TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU

Transkript

1 TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU Dr. Suat KAYMAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

2 Sunu Planı Dünya da ve Ülkemizde Pestisit Kullanımı Ülkemizde Pestisitler ile İlgili Araştırmalar Sonuç Giriş Bakanlığın araştırmalarla ilgili yapısı Tarihçe Araştırmalarının değerlendirilmesi Uygulamaya aktarılan hususlar 2

3 Dünyada Pestisit Kullanımı 1950 lerden itibaren tarım hızla gelişmiş, Üretim ve buna bağlı olarak pestisit tüketimi artmış, Pestisit üretimi önemli bir sektör haline gelmiştir. Dünyada pestisit üretimi

4 Dünyada ve ülkemizde pestisit kullanımı Dünyada zararlı organizmalardan dolayı yıllık ürün kaybının değeri 550 milyar USD'dır. Bu kayıpları engellemek için dünyada 3,5 milyon ton pestisit kullanılmakta, bunun parasal değeri de 52 milyar USD dır. Ülkemizde ise yıllık pestisitlere harcanan para yaklaşık 593 milyon USD dır. 4

5 Türkiye de Pestisit Kullanımı İnsektisitler %47 Fungisitler %16 PESTİSİTLER Herbisitler %24 Diğer %13 5

6 GTHB Araştırma Organizasyonu 6

7 Bitki Sağlığı ile İlgili Araştırma Yapan Kuruluşlar TTAE Edirne ZAE İzmir BAE Tekirdağ Bornova BORNOVA ZMAE ZMAE ETAE İzmir BAE Manisa İAE Erbeyli/Aydın PAE Nazilli/Aydın YALOVA ABKMAE ANKARA ZMMAE GKTAE Ankara ZMMAE Eskişehir MAE Eğirdir/Isparta ANTALYA BATEM OABDTAE Konya SAMSUN KTAE OKGKT AE Tokat ADANA DATAE BMAE Adana Adana BMAE BKAE Mersin KAE Malatya DAGKTAE Kahramanmaraş AAE Gaziantep FAE Giresun ERZİNCAN BKAE Diyarbakır DİYARBAKIR ZMAE ZMAE GAPTAE Şanlıurfa

8 Tarihçe Pestisit araştırmaları: Kalıntı Toksikoloji Fiziksel ve kimyasal analiz Pestisitlerin etkinlikleri Yan etki deneme metotları Zirai mücadele aletleri konularında yürütülmektedir. 8

9 Tarihçe 1959 yılında Ankara da Zirai Mücadele İlaç ve Aletleri Enstitüsü nün kurulması Ülkemizdeki pestisitlerle ile ilgili araştırma çalışmalarında bir dönüm noktası olmuştur. 9

10 Tarihçe Bakanlığımızın Araştırma Kuruluşları ve Organizasyon çalışmaları çerçevesinde Zirai Mücadele İlaç ve Aletleri Araştırma Enstitüsü iki kısma ayrılmış 1987 yılında ilaçlarla ilgili olan bölümleri Ankara Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü'ne bağlanmıştır. 10

11 Tarihçe Pestisitlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi ile ilgili ilk çalışmalar metot geliştirme, Pestisit kalıntıları ile ilgili ilk çalışmalar son ilaçlama ile hasat arası sürelerin belirlenmesi çalışmalarıdır. 11

12 Tarihçe Mücadele İlaç ve Aletleri Tahlil ve Deneme Laboratuvarı Biyoassay Laboratuvarı Böcek Toksikoloji Laboratuvarı Fizyoloji ve Toksikoloji Laboratuvarı Zirai Mücadele İlaç ve Aletleri Enstitüsü İnsektisit Deneme Laboratuvarı Böcek Toksikoloji Laboratuvarı 12

13 Yapılan Araştırmalar Pestisitler Formülasyon ve Analiz metodu geliştirilmesi, İlaçlama programlarının belirlenmesi, Pestisitlerin yan etkileri ile ilgili çalışmalar, Zirai Mücadele Aletleri Uygulama tekniklerinin iyileştirilmesi, Düşük hacim uygulamaları, Pülverizatör tasarımı, Pülverizatör etkinliğinin araştırılması, Robotik ilaçlama aleti geliştirilmesi, 13

14 Yapılan Araştırmalar Pestisit Kalıntıları Metot geliştirme, Pestisit kalıntılarının izlenmesi, Tarımsal ürünlerde pestisit kalıntılarının, Ülkesel MRL lerin, Pestisitlerin risk durumlarının belirlenmesi, Pestisitlerin işleme faktörlerinin belirlenmesi 14

15 Yapılan Araştırmalar Pestisit Toksikolojisi Direnç yönetimi, Duyarlılık düzeylerinin ve Direnç mekanizmalarının belirlenmesi, Direnç risk değerlendirmesi, 15

16 Yapılan Araştırmalar Son 5 yılda yürütülen projeler Toplam 40 adet proje sonuçlanmıştır. 24 Proje- Kimyasal mücadele programlarının oluşturulması 5 Proje-Pestisit kalıntıları 4 Proje-Zirai mücadele alet ve makinaları 4 Proje-Toksikoloji 1 Proje Pestisitlerin yan etkilerinin belirlenmesi 2 Proje- Diğer Yan Etki; 3% Kimyasal Mücadele Programları Oluşturulma sı 60% Diğer; 5% Kalıntı; 12% Toksikoloji; 10% Zirai Mücadele Alet ve Makina; 10%

17 2016 yılı pestisitlerle ilgili proje dağılımı 2016 yılında toplam 73 proje görüşülmüştür. Yapılan Araştırmalar 32 Proje-Toksikoloji 23 Proje-Kimyasal mücadele 11 Proje-Pestisit kalıntıları Yan etki; 1% Kimyasal Mücadele; 32% Biyolojik etkinlik; 3% Ürün geliştirme; 1% Kalıntı; 15% Toksikoloji; 44% Alet ve makina; 4% 3 Proje-Zirai mücadele alet ve makinaları 2 proje Biyolojik etkinlik çalışmaları 1 proje Pestisitlerin yan etkilerinin belirlenmesi 1 proje Bitki Koruma Ürünü geliştirme

18 2016 YILI ARAŞTIRMACI VE PROJE SAYILARI Araştırmacı sayısı Proje sayısı

19 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Ziray isimli cezbedicinin bulunmasıyla; cezbedici ithal zorunluluğu ortadan kalkmış ülke tarımına ve ekonomisine katkı sağlanmıştır. 19

20 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Süne mücadelesinde, havadan ilaçlamaların kaldırılmasına alternatif yardımcı hava akımlı tarla pülverizatörü geliştirilmiştir. Fındık bahçelerinde sırt atomizörüne alternatif pülverizatör seçeneği üreticilerimizin kullanımına sunulmuştur. 20

21 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Tarımsal ürünlerde günlük tüketim miktarları belirlenmiştir. Ülkesel MRL ler belirlenmiştir. Bitki koruma ürünlerinin kalıntı denemelerinin yapılması ile ilgili standart deneme metodu hazırlanmıştır. 21

22 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Bağlarda küllemeye karşı bölge bazında ilaçlama programları ortaya konulmuş, Fındık bahçelerinde sırt atömizörü ile hava akımlı döner diskli memeli sırt atömizörü ve soğuk sisleme makinesinin kullanılabilirliği ortaya konmuştur. Zaman, iş gücü ve ekonomik bakımdan kazanç sağlayan pestisitlerin tank karışımları çalışmaları yapılmıştır. 22

23 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Kendi yürür pülverizatör geliştirilerek imalatı yapılmıştır. Böylelikle ilaca maruz kalmadan, ilaçlama hatalarından oluşan gereksiz ilaçlamaların önüne geçilecek, çevre ve insan sağlığı korunacak, ilaçlama masraflarının azaltılacak, ülkemiz ekonomisine katkı sağlanacaktır. Pestisit uygulamalarında ilaç kayıplarını ve depo doldurma sayısını azaltan daha düşük uygulama hacimli yelpaze hüzmeli hava emişli meme tipinin etkinlikleri belirlenmiştir. 23

24 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Mısırda yabancı otlara karşı kullanılan ilaçlama yöntemlerinden çoklu meme kitinin diğer yöntemlere göre daha yüksek yabancı ot kontrol etkinlik değeri ve daha düşük verim kaybı oluşturduğu belirlenmiştir. Bağ alanlarında kullanılan bazı pestisitlerin işlemeyle kalıntı seyrinin belirlenmesi üzerine araştırmalar yapılmış, üretilen üzümlerde risk modellemesi ile Ülkemizde ilk defa Risk Değerlendirme çalışmaları yapılmıştır 24

25 Uygulamaya Aktarılan Hususlar Çukurova da yüzey suları ve lagünlerdeki pestisit kirliliği araştırılmıştır. BKÜ kalite kontrol analizlerinde kullanılabilecek, Atomik Absorpsiyon Spektrofotometresi (AAS), voltametrik, çoklu kromatografik tayin yöntemi geliştirilmiştir. 25

26 Sonuç İnsan sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğin korunmasının ön plana çıktığı günümüzde Entegre Mücadele prensipleri doğrultusunda kimyasal mücadeleye alternatif olan; Biyolojik ve biyoteknik mücadele yöntemlerine yönelik üretici destek kapsamının genişletilmesi Ar-Ge çalışmalarına hız verilmesi gereklidir

27 Sonuç Uygulamaya verilen tahmin ve uyarı modellerinin kullanımıyla ilaçlama sayılarında önemli düşüşler olduğu bilinmektedir. Bu kapsamda; Tahmin ve uyarı modellerinin özellikle yoğun ilaçlama yapılan diğer zararlı organizmalara karşı kullanım olanaklarının araştırılması ve uygulamaya ivedilikle aktarılması gereklidir

28 Sonuç Pestisit uygulamasından önce Pestisit uygulamasından sonra Aynı grup ve etki mekanizmasına sahip aktiflerin daha sık ve yoğun kullanımı zararlılarda pestisitlere karşı direnç sorununu da beraberinde getirmektedir. Dayanıklılık konusunda daha fazla araştırma yapılmalı, Araştırmalar tek merkezde toplanmalı, dayanıklılık haritaları çıkarılarak direnç yönetimi hayata geçirilmelidir. Ülkemizde direnç izleme ve yönetimini sağlayan dayanıklılık test merkezi kurulmalıdır

29 Sonuç Ayrıca; Pestisit tüketimini azaltan modern ve yeni teknolojiye sahip ilaçlama makinelerinin prototiplerinin tasarlanmasına yönelik araştırmalar yapılmalı, yerli üretimleri teşvik edilmelidir. Pestisit uygulama makine/ekipmanlarının düzenli kontrolleri sağlanmalıdır

30 Sonuç Bitki koruma ürünlerinin yerel kaynaklarla üretiminin teşvik edilerek desteklenmesi ile ülke ekonomisine katkı sağlanmalıdır. Bunun için ülke içinde yapılacak Ar-Ge projelerine ağırlık verilmelidir

31 TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 31