ÖRNEK SORU: 1. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız. ...

Transkript

1 ÖRNEK SORU: yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti açısından, 30 Ekim 1918 de, yenilgiyi kabul ettiğinin tescili niteliğinde olan Mondros Ateşkes Anlaşması yla sona erdi. Ancak anlaşmanın, sömürgeci devletlerin, emellerini kolaylaştıracak hükümler içermesi ve bu hükümlere dayanarak Anadolu nun işgal edilmesi, ülkenin bağımsızlığının tehdit altında olması, Osmanlı yönetiminin işgallere tepkisiz kalması, işgalcilere karşı halkın milis güçler oluşturarak direniş göstermesine ve Millî Mücadele nin başlamasına neden oldu. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız....

2 CEVAP ANAHTARI Osmanlı Devleti nin Birinci Dünya Savaşı ndan yenik çıkması, Mondros Ateşkes Anlaşması nın Anadolu yu işgale açık hale getirmesi, Anadolu nun işgal edilmesi, Anadolu nun sömürgeleştirilmek istenmesi, bu duruma Anadolu halkının tepki göstermesi, Osmanlı yönetiminin, halka karşı sorumluluğunun gerekleri doğrultusunda hareket etmemesi, Emperyal devletlerin emperyalist politikalarına Anadolu halkının karşı çıkması, Anadolu halkının, istiklâlinden taviz vermek istememesi, Anadolu halkının, özgürlük ve hürriyet düşüncelerini önemseyen tutumu, Devletin egemenlik haklarının/bağımsızlığının tehlikede olması, Sömürgeci devletlerin yayılmacı politikaları,

3 ÖRNEK SORU: 2 Fransız İhtilali, insan hakları, eşitlik, özgürlük ve hukukun üstünlüğü gibi düşünceleri yayması yönüyle tüm insanlığı; yaydığı milliyetçilik (ulusçuluk) düşüncesiyle, daha çok imparatorlukları etkiledi. Osmanlı Devleti de bu olaydan hem olumlu hem olumsuz yönde etkilendi. Osmanlı Devleti çok uluslu yapıda olduğu için azınlıklar bağımsızlık düşüncesiyle ayaklandılar. Bu ayaklanmalar sonucunda Osmanlı Devleti toprak kaybına uğradı. Fransız İhtilali nin yaygınlaştırdığı insan hakları, eşitlik, özgürlük ve hukukun üstünlüğü gibi düşünceler, Osmanlı aydınlarını etkileyerek Tanzimat ve Islahat Fermanı nın ve Meşrutiyet in ilanına zemin oluşturdu. Buna göre Fransız İhtilali Osmanlı Devleti ni daha çok hangi açıdan etkilemiştir? Neden?......

4 CEVAP ANAHTARI İhtilal, Osmanlı Devleti ni daha çok siyasî açıdan etkilemiştir. Çünkü Osmanlı Devleti çok uluslu yapıya sahipti. Fransız İhtilali nin yaydığı milliyetçilik; her milletin kendi devletini kurarak kendisini yönetmesini öngördüğü için Osmanlı içerisindeki uluslar, Osmanlıya karşı bağımsızlık mücadelesi başlatmışlar ve Osmanlı Devleti nde parçalanma süreci başlamıştır. Ayrıca ihtilal sonucunda demokratik ve insan hakları ile ilgili gelişmeler de Osmanlı ülkesinde etkili olmuştur. Yani ihtilal, Osmanlı Devleti ni hem olumlu hem de olumsuz yönde etkilemiştir.

5 ÖRNEK SORU: 3 Fransız İhtilali yle ortaya çıkan Millîyetçilik düşüncesinin Balkan uluslarını etkilemesi, 18. yüzyılda yaşanan savaşların, Balkanları savaş alanı haline getirmesi, Batılı devletlerin, azınlık haklarını bahane ederek Balkan uluslarını kışkırtmaları ve desteklemeleri, Osmanlı Devleti nin, giderek adalet ve hoşgörüye dayalı yönetim anlayışından uzaklaşması, Balkanlara görevlendirilen memurların ve yeniçerilerin keyfi davranışları gibi durumların, Osmanlı Devleti nde hangi sonuçları ortaya çıkarmış olabileceği söylenebilir?...

6 CEVAP ANAHTARI Balkan uluslarının ayaklanması Balkanlarda huzur ve güven ortamının kaybolması Osmanlı Devleti nin dağılmasını/parçalanması Batılı devletlerin Osmanlı Devleti nin iç işlerine karışması Azınlıkların devlete/yönetime güvenlerinin azalması/sarsılması Devlet-halk çatışmalarının artması Siyasî ve ekonomik istikrarsızlıkların yaşanması

7 ÖRNEK SORU: 4 Makyavelizm: Avrupa devletlerinin, 18. yüzyılda amaca ulaşmak için her türlü araca başvurmanın doğru olduğu anlayışıyla hareket etmeleri politikasıdır. Sosyalizm: Sosyalizm veya toplumculuk, iktidar ve üretim araçlarının halk tarafından kontrol edildiği, bir ve eşit toplum fikrine dayanan düşünce sistemidir. - Eski dilde iştirakiye(katılımcılık) Liberalizm: Bireylerin ifade özgürlüğüne sahip olduğu, din, devlet ve kimi zaman kurumların gücünün sınırlandırıldığı, düşüncenin serbest bir şekilde dolaştığı, özel teşebbüse olanak sağlayan bir serbest piyasa ekonomisinin olduğu, toplumsal hayat düzenini hedefleyen sistemdir. Emperyalizm: Yayılmacı siyaset, bir devletin başka millet veya devletler üzerine ekonomik, siyasî, sosyal, kültürel alanda hâkimiyet kurmasıdır. -Sömürgecilik. Yukarıdaki düşüncelerden hangilerinin, toplumsal barışa zarar verebileceği düşünülebilir? Neden?...

8 CEVAP ANAHTARI Bence Makyavelizm ve Emperyalizm toplumsal barışı zedeler. Çünkü amaca ulaşmak için her yolu uygun görmek anlamına gelen Makyavelizm, toplumun değer yargılarını göz ardı etmek veya hiçe saymak sonucunu doğurabilir. Ayrıca kendi menfaatine olan bir durum, başkalarının çıkarlarına zarar verebilir. Bu durumlar da toplumsal çatışmaları doğurabilir ve toplumsal barışa zarar verebilir. Bir toplumun başka bir toplum üzerinde ekonomik, siyasî, sosyal, kültürel alanda hâkimiyet kurması ve o toplumun toprakları üzerinde yayılması anlamını taşıyan emperyalizm de toplumsal barışa zarar verir. Çünkü en temel insan hakkı özgürlüktür ve her toplumun özgür yaşama hakkı vardır. Ancak emperyalizm bir toplumun başka bir toplum üzerinde tahakkümünü içerdiği için yönetilmeye çalışılan toplumlar, kendilerini yönetmeye kalkışan toplumlara tepki gösterecek ve bu durum da toplumsal barışa zarar verecektir.