Suların İletilmesi. Kaynak: SU ve ATIKSU TEKNOLOJİSİ, Prof. Dr. Yılmaz Muslu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Suların İletilmesi. Kaynak: SU ve ATIKSU TEKNOLOJİSİ, Prof. Dr. Yılmaz Muslu"

Transkript

1 Suların İletilmesi Kaynak: SU ve ATIKSU TEKNOLOJİSİ, Prof. Dr. Yılmaz Muslu

2 Su kaynağı ile yerleşim yeri arasındaki su temin sistemi

3

4 Antalya İçme Suyu Dağıtım Şebekesi 6. Kentsel Altyapı Sempozyumu, 2011, Antalya 4

5 Antalya İçme Suyu Dağıtım Sistemi Duacılar Gürkavak Kaynak Kepezaltı Altınova-3 Varsak P4 P6 Altınova-4 P5 Göçerler Cezaevi Habibler Fatih İmtihan Pisti Altınova-2 KÜTÜKÇÜ 152 Hüsnü Cezaevi Karakaş KÜTÜKÇÜ Altınova-1 Otogar Güneş P3-B P3-A ÇAĞLAYAN DURALILER YSE HAVAALANI "YESILKÖY" Çakırlar P2-A Üniversite Mağara Kaynak "YSE" Konyaaltı Meydan Topçular Yeşilköy Çakırlar BOĞAÇAY Ermenek P2-B Hurma P1 Çakırlar Kaynak A K D E N İ Z DEPO POMPA İSTASYONU KUYU BASINÇ BÖLGESİ 1 BASINÇ BÖLGESİ 4 İŞLETİLEN BASINÇ BÖLGESİ 2 BASINÇ BÖLGESİ 5 İPTAL BASINÇ BÖLGESİ 3 BASINÇ BÖLGESİ 6 İÇMESUYU HATTI

6 Konyaalti Bölgesi Boğaçay Pompa İstasyonu Hurma Depo TÜBİTAK 107G088 Nolu Proje Final Raporu Toplantısı, 11 Mart 2011, ASAT, Antalya

7 6.1 İSALE HATLARININ SINIFLANDIRILMASI

8 İsale Hatlarının Sınıflandırılması Su kaynağı ile hazne arasında,suyun iletilmesini sağlayan isale hatları, özellikle arazinin topografik durumuna göre, ya serbest yüzeyli yahut da basınçlı olarak projelendirilir.

9 İsale Hatlarının Sınıflandırılması Serbest yüzeyli akımlara, içme suyu temininde normal olarak su kaynağı ile tasfiye tesisi arasında rastlanır. Bu halde sular kirlenme tehlikesine maruzdur. Basınçlı akımlar, daire kesitli isale hatları ile iletilirler.

10 İsale Hatlarının Sınıflandırılması İletim cazibe ile olabileceği gibi, suları tulumba ile de yükseltmek gerekebilir. Buna terfili isale ve boru hattına da terfi hattı denir.

11 Basınçlı iletim hatları üç grupta incelenir: A nın kotu B den fazla ise su; A dan B ye yerçekimi ile getirilir.

12 A nın kotu B den az ise terfili iletim yapılır (pompa ile)

13 A nın kotu B den düşük olmasına karşın, A ile B arasındaki topoğrafik durum suyun doğrudan A dan B ye bir terfi hattı ile yükseltilmesine elverişli değilse, önce A1 noktasına basılır ve A1 den B ye yerçekimi ile getirilir. Bu hem terfili hem de cazibeli bir sistemdir.

14 6-2 Yük Kayıplarının Hesabı

15 Yük Kayıplarının Hesabı Uzun iletim hatlarında yersel yük kayıpları ihmal edilerek sadece sürtünme yük kayıpları göz önünde tutulur.

16 Yük Kayıplarının Hesabı Sürekli yük kayıpları için en rasyonel ifade,darcy-weisbach formülüdür: hk JL 2 V D 2g L h k = Yük kaybı, J= Hidrolik eğim D= Boru çapı, λ =Sürtünme katsayısı V= Ortalama hız, L=Boru boyu

17 Moody Diagramı

18 Bu denklemleri Moody diyagramı kullanırken, k pürüz yüksekliğinin doğru olarak seçilmesi gerekir.

19 Genel olarak isale hatlarında k= 0,1 mm ile 0,4 mm kabul edilir. İç izolasyon ve boru malzemesinin karakteri sebebiyle zamanla boru cidar pürüzlülüğünde önemli bir artış olmadığından bu değerler kabul edilmiştir.

20 Normal olarak kullanılmış düktil font ve çelik borularda zamanla boru cidarında yumrulanma ve kabuk bağlama dolayısıyla yük kayıpları çok büyük değerler alacağından, özellikle şebeke borularını k=2,0-3,0 mm gibi büyük pürüz yüksekliklerine göre hesap etmek gerekir.

21 Yük Kayıplarının Hesabı Bunlardan Manning formülü, daha ziyade serbest yüzeyli akımlar için uygulanır: V (ft) n R 2 3 J 1 2 (m) V ( m / s) R J n 1 2 n = Sürtünme katsayısı R = Hidrolik yarıçap, m

22 Hazen-Williams formülü ise Basınçlı akımlar için kullanılır. (ft) (m) V 1.318CR0.63J V( m/ sn) 0.85CR J C = Sürtünme katsayısı R = Hidrolik yarıçap J = Hidrolik eğim

23 Daire enkesitli akımlar için R=D/4 olup bağıntısı Q 2 0,63 D D 0,54 2,63 0, C J 0,279CD J 4 4 (A) şeklinde yazılabilir.

24 Buna göre kullanılmış düktil font borular için C=95 alınabilir. Yeni bir düktil font boruda C=130 dur.

25 Bu formüllerde geçen λ, n ve C katsayıları, boruların cinsine, eski veya yeni olmasına göre değer alır. Projelendirmede, borunun gelecekte alacağı durumu göz önünde tutmak gerekir.

26 İsale hattının hesabında süreklilik denklemi gözönünde tutulur; Burada: Q = A.V Q: İsale hattı hesap debisi, m 3 /sn A: Borunun kesit alanı, m 2 V: İsale hattındaki su hızı, m/sn

27 Cazibeli isale hatlarında su hızının, boru malzemesinin cins ve özelliklerine göre, 0,5 m/sn ilâ 2,5 m/sn arasında olması istenir. 0,8~1,5 m/sn civarında hızların seçilmesi daha uygundur.

28 Yüksek hız boruda aşınmalara sebep olmaktadır. Ayrıca yük kayıpları hızın karesi ile orantılı olarak artar.

29 Bu itibarla su hızının biraz arttırılması ile yük kayıplarının çok daha fazla artacağı unutulmamalıdır. Özellikle terfili isale hatlarında su hızının fazla alınması,yük kayıplarının dolayısıyla terfi yüksekliğinin artmasına sebep olacağından, istenmez.

30 Enerji masraflarının zamanla arttığını göz önünde tutarak terfili isale hatlarında su hızını 0,5 ilâ 1,0 m/sn arasında almak daha uygun olur.

31 Su hızının 0,5 m/sn den düşük seçilmesi bir takım maddelerin boru ve kanallarda birikmesine sebep olabileceği düşüncesiyle istenmez.

32 6-3 İSALE HATLARININ SAYISI

33 İsale Hatlarının Sayısı Sınırlı bir kapasiteye sahip olan bir isale hattının nihai kapasitesine ulaşıldığında, ikinci bir isale hattı inşa etmek, teknik ve ekonomik bakımdan daha uygun olabilir.

34 İsale Hatlarının Sayısı Ekonomik sebepler dışında, isale hatlarını birden fazla sayıda yapmayı gerektiren durumlar şunlardır:

35 İsale Hatlarının Sayısı (1) İletim hattı tek bir borudan meydana geldiği takdirde boru çapı, piyasada mevcut olan veya imal edilebilen maksimum boru çapından daha büyük olur. Mesela düktil font borular 1600 mm den büyük çaplarda üretilmemektedir.

36 (2) Boru kırıldığında büyük hasar meydana geliyor ve kısa sürede bunların tamiri yapılamıyorsa, isale hattını birden fazla sayıda yapmak gerekir. Mesela düktil font borular için bu durum söz konusudur.

37 Böylece, hattın birini işletme dışı bırakıp diğeri ile kısmen ihtiyaç karşılanabilir

38 (3) Nehir geçişleri ve heyelan bölgelerinde olduğu gibi boru hattının güzergahı özel tehlikeler arz ediyorsa isale hattı birden fazla sayıda yapılmalıdır.

39 Genel olarak çift iletim hattı, eşit kapasitede ve aynı malzemeden yapılmış tek bir hatta nazaran %30 ilâ %50 pahalıya mal olur.

40 6.4. İsale Hatlarının Enkesit Şekilleri

41 Bir iletim hattının profili ve tipik enine kesitleri

42 6-5. İsale Hatlarının Güzergâhının Geçirilmesi

43 İsale Hatlarının Güzergâhının Geçirilmesi Bir boru hattı tamamen zemine paralel olarak döşenirse zeminin kırıklık noktaları kadar alçak ve yüksek noktaları olur. (Şekil 6-3 deki 1 No.lu geçki)

44

45

46 Su ve hava tahliyesi için alçak noktalara tahliye (boşaltım) vanası, yüksek noktalara vantuz (hava tahliye vanası) konulması gerektiğinden bu takdirde sistem hem pahalı olur, hemde işletme güçlükleri doğar.

47 Zira yüksek noktalarda toplanan havayı tahliye edecek vantuzların fonksiyonlarını her zaman tam olarak yapacakları söylenemez. Bu mahzuru bertaraf etmek üzere boru daha derine döşenerek düz bir çizgiden ibaret olan (2) No.lu güzergah teşkil edilebilir.

48

49 Fakat boruları bu derinliğe indirmek pahalı olduğundan, kazı ve dolgu hacimlerini dengelemek üzere, mümkünse bu ikisi arasında bir güzergah tercih edilmelidir. (Şekil 6-3 de 3 no.lu güzergah)

50

51 Şekil 6-3. İsale hattının boykesitinin geçirilmesi

52 Şekil 6-5. Düz yerlerde isale hattı boykesitine verilecek şekil

53 Düz yerlerde boru hattına yapay eğim verilerek testere dişi gibi bir boykesit tatbik edilir. Testere dişi profilinin tepe noktalarına vantuz, çukur noktalarına ise boşaltım (tahliye) vanası konur.

54 Bunların sayısını azaltmak ve hendek derinliğini asgaride tutmak için boru eğimi 0,002 ye kadar düşürülebilir(şekil 6-5).

55 Yukarıda açıklandığı gibi, alçalan boru kolu, çıkış kısmından daha dik yapılmalıdır. Bu sebeple mümkünse, bu kısımda eğim, 0,005 büyük olmalıdır. İniş kısmının kısa, çıkış kısmının uzun olması arzu edilir.

56 Şekil 6-5. Düz yerlerde isale hattı boykesitine verilecek şekil

57 Şekil 6-6a. Bir isale hattında hava toplanmasının doğurduğu zararlar

58 Vantuzların konmaması halinde özellikle hidrolik bakımdan yüksek noktalarda toplanan hava boru kesitini daraltır ve Şekil 6-6a da görüldüğü gibi, piyezometre çizgisi boru eksenine paralel olacak şekilde yüksek noktaların mansabına doğru yayılır.

59 Şekil 6-6b.

60 Havanın sebep olduğu yük kaybı bu kısmın uzunluğu ile boru ekseninin yatayla yaptığı açının sinüsü çarpımına eşittir. (h = L. sinα). Eğer bu durum devam ederse hava boru kesitini tamamen kaplar ve Şekil 6-6b deki durum ortaya çıkarak h 1 = h 2 olur.

61 Yani hava kitlesi her iki taraftan da eşit basınçlara maruz kalarak hidrostatik durum meydana gelir ve boru hattı hiç su iletmez olur. Eğer iyi bir hava tahliyesi yapılmazsa bu limit durum yerine suyun depoya kesik kesik akması olayı ile karşılaşılır.

62 Şekil 6-4. Bir isale hattı boykesitinde işletme teçhizatının yerleştirilmesi

63 İsalede işletme organları

64 Basınç Tarifleri

65 1. İşletme Basıncı Fiilen mevcut olan veya müsaade edilen izafi (relatif) basınca işletme basıncı denir. Müsaade edilen işletme basıncı normal işletme şartları altında borunun sürekli olarak maruz kaldığı en yüksek relatif basınçtır. Cazibe ile isalede maksimum statik basınç, terfili isalede ise maksimum dinamik basınç bu değerler dikkate alınmalıdır.

66 2. Fabrika Basıncı Bu basınç, boru veya donatımı imal eden fabrikanın borunun mukavemet ve geçirimsizliğini kontrol için uygulanan izafi basınçtır. Genel olarak aşağıda açıklanacak olan deney basıncından daha büyük bir değerdir. Fabrika basıncı, boruyu imal eden firmayı alakadar eder ve imalatçı, bu garanti altında borusunu piyasaya arz eder.

67 3. Deney Basıncı Bu basınç, tamamlanmış bir boru hattında, yapı yerinde uygulanan basınçtır. 300 m yi geçmeyen boru kısımlarına uygulanır. Bağlantıları yapılmış bir boru hattında, hendek toprakla kapatılmadan önce, iş yerinde uygulanır. Normal işletme basıncının %50 üstünde bir basıncın en az 30 dakika tatbik edilmesi tavsiye edilir. Bu deney, bağlantıların su sızdırıp sızdırmadığını, nakli ve döşenme sırasında çatlayan ve hasara uğrayan boru kısımlarının mevcut olup olmadığını gösterir.

68 6.8. BORULARIN ÜSTÜNDEKİ DOLGU YÜKSEKLİĞİ

69 İsale hatları, genel olarak zeminlerin donma derinliğinin altına döşenmelidir. Bununla beraber su hareket halinde kaldıkça pek az donma tehlikesi mevcuttur. Üzerinden ağır vasıtaların geçtiği yerlerde, trafik ve zemin yüklerini de hesaba katmak gerekir.

70 İller Bankası nın Şehir ve Kasabaların İçme Suyu Projelerinin Hazırlanmasına Ait Yönetmelik isimli yayınına göre, isale ve şebekelerde don, darbe ve ısı etkileri göz önünde tutularak, boru üstü ile zemin yüzeyi arasında 1,00 m bir mesafe kalacak şekilde borular hendek içine döşenirler.

71 Ancak 2000 m kotunun üstündeki yerlerde, bu derinlik 1,25m alınır. Yer altı suyunun çok yukarıda ve zemine yakın olması halinde, imkan varsa dolgu yapılarak boru hattı su seviyesinin üstüne çıkarılır. Buna imkan yoksa, idarenin görüşü alınarak hendek derinliği azaltılabilir.

72 6.9. İsale Hatlarının Hidrolik Hesabı

73 6-9.1 Boykesitin Geçirilmesi ve Boru Çapının Tayini Köylere ve ufak yerleşme merkezlerine mm çaplı borularla su getirmek yeterli görülebilir. Fakat bir müddet sonra, borularda yumrulanma ve eskime sebebiyle debi önemli nispette azalacağından,isale hattında 60 mm den daha küçük boru çapı kullanılmaması, hatta bu değerin 80 ilâ 100 mm ye çıkarılması tavsiye edilmektedir.

74 Şekil İsale hatlarında mansap şartlarına göre serbest yüzeyli ve basınçlı akımların teşekkülü a) Vananın yeteri kadar kapalı olması hali

75 Şekil 6-18b. b) Vananın tamamen açık olması hali

76 Not: Boru boyu olarak yatay uzunluk alınabilir. Bütün hesaplarda yersel yük kayıpları ihmal edilecek ve sürekli kayıplar Hazen-Williams cetvelleri yardımıyla bulunacaktır.

77 Mesela, yaz aylarında maksimum günlük su sarfiyatı 200 lt/n/g ve nüfusu 10,000 olan bir kasabada, su alma yeri ile hazne arasındaki boru hattı profili Şekil 6-18 de gösterildiği gibi olsun.

78 Boru boyu olarak yatay boru alalım. Piyasada mevcut boru çaplarının 80,100,125,150,200, 250 mm şeklinde olduğunu kabul edelim. Maksimum günlük su sarfiyatı = 200 lt/n/g (max q g ) Nüfus=10, 000

79 Q 23,4lt / Düktil Font boru seçelim (C=95) Q J 23, ,63 0,279CD J 10m ,01 0, ( D) 2,63 sn 0,54 (0,01) 0,54 D 2,63 0, ,63ln D ln(0,01052) D 0,1769m 177mm

80 177 mm den büyük standart bir boru çapını (D = 200mm) seçmek gerekecektir. 23, , (0,20) 2,63 ( J ) 0,54 J 0,54 0,0603 ln J 5,2002 J 0,00552 JL 0, ,52m 10m

81 V Q A (0,6m 2 V 2g 23, ,738m / sn 2 (0,2) 4 / sn V 1,8 m / sn) hız yüksekliği ihmal edilirse, vananın girişinde piyezometre kotu 100-5,52 = 94,48 m. Buna göre 94,47-90,00 = 4,47 m lik yük vanadan geçerken kırılacaktır.

82 Buna göre vananın ne kadar kısılması gerektiği bulunabilir. 2 V h 2g 0,736 2g 2 4,47m; 4,47 0, (6-8) Tablo 6-4 de bu değere tekabül eden d/d kapanma oranının 1/8 den de küçük olduğu anlaşılmaktadır.

83 Tablo 6-4. Sürgülü Vanalarda Meydana Gelen Yük Kayıplarını Hesaplamaya Yarayan ξ Değerleri Vananın ξ Değerleri Anma Vananın Açılma Oranı d/d Çapı D (mm) 1/8 1/4 3/8 1/2 3/ ,5 5,6 5,3 5,2 5,1 3 2,6 2,4 2,3 2,2 0,68 0,55 0,49 0,47 0,47 0,16 0,14 0,12 0,10 0,07

84 Vana lüzumundan fazla kısıldığı zaman, yük kaybı artar, piyezometre çizgisinin eğimi ve bu sebeple iletilen debi azalır. Menbanın fazla gelen debisi ise dolu savaktan dışarı taşar. Vananın lüzumundan fazla veya tamamen açılması hali aşağıda açıklanacaktır.

85 Piyezometre çizgisinin boru hattını kestiği B noktasından itibaren menbaa doğru borunun kendi eğimi J = 0,00553 den büyük olduğundan burada boru kısmen dolu olarak akar. (Şekil 6-18 b)

86 Bu durum pratikte büyük işletme arızaları doğurur. Zira çoğu kere, özellikle büyük çaplı boru hatlarında akım bu kısımda sel rejimindedir. Dolu olan alt kısımda ise akım nehir rejiminde olduğundan arada hidrolik sıçrama olur.

87 Su ile birlikte devamlı hava akarak abonelerin şikayetine yol açar. Ayrıca hava girmesi sebebiyle akımın rejimi değişir. Suyun depo veya maslağa akışı, kısa fasılalarla kesik kesik olur.

88 Şekil 6-18b. b) Vananın tamamen açık olması hali

89 İller bankasınca uygulanan şehir ve kasabalara getirilecek İçme Suyu Projelerinin Hazırlanmasına Ait Yönetmelik e göre, isale hattının her noktasında suyun basınçlı akması için boruların maslak veya depo girişlerine birer ayar vanası konulmalıdır.

90 Maslaklar, basıncı atmosfer basıncına düşüren tesislerdir. (Şekil 6-20). Basit bir maslağın boykesiti ve toplanan havanın tahliye şekli

91 İçme suyu isale tesislerinde maslaklara giriş vanası konmadığı takdirde eğimin fazla olduğu yukarı kısımlarda, serbest yüzeyli akımlar meydana gelir.

92 Depo veya maslağa giriş basıncının meydana gelebilmesi için vananın ne kadar kısılması ve bu maksatla vana volanına kaç tur yaptırılması gerekeceğinin hesaplanması gerekir.

93 Halbuki tatbikatta ne bu hesap yapılmakta ve ne de bu işi yapacak işletme personeli bulunabilmektedir. Şimdi, bu yüzden vananın tamamen açık bırakıldığını düşünelim.

94 Bu takdirde vana kaybı olmayacağından piyezometre çizgisi hazne veya maslaktaki su seviyesinden başlar ve gene aynı J=0,00553 eğimine sahiptir.

95 Şekil 6-18b. b) Vananın tamamen açık olması hali

96 Şekil İsale hatlarında mansap şartlarına göre serbest yüzeyli ve basınçlı akımların teşekkülü a) Vananın yeteri kadar kapalı olması hali

97 Problem 6-1, Sayfa cm çaplı bir isale hattı ile bir yamaç menbaının suları bir depoya iletilmektedir (Şekle bakınız). Menbaın debisi yaz aylarında 100 lt/sn, kış aylarında ise 200 lt/sn dir. 1.Bu isale hattı ile yaz ve kış aylarında iletilebilecek debileri hesaplayınız. 2.Depo giriş vanasının tamamen açık olması halinde yaz ve kış ayları için ayrı ayrı piyezometre çizgilerini çiziniz ve J miktarını belirtiniz. 3.Depo giriş vanası tarafından kırılması gereken basıncı hesaplayınız. Denklemler: Q = 0,279 C D 2,63 J 0,54, C = 95

98 Misal 6-2. Şekil 6-4 de görülen isale hattı D=150 mm çaplı bir borudan meydana gelmekte ve bir menbanın suyunu bir depoya cazibe ile iletmektedir. Dolu savak kotu ve toplama odası şeklinde gösterilmiştir. Depoya girişteki vana tamamen açık olup, su getiren borunun ucu serbest olarak atmosfere açılmaktadır.

99 Şekil 6-4. Bir isale hattı boykesitinde işletme teçhizatının yerleştirilmesi

100 a) Bu boru hattı ile iletilebilecek maksimum debiyi bulunuz. Hat boyunca piyezometre çizgilerini gösteriniz. Bu debinin, senelik ortalama su sarfiyatı 150 lt/n/g ve gelecekteki nüfusu olan bir kasabanın ihtiyacına yeterli olup olmadığını hesaplayınız.vantuzların gereği gibi çalışmaması halinde meydana gelebilecek durumu açıklayınız.

101 b) 4 noktasına vantuz yerine bir hava tahliye tulumbası (vakum pompası) konması halinde iletilebilecek debiyi hesaplayınız. c) Menbaın debisinin Q=15 lt/sn ve Q=30 lt/sn olması halinde ortaya çıkan durumu, her iki debi için piyezometre kotlarını hesaplamak suretiyle açıklayınız. d) İsale hattının donatımını gösteriniz.

102 M ve 4 noktası kotları yardımıyla J , D=150 mm, C=95 22, ,01704 Q 2,63 0,279CD J 0,54 Q (0,279)(95)(0,15) 2,63 (0,01704) 0,54 0,02002m 3 / sn 20lt / sn

103 Q 0,02 V 1,132m / 2 A (0,15) 4 sn Depoya girişte piyezometre kotu 200-0,01704x4000=131,84 m

104 Vana tarafından kırılması gereken hidrolik yük =131,84-120=11,84 m MaxQihtiyaç , ,1 lt / sn 20lt / sn O halde isale hattı ihtiyacı karşılamayacaktır.

105 b) J ,020 D=150 mm C=95 Q 2,63 0,279CD J 0,54 Q (0,279)(95)(0,15) 2,63 (0,020) 0,54 0,02183 m 3 / lt 21,83lt / sn Q V 1,235m / A sn

106 En büyük negatif basınç 4 noktasında meydana gelir. Piyezometre kotu= x0,02=174 m Negatif basınç=177,85-174,00=3,85 m

107 C: Q=15 lt/sn D=150 mm, C=95 Q 2,63 0,279CD J 0,54 2,63 0,015 (0,279)(95)(0,15) ( J ) 0,54 J 0, ,01 Q=30 lt/sn>(qmax=20 lt/sn) fazla gelen debi (30-20=10 lt/sn) toplama odasının dolu savağından taşar.

108 Misal 6-3 Boy kesidi Şekil 6-21 de verilen iletim hattı, maksimum günlük su sarfiyatı 165 lt/n/g ve gelecekteki nüfusu 9800 olan bir kasabanın haznesine su iletmektedir. Bütün iletim hattı boyunca aynı çapta düktil font boru kullanılacağına göre:

109 Şekil İsale hatlarında aşırı basınçların düşürülmesi

110 a)gerekli boru çapını hesaplayarak güzergah üzerindeki lüzumlu donatım organlarını gösteriniz ve vanalar tarafından kırılacak basınçları hesaplayınız. b)vanaların tamamen açık bırakılması halinde piyezometre çizgilerini çizerek doğabilecek mahzurları belirtiniz. Not: Standard boru çapları:60,80,100,125,150,200 mm, maksimum hız 2m/sn, maksimum statik basınç 80 m dir.

111 K-M arası Q 18,7lt / Q 2,63 0,54 0,279CD J sn 18, , D 2, ,54 D 2,63 0, D 0, 117m

112 D=125 mm seçelim V 18, (0,125) / 4 2 1,524m / sn Q 2,63 0,54 0,279CD J 18, (0,279) 0,54 J 0, ,63 95 (0,125) J 0, 54 J 0,0365

113 M noktasında Piyezometre kotu x 0, ,6 m 172m M noktasındaki işletme basıncı m M noktasındaki vana tarafından kırılması gereken basınç= 22 m

114 2 noktasında Piyezometre Kotu x0, ,9 179m 2 noktasında işletme basıncı m H noktasında işletme basıncı 3m 'uygun' 0, ,446m 150 -

115 6-10 İsale Hatlarında İşletme Teçhizatları

116 İsale Hatlarında İşletme Teçhizatları Tecrübe, muayene ve tamir amacıyla isale hatlarının bazı kısımlarını ayırarak sularını boşaltmak gerekebilir. Bazı durumlarda boru içinde biriken havanın alınması gerekir. Bütün bunlardan dolayı isale hatlarında tevkif (kapatma), tahliye vanaları, vantuzlar gibi işletme teçhizatına ihtiyaç vardır.

117 İsalede işletme organları

118

119 Şekil İsale hatlarında aşırı basınçların düşürülmesi

120 a) Tevkif (Kapatma) Vanaları: Basınçlı isale hatlarında tevkif vanaları, boru hattının yerçekimi ile tahliye müddetinin 2 ilâ 3 saati geçmesi durumlarında, bu boşaltma süreleri esas alınarak uygun aralıklarla tevkif vanaları yerleştirilir.

121

122 Vanaların yerleştirilmesi

123 b) Tahliye (boşaltma) vanaları İsale hattının alçak noktalarına tahliye vanaları konur. Boşaltılan sular cazibe ile uygun yerlere verilir. Tahliye vanalarının kullanılmış su mecraları ile doğrudan doğruya hiçbir bağlantısı olmamalıdır.

124 c) Basınç Kırıcı Vanalar: Basınç kırıcı vanalar, maslak veya hazne girişlerine, basınç kırmak maksadıyla yerleştirilir. Ayrıca şebekelerde meydana gelecek büyük basınçları düşürmek için kullanılır.

125 d)hava Vanaları (Vantuzlar): Basınçlı isale hatlarında boru içlerinde özellikle yüksek noktalarda biriken havayı boşaltmak için vantuz kullanılır. İsale hatlarında hava birikmesi iki sebepten ileri gelir. Birincisi isale hattının doldurulması esnasında tepe noktalarda hava birikmesi olabilir.

126

127 İkincisi, isale hattının yüksek noktalarında su basıncı azaldığından buralarda suda çözünmüş halde bulunan gazlar sudan ayrılarak birikirler.

128 e) Maslaklar (Basınç Düşürme Odaları): Basıncı, atmosfer basıncına düşürmek için maslak veya basınç düşürme odaları yapılır.

129 Antalya İçme Suyu Dağıtım Şebekesi 6. Kentsel Altyapı Sempozyumu, 2011, Antalya 129

130 İsale hattı boykesiti ve piyezometre çizgileri çizildikten sonra bazı yerlerde basınç fazla olabilir, bu taktirde buralara daha yüksek mukavemetli borular konabilir. Bu ise maliyetin artmasına sebep olur.

131 Böyle durumlarda basınç kırma odalarının konması daha uygun olur. Bunlar bir havuzdan ibaret olup, giriş, çıkış, dolu savağı ve tahliye boruları ile teçhiz edilmiştir. 5 ilâ 10 lt/sn lik debiler için bir basınç düşürme odasına ait resimler Şekil 6.20 de verilmiştir.

132 (Şekil 6-20). Basit bir maslağın boykesiti ve toplanan havanın tahliye şekli

133 İsale hatlarında kullanılan bir basınç düşürücü (maslak)

713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1

713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1 713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1 Teslim tarihi:- 1. Bir şehrin 1960 yılındaki nüfusu 35600 ve 1980 deki nüfusu 54800 olarak verildiğine göre, bu şehrin 1970 ve 2010 yıllarındaki nüfusunu (a) aritmetik artışa

Detaylı

KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ 1. ÖDEVİ

KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ 1. ÖDEVİ KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ 1. ÖDEVİ Soru 1: Zemin boy kesiti şekilde verilen serbest yüzeyli akiferde açılacak bir d= 0.8 m çaplı bir kuyudan; a) Çekilebilecek optimum debiyi, b) Bu kuyunun

Detaylı

BAHAR YARIYILI KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ ÖDEV I

BAHAR YARIYILI KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ ÖDEV I 2015-2016 BAHAR YARIYILI KENTSEL ALTYAPI SİSTEMLERİNİN HİDROLİĞİ ÖDEV I Öğrenci Numarası 060410ba (b ve/veya a 0 ise 5 olarak alınacak.) (NOT 1: ÖDEVLER 1. YILİÇİ SINAV GÜNÜ TOPLANACAK OLUP, DAHA SONRA

Detaylı

İ Ç M E S U Y U ŞE B E K E L E R İ

İ Ç M E S U Y U ŞE B E K E L E R İ B Ö L Ü M 5 İ Ç M E S U Y U ŞE B E K E L E R İ Bir meskun bölgeye su, bir boru ağı sistemi ile dağıtılır. Buna su şebekesi denir. Su şebekesi hazneden sonra gelir. Şebeke ile hazne arasında su dağıtmayan,

Detaylı

BAÜ Müh. Mim. Fak. İnş. Müh. Böl. HAZNELER (DEPOLAR)

BAÜ Müh. Mim. Fak. İnş. Müh. Böl. HAZNELER (DEPOLAR) VI. BÖLÜM HAZNELER (DEPOLAR) Kaptajdan isale hatları ile alınan sular bir haznede biriktirildikten sonra sarfiyat yerlerine dağıtılır. Gerçekte hazneler isale ile arasında bir düzenleme yapısıdır. Dolayısı

Detaylı

b. Gerek pompajlı iletimde, gerekse yerçekimiyle iletimde genellikle kent haznesine sabit bir debi derlenerek iletilir (Qil).

b. Gerek pompajlı iletimde, gerekse yerçekimiyle iletimde genellikle kent haznesine sabit bir debi derlenerek iletilir (Qil). 4. GÜNLÜK DÜZENLEME HAZNESİ TASARIMI 4.1. Düzenleme İhtiyacı: a. Şebekeden çekilen debiler, iletimden gelen debilerden günün bazı saatlerinde daha büyük, bazı saatlerinde ise daha küçüktür. b. Gerek pompajlı

Detaylı

CEV306-SU TEMİNİ VE ATIKSULARIN UZAKLAŞTIRILMASI YIL İÇİ UYGULAMASI (1+2=2)

CEV306-SU TEMİNİ VE ATIKSULARIN UZAKLAŞTIRILMASI YIL İÇİ UYGULAMASI (1+2=2) CEV306-SU TEMİNİ VE ATIKSULARIN UZAKLAŞTIRILMASI YIL İÇİ UYGULAMASI (1+2=2) Sorumlu Öğretim Üyeleri ve Yardımcı Öğretim Elemanları: A Grubu Doç. Dr. Senar AYDIN Arş. Grv. Havva KILIÇ B Grubu Yrd. Doç.

Detaylı

Su Temini ve Sistem Tasarımı Adı Soyadı: Öğrenci No: SORU 1) Verilenler: SORU 2) a) b) c) SORU 3) Soru 4) (Çözüm çift kollu olarak yapılacaktır.

Su Temini ve Sistem Tasarımı Adı Soyadı: Öğrenci No: SORU 1) Verilenler: SORU 2) a) b) c) SORU 3)  Soru 4) (Çözüm çift kollu olarak yapılacaktır. S. Ü. Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Sistem Tasarımı Dersi Ara Sınavı - 9..0 Adı Soyadı: 4 Toplam Öğrenci No: SORU ) Nüfusu 6000, ortalama günlük su sarfiyatı 00 L/kişi-gün

Detaylı

İÇME SUYU HAZNELERİ 01.12.2011 İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI

İÇME SUYU HAZNELERİ 01.12.2011 İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI B Ö L Ü M 4 İÇME SUYU HAZNELERİ İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI Sarfiyatların Dengelenmesi Şebekedeki sarfiyat salınımlarının düzenlenmesi gelir. Günün çeşitli saatlerinde şebekede kullanılan su isaleden

Detaylı

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği

Detaylı

CEV311 SU TEMİNİ DERSİ PROJE KILAVUZU

CEV311 SU TEMİNİ DERSİ PROJE KILAVUZU CEV311 SU TEMİNİ DERSİ PROJE KILAVUZU Genel Kurallar Proje bir yerleşim merkezine su temini, temin edilen suyun kaynaktan yerleşim merkezine iletimi ve suyun yerleşim bölgesine dağıtımı tesislerinin projelendirilmesini

Detaylı

SU TEMİNİ VE KANALİZASYON

SU TEMİNİ VE KANALİZASYON SU TEMİNİ VE KANALİZASYON İÇME SUYU HAZNELERİ Erciyes Üniversitesi İnşaat Mühendisliği 06 İÇME SUYU HAZNELERİNİN İNŞA AMAÇLARI. Sarfiyatların Dengelenmesi. İşletme Emniyeti. Gerekli Basıncın Temini 4.

Detaylı

1 L=50 m. 2 L=60 m. 3 L=50 m. A=0,25 ha. A=0,2 ha. (90 m)

1 L=50 m. 2 L=60 m. 3 L=50 m. A=0,25 ha. A=0,2 ha. (90 m) KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01-013 BAHAR YARIYILI SU TEMİNİ VE ÇEVRE SAĞLIĞI BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 1/06/013 Adı Soyadı: Soru 1: Şekilde boy kesiti verilen isale

Detaylı

ÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır.

ÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır. SORU 1) Şekildeki (silindir+piston) düzeni vasıtası ile kolunda luk bir kuvvet elde edilmektedir. İki piston arasındaki hacimde yoğunluğu olan bir akışkan varıdr. Verilenlere göre büyük pistonun hareketi

Detaylı

KANALİZASYON HESAP TABLOSUNUN DOLDURULMASI 1.Kolon: Kanal Başlangıç ve bitiş kodları 2.Kolon: Kanal Uzunluğu (m) 3.Kolon: Hesap yapılan bölge no

KANALİZASYON HESAP TABLOSUNUN DOLDURULMASI 1.Kolon: Kanal Başlangıç ve bitiş kodları 2.Kolon: Kanal Uzunluğu (m) 3.Kolon: Hesap yapılan bölge no KANALİZASYON ESAP TABLOSUNUN OLURULMASI.Kolon: Kanal Başlangıç ve bitiş kodları 2.Kolon: Kanal Uzunluğu (m) 3.Kolon: esap yapılan bölge no 4.Kolon: Kanal birim boyuna gelen debi (q=lt/sn/m) 5.Kolon: Kanal

Detaylı

ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ

ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden

Detaylı

V. BÖLÜM SULARIN İLETİLMESİ (İSALE)

V. BÖLÜM SULARIN İLETİLMESİ (İSALE) V. BÖLÜM SULARIN İLETİLMESİ (İSALE) 5.1 İSALE HATLARININ SINIFLANDIRILMASI Suyun temin edileceği kaynak seçildikten sonra sıra kaynakta derlenen suların ihtiyaç bölgesine taşınmasına gelir. Suyu kaynaktan

Detaylı

GÜZ YARIYILI CEV3301 SU TEMİNİ DERSİ TERFİ MERKEZİ UYGULAMA NOTU

GÜZ YARIYILI CEV3301 SU TEMİNİ DERSİ TERFİ MERKEZİ UYGULAMA NOTU 2018-2019 GÜZ YARIYILI CEV3301 SU TEMİNİ DERSİ TERFİ MERKEZİ UYGULAMA NOTU Su alma kulesinin dip kısmında çıkılacak olan iletim borusuyla Q max 1,31 m 3 /sn olan su, kıyıdaki pompa istasyonuna getirilecektir.

Detaylı

Antalya Konyaaltı Bölgesi İçme Suyu Kalitesinin İzlenmesi ve Yönetimi

Antalya Konyaaltı Bölgesi İçme Suyu Kalitesinin İzlenmesi ve Yönetimi Antalya Konyaaltı Bölgesi İçme Suyu Kalitesinin İzlenmesi ve Yönetimi Prof. Dr. Habib Muhammetoğlu Akdeniz Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Antalya Proje Süresi: Temmuz 2008 Ocak 2011 Projeyi Destekleyen:

Detaylı

S U L A R I N İ L E T İ L M E S İ

S U L A R I N İ L E T İ L M E S İ B Ö L Ü M 3 S U L A R I N İ L E T İ L M E S İ Şehir ve kasabaların içme ve kullanma suyu ihtiyacını sağlamak için kaptajdan alınan suyun, sarfedileceği yer civarındaki haznelere veya tasfiye tesislerine

Detaylı

AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ

AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40

Detaylı

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI BORULARDA VE HİDROLİK ELEMANLARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI DENEY FÖYÜ 1. DENEYİN AMACI Borularda

Detaylı

ÇÖZÜMLER ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Uygulama VII

ÇÖZÜMLER ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Uygulama VII Soru 1 : Şekildeki hazne boru sisteminde; a- 1, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p 1=28.94 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p

Detaylı

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ KONYA ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ Doç. Dr. Senar AYDIN Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü V-HAFTA 17.12.2015 1 SULARIN ARITILMASI

Detaylı

Akışkanların Dinamiği

Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR-II BORU ve DİRSEKLERDE ENERJİ KAYBI DENEYİ 1.Deneyin Adı: Boru ve dirseklerde

Detaylı

Müh. Fak., Çevre Müh. Böl.

Müh. Fak., Çevre Müh. Böl. CMC 3206 Kanalizasyon Sistemlerinin Tasarımı 1. Ders KANAL TASARIMI, Mühendislik Fakültesi Çevre Müh. Böl. Çağış/Balıkesir agunay@balikesir.edu.tr ahmetgunay2@gmail.com +90 505 529 43 17 ATIKSU KANALLARINDA

Detaylı

ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Kanalizasyon Şebekesi

ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Kanalizasyon Şebekesi ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Kanalizasyon Şebekesi Dr. Öğr. Üy. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanalizasyon Şebekesi Kullanılmış sular, kanalizasyon şebekesi ile atıksu arıtma tesisine

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Akışkanlar Mekaniği Genel Laboratuvar Föyü Güz Dönemi Öğrencinin Adı Soyadı : No : Grup

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB 305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI - 1

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB 305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI - 1 ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB 305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI - 1 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ DENEY FÖYÜ (BORULARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI) Hazırlayan: Araş. Gör.

Detaylı

Q şeb = 1,5 Q il + Q yangın debisine ve 1 < V < 1,3 m/sn aralığında bir hıza göre

Q şeb = 1,5 Q il + Q yangın debisine ve 1 < V < 1,3 m/sn aralığında bir hıza göre 6. ĠÇME SUYU DAĞITIM ġebekesġ TASARIMI 6.1. Dağıtım ġebekesinin OluĢturulması a) Ana Boru (İsale) Hattı: Q şeb = 1,5 Q il + Q yangın debisine ve 1 < V < 1,3 m/sn aralığında bir hıza göre uygun çap (D şeb

Detaylı

Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar

Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar Kanalların kapasitesi, akış kesitinin ve su hızının bir fonksiyonudur. Su hızı büyük ölçüde kanal eğimine bağlıdır. Kanal enkesiti ve kanalın eğiminin sabit olmasına

Detaylı

Akışkanların Dinamiği

Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.

Detaylı

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 30.04.2013

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 30.04.2013 Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 30.04.2013 1. Hm, Monometrik Yüksekliği Hesapla Hm = GBK X + JxL + GB dir. Burada; Hm : Monometrik yükseklik (terfi basma yüksekliği), (m). GBK : Hat sonundaki deponun giriş

Detaylı

T = ----- = 1.5'"60 '"60 = ----=== Cd *a *.J2gz 0.6*a *..)19.62*4

T = ----- = 1.5'60 '60 = ----=== Cd *a *.J2gz 0.6*a *..)19.62*4 Sii Getirme ve Kanalizasyon Uygulamalan 185 Poleni formülüne göre Cd = 0.6 için; Q = 3.*Cd *b * hl5 *J2i = 0.08 = 3.*0.6* (n* D) * (0.08l5 *..)19.62 3 3 D= 3*0.08 =0.76m 2 * 0.6 * n * (0.08)15 *..)19.62

Detaylı

Kanalizasyon Şebekesi ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon

Kanalizasyon Şebekesi ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Kanalizasyon Şebekesi ÇEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanalizasyon Şebekesi Kullanılmış sular, kanalizasyon şebekesi ile atıksu arıtma tesisine

Detaylı

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TC ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEBİ ÖLÇÜM DENEYİ Hazırlayan DoçDr Bahattin TOPALOĞLU SAMSUN DEBİ ÖLÇÜM DENEYİ DENEYİN AMACI Bu deneyin amacı dört farklı

Detaylı

M İ M K O MÜHENDİSLİK İMALAT MÜŞAVİRLİK KOORDİNASYON ve TİCARET A.Ş

M İ M K O MÜHENDİSLİK İMALAT MÜŞAVİRLİK KOORDİNASYON ve TİCARET A.Ş ALTYAPI SİSTEMLERİNİN PLANLAMASI PLANLAMA, PROJELENDİRME, TEKNİK İNCELİKLER Hüseyin KARIŞAN Çevre Mühendisi (İTÜ) Kısıklı Büyükçamlıca Cad. Başçay Sok. No: 16 Üsküdar İSTANBUL Tel: 0216 422 67 34 36 Fax:

Detaylı

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 06.04.2015

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 06.04.2015 Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 06.04.2015 1. Hm, Monometrik Yüksekliği Hesapla Hm = GBK X + JxL + GB...[1] dir. Burada; Hm : Monometrik yükseklik (terfi basma yüksekliği), (m). GBK : Hat sonundaki deponun

Detaylı

ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. KanalizasyonŞebekelerinde Hidrolik Hesaplar

ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. KanalizasyonŞebekelerinde Hidrolik Hesaplar 9.3.08 ÇE34 Yağmursuyu ve Kanalizasyon KanalizasyonŞebekelerinde Hidrolik Hesaplar r. Öğr. Üy. Özgür ZEYAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanalizasyon İçinde Akışı Etkileyen Faktörler Eğim Akışın kesit

Detaylı

Taşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr.

Taşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr. Taşınım Olayları II MEMM009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi 07-08 bahar yy. borularda sürtünmeli akış Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü Laminer

Detaylı

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON 8 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Su Ürünleri Teknolojileri Su temini Boru parçaları

Detaylı

2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI

2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI 2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI 2.6.4.4. Tesis yük kaybı eğrisinin değişik durumları Pompaj tesislerinde tesis yük kaybı eğrileri değişik alternatifler altında incelenebilir. Boru hatlarında kullanılan borular

Detaylı

3. YÜZEYSEL SULARDAN SU ALMA

3. YÜZEYSEL SULARDAN SU ALMA 3. YÜZEYSEL SULARDAN SU ALMA Akarsu veya göllerin yakınında bulunan beldeler, eer akarsuyun debisi veya göl yada rezervuarın kapasitesi senenin bütün mevsimlerinde gerekli miktarda suyu çekmeye yeterli

Detaylı

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır: 2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi

Detaylı

1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz.

1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz. Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, 2. Ara Sınavı Soruları 10.12.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20) 5 (20)

Detaylı

Prof.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ Yrd.Doç.Dr.Süheyla TONGUR Arş.Grv.Mehmet TÜRKYILMAZ. Nüfuslar 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000

Prof.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ Yrd.Doç.Dr.Süheyla TONGUR Arş.Grv.Mehmet TÜRKYILMAZ. Nüfuslar 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 S.Ü. Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Sistem Tasarımı Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı Uygulaması Sorumlu Öğretim Elemanı ve Yardımcı Öğretim Elemanları Prof.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ

Detaylı

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru

Detaylı

ÖRNEK PROJENİN HİDROLİK HESAPLARI: HİDROLİK BOYUTLANDIRMAYA ESAS KAPASİTE DEĞERLERİ. DİZAYN KAPASİTESİ m 3 /gün. Havalandırma 42 500 0,492 -

ÖRNEK PROJENİN HİDROLİK HESAPLARI: HİDROLİK BOYUTLANDIRMAYA ESAS KAPASİTE DEĞERLERİ. DİZAYN KAPASİTESİ m 3 /gün. Havalandırma 42 500 0,492 - Pnömatik Sistem Hava Kompresörü Tesisteki tüm pnömatik kapak ve vanaların operasyonunda kuru ve temiz havayı temin edecektir. Tank basıncına göre otomatik olarak devreye girip çıkacaktır. Gerekli emniyet

Detaylı

TAŞKIN KONTROLÜ. Taşkınların Sınıflandırılması Taşkın Kontrolü

TAŞKIN KONTROLÜ. Taşkınların Sınıflandırılması Taşkın Kontrolü TAŞKIN KONTROLÜ Akarsuyun yatağından taşarak çevredeki arazileri ve yerleşim birimlerini su altında bırakması taşkın olarak tanımlanır. Taşkın Kontrolü Taşkınların Sınıflandırılması Oluşturan sebeplere

Detaylı

ÇÖZÜMLER. γ # γ + z A = 2 + P A. γ + z # # γ # = 2 + γ # γ + 2.

ÇÖZÜMLER. γ # γ + z A = 2 + P A. γ + z # # γ # = 2 + γ # γ + 2. Soru : Şekildeki hazne boru sisteminde; a-, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p =28.9 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p 3=26.98

Detaylı

SU TEMİNİ VE KANALİZASYON

SU TEMİNİ VE KANALİZASYON SU TEMİNİ VE KANAİZASYON İ Ç M E S U Y U Ş E B E K E E R İ Erciyes Üniversitesi İnşaat Mühendisliği 2016 Bir meskun bölgeye su, bir boru ağı sistemi ile dağıtılır. Buna su şebekesi denir. Su şebekesi hazneden

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR -I BERNOULLİ DENEYİ FÖYÜ 2014 1. GENEL BİLGİLER Bernoulli denklemi basınç, hız

Detaylı

Sürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4

Sürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4 Sürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4 Su Kayıplarının Temelleri ve Yönetimi İçerik 1. Giriş bilgileri 2. Su kayıplarının tespiti 3. Su kayıplarını azaltma yöntemleri 4. Su kayıplarının azaltılması için gerekli

Detaylı

AKIŞ REJİMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI KRİTİK DERİNLİK KAVRAMI

AKIŞ REJİMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI KRİTİK DERİNLİK KAVRAMI AKIŞ REJİMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI KRİTİK DERİNLİK KAVRAMI Açık kanallarda akış, yerçekimi-eğim ortak bileşeni nedeniyle oluşur, bu nedenle kanal taban eğiminin sertliği (dikliği), kesinlikle akışın hızını

Detaylı

Io 2 = Io 1 =0.0016

Io 2 = Io 1 =0.0016 AÇIK KANAL HİDROLİĞİ 4 / Su yüzü Profilleri Soru : Dikdörten kesitli kanalda Q0 m /s, B4 m, k50 dir Kanal tabanı şekilde österildiği ibi farklı taban eğimine sahiptir Kanalın üç farklı kısmındaki üniform

Detaylı

ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. KanalizasyonŞebekesinin Projelendirilmesi

ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. KanalizasyonŞebekesinin Projelendirilmesi ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon KanalizasyonŞebekesinin Projelendirilmesi Dr. Öğr. Üy. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Proje İçin Gerekli Ön Bilgiler Projenin ömrü Nüfus projeksiyonu Atık

Detaylı

Ercan Kahya. Hidrolik. B.M. Sümer, İ.Ünsal, M. Bayazıt, Birsen Yayınevi, 2007, İstanbul

Ercan Kahya. Hidrolik. B.M. Sümer, İ.Ünsal, M. Bayazıt, Birsen Yayınevi, 2007, İstanbul Ercan Kahya 1 Hidrolik. B.M. Sümer, İ.Ünsal, M. Bayazıt, Birsen Yayınevi, 2007, İstanbul BÖLÜM 10 BORULAR İÇERİSİNDE AKIM 10.5. u; Bir önceki bölümde (10.3 'to / p ile 2 f V ENERJI KAYBI 10.5. HIDROLIK

Detaylı

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Neden gerekli? Hat üstyapısının drenajı için Yer altı suyunu kontrol etmek için Şevlerin drene edilmesi için gereklidir. Yüzeyaltı drenaj,

Detaylı

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin

Detaylı

900*9.81*0.025*61.91 19521.5 Watt 0.70

900*9.81*0.025*61.91 19521.5 Watt 0.70 INS 61 Hidrolik İnşaat Müendisliği ölümü Hidrolik nabilim alı Uygulama 5 Soru 1 : Şekildeki sistemle aznesinden aznesine Q = 5 l/s, özgül kütlesi = 900 kg/m, kinematik viskozitesi =10 - m /s olan yağ akmaktadır.

Detaylı

AÇIK KANAL HİDROLİĞİ

AÇIK KANAL HİDROLİĞİ AÇIK KANAL HİDROLİĞİ Tanım : Serbest su yüzeyinin hava ile temas ettiği akımlardır. SERBEST YÜZEYLİ AKIMLAR Su yüzeyi atmosferle temas halindedir. Sıvı sadece atmosfer basıncı etkisindedir. Akımı sağlayan

Detaylı

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı

Detaylı

. KUM TUTUCULAR 12.03.2012. You created this PDF from an application that is not licensed to print to novapdf printer (http://www.novapdf.

. KUM TUTUCULAR 12.03.2012. You created this PDF from an application that is not licensed to print to novapdf printer (http://www.novapdf. . KUM TUTUCULAR Kum, çakıl gibi atıl maddeleri sudan ayırmak maksadıyla kum tutucular teşkil edilir. Bu çeşit atıl maddeler ekseriya yağmur suyu ile sürüklenerek mecralara geldiğinden kum tutucular esas

Detaylı

DEN 322. Pompa Sistemleri Hesapları

DEN 322. Pompa Sistemleri Hesapları DEN 3 Pompa Sistemleri Hesapları Sistem karakteristiği B h S P P B Gözönüne alınan pompalama sisteminde, ve B noktalarına Genişletilmiş Bernoulli denklemi uygulanırsa: L f B B B h h z g v g P h z g v g

Detaylı

NÖ-A NÖ-B. Adı- Soyadı: Fakülte No:

NÖ-A NÖ-B. Adı- Soyadı: Fakülte No: Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru ve Çözümleri 05.01.2017 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20)

Detaylı

YEREL KAYIPLAR. Borudaki yerel fiziki şekil değişimleri akımın yapısını mansaba doğru uzunca bir mesafe etkileyebilir.

YEREL KAYIPLAR. Borudaki yerel fiziki şekil değişimleri akımın yapısını mansaba doğru uzunca bir mesafe etkileyebilir. YEREL KAYIPLAR Bir boru hattı üzerinde akımı rahatsız edebilecek her çeşit yerel değişim bir miktar enerjinin kaybolmasına sebep olur. Örneğin boru birleşimleri, düğüm noktaları, çap değiştiren parçalar,

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

Pompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir.

Pompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir. 2.3.1. Pompalar Öteki sanayi kesimlerinde olduğu gibi, gıda sanayinde de çeşitli işlem aşamalarında, akışkanların iletiminde pompalar kullanılır. Örneğin; işlemlerde gerekli su, buhar, elde edilen sıvı

Detaylı

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır?

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? Terfi Hesapları Nasıl Yapılır? 10.01.2018 Hazırlayan: Atıf SELÇUK (İnş.Müh.) Güncel doküman: www.ankisoft.com.tr > S.S.Sorular'da 1. Hm, Monometrik Yüksekliği Hesapla Hm = GBK X + JxL + GB...[1] dir. Burada;

Detaylı

ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI. Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ

ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI. Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ 11 KASIM 1991 ORTA VE YÜKSEK BASINÇ GAZ DAĞITIM HATLARINDA BORU HESABI " Doç. Dr. Ahmet ARISOY.- - * GENEL

Detaylı

840180YK SANTRAL REGÜLATÖRÜ

840180YK SANTRAL REGÜLATÖRÜ GAZ ALETLERİ 444 5 168 [info@alkangaz.com] [www.alkangaz.com.tr] 840180YK SANTRAL REGÜLATÖRÜ GİRİŞ 840180YK basınç regülatörleri, yüksek basınç için direk etkili cihazlardır, diyagram tarafından kontrol

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI SERİ-PARALEL BAĞLI POMPA DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN

Detaylı

Ana Boru Çapı ve Pompa Birimi

Ana Boru Çapı ve Pompa Birimi BASINÇLI BORU SİSTEMLERİNİN TASARIMI (POMPAJ VE CAZİBE İÇİN) (TEK HAT VE DALLI SİSTEMLER İÇİN) (KRİTİK HAT VE YAN DALLAR İÇİN) (DOĞRUSAL PROGRAMLAMA YÖNTEMİ, KELLER YÖNTEMİ, İZİN VERİLEN YÜK KAYBI YAKLAŞIMI,

Detaylı

Karabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Projesi Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı

Karabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Projesi Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı Karabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Projesi Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı Sorumlu Öğretim Üyesi ve Yardımcı Öğretim Elemanları: Dersin Amacı Yrd.Doç.Dr. Ertuğrul

Detaylı

Su Teminin Mühendisliği Giriş. Prof. Dr. Habib MUHAMMETOĞLU

Su Teminin Mühendisliği Giriş. Prof. Dr. Habib MUHAMMETOĞLU Su Teminin Mühendisliği Giriş Prof. Dr. Habib MUHAMMETOĞLU Not Dağılımı 1. Not değerlendirme sistemi bağıl olacak 2. Not dağılımı aşağıdaki gibidir Sınav/proje Not Yüzdesi Ders uygulaması 40 Ara sınavı

Detaylı

Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış

Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış Laminer ve Türbülanslı Akış Laminer Akış: Çalkantısız akışkan tabakaları ile karakterize edilen çok düzenli akışkan hareketi laminer akış olarak adlandırılır. Türbülanslı

Detaylı

BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları

BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları Boykesit yolun geçki ekseni boyunca alınan düşey kesittir. Boykesitte arazi kotlarına Siyah Kot, siyah kotların birleştirilmesi ile elde edilen çizgiye de Siyah Çizgi

Detaylı

Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması. Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK

Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması. Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK Açık Drenaj Kanallarının Boyutlandırılması Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK Drenaj kanalları, drenaj alanına ilişkin en yüksek yüzey akış debisi veya drenaj katsayısı ile belirlenen kanal kapasitesi gözönüne alınarak

Detaylı

SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ

SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ANKARA ŞUBESİ SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ Gençer Gençoğlu 1 Giriş Su Dağıtım Şebekeleri, Su Temin Sistemleri nin bileşenlerinden biridir. Amacı ise istenilen miktarda

Detaylı

Özel parçaların uç kısımları genellikle düz, flanşlı veya muflu biçimlerde imal edilir.

Özel parçaların uç kısımları genellikle düz, flanşlı veya muflu biçimlerde imal edilir. 6.5. İçmesuyu Dağıtım Şebekesinin Donanımı a) Vanalar: İçmesuyu şebekelerinde, hazne çıkışında ana vana; şebeke içinde tevkif vanaları ve şebekenin en düşük kotlu noktalarında ise tahliye vanaları kullanılır.

Detaylı

AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ

AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 8 AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 2 2.1 BİR NOKTADAKİ BASINÇ Sıvı içindeki bir noktaya bütün yönlerden benzer basınç uygulanır. Şekil 2.1 deki gibi bir sıvı parçacığını göz önüne alın. Anlaşıldığı

Detaylı

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde

Detaylı

Müh. Fak., Çevre Müh. Böl.

Müh. Fak., Çevre Müh. Böl. CMC 3206 Kanalizasyon Sistemlerinin Tasarımı 7. Ve 8. Dersler YAĞMURSUYU DRENAJI Doç. Dr. Ahmet GÜNAY, Mühendislik Fakültesi Çevre Müh. Böl. Çağış/Balıkesir agunay@balikesir.edu.tr ahmetgunay2@gmail.com

Detaylı

AÇIK KANAL AKIMI. Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN

AÇIK KANAL AKIMI. Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN AÇIK KANAL AKIMI Hopa Yukarı Sundura Deresi-ARTVİN AÇIK KANAL AKIMI (AKA) Açık kanal akımı serbest yüzeyli akımın olduğu bir akımdır. serbest yüzey hava ve su arasındaki ara yüzey @ serbest yüzeyli akımda

Detaylı

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI h 1 h f h 2 1 5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI (Ref. e_makaleleri) Sıvılar Bernoulli teoremine göre, bir akışkanın bir borudan akabilmesi için, aşağıdaki şekilde şematik olarak gösterildiği gibi, 1 noktasındaki

Detaylı

YAPI İŞLERİNDE DERİNLİK VE SU ZAMMI ÖDENMESİ, İKSA - ŞEV

YAPI İŞLERİNDE DERİNLİK VE SU ZAMMI ÖDENMESİ, İKSA - ŞEV YAPI İŞLERİNDE DERİNLİK VE SU ZAMMI ÖDENMESİ, İKSA - ŞEV I.) DERİNLİK ZAMMI: Tüm Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşlerinde Birim Fiyat Tarifleri ve Eki Fiyat Cetvellerindeki koşullara göre her cins zeminde

Detaylı

SORU 1) ÇÖZÜM 1) UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1

SORU 1) ÇÖZÜM 1) UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1 SORU 1) Şekildeki sistemde içteki mil dönmektedir. İki silindir arasında yağ filmi vardır. Sistemde sızdırmazlık sağlanarak yağ kaçağı önlenmiştir. Verilen değerlere göre sürtünme yolu ile harcanan sürtünme

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I DENEY 2 : BORULARDA BASINÇ KAYBI VE SÜRTÜNME DENEYİ (AKIŞKANLAR MEKANİĞİ) DENEYİN AMACI:

Detaylı

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM Yavaş değişen akımların analizinde kullanılacak genel denklem bir kanal kesitindeki toplam enerji yüksekliği: H = V g + h + z x e göre türevi alınırsa: dh d V = dx dx

Detaylı

4.Sıkıştırılamayan Akışkanlarda Sürtünme Kayıpları

4.Sıkıştırılamayan Akışkanlarda Sürtünme Kayıpları 4.Sıkıştırılamayan Akışkanlarda Sürtünme Kayıpları Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Sıkıştırılamayan bir akışkan olan suyun silindirik düz bir boru içerisinde akarken

Detaylı

508 HİDROLOJİ ÖDEV #1

508 HİDROLOJİ ÖDEV #1 508 HİDROLOJİ ÖDEV #1 Teslim tarihi: 30 Mart 2009 16:30 1. Yüzey alanı 40 km 2 olan bir gölde Haziran ayında göle giren akarsuyun ortalama debisi 0.56 m 3 /s, gölden çıkan suyun ortalama debisi 0.48 m

Detaylı

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ, ÇEVRE MÜHENDISLIĞI BÖLÜMÜ ATIKSU UZAKLAŞTIRMA VE SİSTEM TASARIMI DERSİ 2012-2013 ÖĞRETİM YILI

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ, ÇEVRE MÜHENDISLIĞI BÖLÜMÜ ATIKSU UZAKLAŞTIRMA VE SİSTEM TASARIMI DERSİ 2012-2013 ÖĞRETİM YILI SELÇUK ÜNİVERSİTESİ, ÇEVRE MÜHENDISLIĞI BÖLÜMÜ ATIKSU UZAKLAŞTIRMA VE SİSTEM TASARIMI DERSİ 2012-2013 ÖĞRETİM YILI Sorumlu Öğretim Üyeleri ve Yardımcı Öğretim Elemanları: Prof.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ Öğr.Grv.Dr.

Detaylı

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ YAPILARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ Yapımı tamamlanıp trafiğe açılan bir yolun gerek yüzey suyu ve gerekse yer altı suyuna karşı sürekli olarak korunması, suyun yola olan zararlarının önlenmesi

Detaylı

Alınan Puan NOT: Yalnızca 5 soru çözünüz, çözmediğiniz soruyu X ile işaretleyiniz. Sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR ve ÇÖZÜMLER

Alınan Puan NOT: Yalnızca 5 soru çözünüz, çözmediğiniz soruyu X ile işaretleyiniz. Sınav süresi 90 dakikadır. SORULAR ve ÇÖZÜMLER Gıda Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, Bahar yarıyılı 0216-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru Çözümleri 30.05.2017 Adı- Soyadı: Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20) 5 (20)

Detaylı

VANA VE SÜZGEÇLERĐN BĐRLĐKTE KULLANILMASI DURUMUNDA BASINÇ DÜŞÜŞÜNÜN BELĐRLENMESĐ

VANA VE SÜZGEÇLERĐN BĐRLĐKTE KULLANILMASI DURUMUNDA BASINÇ DÜŞÜŞÜNÜN BELĐRLENMESĐ VANA VE SÜZGEÇLERĐN BĐRLĐKTE KULLANILMASI DURUMUNDA BASINÇ DÜŞÜŞÜNÜN BELĐRLENMESĐ Y. Doç Dr. Đbrahim GENTEZ 1949 yılında Đstanbul'da doğdu. 1972 yılında ĐTÜ Makina Fakültesi'nden mezun oldu. 1973 yılından

Detaylı

SULAMA YAPILARI SULAMA YAPILARI. 1) Su Depolama Yapıları Kestel Barajı- İzmir Sulama amaçlı, toprak dolgu

SULAMA YAPILARI SULAMA YAPILARI. 1) Su Depolama Yapıları Kestel Barajı- İzmir Sulama amaçlı, toprak dolgu SULAMA YAPILARI Prof. Dr. Halit APAYDIN Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Bir su kaynağından yararlanma talebinin karşılanması için dört ana unsurun saptanması gerekir: Miktar: talep edilen su miktarı

Detaylı

Selçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü

Selçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı Venturimetre Deney Föyü Hazırlayan Arş.Gör. Orhan BAYTAR 1.GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış

Detaylı

POMPALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

POMPALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ POMPALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ -1- Pompa Sistemleri Akışkanları transfer etmek, tesisat direncini karşılayabilmek ve Farklı seviyelerde yükseklik farkını karşılayabilmek için kullanılırlar. Genel olarak

Detaylı