Enfeksiyon taşıma riski Bebeklerin izolasyonu Teknolojik destek ve tedavi Nörogelişimsel sorunlar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "1960-1980 Enfeksiyon taşıma riski Bebeklerin izolasyonu. 1980-1990 Teknolojik destek ve tedavi Nörogelişimsel sorunlar"

Iskender Uslu
8 yıl önce
İzleme sayısı:

2 Prematüre bebeklere yönelik sağlık hizmetinin düzenlenmesi YYBÜ Enfeksiyon taşıma riski Bebeklerin izolasyonu Teknolojik destek ve tedavi Nörogelişimsel sorunlar Anne-bebek bağlanması Gelişimsel destek Ailelerin YYBÜ ne kabülü (Open NICU)

1980-1990 Teknolojik destek ve tedavi Nörogelişimsel sorunlar

3 AİLE MERKEZLİ BAKIM Ekip ile aile arasında işbirliğine dayalı sağlık hizmetinin planlanması ve sunulması Hastalıktan öte bebek (hasta) ve ailesi ön planda Developmental Care of Newborns&Infants. St.Louis: Mosby, 2004:1-35 Bethesda, Md: Institute for Family-Centered Care

(hasta) ve ailesi ön planda Developmental Care of Newborns&Infants.

4 AİLE MERKEZLİ BAKIM PRENSİPLERİ 1. Tıbbi ve etik konularda dürüst işbirliği 2. Bilgi edinme ve vizitlere katılma hakkı 3. Bebekleri için ileri tedavi konusunda karar verme hakkı

5 AİLE MERKEZLİ BAKIM PRENSİPLERİ 4. Doğum öncesi değerlendirme 5. Ağrıyı azaltma 6. Bebek için uygun ortam 7. Tedavi etkinliği ve güvenilirliği

6 AİLE MERKEZLİ BAKIM PRENSİPLERİ 8. Bebeğin bakımında rol almaları 9. Düzenli uzun dönem takipler 10. Sekelli olarak takip edilecek bebeklerin ihtiyaçları

7 Tıbbi bakımı ve çalışanların ihtiyaçları Bebek ile aile arasındaki ilişki Bakımda ortaklık Nörogelişimsel destek

8 AİLE MERKEZLİ BAKIMDA ANNE VE BEBEĞİ BEBEKLERİN ZİYARETİNİ AKSATAN DURUMLAR AİLELERİN BEKLENTİLERİ Kendi alanı, Vakit geçirebilmek Dürüst bilgilendirme, Kötü anda beraber olabilmek Başka çocuk, Uzak yerleşim, Parasal nedenler, Annenin sağlığı, Babanın işi, Ailenin psikolojik durumu, Ünite donanımı ve politikaları ANNE İLE BİRLİKTE GÜNDÜZ

anda beraber olabilmek Başka çocuk, Uzak yerleşim, Parasal nedenler, Annenin

destek, Aile-ekip iletişimi, Deneyim Taburculuk

9 AİLE ve BEBEĞE ÖZEL ODALI TASARIMLAR Enfeksiyon oranı, Tedavi hataları, Özelleştirilmiş bakım, Psikososyal destek, Aile-ekip iletişimi, Deneyim Taburculuk hastanın kabülü ile başlar... Clin Perinatol 2004;31(2):

10 ODADA BAKIMIN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI Avantajları: Kontrollü ortam Aileye özel ortam Alanı kişiselleştirme olanağı Dezavantajları: Personelin izolasyon ve sürekli gözlemi kaybetme hissi Diğer ailelerden izolasyon Alan ve maddi ihtiyaç Sorunla karşılaşma; travma, kaygı, stres, depresyon... J Perinatol 2003;23:S22-S24.

ve sürekli gözlemi kaybetme hissi Diğer ailelerden izolasyon Alan ve maddi

11 Nehirin karşı tarafı Şok, suçluluk Çaresizlik Küvöz izolasyonu Ünite Kırılgan görünüm

12 ANNE-BEBEK ETKİLEŞİMİ Kaygı-stres Posttravmatik stres sendromu Maternal depresyon Kırılgan çocuk sendromu Am J Perinatol 2002;19(4): BMJ 2004;329:

13 YYBÜ de yeni sorunlar Farklı bir alan Farklı bir bakış açısının gerekliliği

14 STRES Ailenin yaşadığı stres nedenleri Annenin durumu Bebeğinden ayrılma Ünitenin ortamı Personel Bebeğin durumu Tıbbi sorunlar Belirsizlikler Bilgi eksikliği Fiziksel talepler Maddi sorunlar J Pediatr Psychol 2005;30:

durumu Tıbbi sorunlar Belirsizlikler Bilgi eksikliği

15 MATERNAL DEPRESYON Annelerin %10-20, prematüre annelerinde %40-50 Risk faktörleri ve semptomları? Erken tanı erken müdahale Sağlık çalışanın rolü! Doğum öncesi depresyon Düşük özgüven Çocuk bakım stresi Doğum öncesi kaygı Düşük sosyal destek Kötü evlilik Geçirilmiş depresyon öyküsü Gebelik hüznü Evli olmamak İstenmeyen gebelik Düşük sosyo ekonomik durum Pediatrics 2005;115: Advances in Neonatal Care 2003;3(1):37-46

Doğum öncesi depresyon Düşük özgüven Çocuk bakım stresi Doğum öncesi kaygı Düşük sosyal destek Kötü

MATERNAL DEPRESYON İlgi eksikliği ve mutsuzluk Uyku düzensizliği, Suçluluk, Yorgunluk, Dikkat eksikliği, İştah kaybı, Düşük özgüven, İsteksizlik Değersizlik duygusu İntihar düşüncesi DOĞUM SONRASI

16 MATERNAL DEPRESYON İlgi eksikliği ve mutsuzluk Uyku düzensizliği, Suçluluk, Yorgunluk, Dikkat eksikliği, İştah kaybı, Düşük özgüven, İsteksizlik Değersizlik duygusu İntihar düşüncesi DOĞUM SONRASI MATERNAL DEPRESYON Bebeklerinin sağlığını ve gelişimini tehdit eder Bakım eksiklikleri Önem taşıyan etkinliklerde isteksizlik Sağlık hizmetine ulaşmada sorunlar Bebekte huzursuzluk, sık ağlama, uyku problemleri Daha zor bebek Sinirli ve hiperaktif çocuk Düşük okul başarısı Pediatrics 2000;105:

gelişimini tehdit eder Bakım eksiklikleri Önem taşıyan etkinliklerde isteksizlik Sağlık hizmetine ulaşmada sorunlar Bebekte

17 KIRILGAN ÇOCUK SENDROMU Geçirilmiş bir hastalık sonrası çocuğun iyileşmesine rağmen, ailenin onun hakkında sürekli kaygı sahibi olması Sağlık başvuru oranı Ciddi davranış sorunları Somatik problemler Agresif, disiplinsiz, kontrolsüz ve yıkıcı kişilik Zayıf sosyal davranışlar Pediatrics 2004;113: J Pediatr Psychol 1996;21:89-101

Ciddi davranış sorunları Somatik problemler Agresif, disiplinsiz, kontrolsüz ve

18 Anne ile birlikte yatışın Sağlık hizmeti başvurusu ve hastaneye yatış Anne-baba stresi, Maternal Depresyon, Kırılgan Çocuk Sendromu

19 Dahil olma kriterleri Çalışmaya dahil olma: GH 34 hafta Yatış süresi 7 gün Tek veya ikiz, Konjenital anomali yok, Nörolojik sekel yok, İki merkezli Prospektif Paralel Demografik veriler Yatış-Taburculuk bilgileri CRIB NTISS Rutin aylık kontrol Telefonla takip Sağlık hizmeti başvurusu Yatış kaydı 3 ay Sağlık hizmeti başvurusu: Rutin sağlık hizmeti Acil sağlık hizmeti Yatış Beslenme durumu: Anne sütü oranı Ağırlık artışı Anne-bebek etkileşimi: Maternal depresyon Kırılgan çocuk sendromu Aile stresi

Telefonla takip Sağlık hizmeti başvurusu Yatış kaydı 3 ay Sağlık hizmeti başvurusu: Rutin sağlık hizmeti Acil sağlık hizmeti

20 TANIM ANNE İLE BİRLİKTE (GRUP 1) 24 saat YYBÜ içinde aynı oda En az 7 gün-gece Ortak fiziki ortam GÜNDÜZ REFAKATLİ (GRUP 2) Anne-baba ziyareti En az 7 günlük ziyaret ile bilgi ve beceri kazanımı Gelişimsel Pediatri desteği (bebek ve aile)

(GRUP 2) Anne-baba ziyareti En az 7 günlük ziyaret ile

21 KULLANILAN ÖLÇEKLER Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği (EPDS) 10 soruluk, tarama anketi 13 skor; depresyon Kırılganlık Ölçeği (Modifiye Forsyth) Annelerin erken süt çocukluğu döneminde kırılganlık algıılarını ölçmede geçerli 10 skor; kırılgan çocuk Aile Stres Ölçeği (Parental Stress Involuntary-Short Form, PSI-SF) 36 soruya indirgenmiş kısa form Stres, anne bebek iletişimde zorluk ve bebekle ilgili zorluk şeklinde üç ana stres alanı Alınan puanın yüksekliği ters olarak stresin azlığını ifade eder. British J Psychiatr. 1987;150:782-6 J Pediatr Psychol 1996;21(1):89-101

22 GRUP 1 GRUP 2 Yatış Ortalaması 24 ± 14.6 (7-73) 23 ± 14.2 (7-54) Gündüz refakat süresi 1.35 ± 0.9 (0-4) saat 2.55 ± 1.5 (0.5-6) saat 10.7 ± 5 (7-24) gün

23 Doğum Ağırlığı (gram) Doğum Ağırlığı (gram) YATIŞ BİLGİLERİ GRUP 1 (n=31) GRUP 2 (n=29) p değeri Gestasyon Haftası (hafta) ± 1.66 ( ) ± 2.12 ( ) Kız/Erkek Oranı 15/16 13/ Doğum Ağırlığı (gram) 1452 ± 282 ( ) 1413 ± 351 ( ) Taburculukta Vücut Ağırlığı (gram) 1813 ± 280 ( ) 1700 ± 168 ( ) GRUP 1 Gestasyon Haftası GRUP 2 Gestasyon Haftası

24 Grupların anne ve babaya ait demografik verilerinin karşılaştırılması DEMOGRAFİK VERİ GRUP 1 GRUP 2 p değeri Anne yaşı (yıl) 31 ± 7 (21-53) Baba yaşı (yıl) 35 ± 8 (25-56) 30.5 ± 6 (22-45) 33.6 ± 7 (23-49) Sosyal güvence oranı %100 %100 _ Gebelik sayısı (ortanca) 2 (1-16) 2 (1-7) İstemsiz gebelik oranı 3/26 (%11.5) 3/23 (%13) Yardımcı üreme tekniği 10/26 (%38.5) 7/23 (%30.4) 0.485

25 Grupların sağlık hizmeti başvuruları açısından değerlendirilmeleri SAĞLIK HİZMETİ BAŞVURUSU GRUP 1 GRUP 2 p değeri Rutin kontrol 3.25 ± 0.9 (3-4) 3.55 ± 0.7 (3-5) Acil başvuru 0.9 ± 0.8 (0-2) 1.44 ± 1 (0-4) Toplam başvuru 4.16 ± 0.8 (3-6) 5 ± 1.1 (3-7) Telefon danışımı (ortanca) 0 (0-2) 1 (0-18) 0.001

26 Anne ile birlikte %12.9 Refakatli % st Qtr Yatan Hasta Oranı 2nd Qtr 10 3rd Qtr4th Qtr Anne ile birlikte Refakatli Yatan hasta Hasta Sayısı Grupların taburculuk sonrası tekrar yatış oranları

27 Taburculuk sonrası yatış nedenleri ve olguların toplam yatış süreleri GRUP 1 GRUP 2 NO YATIŞ NEDENİ SÜRE (gün) NO YATIŞ NEDENİ SÜRE (gün) 1 İnguinal herni 1 1 Sarılık * 2 2 Prematüre retinopatisi -lazer 1 2 Aspirasyon Pnömonisi (2) 9 3 Idrar yolu enfeksiyonu 6 3 İdrar yolu enfeksiyonu * (3) 21 4 Inkarsere herni 30 4 Aspirasyon pnömonisi 3 5 Pnömoni 1 6 Pnömoni 12 7 Apne * 15 GRUP 1 Yatış süresi: 3.5 (1-30) gün Toplam yatış süresi: 38 gün GRUP 2 Yatış süresi: 9.5 (1-41) gün Toplam yatış süresi: 115 gün 8 Apne *, sepsis 10 9 Apne * 1 10 Aspirasyon pnömonisi * (2), Pnömoni (2), inguinal herni 41 Yapısal nedenlere bağlı yatışlar, * İlk 2 haftada gerçekleşen yatışlar

28 Grupların doğum sonrası maternal depresyon ve kırılgan çocuk sendromu açısından karşılaştırılmaları Anne-bebek etkileşim parametreleri Değerlendirme Anneli odalı bakım Gündüz refakatli bakım p değeri Edinburg postpartum depresyon skoru 6.9 ± 4 (0-15) 8.5 ± 4.7 (0-16) 0.2 Postpartum depresyon oranı %15.4 % Kırılganlık skoru 9.2 ± 4.8 (0-18) 11.2 ± 4.8 (3-19) 0.16 Kırılgan bebek oranı % 55.2 % Stres indeksi 136 ± ± Anne ile birlikte %15,4 Refakatli %39,1 %84,6 %60,9 Maternal Depresyon Normal Maternal Depresyon Normal

29 SONUÇ Depresyon oranı azalmasına rağmen istatistiksel fark sınırda kalmaktadır. Geniş serili çalışmalar ile bu etkinin gösterilmesi olasıdır. Anne stresini azaltamamaktadır. Annelerin kırılganlık algılarını azaltamamaktadır.

30 STRES Tıbbi durum, yatış süresi, doğum ağırlığı ve gestasyon haftasından bağımsız Annenin annelik rolünü yerine getirememesi Bebeğe yardımda eksik hissetme Prematüre bebeklerin uzun dönem takibinden kaynaklanan stres Stresin etkisi: 2 yıl Psychosomatics 2006;47: Pediatrics 2006;118:e9-19

31 MATERNAL DEPRESYON Prematüre bebek Yüksek depresyon oranı Erken tanı annenin acılarını azaltırken bebeğin de bu durumdan olumsuz etkilenmesini engelleyebilir O Brien ve ark.: Taburculuktan 6 hafta sonra bile aynı oran Kersting ve ark.: Ancak 14. ayda depresyon skorlarında azalma Advances in Neonatal Care 2003;3:37-46 Acta Paediatrica 2006;95:29-37 J Psychosomatic Res 2004;57:

32 Postpartum depresyon oranı EPDS ile %28.3 (Manisa) Oran aileden sosyal destek ile negatif korelasyon gösteriyor Erken tanınmalı ve destek verilmeli

33 Bebeği yatan annelerin EPDS ve kaygı skorları term sağlıklılara göre daha yüksek Yatış sırasında uygun destek verilmeli

34 Önleyici tedbirler neler olmalı, etkinliği tartışmalı Psikolojik girişimler ve medikal tedavi

35 Prevalence and risk factors for postpartum depression among women with preterm and low-birth-weight infants: a systematic review. Vigod SN, Villegas L, Dennis CL, Ross LE. PPD oranı %40 BJOG. 2010;117(5): Erken GH, düşük doğum ağırlığı, bebeğin hastalık seyri ve sosyal destek ile ilişkili Bu grup anneler tanı ve tedavi açısından hedeflenmelidirler

36 Çocuk doktorları tanıyabilir ve yönlendirebilir Tedavi sırasında bebeği ve annenin ilişkisini takip edebilir Kısa tarama anketleri faydalı olabilir Sensitivite ile ilgili sorunlar; pediyatri eğitiminin bir parçası olmalı

37 Riskli grup hedef kitle! Artan sayı! ORTAK ÇALIŞMA ve ÇÖZÜM ARAYIŞLARI

Benzer belgeler

TABURCULUK SONRASI REHOSPİTALİZASYON VE NEDENLERİ..Dr. Ömer ERDEVE

TABURCULUK SONRASI REHOSPİTALİZASYON VE NEDENLERİ.Dr. Ömer ERDEVE Rehospitalizasyon - TANIM Kim? Ne kadar süre boyunca? Hangi düzey ünite? Maliyet? Mortalite ve morbidite üzerine etkisi? Rehospitalizasyon