AVRUPA BİRLİĞİ BÜLTENİ AB SERVİSİ SAYI:15 NİSAN 2004/2

Transkript

1 Hazırlayan: Müge ÇAKAR İÇİNDEKİLER 1. AB- TÜRKİYE SON DAKİKA 1.1. AB-Türkiye İlişkileri nde Kıbrıs 2. AB den ÖNEMLİ BAŞLIKLAR 2.1. Avrupa Birliği nde Tarihi Genişleme AVRUPA BİRLİĞİ BÜLTENİ AB SERVİSİ SAYI:15 NİSAN / Tarihi Genişlemenin AB ye Olası Yansımaları 2.3. Genişlemenin Tarihçesi 2.4. Yeni Üye Devletlerin Profili 2.5. Yeni Üyelerin AB Üyeliğine Bakışları 3. AB- KIBRIS SON DAKİKA 3.1. Kıbrıs AB ye Bölünmüş Girdi 1. AB- TÜRKİYE SON DAKİKA 1.1. AB-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ NDE KIBRIS AB nin genişleme törenleri nedeniyle Avrupa Parlamentosu Başkanı Pat Cox ve İrlanda Başbakanı Bertie Ahern le ortak basın toplantısı düzenleyen Avrupa Komisyonu Başkanı Romano Prodi, Kıbrıs taki referandum sonuçlarının Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerini etkilemeyeceğini vurgulamıştır. Türkiye yle tam üyelik müzakerelerinin başlaması konusunda Kopenhag kriterlerinin göz önünde bulundurulacağını dile getiren Prodi, Türkiye nin insan hakları alanında önemli reformlar yaptığını belirtmiş, bu reformların uygulamaya konmasının önemine işaret etmiştir. 2. AB DEN ÖNEMLİ BAŞLIKLAR 2.1. AVRUPA BİRLİĞİ NDE TARİHİ GENİŞLEME Avrupa Birliği, 1 a 25 üyeli büyük bir topluluk olarak girdi. Slovenya, Slovakya, Litvanya, Letonya, Malta, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Estonya ve Kıbrıs Rum Kesimi ni de bünyesine dahil eden AB nin sınırları Ukrayna ve Rusya ya kadar genişledi. AB nin genişlemesi tüm AB üyesi ülkelerde düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlandı. Avrupa Birliği için tarihi önem taşıyan genişleme için Dönem Başkanı İrlanda nın başkenti Dublin de, AB nin 25 üyesinin hükümet ve devlet başkanlarının katılımıyla gerçekleşen resmi törenler düzenlendi. AB nin bugün karşı karşıya bulunduğu genişlemenin, kapsadığı alan ve sunduğu çeşitlilik açısından bir benzeri yoktur. AB in yeni üyelerle nüfusu % 20 artarak 455 milyona ulaşmış, resmi dili ise 20 ye yükselmiştir. AB bu genişlemeyle aynı zamanda dünyanın en büyük ekonomi alanlarından birisi konumuna geldi. 10 yeni üyenin katılımıyla tarihindeki beşinci genişlemesini yaşayan AB nin bundan sonraki genişleme sürecinde ise Romanya, Bulgaristan ve Hırvatistan görünmektedir. Bulgaristan ve Romanya nın 2007 yılında üye olması beklenmektedir. Türkiye konusunda ise AB nin bu yılın sonunda, müzakerelere başlayıp başlayamayacağına karar vermesi gerekmektedir. Kaynak: TARİHİ GENİŞLEMENİN AB YE OLASI YANSIMALARI Avrupa Birliği Komisyonu ndan yapılan açıklamaya göre; AB nin genişlemesinden doğan idari harcamaların AB bütçesine ek yük getirmesinin engellenmesi için büyük çaba harcanmıştır. Genişlemeden önce, toplam AB bütçesi 99.7 milyar (2003) ve Avrupa Kalkınma Fonu için ayrılan 3 milyar nun toplamı iken; bu miktarın idari harcamalara ayrılan kısmı toplam 4.6 milyar (AB giderlerinin %4.5 i) tutarında idi. Komisyon un açıklamalarına göre; yılları arasında (AB Komisyonu için 2008) toplam 6300 yeni personel alınması planlanmakta olup, bu sayı bütçenin giderler bölümüne kısıtlı biçimde yansıyacaktır yılı için idari harcamalardaki artışın 800 milyon dan az olması beklenmektedir.

2 Kaynak: GENİŞLEMENİN TARİHÇESİ AB nin genişleme dalgaları şu şekilde özetlenebilir; 1952 Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg, Hollanda 1973 Danimarka, İrlanda ve İngiltere 1981 Yunanistan 1986 Portekiz ve İspanya Avusturya, Finlandiya ve İsveç Kıbrıs Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakia, Slovenya 1 ten itibaren 25 üyesi olan AB nin doğu ve güney genişlemesinin kronolojik açıdan gelişimi şöyledir; Ülke G. Kıbrıs Malta Çek Cumh. Estonya Litvanya Letonya Macaristan Polonya Slovenya Slovakya Ortaklık Anlaşması Tam Üyelik Başvurusu Temmuz 1990 Temmuz 1990 Ocak Kasım 1994 Nisan 1994 Müzakerelerin Başlangıç tarihi Kaynak: YENİ ÜYE DEVLETLERİN PROFİLİ POLONYA Müzakereler Bitiş Tarihi Üyelik : 312,685 km² Nüfus : 38.2 milyon Nüfus dağılımı : % 9.7 Polonyalı, % 0.45 Slav, % 0.39 Alman, % 0.12 Beyaz Rus, % 0.07 Ukraynalı Ortalama gelir : 7,509 Euro Enflasyon : % 0.7 İşsizlik oranı : % 19.1 Kişi başına GSMH : % 41 Büyüme oranı : 3.9% Başlıca ihraç ürünleri : Mobilya, gemi, makine MACARİSTAN

3 : 93, 030 km² Nüfus : 159,000 Nüfus dağılımı : % 98.6 Macar, % 0.5 Rumen, % 0.3 Alman Ortalama gelir : 5,301 Euro Enflasyon : % 4.7 İşsizlik oranı : % 5.9 Kişi başına GSYİH : % 53 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 2.9 Başlıca ihraç ürünleri : Telekomünikasyon ekipmanları, bilgisayar, makine. ÇEK CUMHURİYETİ : 78,868 km² Nüfus : 10,201,000 Nüfus dağılımı : %90.1 Çek,%3.6 Eflak-Boğdan,%1.8 Slovak,%0.5 Polonyalı,%0.4 Alm. Ortalama gelir : 5,148 Euro Enflasyon : % -0.1 İşsizlik oranı : % 8.0 Kişi başına GSYİH : % 62 Büyüme oranı : % 3.4 Başlıca ihraç ürünleri : Otomobil, yedek parça, bilgisayar. SLOVAKYA : 49,034 km² Nüfus : 5,379,000 Nüfus dağılımı : % 85.8 Slovak, % 9.7 Macar, % 1.7 Rumen Asgari ücret : 3,837 Euro Enflasyon : % 8.8 İşsizlik oranı : % 16.6 Kişi başına GSYİH : % 47 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 4.2 Başlıca ihraç ürünleri : Otomobil, petrol ürünleri, demir ve çelik SLOVENYA : 20,273 km² Nüfus : 1,996,000 Nüfus dağılımı : % 83 Sloven, % 2 Sırp, % 1.8 Hırvat, % 1.1 Boşnak Ortalama gelir : 10,850 Euro Enflasyon : % 5.7

4 İşsizlik oranı : % 6.4 Büyüme oranı : % 2.3 Başlıca ihraç ürünleri : Otomobil, mobilya, elektrikli aletler LİTVANYA : 65,300 km² Nüfus : 3,469,000 Nüfus dağılımı : % 83.5 Litvanyalı, % 6.7 Polonyalı, % 6.3 Rus, % 1.2 Beyaz Rus Enflasyon : % -1.1 İşsizlik oranı : % 11.7 Kişi başına GSYİH : % 39 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 8.8 Başlıca ihraç ürünleri : Petrol ürünleri, gemi, otomobil. LETONYA : 64,589 km² Nüfus : 2,339,000 Nüfus dağılımı : % 57.7 Letonyalı, %29.6 Rus, % 4.1 Beyaz Rus, % 2.7 Ukrayna, % 2.5 Polonyalı, %1.4 Litvanyalı Ortalama gelir : 3,426 Euro Enflasyon : % 2.9 İşsizlik oranı : % 10.5 Kişi başına GSYİH : % 35 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 7.3 Başlıca ihraç ürünleri : Ormancılık ürünleri, demir-çelik ESTONYA : 45,227 km² Nüfus : 1,359,000 Nüfus dağılım : % 65.3 Estonyalı, % 28.1 Rus, % 2.5 Ukraynalı, % 1.5 Beyaz Rus, % 0.9 Fin Ortalama gelir : 4,343 euro Enflasyon : % 1.4 İşsizlik oranı : % 9.5 Kişi başına GSYİH : % 42 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 4.6 Başlıca ihraç ürünleri : Telekomünikasyon ekipmanları, mobilya, ormancılık ürünleri. KIBRIS RUM KESİMİ

5 : 9,251 km² Nüfus : 797,800 Nüfus dağılım : % 80.6 Rum, % 11.1 Türk, % 8.3 diğer (Değerler, Türkiye den yerleşenleri kapsamamaktadır) Asgari ücret : 17,607 Euro Enflasyon : % 4.0 İşsizlik oranı : % 4.7 Kişi başına GSMH : % 72 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 2.2 Başlıca ihraç ürünleri : İlaç, sebze ve meyve MALTA : km² Nüfus : 397,300 Etnik yapı : Maltalıların kökeni eski Kartaca ve Fenike haklarına dayanıyor Ortalama gelir : 13,320 Euro Enflasyon : % 2.2 İşsizlik oranı : % 8.8 Kişi başına GSYİH : % 69 (AB ortalaması) Büyüme oranı : % 1.9 Başlıca ihraç ürünleri : Elektronik parçalar, tekstil, uçak. Kaynak: Avrupa Komisyonu, Eurostat, Europa World, 2.5. YENİ ÜYELERİN AB ÜYELİĞİNE BAKIŞLARI AB'nin yeni üyelerinde yapılan referandumlarda üyeliğe 'evet' denme oranları şöyledir; Slovakya %92 Litvanya %90 Slovenya %90 Macaristan %84 ÇekCumhuriyeti %77 Polonya %77 Estonya %67 Letonya %67 Malta %54 Kıbrıs Rum Kesimi - Ortalama % 78 Kaynak: Avrupa Parlamentosu 3. AB-KIBRIS SON DAKİKA 3.1. KIBRIS AB YE BÖLÜNMÜŞ GİRDİ Kıbrıs'ın 30 yıllık bölünmüşlüğüne son vermek amacıyla Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan'ın planının oylandığı referandumun sonucunda, Kuzey Kıbrıs'tan yaklaşık yüzde 65 oranında 'evet' çıkmasına rağmen, Plan ın Güney Kıbrıs'ta açık farkla reddedilmesin ardından, 1 'ta Avrupa Birliği'ne sadece Rum tarafı üye oldu. 16 Nisan 2003 tarihinde Yunanistan ın başkenti Atina da imzalanan Kıbrıs Rum kesiminin üyelik senedi Avrupa Birliği ne üye tüm ülkelerde onay sürecini tamamlamış ve Güney Kıbrıs Rum kesimi hukuken AB üyesi olmuştu. Birliğe katılım dolayısıyla Lefkoşa daki Elefteria Meydanı nda düzenlenen kutlamalarda, AB bayrağı törenle göndere çekildi. Kıbrıs Rum kesiminin başkentinde AB ye katılım büyük kutlamalarla yapılırken, Kuzey Kıbrıs da sessizlik vardı.