TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009

Transkript

1 A r a ş t ı r m a M a k a l e s i TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 Ankara da Bir Sağlık Ocağına ve Belediyeye Ait Bir Spor Kompleksine Başvuran 18 Yaş ve Üzeri Kadınların Sağlığı Geliştirici Yaşam Biçim Düzeylerinin Belirlenmesi Mehmet KAYA 1 Şevkat BAHAR ÖZVARIŞ 2 Hemra ATLAŞ 3 Murat ALTAY 3 Çağrı ATİK 3 Gökhan AYTEKİN 3 Esra BADAK 3 } ÖZET Amaç: Bu çalışma Ankara da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine başvuran 18 yaş ve üzeri kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını ve bu davranışları etkileyen bazı faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu çalışmaya 1-5 Aralık 2008 tarihlerinde spor kompleksine başvuran 73 kişi ve sağlık ocağına başvuran 151 kişi olmak üzere toplam 224 kişi katılmıştır. Veriler kişilerin sosyodemografik özelliklerini, kadınların sağlık durumunu ve Penders in Sağlığı Geliştirici Yaşam Biçimi Ölçeğini (SYBD) içeren anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Veriler SPSS 15.0 istatistik paket programı ile analiz edilmiş ve değişkenler arası ilişkiler Ki-kare, t testi ve tek yönlü varyans analizi testleri ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması sağlık ocağında 34,44±9,74, spor kompleksinde 37,75± 9,69 olarak bulunmuştur. Sağlık ocağına başvuran kadınların %63,6 sının, spor kompleksine başvuran kadınların %72,6 sının öğrenim durumu lise ve daha üst düzeydedir. İki grup arasında sosyodemografik özellikler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur. Penders in ölçeğine göre her iki grubun da SYBD puanı orta düzeydedir. Bununla beraber spor kompleksine başvuran kadınların sağlık ocağına başvuran kadınlara göre kendini gerçekleştirme, sağlık sorumluluğu, egzersiz, beslenme, kişiler arası destek, stres yönetimi ve SYBD ölçeği puanları daha yüksektir. Aradaki bu farklar istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Sağlık ocağına başvuran kadınlardan lise ve üzeri öğrenim düzeyine sahip olanların ortaokul ve altı öğrenim düzeyine sahip olanlara göre SYBD ölçeği puanları daha yüksektir. Aynı zamanda sağlık ocağına başvuran kadınlarda gelir getiren bir işte çalışanların çalışmayanlara göre SYBD ölçeği puanları daha yüksektir, aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,00, p=0,001). Bununla beraber spor kompleksine başvuran kadınlarda öğrenim düzeyi ve çalışma durumu açısından SYBD ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05). Ayrıca yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma durumu, beden kitle indeksi ve sigara kullanma yönünden de her iki grupta da SYBD ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05). Sonuç: Spor kompleksine başvuran kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları, sağlık ocağına başvuran kadınlara göre daha iyi bulunmuştur. Kanunen de belediyelerin görevleri arasında olan bu tarz kurumların sayılarının ve niteliklerinin arttırılması, kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının gelişmesinde katkıda bulunacaktır. Anahtar Kelimeler: Kadın, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Sağlığı Geliştirme A Survey to Determine Healthy Lifestyle Behaviors of 18 Years or Older Women Who Attend a Health Center and a Public Sports Center in Ankara } ABSTRACT Aim: This survey was done to determine and compare healthy lifestyle behaviors and the factors affecting those behaviors of women who are 18 years old or older and attended a health center and a public sports center in Ankara. Methods: 73 women who attended to the public sports center and 151 women who attended a health center on 1-5 December 2008; total 224 women participated to the present descriptive study. The data were collected by a questionnaire which includes socio-demographic characteristics, health condition of women and Pender s healthy lifestyle behaviors scale. The data was analyzed by the SPSS 15.0 statistics program and the relationships between the variables were evaluated with Ki-square, t-test and one-way ANOVA test. Results: The mean age of the attendants is found out to be 34.4±9.7 in health center and 37.7±9.6 in public sports center. 63.6% of women in health center, 72.6% of women in the public sports center were graduated from high school and above. There are no statistically significant differences between the two groups, attendants to the health center and public sports center, according to socio-demographic characteristics (p>0,05). According to Pender s scale, healthy lifestyle behaviors (HLSB) scale points of both two groups are moderate. However, the points of self-realization, responsibility of health, exercises, nutrition, interpersonal support, stress management, and HLSB scale of the women who attended the public sports center higher than that of women who attended the health center. These differences are statistically significant (p<0,05). The HLSB scale points of women who were graduated from high school and above are higher than that of women who have less educated at the health center. Also, the HLSB scale points of employed women are higher than unemployed women at the health center. These differences are statistically significant (p=0,000, p=0,001). However, there are no statistically significant differences in the HLSB scale points of women in means of education level and employment situation at the sports center (p>0,05). In addition, there are no statistically meaningful differences in the HLSB scale points of women in both two groups, in means of age, marital status, having children, BMI and smoke cigarette (p>0,05). Conclusion: In conclusion, healthy life style behaviors of women who attended the public sports center are found out to be better than that of women who attended the health center. The number of the public sports center, which is the municipality s duty, should be increased; and this would support women for having healthy lifestyle behaviors and health promotion in local level. Key words: Women, Healthy Lifestyle Behaviors, Health Promotion 1 Uzm. Dr., Kütahya İl Sağlık Müdürlüğü 2 Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 3 İntern Dr., Kasım-Aralık 2008 dönemi, Halk Sağlığı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Yazışma Adresi: Uzm. Dr. Mehmet Kaya Sultan Mehmet Bulvarı Kütahya Sağlık Müdürlüğü Kütahya e-posta: mkaya444@yahoo.com 8 [Geliş Tarihi: Kabul Tarihi: ]

2 TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 Giriş Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sağlığı sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlamaktadır. Sağlık, kişilerin sosyal ve ekonomik olarak üretken bir yaşam sürebilmesi için gerekli durumdur ve bu nedenle de bir haktır. Sağlığın geliştirilmesinde başarı, bireyin ve toplumun güçlendirilmesine bağlıdır (1). Sağlığın geliştirilmesi, bireylere fiziksel ve mental sağlıklarını optimum düzeye yükseltmek, fiziksel ve sosyal çevresini geliştirebilmeleri için bilinçli karar vermelerine yardımcı olma sürecidir. Sağlığın geliştirilmesi insanların kendi sağlıklarını düzelterek, kontrol ederek ve tam bir sağlık potansiyeline kavuşturarak sağlanabilir. Bu hedefe ulaşılabilmesi için sigara içme, alkol ve madde kullanımı, kötü beslenme davranışları, şiddet davranışları, riskli cinsel davranışlar, yetersiz ve dengesiz beslenme, aile ile iletişim sorunları ve stres gibi riskli davranışlardan kaçınılması gerekir (2). Sağlığın geliştirilmesi çalışmaları, insanların kendi sağlıklarını düzeltmede, kontrol etmede ve tam bir sağlık potansiyeline kavuşmada yeterli kılmayı amaçlamaktadır. Böylece bireylerde sağlıklı yaşam bilincinin gelişmesini, yaşam tarzının iyileştirilmesini, bir anlamda sağlıklarının korunmasını kendi görevleri olarak algılamalarını ve bunun sonucunda riskli davranışlardan kaçınarak sağlığı koruyucu ve geliştirici davranışları uygulamalarını sağlamaktadır (3). Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre gelişmiş ülkelerdeki ölümlerin %70-80 inin, az gelişmiş ülkelerdeki ölümlerin %40-50 sinin nedeni yaşam biçimine bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklardır. Bu nedenle sunulacak sağlık hizmetlerinin de bu doğrultuda sağlığı koruma, sürdürme ve geliştirme yönünde olması gerekmektedir (3). Ölüm nedenlerine bakıldığında, birinci sırada kronik hastalıklar yer almaktadır. Bu sonuçlar kronik hastalık ve yaşam biçimi arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermektedir (2). Bir toplumun sağlık düzeyi, sağlıklı bireylerin varlığı ile değerlendirilir. Sağlıklı olmak her insanın temel hakkı olup, bunun korunması ve devamlılığının sağlanması sağlık personelinin temel amacı olduğu kadar kişinin kendi sorumluluğudur. Sağlık çalışanları, mesleki sorumlulukları ve sosyal rolleri gereği sürdükleri yaşam biçimleri ile rol modeli olma ve sağlık eğitimi yönünden hizmet verdikleri grubu etkileme özelliğine sahiptir. Sağlık çalışanlarının sağlığı geliştirme eylemleri arasında sağlığı olumsuz etkileyebilecek alışkanlıkların toplumdaki yaygınlığının tespit edilmesi, topluma sağlıklı yaşam bilincinin kazandırılması ve sağlıksız davranışların sağlığı geliştirme davranışlarıyla yer değiştirmesi sayılabilir. Bu eylemleri yapabilmeleri için öncelikle sağ- Kaya ve diğerleri lıklı yaşam biçim davranışlarını etkileyen faktörler saptanmalıdır (3). Bu nedenle, bu çalışma Sağlığı Geliştirici Yaşam Biçimi Ölçeğini kullanarak, Ankara da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine başvuran 18 yaş ve üzeri kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını ve bu davranışları etkileyen bazı faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem Tanımlayıcı tipteki bu çalışmanın evrenini 1 ve 5 Aralık 2008 tarihlerinde Ankara da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine başvuran 18 yaş ve üzeri kadınlar oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında spor kompleksine başvuran 73 kişi ve sağlık ocağına başvuran 151 kişi olmak üzere toplam 224 kişi ile görüşülmüştür. Veriler kişilerin sosyodemografik ve sağlık durumu ile ilgili özellikleri, SYBD ölçeğini içeren toplam 57 soruluk anket formu aracılığıyla gözlem altında anket yöntemiyle toplanmıştır. SYBD ölçeği, 1987 yılında Walker, Sechrist ve Pender tarafından geliştirilmiştir. Ölçek bireyin sağlıklı yaşam biçimi ile ilişkili olarak sağlığı geliştiren davranışlarını ölçmektedir. Birçok topluluk üzerinde yapılan çalışmalarda geçerliliği ve güvenirliği kanıtlanmış bir ölçektir. SYBD ölçeğinin Türkiye de geçerliliği ve güvenirliği 1997 yılında Esin tarafından Endüstriyel Alanda Çalışan İşçilerin Sağlık Davranışlarının Saptanması ve Geliştirilmesi adlı doktora tezinde yapılmıştır (4). Ölçek, toplam 48 maddeden oluşmuştur ve 6 alt grubu vardır. Ölçeğin alt gruplarını kendini gerçekleştirme, sağlık sorumluluğu, egzersiz, beslenme, kişilerarası destek ve stres yönetimi oluşturmaktadır. SYBD ölçeğinin tüm maddeleri olumludur. İşaretleme 4 lü likert tipli ölçek üzerinden yapılmaktadır. Hiçbir zaman yanıtı için 1, Bazen yanıtı için 2, Sık sık yanıtı için 3, Düzenli olarak yanıtı için 4 puan verilir. Her bir alt grubun puanı bağımsız olarak tek başına kullanılabilir. Ölçeğin tümünün puanı SYBD puanını verir. Ölçekten alınabilecek en düşük SYBD puanı 48, en yüksek SYBD puanı 192 dir. SYBD puanı arası ise düşük düzeyde, arası ise orta düzeyde, arası ise yüksek düzeyde olarak değerlendirilmektedir. Veriler SPSS 15.0 istatistik programı ile analiz edilmiş ve değişkenler arası ilişki ki-kare, t testi ve tek yönlü varyans analizi testleri ile değerlendirilmiştir. Bulgular Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması sağlık ocağında 34,44±9,74, spor kompleksinde 37,75± 9,69 9

3 Kaya ve diğerleri TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 Tablo 1. Ankara da Bir Sağlık Ocağı ve Belediyeye Ait Bir Spor Kompleksine Başvuran Kadınların Bazı Sosyodemografik Özellikleri (2008) Yaş Sağlık Ocağı (n=151) Spor Kompleksi (n=73) p* Sayı Yüzde Sayı Yüzde ,6 2 2,7 0,148** ,2 8 11, ,9 8 11, ,9 7 9, , , , , ,3 9 12, ,6 9 12,3 Öğrenim Durumu Ortalama±SS: 34,44±9,74 Ortalama±SS: 37,75±9,69 Ortanca: 33,00 Ortanca: 38,00 Alt-Üst sınır: Alt-Üst sınır: Okur-yazar değil ,4 0,180*** Okuryazar ,7 İlkokul mezunu 27 17, ,8 Ortaokul mezunu 28 18,5 4 5,5 Lise mezunu 61 40, ,7 Üniversite mezunu 35 23, ,9 Medeni Durum Evli , ,7 0,986**** Bekar 27 17, ,5 Eşi Ayrı/Vefat etmiş 8 5,3 5 6,8 Çocuk Sahibi Evet , ,1 0,812 Hayır 31 20, ,9 Çalışma Deneyimi Var***** 37 24, ,1 0,387 Yok , ,9 * Ki-kare testi ** Ki-kare testi 29 yaş altı, yaş, yaş grubu birleştirilerek yapılmıştır. *** Ki-kare testi ortaokul ve altı, lise ve üzeri olarak birleştirilerek yapılmıştır. **** Ki-kare testi evli ve evli değil şeklinde yapılmıştır. ***** Çalışan kadınlardan 14 kişi öğretmen, 9 kişi memur, 17 kişi serbest meslek, 2 kişi de sağlık sektöründe (eczacı ve sağlık personeli ) görevlidir. Ayrıca 9 kişi de emeklidir. olarak bulunmuştur. Sağlık ocağına başvuran kadınların %63,6 sının, spor kompleksine başvuran kadınların %72,6 sının öğrenim durumları lise ve üzeri düzeydedir. Sağlık ocağı grubundaki kadınların %76,8 i evli, %79,5 i çocuk sahibi ve %24,7 si gelir getirici herhangi bir işte çalışıyorken, spor kompleksi grubundaki kadınların %76,7 si evli, %78,1 i çocuk sahibidir; %30,1 i gelir getirici herhangi bir işte çalışmaktadır. İki grup arasında sosyodemografik özellikler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05) (Tablo 1). 10

4 TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 Kaya ve diğerleri Tablo 2. Ankara da Bir Sağlık Ocağı ve Belediyeye ait Bir Spor Kompleksine Başvuran Kadınların Kronik Hastalık Durumu, Beden Kitle İndeksi, Sigara Kulanım Özellikleri (2008) Kronik Hastalık BKİ Sağlık Ocağı (n=151) Spor Kompleksi (n=73) p* Sayı Yüzde Sayı Yüzde Var 31 20, ,5 0,998 Yok , ,5 <18,5 8 5,4 1 1,4 0,002** 18,5-19,9 10 6,7 5 6,8 20,0-24, , ,9 25,0-29, , ,7 30,0-39,9 10 6, ,2 Sigara Kullanma Hiç kullanmadım 93 61, ,8 0,406 Halen kullanıyorum 40 26, ,1 Kullandım, bıraktım 18 11, ,1 * Ki-kare testi ** Ki-kare testi 30 ve altı ile 30 un üzeri şeklinde gruplanarak yapılmıştır. BKİ: Beden Kitle İndeksi Her iki grupta da araştırmaya katılan kadınların %20,5 inde kronik hastalık olduğu saptanmıştır ve her iki grup arasında kronik hastalık bulunma durumu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,998). Sağlık ocağına başvuran kadınların %32,9 unun, spor kompleksine başvuran kadınların ise %58,9 unun beden kitle indeksi 25 ve üzerindedir. Spor kompleksine başvuran kadınların beden kitle indeksi, sağlık ocağına başvuran kadınlara göre daha yüksektir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p=0,002). Sağlık ocağı grubunda halen sigara kullananların yüzdesi %26,5 iken, bu değer spor kompleksine başvuran kadınlarda %30,1 dir ve her iki grup arasında sigara kullanma yönünden istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p=0,406) (Tablo 2). Spor kompleksine başvuran kadınların sağlık ocağına başvuran kadınlara göre kendini gerçekleştirme, sağlık sorumluluğu, egzersiz, beslenme, kişiler arası destek, stres yönetimi ve SYBD ölçeği puanları daha yüksektir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Her iki grubun da SYBD puanı orta düzeydedir (Tablo 3). Sağlık ocağına başvuran kadınlardan lise ve üzeri öğrenim düzeyine sahip olanların ortaokul ve altı öğrenim düzeyine sahip olanlara göre, gelir getiren bir işte çalışanların çalışmayanlara göre SYBD ölçeği puanları daha yüksektir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,000, p=0,001). Spor kompleksine başvuran kadınlarda ise öğrenim düzeyi ve çalışma durumu açısından SYBD ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak Tablo 3. Ankara da Bir Sağlık Ocağı ve Belediyeye ait Bir Spor Kompleksine Başvuran Kadınların SYBD Ölçeği Puanları (2008 ) Ölçek Alt Grupları Sağlık Ocağı (n=151) Spor Kompleksi (n=73) Ortalama±SS Ortalama±SS p* Kendini gerçekleştirme 32,13±7,53 36,95±6,62 <0,001 Sağlık sorumluluğu 21,56±5,05 26,15±5,11 <0,001 Egzersiz 9,15±2,92 14,44±3,16 <0,001 Beslenme 16,23±3,38 18,75±3,00 <0,001 Kişiler arası destek 18,06±4,26 21,53±4,08 <0,001 Stres yönetimi 15,71±3,75 17,82±3,41 <0,001 SYBD toplam 115,42±42,59 138,64±19,04 <0,001 * t testi 11

5 Kaya ve diğerleri TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 Tablo 4. Ankara da Bir Sağlık Ocağı ve Belediyeye ait Bir Spor Kompleksine Başvuran Kadınların Sosyodemografik Özelliklerine Göre SYBD Ölçeği Puanları (2008) Sağlık Ocağı (n=151) Spor Kompleksi (n=73) n Ortalama±SS p n Ortalama±SS p Yaş < ,79±15,97 0,211* ,00±20,43 0,307* ,35±21, ,83±15, ,91±30, ,95±18, ,50±27, ,44±24,62 Öğrenim Düzeyi Ortaokul ve altı ,69±21,96 0,000** ,75±17,63 0,977** Lise ve üzeri ,00±21, ,60±19,71 Medeni Durum Evli ,79±23,47 0,534** ,82±19, ** Evli değil ,51±19, ,35±18,58 Çocuk Sahibi Evet ,22±23,39 0,197* ,40±18,70 0,524* Hayır ,10±18, ,94±20,61 Çalışma Deneyimi*** Var ,03±26,28 0,001** ,86±22,06 0,722* Yok ,08±20, ,12±17,80 * tek yönlü varyans analizi ** t testi *** Çalışma deneyimi sorusuna 1 kişi cevap vermemiştir. anlamlı bir fark yoktur (p>0,05). Yaş, medeni durum ve çocuk sahibi olma durumu açısından da her iki grupta SYBD ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05) (Tablo 4). Beden kitle indeksi ve sigara kullanma yönünden her iki grupta da SYBD ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05) (Tablo 5). Tartışma Ankara da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine 1-5 Aralık 2008 tarihlerinde başvuran 18 yaş ve üstü 224 kadın üzerinde yapılan araştırmada, araştırmaya katılan tüm kadınların SYBD ölçeği puan ortalamasının orta düzeyde (122,99±24,07) olduğu belirlenmiştir. Spor kompleksine başvuran kadınların SYBD ölçeği puan ortalaması (138,64±19,04) sağlık ocağına başvuran kadınlara (115,42±22,59) göre daha yüksektir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,001). Bununla beraber her iki grubun da SYBD ölçeği puanları orta düzeydedir. Spor kompleksine başvuran kadınların SYDB ölçek puanlarının daha yüksek olması, spor yapan kadınların sağlığa daha fazla önem verdiklerini gösterebilir. Spor kompleksine başvuran kadınlara spor hocaları tarafından sağlıklı yaşam ve sporla ilgili bilgiler verilmektedir. Bu da spora katılan kadınlar sağlıklı ya- Tablo 5. Ankara da Bir Sağlık Ocağı ve Belediyeye ait Bir Spor Kompleksine Başvuran Kadınların Beden Kitle İndeksi ve Sigara Kullanım Özelliklerine Göre SYBD Ölçeği Puanları (2008) Sağlık Ocağı (n=151) Spor Kompleksi (n=73) n Ortalama±SS p n Ortalama±SS p BKİ < ,57±22,87 0,950* ,44±24,20 0,221* 30 ve üzeri ,10±21, ,83±23,22 Sigara Kullanma Hiç kullanmadım ,03±20,92 0,880** ,05±20,38 0,790** Halen kullanıyorum ,88±25, ,95±17,73 Kullandım, bıraktım ,72±25, ,91±17,69 * t testi ** tek yönlü varyans analizi BKİ: Beden Kitle İndeksi 12

6 TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009 şam tarzı geliştirmek açısından birbirlerini olumlu olarak etkileyebilmektedir. Bu iki durum da kadınların sağlıklı yaşam biçimi konusunda bilinç ve tutumlarının gelişmesine neden olmuş olabilir. Türkiye de SYBD ölçeği kullanılarak yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalar hemşireler, öğretim elemanları, öğretmenler, üniversite öğrencileri, sağlık çalışanları, ev hanımları ve prostat kanseri olan hastalar gibi farklı gruplarda yapılmıştır. Yapılan bu çalışmaların hepsinde de SYBD ölçeği puanı orta düzeyde bulunmuştur (2-11). Sağlık ocağına başvuran kadınlardan öğrenim düzeyi yüksek olanların ve çalışan kadınların SYBD ölçeği puanları daha yüksektir ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Spor kompleksine başvuran kadınlarda ise öğrenim düzeyi ve çalışma deneyimi açısından SYBD ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (Tablo 4). Spor kompleksine başvuran kadınların SYBD ölçeği puanlarının birbirine yakın olması ve grupta çalışmaya katılan kadın sayısının daha az olması bu farklılığın bulunamamasında etkili olmuş olabilir. Türkiye de özellikle öğretim elemanları ve öğretmenler üzerinde yapılan çalışmalarda SYBD ölçeği puanlarının daha yüksek olduğu görülmektedir (7, 8). Yalçınkaya ve arkadaşları 319 sağlık personelini kapsayan çalışmalarında eğitim düzeyi arttıkça SYBD ölçeği puanlarının arttığını tespit etmişlerdir (2). Arslan ve arkadaşları 383 ev hanımı ve 414 çalışan kadın arasında yaptıkları çalışmada çalışan kadınların SYBD ölçeği puanlarının daha yüksek olduğunu belirlemişlerdir (11). Bu bulgular kadınların eğitim düzeyinin yükseltilmesine ve çalışma hayatında daha fazla yer almalarına yönelik yapılacak düzenleme ve uygulamalarla kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının da olumlu olarak etkileneceğini göstermektedir. Sonuç olarak spor kompleksine başvuran kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları sağlık ocağına başvuran kadınlara göre daha iyi bulunmuştur. Kanunen belediyelerin görevleri arasında olan bu tarz kurumların kurulması gerekmektedir (12). Bu kurumların sayılarının ve niteliklerinin arttırılması kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının gelişmesinde katkıda bulunacaktır. } KAYNAKLAR Kaya ve diğerleri 1. Özvarış ŞB. Temel F. Sağlığı Geliştirme. Halk sağlığı özel konular No:4. Ankara p Yalçınkaya M, Özer FG, Karamanoğlu AY. Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Kor Hek 2007;6(6): Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005;9(2): Esin MN. Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Doktora Tezi. İstanbul 1997, p Pasinlioğlu T, Gözüm S. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin sağlık davranışları. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1998;2(2): Ardahan M, Temel AB. Prostat kanserli hastalarda yaşam kalitesi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışı ilişkisi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006;22(2): Tokuç B, Berberoğlu U. Edirne Merkez İlçe ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerde sağlığı geliştirici davranışlar. Kor Hek 2007;6(6): Kaya F, Ünüvar R, Bıçak A, Yorgancı E, Öz BÇF, Kankaya FC. Öğretim Elemanlarının Sağlığı Geliştirme Davranışları ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Kor Hek 2008;7(1): Karadeniz G, Uçum EY, Dedeli Ö, Karaağaç Ö. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TAF Prev Med Bull 2008;7(6): Özkan S, Yılmaz E. Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008;3(7): Arslan C, Ceviz D. Ev hanımı ve çalışan kadınların obezite prevelansı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. F. Ü. Sağ. Bil. Derg. 2007;21(5): Belediye Kanunu. Kanun No: tr/eskiler/2004/12/ htm&main= Erişim Tarihi: