabulü ve Kayıt Yüksek Lisans Programlarına Başvuru Koşulları Madde 12 Yüksek lisans programlarına başvuracak adaylarda aşağıdaki koşullar aranır: a) İlgili anabilim/anasanat dalı başkanlığınca ya da anabilim/anasanat dalı yönergesinde uygun görülen ve enstitü yönetim kurulunca onaylanan bir lisans diplomasına sahip olmaları. b) Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavından (LES) başvurduğu programın puan türünde 50 standart puandan az olmamak koşulu ile Senato tarafından belirlenecek LES standart puanına sahip olmaları gerekir. Yüksek lisans programlarına yapılacak başvurularda LES sonucu yerine Senato tarafından eşdeğerliği kabul edilerek başarı taban puanları belirlenen ve uluslar arası düzeyde kabul gören GRE ve GMAT sınav sonuçları da kabul edilebilir. Doktora/Sanatta Yeterlik Programlarına Başvuru Koşulları Madde 13 Doktora/sanatta yeterlik programlarına başvuracak adaylarda aşağıdaki koşullar aranır: a) İlgili anabilim/anasanat dalı başkanlığınca ya da anabilim/anasanat dalı yönergesinde uygun görülen ve enstitü yönetim kurulunca onaylanan bir bilim ya da sanat dalında yüksek lisans diplomasına; hazırlık sınıfları hariç en az 10 yarıyıl süreli Tıp, Diş Hekimliği ve Veteriner Fakülteleri diplomasına, Eczacılık ve Fen Fakülteleri mezunlarının ise yüksek lisans derecesine veya yasalara göre bir laboratuar dalında kazanılan uzmanlık yetkisine sahip olmaları gerekir. b) Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı'ndan (LES) baş vurduğu programın puan türünde 50 standart puandan az olmamak koşulu ile Senato tarafından belirlenecek LES standart puanına sahip olmaları gerekir. Doktora/sanatta yeterlik programlarına yapılacak başvurularda LES sonucu yerine Senato tarafından eşdeğerliği kabul edilerek başarı taban puanları belirlenen ve uluslararası düzeyde kabul gören GRE ve GMAT sınav sonuçları da kabul edilebilir. c) Temel Tıp Bilimlerinde doktora programlarına başvuracak adaylardan, Tıp Fakülteleri mezunlarının lisans diplomasına ve Tıpta Uzmanlık Sınavında (TUS) en az 55 puan ve üzerinde temel tıp puanına (temel tıp bilimleri bölümünden elde edilen standart puanın 0,7 ile temel tıp bilimleri II. bölümünden elde edilen standart puanın 0,3 ile çarpılarak toplanması ile elde edilir) ya da Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavının (LES) sayısal kısmından en az 60 standart puandan az olmamak koşulu ile Senato tarafından belirlenecek LES standart puanına sahip olmaları gerekir. Tıp Fakültesi mezunu olmayanların ise yüksek lisans diplomasına (Dişhekimliği ve Veteriner fakülteleri mezunlarının lisans diplomasına) ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavının (LES) sayısal kısmından 60 standart puandan az olmamak koşulu ile Senato tarafından belirlenecek LES standart puanına sahip olmaları gerekir. Giriş Sınavları Madde 14 Yüksek lisans ve doktora/sanatta yeterlik programlarına öğrenci kabulü, yabancı dil giriş sınavı ile mülakat/yetenek değerlendirmesi sonuçlarına göre yapılır. Sınavlar ve değerlendirme ile ilgili işlemler, anabilim/anasanat dalı başkanlığı ve enstitü müdürlüğü tarafından yürütülür. Yabancı Dil Giriş Sınavı Madde 15 a) Lisansüstü programlara başvuru koşullarını yerine getiren adaylar, ilanda belirtilen yer ve zamanda, her yıl anabilim/anasanat dalı başkanlığının görüşü ve enstitü yönetim kurulunun önerisi üzerine Senato tarafından kabul edilen yabancı dil/dillerden yeterlik sınavına alınırlar. Yabancı Diller Yüksekokulu tarafından yapılan yeterlik sınavında adayın başarılı olabilmesi için yüksek lisans programlarına başvuracak adayların en az C1, doktora/sanatta yeterlik programlarına başvuracak adayların da en az B1 notu almış olmaları gerekir. Senato tarafından eşdeğerliği kabul edilerek başarı taban puanı belirlenen Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı (ÜDS) ve benzeri ulusal ve uluslararası geçerliliği olan (KPDS, TOEFL, IELTS vb.) dil sınavlarında başarılı olan adaylar yabancı dil yeterlik sınavından muaf tutulurlar. 4

5 Enstitülere bağlı anabilim/anasanat dalları Senatonun onayı ile yabancı dil lisansüstü giriş sınavlarında taban puanlarını ve eşdeğerliliği kabul edilen diğer sınavların puanlarını değiştirebilirler. b) Doktora bilim alanı yabancı dil olan adaylar, yabancı dil sınavlarına başka bir yabancı dilden girerler. c) Yabancı uyruklu adayların kendi anadili dışındaki diğer yabancı dillerden ya da Türkçeden yeterlik derecesi, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen esaslara göre Yabancı Diller Yüksekokulu tarafından yapılan sınavla değerlendirilir. Genel Başarının Değerlendirmesi Madde 16 a) Adayların mülakat/yetenek değerlendirmesi mülakat jürileri tarafından yapılır. Mülakat jürisi anabilim/anasanat dalı başkanlığınca önerilen ve enstitü yönetim kurulu kararıyla onaylanan en az 3 asıl, 2 yedek öğretim üyesinden oluşur. Bir anabilim/anasanat dalında yürütülen lisansüstü programlar için ayrı jüriler kurulur. b) Yükseklisans programlarına başvuran ve mülakat/yetenek değerlendirmesine alınan adayların başarı durumu genel başarı notu ile belirlenir. Genel başarı notu, 100 üzerinden tam nota dönüştürülen LES puanının % 50'si, lisans not ortalamasının % 20'si ve mülakat/yetenek değerlendirmesinde alınan tam notun % 30'u alınarak hesaplanır. c) Yüksek lisans öğrencilerinin mülakat/yetenek değerlendirmesinde tam not üzerinden en az % 50 alan ve genel başarı notundan da tam notun en az % 60'ını sağlayan adaylar başarılı kabul edilirler. Başarılı adayların kendi içinde sıralaması, mülakat jürisi tarafından, genel başarı notuna göre yapılır. Genel başarı notunun eşitliği halinde mülakat/yetenek değerlendirmesi notu dikkate alınır. d) Yüksek lisans programının kontenjan durumu da dikkate alınarak yabancı dil sınavında başarılı olamayan ancak genel başarı notu tam notun % 60'ı ve üzerinde olan adaylar için mülakat jürisi, yabancı dil geliştirme programı önerebilir. Bu öneri anabilim/anasanat dalı başkanlığının görüşleri alınarak enstitü yönetim kurulunca karara bağlanır. e) Doktora/sanatta yeterlik programına öğrenci kabulünde, yabancı dil sınavında başarısız olan adaylar mülakata alınmazlar. Adayların genel başarı notu, 100 üzerinden tam nota dönüştürülen LES puanının ya da TUS temel tıp puanının % 50'si, lisans ve/veya yüksek lisans not ortalamasının % 20'si ve mülakat/yetenek değerlendirmesinde tam not üzerinden alınan notun % 30'u alınarak hesaplanır. f) Doktora/sanatta yeterlik programlarında mülakat/yetenek değerlendirmesinde tam not üzerinden en az % 60 alan ve genel başarı notunda da tam notun en az % 70'ini sağlayan adaylar başarılı kabul edilir. Başarılı adayların kendi içinde sıralaması, mülakat jürisi tarafından genel başarı notuna göre yapılır. Genel başarı puanının eşitliği halinde adayların mülakat/yetenek değerlendirmesi notu dikkate alınır. g) Yüksek lisans programlarına başvuran adayların yabancı dil giriş sınavları ve genel başarı değerlendirme sonuçlarına göre, mülakat jürileri yükseklisans adayları için yabancı dil geliştirme ve/veya bilimsel hazırlık/sanatsal hazırlık programı, doktora/sanatta yeterlik adayları için de bilimsel/sanatsal hazırlık programı önerebilir. Bu öneriler, anabilim/anasanat dalı başkanlığının görüşü de alınarak, enstitü yönetim kurulunca karara bağlanır. Yabancı Dil Geliştirme Süresi Madde 17 Yüksek lisans programlarında kontenjanların dolmaması halinde, yüksek lisans genel başarı değerlendirmesinde başarılı, ancak yabancı dil sınavında başarısız olan ve yabancı dil geliştirme süresi verilmesi önerilen yükseklisans adayları için yüksek lisans öğrenimine başlamadan; doktora/sanatta yeterlik programlarında zorunlu olan Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) başarısız olan öğrencilere, öğrencinin talebi danışmanın onayı ve anabilim/anasanat dalı başkanlığının görüşü alınarak enstitü yönetim kurulunca doktora/sanatta yeterlik sınavından önce yabancı dil bilgi ve beceri düzeylerini geliştirmek amacıyla bir yıl süre verilir. Bu süre sonunda, Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) ya da Üniversitelerarası Kurul ve Senato tarafından eşdeğerliği kabul edilen herhangi bir yabancı dil sınavında (KPDS, TOEFL, IELTS vb.) başarılı 5

6 olduklarını belgelemeleri ya da sadece yüksek lisans öğrencileri için Üniversitemiz Yabancı Diller Yüksekokulunca yapılacak yeterlik sınavında başarılı olmaları gerekir. Bu süre sonunda başarısız olan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Yabancı dil yeterlik sınavı yerine kabul edilebilecek sınavlar ile bu sınavların en düşük başarı puanları Senato tarafından belirlenir. Yabancı dilini geliştirmek amacıyla verilen bir yıllık süre normal öğrenim süresinden sayılmaz. Yabancı dilini geliştirmek amacıyla verilen bir yıllık süre içinde yüksek lisans öğrencileri kredili başka ders alamazlar. Bilimsel/Sanatsal Hazırlık Programları Madde 18 Yüksek lisans, doktora/sanatta yeterlik programlarında yabancı dil giriş sınavı ve mülakat değerlendirmesinde başarılı olanlardan lisans ya da yüksek lisans öğrenimini başvurdukları alanın dışında bir alanda ya da Hacettepe Üniversitesi dışında bir yükseköğretim kurumunda tamamlayanlar için mülakat jürisinin önerisi ve ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığının görüşü üzerine enstitü yönetim kurulu kararıyla düzenlenip yürütülen en çok bir yıl süreli programdır. Bilimsel/sanatsal hazırlık programına devamı gerekli görülenler, ilgili derslere ve uygulama çalışmalarına kayıt yaptırarak devam etmek ve bu programda başarılı olmak zorundadırlar. Bu programda başarısız olan öğrencilerin enstitü ile ilişiği kesilir. Bilimsel/sanatsal hazırlık programına devam eden öğrenciler, anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun kararı ile hazırlık derslerine ek olarak ilgili program derslerinden de alabilirler. Bilimsel/sanatsal hazırlık programı kapsamında alınan dersler asıl programın öngördüğü dersler yerine sayılamaz. Bilimsel/sanatsal hazırlık programını izlemek için geçirilen süre normal öğrenim süresinden sayılmaz. Bu süre yarıyıl izinleri dışında uzatılamaz. Enstitüye Kayıt Madde 19 Lisansüstü programlara kayıt hakkını kazanan adayların listesi enstitü yönetim kurulu kararı ile kesinleşir ve enstitü müdürlüğü tarafından ilan edilir. Enstitüye girmeye hak kazanan adayların kayıtları, Senato tarafından kabul edilip ilan edilen Enstitü Akademik Takviminde belirtilen günlerde yapılır. Kazanan adaylar, enstitü yönetim kurulunca istenen belgeleri, süresi içinde enstitüye vererek kesin kayıtlarını yaptırırlar. Süresi içinde kesin kaydını yaptırmayan adaylar kayıt haklarını kaybederler. Yatay Geçişle Öğrenci Kabulü Madde 20 Hacettepe Üniversitesinin ya da başka bir üniversitenin enstitülerinden birisinden Hacettepe Üniversitesinin bir enstitüsüne yatay geçiş yapmak isteyenlerin enstitü ye kabul edilebilmeleri için; enstitü nün ilgili anabilim/anasanat dalında yüksek lisans, doktora/sanatta yeterlik öğrenci kontenjanlarının olması; öğrencinin ilk girdiği Enstitü de en az bir yarıyıl lisansüstü öğrenim görmüş ve aldığı bütün derslerin her birinden en az % 75 başarılı olması, ayrıca lisansüstü programlara öğrenci kabul koşullarını sağlamış olması gerekir. Hacettepe Üniversitesi lisansüstü eğitim-öğretim programlarına, yalnız ders alma aşamasında olan öğrenciler yatay geçiş için başvurabilir. Özel Öğrenci Kabulü Madde 21 Bir yükseköğretim kurumunda lisans ya da lisansüstü öğrenim gören ya da bu öğrenimlerini tamamlayarak belirli bir konuda bilgi ve uygulama becerilerini artırmak isteyenler, ders sorumlusu ile ilgili anabilim/anasanat dalı başkanının uygun görüşleri ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile özel öğrenci olarak kabul edilerek belirlenen derslere devam edebilirler. Bu statüdeki öğrenciler tam zamanlı öğrenciler gibi izledikleri derslerin bütün koşullarına uymak ve derslerin bütün gereklerini yerine getirmek zorundadırlar. Özel öğrenciler öğrencilik haklarından yararlanamazlar. 6

7 Yurt Dışında İkamet Eden ya da Yabancı Uyruklu Adayların Kabulü Madde 22 Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı ya da yabancı uyruklu adayların lisansüstü eğitim programlarına kabul koşulları ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığının görüşü ve enstitü yönetim kurulunun teklifi üzerine Senato tarafından belirlenir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Eğitim Öğretim Tezli/Sanat Eseri Raporlu Yükseklisans Programı Amaç ve Kapsam Madde 23 a) Tezli/sanat eseri raporlu yüksek lisans programının amacı; öğrencinin bir bilim/sanat alanında, belirli bir bilgi ve beceri birikimi edinmesine ek olarak, bilimsel araştırma ya da sanatsal bir çalışma yapmasını, bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneği kazanmasını sağlamaktır. Bir sanat alanında yüksek lisans öğrenimi yapan öğrenciler, ders, seminer ve uygulama çalışmalarına ek olarak bir tez çalışması ya da tez çalışması yerine geçebilecek Sanat Eseri Raporu hazırlarlar. b) Tezli/sanat eseri raporlu yüksek lisans programı, toplam 21 krediden az olmamak koşuluyla en az yedi ders, seminer dersi ve uzmanlık alan dersleri ile tez çalışmasından oluşur. Seminer ve uzmanlık alan dersleri kredisiz olup başarılı ve başarısız olarak değerlendirilir. Yüksek lisans öğrencisinin alacağı derslerin en çok iki tanesi, lisans öğrenimi sırasında alınmamış olması koşuluyla, lisans derslerinden seçilebilir. Süre Madde 24 Tezli/Sanat eseri raporlu yüksek lisans programını tamamlama süresi dört yarıyıldır. Bu süre aşağıda belirtilen koşullarda iki yarıyıl daha uzatılabilir. Dört yarıyıl sonunda kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla tamamlayamayan ya da başarılı olduğu halde akademik ortalaması 2.50 nin altında olan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Kredili derslerini ve seminer dersini dördüncü yarıyıl sonuna kadar başarıyla tamamlayan ve akademik ortalaması 2.50 nin üzerinde olan, ancak tez çalışmasını bitiremediği için tez savunma sınavına giremeyen öğrenciye danışmanın ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığı aracılığı ile yapacağı gerekçeli önerisi üzerine enstitü yönetim kurulu kararıyla iki yarıyıl ek süre verilebilir. Bu süre içinde de tezini/ser bitirip savunma sınavına giremeyen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Yüksek Lisans Tezi/Sanat Eseri Çalışması Önerisi Madde 25 Öğrencinin tez/ser konusu ve bunun muhtemel başlığı, öğrencinin kendisi, danışmanı ve anabilim/anasanat dalı başkanı tarafından belirlenir. Öğrenci tarafından, danışmanı denetiminde hazırlanacak bir "tez/ser önerisi", ilgili anabilim dalı akademik kurulunda değerlendirildikten sonra, öğrencinin yüksek lisans programına başlamasından itibaren ikinci yarıyıl sonuna kadar anabilim/anasanat dalı başkanlığınca enstitüye bildirilir. Bu öneri enstitü yönetim kurulu kararı ile kesinleşir. Öneride ya da tez/ser konusu üzerinde daha sonra yapılması istenen değişiklikler, enstitü yönetim kurulu kararı ile yapılabilir. Tez/SER Savunma Sınavı Jürisinin Oluşturulması ve Toplanması Madde 26 a) Yüksek lisans tezi/ser savunma sınavı jürisi, ilgili anabilim/anasanat dalı akademik kurulunun önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile atanır. Jüri, biri öğrencinin danışmanı, en az biri Üniversitenin içindeki başka bir anabilim/anasanat dalından ya da başka bir yükseköğretim kurumundan olmak üzere beş asıl, iki yedek öğretim üyesinden, öğretim üyesi bulunmadığı takdirde doktoralı ya da sanatta yeterlik almış öğretim elemanlarından oluşur. Zorunlu hallerde, yüksek lisans tez/ser savunma sınavı jürisi üç asıl, iki yedek üyeden oluşabilir. Jürinin üç kişiden oluşması durumunda ikinci tez danışmanı jüri üyesi olamaz. 7

8 b) Öğrenci, elde ettiği sonuçları Enstitü Tez Yazım Kılavuzuna uygun biçimde yazmak ve tezini/ser nu jüri önünde sözlü olarak savunmak zorundadır. Tez/SER dokuz kopya halinde anabilim/anasanat dalı başkanlığına savunma sınavı tarihinden en az bir ay önce teslim edilir. İlke olarak tez/ser ciltlenmemiş şekliyle jüri üyelerine sunulur. Yüksek Lisans Tezi/Sanat Eseri Raporu Savunma Sınavı Madde 27 a) Jüri üyeleri tezin/ser nun kendilerine teslim edildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde toplanarak öğrenciyi tez/ser savunma sınavına alır. Tez/SER savunma sınavı tez çalışmasının/ser nun sunulması ve bunu izleyen soru-cevap bölümünden oluşur. Savunma sınavı adayın çalışmasıyla ilgili konularda bilgi, yorumlama ve sentez gücünü değerlendirmeyi amaçlar. Tarihi önceden ilan edilen savunma sınavı dinleyicilere açık olarak yapılır ve en çok 90 dakika sürelidir. b) Savunma sınavının tamamlanmasından sonra jüri, dinleyicilere kapalı olarak, tez/ser hakkında salt çoğunlukla "kabul", "düzeltme" veya "ret" kararı verir. Jüri kararı en geç üç işgünü içinde bir tutanakla enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığınca ilgili enstitü müdürlüğüne bildirilir. c) Tezi/SER hakkında düzeltme kararı verilen öğrenciye enstitü yönetim kurulu kararı ile en çok üç ay ek süre verilir. Bu süre içinde, öğrenci gerekli düzeltmeleri yaparak tezini/ser nu jüri önünde yeniden savunur. Bu savunma sonunda da tezi/ser kabul edilmeyen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Jüri, ilke olarak ilk savunma sınavı jürisi ile aynıdır. d) Tezi/SER reddedilen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Tezsiz/Sanat Eseri Raporsuz Yüksek Lisans Programı Amaç ve Kapsam Madde 28 a) Tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans programının amacı, öğrenciye mesleki konularda kapsamlı bilgi ve bunlara ilişkin uygulama beceri ve deneyimi kazandırmaktır. b) Tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretimde de yürütülebilir. Bu program, toplam 30 krediden az olmamak koşuluyla en az 10 ders ile bir dönem projesi dersinden oluşur. Dönem projesi dersi kredisiz olup "başarılı" ya da "başarısız" olarak değerlendirilir. Öğrenci, dönem projesinin alındığı yarıyılda dönem projesine kayıt yaptırmak ve yarıyıl sonunda yazılı bir rapor vermek zorundadır. Öğrencinin alacağı derslerin en çok üç tanesi, lisans döneminde alınmamış olması koşuluyla, lisans derslerinden seçilebilir. c) Tezsiz/sanat eseri raporsuz bir yüksek lisans programını tamamlayanların bir doktora programına kabulüne ilişkin esaslar ilgili programın yönergesinde belirtilir. d) Hangi alanlarda tezsiz yüksek lisans programları uygulanacağına, anabilim/ anasanat dalının isteği, enstitü kurulunun önerisi üzerine Senato tarafından karar verilir. Süre Madde 29 Tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans dersleri, birbirini izleyen dört yarıyıl içinde tamamlanır. Başarısız olduğu dersleri olan veya tüm derslerden başarılı olduğu halde akademik ortalaması 2.50 nin altında olan öğrenciye iki yarıyıl ek süre tanınır. Bu süre sonunda da başarılı olamayan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Tezsiz/Sanat Eseri Raporsuz Yüksek Lisans Yeterlik Sınavı Madde 30 Tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans yeterlik sınavı jürisi, anabilim/anasanat dalı akademik kurulu tarafından önerilen ve enstitü yönetim kurulunca kabul edilen, biri danışmanı, biri başka üniversiteden ya da ilgili enstitünün başka bir anabilim/anasanat dalından olmak üzere beş asıl, iki yedek öğretim üyesinden, öğretim üyesi bulunmadığı takdirde doktoralı ya da sanatta yeterlik almış öğretim elemanlarından oluşur. Zorunlu hallerde ilgili jüri, üç asıl, iki yedek üyeden oluşabilir. Tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans öğrencisi, yüksek lisans dersleri ile dönem projesi dersini başarıyla tamamladığı yarıyılın sonunda, ilgili enstitünün akademik takviminde belirtilen o yarıyıl derslerinin bitirildiği tarihi izleyen bir ay içinde "yüksek lisans yeterlik sınavı"na alınır. Yeterlik sınavı sözlü ve açık olarak yapılır. Jüri, yüksek lisans öğrencisine bilim/sanat alanındaki bilgisini ve 8

9 bu bilgileri uygulamada nasıl kullanacağını/uygulama becerilerini belirleyecek nitelikte genel sorular sorar. Yeterlik sınavı en az 45 dakika en çok 90 dakika sürelidir. Jüri kararını, salt çoğunlukla "başarılı" ya da "başarısız" şeklinde verir. Bu karar, anabilim dalı başkanlığınca sınavı izleyen üç gün içinde enstitü müdürlüğüne bildirilir. Üç ay içinde yapılacak tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans yeterlik sınavında ikinci kez başarısız olan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Doktora/Sanatta Yeterlik Programı Amaç ve Kapsam Madde 31 a) Doktora/sanatta yeterlik programının amacı, öğrenciye alanında gerekli bilgi birikimini sağlaması için olanak sağlama, araştırma yapma, bilimsel bulgu ve olayları geniş ve derinlemesine bir bakış açısıyla değerlendirerek yorum yapmak ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli yeteneği kazandırmak ya da özgün ve üst düzeyde bir yaratıcılık ve uygulama sergilemeye yönelik bir sanat eseri yaratmasını sağlamaktır. Doktora/sanatta yeterlik programı, enstitüde yürütülen programlardan birinde ve/veya Üniversite içinde ya da Üniversite dışında (yurtiçinde/yurtdışında) diğer yükseköğretim kurumlarıyla ortaklaşa düzenlenip entegre programlar şeklinde de yürütülebilir. Doktora/sanatta yeterlik programı; ders, yeterlik sınavı, tez/syeç önerisi, tez çalışması/syeç ve tez/syeç savunma sınavından oluşur. b) Sanatta yeterlik eğitimi "tezli" ya da "sanatta yeterlik eseri çalışması" şeklinde olabilir. Bir anasanat dalında, Senato tarafından onaylanan program ve yönergede belirtilmek kaydıyla, yalnız tezli ya da yalnız sanatta yeterlik eseri çalışması gerektiren program yürütülebileceği gibi bunların karması da yürütülebilir. c) Doktora/sanatta yeterlik öğrencisi, öğrenim süresi içinde yedi dersten az olmamak koşuluyla toplam en az 21 kredi değerindeki ders yükünü başarıyla tamamlamak zorundadır. d) Doktora/sanatta yeterlik öğrencisinin alacağı lisans dersleri, doktora/sanatta yeterlik ders yüküne ve kredisine sayılmaz. Süre Madde 32 a) Doktora/sanatta yeterlik programını tamamlama süresi sekiz yarıyıldır. Ders dönemi ve tez/syeç dönemi olmak üzere iki dönemden oluşur. b) Doktora/sanatta yeterlik programı derslerinin birbirini izleyen dört yarıyıl içinde başarıyla tamamlanması gerekir. Bu süre içinde derslerini başarıyla tamamlayamayan ya da tüm derslerden başarılı olduğu halde akademik ortalaması 3.00 ın altında olan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. c) Kredili derslerini ve kredisiz olarak alınan seminer derslerini başarıyla bitiren, doktora/sanatta yeterlik sınavında başarılı bulunan ve tez/syeç önerisi kabul edilen öğrenci, "Tez/SYEÇ İzleme Komitesi" gözetiminde bir tez/syeçr hazırlamak ve tez/syeçr savunma sınavına girmek zorundadır. Ancak tez çalışmalarını/syeç/syeçr nu, doktora/sanatta yeterlik öğrenimine başladığı tarihten itibaren sekizinci yarıyılın sonuna kadar tamamlayamadığı için tez/syeçr savunma sınavına giremeyen bir öğrenciye, ilgili anabilim/ anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun kararıyla tezini jüri önünde savunması için en çok dört yarıyıl ek süre verilebilir. Yabancı Dil Yeterlik Koşulu Madde 33 a) Doktora/sanatta yeterlik derslerini ve kredisiz olarak alınan seminer derslerini başarıyla tamamlayan öğrencilerin doktora/sanatta yeterlik sınavına girebilmeleri için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) yüz üzerinden en az 50 puan almaları ya da eşdeğerliği Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen (KPDS, TOEFL, IELTS vb.) sınavların birinde başarılı olmaları gerekir. Yabancı uyruklu öğrenciler kendi anadilleri dışındaki bir yabancı dilden ya da Türkçeden sınava tabi tutulurlar. Yabancı uyruklu öğrencilerin yabancı dil sınavları nasıl yapılacağı Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir. b) Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) başarısız olan doktora öğrencilerine yabancı dillerini geliştirebilmeleri için en çok bir yıl süre verilebilir ve bu süre sonunda tekrar gire- 9

10 cekleri ÜDS da başarılı olamayan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Bu süre eğitim-öğretim süresinden sayılmaz. Doktora/Sanatta Yeterlik Sınavı Madde 34 a) Öğrenciler yabancı dil yeterlik koşulunu yerine getirdiklerini belgeledikleri takdirde doktora/sanatta yeterlik sınavına alınırlar. Doktora/sanatta yeterlik sınavı; öğrencinin bilim alanında temel konular ve doktora/syeç ile ilgili konularda kapsamlı bilgiye ve sentez gücüne sahip olup olmadığının sınanmasını amaçlar. Doktora/sanatta yeterlik sınavları yılda iki kez yapılır. Öğrenciler, kredili dersleri ile kredisiz olarak alınan seminer derslerini ve ÜDS sınavını başarıyla tamamladıkları yarıyılı izleyen Haziran-Temmuz ya da Aralık-Ocak aylarında doktora/sanatta yeterlik sınavına alınırlar. b) Doktora/sanatta yeterlik öğrencisi, programa kaydolduğu tarihten itibaren en geç beşinci yarıyılın sonuna kadar yeterlik sınavına girmek zorundadır. Bu süre, zorunlu hallerde, enstitü yönetim kurulu kararıyla en çok bir yarıyıl uzatılabilir. Belirtilen süreler sonunda doktora/sanatta yeterlik sınavına mazeretsiz olarak girmeyen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. c) Doktora/sanatta yeterlik sınavı, anabilim/anasanat dalı akademik kurulunca belirlenip anabilim/anasanat dalı başkanlığınca önerilen ve enstitü yönetim kurulunca onaylanan ve sürekli görev yapan beş kişilik "Doktora/SYEÇ Yeterlik Komitesi" tarafından düzenlenir ve yürütülür. Komite, farklı alanlardaki sınavları hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek amacıyla sınav jürileri kurulmasını önerebilir. d) Doktor/Sanatta Yeterlik Komitesi yeterlik sınavında başarılı olan bir öğrencinin, ders yükünü tamamlamış olsa da, fazladan ders(ler) almasını isteyebilir. Fazladan alınacak ders(ler)i altıncı yarıyılın sonuna kadar tamamlayamayan ya da bu derslerden başarılı olamayan ya da akademik ortalaması 3.00 ın altında olan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. e) Doktora/Sanatta Yeterlik Sınavı Jürisi: Doktora/Sanatta Yeterlik Komitesince önerilen ve enstitü yönetim kurulunca kabul edilen biri tez danışmanı ve en az biri başka yükseköğretim kurumundan olmak üzere beş asıl ve biri başka yükseköğretim kurumundan olmak üzere iki yedek öğretim üyesinden oluşur. f) Doktora/sanatta yeterlik sınavı, yazılı ve sözlü olarak iki bölüm halinde yapılır. Doktora/sanatta yeterlik sınavı jürisi öğrencinin yazılı ve sözlü sınavlardaki başarı durumunu değerlendirerek öğrencinin "başarılı" ya da "başarısız" olduğuna çoğunlukla karar verir. Gerekçeli ve yazılı bu karar anabilim/anasanat dalı başkanlığınca yeterlik sınavını izleyen üç işgünü içinde ilgili tutanakla birlikte enstitü müdürlüğüne bildirilir. g) Doktora/sanatta yeterlik sınavında başarısız olan öğrenci bir sonraki dönemde tekrar sınava alınır. Bu sınavda da başarısız olan öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Tez / Sanatta Yeterlik Eseri Çalışması Madde 35 Derslerini başarıyla tamamlayan, yeterlik sınavında başarılı olan ve tez/syeç önerisi kabul edilen öğrenci; 1- Bilime yenilik getirme, 2- Yeni bir bilimsel yöntem geliştirme, 3- Bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama, niteliklerinden en az birini yerine getiren bir doktora tezini ya da 1- Özgün bir sanat eseri oluşturma, 2- Özgün bir proje geliştirme, 3- Üstün uygulama ve yaratıcılık gerektiren bir konser ya da resital icra etme/yönetme; ya da bir sahne eserini üstün bir uygulama ve yaratıcılıkla sahnede sergileme/yönetme niteliklerinden en az birini taşıyan bir sanat eseri çalışması ile bu çalışmayı belgeleyen ve açıklayan sanatta yeterlik eseri çalışması raporunu bu Yönetmelikte belirtilen sürede ve tez izleme komitesi gözetiminde hazırlar. 10

11 Tez/SYEÇ İzleme Komitesi Madde 36 a) Doktora/sanatta yeterlik sınavında başarılı bulunan öğrenci için, bir ay içinde, ilgili anabilim/anasanat dalı akademik kurulunca belirlenip anabilim/anasanat dalı başkanlığınca önerilen ve enstitü yönetim kurulunca kabul edilen bir "Tez/SYEÇ İzleme Komitesi" oluşturulur. b) Tez/SYEÇ izleme komitesi üç öğretim üyesinden oluşur. Komitede tez/syeç danışmanından başka, biri ilgili anabilim/anasanat dalı içinden, diğeri anabilim/anasanat dalı içinden ve/veya dışından olmak üzere iki üye daha yer alır. İkinci tez danışmanı olması durumunda bu danışman, dilerse, komite toplantılarına katılır. c) Tez/SYEÇ izleme komitesinin kurulmasından sonraki dönemlerde, ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığının gerekçeli önerisi ve enstitü yönetim kurulunun onayı ile komite üyeliklerinde değişiklik yapılabilir. Tez/SYEÇ Önerisi Savunması Madde 37 a) Doktora/sanatta yeterlik sınavını başarıyla tamamlayan öğrenci, yeterlik sınav tarihinden itibaren en geç altı ay içinde yapacağı araştırmanın amacını, yöntemini ve çalışma planını kapsayan "Tez/SYEÇ Önerisi"ni Tez/SYEÇ izleme komitesinin önünde sözlü olarak savunur. Öğrenci, tez önerisiyle ilgili yazılı bir raporu sözlü savunma sınavı tarihinden en az 15 gün önce doktora tez/syeç danışmanına verir; bu öneri danışman tarafından komite üyelerine dağıtılır. b) Tez/SYEÇ izleme komitesi, öğrencinin sunduğu tez/syeç önerisini inceleyerek adayı savunma sınavına alır. Sınav sonunda komite öneriyi "kabul" ya da "ret" eder. Kararlar salt çoğunlukla alınır. Gerekçeli bu karar, anabilim/anasanat dalı başkanlığınca üç işgünü içinde ilgili tutanakla birlikte enstitü müdürlüğüne gönderilir. c) Tez/SYEÇ önerisi reddedilen öğrenci, yeni bir danışman ve tez/syeç konusu seçme hakkına sahiptir. Böyle bir durumda yeni bir Tez/SYEÇ izleme komitesi oluşturulabilir. Programa aynı danışmanla devam etmek isteyen öğrenci üç ay içinde; danışman ve tez/syeç konusu değiştiren öğrenci ise altı ay içinde tekrar tez/syeç önerisi savunma sınavına alınır. Tez/SYEÇ önerisi ikinci savunmada da reddedilen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. d) Tez/SYEÇ önerisi kabul edilen öğrenci için Tez/SYEÇ izleme komitesi, Ocak-Haziran ve Temmuz-Aralık ayları arasında birer kere olmak üzere yılda en az iki kez toplanır. Öğrenci, toplantı tarihinden en az bir ay önce komite üyelerine yazılı bir rapor sunar. Bu raporda, o ana kadar yapılan çalışmaların özeti ve sonraki dönemde yapılacak çalışmalar belirtilir. Öğrencinin çalışmaları komite üyelerince "başarılı" ya da "başarısız" olarak belirlenir. Gerekçeli ve yazılı bu karar, anabilim/anasanat dalı başkanlığınca toplantı tarihini izleyen üç işgünü içinde enstitü müdürlüğüne bir tutanakla bildirilir. Tez/SYEÇ Savunma Sınavı Jürisinin Oluşturulması ve Toplanması Madde 38 a) Doktora tezi/syeç savunma sınavı jürisi anabilim/anasanat dalı akademik kurulunun görüşü de alınarak enstitü yönetim kurulu tarafından belirlenir. Tez/SYEÇR savunma sınavı jürisi, öğrencinin Tez/SYEÇ izleme komitesinde bulunan üç öğretim üyesi, asıl ve yedek üyelerden en az birinin başka bir üniversite veya ileri teknoloji enstitüsünden olduğu beş asıl iki yedek üyeden oluşur. b) Doktora/sanatta yeterlik programındaki bir öğrenci, elde ettiği sonuçları "Enstitü Tez Yazım Kılavuzu"na uygun biçimde yazmak ve tezini/syeçr nu jüri önünde sözlü olarak savunmak zorundadır. Tez/SYEÇR dokuz kopya halinde anabilim/anasanat dalı başkanlığına savunma sınavı tarihinden en az bir ay önce teslim edilir. İlke olarak tez/syeçr ciltlenmemiş şekliyle jüri üyelerine sunulur. Tez/SYEÇR Savunma Sınavı Madde 39 a) Tez/SYEÇR jürisi tezin/syeçr nun kendilerine teslim edildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde toplanarak öğrenciyi tez/syeçr savunma sınavına alır. Tez/SYEÇR savunma sınavı tezin/syeçr nun sunulması ve bunu izleyen soru-cevap bölümünden oluşur. Savunma sınavı adayın çalışmasıyla ilgili konularda bilgi, yorumlama ve sentez gücünü değerlendirmeyi amaçlar. Tarihi önceden ilan edilen savunma sınavı dinleyicilere açık olarak yapılır ve en çok iki saat sürelidir. 11

12 Bu toplantıya mazereti nedeniyle katılamayan asıl üye(ler) yerine, ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığınca yedek üye(ler) davet edilir. Jüri toplantıları eksik üyeli yapılamaz. İlan edilen günde yapılamayan jüri toplantısı için durum bir tutanakla belirlenir. Enstitü müdürlüğünün görüşü de alınarak en geç onbeş gün içinde ikinci bir toplantı günü belirlenir. İkinci kez toplanamayan jüriler konusunda yapılacak işleme enstitü yönetim kurulu karar verir. b) Tez/SYEÇR savunma sınavının tamamlanmasından sonra jüri, dinleyicilere kapalı olarak, tez/syeçr hakkında salt çoğunlukla "kabul", "düzeltme" veya "ret" kararı verir. Jüri kararı en geç üç işgünü içinde bir tutanakla enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığınca ilgili enstitü müdürlüğüne bildirilir. c) Tezi/SYEÇR hakkında düzeltme kararı verilen öğrenciye, enstitü yönetim kurulu kararı ile en çok altı ay ek süre verilir. Bu süre içinde, öğrenci gerekli düzeltmeleri yaparak tezini/syeçr nu jüri önünde yeniden savunur. Bu savunma sonunda da tezi/syeçr kabul edilmeyen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Jüri, ilke olarak ilk savunma sınavı jürisi ile aynıdır. d) Tez/SYEÇR reddedilen öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. BEŞİNCİ BÖLÜM Kayıt Yenileme, Ders Sınavları ve Değerlendirme Kayıt Yenileme Madde 40 a) Yüksek lisans, doktora/sanatta yeterlik öğrencileri her yarıyıl için akademik takvimde belirtilen tarihlerde program yaptırıp kayıt yenilemek zorundadır. Bunun için öğrenciler, bir yarıyıl için akademik takvimde belirtilen tarihlerde o yarıyıl için enstitü kurulunca açılması kararlaştırılan dersler arasından, danışmanlarıyla birlikte belirleyecekleri dersleri program fişine işleyip öğrenci katkı payının ödendiğini gösteren belge ile birlikte enstitüye teslim ederler. Bu işlemler tamamlanmadan öğrencinin kaydı yenilenmiş sayılmaz. b) Yüksek lisans öğrencileri bir yarıyılda en çok 16 kredilik, doktora/sanatta yeterlik öğrencileri ise en çok 12 kredilik ders alabilirler. c) Anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulunun kararı ile öğrenciler başka yükseköğretim kurumlarından da lisansüstü dersler alabilirler. d) Enstitü yönetim kurulunca kabul edilmiş bir mazereti yoksa öğrenci programını bizzat kendisi yaptırmak zorundadır. Mazereti nedeniyle, programını akademik takvimde belirtilen süre içinde yaptıramayan öğrenci, mazereti enstitü yönetim kurulunca kabul edildiği takdirde ders almabırakma günlerinde program yaptırabilir. Bu süre içinde de programını yaptırmayan öğrenci bir defaya mahsus olmak üzere, bunu izleyen yarıyıl başında programını yaptırır. Aksi halde öğrencinin enstitü ile ilişiği kesilir. Program yaptırmama nedeniyle kaybedilen süre öğrenim süresinden sayılır. Ders Alma ve Bırakma Madde 41 Yarıyıl başında, danışman onayı ile ders alarak program yaptıran öğrenciler, akademik takvimde belirtilen ders alma-bırakma günlerinde de danışmanının uygun görüşünü de alarak, o yarıyılın öğretim programında açılan başka dersleri programlarına ekleyebilir ya da programlarına aldıkları bazı dersleri bırakabilirler. Kredi Transferi Madde 42 a) Bir öğrencinin enstitüye kaydolmadan önce son beş yıl içinde bir enstitüden özel öğrenci olarak ya da yurtiçi/yurtdışı yükseköğretim kurumlarından aldığı ve başarılı sayılacağı lisansüstü derslerden kendi bilim/sanat alanı ile ilgili olanlar danışmanın görüşü ve enstitü yönetim kurulunun onaylaması şartıyla devam etmekte olduğu programa transfer edilebilir. Bu şekilde transfer edilecek kredi miktarı, programın gerektirdiği toplam kredinin yarısını geçemez. b) Herhangi bir yüksek lisans programı süresince alınarak bu program için geçerli sayılan krediler doktora/sanatta yeterlik programına transfer edilemez. 12

13 Devam Zorunluluğu Madde 43 Teorik ve uygulamalı derslere, ilke olarak, devam zorunludur. Teorik ve uygulamalı derslerin % 20'sinden fazlasına devam etmeyen öğrenci, o ders ya da derslerin yarıyıl sonu genel sınavlarına alınmaz, öğrenciye "F1" notu verilir. Sınavlar Madde 44 Sınavlar: Ara sınav, genel sınav ve mazeret sınavı olmak üzere üç türdür. a) Ara Sınav: Derslerde ara sınav yapılabilir. Yarıyıl süresince yaptırılan proje, ödev, laboratuar, atölye ve benzeri çalışmalar da ara sınav yerine geçebilir. b) Genel Sınav: Bir dersin genel sınavı, o dersin tamamlandığı yarıyıl sonunda yapılır. Dersi programına alarak devam koşulunu yerine getiren öğrenci, belirlenen gün ve saatte o dersin genel sınavına girmek zorundadır. Genel sınava girmeyen öğrenciye F2 notu verilir. c) Mazeret Sınavı: Mazeret sınavı ara ve genel sınavlar yerine kullanılabilir. Mazereti, enstitü yönetim kurulu kararı ile kabul edilen öğrenci, ara sınav haklarını aynı yarıyıl içinde; genel sınav haklarını genel sınavların bitiminden itibaren bir ay içinde kullanırlar. Mazeret sınavı tarihi anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu tarafından belirlenir. Ders Başarı Notu Madde 45 Bir dersteki başarı durumu ders başarı notu ile belirlenir. Ders başarı notu, öğrencinin yarıyıl içinde gösterdiği başarı (ara sınavlar, ödevler, uygulamalı çalışmalar v.b.) ve genel sınavın birlikte değerlendirilmesi ile elde edilir. Yarıyıl içi değerlendirmelerin ders başarı notuna etkisi en çok %50 olabilir. a) Notlar: Ders başarı durumunu ifade eden puanlar, notlar, katsayıları ve anlamları aşağıda belirtilmiştir. Puanlar Notlar Katsayılar A A B B C C D D F G: Kredisiz derslerde başarılı. K: Kredisiz derslerde başarısız. F1: Devamsızlık nedeniyle genel sınava girme hakkı yok, başarısız. F2: Genel sınava girme hakkı olduğu halde girmedi, başarısız. F3: Genel sınava girdi, başarısız. H (Mazeretli): Enstitü yönetim kurulunca geçerli görülen mazereti nedeni ile genel sınava girmeyen öğrenciler için enstitü yönetim kurulu kararı ile kaydedilen not. E: Bir dersin genel sınavına girmiş, ancak zorunlu nedenlerle yarıyıl içi çalışmalarını tamamlayamamış öğrencilere E notu verilir. Öğrenci eksiğini, genel sınav dönemi sonundan itibaren en geç bir ay içinde tamamlamak zorundadır. Aksi halde öğrencinin o ders için başarı notunun hesaplanmasında yarıyıl içi çalışmalarının değeri sıfır kabul edilerek not verilir. b) Bir dersten başarılı sayılmak için yüksek lisans öğrencilerinin en az C1, doktora/sanatta yeterlik öğrencilerinin ise en az B1 notu almış olmaları gerekir. 13

14 c) Bir dersten C1 in altında not alan yüksek lisans öğrencisi ile bir dersten B1 in altında not alan doktora/sanatta yeterlik öğrencisi o dersi başarmamış sayılır ve dersin açıldığı ilk yarıyılda almak zorundadır. d) Gerekli hallerde anabilim/anasanat dalı başkanlığının ve danışmanın ortak önerisi, enstitü yönetim kurulu kararı ile öğrenci başarısız olduğu seçmeli bir dersin yerine başka bir seçmeli dersi alabilir. Sınav Sonuçlarına İtiraz Madde 46 Maddi hatalar nedeniyle sınav sonuçlarına itirazı olan öğrenci bu itirazını, sınav sonuçlarının ilanından itibaren en geç iki hafta içinde, ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığına yazılı olarak yapabilir. Bu itiraz ders sorumlusuna iletilir. Değerlendirmede maddi hata görülürse, gerekli not düzeltmesi yapılarak enstitü müdürlüğüne bildirilir. Ders sorumlusunun verdiği not kesindir. Akademik Ortalamanın Hesaplanması Madde 47 Bir dersin kredisi ile başarı notu katsayısının çarpımı o dersin ağırlıklı puanını verir. Akademik ortalama, öğrencinin bir lisansüstü programa yazılmasından itibaren aldığı derslerin ağırlıklı puanlarının toplamının aynı derslerin kredi toplamına bölünmesiyle elde edilir. Bu hesaplamada bölme işlemi virgülden sonra iki basamak yürütülür. Öğrencinin aldığı "G" ve "H" notları akademik ortalama hesaplanırken dikkate alınmaz. İlişik Kesme Madde 48 a) İki kez üst üste veya aralıklı olarak kaydını yenilemeyen, b) Bilimsel hazırlık programlarının süresi sonunda başarılı olamayan, c) Lisansüstü programlarında belirlenen en az ders yükünü tezli/ser yüksek lisans ve doktora/sanatta yeterlik programlarında dört; tezsiz/sanat eseri raporsuz yüksek lisans programlarında altı yarıyılda başarıyla tamamlayamayan ya da bu süreler sonunda yüksek lisans programlarında en az 2.50, doktora/sanatta yeterlik programlarında en az 3.00 akademik ortalamayı tutturamayan, d) Yüksek lisans ve doktora/sanatta yeterlik tez çalışmalarıyla ilgili uzmanlık alan derslerinden üst üste iki kez veya aralıklı olarak üç kez başarısız olan, e) Yabancı dil geliştirme süreleri sonunda: yeterlik sınavında başarılı olamayan yüksek lisans ve ÜDS sınavında başarılı olamayan doktora/sanatta yeterlik, f) Doktora/sanatta sınavında ikinci kez başarısız olan, g) Tez/SYEÇ önerisi jüri tarafından ikinci kez reddedilen doktora/sanatta yeterlik, h) Tezi/SER u ve SYEÇR u jüri tarafından reddedilen, i) Düzeltilmiş tezini/ser nu ve SYEÇR nu jüriye zamanında teslim etmeyen ve bu nedenle savunma sınavına girmeyen, j) Programları süresi içinde tamamlayamayan, öğrencilerin enstitü ile ilişiği kesilir. Mezuniyet ve Diploma Madde 49 Herhangi bir lisansüstü programın bütün gereklerini başarıyla tamamlayan bir öğrencinin mezun olabilmesi için aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerin de enstitüye eksiksiz teslim edilmiş olması gerekir: a) Yüksek lisans, sanatta yeterlik, doktora savunma sınavı ya da yüksek lisans yeterlik sınavı jüri raporları ve tutanakları, b) Enstitünün tez yazım ve basım yönergesine uygun olarak hazırlanan Tez/SER/SYEÇR nun basılmış ve ciltlenmiş dokuz kopyası, c) Tezin bilgisayar disketi ya da CD üzerine kaydedilmiş elektronik kopyası, d) Yükseköğretim Kurulunca istenen tez/ser/syeçr için doldurulmuş "Tez Veri Giriş Formu" ile Türkçe ve yabancı dilde özet bilgi içeren bilgisayar disketi, e) Enstitü tarafından istenen ve tezin/ser/syeçr nun Türkçe ve yabancı dilde yazılmış ve danışmanı tarafından onaylanmış özetlerini içeren bilgisayar disketi. 14

15 İlgili bütün belge ve bilgiler enstitüye ulaştıktan sonra öğrencinin dosyası enstitü yönetim kurulunca incelenir. Mezuniyet için bütün koşulları eksiksiz yerine getiren öğrencinin mezuniyetine karar verilir. Mezuniyetine karar verilen, f) Yüksek lisans öğrencilerine "Yüksek Lisans" veya "Sanatta Yüksek Lisans", g) Doktora öğrencilerine "Doktora/Bilim Doktorluğu", h) Sanatta Yeterlik öğrencilerine "Sanatta Yeterlik" diplomalarından biri verilir. Lisansla aynı dalda yüksek lisans yapan öğrencilerin varsa ünvanlarına "Yüksek.." ibaresi eklenir. Lisans ve yüksek lisans programlarının farklı olması durumunda "Yüksek Lisans" diploması verilir. Diplomada, öğrencinin izlemiş olduğu enstitü anabilim/anasanat dalındaki programın onaylanmış adı ve varsa verilen ünvan belirtilir. Diplomalar, enstitü müdürü ve Rektör ün imzasını taşır. ALTINCI BÖLÜM Mazeretler ve İzinler Mazeretler Madde 50 Öğrencinin sağlık raporu ile mazeretli sayılabilmesi için, hastalığın Hacettepe Üniversitesi Hastanelerinden; bunun mümkün olmadığı zorunlu hallerde herhangi bir resmi tedavi kurumundan alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi ve bu raporun enstitü yönetim kurulunca kabul edilmesi gerekir. Sağlık mazereti yönetim kurulunca kabul edilen öğrenci, rapor süresince derslere devam edemez ve sınavlara giremez. Raporlu sayılan sürede girilen sınavların notları ya da sonuçları geçersizdir. Öğrenci, raporunun/mazeretinin bitiminden itibaren en geç bir hafta içinde durumunu açıklayan dilekçesini ve raporunu/mazeretini kanıtlayan belgelerini enstitü müdürlüğüne bildirmek zorundadır. Kabul edilen raporun/mazeretin öğrencinin eğitim süresine etkisi, enstitü yönetim kurulunca, bu süreye ihtiyaç duyulduğu zaman değerlendirilir. İzinler Madde 51 Kabul edilebilir bir nedenle öğrenimine ara vermek zorunda olan ya da öğrenimine katkıda bulunacak üniversite dışı burs, araştırma gibi olanakların ortaya çıkması halinde öğrenciye, danışmanı ve anabilim/anasanat dalı başkanlığının uygun görüşü alınmak şartıyla, enstitü yönetim kurulu kararı ile bir yıla kadar izin verilebilir. Anabilim dalı başkanlığı ve danışmanın önerisi üzerine gerekli görüldüğü hallerde, enstitü yönetim kurulu kararıyla bu süre bir yıl daha uzatılabilir. Kendisine izin verilen öğrencinin bu izni acil nedenler dışında, karar tarihini takip eden yarıyıldan itibaren başlar. İzin süresi sonunda öğrenci, enstitü yönetim kurulunun olumlu kararıyla kaydını yenilemek zorundadır. Lisansüstü eğitim görmek üzere yurtdışına gönderilen ve geçerli mazereti nedeniyle süresi içinde eğitimini tamamlayamadan geri dönenler, anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve yönetim kurulunun kararıyla öğrenciliklerine devam edebilirler. Askerlik görevleri nedeniyle Enstitü lerden geçici olarak ayrılan öğrenciler, izinli sayılırlar. İzin süresi sonunda dönmeyenlerin ya da kaydını yenilemeyenlerin enstitü ile ilişiği kesilir. İzinli sayılan süreler eğitim-öğretim süresinden sayılmaz. 15

16 YEDİNCİ BÖLÜM Yetki ve Yürürlük Yetki Madde 52 Enstitülerde, öğretim programlarındaki farklılıkların gerektirdiği konular ile bu Yönetmelikte yer almayan öğretime ve sınavlara ilişkin diğer konular; ilgili kurulların kararı ve Senatonun onayı ile düzenlenebilir. Ayrıca Senato uygulamaya ilişkin düzenlemeleri doğrudan yapabilir. Madde 53 Tabi oldukları yönetmeliğin yürürlükten kaldırılan hükümleri nedeniyle öğretim yılı sonuna kadar ilişiği kesilmiş olanlara, bu Yönetmelik hükümlerinden yararlanma hakkı tanınmaz. Madde 54 Üniversitelerarası Kurul tarafından yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde yapılacak değişikliklerden doğrudan uygulanabilir nitelikte olanlar, bu Yönetmelikte değişiklik yapılmadan uygulanır. Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik Madde Aralık 1996 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük Madde 56 Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 57 Bu Yönetmelik hükümlerini Hacettepe Üniversitesi Rektörü yürütür. 16