HATIRLAMA METNI: İman, umut edilenlere güvenmek, görünmeyen şeylerin varlığından emin olmaktır (İbraniler 11:1).

Transkript

1 8. Ders Suçsuz Kanı *12 18 Kasım Sebt Günü KONUYLA İLGILI METINLER: Eyü. 10, Yşa. 53:6, Rom. 3:10 20, Eyü. 15:14 16, Eyü. 1:18 20, Mat. 6:34. HATIRLAMA METNI: İman, umut edilenlere güvenmek, görünmeyen şeylerin varlığından emin olmaktır (İbraniler 11:1). Cezayir doğumlu yazar Albert Camus, insanların çektiği acılar sorusuyla boğuştu. Kitabı Veba da, insanlara acı ve ızdırap getiren hastalıkları simgeleyen mecaz olarak bir veba salgınını kullandı. Tasvir ettiği bir sahnede vebaya yakalanıp korkunç bir şekilde ölen küçük bir çocuk vardı. Sonra bu trajediye tanık olan bir rahip orada bulunan bir doktora şöyle dedi: Bu tür şeyler iğrençtir, zira insanî anlayışımızın ötesindedir. Fakat belki de anlayamadığımız şeyleri sevmeliyiz. Öfkelenen doktor, çıkışır gibi yanıtladı: Hayır, peder. Ben sevgiyi çok daha farklı görüyorum. Öleceğim güne kadar da çocuklara işkence edilen bir düzeni sevmeyi reddedeceğim. Albert Camus, Veba (New York: First Vintage International Edition, 1991), s Bu sahne Eyüp kitabında gördüğümüzü yansıtır: basit bir çözümü olmayan meselelere basmakalıp ve yavan cevaplar. Eyüp de, buradaki doktor gibi, verilen cevapların eldeki gerçeğe uymadığını biliyordu. Dolayısıyla, önümüzdeki zorluk şu: Çoğu kez anlamsız gözüken şeylere anlam verecek cevapları nasıl bulabiliriz? Bu hafta bu arayışa devam edeceğiz. *19 Kasım Sebt Gününe hazırlık için bu haftanın konusunu çalışın.

2 Pazar 13 Kasım Eyüp ün İtirazı Elifaz, Bildat ve Sofar ın haklı oldukları bir nokta vardı: Allah kötülüğü cezalandırır. Ne yazık ki, bu nokta Eyüp ün durumunda geçerli değildi. Eyüp ün acıları intikamcı ceza örneği değildi. Allah onu Korah, Datan ve Aviram gibi günahlarından dolayı cezalandırmıyordu. Çoğu kez olabileceği gibi, Eyüp ektiğini de biçmiyordu. Aksine, Eyüp doğru bir adamdı; bunu bizzat Allah söylüyor (bkz. Eyüp 1:8), bu nedenle Eyüp başına gelenleri hak etmemekle kalmıyordu, hak etmediğini kendisi de biliyordu. Onun şikâyetlerini böylesi sert ve acı hale getiren budur. Eyüp 10. bölümü oku. Burada Eyüp Allah a ne diyor ve durumunu düşündüğümüzde bu sözleri neden çok şey ifade ediyor? Büyük felâket zamanlarında, Allah a inananlar benzer sorular sormadılar mı? Rab, beni yaratmakla neden uğraştın ki? Ya da, Bunu bana neden yapıyorsun? Ya da, Yaratılıp bununla karşılaşacağıma hiç doğmamış olsaydım daha iyi olmaz mıydı? Tekrar, Eyüp ün anlamasını daha da zorlaştıran şey kendisinin Allah a sadık olduğunu bilmesiydi. O na şöyle yakardı: Kötü olmadığımı, Senin elinden beni kimsenin kurtaramayacağını biliyorsun (Eyüp 10:7). Burada anlaşılması güç bir ironi var: arkadaşlarının söylediğinin aksine, Eyüp günahından dolayı ızdırap çekmiyordu. Kitabın kendisi aksini öğretiyor: Eyüp burada kesinlikle sadık olduğu için acı çekiyordu. Kitabın ilk iki bölümü bu noktaya değiniyor. Eyüp ün sebebin bu olduğunu bilmesine imkân yoktu, bilseydi bile büyük ihtimalle bu onun hoşnutsuzluğunu ve hayal kırıklığını daha da arttırırdı. Eyüp ün durumu ne kadar benzersiz olsa da, evrensel olan acı sorunuyla ilgili olduğu için evrenseldir de, bilhassa çekilen acı bir kişinin yapmış olabileceği her tür kötülüğe kıyasla çok daha büyük göründüğünde. Hız sınırını aşarak aşırı hız cezası almak bir şey, bunu yaparak birinin ölümüne neden olmak başka bir şeydir. Haksız yere acı çektiğine inanan birine ne söyleyebilirsin? 54

3 Pazartesi 14 Kasım Suçsuz Kanı mı? Masumların acı çekmesine ilişkin soruyu sıklıkla duyarız. Hatta Kutsal Kitap, çoğunlukla başlarına gelen şeyleri hak etmeyen kişilerin saldırıya uğramaları, hatta öldürülmeleri bağlamında, suçsuz kanı ifadesini kullanır (Yşa 59:7, Yer. 22:17, Yoe. 3:19). Bu suçsuz kanı anlayışını kullanacak olursak, hepimizin bildiği üzere, dünyamız bunun birçok örneğiyle doludur. Öte yandan, Kutsal Kitap insanın günahkârlığı ve yozlaşmışlığı gerçeğinden bahseder, bu da masum kelimesinin anlamıyla ilgili geçerli bir soruyu gündeme getirir. Herkes günah işlediyse, herkes Allah ın yasasını çiğnediyse, gerçekten masum olan kimdir? Bir zamanlar birinin dediği gibi: Doğum belgen suçunun kanıtıdır. Her ne kadar ilahiyatçılar ve Kutsal Kitap uzmanları insanın günahla olan ilişkisinin kesin mahiyetini yüzyıllar boyunca tartıştılarsa da, Kutsal Kitap günahın tüm insanları etkilediğini açıkça bildiriyor. İnsanın günahlı olduğu fikri yalnızca Yeni Ahit te bulunmaz. Aksine, Yeni Ahit konuyu araştırırken Eski Ahit te yazılanları ayrıntılı olarak açıklar. Günahın gerçekliği hakkında aşağıdaki ayetler ne öğretiyor? 1Kr. 8:46, Mez. 51:5, Özd. 20:9, Yşa. 53:6, Rom. 3: Kutsal Yazı nın açık tanıklığının yanı sıra, Rabb i kişisel olarak tanıyan, Allah ın iyiliğinin ve kutsallığının bir işaretini görmüş olan herkes, insanın günahkâr olduğu gerçeğini bilir. Bu anlamda, aramızda kim (şimdilik bebekler ve çocuklar sorununu atlıyoruz) gerçekten masum - dur? Öte yandan, asıl konu bu değil. Eyüp bir günahkârdı; bu anlamda, çocuklarının masum olmadığı kadar kendisi de masum değildi. Yine de, başlarına gelen felaketleri hak etmek için ne yapmıştı, ya da çocukları ne yapmışlardı ki? Bu, acı çekme konusunda insanlık için nihaî soru olmasın? Arkadaşlarının çamuru savunmalarının (Eyüp 13:12) aksine, Eyüp başına gelenlerin hak ettiği şeyler olmadığını biliyordu. İsa yalnızca anlayış göstermekle kalmamış, aynı zamanda bu anlayışı bir üst seviyeye taşımıştır: merhametli eylem. Tabii ki bizden de aynısını yapmamız isteniyor. Başka birisinin şanssızlığına herkes üzülebilir veya yakınlık duyabilir. Soru şu ki, bu yakınlık bizi hangi davranışı gerçekleştirmeye sevk ediyor? Günahkârlığımızı acı verici hale getiren Allah ı tanıma ve O nun kutsallığını bilme tecrübesi, Çarmıh a olan mutlak ihtiyacımızı görmemize nasıl yardımcı olur? 55

4 Salı 15 Kasım Adil Olmayan Sonlar Eyüp 15:14 16 ayetlerini oku. Elifaz Eyüp e hangi gerçeği gösteriyor? Tekrar, bu kez tüm insanlığın günahkâr oluşu hakkında, Elifaz (diğerleri gibi) doğruyu söylüyordu. Günah dünya üzerindeki yaşamın evrensel bir gerçeğidir; acı da öyle. Yine bildiğimiz gibi, insanların çektiği tüm acılar nihayetinde günahın sonucudur. Allah ın acıyı bize önemli dersler vermek için kullanabileceğine hiç şüphe yok. Allah halkını her zaman sıkıntı ocağında denemiştir. Cüruf, Hristiyan karakterinin gerçek altınından ocak ateşinin kızgınlığında ayrılır. Ellen G. White, Atalar ve Peygamberler, s. 129 [Geçmişten Sonsuzluğa 1. Cilt, s. 63]. Ancak acıyla ilgili daha derin bir problem var. Bu acılardan iyi bir şey çıkmayan zamanlara ne demeli? Hemen öldürüldükleri için karakterlerindeki cüruf altından ayrılmayanların acılarına ne demeli? Gerçek Tanrı yı tanımayıp ya da O nun hakkında hiçbir şey bilmeyip acı çekenlere ne demeli? Acıların kendilerini yalnızca Allah a karşı gücenmiş, kızgın ve nefret dolu bir hale getirdiği kişilere ne demeli? Bu örnekleri görmezden gelemeyiz ve basit şekilde formülleştirmeye çalışamayız; bu muhtemelen Eyüp ü suçlayanlarla aynı hataları yapmamıza neden olurdu. Ayrıca, orman yangınında diri diri yanarak korkunç bir şekilde ölen hayvanların sonundan nasıl bir iyilik doğabilir? Ya bir doğal afette ölen binlerce insan için ne demeli? Savaşta ölen siviller için ne demeli? Aileleriyle birlikte yok olup giderlerken, kendileri veya aileleri bundan ne gibi bir ders çıkarmış olabilirler? Ayrıca, sadece Eyüp ün ölen on çocuğu için değil, kılıçtan geçirilen (Eyüp 1:15) veya göklerden yağan Allah ın ateşi (Eyüp 1:16 KM) ile diri diri yanan veya yine kılıçtan geçirilen (Eyüp 1:17) hizmetçileri hakkında da makul olarak sorular sorulabilir. Eyüp ün ve onu suçlayanlarının öğrenebileceği her neyse ve Şeytan Eyüp ün bağlılığı sayesinde nasıl bir yenilgi alacaksa alsın, bu diğerlerinin sonu kesinlikle adil gözükmüyor. Gerçek şu ki, bu olanlar adil değil, haklı değil ve doğru değil. Biz bugün benzer zorluklarla karşılaşıyoruz. Altı yaşında bir çocuk kanserden ölüyor, bu adil mi? 20 yaşında üniversite öğrencisi kız arabasından çekilerek tecavüze uğruyor, bu adil mi? 35 yaşında 3 çocuk annesi bir kadın trafik kazasında ölüyor, bu adil mi? 2011 Japonya depreminde ölen kişiye ne demeli? Bu kişinin tümü bunu adil bir ceza haline getiren bir suç mu işlemişti? Öyle değilse, onların ölümü de adil değildi. Zor sorular bunlar. 56

5 Çarşamba 16 Kasım Her Günün Derdi... Aşağıdaki ayetleri oku ve bunlarda bahsedilen kişilerin ansızın gelen sonlarını düşün. Sonra kendi kendine sor: Hayat onlara ne kadar adil davranıyordu? Eyü. 1:18 20 Yar. 4:8 Çık. 12:29, 30 2Sa. 11:17 Yer. 38:6 Mat. 14:10 İbr. 11:35 38 Kutsal Kitap düşmüş dünyamızdaki hayat hakkında acımasız bir gerçeği yansıtıyor: kötülük ve acılar gerçektir. Yalnızca Allah ın Sözü nü üstün körü okunması, birkaç ayetin bağlamından koparılarak çekilmesi, buradaki hayatın adil, hakkaniyetli ve iyi olduğu, Allah a bağlı kalırsak acıların gelmeyeceği fikrini verebilir. Şüphesiz sadık kalmak şimdiden büyük ödüller getirebilir, fakat bu sıkıntı ve acılara kesinlikle engel olacağı anlamına gelmez. Eyüp e sorabilirsiniz. İsa, Mutluluk Vaatleri yle başlayan Dağdaki Vaaz ında, Allah a neden güvenmemiz gerektiği ve ne yiyeceğimiz, içeceğimiz veya giyeceğimiz hakkında endişelenmemiz üzerine etkili bir konuşma yaptı. İsa doğadan örnekleri kullanarak, Allah ın ihtiyaçlarımızı karşılamaktaki iyiliğine neden güvenebileceğimiz dersini verdi. Sonra da şu meşhur sözleri söyledi: O halde yarın için kaygılanmayın. Yarının kaygısı yarının olsun. Her günün derdi [kötülüğü Cosmades] kendine yeter (Matta 6:34). Her günün derdi [kötülüğü] kendine yeter ifadesine dikkat edin. İsa kötülüğün (Grekçe fenalık, ahlaksızlık ve şer anlamına gelebilen sözcükten gelir) hayatlarımızda, hatta günlük hayatlarımızda varlığını inkâr etmiyordu. Hatta tam tersini yapıyordu. Günlük hayatlarımızda kötülüğün varlığını ve egemenliğini kabul ediyordu. Nasıl etmesin ki? Rab olarak O, dünyadaki kötülük hakkında hepimizin bilebileceğinden daha çok şey biliyordu, üstelik hepimiz kötülük hakkında hâlihazırda çok şey biliyoruz. Kim hayatın ne kadar adaletsiz ve acı olabileceğini biraz olsun (belki de geniş ölçüde) tecrübe etmedi ki? İsa nın kötülüğün gerçekliğini ikrar edişine odaklanmak, kötülüğün ortasında teselli ve güç bulmamıza nasıl yardımcı olabilir? 57

6 Perşembe 17 Kasım Görünmeyen Şeyler Özdeyişler 3:5 ayetini oku. Bu çok bilinen bir ayet olsa da, özellikle incelediğimiz konular bağlamında, bizim için hangi çok önemli mesajı içeriyor? Eyüp ün durumu uç noktada olsa da, düşmüş dünyamızdaki insanî acıların üzücü gerçekliğini yansıtmaktadır. Bu gerçekliği görmemiz için Eyüp ün, hatta diğerlerinin, Kutsal Kitap taki hikâyelerini okumamıza gerek yok. Bunu tüm çevremizde görüyoruz. Hatta bir ölçüde bunu hepimiz yaşıyoruz. İnsanı kadın doğurur, günleri sayılı ve sıkıntı doludur. Çiçek gibi açıp solar, gölge gibi gelir geçer (Eyüp 14:1, 2). Öyleyse yine, boğuştuğumuz soru şu: bize anlamsız gözüken, masum kanı dökülen acıları nasıl açıklayabiliriz? Eyüp kitapçığının ilk bölümlerinin gösterdiği ve Kutsal Kitap ın başka bölümlerinin ortaya koyduğu üzere, Şeytan gerçek bir varlıktır ve çok acıların doğrudan veya dolaylı olarak nedenidir. Bu çeyreğin başlarında gördüğümüz gibi (ikinci derse bakın), büyük mücadele şablonu dünyamızdaki kötülük gerçeğiyle uğraşırken bize çok yardımcı olmaktadır. Yine de, bazen meydana gelen olayların neden olduğunu anlamak zordur. Bazen (aslında çoğu zaman) olaylar hiçbir anlam ifade etmezler. Böyle zamanlarda, anlamadığımız olaylar olduğunda, Allah ın iyiliğine güvenmeyi öğrenmemiz gerekir. Cevapların hemen ortaya çıkmadığı ve etrafımızdaki acı ve kötülüklerden hiçbir iyilik çıkmadığını gördüğümüz zamanlarda bile Allah a güvenmeyi öğrenmeliyiz. İbraniler 11:1 ayeti şöyle diyor: İman, umut edilenlere güvenmek, görünmeyen şeylerin varlığından emin olmaktır. Gördüğümüz şeylere bakarak, görmediğimiz şeyler için Allah a güvenmeyi nasıl öğrenebiliriz? Şimdiye kadar Eyüp kitapçığından okuduklarımıza göre, Eyüp hangi anlamda bunu yapmayı öğrendi? Aynısını yapmayı biz nasıl öğrenebiliriz? 58

7 Cuma 18 Kasım EK ÇALIŞMA: Geçen Sebt gününün giriş kısmı, sadece acılar sorununa değil, acıların daha sorunlu hale getirdiği hayatın genel anlamı sorununa da cevaplar arayışı hakkında pek çok şey yazan Albert Camus ile başladı. Çoğu ateist gibi, o da çok yol alamadı. En ünlü sözü, ne kadar az yol aldığını gösteriyor: Gerçekten önemli olan bir tek felsefe sorunu vardır: intihar. Yaşamın yaşanmaya değip değmediği konusunda bir yargıya varmak, felsefenin temel sorusuna yanıt vermektir Le Mythe de Sisyphe [Sisifos Söyleni] (Çevirmen: Tahsin Yücel, Can Yayınları, 1997), s. 21. Muhakkak, insanî acılar sorusu kolay cevaplanacak bir soru değildir. Eyüp kitapçığı perdeyi çekerek bize aksi takdirde göremeyeceğimiz büyük bir resmi gösteriyor, fakat tüm bunları okuduğumuz zaman bile, kitap hâlâ birçok soruyu cevapsız bırakıyor. Fakat acı çekme sorusuna Allahsız cevap arayanlarla, Allah la birlikte cevap arayanlar arasında çok önemli bir fark var. Evet, kötülük ve acı karşısında Allah ın varlığının getirdiği kaçınılmaz sorunlar yüzünden, Allah ın varlığına inandığınız zaman acı ve ızdırap sorunu daha da zorlaşıyor. Öte yandan, biz Camus gibi ateistlerin sahip olmadığı şeye, cevap ve çözüm umuduna sahibiz. (Camus nun hayatının sonlarına doğru vaftiz olmak istediğine dair bulgular var, ancak çok geçmeden trafik kazasında öldü.) Bizim umudumuz, [Allah] onların gözlerinden bütün yaşları silecek. Artık ölüm olmayacak. Artık ne yas, ne ağlayış, ne de ıstırap olacak. Çünkü önceki düzen ortadan kalktı (Vahiy 21:4). Bir kimse bu vaade veya Kutsal Kitap taki diğer birçok vaade inanmıyorsa bile en azından şunu kabul etmelidir: burada çektiğimiz tüm zorluk ve sıkıntıların içinde, hiçbir anlamı olmayan bu hayatı yaşama ve sonsuza dek ölüp gitme beklentisinin aksine, şimdi bu umuda sahip olarak hayat ne kadar daha güzel olurdu. TARTIŞMA SORULARI: İnsanların kötülük sorunuyla ilgili olarak ortaya attıkları bir fikir şöyledir: Evet, dünyada kötülük var, ama iyilik de var ve iyilik kötülükten ağır basar. İlk soru şu olacaktır: İyiliğin kötülüğe ağır bastığını nerden bilebiliriz? Bu karşılaştırma nasıl yapılır? İkinci soru: Doğru olsa bile, bu fikir acılarının ortasındaki Eyüp ün (veya diğerlerinin) ne işine yarar? Alman filozof Arthur Schopenhauer, bu dünyada şu anda iyi ve kötü arasında bir çeşit denge olduğu fikrini çürütmek için güçlü bir örnek kullandı. Şöyle yazdı: Bu dünyada zevk acıya ağır basar, ya da en azından ikisi arasında bir denge vardır deniyor. Okuyucu bu ifadenin doğru olup olmadığını hemen görmek isterse, biri diğerini yemekte olan iki hayvandan her birinin hissettiklerini karşılaştırsın. İyiliğin bir şekilde kötülüğü dengelediği fikrine nasıl karşılık verirdin? 59