2011 Yılı Tarımsal İşletmelerde Ücret Yapısı İstatistikleri

Transkript

1 Yılı Tarımsal İşletmelerde Ücret Yapısı İstatistikleri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 02/05/2012 tarihinde açıklanan, yılı Tarımsal İşletmelerde Ücret Yapısı haber bültenine göre; Hanehalkı tarım işletmelerinde mevsimlik tarım işçilerinin ortalama günlük ücretleri yılında, bir önceki yıla göre %12,44 oranında artarak 32,91, sürekli tarım işçilerinin de ortalama aylık ücretleri %10,75 oranında artarak 978,97 olmuştur. yılında hanehalkı tarım işletmelerinde çalışan sürekli işçilerin aylık ortalama ücreti, aylık ortalama asgari brüt ücretten 162,22 daha fazladır. Hanehalkı tarım işletmelerinde mevsimlik kadın tarım işçilerine yapılan en yüksek ortalama günlük ücret ödemesi 37,36 ile Giresun, erkek işçilere yapılan en yüksek ortalama günlük ücret ödemesi de 53,67 ile yılında yine en yüksek ortalama günlük ücret ödemesinin yapıldığı Ardahan ilinde gerçekleşmiştir. Hanehalkı tarım işletmelerinde en düşük mevsimlik kadın tarım işçisi günlük ortalama ücreti 22,45 ile yılında yine en düşük ortalama günlük ücret ödemesinin yapıldığı Balıkesir, en düşük mevsimlik erkek tarım işçisi günlük ortalama ücreti 28,26 ile Hatay ilindedir. Cinsiyet açısından, hanehalkı tarım işletmelerinde gelir eşitsizliğinin en fazla olduğu il Konya olup, bunu Çanakkale ve Balıkesir illeri izlemektedir. ve erkeklerin tarım işletmelerinde günlük ortalama ücretleri en adil biçimde olan iller de; Zonguldak ve Ankara dır. Hanehalkı tarım işletmelerinde yılında olduğu gibi en çok çapalama faaliyeti ile (meyve dip çapası ve meyve arası çapalama dahil) ve hasat (biçme, ürün Sayfa 1 toplama, söküm) faaliyetinde mevsimlik işçi çalıştırılmıştır.

2 Seçilmiş ürünlerde çapalama faaliyetinde mevsimlik kadın işçiler için en yüksek ortalama günlük ücreti 44,32 ile fındıkta, mevsimlik erkek işçiler için de 49,37 ile elmada almıştır. Seçilmiş ürünlerde hasat faaliyetinde mevsimlik kadın işçiler için en yüksek ortalama günlük ücret 36,14 ile kestanede, erkek işçiler için de 56,37 ile fiğde almıştır. işçilerin çapalama faaliyetinden elde ettiği günlük ortalama ücret, kadın işçilerin ortalama günlük ücretinden 15,8, hasat faaliyetinden elde ettiği günlük ortalama ücrette 7,62 daha fazladır. Tabloya erkek işçiler için bakıldığında, erkek işçilerin çapalama faaliyetinden elde ettiği günlük ortalama ücret, kadın işçilerin ortalama günlük ücretinden 10,96, hasat faaliyetinden elde ettiği günlük ortalama ücrette 717,96 daha fazladır. Hanehalkı tarım işletmelerinde yılında mevsimlik tarım işçilerinin 2'si tarım sigortasından yararlanırken, SSK sigortasından yararlanan olmamış, sürekli işçilerin %5,84 ü tarım sigortasından, %15,47 si de SSK sigortasından yararlanmıştır. SSK sigortasından yararlanan mevsimlik ve tarım işçisi oranları yılına göre önemli ölçüde azalış göstermiştir. Tarımsal İşletmeler (hanehalkı) Ücret Yapısı Araştırması verileri, örnekleme yöntemi ile seçilmiş yerleşim yerlerinden, işçi sayısı ve işletme sayısı açısından belirlenmiş eşik değeri üzerindeki 3 bin 781 tarımsal işletmeyle yüz yüze görüşme yoluyla derlenmiştir. Hanehalkı tarım işletmelerinde mevsimlik tarım işçilerinin ortalama günlük ücretleri yılında, bir önceki yıla göre %12,44 oranında artarak 29,27 den 32,91 ye yükselmiştir. Sürekli tarım işçilerinin ortalama aylık ücretleri ise %10,75 oranında artarak 883,92 den Sayfa 2 978,97 ye yükselmiştir.

3 Mevsimlik kadın tarım işçilerinin ortalama günlük ücretleri, bir önceki yıla göre %15,23 oranında artışla 24,75 den 28,52 ye, erkek işçi ücretleri de %11,08 oranında artışla 34,58 den 38,41 ye yükselmiştir. ların yılında günlük ortalama ücretlerindeki artış, erkek işçilere göre daha yüksek oranda olmuştur. Sürekli tarım işçilerine ödenen ortalama aylık ücretler ise bir önceki yıla göre kadın işçiler, için %2,27 oranında artarak 731,53 den 748,14 ye, erkek işçiler için de %12,79 oranında artarak 905,90 den 1.021,76 ye yükselmiştir. Sürekli tarım işçilerinde, erkek işçilerin aylık ortalama ücretlerindeki artış, kadın işçilerin artışından 6 kat daha yüksektir (Bkz; Grafik 1, Grafik 2). Hanehalkı tarım işletmelerinde yılında sürekli çalışan kadın işçilerin ortalama aylık ücreti (20 işgünü üzerinden hesaplanan), mevsimlik çalışan kadın işçilerin ortalama aylık ücretinin yaklaşık 1,31 katı kadarken, sürekli çalışan erkek işçilerin ortalama aylık ücreti, mevsimlik çalışan erkek işçilerin aylık ortalama ücretinin 1,33 katı kadardır. Yine cinsiyetler arası gelir adaletsizliği mevsimlik ve sürekli tarım işçilerinde, kadınlar aleyhine bir profil çizmektedir. ( ) 45 38, , ,27 28,52 32,91 24, Kaynak: TÜİK. Tüm İşçiler Sayfa 3

4 Grafik 1. Cinsiyete göre Mevsimlik İşçilerin Ortalama Günlük Ücretleri ( ) , ,90 731,53 978,97 883,92 748, Tüm İşçiler Kaynak: TÜİK. Grafik 2. Cinsiyete göre Sürekli İşçilerin Ortalama Aylık Ücretleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından açıklanan yıllar itibariyle brüt asgari ücret rakamları, tarımsal işletmelerdeki sürekli işçilerin ortalama aylık ücretleri ile karşılaştırıldığında tarım işletmelerinde çalışan sürekli işçilerin, asgari ücretten daha fazla aldıkları söylenebilir. yılında aylık asgari brüt ücretten 139,17 fazla alan sürekli tarım işçileri, yılında %16,6 oranında artarak 162,22 daha fazla almıştır. Hanehalkı tarım işletmelerinde mevsimlik kadın tarım işçilerine yapılan en yüksek ortalama günlük ücret ödemesi 37,36 ile Giresun da, erkek işçiler için de 53,67 ile Ardahan ilinde gerçekleşmiştir. Mevsimlik kadın tarım işçilerine yapılan günlük ortalama ücret ödemesinin yüksek olduğu diğer iller; 36,22 ile Ordu ve 33,27 ile Düzce dir. Mevsimlik erkek tarım işçilerine yapılan günlük ortalama ücret ödemelerinin yüksek olduğu diğer iller de; 51,66 ile Çanakkale ve 50,93 ile Konya dır. Cinsiyetler arası gelir eşitsizliğine göre mevsimlik işçilere yapılan ödemenin en yük sek adil olmayan oranı 1,93 oranı ile Konya ilinde iken, bunu 1,90 oranı ile Çanakkale, 1,84 oranı ile Sayfa 4 Balıkesir ve 1,60 oranı ile de Antalya takip etmiştir. Cinsiyetler arasında günlük ortalama

5 ücret dağılımının en adil olduğu iller de 1,02 oranı ile Zonguldak ve 1.09 oranı ile de Ankara dır. 816,75 978,97 744,75 883,92 679,5 806,33 ( ) Brüt asgari ücret Sürekli tarım işçilerinin aylık ortalama ücreti Kaynak: ÇSGB, TÜİK. *Brüt asgari ücret, altı aylık iki dönemin basit aritmetik ortalaması alınarak hesaplanmıştır. Grafik 3. Aylık Ücret Karşılaştırması Mevsimlik kadın tarım işçileri en düşük ortalama günlük ücreti 22,45 ile Balıkesir de alırken, bunu 23,01 ile Hatay izlemektedir. Mevsimlik erkek tarım işçileri en düşük ortalama günlük Sayfa 5 ücreti 28,26 ile Hatay da alırken, bunu 30,16 ile Malatya izlemektedir (Bkz, Tablo 1).

6 Tablo 1. İllere göre Mevsimlik İşçilere Ödenen Ort alama Günlük Ücret ler Sıra İller No Mevsimlik İşçilerin Ortalama Günlük Ücretleri ( ) Geliri/ Geliri Cinsiyet Gelir Eşitsizliği Sıra Nosu 1 Adana 27,00 33,76 1, Ankara 29,67 32,46 1, Antalya 30,96 49,49 1, Aydın 25,81 39,02 1, Balıkesir 22,45 41,38 1, Bursa 28,29 37,21 1, Çanakkale 27,21 51,66 1, Denizli 29,32 44,26 1, Edirne 31,67 50,48 1, Eskişehir 29,67 34,78 1, Gaziantep 27,24 38,91 1, Giresun 37,36 49,11 1, Hatay 23,01 28,26 1, Isparta 31,70 47,24 1, Mersin 27,81 40,33 1, İzmir 29,06 37,88 1, Konya 26,37 50,93 1, Malatya 24,93 30,16 1, Manisa 30,36 39,54 1, Kahramanmaraş 29,37 35,07 1, Ordu 36,22 42,35 1, Sakarya 32,01 37,86 1, Samsun 33,21 39,06 1, Zonguldak 30,82 31,52 1, Ardahan 53,67 26 Kilis 27,19 37,21 1, Os maniye 29,77 36,82 1, Düzce 33,27 39,84 1,20 20 Kaynak: TÜİK. Hanehalkı tarım işletmelerinde sürekli kadın tarım işçilerine ödenen ortalama aylık ücret ödemeleri incelendiğinde, yılında olduğu gibi 759,87 ile Antalya nın ve sürekli erkek işçilere de 1.316,67 ile Bursa nın en yüksek ödemenin yapıldığı iller olduğu gözlenmektedir. Sayfa 6 Sürekli tarım işçilerine yapılan ödemeler konusunda kadın ve erkeklere ödemenin yapıldığı

7 sadece iki il vardır ve bu iller de Antalya, Mersin dir. Mersin de erkek işçilerin aylık ortalama ücreti kadın işçilerin 1,28 katıdır. Hanehalkı tarım işletmelerinde mevsimlik işçiler tarafından gerçekleştirilen tarımsal faaliyetler incelendiğinde; çapalama faaliyeti (meyve dip çapası ve meyve arası çapalama dahil) ile hasat (biçme ürün toplamasöküm) faaliyetinde en fazla mevsimlik işçi çalıştırıldığı gözlenmektedir. Hanehalkı tarım işletmelerinde en fazla mevsimlik tarım işçisi çalıştırılan faaliyetlerden biri olan çapalama faaliyeti için seçilmiş ürünlerden fındıkta en yüksek ortalama günlük ücret kadın işçiler için 44,32, erkek işçiler için de elmada 49,37 olmuştur. Tohum ekmede mevsimlik kadın işçilere en yüksek ödenen ortalama günlük ücret 29,44 ile karpuzda ve erkek işçilere de 60,60 ile çeltikte ödenmiştir. Sulamada mevsimlik kadın işçi çalıştırılmazken, erkek işçilere ödenen en yüksek ortalama günlük ücret 54,65 ile soyada olmuştur. Gübrelemede mevsimlik kadın işçi çok sınırlı sayıda ürün için çalıştırılırken, en yüksek günlük ortalama ücret 41,47 ile antep fıstığında, erkek işçiler içinde 58,61 ile çeltikte ödenmiştir. Hasatta mevsimlik kadın işçilere en yüksek ortalama günlük ücret 36,14 ile kestanede ve Sayfa 7 erkek işçiler içinde 56,37 ile fiğde ödenmiştir (Bkz, Tablo 2).

8 Tablo 2. Seçilmiş Ürünlere ve Faaliyet Türlerine göre Mevsimlik İşçilere Ödenen Ortalama Günlük Ücretler Seçilmiş Ürünler Tohum Ekme ( ) Çapalama (Meyve dip çapası ve meyve arası çapalama dahil) Geliri/ Geliri Geliri/ Geliri 41,28 37,35 45,79 28,72 29,79 1,04 25,15 46,75 26,16 25,27 26,88 27,67 45,67 28,77 28,80 27,88 28,83 27,09 31,40 28,30 28,23 30,00 30,32 1,09 0,98 1,01 1,04 1,12 Tahıllar Buğday Arpa Mısır (da ne) Patates, Kuru Baklagiller, Yenilebilir Kök ve Yumrular Patates Nohut Yağlı Tohumlar Ayçiçeği Yer fıstığı Soya Tütün Şeker pancarı Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler Pamuk (kütlü) 44,21 26,34 27,09 Bitkiler, Hayvan Yemi Bitkilerinin Tohumları Haşhaş (kapsül) 25,35 27,25 1,07 Sebzeler Yumru ve Kök Sebzeler Soğan (kuru) 28,61 29,97 1,05 Havuç 29,82 26,13 0,88 Soğan (taze) 29,13 29,11 1,00 Meyvesi için Yetiştirilen Sebzeler Domates 27,04 27,85 28,60 Karpuz 29,44 30,24 28,20 26,97 0,96 Hıyar 25,88 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler Lahana (beya z) 26,94 Marul (kıvırcık) 27,83 26,11 0,94 Ispanak 28,70 27,99 0,98 Meyveler, içecek ve Baharat Bitkileri Üzüm 31,08 40,29 1,30 Diğer Meyveler ve Sert Kabuklular Muz, İnci r, Avaka do, Kivi (Toplam) İnci r 34,84 Muz Turunçgiller (Toplam) Porta kal 25,00 40,25 1,61 Mandalina 30,47 Limon Diğer meyveler (Toplam) Elma 49,37 Kayıs ı 39,04 Şeftali 45,77 Zeytin ve Diğer Sert Kabuklular (Toplam) Zeytin 25,89 38,75 1,50 Fındık 44,32 49,09 1,11 Antep fıstığı 35,94 Baharat Bitkileri Kırmızı bi ber 28,67 27,86 0,97 Kaynak: TÜİK Not: Tabloda listelenen ürünl er, Bitkisel Üretim ve Bitkisel Ürün Denge Gözden Geçirme Notu ile kıyaslamaya olanak vermek üzere aynıdır. Sayfa 8 Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler

9 Tablo 2. Seçilmiş Ürünlere ve Faaliyet Türlerine göre Mevsimlik İşçilere Ödenen Ortalama Günlük Ücretler (Devamı) Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Tahıllar Buğday Arpa Mısır (da ne) Patates, Kuru Baklagiller, Yenilebilir Kök ve Yumrular Patates Nohut Yağlı Tohumlar Ayçiçeği Yer fıstığı Soya Tütün Şeker pancarı Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler Pamuk (kütlü) Bitkiler, Hayvan Yemi Bitkilerinin Tohumları Haşhaş (kapsül) Sebzeler Yumru ve Kök Sebzeler Soğan (kuru) Havuç Soğan (taze) Meyvesi için Yetiştirilen Sebzeler Domates Karpuz Hıyar Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler Lahana (beyaz) Marul (kıvırcık) Ispanak Meyveler, içecek ve Baharat Bitkileri Üzüm Diğer Meyveler ve Sert Kabuklular Muz, İnci r, Avakado, Kivi (Toplam) İnci r Muz Turunçgiller (Toplam) Portakal Mandal ina Limon Diğer meyveler (Toplam) Elma Kayıs ı Şeftali Zeytin ve Diğer Sert Kabuklular (Toplam) Zeytin Fındık Antep fıstığı Baharat Bitkileri Kırmızı bi ber Sulama ( ) Hasat (Biçme, ürün toplama, söküm) Gübreleme Geliri/ Geliri Geliri/ Geliri Geliri/ Geliri 52,67 50,71 51,14 40,72 41,40 30,53 30,71 31,48 49,73 54,32 32,43 1,63 1,77 29,07 28,59 40,82 1,43 52,73 48,01 54,65 52,63 44,61 35,51 29,60 28,85 29,59 40,03 29,50 30,00 35,71 1,13 1,00 1,04 1,21 50,59 45,92 23,99 25,22 1,05 25,35 25,00 0,99 51,71 54,76 28,62 32,15 29,30 27,21 32,50 29,22 0,95 1,01 1,00 46,00 41,59 36,89 37,27 28,32 27,14 25,17 28,57 32,03 1,01 1,18 26,98 27,73 25,58 0,92 47,40 40,21 30,54 39,80 1,30 54,00 54,57 26,46 35,19 1,33 54,17 48,20 52,94 45,96 37,44 44,81 27,72 34,94 1,26 49,21 47,59 44,17 45,99 41,54 31,76 25,00 29,39 39,76 25,82 1,25 34,45 23,24 41,47 36,29 45,67 40,96 1,56 1,10 25,26 32,33 29,47 32,00 32,50 31,60 1,27 1,01 1,07 28,72 28,39 0,99 Sayfa 9 Seçilmiş Ürünler

10 yılında mevsimlik tarım işçilerine sağlanan imkanlar için yapılan masrafların; %1,79 unu barınma, %43,18'ini yemek, %44,15'ini ulaştırma masrafı oluşturmaktadır. İkramiye ve prim masrafları toplam masrafın %5,12'sini, tarım sigortası masrafı 2'sini oluşturmuştur. yılında SSK sigortasından yararlanan tarım işçisi olmadığından bu kalem masrafı da görülmemektedir. Mevsimlik işçilerin %2,56 sı barınma, %37,91'i yemek, %8,24 ü ikramiye ve prim, %46,50'si ulaştırma, 2'si tarım sigortasından yararlanmıştır. Hanehalkı tarım işletmelerinde, mevsimlik tarım işçilerinden tarım sigortasından yararlanan oranı s on derece düşüktür. Mevsimlik tarım işçileri için yapılan barınma masraflarında yılından yılına kadar düzenli bir düşüş eğilimi dikkat çekmektedir. Aynı durum sürekli işçiler için çok daha keskin bir eğilimdedir. Sürekli işçilere yapılan toplam masraf içinde tarım sigortasının aldığı pay, mevsimlik tarım işçilerinin aldığı payın 420 katıdır. Sürekli tarım işçilerinin ise %15,47'si SSK sigortasından, %5,84'ü tarım sigortasından yararlanmıştır. Bu işçilerin, %9,53 ü barınma, %33,85'i yemek, %6,81 i ikramiye ve prim, %21,30'u ulaştırma hizmeti almıştır. Sürekli tarım işçilerine yapılan masrafın %4,20 sini barınma, %39,97'sini yemek, %4,39 unu ikramiye ve prim, %32,44'ünü SSK sigortası, %8,39'unu tarım sigortası oluşturmaktadır. yılında olduğu gibi sürekli tarım işçilerine yapılan masraflar içinde ilk sırayı yemek almakta ve bunu ikinci sırada SSK sigorta ödemesi Sayfa 10 izlemektedir (Bkz, Tablo 3).

11 Tablo 3. Mevsimlik ve Sürekli Tarım İşçilerine Sağlanan İmkanlardan Yararlanan İşçi ve Yapılan Masraf Oranları İşçilere Sağlanan Yıllar Mevsimlik İşçiler Sürekli İşçiler İmkanlar İmkanlardan İmkanları Sağlamak İmkanlardan İmkanları Sağlamak Yararlanan için Yapılan Masraf Yararlanan için Yapılan Masraf İşçi Oranı içinde İlgili İşçi Oranı içinde İlgili Harcama Oranı Barınma Yeme k İkramiye ve Prim Ulaştırma Tarım Sigortası SSK Sigortası Diğer Toplam Kaynak: TÜİK. Harcama Oranı 5,07 3,08 16,07 13,29 5,75 3,78 20,56 16,38 2,56 1,79 9,53 4,20 34,61 45,01 36,61 44,79 35,49 41,29 29,97 34,95 37,91 43,18 33,85 39,97 9,88 4,79 5,58 3,74 9,98 6,36 6,76 3,72 8,24 5,12 6,81 4,39 45,26 44,77 22,77 5,97 46,62 46,93 12,07 1,28 46,50 44,15 21,30 6,16 0,14 0,18 3,91 5,83 0,07 0,06 4,77 5,47 0,02 0,02 5,84 8,39 11,94 24,20 0,01 0,45 19,23 33,86 15,47 32,44 5,03 2,17 3,13 2,18 2,10 1,13 6,63 4,34 4,77 5,74 7,20 4,46 100,00 100,00 100,00 100,00 Mevsimlik işçiler için yapılan masraf sıralamasında ise ilk sırayı ulaştırma almakta ve ikinci sırayı yemek masrafı almaktadır. Özelli kle mevsimlik işçilerin sosyal güvenlikten yoksun çalıştırıldıkları, toplam masraflar içinde SSK ödemlerinin payının olmaması ile dikkati çekmektedir. Sayfa 11 Kasım 2013