ÖZET. SOYU Esra. İkiz Açık ve Türkiye Uygulaması ( ), Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2012.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÖZET. SOYU Esra. İkiz Açık ve Türkiye Uygulaması ( ), Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2012."

Zeki Doğan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

5 ÖZET SOYU Esra. İkiz Açık ve Türkiye Uygulaması ( ), Yüksek Lisans Tezi, Çorum, Ödemeler bilançosunun ilk başlığı cari işlemler hesabıdır. Bu hesap içinde en önemli alt başlık da ticaret (ihracat-ithalat) kalemidir. Cari işlemler hesabında hizmetler, gelir transferleri gibi diğer kalemler de yer alır. Ama en önemlisi de ihracat ve ithalat arasındaki farktır, yani dış ticaret açığı ya da fazlasıdır. Kamu harcamalarının kamu gelirlerini aşması sonucu oluşan fark ise bütçe açığı olarak ifade edilmektedir. Genellikle ülkemizde ve pek çok diğer ülkelerde devlet harcamaları, devletin temel gelir kaynağı olan vergilerin çok üzerinde olduğu görülmektedir. Devlet gelir vergisini toplayamadığı için açığı kapatmanın yolu dolaylı vergiler üzerinde yoğunlaşıyor ya da borçlanma yoluna gidiyor. Bu iki açığın kapatılması ya da azaltılması ülkeler için temel makroekonomik hedeflerin başında gelmektedir. Bütçe açıkları ve dış ticaret açıkları ya da daha genel ifadeyle cari işlem açıkları hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde önemli bir problemdir. Son yıllarda bu iki açığın birbirini artan düzeyde ve şiddette etkilediği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı bu iki açığın teorik yönleriyle özetledikten sonra yılları arasında Türkiye de İkiz Açıklar ilişkisinin olup olmadığını göstermektir. Çalışma sonucunda ülkemizde bütçe açıkları ve cari açıklar arasında bir ilişki ve etkileşimin olduğu görülmektedir. Anahtar Kelimeler: İkiz Açıklar Hipotezi, Bütçe Açığı, Cari İşlemler Açığı i

6 ABSTRACT SOYU Esra. Twin Deficits and Experience of Turkey ( ), Postgraduate Thesis at the Hitit University, Institute of Social Sciences, Çorum, The first item in the balance of payments (BOP) is the current account. In this account, the most important sub-title is the trade balance, i.e. export and import. The current account also includes income transfers, services as well as remittences and grants and some others. But the most important of all is the difference between export and import, that is, the net trade balance. On the other side, a deficit will be realized when the government expenses exceeds the government revenue which is called a budgetary deficit. Government expenses in general are very much above the taxes which are the basic sources of the government revenue. If the government can not collect enough income taxes, to cover public expenses it is compelled to increase the rates of indirect taxes and/or borrow or both. Balancing these two deficits is one of the main objectives of the government. Budgetary and current account deficits are important challenging both in developed as well as developing countries. In recent years,however, these two deficits are seen to interact and influence each other more and more as the governments assume more responsibilities to generate employment, increase national income and control inflation. The objective of this study is, after providing a theoretical short background, to present the experience of Turkey in regard to both of these deficits for the period of At the end of the study, we have observed that there is an intensive interaction between budget deficits and current account deficits in general and trade deficit in particular. Key Words: Twin Deficits Hypothesis, Budget Deficit, The Current Account Deficit ii

7 TEŞEKKÜR Uzun ve yoğun bir çalışma sürecinde yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen tez danışmanım Prof. Dr. A. Kadir ŞATIROĞLU na ve diğer hocalarıma sonsuz teşekkür ederim. Ayrıca her konuda beni cesaretlendiren, ümitsizliğe düştüğüm zamanlarda destek olan, sıkıntılı günlerde ellerini her zaman üzerimde hissettiğim, bana olan inançlarını hiç kaybetmeyen aileme ve arkadaşlarıma teşekkür borçluyum. Enstitüde her zaman yardımcı olan hocam Yrd. Doç. Dr. Habib AKDOĞAN a ve Serap GÜNEY e de teşekkür ederim. iii

8 ÖZET ABSTRACT TEŞEKKÜR ŞEKİLLER LİSTESİ TABLOLAR LİSTESİ KISALTMALAR ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER i ii iii vii viii ix x GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM BÜTÇE AÇIĞI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR VE TEORİK ÇERÇEVE 1.1.Bütçe Açığının Alternatif Tanımları Geleneksel Açık Tanımı Cari Açık-Sermaye Açığı Tanımı Birincil Açık İşlemsel Açık Yurtiçi Açık-Yurtdışı Açık Nakit Açık-Tahakkuk Açığı Nominal Bütçe Açığı-Reel Bütçe Açığı Yapısal Açık-Periyodik Açık Konsolide Bütçe Açığı Bütçe Açığının Sebepleri Bütçe Açığına Yönelik Teorik Yaklaşımlar Fonksiyonel Finans Yaklaşımı Kalecki Yaklaşımı Arz Yönlü İktisat Yaklaşımı Monetarist Yaklaşım 17 iv

9 1.3.5.Kamu Tercihi Yaklaşımı Bütçe Açıklarının Finansman Yöntemleri Merkez Bankası Kaynakları Borçlanma Bütçe Açıklarının Finansmanında Kullanılan Diğer Gelir Kaynakları Bütçe Açıklarının Ekonomik Etkileri Bütçe Açıklarının Enflasyon Üzerine Etkileri Bütçe Açıklarının Ödemeler Dengesi Üzerine Etkileri Bütçe Açıklarının Faiz Oranları Üzerine Etkileri Bütçe Açıklarının Gelir Dağılımı Üzerine Etkileri Bütçe Açıklarının Tasarruflar Üzerine Etkileri Bütçe Açıklarının Yatırım Üzerine Etkileri Bütçe Açıklarının Sürdürülebilirliği 39 İKİNCİ BÖLÜM CARİ İŞLEMLER AÇIKLARI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR VE TEORİK ÇERÇEVE 2.1. Cari İşlemler Açığının Tanımı Cari İşlemler Dengesini Açıklamaya Yönelik Yaklaşımlar Klasik Fiyat ve Döviz Kuru Mekanizması Esneklikler Yaklaşımı Massetme Yaklaşımı Mundell-Fleming Yaklaşımı Monetarist Yaklaşım Cari İşlem Açıklarının Sebepleri Yurtiçi Yatırımların Artması Ulusal Tasarrufların Azalması İhracat Gelirlerinin Azalması İthal Edilen Mallara Talep Esnekliğinin Büyüklüğü 56 v

10 Dış Borç Stokundaki Artış Sermaye Hareketleri Cari İşlem Açıklarının Finansman Yöntemleri Cari İşlem Açıklarının Ekonomik Etkileri Cari İşlem Açıklarının Sürdürülebilirliği 70 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İKİZ AÇIKLAR HİPOTEZİ VE TÜRKİYE UYGULAMASI 3.1. İkiz Açıklar Hipotezinin Teorik Çerçevesi İkiz Açıklar Hipotezinin Türkiye Analizi Döneminde Bütçe Açıklarının Gelişimi Döneminde Cari Açıkların Gelişimi Türkiye de İkiz Açıklar İlişkisinin Ele Alınması 100 SONUÇ 103 KAYNAKÇA 106 vi

Benzer belgeler

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME

T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME Betül BÜYÜKÇIVGIN Yüksek Lisans Tezi