1915 OLAYLARINI ANLAMAK: TÜRKLER VE ERMENİLER. Mustafa Serdar PALABIYIK

Transkript

1 1915 OLAYLARINI ANLAMAK: TÜRKLER VE ERMENİLER Mustafa Serdar PALABIYIK

2 Yayın No : 3179 Araştırma Dizisi : Baskı - Şubat 2015 ISBN: Mustafa Serdar Palabıyık 1915 Olaylarını Anlamak: Türkler ve Ermeniler Ön kapak fotoğrafı : Ani antik kenti, Seyhan Ahen Copyright Bu kitabın bu basısının Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Baskı-Cilt: Ertem Basım Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti. Eskişehir Yolu 40. Km. Başkent Organize Sanayi Bölgesi 22. Cadde No: 6, Malıköy / Sincan / Ankara (Sertifika No ) (0312) Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No ) Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 Mustafa Serdar Palabıyık Lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerini Ortadoğu Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nden almıştır. Türk-Ermeni ilişkileri, Osmanlı diplomasi tarihi ve Türk dış politikası konularında çalışmalar yapmaktadır. Yazarın, Türk-Ermeni ilişkilerine dair Review of Armenian Studies ve Ermeni Araştırmaları dergilerinde ve Osmanlı diplomasi tarihine dair New Perspectives on Turkey, Bilig ve Middle Eastern Studies dergilerinde makaleleri yayımlanmıştır. Hâlihazırda TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nde yardımcı doçent olarak çalışmaktadır. III

4

5 Kısaltmalar ABD AİHM ASALA BOA DH ŞFR EUM ŞFR FAK İDM İTC FO YUCM JCAG MMZC NATO PFA SSCB Amerika Birleşik Devletleri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Ermenistan ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Nezareti, Şifreli Yazışma Emniyet-i Umumiye Müdürlüğü, Şifreli Yazışma Fransa Anayasa Konseyi Avrupa Adalet Divanı İlk Derece Mahkemesi İttihat ve Terakki Cemiyeti İngiltere Dışişleri Bakanlığı Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü Policy Forum Armenia (Ermenistan Siyaset Formu) Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği V

6

7 İçindekiler Giriş 1. Soykırımın hukuki tanımı 2. Osmanlı İmparatorluğu nda Ermeni toplumu: Osmanlı İmparatorluğu nda Ermeni karşıtı ırkçı bir söylem mevcut mudur? a. Osmanlı klasik çağında Osmanlı İmparatorluğu nda yaşayan Ermeniler (On dokuzuncu yüzyıla kadar): b. Osmanlı İmparatorluğu nun son dönemlerinde Ermeniler (On dokuzuncu yüzyıl ve yirminci yüzyılın başları) 3. Tehcir kastı mı, yok etme kastı mı? Ermeni tehcirinde Osmanlı yönetiminin kastı a. Soykırım kastının açıkça ilanı konusundaki tartışmalar b. Ermeni toplumunun liderlerini yok etme konusundaki tartışmalar c. Ermeni tehcirinde Teşkilat-ı Mahsusa nın rolü konusundaki tartışmalar d. Ermeni tehcirinden önce sistemli bir yok etme planı hazırlandığı konusundaki tartışmalar e. Ermeni tehcirinin uygun olmayan koşullar altında yapıldığı konusundaki tartışmalar 4. Osmanlı memurlarının Ermenilere kötü muameleyi de içeren savaş suçlarından dolayı yargılanmaları a. Divan-ı Harpler konusunda çatışan iki görüş b. Suçluları yargılamak için oluşturulan 1916 Divan-ı Harpleri c Divan-ı Harpleri ve Malta soruşturmaları VII

8 5. Tehcir askeri bir tedbir miydi? a. Genel olarak Ermeni tehcirinin askeri saikleri b. Ermeni devrimci örgütlerinin faaliyetleri c. Birinci Dünya Savaşı nın ve Ermeni tehcirinin arifesinde Osmanlı-Ermeni ilişkileri d. Askeri gereklilik saiki ile yapılan diğer tehcirlerden örnekler 6. Ermeni Diasporası ve Ermeni Tehciri a. Diaspora kavramının tanımı ve Ermeni Diasporası b. Ermeni Diasporası nın bölünmesi ve tarihsel evrimi c. Soğuk Savaş sonrasında Ermenistan-Diaspora ilişkileri 7. Parlamentolar mahkemelere karşı: Siyasi yasa tasarıları ve Ermeni tehcirine dair hukuki kararlar a. Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Kararı (2003) b. Fransa Anayasa Konseyi kararı (2012) c. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı (2013) Sonuç Bibliyografya