AĞUSTOS. Tüketicinin Morali Yeniden Bozuldu. Reel Kesimin Güveni Temmuz da Yükseldi AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ

Transkript

1 AĞUSTOS ayında, seviyesinde kaydedilen Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), Temmuz da düzeyine yükseldi. Bu dönemde RKGE alt endekslerinde, sabit sermaye yatırımları dışında tüm kalemlerde yukarı yönlü hareketler görüldü. Temmuz ayında mevsimlikten arındırılmış endekste de, puanlık bir artış görüldü. Öte yandan ayında 9, seviyesine yükselen Tüketici Güven Endeksi (TGE) ise, Temmuz da 7 ye gerileyerek ayından sonraki ilk düşüşünü gerçekleştirdi. TGE nin Temmuz gelişiminde, tüm ilgili alt başlıklar olumsuz etki yaptı GÜVEN ENDEKSLERİ RKGE TGE,, 99, 77, 7, 7 5, Kaynak: TCMB & TÜİK Reel Kesimin Güveni Temmuz da Yükseldi Tüketicinin Morali Yeniden Bozuldu ayında, olan Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) ta,7 düzeyinde kaydedildi. Takvimsellikten arınmış endeks ise ayında 9,9 seviyesiyle yıllık %5, artış SANAYİ SEKTÖRÜ kaydetti. Böylece ayında hızlandığı gözlenen SÜE kapsamında tüm mal gruplarında yukarı yönlü gelişimler görülürken, sermaye mallarındaki %,7 oranındaki artış dikkat çekti. Öte yandan İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO), ayındaki %7, seviyesinden Temmuz ayında %75,7 ye geriledi. Bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan düşüş kaydeden oranın yıllık gelişimine, yatırım malları dışındaki tüm gruplar olumsuz katkı verdi. Mevsimsellikten arındırılmış KKO ise Temmuz da,5 puan gerileyerek %7, oranında kaydedildi. Sanayi Üretimi ta Hızlandı Kapasite Kullanımı Oranı Temmuz da Geriledi ,9 Kaynak: TCMB Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 7, 75, Ağustos

2 döneminde %, olan işsizlik oranı, da %9, seviyesinde kaydedildi. Oran bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan düşüş sergilerken, erkeklerde %,, kadınlarda %, oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise, değişmeyerek %9,7 düzeyinde kaldı. Öte yandan veriler, döneminde istihdam ve işgücüne katılım oranlarının önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla ve,9 puan artışla, %7, ve %5 olarak kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne katılım oranı erkeklerde %7,9 olurken, kadınlarda %, seviyesinde gerçekleşti. döneminde ayrıca, genç işsizlik oranı % ya gerilerken, tarım dışı işsizlik oranı % oldu. İşsizlik Oranı %9, e Geriledi PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON Politikası Kurulu (PPK), 9 Temmuz tarihli toplantısında marjinal fonlama oranını %9 dan %,75 e indirirken, Para Merkez Bankası borçlanma faiz oranı ile bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını sabit tutma kararı aldı. Toplantı sonrası yapılan açıklamada, söz konusu indirimin sadeleşme yönünde atılan ölçülü bir adım olduğu belirtilirken, işlenmemiş gıda ve tütün fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak kısa vadede enflasyonda belirgin bir artış gözlenebileceğine dikkat çekildi. Çekirdek enflasyonun ise kademeli düşüşünü sürdürmesinin beklendiği ifade edildi. Bununla birlikte Kurul, enflasyon görünümüne dair gelişmelerin likidite politikasındaki sıkı duruşun korunmasını gerektirdiğini ekledi. Bu çerçevede PPK, önümüzdeki dönemde para politikası 9 7 İŞGÜCÜ PİYASALARI,,, 9, kararlarının enflasyon görünümüne bağlı olacağını yinelerken, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmelerin dikkate alınarak para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceğini bildirdi. ayında yeniden yükselerek %7, olan yıllık tüketici enflasyonu ise, yukarı yönlü hareketini Temmuz da da sürdürdü. Buna göre, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Temmuz ayında 5 in aynı dönemine göre %,79, bir önceki aya göre ise %, arttı. Bu dönemde yıllık enflasyona en yüksek katkıyı yapan kalemler, sırasıyla gıda ve alkolsüz içecekler ile konut olurken, bunu, zamların yaşandığı alkollü içecekler ve tütün grubu izledi. Temmuz da çekirdek enflasyonda ise yatay bir görünüm izlendi. TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) 9, 9, 9, Temmuz İşsizlik,,,5,5 Ağustos Eylül Ekim Kasım, Aralık,,9 5 İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Kadınların İşgücüne Katılım Oranı %, Oldu, 9, TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) 7, 7,55 7, 7,9,9 7,, 7, 7,95 7,5,, 9,5,7 7,,57,5 7,, Faizde İndirim Sınırlı Oldu Enflasyon %,79 a Yükseldi Ağustos

3 TİM verilerine göre, Temmuz ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %,7,5 Otomotiv Hazırgiyim Kimyevi Maddeler Kaynak: TİM İhracat Verileri Bayram İhracat Gelişimini Aşağı Çekti İHRACATTAKİ GELİŞMELER oranında düşerek,7 milyar dolar oldu. Bu dönemde en çok ihracat yapan sektör,7 milyar dolarla 5, 5,,5 Elektrik Elektronik Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 5 Sektör) Çelik Tekstil otomotiv olurken, bunu sırasıyla yaklaşık, ve milyar dolarla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi,,,,,,, Hububat, Bakliyat Demir Makine Mobilya, Orman Ürünleri Madencilik 5 -Temmuz -Temmuz Otomotivde Büyüme Devam Etti İklimlendirme Çimento, Cam Mücevher ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT Halı maddeler takip etti. Temmuz ayında otomotiv ihracatı %5, oranında yıllık artış kaydederken, hazır giyim ve kimyevi maddeler sektörleri sırasıyla % ve %, oranlarında yıllık düşüş gerçekleştirdi. Temmuz ihracat sıralamasında. olan elektronik grubunda da, %, lük bir yıllık gerileme gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans otomotiv sanayinde, en keskin düşüş ise, ihracatı %, oranında gerileyen gemi ve yat sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Temmuz ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı otomotiv sanayi yaparken, en olumsuz etki ise kimyevi maddeler sektöründen geldi. Bu dönemde ihracatın sert düşüşünde, Ramazan Bayramı dolayısıyla yaşanan işgünü sayısındaki azalma etkili oldu. En Keskin Düşüş Gemi ve Yat Sektöründe Görüldü TİM verilerine göre, Temmuz ayında en çok ihracat yapılan ilk 5 ülke, Almanya, İngiltere, İtalya, ABD ve Fransa oldu. Bu dönemde Almanya ve İngiltere ye yapılan ihracat, bir önceki yılın aynı ayına göre sırasıyla %,9 ve %, oranlarında düşerken, İtalya pazarında da %, lik düşüş kaydedildi. Öte yandan.5. 9 Almanya 9 Kaynak: TİM İhracat Verileri İngiltere 59 İtalya ABD ye yapılan ihracat bu dönemde %,5 oranında gerileme gerçekleştirirken, Fransa pazarında %9 luk bir düşüş yaşandı. Temmuz ayında Hollanda pazarındaki büyüme ihracatın hızını olumlu etkilerken, bu dönemde eksik işgücü sayısının olumsuz takvimsel etkileriyle pek çok pazar düşüş sergiledi. Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk ) 5 ABD Fransa Irak 5 Temmuz Temmuz İspanya 5 Temmuz ayında en çok ihracat yapan iller arasında ise, lider İstanbul u, Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa bu dönemde sırasıyla,9 ve,9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı,7 milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü,5 milyar dolarla İzmir, 5.liği ise, milyar dolarla Ankara aldı. Hollanda İran Mısır Takvimsel Etki Pazarlara Olumsuz Yansıdı Çift Haneli Düşüşler Yaşandı Hollanda ya İhracat Artış Kaydetti Ağustos

4 verilerine göre, TÜİK ayında ihracat önceki yılın aynı dönemine göre %, oranında artarak,9 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %9, yıllık büyüme gerçekleştiren motorlu kara taşıtları olurken, onu, sırasıyla % ve %, artışlarla makineler ile kıymetli taşlar ve metaller izledi. ayında. sırada ise, %, yıllık artış kaydeden örme giyim ihracatı aldı. Bu dönemde toplam ihracat gelişimine en olumlu katkı kıymetli taşlar ve metallerden, en olumsuz etki ise mineral yakıtlar ve yağlar faslından geldi. İthalat ise ayında yıllık bazda %7 oranında bir artış sergileyerek 9,5 milyar dolar düzeyinde kaydedildi. Bu dönemde İhracat Ayında %, Arttı İhracatta Altın Etkisi Görüldü en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla makineler, mineral yakıtlar yağlar ve elektrik elektronik oldu. İthalat, mineral yakıtlar ve yağlarda %9,9 daralırken, makineler ve elektrik elektronikte ise sırasıyla %9, ve %, artış kaydetti. ayında ithalat gelişimine en büyük katkı hava taşıtları, en olumsuz etki ise mineral yakıtlar ve yağlar faslından geldi. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı ayında yıllık %5 oranında bir artışla, milyar dolar oldu. - döneminde ise açık % geriledi ve milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk yarısında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yıla göre, puan yükselerek %7,9 seviyesinde gerçekleşti. DIŞ TİCARET DENGESİ İthalat %7 Artış Kaydetti 5 9 9, ÖDEMELER DENGESİ,,,,9, 99,7 İhracat (Milyar $) İhracat (milyar $) Temmuz 5 Ağustos Dış Ticaret (Milyar $) 7, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 7, Eylül Ekim, Kasım Aralık ayında cari işlemler açığı,,9 milyar dolar oldu. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla, ve, milyar dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki, milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. Yılın ilk 5 ayında ise, cari açık geçen yılın aynı dönemine göre %,7 geriledi. Bu veriler doğrultusunda yıllıklandırılmış açık, ayında 7, milyar dolar düzeyine geriledi. Öte yandan bu dönemde finans hesapları, milyar dolar olarak kaydedilirken, resmi rezervlerde, milyar dolar artış görüldü.,, - Kaynak: TCMB,,9, Cari İşlemler Açığı (milyar $),, 5,,7,,,9, -, -, Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 5 Cari Açık,9 Milyar Dolar Oldu Resmi Rezervler, Milyar Dolar Arttı Ağustos

5 AVRUPA EKONOMİSİ Euro Bölgesi nde sanayi üretimi yıllık değişim hızı ayı için %, ye yukarı yönlü revize edilirken, ayında %,5 oldu. Bunun yanı sıra, bölgede. çeyrek büyüme verisi de, yıllık bazda %, olarak açıklandı. ayında, düzeyine gerileyen reel kesim güveni ise,. çeyreğe yükselerek girdi ve Temmuz da,9 oldu. Aynı dönemde tüketici güveninin zayıflamayı sürdürerek -7, seviyesinden -7,9 a düştüğü görüldü. Öte yandan ayında pozitif kanada geçmiş olan yıllık tüketici enflasyonu, Temmuz ayında %, olarak kaydedildi. Bölgede işsizlik oranının ise, döneminde %, lik düzeyini koruduğu gözlendi. Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık),,,,,,,7,7, - - Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Kaynak: Eurostat Euro Bölgesi Güven Endeksleri (Puan) Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) 5 - -,,5 - -7,9 - -,7,,9,5 -,7 Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) Kaynak: TradingEconomics Euro Bölgesi %, Büyüdü Enflasyon Pozitif Kanatta Kalmayı Sürdürdü İşsizlik Oranı %, Oldu 5 Ağustos

6 sanayi üretimi, olumsuz eğilimini ABD ayında da sürdürerek %,7 oranında yıllık bazda düşüş kaydetti. Bu bağlamda, ekonominin. çeyrek yıllık büyüme hızı %, olarak beklentilerin altında açıklanırken, ilk çeyrek verileri de aşağı yönlü revize edildi. Yılın. çeyreğine dair ilk PMI verisi ise, Temmuz ayında, puanlık bir düşüşe işaret etti. Aynı dönemde tüketici güven endeksinin,,5 puanlık düşüşle 9 olduğu gözlendi. Öte yandan tüketici enflasyonu da, ayında taki % oranındaki seviyesini tekrarladı. ABD Merkez Bankası FED ise, beklendiği üzere, Temmuz toplantısında faizde değişikliğe gitmeme kararı aldı. ABD EKONOMİSİ ABD GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık) 5,,9,,5,,9,,, Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç 5 Kaynak: TradingEconomics ABD Ekonomisi %, Büyüdü FED Faizde Değişikliğe Gitmedi YÜKSELEN EKONOMİLER Ekonomide Güven Zayıfladı Yükselen ekonomilere dair. çeyrek verileri de açıklanmaya başladı. Buna göre Asya devi Çin ekonomisi, bu dönemde yıllık bazda %,7 büyüme sergileyerek önceki çeyrekteki gelişim hızını korudu. Çin hükümeti, yılı içi %,5 - %7 aralığında bir ekonomik gelişim bekliyor. Öte yandan Meksika ekonomisi ise, yılın. çeyreğinde %, oranında yıllık hız kaydederek beklentileri hayal kırıklığına uğrattı. Bu dönemde sanayideki daralmadan olumsuz etkilendiği görülen ekonomi, böylelikle son çeyreğinden sonraki en düşük performansını sergilemiş oldu. GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) 9 7, 7, 7, 7, 7 7,9,,7,7 Çin Ekonomisi %,7 Büyüdü,,,,,,,7,,, Çin Meksika Ç Ç Ç Ç 5 Ç 5 Ç 5 Ç 5 Ç Ç Ç Kaynak: TradingEconomics Meksika Yavaşladı Ağustos