Ege University Working Papers in Economics

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ege University Working Papers in Economics 2006 http://www.iibf.ege.edu.tr/economics/tartisma"

Transkript

1 Ege Universiy Working Papers in Economics 2006 hp:// İZMİR KÜÇÜK, ORTA VE BÜYÜK ÖLÇEKLİ İMALAT SANAYİNDE ÜRETİM ETKİNLİĞİ VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ Eruğrul Delikaş Working Paper No: 06 / 03 March 2006 Deparmen of Economics Ege Universiy

2 İZMİR KÜÇÜK, ORTA VE BÜYÜK ÖLÇEKLİ İMALAT SANAYİNDE ÜRETİM ETKİNLİĞİ VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ Doç.Dr.Eruğrul DELİKTAŞ ÖZET Bu çalışmada İzmir imala sanayi al sekörlerinin eknik ekinlik düzeyleri ve oplam fakör verimliğindeki değişmeleri Malmquis verimlilik indeksi meoları ve Veri Zarflama Analizi yaklaşımı kullanılarak ölçülmekedir. Çalışma dönemi kamu ve özel sekör üç dijili (Uluslararası Sandar Sanayi Sınıflaması, USSS-Rev.3) İzmir imala sanayi panel verilerine dayanmakadır. Çalışma sonuçlarına göre İzmir imala sanayi al sekörlerinde genellikle büyük ölçekli işlemelerin (50 ve daha fazla kişi çalışan) hem ora (50-50) hem de küçük ölçekli (0-49) işlemelere göre daha yüksek üreim performansı sergiledikleri espi edilmişir. Özel sekör imala sanayinin, perol rafinerileri hariç, aynı al sekörde ve ölçeke faaliye göseren kamu sekörü imala sanayine göre daha yüksek üreim performansına sahip olduğu ölçülmüşür. Yine, faaliye kolları iibariyle perol rafinerileri; üün sanayi; çanak, çömlek, çini ve porselen sanayi; içki sanayi ve çeşili perol ve ürevleri sanayinin üm al sekörler içinde daha yüksek üreim ekinliğine sahip oldukları, buna karşın ağaç ve manar ürünleri sanayi (mobilya hariç); diğer imala sanayi; deri, deri benzeri maddeler ve kürk eşya sanayi ve dokuma sanayinin ise daha düşük üreim ekinliğine veya düşük performansa sahip oldukları espi edilmişir. Öe yandan, döneminde İzmir imala sanayi sekörünün yalnızca üün sanayi al seköründe eknolojik gerileme espi edilirken imala sanayinin amamında yıllık oralama %6.8 eknolojik ilerleme olduğu Bu çalışma Ege Üniversiesi Bilimsel Araşirma Projesi çerçevesinde hazırlanmışır. Çalışmanın eklerle birlike am menine Proje Raporu ndan (Proje No: 200-İk-004) ulaşılabilir. 2

3 ölçülmüşür. İzmir imala sanayi oplam fakör verimliliğinde yıllık oralama %0.3 arış olduğu belirlenmişir. Toplam fakör verimliliğinde en fazla arış olan al sekörler sırasıyla çeşili perol ve kömür ürevleri sanayi, aşı araçları sanayi ve makine sanayi iken oplam fakör verimliliğinde en fazla gerileme olan al sekörler sırasıyla ayakkabı sanayi; üün sanayi ve aş ve oprağa bağlı diğer sanayi al sekörleridir. ABSTRACT This paper based on hree-digi (inernaional sandard indusrial classificaion, ISIC-Rev.3) panel daa over he period measures echnical efficiency and oal facor produciviy growh in he public and privaely owned manufacuring sub-secors in İzmir by using Daa Envelopmen Analysis and Malmquis produciviy index. DEA. The empirical findings show ha large-scale manufacuring indusries are generally more efficien han he medium and small-scale indusries in İzmir manufacuring indusry. Also, privaely-owned manaufacuring indusries are more efficien han publicly- owned manufacuring indusries, excep for peroleum refineries, operaing a he same scale. The mos efficien manufacuring indusries during he sudy period are peroleum refineries, obacco manufacures, manufacure of poery, china and earhenware, and beverage indusries, respecively. On he oher hand, he leas efficien indusries are manufacure of wood and wood cork producs, excep furniure; manufacure of leaher and produc of leaher, leaher subsiues and fur; and manufacure of exiles, respecively. İzmir manufacuring indusry experienced annual average echnical efficiency decline, echnical progress and oal facor froduciviy growh over he period. Key words: İzmir manufacuring indusry, echnical efficiency, oal facor produciviy growh, and Daa envelopmen analysis. JEL Classificaion: C6, C4, L6, O 3

4 . GİRİŞ Üreim ekinliği ve oplam fakör verimliliğindeki değişmelerin firma, endüsri, sekör ve ekonomi bağlamında ölçümü ve karşılaşırılması, kı kaynakları ekin kullanmada ve rakabe edebilmede yol göserici bir araç olarak karşımıza çıkmakadır. Ayrıca, üreim birimlerinde kullanılan girdilerin izlenmesi ve sağlanan kaynak asarrufları sonucu oluşan kârlılık oranı, piyasa payı gibi gösergelerin incelenmesi, ilgili firmanın başarı boyuları hakkında önemli ölçüde bilgi havuzunun oluşmasına neden olacakır. Zira her bir girişimci veya yöneici ekin bir üreim süreci planlarken, sürdürülebilir rekabeçiliği esas almak durumundadır. Bu nedenle bir firma, rekabe gücünü ekinlik ve verimlilik krierlerine dayandırmak zorundadır (Berk M., 972). Verimlilik ve eknik ekinlik rasyoları, performansın doğal ölçüü olarak kabul edilirler. Genel olarak, birincisi çıkıların girdilere olan oranı şeklinde anımlanırken, ikincisi fiili çıkının en iyi üreim eknikleri kullanılarak elde edilen maksimum çıkıya oranı ile ifade edilmekedir. Performans oransal bir kavram olup, daha büyük bir oran daha iyi performans anlamına gelmekedir. Firmanın veya endüsrinin performansını ölçmede eknik ekinlik düzeyi önemli bir krier olarak kabul edilmekedir. Çünkü bir firmanın performansı geleneksel olarak ekonomik ekinlik kavramıyla açıklanmaya çalışılır. Ekonomik ekinliğin ise iki unsura sahip olduğu varsayılır: eknik ekinlik ve ahsis ekinliği. Teknik ekinlik; ekonomik ünienin veri girdi eknoloji sepeiyle, mümkün olabilen maksimum çıkıyı üremedeki kapasiesi ve isekliliği olarak anımlanmakadır. Tahsis ekinliği ise; spesifik marjinal ürün değerini, onun marjinal maliyeine eşileyen iseklilik ve yeenek olarak anımlanmakadır. Teknik ekinlik, firma düzeyinde yüksek ekonomik performans seviyelerine ulaşabilmenin ve böylece yüksek bir rekabe gücüne sahip olabilmenin de ana unsurunu oluşurur Bu bağlamda, ekinlikeki değişme, ulusal ekonominin global eknolojiyi adape ederek içselleşirebilmesi ve bunu oplam fakör verimliliğine akarmasının bir gösergesidir (Coelli vd., 998). Bu ölçülerin (eknik ve ahsis ekinlikleri) sayısallaşırılması üç şekilde fayda sağlar: birincisi, benzer ekonomik ünieler arasında karşılaşırma yapmayı ve karar vermeyi kolaylaşırır ve böylece nispi ekinlik analizi yapılır. İkincisi, ekonomik birimler arasındaki 4

5 ekinliklerdeki değişmelerin yönü ve büyüklüğü belirlenir. Böylece, bu değişime neden olan fakörlerin oraya konulması, gerek firma yöneicileri gerekse planlamacılar açısından büyük önem arzeder. Üçüncüsü, bu analizler ekinliklerin ilerlemesinde poliika oluşumuna yol göserirler. Böylece, ekinlikliğin ölçümünün önemi arışma konusu olmaz (Kalirajan ve Shand, 999). Teknik ekinliğin ölçümüne ilişkin lieraürde farklı meodolojiler bulunmakadır. Bunlardan en yaygın olarak kullanılan iki meod, Sokasik Üreim Sınırları (Sokasic Producion Froniers) yaklaşımı ve Veri Zarflama Analizi (Daa Envelopmen Analysis) yaklaşımıdır. Her iki yaklaşım da bazı işlemelerin kaynaklarını ekin olarak kullanmadıkları varsayımından hareke emekedir. Diğer bir ifadeyle, bir kısım işlemeler en iyi kullanım (bes echniques) eknolojisi arafından anımlanan üreim sınırının alında üreim yapmakadırlar. Bu yaklaşımlardan Sokasik Froniers yaklaşımı ekonomerik meodu kullanırken, Veri Zarflama Analizi maemaiksel (doğrusal) proğramlama meolarını içermekedir. Bu çalışmada, İzmir büyük-ora ve küçük ölçekli imala sanayi al sekörlerinin eknik ekinlik düzeyleri (üreim ekinlikleri) ile oplam fakor verimliliği ve bileşenlerindeki (eknik ekinlikeki değişme ile eknolojik değişme) değişmeler Veri Zarflama Analizi yaklaşımı kullanılarak analiz edilmekedir 2. Çalışma birinci bölüm (giriş) dışında dör bölümden oluşmakadır. İkinci bölümde meodolojiye, üçüncü bölümde veri sei ve kaynaklarına ve dördüncü bölümde ampirik bulgulara yer verilmekedir. Çalışmanın beşinci bölümü sonuç ve önerileri içermekedir. 2. METODOLOJİ Çalışmada, al sekörlerin üreim ekinliklerini ve performanslarını ölçmede Malmquis verimlilik endeksi yönemleri ve Veri Zarflama Analizi (Daa Envelopmen Analysis) yaklaşımı kullanılmışır. 2 Bu meodun en önemli avanajı girdiler ve çıkılar arasındaki üreim ilişkisinin fonksiyonel formu üzerinde sınırlamalara yer vermemesidir. Dahası, VZA çoklu (muliple) girdilere ve çoklu çıkılara aynı zamanda (simulonesusly) uygulanabilmekedir. Başlıca dezavanajlardan birisi, VZA nın değişken seçimine ve veri haalarına oldukça duyarlı olmasıdır.(kalirajan ve Shand, 67: 999). 5

6 2.. Malmquis oplam fakör verimliliği endeksi Malmquis (953) arafından gelişirilen uzaklık (disance) fonksiyonlarına dayalı olarak ifade edilen bu endeks, her bir veri nokasının orak eknolojiye göre nispi uzaklık oranlarını hesaplayarak, iki veri nokası arasındaki oplam fakör verimliliğindeki değişmeyi ölçer. Uzaklık fonksiyonu kar maksimizasyonu veya maliye minimizasyonu gibi herhangi bir davranışsal varsayımı gerekirmeden, birden fazla çıkı ve girdinin söz konusu olduğu durumlarda üreim eknolojisini belirleyebilmekedir. Uzaklık fonksiyonları hem girdi eksenli hem de çıkı eksenli uzaklık fonksiyonları olarak ele alınabilir (Coelli vd, 998). Girdi uzaklık fonksiyonu çıkı vekörü veriyken, girdi vekörünün minimum oransal daralmasını dikkae alan üreim eknolojisini ifade eder. Çıkı uzaklık fonksiyonu ise girdi vekörü veriyken çıkı vekörünün maksimum oransal arışını dikkae alır. Çıkı uzaklık fonksiyonunda üreim eknolojisi, çıkı kümesi P(x) kullanılarak anımlanmakadır. Bu küme (x) girdi vekörü kullanılarak üreilen (y) çıkı vekörleri kümesini ifade emekedir. P(x)= {y:y yi ürebilecek x} () Çıkı uzaklık fonksiyonu, P(x) çıkı kümesine bağlı olarak anımlanmakadır. d 0 (x,y)=min{δ :y/δ ) P(x)} (2) Uzaklık fonksiyonu d 0 (x,y), eğer (y) çıkı vekörü P(x) mümkün olabilen üreim kümesinin bir elamanı ise, birden küçük veya bire eşi bir değer olacakır.uzaklık fonksiyonlarına dayalı olarak hesaplanan Malmquis (çıkı-eksenli) oplam fakör verimliliği endeksi aşağıdaki gibidir. Bu endekse emel (baz) yıl () dönemi ile bir sonraki yıl ise (+) dönemi ile ifade edilmekedir. m ( y, x 0, y +, x d 0( y, x ) d 0 ( y, x ) ) = ( ) x( ) d 0 ( y, x ) d 0 ( y, x ) 2 (3) Bu denklemde d ( y, x ) () dönemi gözleminden () dönemi eknolojiye olan uzaklığı 0 emsil eder. Denklem (7), () ve (+) dönemi endekslerinin geomerik oralamasıdır. Birincisi () dönemi eknolojisini ikincisi ise (+) dönemi eknolojisini emsil eder. Denklem (3) şu biçimde de ifade edilebilir: 6

7 ) ), ( ), ( ( ) ), ( ), ( ( ), ( ), (, ),,, ( = x y d x y d x x y d x y d x y d x y d x y x y m (4) Denklem (4) de köşeli parenezin dışında yer alan oran, () ve (+) yılları arasındaki çıkıeksenli eknik ekinlikeki değişmeyi ölçer. Ekinlikeki değişim; (+) dönemindeki eknik ekinliğin, () dönemindeki eknik ekinliğe olan oranıdır. Köşeli parenez içinde yer alan iki oranın geomerik oralaması, iki dönem arasındaki eknolojide (x + ve x ) meydana gelen değişmeyi açıklar. Yani, oplam fakör verimliliğindeki ve onu oluşuran unsurlardaki (eknik ekinlik ve eknolojik değişme) değişmeler Malmquis verimlilik endekslerinin geomerik oralaması olarak hesaplanırlar (Fare vd, 994). Malmquis oplam fakör verimliliği endeksinin eknik ekinlikeki değişmeye ve eknolojik değişmeye ayrışırılması, her iki fakörün oplam fakör verimliğine (TFV) olan kakısını belirlememize yardımcı olur. Böylece, Denklem (4) ü iki kısıma ayırdığımızda ekinlikeki değişmeyi ve eknolojik değişmeyi ayrı ayrı ölçebiliriz : Ekinlikeki Değişme (ED) = ), ( ), ( 0 0 x y d x y d (5) Teknolojik Değişme (TD) = ) ), ( ), ( ( ) ), ( ), ( ( x y d x y d x x y d x y d 2 (6) Burada, eknik ekinlikeki değişme üreim sınırını yakalama ekisi (caching-up effec) olarak ifade edilirken, eknolojik değişme fronier ekisi (üreim sınırları eğrisinin kayması) olarak ifade edilmekedir (Mahadevan, 2002). Öe yandan, eknik ekinlikeki değişme ile eknolojik değişmenin çarpımı oplam fakör verimliliğindeki değişmeyi verir. M o,+ =EDxTD (7)

8 M 0 endeksinin 'den büyük olması, oplam fakör verimliliğinin () döneminden (+) dönemine arığını, bu değerin 'den küçük olması, oplam fakör verimliliğinin () döneminden (+) dönemine azaldığını göserir (Coelli vd., 998). Malmquis oplam fakör verimliliği endeksinin (M 0 ) oluşurulmasında gerekli olan uzaklık fonksiyonlarını ahmin emek için kullanılan en popüler meo, Veri Zarflama Analizi meodudur. Bu meola, uygun bir panel veri sei olduğunda, VZA doğrusal proğramları kullanılarak gerekli uzaklıklar (disances) hesaplanabilir. Herhangi bir i nci firma için iki dönem arasındaki TFV deki değişmeyi ölçmede dör uzaklık fonksiyonu hesaplanmalıdır. Bu ise dör ade doğrusal proğramlama (DP) probleminin çözümünü gerekirir. Ölçeğe göre sabi geiri varsayımı alında gerekli olacak DP ler şunlardır (Fare vd.,994) : ve [ ( y, x )] max d φ,λ φ, 0 = kısı -φ y + Y + λ 0, + i + i x - X + λ 0, [ ( y, x )] max 0 = λ 0, (8) d φ,λ φ, kısı -φ y i + Y λ 0, x - X λ 0, i + [ ( y, x )] max 0 = λ 0, (9) d φ,λ φ, kısı -φ y i + Y + λ 0, d x - X + λ 0, i λ 0, (0) + + [ ( y x )] max 0 = φ,λφ, 8

9 kısı -φ y + Y λ 0, + i + i x - X λ 0, λ 0, () Yukarıda verilen dör ade DP, örnekeki her bir firma için çözümlenmelidir. Eğer örneke 50 firma ve dör dönem varsa 500 ade DP çözülmelidir. Böylece, N sayıda firma ve T zaman dönemi olduğunda çözülmesi gereken DP sayısı = Nx(3T-2) dir. Uzaklık fonksiyonları yaklaşımı, eknik ekinlikeki değişmenin ölçek ekinliği ve pür eknik ekinlik kısımlarına ayrışırılmasıyla genişleilebilir. Bu ayrışırma, ilave iki DP nin daha çözümünü gerekirir (iki üreim nokası karşılaşırıldığında). Bu (0) ve () doğrusal proğramların her birisine (N λ=) konvekslik sınırlamasının ilavesiyle ekrarlanmasını içerir. Yani, bu iki fark fonksiyonu ölçeğe göre sabi geiri eknolojisi yerine ölçeğe göre değişken geiriye göre hesaplanır. Bu durumda N firma ve T zaman dönemi için çözülmesi gereken DP sayısı= Nx(4T-2) olur. Ancak, ölçeğe göre değişken geiri varsayımı alında hesaplama yapmak her zaman kolay olmaz. Çünkü, bazı dönem içi oraya çıkan farklar her zaman anımlanmayabilirler. Bu nedenle öçleğe göre sabi geiri varsayımı ercih edilebilir (Coelli vd.,998) Veri Zarflama Analizi Veri Zarflama Analizi (VZA) paramerik olmayan bir meo olup maemaiksel doğrusal proğramlama ekniklerini içermekedir. Diğer bir ifadeyle, VZA gözlemlenen daa üzerinde paramerik olmayan (non-parameric) kısmi-doğrusal bir yüzey (piece-wise surface) veya sınır (fronier) oluşurmak amacıyla doğrusal proğramlama meolarını kullanmayı içerir ve merkezi eğilimlerden ziyade sınırlara (froniers) yönelen bir meodolojidir. Veri merkezine en iyi uyumu sağlayacak regresyon düzlemi yerine gözlemlenen uç verileri kavrayacak doğrusal bir yüzeyin oluşurulmasını içerir. Ekinlik düzeyleri daha sonra bu yüzeye göre ölçülür (Arnade,994). Bu yaklaşımda, herbir girdi ve çıkı için referans eknoloji düzeyleri, herbir girdi ve çıkı üzerindeki örnek gözlemlerin doğrusal kombinasyonuyla anımlanır. Bu nedenle, VZA 9

10 fonksiyonel form hakkında herhangi bir varsayım gerekirmez. Firmanın ekinliği üm karar verici diğer firmalara nispele ölçülür. Tüm karar verici ünieler ise ekin sınırda veya sınırın alında yer alırlar. Veri zarflama analizi yaklaşımı ilk olarak Charnes, Cooper ve Rhodes (978) arafından oraya konmuşur. Bu meodoloji son yıllarda deaylı olarak Lovell (993), Ali ve Seiford (993), Seiford (996) ve Coelli ve Baase (998), Çakmak ve Zaim (992), Fare ve diğ. (994), Charnes ve diğ. (995), Zaim ve Taşkın (997), Delikaş (2002), Karadağ ve diğ. (2005) ve Delikaş ve Balcılar (2005) arafından çeşili çalışmalarda kullanılmışır. Charnes, Cooper ve Rhodes (978), girdi eksenli (inpu-oriened) ve ölçeğe göre sabi geiri varsayımına dayalı bir model ileri sürerlerken, akip eden çalışmalar; Banker, Charnes ve Cooper (984), ölçeğe göre değişen geiri varsayımının alernaif selerini ileri sürmüşlerdir. Böylece, VZA meodu hem sabi geiri hem de değişen geiriler varsayımları alında kullanılır. Yine, bu meod hem veri girdi ile maksimum çıkıyı elde eme (oupuoriened) hem de veri çıkıyı en az girdi ile eme (inpu-oriened) yaklaşımlarına göre ekinlik ölçümünü yapar (Coelli vd., 998). Veri çıkıyı en az girdi kullanımı ile elde eme yaklaşımı veri çıkı mikarlarını azalmaksızın, üreimde kullanılan girdi mikarlarının oransal olarak ne kadar azalılabileceğini belirlemeye çalışır. Öe yandan, veri girdi ile maksimum çıkıyı elde eme yaklaşımı ise veri girdi seini değişirmeksizin fiili çıkı mikarlarının oransal olarak ne kadar arırılabileceği üzerinde durur. Ancak, ölçeğe göre sabi geiri olduğunda her iki ölçüm aynı değerleri verir (Coelli vd., 998). Bununla birlike, hangi yönemin ercih edilmesi gerekir sorusunun cevabı, firmaların mevcu veri yapıları incelenerek bulunmalıdır. Analizciler çalışmaların çoğunda, girdieksenli modelleri ercih emekedirler. Bunun nedeni, karar alma sürecinde genel olarak girdi kullanımının daha birincil fakör olmasıdır. Öe yandan, bazı endüsrilerde firmalar sabi üreim fakörleriyle faaliye göserdiklerinden dolayı, bu firmalar veri fakörlerle mümkün olabilir maksimum çıkıyı üremekedirler. Bu duruma en uygun olan yaklaşım ise çıkı-eksenli yaklaşımdır. Ancak, yöneicilerin fakör donanımı ve üreim değerleri üzerindeki güvenilir ve ulaşılabilir bilgi kaynakları, ölçme yöneminin belirlenmesinde belirleyici ve yadsınamaz bir olgudur (Rao ve Coelli, 4/998). 0

11 φ Çıkı-Eksenli ölçeğe göre değişken geirili VZA modeli, aslında girdi-eksenli DEA modelinin bir benzeri olarak bilinir ve benzer sonuçlar elde edilir. Çıkı eksenli dorusal proğramlama modeli aşağıdaki gibidir. max φ, λ φ, Kısı-φ y i +Y λ 0, x i -X λ 0, NI λ = λ 0, (2) Burada φ < girdi mikarları sabi iken i nci firma arafından üreilebilecek çıkıdaki oransal arışır. Görüldüğü gibi değeri e eşi veya den büyük olacakır. -φ ise gidi mikarları veri iken i nci firma arafından çıkıdaki ulaşılabilecek oransal arışı vermekedir. /φ de 0 ve arasında yar alacak eknik ekinlik düzeylerini belirir. Model (2) de: y i : i nci firma için üreim (çıkı) mikarlarının Mx vekörü, x i : i nci firma için girdi (üreim fakörleri) mikarlarının Kx vekörü, Y i : üm firmalar için üreim (çıkı) mikarlarının NxM marisi, X : üm firmalar için girdi mikarlarının NxK marisi, λ :ağırlıkların Nx vekörü, φ : ölçek (scalar) dir. Ayrıca, φ parameresi eknik ekinlik seviyesi hakkında bilgi verirken λ vekörü ekin olmayan i nci firmanın, referans (peers) firmalara (ekin olan firmalar) göre durumu açıklar. Çıkı-eksenli DEA modelini Şekil yardımıyla da açıklamak mümkündür (Rao ve Coelli, 4/998).

12 y 2 A D E D B E C 0 y Şekil. Çıkı-Eksenli Veri Zarflama Analizi Şekil de beş firma arafından iki ürün üreildiği (y ve y 2 gibi) varsayılmakadır. Olayı basileşirmek için her firmanın aynı (idenical) girdi vekörlerine sahip oldukları kabul edilmekedir. Bu beş firmadan A, B ve C firmaları üreim sınırlarını belirledikleri için ekin firmalardır. D ve E nokaları ise ekin olmayan firmaları emsil emekedir. Örneğin D firması için eknik ekinlik indeksi: TE D =0D/0D ile göserilirken bu firma için A ve B referans (peers) birimlerdir. E firması için referans birimler ise B ve C dir. Öe yandan, A, B ve C firmalarının eknik ekinlik sevileri olup kedi kendilerini referans almakadırlar. Ölçeğe göre sabi geirili modelden harekele, Banker, Charnes ve Cooper (984) ölçeğe göre değişen geiri varsayımı alında eknik ekinliği ölçmek amacıyla aşağıdaki modeli oraya koymuşlardır (Coelli vd.,998). min λθ θ, ks. y i + Yλ 0, θx i - Xλ 0, N λ = λ 0, (3) 2

13 Burada N, Nx vekörüdür. Bu yaklaşım kesişen düzlemlerin konveks bir alanını (hull) oluşurur. Bu alan daa nokalarını, sabi geirinin konikal alanından daha sıkı sarar ve böylece ölçeğe göre sabi geiri varsayımı alında elde edilen eknik ekinlik ekilerinden daha büyük veya onlara eşi değerleri verir. Ölçeğe göre değişen geiri spesifikasyonu 990 larda çok yaygın olarak kullanılan bir spesifikasyondur. Ölçeğe göre sabi geiri (ÖGSG) ve değişen geiri ÖGDG) durumları ve ekinlik ölçümleri Şekil 2 de açıkça oraya konulmakadır. y ÖGSG Üreim Sınırı SınıeSınırıFronier A R K V Q P S ÖGDG Üreim Sınırı SSınırıFronier 0 x Şekil 2. Ölçek Ekonomileri. Şekil 2 de ölçek geirileri ÖGSG üreim sınırı ile ÖGDG üreim sınırı arasındaki uzaklık ile ifade edilmekedir. R nokası her iki üreim sınırının üzerinde yer alması nedeniyle opimal üreim ölçeğinde faaliye göseren bir işlemeyi emsil emekedir. Bu opimal nokanın al arafında yer alan S ve V nokaları ölçeğe göre aran geiri alanını emsil ederken R opimal nokasının üsünde yer alan Q nokası ise azalan geiri alanını emsil emekedir. Ölçeğe göre azalan geiri alanında faaliye göseren bir işlemenin üreimini opimal nokaya ulaşılıncaya kadar azalması gerekir. Diğer yandan, ölçeğe göre aran geiri kısmında faaliye göseren işlemelerin (S ve V) opimal ölçek büyüklüğüne ulaşılıncaya kadar üreimlerini arırmaları gerekir. Şekil 2 de ÖGSG eknolojisi alında, P nokasındaki eknik ekinsizlik PK mesafesi ile ifade edilirken ÖGDG eknolojisi alında eknik ekinsizlik yalnızca PV mesafesi ile 3

14 ölçülmekedir. Bu iki ölçüm arasındaki fark, KV, ölçek ekinsizliği nedeniyle oraya çıkmakadır. Bu ekinlik endeksleri oran olarak şu şekilde ifade edilebilirler TE ÖGSG =AK/AP, TE ÖGDG =AV/AP ve SE= AK/AV (4) 3. MATERYAL İzmir küçük (0-49 kişi çalışan), ora (50-50 çalışan) ve büyük (5 ve daha fazla çalışan) ölçekli imala sanayi al sekörlerinin eknik ekinlik ve oplam fakör verimliliğindeki değişme analizinde 3 dijili (ISIC-Rev.3, Inernaional Sandard Indusrial Classificaion of All Economic Aciviies) kamu ve özel sekör imala sanayi işyerlerinin dönemi panel verileri kullanılmakadır. Çok küçük ölçekli (-9 çalışan) işlemeler bu analize dahil edilmemişir. Çalışmada yer alan al sekörlere ilişkin veriler, çıkı, işgücü, sermaye ve aramal verileridir. Veriler Devle İsaisik Ensiüsü nden emin edilmişir. Sekörel veriler 3 dijili imala sanayi al sekörlerine ai çıkı (üreim), işgücü, sermaye ve ara mal verileridir. Üreim verisi olarak al sekörlerin çıkı değerleri kullanılmışır. Bir işlemenin çıkısı mikar ya da değer cinsinden ölçülebilir. Bu çalışmada çıkı değişkeni olarak üreim değerleri oplamından yılbaşı sok (mamul ve yarımamul) değerlerinin çıkarılmasıyla elde edilen reel değerler kullanılmışır. Üreim fakörleri olarak işgücü, sermaye ve aramal girdileri kullanılmışır. İşgücü girdisi üreimde çalışılan yıllık oplam saai içermekedir. Sermaye girdisi olarak, sermaye ve sabi varlıklar konusunda yeerli bilgiye ulaşılamadığından dolayı bunların yerine emsili değişken olarak, kurulu ekipmanların oplam beygir gücü kullanılmışır. Çünkü, sermaye yerine kullanılabilen emsili değişkenler ile yapılan analizler sermaye değişkeni ile yapılan analizlerle benzer sonuçları vermekedir. Bu emsili değişkenler: kurulu makinelerin oplam sayısı, kurulu ekipmanların oplam beygir gücü, amorisman ve sabi varlıkların değeridir (Taymaz ve Saaçi, 997). Aramal girdisi, üreimde kullanılmak amacıyla saın alınan hammadde, yardımcı madde, ambalaj malzemesi, yakılar ve elekrik değerleri oplamına yılbaşı sok değerleri ilave edilerek ve yılsonu sok değerleri çıkarılarak elde edilen değerdir. Değer cinsinden olan çıkı ve aragirdi verileri, TEFE (987=00 ) ile reel hale dönüşürülmüşür. 4

15 4. AMPİRİK BULGULAR İzmir imala sanayiinde faaliye göseren al sekörlerin eknik ekinlik ve oplam fakör verimliliğindeki değişme endekslerinin hesaplanmasında önce 3-38 numaralı al sekörlerde her sekör için ölçek büyüklükleri iibariyle ayrı ayrı VZA çözümlemesi yapılmışır. İkinci olarak, ölçek büyüklükleri dikkae alınmaksızın 3-38 numaralı al sekörler için VZA çözümlemesi yapılmşır. Birinci kısımda, her bir al sekör ayrı bir birim olarak değerlendirilmiş ve bu birimde yer alan işlemelerin hem ölçek büyüklükleri hemde al faaliye konuları bağlamında performans gösergeleri karşılaşırmalı olarak analiz edilmek isenmişir. İkinci kısımda ise ölçek büyüklükleri ihmal edilerek al sekörler arası performans karşılaşırması amaçlanmışır. Bu analizlerin sonuçları kısım 4. ve 4.2 de verilmişir. 4.. Ölçek büyüklüklerine göre sekörel bulgular İzmir imala sanayi al sekörlerinin eknik ekinlik ve performans düzeylerinin ölçülmesinde DEAP 2. pake proğramı kullanılmışır (Coelli 996). Al sekörlerin eknik ekinlik veri girdi ile maksimum çıkıyı elde eme yaklaşımına (oupu-oriened) göre ölçülmüşür. Bu yaklaşımı kullanmanın amacı veri girdi kullanımı ile çıkıda olabilecek maksimum oransal arışı izleyebilmekir. Sekörlerin oplam fakör verimliliği ve bileşenlerindeki (eknik ekinlikleki değişme ve eknolojik değişme) değişmeler VZA-Malmquis verimlilik indeksleri kullanılarak ölçülmüşür. Her iki ölçüm, hem ölçek büyüklükleri iibari ile al sekörler arası hem de bu al sekörlerin yıllar iibariyle gösermiş oldukları üreim performanslarının karşılaşıurmalı olarak ölçülmesine olanak sağlamakadır dönemi İzmir imala sanayinin ekonomik performansına ilişkin ölçek büyüklükleri ve al sekörler iibari ile bulgular bu kısımda analiz edilmekedir. İmala sanayi al sekörlerinin incelenmesinde ikisadi faaliyelerin uluslararası sandar sanayi sınıflaması (USSS-Rev.3) veya ISIC (inernaional sandard indusrial classificaion of all economic aciviies) 3 dijili ayrımı esas alınmışır. 5

16 4... Gıda, içki ve üün sanayi Bu kısmda (USSS-Rev.3) sınıflamasına göre gıda, içki ve üün sanayi 3 dijili al sekörlerin ölçek büyüklükleri iibariyle eknik ekinlik düzeyleri ve oplam fakör verimliliğindeki değişmeler analiz edilmekedir. Bu ana al sanayide yer alan al sekörler; 3 gıda maddeleri sanayi, 32 başka yerde sınıflandırılmamış gıda maddeleri sanayi, 33 içki sanayi ve 34 üün sanayi al sekörleridir. 4...Teknik ekinlik endeksleri Üreim ekinliği veya eknik ekinlik indeksleri işlemelerin veri girdi sei ile maksimum çıkıyı ürerebilmedeki yeeneklerini oraya koymakadır. Maemaiksel olarak bu indeks fiili çıkının olası maksimum çıkıya olan oranı şeklinde ifade edilmekedir. Diğer bir ifadeyle, gözlemlenen ünienin en iyi üreim sınırına olan oransal uzaklığı ile de ifade edilebilir. En iyi üreim sınırı (bes -pracise fronier) çalışmada yer alan birimler arasında karşılaşırmalı olarak en iyi performansa sahip olan işlemeler arafından ahmin edilmekedir. En iyi performansa sahip olan işlemelerde fiili çıkı / olası maksimum çıkı oranı bire eşiir. Yani, TE= dir. Diğer işlemelerde ise TE< olur. Tablo. Gıda, içki ve üün sanayinde eknik ekinlik endeksleri ( ) ISIC Ölçek Y.Or. TE Or.T.Ekinlik Tablo de görüldüğü yıllık oralama eknik ekinlik endekslerine göre ora ve büyük ölçekli ilemeler küçük ölçekli işlemeler göre daha yüksek üreim ekinliğine sahipirler. Diğer bir ifadeyle veri girdi sei ile daha fazla çıkı üreebilmekedirler. Üreim ekinliği en yüksek al sekör 33 numaralı al sekör olup yıllık oralama eknik ekinlik endeksi 6

17 0.979 dur. İkinci al sekör 34 numaralı sekör olarak belirlenmişir. Bunları eknik ekinlik düzeyi ile ile 3 numaralı al sekör izlemekedir. Bu sekörlerden 33 ve 3 numaralı al sekörler büyük ölçekli ve 34 numaralı sekör ise ora ölçeklidir. Öe yandan, küçük ölçekli al sekörlerde en düşük üreim ekinliğine sahip olan al sekör endeks değeri ile 3 numaralı sekördür Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişmeler Toplam fakör verimliliğindeki değişme eknik ekinlikeki değişme ve oplam fakör verimliliğindeki değişme olarak iki al bileşene ayrılmakadır. Bunlardan birincisi eknik ekinlikeki iyileşmeyi veya işlemelerin zaman içerisinde en iyi üreim sınırına yakınsama (convergenge) veya bu sınırı yakalamada (cach-up) oraya koydukları performansı da gösermekedir. Yine bu indeksin den büyük değer alması işlemelerin global eknolojiyi adape ederek içselleşebildiklerinin bir gösergesidir. Öe yandan, eknik ekinlikeki değişme endeksi pür ekinlikeki değişme ve ölçek ekinliğindeki değişme endeksi olarak iki al bileşene ayrılmakadır. Yani, TED=PEDxÖED dir. Bu endekslerden birincisi mevcu üreim fakörlerinin daha iyi kullanılması anlamına gelirken ikincisi bir işlemenin daha opimal ölçeke üreim yapıp yapmadığını gösermekedir. Her iki endeks değerinin den büyük olması iyileşmeyi ifade ederken den küçük olması köüleşmeyi ifade emekedir. Teknolojik değişme indeksi en iyi üreim sınırındaki değişmeyi ifade mekedir. Bu endeksin den büyük olması üreim sınır eğrisinin yukarı doğru kaymasını ifade emekedir. Toplam fakör verimliliğindeki değişme endeksi de bu iki endekse göre hareke emekedir. Yani. TFVD= TEDxTE dir. Gıda sanayii al sekörlerinde ölçek büyüklükleri iibariyle oplam fakör verimliliğindeki değişme endeksleri al bileşenler iibariyle Tablo 2 de verilmekedir. 7

18 Tablo 2: Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişme endeksleri ISIC Ölçek TED TD PED ÖED TFVD Oralama TED=eknik ekinlikeki değişme ; TD=eknolojik değişme ; PED=pür ekinlikeki değişme ; ÖED=ölçek ekinliğindeki değişme ve TFVD=oplam fakör verimliliğindeki değişmeyi ifade emekedir. Teknik ekinlikeki değişme endeksine göre en fazla ilerleme sağlayan al sekör %3.6 ve %3.5 ile 3 numaralı sekörlerdir. Bunlardan birincisi büyük ölçekli iken ikincisi küçük ölçekli al sekördür. Bu sekörleri %3.3 ile ora ölçekli 32 numaralı sekör ve %2.7 iyileşme ile 33 numaralı küçük ölçekli al sekör akip emekedir. 3, 33 numaralı büyük ölçekli al sekörler ile 34 numaralı ora ölçekli al sekörün yıllık oralama eknik ekinliğinde bir değişme olmamışır. Bu işlemeler Tablo de belirildiği gibi yüksek üreim performansına sahip olan işlemelerdir. Öe yandan, ora ölçekli 3 numaralı al sekörün eknik ekinliğinde %02 gerileme olmuşur dönemi gıda sanayi oralaması dikkae alındığında yıllık oralama eknik ekinlike %.6 iyileşme olduğu görülmekedir. Bu iyileşmenin %.2 si pür ekinlikeki iyileşme ve %0.4 ü de ölçek ekinliğindeki iyileşme ile açıklanmakadır. Teknolojik değişme endeksine göre büyük ölçekli 3 ve 33 numaralı al sekörler ile 3 numaralı ora ölçekli al sekörün eknolojik ilerleme sağladıkları görülmekedir. En yüksek oranda eknolojik ilerleme sağlayan sekör %4. ile 3 numaralı ora ölçekli al sekördür. Yukarıdaki al sekörlerin dışında kalan diğer al sekörlerde oralamı iibariyle eknolojik gerileme (%.2) olduğu görülmekedir. Tablo 2 nin son süunu oplam fakör verimliliğindeki değişmeyi gösermekedir. Buna göre 3 ve 33 numaralı büyük ölçekli al sekörler, 3 ve 32 numaralı ora ölçekli al sekörler ile 33 numaralı küçük ölçekli al sekörlerin oplam fakör verimliliklerinde 8

19 arma olduğu görülmekedir. TFV de en fazla arma sağlanan al sekör %3.9 luk arışla 3 numaralı ora ölçekli al sekördür. TFV de en fazla azalma (%.5 ) olan al sekör ise 3 numaralı büyük ölçekli al sekördür. Gıda, içki ve üün sanayi ele alındığında ilgili dönemde anayii oplam fakör verimliliğinin yıllık oralama %04 arığı görülmekedir. Bu arışın kaynağını eknik ekinlikeki %.6 lık iyileşme oluşurmakadır. Ancak gıda sanayiinde yaşanan %.2 lik eknolojik gerileme ile TFV de %0.4 lük bir arış sağlanabilmişir Dokuma, giyim eşyası ve deri sanayi Bu kısmda (USSS-Rev.3) sınıflamasına göre gıda, dokuma, giyim eşyası ve deri sanayi 3 dijili al sekörlerin ölçek büyüklükleri iibariyle eknik ekinlik düzeyleri ve oplam fakör verimliliğindeki değişmeler analiz edilmekedir. Bu sanayide yer alan al sekörler; 32 dokuma sanayi, 322 ayakkabı dışında giyim eşyası sanayi, 323 deri ve deri benzeri maddeler ve kürk eşyası sanayi, 324 ayakkabı sanayi al sekörleridir Teknik ekinlik endeksleri Bu ana al sekörde faaliye göseren 3 dijili al sekörlerin küçük, ora ve büyük ölçekli kamu ve özel sekör işlemelerine ilişkin VZA-Malmquis verimlilik indeksi meoları kullanılarak hesaplanan eknik ekinlik endeksleri Tablo 3 de verilmekedir. Tablo 3. Dokuma, giyim eşyası ve deri sanayinde eknik ekinlik endeksleri ( ) ISIC Ölçek Y.Or.TE (B) Or.T. Ekinlik

20 Yıllık oralama eknik ekinlik endekslerine göre (Tablo 3, son süun) al sekörler arasında en yüksek eknik ekinliğe sahip olan al sekör 322 numaralı büyük ölçekli sekör iken bunu 32 numaralı küçük ölçekli al sekör akip emekedir. Teknik ekinlik düzeyi en düşük olan al sekör ise 324 numaralı küçük ölçekli sekördür. Genel olarak değerlendirildiğinde, büyük ölçekli al sekörlerin ora ölçekli al sekörlerden ve ora ölçekli al sekörlerin de küçük ölçekli al sekörlerden daha yüksek ürekenliğe sahip oldukları görülmekedir. Küçük ölçekli al sekörlerde 32 numaralı sekör en yüksek eknik ekinliğe sahip iken 323 numaralı al sekör en düşük eknik ekinlik düzeyine sahipir. Yine, ora ölçekli al sekörler arasında 322 nuamaralı sekör en yüksek eknik ekinliğe ve 323 numaralı al sekör de en düşük ekinliğe sahip olan sekörlerdir. Öe yandan, 32 numaralı büyük ölçekli al sekörde faaliye göseren kamu sekörünün yine aynı al sekörde faaliye göseren özel sekör imala sanayiinden daha az ekin olduğu görülmekedir. Aynı alanda faaliye göseren ve özel seköre ai olan 32 numaralı büyük ölçekli al sekör, aynı zamanda üm dönem boyunca en iyi üreim sınırını belirleyen sekör olarak görülmekedir. Diğer yandan, büyük ölçekli sekörlerde kamu sekörü en düşük ekinlik endeksine sahip iken 32 numaralı özel sekör imala sanayi en yüksek üreim performansına sahipir Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişmeler Dokuma, giyim eşyası ve deri sanayi al sekörlerinde faaliye göseren al sekörlerinin oplam fakör verimliliğindeki değişme endeksleri ile bu endeksin eknik ekinlikeki değişme ve eknolojik değişme al bileşenleri ölçek büyüklükleri iibariyle Tablo 4 de verilmekedir. Tabloda yer alan indeks değerlerinin den büyük olması iyileşmeyi ve den küçük olması işlemenin üreim performansındaki gerilemeyi ifade emekedir. 20

21 Tablo 4 Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişme endeksleri ISIC Ölçek TED TD PED ÖED TFVD B Oralama Teknik ekinlikeki değişme endekslerine göre yalnızca küçük ölçekli giyim imala sanayi 323 numaralı al sekörde %0.9 luk bir iyileşme ile ora ölçekli imala sanayi 323 numaralı al sekörde %2.3 lük bir iyileşme olduğu görülmekedir. Öe yandan, 32 ve 322 numaralı büyük ölçekli al sekörlerin üreim ekinliğinde gerileme olmuşur. Bu ölçeke en fazla gerileme %3 ile kamu sekörüne aiir. Öe yandan, TED endeksleri.000 olan al sekörlerin ilgili dönemde üreim performanslarında bir değişme gösermedikleri görülmekedir. Tüm al sekörler oralaması iibariyle döneminde İzmir giyim imala sanayinin üreim ekinliğinde gerileme (%0.7) olduğu görülmekedir. Ekinlikeki gerilemenin kaynağını aynı hem pür ekinlike hem de ölçek ekinliğindeki gerileme oluşurmakadır. Ölçek büyüklükleri iibariyle eknolojik değişme endekslerine göre en yüksek eknolojik ilerleme oranı %2.4 ile 322 numaralı büyük ölçekli (5-200) seköde gerçekleşirken en az eknolojik ilerleme %0.2 ile 32 numaralı büyük ölçekli al sekör (kamu sekörü) ile 32 numaralı ora ölçekli al sekörde gerçekleşmiş bulunmakadır. Yine 322 numaralı ora ölçeki al sekörde yıllık oralama %.7 lik eknolojik ilerleme sağlanmışır. Bununla birlike, en fazla eknolojik gerileme olan al sekörler 324 numaralı küçük ölçekli al sekör (%3) ile 323 numaralı ora ölçekli al sekör (%2.5) olmuşur. 2

22 döneminde İzmir giyim imala sanayiinin eknolojik değişme endeksinin yıllık oralama olarak.000 eşi olduğu görülmekedir. Bu giyim sanayii oralaması iibariyle, ilgili dönemde bu sekörde yıllık oralama eknolojik değişme olmadığını gösermekedir. Al sekörlerin oplam fakör verimliliklerindeki değişme endeksleri değerlendirildiğinde TFV inde en fazla arma olan al sekör %.9 ile 322 numaralı küçük ölçekli sekör iken en az arma olan al sekör %0.2 ile 322 numaralı ora ölçekli al sekördür. Bu sekörleri sırasıyla 322 ve 32 numaralı büyük ölçekli al sekörler (%. ve %0.9) izlemekedir.toplam fakör verimliliğinde en fazla gerileme olan al sekörler sırasıyla 324 numaralı küçük ölçekli al sekör ile 32 numaralı büyük ölçekli kamu sekörü oluşurmakdır. Bu sekörlerin TFV ndeki gerileme oranları sırasıyla %6 ve % 2.8 dir dönemi giyim sanayii yıllık oralamasına göre oplam fakör verimliliğinde %0.7 lik bir gerileme oraya çıkmışır. Bu gerileme amamen eknik ekinlikeki gerilemeden kaynaklanmakadır Orman ürünleri ve mobilya sanayi Orman ürünleri ve mobilya sanayinde (USSS-Rev.2) sınıflamasına göre 3 dijili al sekörlerin ölçek büyüklükleri iibariyle eknik ekinlik düzeyleri ve oplam fakör verimliliğindeki değişmeler analiz edilmekedir. Bu ana sanayide yer alan al sekörler; 33 ağaç ve manar ürünleri sanayi ve 332 ağaç mobilya ve döşeme eşyası sanayi sekörleridir. İzmir Orman ürünleri ve mobilya sanayinde 99 yılında 33 numaralı al sekörde 5 ve 332 numaralı al sekörde de 0 ade küçük ölçekli işleme faaliye gösermekedir yılı iibariyle adı geçen sekörlerde faaliye göseren işlemelerin sayısı sırasıyla 2 ve 5 dir. Öe yandan, 99 ve 2000 yıllarında 33 ve 332 numaralı ora ölçekli imala sanayi al sekörlerinde faaliye göseren işlemelerin sayısı 4 ür (DİE). 996 yılından iibaren 332 numaralı al sekörde ade büyük ölçekli (200+ kişi çalışan) işleme faaliye gösermeye başlamışır, ancak dönem büünlüğü ve analiz ekniği açısından bu işleme ölçümlere dahil edilememişir. Öe yandan, orman ürünleri al seköründe çalışma döneminde kamu sekörüne ai veri bulunmadığından kamu sekörü analize yer almamışır. 22

23 Teknik ekinlik endeksleri Orman ürünleri küçük ve ora ölçekli imala sanayii işlemelerine ilişkin eknik endeksleri ölçek büyüklükleri ve al sekörler iibariyle Tablo 5 de verilmekedir. Tablo 5. Orman ürünleri ve mobilya sanayinde eknik ekinlik endeksleri ( ) ISIC Ölçek Y.Or.TE Or. T.Ekinlik Tablo 5 de belirildiği gibi orman ürünleri sanayinde yer alan işlemeler oldukça yüksek üreim ekinliğine sahipirler. 993, 997, 999 ve 2000 yılları hariç diğer yıllarda sekörel oralama eknik ekinlik endeksleri e eşi olup işlemeler am ekinliğe sahipirler. Ölçek bazında değerlendirme yapıldığında, ora ölçekli işlemeler küçük ölçekli işlemelere göre daha yüksek üreim ekinliğine sahipirler. Diğer bir ifadeyle, bu işlemeler veri girdi sei ile daha fazla çıkı üreebilmekedir. Üreim ekinliği en yüksek al sekör ora ölçekli 33 numaralı sekör olup yıllık oralama eknik ekinlik endeksi.000 dır. Bu sekör orman ürünleri sanayiinde en iyi üreim sınırını ayin eden sekör olup diğer işlemelerin eknik ekinlik endeksleri bu referans sınıra göre ölçülmekedir Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişmeler Orman ürümleri ve mobilya sanayi üç dijili al sekörlerinde dönemi yıllık oralama oplam fakör verimliliğindeki değişme, eknik ekinlikeki değişme ve eknolojik değişme endeksleri Tablo 6 da verilmekedir. Tablo 6. Toplam fakör verimliliği ve bileşenlerindeki değişmeler ISIC Ölçek TED TD PED ÖED TFVD Oralama Yıllık oralama eknik ekinlikeki değişme endeksleri 33 numaralı küçük ölçekli imala sanayiyle 33 numaralı ora ölçekli imala sanayiinde bir değişme olmadığını buna karşın 23

24 332 numaralı küçük ölçekli imla sanayinin eknik ekinlik düzeyinde %0.3 gerileme olduğunu gösermekedir. Bu üç sekörün dönemi yıllık oralama gerileme oranı %0. dir. Bu da ölçek ekinliğindeki köüleşmeden kaynaklanmakadır. Teknolojik değişme endeksleri her üç al sekörde de eknolojik gerileme olduğunu gösermekedir. En fazla eknolojik gerileme (%3.8) olan al sekör 33 numaralı al sekördür. Öe yandan, üm sekörler iibariyle yıllık oralama eknolojik gerileme oranı %2.4 olarak espi edilmişir. Teknik ekinlikeki ve eknolojik değimedeki gerilemeye bağlı olarak orman ürünleri al sekölerinin oplam fakör verimliliklerinde de gerileme olmuşur. TFV deki gerileme oranı %2.6 dır. Al sekör ve ölçek büyüklüğü iibariyle TFV nde en fazla gerileme olan sekör %3.8 ile 33 numaralı ora ölçekli sekördür. Bu gerilemenin kaynağını eknolojik gerileme oluşurmakadır Kağı-kağı ürünleri ve basım sanayi Kağı-kağı ürünleri ve basım sanayi (USSS-Rev.3) sınıflamasına göre 3 dijili al sekörlerin ölçek büyüklükleri iibariyle eknik ekinlik düzeyleri ve oplam fakör verimliliğindeki değişmeler analiz edildiği bu kısımda yer alan al sekörler; 34 kağı ve kağı ürünleri sanayi ile 342 basım, yayın ve bunlara bağlı sanayi al sekörleridir. Kağı ürünleri ve basım sanayi al seköründe 99 yılında 3 ade işleme faaliye gösermekedir. Bunların 4 ü 34 numaralı al sekörde ve 7 si de 342 numaralı al sekörde faaliye gösermekedir. 34 no lu sekördeki işlemelerin 7 si küçük ölçekli, 3 ü ora ölçekli ve 4 ü de büyük ölçekli iken 342 no lu sekörde yer alan işlemelerin i küçük ölçekli ve 6 sı da ora ölçeklidir. Ora ölçekli işlemelerden birisi kamu sekörüne aiir. Bu sekörde 2000 yılında faaliye göseren işlemelerin dağılımı ise şöyledir: 34 no lu sekörde 2 işleme ve 342 no lu al sekörde 20 işleme faaliye gösermekedir. 34 no lu sekördeki işlemelerin küçük ölçekli, 7 si ora ölçekli ve 3 ü de büyük ölçeklidir. 342 no lu sekörde yer alan işlemelerin 2 si küçük ölçekli, 5 i ora ölçekli ve 3 ü de büyük ölçeklidir yılında kamu işlemesine ai kayılar bulunmamakadır. 24

25 Teknik ekinlik endeksleri Kağı ürünleri ve basım sanayi al seköründe yer alan özel sekör işlemelerine ilişkin dönemi yıllık eknik ekinlik endeksleri ölçek büyüklükleri iibariyle Tablo 7 de verilmekedir. Öe yandan, 990 lı yılların oralarına kadar faaliyee bulunan kamu işlemesinin son yıllara ai verilerinin olmaması (veya faaliyeini durdurması) nedeniyle bu işleme için ekinlik ölçümü yapılamamışır. Tablo 7. Kağı ürünleri ve basım sanayinde eknik ekinlik endeksleri ( ) ISIC Ölçek Y.Or.TE Or.T.Ekinlik Tablo da görüldüğü gibi ora ölçekli 34 no lu al sekör üm yıllarda en iyi üreim sınırını belirleyen sekörlerden birisidir. Öe yandan, dönemi yıllık oralama eknik ekinlik endeksleri incelendiğinde performansı en yüksek olan sekörler sırasıyla 34 no lu ora ölçekli sekör ile 34 no lu büyük ölçekli al sekör olduğu görülecekir. Performansı en düşük olan sekörler ise sırasıyla 34 no lu küçük ölçekli ve 34 no lu büyük öçlekli sekörler olarak karşımıza çıkmakadır Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişmeler Kağı ürünleri sanayiinde ölçek büyüklükleri ve al sekörler iibariyle dönemi yıllık oralama oplam fakör verimliliğindeki değişme, eknik ekinlikeki değişme ve eknolojik ilerleme Tablo 8 de verilmekedir. 25

26 Tablo 8. Kağı ürünleri sanayi oplam fakör verimliliği ve bileşenlerindeki değişmeler ISIC Ölçek TED TD PED ÖED TFVD Oralama Teknik ekinlikeki değişme endeksine göre ilgili dönemde 34 numaralı ora ve büyük ölçekli işlemeler ile 342 numaralı ora ölçekli işlemelerin eknik ekinliklerinde bir değişme olmaz iken Tablo da yer alan diğer işlemelerin eknik ekinliklerinde gerileme olduğu görülmekedir. Teknik ekinliğinde en fazla gerileme (%4.7) olan sekör küçük ölçeki 342 numaralı al sekördür. 34 numaralı ora ölçekli sekör hariç üm diğer sekörlerde yıllık oralama eknolojik ilerleme olduğu görülmekedir. Tüm sekörler iibariyle oralama eknolojik ilerleme oranı %3.7 dir. Sekörel bazda inceleme yapıldığında, en fazla eknolojik ilerleme sağlayan al sekörlerin sırasıyla küçük ölçekli 34 numaralı sekör (%8.4) ve 342 numaralı ora ölçekli al sekör (%5.6) olduğu görülecekir. Teknololojik değişmedeki %3.7 lik ilerleme ve eknik ekinlikeki %2. lik gerileme yıllık oralama oplam fakör verimliliğinde %.6 lık ilerlemeye neden olmuşur. Sekörel bazda, TFV nde en fazla arış olan al sekör sekör %6.6 ile 34 numaralı büyük ölçekli sekör ve %5.2 ile de 342 numaralı ora ölçekli sekördür Kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayi İzmir kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayinde (USSS-Rev.3) sınıflamasına göre 3 dijili al sekörlerin ölçek büyüklükleri iibariyle eknik ekinlik düzeyleri ve oplam fakör verimliliğindeki değişmelerin analiz edildiği bu kısımda yer alan al sekörler; 35 ana kimya sanayi, 352 diğer kimyasal ürünler sanayi, 353 perol rafinerileri, 354 çeşili perol ve kömür ürevleri sanayi, 355 lasik ürünleri sanayi al sekörleridir. 26

27 Kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayinde 99 yılında 4 küçük işleme, 6 ora ölçekli işleme ve 0 ade büyük ölçekli işleme faaliye gösermekedir. Büyük ölçekli işlemelerden ikisi kamu işlemesidir yılında ise küçük ölçekli imala sanayiinde 60, ora ölçekli imala sanayiinde 27 ve büyük ölçekli imala sanayiinde 0 işleme faaliye gösermekedir. Büyük ölçekli işlemelerden ikisi kamuya aiir. Herbir al sekörde yer alan işleme sayısına ilişkin bilgiler Ek e verilmekedir Teknik ekinlik endeksleri Kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayinde dönemi 3 dijili al sekörlerde faaliye göseren özel sekör ve kamu sekörlere ilişkin hesaplanan eknik ekinlik endeksleri Tablo 9 da verilmekedir. Tablo 9. Kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayinde eknik ekinlik endeksleri ( ) ISIC Ölçek Y.Or.TE (B) (B) Or.T.Ekinlik Kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayi al sekörler iibariyle analiz edildiğinde, 35 no lu al sekörde faaliye göseren büyük ölçekli işlemelerin daha yüksek yıllık oralama eknik ekinliğe sahip olduğu ve küçük ölçekli işlemelerin en düşük yıllık oralama eknik ekinlik düzeylerine sahip oldukları görülecekir. 352 no lu sekörde ise ora ölçekli işlemelerin yıllık oralama eknik ekinlik daha yüksekir. 353 no lu al 27

28 sekörde yalnızca büyük ölçekli kamu imala sanayii faliye gösermeke olup sekörde üm yıllar iibariyle am ekinlik söz konusudur. Diğer bir ifadeyle, kamu sekörü her yıl için en iyi üreim sınırını ayin emede yer alamkadır. 355 no lu al sekörde faaliye göseren işlemelerden ora ölçekli işlemeler küçük ölçekli işlemelerd göre daha yüksek üreim performansına sahipirler. 356 no lu sekörde ise büyük ölçekli işlemelerin yıllık oralama üreim performansı ora ve küçük ölçekli işlemelerden daha yüksekir. Tüm sekör göz önüne alındığında en yüksek üreim performansının büyük ölçekli işlemelere (kamu işlemeleri) ve ikinci olarak da ora ölçekli işlemelere ai olduğu görülmekedir Toplam fakör verimliliği ve al bileşenlerindeki değişmeler Kimya-perol, kömür, kauçuk ve plasik ürünleri sanayinde ölçek büyüklükleri ve al sekörler iibariyle dönemi yıllık oralama oplam fakör verimliliğindeki değişme, eknik ekinlikeki değişme ve eknolojik ilerleme endeksleri Tablo 0 da verilmekedir. Tablo 0. Toplam fakör verimliliği ve bileşenlerindeki değişmeler ISIC Ölçek TED TD PED ÖED TFVD (B) (B) Oralama dönemi yıllık oralama eknik ekinlikeki değişme endeksine (TED) göre üreim ekinliğinde en fazla ilerleme olan al sekörler sırasıyla 35 ve 356 no lu küçük ölçekli al sekörler ile 35 no lu büyük ölçekli kamu sekörü, 356 no lu ora ölçekli ve 352 no lu büyük ölçekli sekörlerdir. Üreim ekinliğindeki iyileşme, bu al sekörlerin en 28

Türkiye özel sektör imalât sanayiinde etkinlik ve toplam faktör verimliliği analizi

Türkiye özel sektör imalât sanayiinde etkinlik ve toplam faktör verimliliği analizi ODTÜ Gelişme Dergisi, 29 (3-4), 2002, 247-284 Türkiye özel sekör imalâ sanayiinde ekinlik ve oplam fakör verimliliği analizi Eruğrul Delikaş Ege Üniversiesi, İkisa Bölümü, 35040 İzmir Öze Bu çalışmada

Detaylı

GEÇİŞ EKONOMİLERİ VE TÜRK TARIM SEKTÖRÜNDE ETKİNLİK VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ (1992-2004)

GEÇİŞ EKONOMİLERİ VE TÜRK TARIM SEKTÖRÜNDE ETKİNLİK VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ (1992-2004) Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 8 (2) 28: 843-86 GEÇİŞ EKONOMİLERİ VE TÜRK TARIM SEKTÖRÜNE ETKİNLİK VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ (1992-24) THE ANALYSIS OF EFFICIENCY AN TOTAL FACTOR PROUCTIVITY

Detaylı

İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1. BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2. 1.1. Kavramlar ve Metodoloji... 2

İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1. BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2. 1.1. Kavramlar ve Metodoloji... 2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1 BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2 1.1. Kavramlar ve Meodoloji.... 2 1.2. Ekinlik Ölçüm Yönemleri; Avanaj ve Dezavanajları. 5 1.3. Ölçeğe göre geiri varsayımlarının farkları.

Detaylı

T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI. Gürkan ÇALMAŞUR

T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI. Gürkan ÇALMAŞUR T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI Gürkan ÇALMAŞUR İMALAT SANAYİNDE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ERZURUM ALT BÖLGESİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA YÜKSEK LİSANS TEZİ TEZ YÖNETİCİSİ

Detaylı

Verimlilik Dergisi T. C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2015/3

Verimlilik Dergisi T. C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2015/3 Verimlilik Dergisi Türk Mevdua Bankacılığı İçin Ekinlik Analizi: Küresel Finans Krizinin Ekileri Dr. Serdal ERGÜN Prof. Dr. Nezir KÖSE İzmir de İşlemelerin Sanayi Sicil Veri Tabanına Gönderdikleri Verilerin

Detaylı

TÜRK OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE MALİYET VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ. Gürkan ÇALMAŞUR

TÜRK OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE MALİYET VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ. Gürkan ÇALMAŞUR TÜRK OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE MALİYET VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ Gürkan ÇALMAŞUR Dokora Tezi İkisa Anabilim Dalı Prof. Dr. Muammer YAYLALI 2013 Her Hakkı Saklıdır T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER

Detaylı

TİGEM İŞLETMELERİNDE TEKNİK ETKİNLİK, ÖLÇEK ETKİNLİĞİ, TEKNİK İLERLEME, ETKİNLİKTEKİ DEĞİŞME VE VERİMLİLİK ANALİZİ:

TİGEM İŞLETMELERİNDE TEKNİK ETKİNLİK, ÖLÇEK ETKİNLİĞİ, TEKNİK İLERLEME, ETKİNLİKTEKİ DEĞİŞME VE VERİMLİLİK ANALİZİ: TİGEM İŞLETMELERİNDE TEKNİK ETKİNLİK, ÖLÇEK ETKİNLİĞİ, TEKNİK İLERLEME, ETKİNLİKTEKİ DEĞİŞME VE VERİMLİLİK ANALİZİ:9992003 Doç. Dr. Mehme CANDEMİR Doç. Dr. Eruğrul DELİKTAŞ Ocak 2006 ANKARA YAYIN NO: 4

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ŞEKER SANAYİLERİNİN ETKİNLİK KARŞILAŞTIRMASI Emre Güneşer BOZDAĞ (*)

TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ŞEKER SANAYİLERİNİN ETKİNLİK KARŞILAŞTIRMASI Emre Güneşer BOZDAĞ (*) TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ŞEKER SANAYİLERİNİN ETKİNLİK KARŞILAŞTIRMASI 99-25 Emre Güneşer BOZDAĞ (*) Öze: AB ye aday ülke olan, Türkiye nin, Birliğe enegrasyon sürecinde, şeker sanayisinin, Birliğin şeker

Detaylı

VERİMLİLİK, TEKNOLOJİ VE ETKİNLİK (AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYE VE ADAY ÜLKELERİN PERFORMANS ÖLÇÜMÜ)

VERİMLİLİK, TEKNOLOJİ VE ETKİNLİK (AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYE VE ADAY ÜLKELERİN PERFORMANS ÖLÇÜMÜ) Akademik Araşırmalar ve Çalışmalar ergisi / Journal of Academic Researches and Sudies Yıl 6 - Saı Kasım 24 / Volume 6 - Number November 24 Alınış Tarihi: 26.9.24 Kabul Ediliş Tarihi: 3..24 VERİMLİLİK TEKNOLOJİ

Detaylı

VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ANTALYA BÖLGESİNDEKİ ZİRAAT BANKASI ŞUBELERİNİN PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ. Cihan KARACA YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK

VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ANTALYA BÖLGESİNDEKİ ZİRAAT BANKASI ŞUBELERİNİN PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ. Cihan KARACA YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ANTALYA BÖLGESİNDEKİ ZİRAAT BANKASI ŞUBELERİNİN PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Cihan KARACA YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HAZİRAN 200 ANKARA

Detaylı

Makine Öğrenmesi 8. hafta

Makine Öğrenmesi 8. hafta Makine Öğrenmesi 8. hafa Takviyeli Öğrenme (Reinforcemen Learning) Q Öğrenme (Q Learning) TD Öğrenme (TD Learning) Öğrenen Vekör Parçalama (LVQ) LVQ2 LVQ-X 1 Takviyeli Öğrenme Takviyeli öğrenme (Reinforcemen

Detaylı

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ Bölüm HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME ÖNTEMLERİ Bu bölümde üç basi öngörü yönemi incelenecekir. 1) Naive, 2)Oralama )Düzleşirme Geçmiş Dönemler Şu An Gelecek Dönemler * - -2-1 +1 +2 + Öngörü yönemi

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE TÜRKİYE NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ

AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE TÜRKİYE NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE TÜRKİYE NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ Kerem KARABULUT (*) Ş.Mustafa ERSUNGUR (**) Özgür POLAT (***) Özet: Bu çalışmada Türkiye ve Avrupa

Detaylı

TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. NİN MALMQUİST ENDEKSİ ÇERÇEVESİNDE ETKİNLİK ANALİZİ. TURKISH SUGAR COMPANIES IN FRAMEWORK of MALMQUIST ENDEKS

TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. NİN MALMQUİST ENDEKSİ ÇERÇEVESİNDE ETKİNLİK ANALİZİ. TURKISH SUGAR COMPANIES IN FRAMEWORK of MALMQUIST ENDEKS Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (23) 212, 59-77 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. NİN MALMQUİST ENDEKSİ ÇERÇEVESİNDE ETKİNLİK ANALİZİ The EFFICIENCY ANALYSIS of he CORPORATION of TURKISH SUGAR COMPANIES IN FRAMEWORK

Detaylı

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile)

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile) Tahmin Yönemleri Çif Üsel Düzelme (Hol Meodu ile) Hol meodu, zaman serilerinin, doğrusal rend ile izlenmesi için asarlanmış bir yönemdir. Yönem (seri için) ve (rend için) olmak üzere iki düzelme kasayısının

Detaylı

DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler

DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġsenecek Veriler BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde

Detaylı

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region

A Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/

Detaylı

KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yüksek Lisans Tezi Nilay ÜNSAL Ankara-2012 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL

Detaylı

SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI

SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ

TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU

SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU Uzman Ergün ŞİMŞEK* Prof. Dr. Halil ÇİVİ* Yrd. Doç. Dr. A. Zafer GÜRLER* Genel olarak ekonomik gelişme, uzun vadede göreceli olarak, sanayi

Detaylı

Türkiye İmalat Sanayinde Yapısal Değişim ve Üretkenlik: Dönemi*

Türkiye İmalat Sanayinde Yapısal Değişim ve Üretkenlik: Dönemi* Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye İmala Sanayinde Yapısal Değişim ve Ürekenlik: 1980 2008 Dönemi* Srucural Change and Produciviy in Manufacuring

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

Effects of Agricultural Support and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region

Effects of Agricultural Support and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region MPRA Munich Personal RePEc Archive Effecs of Agriculural Suppor and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region Erkan Akas and Oğuz Yurdakul Universiy of Cukurova Dep. Agriculural Economics,

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ ENDÜSTRİSİNDEKİ FİRMALARIN ETKİNLİK VE VERİMLİLİKLERİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN TR22 BÖLGESİ İÇİN ANALİZİ*

SU ÜRÜNLERİ ENDÜSTRİSİNDEKİ FİRMALARIN ETKİNLİK VE VERİMLİLİKLERİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN TR22 BÖLGESİ İÇİN ANALİZİ* Tarım Ekonomisi Dergisi 2015; 21(1): 1-6 SU ÜRÜNLERİ ENDÜSTRİSİNDEKİ FİRMALARIN ETKİNLİK VE VERİMLİLİKLERİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN TR22 BÖLGESİ İÇİN ANALİZİ* İsmail SEKİ 1, Mehmet AKBULUT 2 Özet Ekonomi

Detaylı

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Ahu Soylu, Mein Türkay* Koç Üniversiesi Endüsri Mühendisliği Bölümü Sarıyer, İsanbul ahusoylu@ku.edu.r,

Detaylı

Dr. Yücel ÖZKARA, BSTB Verimlilik Genel Müdürlüğü Doç. Dr. Mehmet ATAK, Gazi Ün. Endüstri Müh. Bölümü

Dr. Yücel ÖZKARA, BSTB Verimlilik Genel Müdürlüğü Doç. Dr. Mehmet ATAK, Gazi Ün. Endüstri Müh. Bölümü Dr. Yücel ÖZKARA, BSTB Verimlilik Genel Müdürlüğü Doç. Dr. Mehmet ATAK, Gazi Ün. Endüstri Müh. Bölümü 6 Ekim 2015 İmalat Sanayinin Önemi Literatür Çalışmanın Amacı ve Kapsamı Metodoloji Temel Bulgular

Detaylı

TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE

TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE TÜRKİYE DE TARIMSAL ARAŞTIRMA GELİŞTİRME YAYIM POLİTİKALARI VE TARIMSAL BÜYÜME İLİŞKİLERİ Dr. O. Seda SUBAŞI Prof. Dr. M. Neca ÖREN Çukurova Üniversiesi

Detaylı

İSTATİSTİK ANABİLİM DALI

İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Adnan KARAİBRAHİMOĞLU İNDEKS SAYILARIN KULLANIMI İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ADANA, 27 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNDEKS

Detaylı

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir. YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-6 / 1 Nisan 2010 EKONOMİ NOTLARI FİNANSAL STRES VE İKTİSADİ FAALİYET -10 -15 -20.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-6 / 1 Nisan 2010 EKONOMİ NOTLARI FİNANSAL STRES VE İKTİSADİ FAALİYET -10 -15 -20. Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-6 / 1 Nisan 2010 EKONOMİ NOTLARI FİNANSAL STRES VE İKTİSADİ FAALİYET Selim Elekdağ İbrahim Burak Kanlı Absrac: This noe examines he ineracion beween financial sress

Detaylı

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME 42 Bu bölümde, büyüme sürecini uzun dönemde ekileyebilecek ikisa poliikalarınıı (vergileme,

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İstenecek Veriler

YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İstenecek Veriler YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde

Detaylı

EM302 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 2. YARIYILİÇİ SINAVI Y.Doç.Dr. Özgür Kabak SORULAR VE CEVAPLAR

EM302 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 2. YARIYILİÇİ SINAVI Y.Doç.Dr. Özgür Kabak SORULAR VE CEVAPLAR EM302 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI 2. YARIYILİÇİ SINAVI Y.Doç.Dr. Özgür Kabak 28.12.2012 SORULAR VE LAR 1. Ayşe kırmızı başlığı ile şirin ve yardımsever bir kızdır. Her gün annesinin pişirdiği yemekleri babaannesine

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

Türk Otomotiv Endüstrisinde Maliyet ve Toplam Faktör Verimliliği

Türk Otomotiv Endüstrisinde Maliyet ve Toplam Faktör Verimliliği Aaürk Üniversiesi Sosal Bilimler Ensiüsü ergisi 24 8 (3): 325-35 Türk Oomoiv Endüsrisinde Malie ve Toplam Fakör Verimliliği Öz: Bu çalışmanın emel amacı farklılaşırılmış oligopol piasası örneği olan Türk

Detaylı

TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU KONFERANSI. Zafer A. YAVAN - TÜSİAD Yasemin TÜRKER KAYA - BDDK

TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU KONFERANSI. Zafer A. YAVAN - TÜSİAD Yasemin TÜRKER KAYA - BDDK Üreim Fonksiyonu Yaklaşımına Vurguyla Poansiyel Çıkı Açığı Tahmin Eme Yönemleri ve Yapısal İşsizlik Öğesi: Lieraür Değerlendirmesi ve Türkiye Örneği TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU

Detaylı

Ayhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey

Ayhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey ISSN:136-3111 e-journal of New World Sciences Academy 212, Volume: 7, Number: 1, Aricle Number: 3A47 NWSA-PHYSICAL SCIENCES Received: December 211 Ayhan Toçu Acceed: January 212 Fahrein Arslan Series :

Detaylı

KAMU VE ÖZEL SEKTÖR İMALAT SANAYİİNDE TEKNOLOJİK ÖĞRENME PERFORMANSINA İLİŞKİN BİR KARŞILAŞTIRMA

KAMU VE ÖZEL SEKTÖR İMALAT SANAYİİNDE TEKNOLOJİK ÖĞRENME PERFORMANSINA İLİŞKİN BİR KARŞILAŞTIRMA KAMU VE ÖZEL SEKTÖR İMALAT SANAYİİNDE TEKNOLOJİK ÖĞRENME PERFORMANSINA İLİŞKİN BİR KARŞILAŞTIRMA Mesu ALBENİ Süleyman Demirel Üniversiesi ABSTRACT In Turkey, mosly before 1980, public enerprises in manufacuring

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKRİK YÜK AHMİNİ anku YALÇINÖZ Saadedin HERDEM Ulaş EMİNOĞLU Niğde Üniversiesi, Mühendislik-Mimarlık Fakülesi Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü, Niğde 5 /

Detaylı

Su Yapıları II Aktif Hacim

Su Yapıları II Aktif Hacim 215-216 Bahar Su Yapıları II Akif Hacim Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi Mühendislik Mimarlık Fakülesi İnşaa Mühendisliği Bölümü Yozga Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversiesi n aa Mühendisli

Detaylı

NL lmk : NU t k : Y t lmk : TEF t : E ijmlk : Q t mlk :

NL lmk : NU t k : Y t lmk : TEF t : E ijmlk : Q t mlk : TİMAK-Tasarım İmala Analiz Kongresi 26-28 Nisan 2006 - BALIKESİR OTOMATİK YÖNLENDİRİCİLİ ARAÇ SİSTEMLERİNİN YENİDEN TASARIMI İÇİN BİR MATEMATİKSEL MODELLEME YAKLAŞIMI KALENDER, Yeşim, TÜRKBEY, Orhan Gazi

Detaylı

HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI

HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40 Ekim 2015 Ocober 2015 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA

Detaylı

2000-2006 Döneminde Türkiye de Faaliyet Gösteren Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Değerlendirmesi

2000-2006 Döneminde Türkiye de Faaliyet Gösteren Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Değerlendirmesi YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2007 Cil:14 Sayı:2 Celal Bayar Üniveriei İ.İ.B.F. MANİSA 2000-2006 Döneminde Türkiye de Faaliye Göeren Sigora Şirkelerinin Ekinlik Değerlendirmei Yrd. Doç. Dr. Cevde Alpekin KAYALI

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ

YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ Erol EĞRİOĞLU Haceepe Üniversiesi, Fen Fakülesi, İsaisik Bölümü, 06532, Beyepe, Ankara, TÜRKİYE, erole@haceepe.edu.r

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Aaürk Ü. İİBF Dergisi, 0. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı, 20 463 YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Oğuz KAYNAR Serkan TAŞTAN 2 Ferhan DEMİRKOPARAN 3 Öze: Doğalgaz emini nokasında

Detaylı

FİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 4 )

FİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 4 ) FİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 4 ) KURAM: Kondansaörün Dolma ve Boşalması Klasik olarak bildiğiniz gibi, iki ileken paralel plaka arasına dielekrik (yalıkan) bir madde konulursa kondansaör oluşur.

Detaylı

Yeniden Yapılandırma Döneminde Türk Bankacılık Sektöründe Verimlilik Değişimi

Yeniden Yapılandırma Döneminde Türk Bankacılık Sektöründe Verimlilik Değişimi YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2007 Cil:4 Saı: Celal Baar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Yeniden Yapılandırma Döneminde Türk Bankacılık Seköründe Verimlilik Değişimi Prof. Dr. Semra ÖNCÜ Celal Baar Üniversiesi İ.İ.B.F.

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2) 2006, AGGLOMERATION ECONOMIES IN TURKISH MANUFACTURING INDUSTRY

Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2) 2006, AGGLOMERATION ECONOMIES IN TURKISH MANUFACTURING INDUSTRY Doğuş Üniversiesi Dergisi, 7 (2) 2006, 198-209 TÜRK İMALAT SANAYİNDE YIĞILMA EKONOMİLERİ AGGLOMERATION ECONOMIES IN TURKISH MANUFACTURING INDUSTRY Ümi KIYMALIOĞLU, Damla AYOĞLU Akdeniz Üniversiesi, İkisadi

Detaylı

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ 45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı

Detaylı

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller

DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari

Detaylı

DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ

DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ Yasemin MENEKŞE Eylül 2006 DENĐZLĐ DEMĐRYOLLARINDA TOPLAM FAKTÖR ÜRETĐM ANALĐZĐ Pamukkale Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Đnşaa Mühendisliği

Detaylı

STRUCTURAL CHANGE AND PRODUCTIVITY IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY TÜRKİYE HİZMET SEKTÖRÜNDE YAPISAL DEĞİŞİM VE ÜRETKENLİK

STRUCTURAL CHANGE AND PRODUCTIVITY IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY TÜRKİYE HİZMET SEKTÖRÜNDE YAPISAL DEĞİŞİM VE ÜRETKENLİK STRUCTURAL CHANGE AND PRODUCTIVITY IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY Zühal Yursızoğlu 1 Cumhuriye Universiy, Turkey. yursiz@gmail.com Yılmaz Kılıçaslan, Anadolu Universiy, Turkey. ykilicaslan@anadolu.edu.r

Detaylı

CHANGES IN SECTORAL EFFICIENCY AND THE COMPONENTS OF PRODUCTIVITY FOR THE LARGEST 500 INDUSTRIAL ENTERPRISES IN TURKEY

CHANGES IN SECTORAL EFFICIENCY AND THE COMPONENTS OF PRODUCTIVITY FOR THE LARGEST 500 INDUSTRIAL ENTERPRISES IN TURKEY DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ SAYI 40, NİSAN 2014 TÜRKİYE NİN İLK 500 SANAYİ KURULUŞUNDA SEKTÖREL ETKİNLİK ve VERİMLİLİK BİLEŞENLERİNDEKİ DEĞİŞİMLER Yrd. Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi,

Detaylı

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇÖZELTİLER KİMYASINI ÖĞRENMELERİNE İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YÖNTEMİNİN ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇÖZELTİLER KİMYASINI ÖĞRENMELERİNE İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YÖNTEMİNİN ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI GAZİ ÜNİVERSİTESİ KIRŞEHİR EĞİTİM FAKÜLTESİ, Cil 6, Sayı 2,(2005), 197-207 197 FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇÖZELTİLER KİMYASINI ÖĞRENMELERİNE İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YÖNTEMİNİN ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE ÇIKTI AÇIĞI

GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE ÇIKTI AÇIĞI Cenral Bank Review Vol. 11 (July 211), pp.15-28 ISSN 133-71 prin / 135-88 online 211 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

İMKB Dergisi İÇİNDEKİLER. Yıl: 9 Sayı: 36. Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı

İMKB Dergisi İÇİNDEKİLER. Yıl: 9 Sayı: 36. Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı İMKB Dergisi Yıl: 9 Sayı: 36 ISSN 1301-1650 Yıl: 9 Sayı: 36 İÇİNDEKİLER Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespiinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı Güray Küçükkocaoğlu & Yasemin Keskin Benli & Cemal

Detaylı

TİCARİ NÜKLEER SANTRAL MODELLERİNİN YAKIT MASRAFLARINA GÖRE ELEKTRİK ÜRETİM MALİYETLERİNİN DEĞERLENDİLİRMESİ

TİCARİ NÜKLEER SANTRAL MODELLERİNİN YAKIT MASRAFLARINA GÖRE ELEKTRİK ÜRETİM MALİYETLERİNİN DEĞERLENDİLİRMESİ Osmangazi Üniversiesi Müh.Mim.Fak.Dergisi C.XVII, S.2, 2004 Eng.&Arch.Fac.Osmangazi Universi, Vol.XVII, No: 2, 2004 İCARİ NÜKLEER SANRAL MODELLERİNİN YAKI MASRAFLARINA GÖRE ELEKRİK ÜREİM MALİYELERİNİN

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Sayı:21 (2013) - Doi: http://dx.doi.org/10.11611/jmer218

Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Sayı:21 (2013) - Doi: http://dx.doi.org/10.11611/jmer218 TÜRKĠE DE ABANCI SERMAELĠ BANKALARIN ETKĠNLĠK ANALĠZĠ Doç. Dr. Ġmail MAZGĠT Doç. Dr. Nilgün ACAR BALALAR ÖZ Küreelleşme ürecinin önemli onuçlarından birii dış icare ve ululararaı ermaye harekelerinin birçok

Detaylı

= t. v ort. x = dx dt

= t. v ort. x = dx dt BÖLÜM.4 DOĞRUSAL HAREKET 4. Mekanik Mekanik konusu, kinemaik ve dinamik olarak ikiye ayırmak mümkündür. Kinemaik cisimlerin yalnızca harekei ile ilgilenir. Burada cismin hareke ederken izlediği yol önemlidir.

Detaylı

Modern endüstri tesislerinde yer alan en önemli

Modern endüstri tesislerinde yer alan en önemli Plasik Zincirli İleiciler, Tasarımları ve Plasik Zincir Baklasının Analizi Muharrem E. BOĞOÇLU, C. Okay AZELOĞLU Yıldız Teknik Üniversiesi Makina Fakülesi ÖZET Günümüzün modern endüsri esislerinde yer

Detaylı

Kamu Harcamaları ve Vergi Politikalarının Uzun Dönemli Büyüme Sürecine Etkileri: Yeni İçsel Büyüme Modelleri Açısından Bir Bakış ve Türkiye Örneği

Kamu Harcamaları ve Vergi Politikalarının Uzun Dönemli Büyüme Sürecine Etkileri: Yeni İçsel Büyüme Modelleri Açısından Bir Bakış ve Türkiye Örneği Kamu Harcamaları ve Vergi Poliikalarının Uzun Dönemli Büyüme Sürecine Ekileri: Yeni İçsel Büyüme Modelleri Açısından Bir Bakış ve Türkiye Örneği Giriş Absrac In his paper, governmen expendiures and axes

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI TERS PERSPEKTİF DÖNÜŞÜM İLE YÜZEY DOKUSU ÜRETİMİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI TERS PERSPEKTİF DÖNÜŞÜM İLE YÜZEY DOKUSU ÜRETİMİ İANBUL İCARE ÜNİERİEİ BİLGİAAR MÜHENDİLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİAAR İEMLERİ LABORAUARI ER PERPEKİF DÖNÜŞÜM İLE ÜZE DOKUU ÜREİMİ Bu deneyde, genel haları ile herhangi bir yüzeye bir dokunun kopyalanması üzerinde

Detaylı

Tarım Ekonomisi Dergisi

Tarım Ekonomisi Dergisi Tarım Ekonomisi Dergisi Turkish Journal of Agriculural Economics ISSN 1303-0183 hp://journal.arekoder.org ve AB Ülkelerinde Kırmızı E Üreiminde İşgücü Verimliliğinin Karşılaşırılması Ergün ŞİMŞEK1 1 Amasya

Detaylı

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3

Detaylı

Yaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi

Yaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 10 Sayı: 4 Ekim 2010 ss. 1139-1153 Yaz Saai Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Geirisine Ekisinin Tes Edilmesi Tesing he Effec of he Dayligh Saving Time

Detaylı

Öğr. Gör. Selçuk ŞİMŞEK İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Eğitim Fakültesi.Pamukkale Üniversitesi

Öğr. Gör. Selçuk ŞİMŞEK İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Eğitim Fakültesi.Pamukkale Üniversitesi PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ 2. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ ve OYUN DERSİNİ SAĞLIK ve SAĞLANAN OLANAKLAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRMELERİ Öğr. Gör. Selçuk ŞİMŞEK

Detaylı

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke

Detaylı

FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONUNUN TESPİTİNDE YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN KULLANIMI

FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONUNUN TESPİTİNDE YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN KULLANIMI FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONUNUN TESPİTİNDE YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN KULLANIMI ÖZET Yrd.Doç.Dr. Güray KÜÇÜKKOCAOĞLU 1 Yrd.Doç.Dr. Yasemin KESKİN BENLİ 2 Dr. Cemal KÜÇÜKSÖZEN 3 nun espiinde sıklıkla kullanılan

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.

Detaylı

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR

ÜSTEL VE LOGARİTM FONKSİYONLAR ÜSTEL VE LOGARİTM TMİK FONKSİYONLAR Şekil 5.1a Üsel Fonksiyonlar 2 y 10 8, 1 y = f = b b> 6 4 2-3 -2-1 1 2 3 Şekil 5.1b Üsel Fonksiyonlar 3 y 50 2 y = f = 2 40 30 20 y = f = 2 10-2 -1 1 2 3 4 Şekil 5.1c

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNAL SINAVI SORU-CEVAPLARI

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNAL SINAVI SORU-CEVAPLARI NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNAL SINAVI SORU-CEVAPLARI Tarih: 4-0-008 Adı Soyadı : No : Soru 3 4 TOPLAM Puan 38 30 30 30 8 Soru

Detaylı

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK Nuray ERGÜL ÖZET Son yıllarda, Türk Sermaye Piyasalarında hukuk, muhasebe ve deneim alanlarında, uluslararası kuralların uygulanması için büyük değişiklikler

Detaylı

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi

Detaylı

BOBĐNLER. Bobinler. Sayfa 1 / 18 MANYETĐK ALANIN TEMEL POSTULATLARI. Birim yüke elektrik alan içerisinde uygulanan kuvveti daha önce;

BOBĐNLER. Bobinler. Sayfa 1 / 18 MANYETĐK ALANIN TEMEL POSTULATLARI. Birim yüke elektrik alan içerisinde uygulanan kuvveti daha önce; BOBĐER MAYETĐK AAI TEME POSTUATARI Birim yüke elekrik alan içerisinde uygulanan kuvvei daha önce; F e = qe formülüyle vermişik. Manyeik alan içerisinde ise bununla bağlanılı olarak hareke halindeki bir

Detaylı

13 Hareket. Test 1 in Çözümleri. 4. Konum-zaman grafiklerinde eğim hızı verir. v1 t

13 Hareket. Test 1 in Çözümleri. 4. Konum-zaman grafiklerinde eğim hızı verir. v1 t 3 Hareke Tes in Çözümleri X Y. cisminin siseme er- diği döndürme ekisi 3mgr olup yönü saa ibresinin ersinedir. cisminin siseme erdiği döndürme ekisi mgr olup yönü saa ibresi yönündedir. 3mgr daha büyük

Detaylı

PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMUM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN EŞİTLİKLER

PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMUM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN EŞİTLİKLER 105 PNÖMATİK TAŞIMA SİSTEMLERİ VE OPTİMM TAŞIMA HIZININ BELİRLENMESİNDE KLLANILAN EŞİTLİKLER Faih YILMAZ ÖZET Kaı akışkanların (oz,küçük aneli) aşınmasında kullanılan sisemlerden biriside Pnömaik Tasıma

Detaylı

142

142 GİYİM EŞYASI İMALATI; KÜRKÜN İŞLENMESİ VE BOYANMASI SANAYİİ Hazırlayan Mustafa ŞİMŞEK ESAM Müdür Yardımcısı 142 1. SEKTÖRÜN TANIMI Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi ve boyanması sektörü, ISIC Revize

Detaylı

Murat MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.tr Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ÖZET

Murat MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.tr Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ÖZET İMKB Piyasalarındaki Volailienin Modellenmesi ve Öngörülmesi: Asimerik GARCH Modelleri ile bir Uygulama Mura MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.r Bankacılık Düzenleme ve Deneleme Kurumu (BDDK) ÖZET Çalışmada, 5

Detaylı

TÜRKİYE DE TEKNOLOJİK ÖĞRENMENİN ALANSAL ANALİZİ

TÜRKİYE DE TEKNOLOJİK ÖĞRENMENİN ALANSAL ANALİZİ Erciyes Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi, Sayı: 22, Ocak-Haziran 2004, ss. 19-37. TÜRKİYE DE TEKNOLOJİK ÖĞRENMENİN ALANSAL ANALİZİ Mesu ALBENİ * ÖZET Bu çalışmada 1989-2000 döneminde

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac

Detaylı

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I "EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING" Ankara, October 24-25, 2013

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING Ankara, October 24-25, 2013 Paper ID Number: 222 Paper prepared for he EY Inernaional Congress on Economics I "EUROPE AND GOBA ECONOMIC REBAANCING" Ankara, Ocober 24-25, 2013 Gazi Universiy Deparmen of Economics Türkiye İş Gücü Piyasasi

Detaylı

FORECASTING TOURISM DEMAND BY ARTIFICIAL NEURAL NETWORKS AND TIME SERIES METHODS: A COMPARATIVE ANALYSIS IN INBOUND TOURISM DEMAND TO ANTALYA

FORECASTING TOURISM DEMAND BY ARTIFICIAL NEURAL NETWORKS AND TIME SERIES METHODS: A COMPARATIVE ANALYSIS IN INBOUND TOURISM DEMAND TO ANTALYA Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2009, C.14, S.1 s.99-114. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2009, Vol.14,

Detaylı

BÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman

BÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman BÜRO, MUHASEBE VE BİLGİ İŞLEM MAKİNELERİ İMALATI Hazırlayan M. Emin KARACA Kıdemli Uzman 516 1. SEKTÖRÜN TANIMI Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı ISIC Revize 3 ve NACE Revize 1 sınıflandırmasına

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı