Kavramlar. H. Barbaros Oral. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D. İmmünoloji B.D

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kavramlar. H. Barbaros Oral. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D. İmmünoloji B.D"

Gonca Ceylan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Temel İmmünoloji ve Kavramlar H. Barbaros Oral Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D. İmmünoloji B.D

2 Enfeksiyonlara (konağa yabancı yapılara) karşı direnci sağlayan hücrelerin, dokuların ve moleküllerin oluşturduğu bütüne immün sistem; Bu hücrelerin ve moleküllerin oluşturdukları koordineli reaksiyonlara immün yanıt denir.

3 İmmün yanıt Bir reaksiyon; Mikropların polisakkarit ve protein gibi komponentlerine ve yabancı olarak tanınan küçük kimyasallara karşı Temel fonksiyonu, Patojenlere karşı savunma Enfeksiyöz olmayan yabancı maddeler de Bazı durumlarda, doku hasarı ve hastalığa neden olabilir

5 İmmün Sistemin Komponentleri Doğal Edinsel Humoral Hücresel Humoral Hücresel Kompleman, Sitokinler makrofajlar, nötrofiller, NK hücreleri Antikorlar T ve B lenfositler

7 Doğal Bağışıklık Hücresel ve biyokimyasal savunma mekanizmalarından meydana gelir Sadece mikroplara (ve hasarlanmış dokulara) yanıt verir Temel bileşenleri Fiziksel ve kimyasal bariyer (epitel ve yüzeyinde antimikrobiyal madde üretimi) Fagositik hücreler (nötrofil, makrofaj) ve NK Komplemanı da içeren kan proteinleri, enflamasyonun diğer mediyatörleri Sitokinler

9 Edinsel İmmünite: Ana Özellikleri Özgüllük ve çeşitlilik İmmün yanıt protein, polisakkarit veya makromoleküller gibi kompleks yapıların farklı bölümlerine (epitop), farklı antijenlere özgüldür Lenfosit repertuvarı antijenik determinant Çeşitlilik (diversity) Antijenik reseptör yapısındaki farklılıklar repertuvarın genişliğine katkı yapar

10 Mikroorganizmaların Tanınması Nonklonal Klonal Self-nonself ayırım iyi Self-nonself ayırım?

11 Lenfositlerin Ag reseptörlerine Ag in bağlanması (1. sinyal) tüm Edinsel immün yanıtların başlatılması için gerekir. Ayrıca, mikroplar veya mikroplara karşı oluşan doğal immün yanıtlar tarafından sağlanan diğer sinyaller (2. sinyal) primer immün yanıtlarda lenfositlerin aktivasyonu için gereklidir

13 Bellek Yabancı Ag ile ilk karşılaşma yanıtı geliştirir İkinci karşılaşma daha hızlı ve güçlü yanıt

14 Klonal genişleme Ag için özgül reseptör taşıyan lenfositlerin sayısı artar

15 Spesiyalizasyon (uzmanlaşma) İmmün sistem farklı mikroplara ve antijenlere farklı ve özgün şekillerde yanıt oluşturur. Kontraksiyon ve homeostazis Normal immün sistem Ag uyarısından belli bir zaman sonra azalır ve bazal seviyeye iner homeostazis Lenfosit yaşam süresi ve aktivitesi için gereken Ag ik uyarının ortadan kalkması immün yanıt kontraksiyon

16 Edinsel İmmün Yanıtın Ana Özellikleri Kendine karşı reaksiyon göstermeme İmmün sistem yabancı Ag leri tanıyıp, yanıt gösterip, ortadan kaldırırken, kendi öz Ag lerine yanıt göstermez tolarens Self-tolerans değişik mekanizmalarla korunur Kendi bazı Ag lerine spesifik reseptör üreten lenfositlerin eliminasyonu Diğer self Ag lerin lenfositlerle karşılaşmasına olanak hazırlar (self-reaktif lenfositlerin öldüğü yada fonksiyonel olarak inaktive olduğu sırada)

17 İmmün Yanıtların Fazları

18 ANTİJENLER Organizmada reaktif immün yanıt oluşturabilen maddeler immünojen Kendilerine için spesifik antikorlar ile veya T hücre reseptörü (TCR) ile ilişkiye girebilen maddelere antijen En güçlü antijenler makromoleküler proteinlerdir. Polisakkaridler, sentetik peptid ve polimerler (polivinilpirolidon benzerleri) bazı uygun şartlarda antijen olabilirler. SLE da olduğu gibi, bazı hallerde nükleik asidler (ssdna) de antijenik nitelik kazanabilirler.

19 İyi bir antijenik uyarı için gereken özellikler Molekül organizmaya yabancı (non self) Molekül ağırlığı 10 kd'dan fazla Molekül immün sistemi stimüle edecek süre kadar konakta hemen öldürücü toksik etki göstermemeli Kimyasal kompleksite'ye sahip olmalıdır. Elektrik yükü taşımalıdır. Degrade olabilme Antijenin dozu, veriliş yolu (damar içi, deri altı, deri içi, aerosol..) ve adjuvanla birlikte verilmesi Konağın immünojene cevap yeteneği de iyi olmalıdır.

20 Bir antijende antijenik determinantların sayıca çokluğu ve her determinant için ayrı bir plasma hücresinin antikor sentezlemesi nedeniyle, antijenler çoğunlukla multivalan (çok birleşme değerli) moleküllerdir.

21 Lineer Konformasyonel

22 Kimyasal yapı Özellikler Antikor yanıtı Atimik farelerde T h. Deplete kültk ltürlerde Antikor yanıtının özellikleri Đzotip dönüşümüd Afinite matürasyon Sekonder cevap Gecikmiş tipte aşıa şırı duyarlığı indükleme TD Antijenler Protein Hayır Hayır Evet Evet Evet Evet TI Antijenler Polimerik Ag ler, özellikle polisakkaritler; glikolipitler, nükleik n asitler Evet Evet, azalmış olabilir Az; IgG ile sınırls rlı Hayır r veya düşükd Bazı Ag lerle sınırls rlı (örn. Polisakkatiler) Hayır

23 Edinsel İmmün Yanıtın Tipleri Humoral bağışıklık B lenfositler Ab kan ve mukozal salgılarda Hücre dışı mikrop ve toksinlerine karşı birincil savunma Mikrobiyal Ag leri tanır nötralize elimine Ab ler spesifiktir. Farklı Ab türleri farklı efektör mekanizmaları harekete geçirebilir. Fagositlerce mikropların sindirimi Enflamatuvar mediyatörlerin salgılanması vb

24 Ig molekülünün yapısı Bir Ig molekülü, monomer adı da verilen en az bir ünitten oluşur. Monomerde 450 aminoasidden oluşan, bir çift ağır (H) polipeptid zinciri ile 212 aminoasidden oluşan bir çift hafif (L) polipeptid zinciri bulunur. H ve L zincirlerinde bir aminoterminal, bir de karboksiterminal kısım bulunur. Aminoterminal kısma değişken bölge (V) denir. Bu değişkenliğin görülmediği karboksiterminal kısım ise sabit bölge (C) adını alır. İmmünglobülini oluşturan polipeptid zincirleri birbirine disülfid bağları ile bağlı bulunurlar.

25 Bir Ig molekülünün ağır zincirlerinde, moleküle esneklik veren ve Ag le birleşme durumuna göre, gerektiğinde Y çatalının daha fazla açılmasını ve böylece molekülün Y şeklinden T şekline dönebilmesini sağlayan menteşe bölgesi bulunur.

26 İzotipler

27 Ig İzotipi IgG IgM IgA İşlevleri M.o. ve Ag opsonizasyonu Kompleman klasik yolağının aktivasyonu Antikor aracılı hücresel sitotoksisite (NK) B hücre aktivasyonunun feed-back inhibisyonu Kompleman klasik yolağının aktivasyonu Naif B lenfositlerinde Ag resptörü Mükozal immünite IgE Mast hücre degranülasyonu (anafilaksi) Antikor aracılı hücresel sitotoksisite (eosinofilhelmintlere karşı) IgD B lenfosit Ag reseptörü?

28 Antikorların Efektör Mekanizmaları

32 Kompleman Sistemi Mikropların yok edilmesini ve enflamasyonu güçlendiren, mikroplar tarafından aktive edilen çeşitli plazma proteinlerinden oluşur 3 yol Klasik Alternatif Lektin C1 Ag e bağlı IgM, IgG1, IgG3 mikrobiyal yapının doğrudan tanınmasıyla tetiklenir mannoz bağlayan lektin tarafından tetiklenir

33 Kompleman Aktivasyonu

34 Kompleman Aktivasyonunun Geç Aşamaları

35 Kompleman Aktivasyonunun Geç Aşamaları C9 molekülünden oluşan, perforin benzeri 100 Å çaplı delikler

38 Kompleman Aktivasyonunun Düzenlenmesi Amaç: 1. Düşük düzeyde gerçekleşen spontan kompleman aktivasyonunun konak dokuya zarar vermesini önlemek 2. İmmün komplekslerde veya mikrobiyal yüzeylerde oluşan kompleman aktivasyonunun konak dokuya zarar vermesini önlemek

39 Receptor Distribution Interacts with Function C1 inhibitor (C1 INH) Plasma protein; conc. 200 µg/ml C1r, C1s binds to C1r and C1s and dissociates them from C1q Factor I Plasma protein; conc. 35 µg/ml C4b, C3b cleaves C3b and C4b by using factor H, MCP, C4BP or CR1 as cofactors Factor H Plasma protein; conc. 480 µg/ml C3b Binds C3b and displaces Bb; Cofactor for factor I-mediated cleavage of C3b C4-binding protein (C4BP) Plasma protein; conc. 300 µg/ml C4b Binds C4b and displaces C2; Cofactor for factor I-mediated cleavage of C4b Membrane cofactor for protein (MCP CD46) Leukocytes, epithelial cells endothelial cells C3b,C4b Cofactor for factor I-mediated cleavage of C3b and C4b Decay-accelerating factor (DAF) Blood cells, endothelial cells, epithelial cells C4b2b, C3bBb Displaces C2b from C4b and Bb from C3b (dissociation of C3 convertases) CD59 Blood cells, endothelial cells, epithelial cells C7, C8 Blocks C9 binding and prevents formation of the MAC

40 Özel Anatomik Bölgelerde Ab Fonksiyonları Mukozal immünite Mukozal immün sistemde üretilen temel ab IgA IgA, spesifik Fc reseptörü poli-ig reseptör ile lümene salgılanır Neonatal immünite Plasenta GİS den transitozis FcRn: Neonatal Fc reseptörü MHC klas I benzeri Diğer bir işlevi Ig leri resirküle ederek yıkımlarını yavaşlatmak Bu amaçla TNF+Fc kimeralar RA ve Crohn hst tedavisinde kullanılıyor IVIG uygulandığında otoantikorlar attenüe olarak etkinlikleriazalır

41 Hücresel Bağışıklık T lenfositlerce organize edilir Konak hücresi içinde yaşayan ve çoğalan, Ab ların erişemediği virüsler, bakteriler gibi hücre içi mikroplar Fagositlerdeki mikropları parçalar Enfekte hücreleri öldürür

43 Th Alt Grupları Th17 Th0 Th9 Th2 Tfh Th1 Treg

44 Th İşlevleri Tfh antikor üretimi, affinite olgunlaşması, izotip dönüşümü Th22 derinin inflamatuvar hastalıklarında Th9 alerjik inflamasyonda ve paraziter hastalıklarda?

51 g Seppo MERRI (Finlandiya) Ken ISHI (Japonya) Cevayir ÇOBAN (Japonya) Moncef ZOUALI (Fransa) René van LIER (Hollanda) Dolores JARAQUEMADA (İspanya) Cezmi AKDİŞ (İsviçre) Mübeccel AKDİŞ (İsviçre) Hiroshi KIYONO (Japonya) David KLATZMANN (Fransa) Chiara BONINI (İtalya) Sefik Şanal ALKAN (İsviçre) Caner SÜSAL (Germany) Salih ŞANLIOĞLU (Türkiye) Ahter Dilşad ŞANLIOĞLU (Türkiye) İhsan GÜRSEL (Türkiye) Mayda GÜRSEL (Türkiye) Batu ERMAN (Türkiye) Nesrin ÖZÖREN (Türkiye) Oğuz SÖYLEMEZOĞLU (Türkiye) Kenan KEVEN (Türkiye)

Benzer belgeler

Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar

Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar H. Barbaros ORAL Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji Anabilim Dalı Edinsel immün sistemin antijenleri bağlamak için kullandığı 3 molekül sınıfı: I.Antikorlar,