GAP Bölgesi nde Sele Maruz Kalan Alanlarda Sel Riskinin AzaltılmasıProjesi (GAPSEL) ıı. Ulusal Taşkın Sempozyumu Afyon, 2010

Transkript

1 GAP Bölgesi nde Sele Maruz Kalan Alanlarda Sel Riskinin AzaltılmasıProjesi (GAPSEL) ıı. Ulusal Taşkın Sempozyumu Afyon, 2010

2 GAP Bölge Kalkınma İdaresi Temel hedefi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi halkının gelir düzeyi ve hayat standardınıyükselterek, bu bölge ile diğer bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını ortadan kaldırmak, kırsal alandaki verimliliği ve istihdam imkanlarınıartırarak, sosyal istikrar, ekonomik büyüme gibi milli kalkınma hedeflerine katkıda bulunmak olan GAP, Çok sektörlü, entegre ve sürdürülebilir bir kalkınma anlayışıile ele alınan bir bölgesel kalkınma projesidir. Proje alanıfırat ve Dicle havzalarıile yukarımezopotamya ovalarında yer alan 9 ili kapsamaktadır.

3 GAPSEL PROJESİNİN KURGULANMA SÜRECİ Geçtiğimiz yıllarda GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) Bölgesi nde meydana gelen yoğun yağışlar ve seller bölgeyi sosyal, çevresel ve ekonomik açıdan olumsuz yönde etkilemiştir yılında meydana gelen sel sonucunda 42 kişi yaşamınıyitirmiş, yüzlerce kişi kentsel alt yapının ve tarımsal arazilerin zarar görmesi sonucunda ekonomik ve sosyal açıdan etkilenmişve GAPSEL projesinin kurgulanma sürecini başlatmıştır.

4 GAPSEL PROJESİNİN KURGULANMA SÜRECİ İlk değerlendirmeler, yoğun ve sürekli sağanak yağış, yetersiz altyapının (örneğin uygun su drenaj altyapısının eksikliği) ve sel riski altındaki yerleşimlerdeki plansız hızlı büyümenin selin etkisinde belirleyici olduğunu göstermiştir. Seller, altyapıdaki zarara ilave olarak, bu illerde önemli sosyal ve ekonomik sorunlara yol açmıştır yılındaki sellerin afet değerlendirme sonuçlarının bir parçasıolarak hazırlanan resmi raporlara göre en çok etkilenen alanlar (il ve ilçeler) şu şekildedir: Diyarbakır (özellikle, Bismil ve Çınar ilçeleri), Batman (İluh Çayı boyunca yer alan yerleşimler ve şehir merkezi), Mardin (Nusaybin İlçesi), Şanlıurfa (Harran ve Ceylanpınar İlçeleri), Şırnak (Cizre, Uludere, Silopi, Beytülşebap İçeleri) ve Siirt (Baykan, Eruh İlçeleri).

5 GAPSEL PROJESİ Avrupa Birliği Katılım Öncesi Finansman Anlaşmasıkapsamında GAP Bölgesi nde Sele Maruz Kalan Alanlarda Sel Riskinin Azaltılması projesi başlatılmıştır. Proje, ekonomik ve sosyal uyum alanında Türkiye-AB işbirliği genel çerçevesi kapsamındadır. Proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Hibe Programlarıve Teknik Destek faaliyetleri Aralık 2008-Aralık 2010 tarihleri arasında uygulanacaktır.

6 PROJENİN KURUMSAL ÇERÇEVESİVE FAYDALANICILAR Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB): Hibe Faydalanıcısıile yapılan hibe sözleşmesinin Sözleşme Makamıdır. Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu (AKTD): Hibe Programıçerçevesindeki tüm faaliyetlerin onaylanmasından sorumludur. FaydalanıcıKurum (FK): GAP-BKİ(Güneydoğu Anadolu Projesi) Hibe Programının FaydalanıcıKurumudur ve teknik uygulamanın koordinasyonundan sorumludur. Proje Yönetim Birimi (PYB): GAP-BKİ, bünyesinde kurulan Proje Yönetim Birimi (PYB), Hibe Faydalanıcılarıile koordinasyonun sağlanmasıve projenin uygulanmasından sorumludur. Teknik Destek Ekibi (TDE): PYB nin koordinasyonunda destek hizmetleri ve eğitim şeklinde teknik destek sağlanmasınıöngören teknik ekiptir. Danışmanlık sözleşmesi çerçevesinde Eptisa, Hifab ve G&G konsorsiyumu tarafından oluşturulan ekip, Aralık 2008 de çalışmaya başlamıştır. Hibe Faydalanıcıları: Projelerin genel uygulamasından doğrudan sorumlu olan kurum ve kuruluşlardır. Diğer Faydalanıcılar: Sel konusunda Kapasite Oluşturma faaliyetinin faydalanıcısıolan tüm Kurumlar, Yerel kamu kurum kuruluşları, Belediyeler ve STK lar dır.

7 Proje Uygulama Alanı

8 GAP SEL Projesinin Hedefleri ANA HEDEF: GAP Bölgesinde yerel kurumsal kapasite oluşturulmasıyoluyla uzun vadede selin ve selin etkilerinin önlenmesini sağlanmasıdır. ÖZEL HEDEFLER : Yerel yönetimler, kamu kurumlarıve sivil toplum kuruluşlarının sel yönetimi ve selin önlenmesi konusunda kapasitelerinin geliştirilmesi. Selin altyapı, ekonomik ve sosyal açıdan yol açtığızararların azaltılmasıdır. Bu kapsamda, GAP illerinde proje hedeflerine ulaşılmasıiçin, Sosyal Destek ve Fiziksel Planlama -Yatırım Hibe Programları başlatılmıştır.

9 Projenin Bileşenleri ve Beklenen Sonuçlar BİLEŞEN 1 - HİBE PROGRAMININ UYGULANMASI Hibe Uygulama Hibe Programıİzleme Hibe ProgramıDeğerlendirme Hibe ProgramıYaygınlaştırma BİLEŞEN 2 - SEL RİSKİAZALTMA KAPASİTELERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Sel Riski AzaltımıKapasite Oluşturma Kapasite Oluşturma Eğitimlerinin Verilmesi Pilot Proje Uygulaması(AB Sel Direktifine uygun olarak hazırlanacaktır) Farkındalık Kampanyası(görünürlük, tanınırlık, sonuçların yaygınlaştırılması ve bilinçlendirme) PaydaşKatılımı(İlgili Paydaşların Sürece Katılımının Sağlanması) Sürdürülebilirlik (Selin Etkilerinin AzaltılmasıKonusunda Sürdürülebilirliğin Sağlanması)

10 Bileşen 1 Hibe Programı BATMAN 5 adet AltyapıProjesi 7 adet Sosyal Proje ŞANLIURFA 4 adet AltyapıProjesi 6 adet Sosyal Proje DİYARBAKıR 2 adet AltyapıProjesi 4 adet Sosyal Proje MARDİN 1 adet AltyapıProjesi 2 adet Sosyal Proje SİİRT 2 adet AltyapıProjesi 1 adet Sosyal Proje ŞıRNAK 2 adet AltyapıProjesi 1 adet Sosyal Proje 21 Sosyal, 16 Fiziki Hibe Projesi, TOPLAM 37 HİBE PROJESİ

11 Bileşen 1 Hibe Programı SOSYAL PROJELERİN KONULARI: (2.2 Milyon ) Afet Bilincinin Geliştirilmesi / Toplum Temelli Afet Yönetimi Kamu Sağlığı Beceri Oluşturma ve Mesleki Eğitim Psiko-sosyal Destek FİZİKSEL PROJELERİN KONULARI: (12 Milyon ) Taşkın ve Taşkından Koruma (Dere Yataklarının İyileştirilmesi) AltyapıOnarım (kanalizasyon sistemi, drenaj yağmur suyu ve fosseptik) Afet Yönetimi ve Acil Durum Merkezi Donanımı Afet Koordinasyon Merkezi İnşaatı

12 Hibe ProgramlarıSonucunda Elde Edeceğimiz Çıktılar 10 ADET AFET ve ACİL DURUM BİRİMİ VE MERKEZİ KURULDU M2 ALANDA AĞAÇLANDIRMA YAPILDI M YAĞMUR SUYU DRENAJI YAPILDI 13 ADET KÖPRÜ İNŞA EDİLDİ/ONARILDI/RESTORE EDİLDİ 5000M2 BİNA İNŞA EDİLDİ M KANALİZASYON YAPILDI 8372 M DERE ISLAHI YAPILDI 1700 M İSTİNAD DUVARI İNŞAA EDİLDİ 5 ADET FOSEPTİK YAPILDI 21 ADET SEL İÇİN SEKİ YAPILDI 8 ADET AFET MÜDAHALE ARACI ALINDI 31 ADET MENFEZ YAPILDI 1102 ADET ETKİNLİK VE EĞİTİMDE KİŞİYE FARKINDALIK KAZANDIRILMASI AMACIYLA EĞİTİMLER VERİLDİ 10 ADET PSİKO-SOSYAL DESTEK MERKEZİNDE 3492 KİŞİYE DANIŞMANLIK HİZMETİ VERİLDİ HİJYEN VE İLK YARDIM KİTİ DAĞITILDI ADET BROŞÜR / POSTER / DERGİ DAĞITILDI 132 KİŞİ GEÇİCİ OLARAK İSTİHDAM EDİLDİ 20 ADET KURUMSAL KAPASİTE GELİŞTİRME EĞİTİMİ YAPILDI VE BU EĞİTİMLERE 530 KAMU GÖREVLİSİ KATILDI ADET EĞİTİM KİTİ DAĞITILDI 7 ADET WEB SİTESİ KURULDU 7 ADET EĞİTİCİ EĞİTİMİ KAPSAMINDA, 475 KİŞİYE EĞİTİM VERİLDİ.

13 Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması AMAÇLARI GAP Bölgesi nde yerel kurumsal kapasite arttırılması ile uzun dönemde sel afetinin ve etkilerinin önlenmesi ve Yerel kamu otoritelerinin planlama ve yönetim kapasitelerinin geliştirilmesidir. FAALİYETLER İhtiyaç Analizi Kapasite Oluşturma Eğitimleri Pilot Proje Bilinçlendirme Kampanyası Yönlendirme Komitesi Toplantıları KapanışEtkinliği

14 FAALİYET 1: İHTİYAÇ ANALİZİ Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması İhtiyaç analizi çalışmasıkapsamında; Bölgede yaşanan 2006 sel afetine yönelik genel durum, önlemler, zararlar ve alınan derslerden yola çıkarak, Bölgede selin tarafıolan yerel kurum ve kuruluşların afet bilincine yönelik tespitler sonucunda bölgenin genel farkındalık seviyesi belirlenmişve bunu geliştirmeye yönelik ihtiyaçlar belirlenerek, Bölgedeki mevcut sel afet risklerinin azaltılmasıiçin kurumsal teknik yeterlilik seviyesi belirlenmişve bu seviyenin iyileştirilmesi için yapılacak olan kapasite geliştirme eğitim ihtiyaçlarıtespit edilmiştir.

15 Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması FAALİYET 2: KAPASİTE OLUŞTURMA EĞİTİMLERİ İhtiyaç Analizi ile tespit edilmişolan sel riskinin azaltılmasıkonusundaki eğitim ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçlamaktadır. Konusunda uzman dört eğitmen tarafından dokuz ilde eğitimler verilecektir. HEDEF GRUPLAR: Yerel kamu kurum ve kuruluşları Belediyeler GAPSEL Hibe Faydalanıcıları STK lar ve Meslek Odalarıdır.

16 Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması KAPASİTE OLUŞTURMA EĞİTİM KONULARI 1.Sel Afet Yönetimi ve Yasal Çerçeve: Afetin etkisi, Afet yönetimi, Afet öncesi, sırasıve sonrası, Risk Azaltımı, Yeni Afet Yasası, AB Sel Direktifi, İyi örnekler 2.Fon Kaynakları, Finansman Araçlarıve Sürdürülebilirlik Hibeler, ulusal ve uluslararasıfon geliştirme 3.Sel Riski ve Şehir Planlama: Şehir planlama uygulamaları, Sel risk haritalarının hazırlanması, Hassasiyete yönelik planlama yaklaşımları, İyi örnekler 4.Kentsel Kırsal Altyapıve Mühendislik Çözümleri Altyapının planlanması, Nehir yatağıve su havzasıplanlaması, Mühendislik çözümleri, Sel yönetimi araçları, iyi örnekler

17 Bileşen 2 Sel Riski Azaltı lması FAALİYET 3: PİLOT PROJE Pilot Proje Alanıolarak bölgede şimdiye kadar selden en çok etkilenen merkez olan Diyarbakır ın Bismil İlçesi seçilmişolup Pilot Proje kapsamında, Sel Risk Haritaları AB Sel Direktifine uygun olarak sel risk haritalarının hazırlanması çalışmalarıbaşlatılmıştır.

18 Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması FAALİYET 4: BİLİNÇLENDİRME KAMPANYASI Tüm ilgili paydaşlarıdeğişen afet yasalarıve sel afet öncesi, sırasıve sonrasında uygulanacak prosedürler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.

19 FAALİYET 5: YÖNLENDİRME KOMiTESi TOPLANTILARI Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması Bölgesel düzeyde yapılan bu toplantıların amacı, proje aşamalarının gerçekleştirilmesinde ilgili kurum ve kuruluşlarıbilgilendirmektir. Komite, yılda iki kere olmak üzere proje boyunca dört kere toplanacaktır.

20 Bileşen 2 Sel Riski Azaltılması FAALIYET 6: KAPANIŞETKİNLİĞİ Kapanış Etkinliğinin amacı Projenin sonunda elde edilen deneyim ve bilgilerin tüm ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşmaktır.

21 Bir sakınım önleme kültürü oluşturmak kolay değildir. Sakınım önleme uygulamalarının maliyetlerini bugün karşılamak durumunda olsak bile, yararlarıbelirsiz bir gelecekte yatmaktadır. Üstelik bu yararlar elle tutulur sonuçlar değil de meydana gelmemişafetler olacaktır (Kofi Annan, 1999) TEŞEKKÜRLER