BÖLÜM-4 SOĞUTMA SĠSTEM AKSESUARLARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BÖLÜM-4 SOĞUTMA SĠSTEM AKSESUARLARI"

Bilge Denktaş
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BÖLÜM-4 SOĞUTMA SĠSTEM AKSESUARLARI 4.1 TERĠMLER ve TANIMLAR Absorbe Etme(Soğurma): Bir maddenin diğer maddeyi alma(emme) kabiliyeti Adsorbe Etme: Bir maddenin bir diğer madde yüzeyinde kimyasal bir reaksiyon olmaksızın yerleşmesi. Kurutucu (Desiskan): Filtre-kurutucu da kirletici maddeleri absorbe veya adsorbe eden kimyasal madde. Kurutucu (Drayer): Desiskan madde ihtiva ederek soğutucu akışkan içindeki nemi tutan soğutma sistemi cihazı, genellikle sıvı hattına bağlanır. (Not:Kurutucular genellikle tek yönde akışa izin verecek şekilde yapılırlar, fakat bazı küçük kapasiteli kurutucular da akış yönü önemli değildir.) Ġleri Set: Servis valfini saat ibresi yönünde çevirerek sıkıştırma. Geri (Sağır) Set: Servis valfini saat ibresine karşı yönde çevirerek sıkıştırma. (Not:Bu pozisyon valfin normal çalışma anındaki durumudur.) Aralık Bırakma: Servis valfini geri setten az aralayarak servis hattına akışkanın geçmesine izin verme. (Not:Bu pozisyon soğutma sistemine servis esnasında kullanılır.) Ana Valf (sıvı deposu servis valfi): Sıvı deposu çıkışına yerleştirilen servis valfi. Sıvı Hattı Valfi: Servis ve aşağı pompalama esnasında kullanılan üç yollu servis valfi. AĢağı Pompalama (pump-down): Ana valfi veya sıvı hattı valfini ileri set konumuna getirilerek soğutucu akışkanı yüksek tarafta hapsetme. Basınç Ucu(iĢlem borusu): Soğutma sistemine bağlanan ve basınç okuma imkanı veren kısa boru parçası. (Not: Bunlar bazen şarj ucu olarak adlandırılır.) Filtre: Soğutucu akışkan içindeki yabancı maddeleri süzen cihaz. Servis Valfi: Soğutma sisteminde basınç kontrolü ve servis işlemleri için kullanılan setli valfi. Ġğneli Valf: Şarj manifoldu bağlanarak soğutucu gaz ilavesi yapılabilen bağlantı. 4.2 SOĞUTUCU SĠSTEM ĠÇĠNE SIZABĠLECEK VEYA SĠSTEMDE OLUġABĠLCEK ÇEġĠTLĠ KĠRLĠLĠK TĠPLERĠ Soğutma sistemine dışarıdan giren ve sonuçta asit teşekkülüne, tıkanmalara ve dolayısıyla arızalara yol açan belli başlı maddelere su, hava ve tozlardır. Her şeyden önce soğutucu akışkan ve yağın servis işlemleri esnasında sisteme girmesi kolaylaşır. Anacak gerekli önlemler alındığı takdirde bu durum önlenebilir. Su, yağlama yağında ve soğutucu akışkanda, bu maddelerin cinsine ve sıcaklığına göre değişik oranlarda eriyebilir. Depolama, nakliye ve sisteme şarj esnasında hava ile beraber havadaki neminde bilhassa havadaki yağlama yağına karışması kolayca mümkün olacaktır. Yüksek sıcaklı, su (rutubet) ve oksijen her tür soğutma sisteminin en büyük üç düşmandır. Bunların mevcudiyeti ile korozyon, çamurlaşma-pelteleşme, bakır kaplanması, karbonlaşma gibi kompresörlere zarar veren reaksiyonlar meydana gelir ve sonuçta kompresör arızası ve hatta hasarı oluşur. Çoğu zaman sistemin çalışma rejimi icabı, buhar sıkıştırma kompresörlerinde sıcaklık yüklemesi kaçınılmaz durumdadır ve 100 C yi aşan sıcaklıklarla karşılaşabilir. Bu nedenle rutubet ve oksijen(hava) ile pislik gibi maddelerin sisteme sokulmaması, girmiş ise atılması mümkündür Sıvı Hattı Filtre-Kurutucu (Şekil-4.1) Havşalı bağlantılı Kaynaklı bağlantılı (Dikkat:Uygulamalar için daima uygun filtre kurutucu kullanın.)

2 Şekil-4.1 Sıvı hattı filtre-kurutucuları (sabit ve değiştirilebilen kartuşlu) Emme Hattı Filtre-Kurutucuları (Şekil-4.2) Havşalı bağlantılı Kaynak ağızlı bağlantı Şekil-4.2 Emme Hattı Filtre-Kurutucuları Gözetleme Camları(Şekil-4.3) Havşa bağlantılı Kaynak ağzı bağlantılı Şekil-4.4 Gözetleme Camları Nem Göstergeleri (Not:Bu elemanlar genellikle gözetleme camının bir parçasıdır.) Sıvı Depoları (Şekil-4.5) Ana valf veya servis valf ile birlikte Valfsiz

3 Şekil-4.5 Sıvı Depoları Rakor Bağlantılı Valfler Milli servis valfi (Şekil-4.6) İğneli tip rakor bağlantı valfler(şekil-4.7) Rakor bağlantılı hat delme valfi (Şekil-4.8) Şekil-4.6 Milli servis valfleri (klima tipi ve soğutma kompresör tipi) Şekil-4.7 İğneli tip rakor bağlantı valfi Şekil-4.8 Rakor bağlantılı hat delme valfi Emme Hattı Akümülatörü (Şekil-4.9) TitreĢim Emici (Şekil-4.10) Havşa bağlantılı Kaynak ağzı bağlantılı (Not: Titreşim emiciler soğutucu hatlarına daima krank miline paralel olacak şekilde yerleştirilirler.)

Şekil-4.9 Emme hattı Akümülatörü Şekil-4.10 Titreşim Emici 4.3 SOĞUTMA SĠSTEM AKSESUARLARININ KULLANILMA NEDENLERĠ 4.3.1 Sıvı hattı filtre kurutucusu Nemi absorbe ve/ veya adsorbe eder.

(Not: Soğutucu şarjı gözetleme camına bakılarak kontrol edilir. Soğutucu akışkan içindeki kabarcıklar eksik olduğunu gösterir.) Sistemdeki nem miktarını gösteren cihazı barındırır. 4.3.

4 Şekil-4.9 Emme hattı Akümülatörü Şekil-4.10 Titreşim Emici 4.3 SOĞUTMA SĠSTEM AKSESUARLARININ KULLANILMA NEDENLERĠ Sıvı hattı filtre kurutucusu Nemi absorbe ve/ veya adsorbe eder. Yabancı maddeleri tutar. Asitleri adsorbe eder Emme hattı filtre-kurutucusu Asitleri adsorbe eder. Yabancı maddelerin ve çökeltilerin tutulmasına yardım eder Sıvı gözetleme camı Soğutucu akışkan miktarının kolayca kontrol edilmesini sağlar. (Not: Soğutucu şarjı gözetleme camına bakılarak kontrol edilir. Soğutucu akışkan içindeki kabarcıklar eksik olduğunu gösterir.) Sistemdeki nem miktarını gösteren cihazı barındırır Nem Göstergeleri(Sistemdeki nemin artması ile renk yeşilden sarıya döner.) Sıvı deposu Soğutucu akışkanın depolanması için Kullanılabilecek fazla akışkanı sigorta eder. kılcal borulu sistemlerde kullanılmaz Servis valfleri Gösterge manifoldunun sisteme bağlanması için kullanılan deliktir. Sistemin basıncını kontrol etmek için kullanılır. Sistemi basınçlandırmak için kullanılır. Sistemi vakumlarken kullanılır. Sistem şarj edilirken kullanılır. Sistem aşağı pompalama yapılırken kullanılır. Sistemin bir kısmı diğer kısmından izole edilirken kullanılır.

5 4.3.7 Emme hattı akümülatörü Evaporatörden gelen fazla akışkanı tutar. Kompresöre emme tarafından sıvı yürümesini önler TitreĢim Emici Soğutucu hatlarındaki titreşimleri absorbe eder. Soğutucu hatlarındaki çatlama ve gevşeme olmasını önler. 4.4 BĠR FĠLTRE KURUTUCU SEÇĠMĠNDEKĠ FAKTÖRLER Sıvı Hattı Filtre Kurutucusu Nem tutma kapasitesi Soğutucu gazın akış miktarı Filtreleme yüzeyi Bağlantı hattı tipi Bağlantı hattı ölçüsü (Not: Özel iki yönde akışlı filtre kurutucular ısı pompalarında kullanılmalıdır.) Emme Hattı Filtre Kurutucuları Sistemdeki soğutucu gazın cinsi Kompresör beygir gücü Emme hattının ölçüsü 4.5 SERVĠS VALFLERĠ Milli Tip Servis Valfi Sistemin daimi bir parçasıdır. Üç pozisyonu mevcuttur: (Şekil-4.11) Normal çalışma için geri (sağır) set Servis ve basınç kontrolü için aralıklı hali Kapama ve aşağı pompalama için ileri set (Dikkat: Basma hattı servis valfini kompresör çalışırken asla ileri konuma getirmeyin).

Şekil-4.11 Servis valfinin üç pozisyonu 4.5.2 Ġğneli Tip Valf Kapatma için valf mili yoktur. Hem geçici hem de daimi olarak tesis edilebilir: Fabrika da takılan daimi olur.

(Dikkat: Gösterge hortumunu sökerken havlu veya soğutucu gaz yanıklarını önleyecek güvenlik camları takın.) Şarj veya vakumlama esnasında iğneyi sökerken özel aletler kullanılmalıdır.

6 Şekil-4.11 Servis valfinin üç pozisyonu Ġğneli Tip Valf Kapatma için valf mili yoktur. Hem geçici hem de daimi olarak tesis edilebilir: Fabrika da takılan daimi olur. Tesis esnasında hem geçici hem de daimi olabilir. Her zaman iğnesine basıldığında basınç mevcuttur. (Dikkat: Gösterge hortumunu sökerken havlu veya soğutucu gaz yanıklarını önleyecek güvenlik camları takın.) Şarj veya vakumlama esnasında iğneyi sökerken özel aletler kullanılmalıdır. Valf sızdırmazlığı için kapağını takın Hat Delme Valfi Yalnızca geçici tesisat işlerinde kullanın. Kolayca sökmek için üzerine servis ucu takın. Göstergeyi sökmeden önce valfi kapatmak için bir valf mili kullanabilirsiniz. 4.6 DĠSTRĠBÜTÖR Genleşme valfinden sonra takılarak evaporatöre geçen soğutucu akışkanın çok kanallı olarak geçişini sağlar. Evaporatör verimini arttırır. Şekil-4.12 Distribütör 4.7 BASMA HATTI SUSTURUCUSU Basma hattındaki sıkıştırma sesinin diğer elemanlara ulaşmasını önler.

ayarlar. Şekil-4.14 Kondenser basınç regülatörü 4.

7 Şekil-4.13 Basma hattı susturucusu 4.8 KONDENSER BASINÇ REGÜLATÖRÜ Sulu kondenserlerdeki su geçişini basma hattı basıncına veya sıvı hattı sıcaklığına göre ayarlar. Şekil-4.14 Kondenser basınç regülatörü 4.9 ÇEK VALFLER Akışı tek yönde geçiren ancak diğer yönde geçirmeyen valflerdir. Şekil-4.15 Çek valfler 4.10 SOLENOĠD VALFLER Soğutma sistemi hatlarını elektromanyetik kontrolle açma ve kapamaya yarayan valflerdir. İki temel tipi mevcuttur: Direkt etkili ve pilot kontrollü.

8 Şekil-4.16 Doğrudan etkili solenoid valfler Şekil-4.17 Pilot kontrollü solenoid valf

Benzer belgeler

BÖLÜM-3 SOĞUTMA SİSTEM UYGULAMALARI

BÖLÜM-3 SOĞUTMA SİSTEM UYGULAMALARI 3.1 ALÇAK TARAFTAN ŞAMANDIRALI SİSTEMLER Alçak taraftan şamandıralı soğutucu akışkan kontrol sistemleri eski soğutma tesislerinde oldukça yaygındı. Bu sistemlere Sıvı