Ders Kodu Kredi AKTS Ders Adı Sınıf Dönem Grup Ders Tipi DERS DÖNEMİ - 1.YARIYIL (GÜZ YARIYILI) DERS DÖNEMİ - 2.YARIYIL (BAHAR YARIYILI)

Transkript

1 Ders Kodu Kredi AKTS Ders Adı Sınıf Dönem Grup Ders Tipi DERS DÖNEMİ - 1.YARIYIL (GÜZ YARIYILI) Arkeoloji de Bilimsel İnceleme ve Yayın Hazırlama 1 Güz Zorunlu Ders Zorunlu Ders SEC SEÇMELİ DERS HAVUZU 1 Güz [Ana Grup] Seçmeli Ders Eski Yakındoğu da Ticari İlişkiler ve Hammadde Kaynakları 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Eski Yakındoğu da Günlük Hayat 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Eski Yakındoğu Sanatı ve Sanat Prensipleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Yunan Mimarlığı 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Antik Çağ Mimari Bezemeciliği 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Antik Çağda Kent ve Öğeleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Doğu Lydia Bölgesi Yerleşimleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Antik Çağ Heykel Sanatı'nda Tipoloji, İkonografi ve Stil 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Güney Phrygia Bölgesi Yerleşimleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Siyah ve Kırmızı Figür Tekniğindeki Ressamların Stil Analizleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Arkeometrik Veriler Doğrultusunda Batı Anadolu'da Seramik Üretimi 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Batı Anadolu Seramik Üslupları 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Ön Tarihte Dinsel İnançlar ve Sistemleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Erken Dönem Anadolu ve Trans-Kafkasya Kültürel İlişkileri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Anadolu Demir Çağı Kronolojisi 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Yaban Keçisi Stilindeki Bölgesel Özellikler 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders İonia, Lydia ve Phrygia İlişkileri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders Ticaret ve Kolonizasyon Hareketleri 1 Güz SEC-1.1 Seçmeli Ders DERS DÖNEMİ - 2.YARIYIL (BAHAR YARIYILI) Seminer 1 Bahar Zorunlu Ders Zorunlu Ders SEC SEÇMELİ DERS HAVUZU 1 Bahar [Ana Grup] Seçmeli Ders Kuzey Mezopotamya Kalkolitik Uruk Kültürü ve Yerel Kültürlerin İlişkileri Neolitik Dönem'den Demir Çağına Kadar Suriye nin Tarihi ve Arkeolojisi 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Höyük Kazısından Sergiye ve Arkeopark a 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Roma Mimarlığı 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders

2 Antik Resim Sanatı 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Antik Çağda Hamam Kültürü ve Mimarisi 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Güney Phrygia'da Tanrılar ve Kült Merkezleri 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Antik Çağ'da Heykeltıraşlık Okulları 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Eski Çağ Toplumlarında Kadın 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Geç Kırmızı Figür Teknikli Seramik Üretim Merkezleri 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Antik Dönem Cam Teknolojisi 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Hellenistik ve Roma Seramik Sanatı 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Yakındoğu da Kentleşme Süreci ve Kent Modelleri (Başlangıcından Demir Çağ Sonuna Kadar) 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Demir Çağı Anadolu Kültürleri 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders İran Arkeolojisi 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Lydia Seramiği 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Lydia ve Phrygia Ölü Gömme Gelenekleri 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders Batı Anadolu Arkeolojisi 1 Bahar SEC-2.1 Seçmeli Ders TEZ DÖNEMİ - 3.YARIYIL (GÜZ YARIYILI) Uzmanlık Alan Dersi I 2 Güz Zorunlu Ders Zorunlu Ders Tez Çalışması I 2 Güz Zorunlu Ders Zorunlu Ders TEZ DÖNEMİ - 4.YARIYIL (BAHAR YARIYILI) Uzmanlık Alan Dersi II 2 Bahar Zorunlu Ders Zorunlu Ders Tez Çalışması II 2 Bahar Zorunlu Ders Zorunlu Ders Açıklamalar: 1- Tüm Ana Bilim / Ana Sanat Dalları Tezli Yüksek Lisans Programları Müfredatları Hazırlanırken Yukarıda Verilen Yapı Kullanılması Zorunludur. 2- Ders Dönemi Güz Yarıyılı "Bilimsel Araştırma Dersi" ve Bahar Yarıyılı "Seminer" Dersi Zorunlu Derslerdir. 3- Ders Dönemi ve Tez Dönemi Derslerinin Ders İçeriklerini Göndermek Zorunludur. Ders İçerikleri: Arkeoloji de Bilimsel İnceleme ve Yayın Hazırlama 1. Yarıyıl Bilimsel bir yayının oluşumu, aşamaları ve değerlendirilmesi konusunda ayrıntılı bilgiler verilecektir. Bu aşamada farklı bilimsel çalışmaların değerlendirilmesi sonucunda çağdaş araştırma tekniklerinin anlaşılması sağlanacaktır. Bilimsel bir çalışma yapabilmek için yapılması gereken adımlar anlatılarak öğrencilerin bilimsel çalışma denemeleri değerlendirilecektir. Eski Yakındoğu da Ticari İlişkiler ve Hammadde Kaynakları

3 Hammadde olmayan Mezopotamya ile hammaddenin bol olduğu komşu ülkeler arasında Neolitik Dönemden beri barışçıl (Uruk genişlemesi) veya düşmanca ilişkiler (Geç Asur İmparatorluğu) görülmektedir. Bu derste, filolojik belgelerle sanatsal ve arkeolojik kaynaklar kullanılırken madenlerin, inşaat malzemelerinin, kıymetli taşların, fildişinin veya tuzun kaynağı, ticaret yolları ve önemi incelenmekte ve tartışılmaktadır. Eski Yakındoğu da Günlük Hayat Eski Yakındoğuda saray ve mabet hayatı genellikle çok iyi bilinmektedir. Ancak, halkın nerede ve nasıl yaşadığı, ne tür kıyafetler giydiği, hangi yemekleri yediği, ne iş yaptığı ve yaşam koşullarının nasıl olduğu pek fazla bilinmez. Filolojik, sanatsal, arkeolojik ve arkeometrik(ms. paleobotanik, zooarkeoloji, antropoloji, mikroarkeoloji) kaynakların yardımıyla bu soruların cevapları bulunmaya çalışılacaktır. Eski Yakındoğu Sanatı ve Sanat Prensipleri Önasya sanatında perspektif pek fazla kullanılmamaktadır. Onun yerine farklı ifade biçimleri görülmektedir. Başlangıcı Neolitik Döneme uzanan rölyefler, heykeller, idoller ve gliptik sanatı incelenirken çeşitli şekil ve çizelge prensipleri anlaşılmaya çalışılacak ve komşu ülkelerin (Mısır, Miken) sanat anlayışıyla karşılaştırılacaktır. Ayrıca modern sanatçıların düşünceleri alınarak konu günümüz sanat çerçevesinde ele alınmaya çalışılacaktır. Yunan Mimarlığı Girit, Kıta Yunanistan ve Anadolu coğrafyasında ilk yerleşim izlerinden Roma İmparatorluk Çağı na kadar geçen süreç içerisinde mimarlık açısından yaşanan gelişmeler bu ders kapsamında ele alınmaktadır. Özellikle, deniz kavimleri göçünden sonra Ege caoğrafyasında ortaya çıkan yeni kültürler ve ardından taş mimariye geçiş süreciyle birlikte oluşan mimari üslup, özellikleri ve teknikleri, dinsel kamusal ve sivil mimarlık örnekleriyle birlikte değerlendirilmektedir. Antik Çağ Mimari Bezemeciliği İlk yerleşik hayatla birlikte, insanlar konutlarını ve tapınım yapılarını, çeşitli motiflerle süslemişlerdir. Bunlar genelde dinsel unsurlar olup, zaman zaman geometrik, bitkisel ve figürlü süsleme biçimlerine de yer verilmiştir. Eski çağ toplumlarının, kendi özgün gelenekleri ve teknolojileri derecesinde çeşitlilik gösteren bu süsleme ve dekorasyon unsurları, tarihsel süreç içerisinde kendi içlerinde tipolojik ve stilistik bir evrim yaşarlar. Taş mimarinin başladığı arkaik dönemden geç antik çağa kadar olan süreçteki dinsel ve kamusal mimarlık yapıtlarında sevilerek kullanılan çok çeşitli süsleme unsurları, bu ders kapsamında gerek ikonografik gerekse tipolojik ve stilistik açıdan incelenmektedir. Antik Çağda Kent ve Öğeleri Yerleşik düzene geçişle birlikte, toplu yaşamın gerektirdiği kurallar ve yaşam biçimleri gelişmeye başlar. Geçim kaynakları, coğrafi ve iklimsel koşulların doğrudan etkisinde gelişen kent yaşamı ve planlamacılığının antik çağ boyunca gösterdiği gelişim bu dersin içeriğini oluşturur. Kentlerin yer seçimine etki eden faktörler incelenirken, polis karakterini oluşturan yapı grupları, dinsel, kamusal ve sivil yapılar, kent içi - kent dışı ilişkisi, savunma sistemleri bu ders kapsamında ele alınır. Doğu Lydia Bölgesi Yerleşimleri Antik Dönem'de Lydia Bölgesi'nin doğusunda bulunan bölge, pek çok çalışmaya konu olmuş, kuzeye doğru Mysia, doğuda Phrygia ile sınırların belirlenmesinde bazı görüşler öne sürülmüştür. Bu bölge çoğu zaman Kuzeydoğu Lydia, Katakekaumene ya da Maionia olarak adlandırılmıştır. Lydia'nın merkezinde bulunan Sardeis dışında önemli kentlerin ortaya çıkışı ve gelişim süreci arkeolojik kalıntılar yoluyla belirlenebilmektedir. Bu sebeple Lydia Bölgesi'nin

4 doğusunda bulunan yerleşimlerin topografyası ve tarihi coğrafyası ile birlikte Hellenistik ve Roma Dönemi'ndeki kentleşme süreci arkeolojik materyal üzerinden bu ders kapsamında incelenecektir. Antik Çağ Heykel Sanatında Tipoloji, İkonografi ve Stil Batı Anadolu, Adalar ve Kıta Yunanistan'da MÖ. 8. yüzyıldan itibaren gelişmeye başlayan heykel sanatının gelişim süreci aşama aşama incelenecektir. Arkaik Dönem'de normal insan boyutlarında işlenmeye başlanan mermer ve kireç taşı malzemenin heykeltıraşlar tarafından geliştirilen serüveni üzerinde önemle durulacaktır. Heykelde, Klasik Dönem'de yaratılan güzel ırk imajı ile ideal güzelliğin yaratılmasında heykeltıraşların rolü irdelenecektir. Eserlerin tipolojik, ikonografik ve stilistik olarak değerlendirilmesi aşamasında karşılaşılan terminolojik sorunlar tartışılacaktır. Güney Phrygia Bölgesi Yerleşimleri Günümüzde Uşak ili ve çevresini içine alan bölge doğuda Afyon güneyde ise Burdur'a kadar uzanmaktadır. Bu ders kapsamında öncelikle Phrygia bölgesinin güneyindeki yerleşimlerin tarihi, coğrafi ve topografik özellikleri ile kentleşmesi ele alınacaktır. Yerleşmelerin en erkenden dönemden itibaren ortaya çıkışı, Arkaik ve Klasik Dönem'deki gelişimleri, yapıları, mimari özellikleri açısından ağırlıklı olarak incelenecektir. Phrygia'nın güneyinde 'Phrygia Pacatiane' olarak adlandırılan bölgede yer alan Hierapolis, Laodikeia, Kolossai, Aizanoi gibi kentler dışında bölgede sürdürülen yüzey araştırmaları, epigrafik çalışmalar ve kazı çalışmaları sonucunda belirlenen kentleri incelemeyi amaçlamaktadır. Kentlerin Hellenistik ve Roma Dönemi'ndeki lokalizasyonları, mimarisi, yazıtları ve işlikleri gibi günlük yaşama yönelik unsurları ele alınacaktır. Roma Dönemi yerleşimlerinin anlaşılabilmesi için Phrygia bölgesi dışındaki yakın kentlerle karşılaştırmalar ağırlık kazanacaktır. Siyah ve Kırmızı Figür Tekniğindeki Ressamların Stil Analizleri Dersin amacını, Yunan seramiğinin iki önemli tekniği olan siyah figür ve kırmızı figür tekniklerini kullanan ressamların üsluplarından yola çıkarak stil analizi yapmak oluşmaktadır. Attika gibi ana seramik üretim merkezlerindeki farklı stillerdeki vazoların tanımlanması yeteneğini kazandırmak için siyah ve kırmızı figür ressamların stil analizleri yapılacaktır. Dersin içeriğinde yer alan farklı seramik formları ve temel bezeme özellikleri, öğrencilerin benzer seramik guruplarını tanımlamalarına olanak vermektedir. Korinth de ilk defa karşılaştığımız siyah figür ile daha Attika da keşfedilen MÖ. 4. yüzyıl geç kırmızı figür ile son bulan kronolojik bir çalışma takip edilecektir. Arkeometrik Veriler Doğrultusunda Batı Anadolu'da Seramik Üretimi Dersin amacı, kil analizleriyle elde edilen verilerin seramik üretimi merkezlerini belirlemedeki yeri ve bu konudaki sorunsalları ortaya koymaktır. Her geçen gün artan teknoloji ve bunun sonucu olarak arkeometrinin gelişimi ile bunların kil analizlerinde uygulanması seramik üretim yerlerinin saptanması açısından oldukça güvenilir veriler sunmaktadır. Ancak bazı noktalarda sadece kil analizleriyle üretimin anlaşılmaya çalışılması sorunlara yol açmaktadır. Bu gibi durumlarda arkeolojik yöntemlerle de sonuçların tartışılması gerekmektedir. Ders kapsamında kil analizleri ile saptanmış üretim merkezleri ve bunların kesinliği tartışılacaktır. Batı Anadolu Seramik Üslupları Dersin amacını, Batı Anadolu seramik formları, seramik üretimi, gelişimi, bölgesel olarak oluşan farklılıklar ve üsluplar anlatılması oluşturacaktır. Bu derste Arkaik dönemde Ionia, Aiolis, Karia, Lydia gibi ana seramik üretim merkezlerini belirlemek ve farklı stillerdeki vazoların tanımlanması yeteneğini kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin içeriğinde yer alan farklı seramik formları ve temel bezeme özellikleri, öğrencilerin seramik guruplarını

5 tanımlamalarına olanak verecektir. T.C. Ön Tarihte Dinsel İnançlar ve Sistemleri Paleolitik Çağ avcı ve toplayıcı gruplarından itibaren Demir Çağı nın sonuna kadar geçen süreçte düşünsel, imgesel ve dinsel davranışlar, mimari ve küçük buluntular ile uygulamalar bu dersin genel kapsamını oluşturmaktadır. Ateş, su, toprak, hava veya doğa olaylarının yorumları ile bu imgeler ve olaylara insanoğlunun verdiği tepki dinsel bir inanışın doğuşu olarak mı değerlendirilmeli? Neolitik Dönem Anadolu sunda Göbekli Tepe ile başlayan dini mimari unsurların Kalkolitik, Tunç ve Demir Çağı süreçlerinde geçirdiği değişimler ve süreklilikler ortaya konulacaktır. Hitit ve Urartu gibi feodal görünümlü teokratik devletlerin dini inançları detaylandırılacaktır. Erken Dönem Anadolu ve Trans-Kafkasya Kültürel İlişkileri Anadolu ve Transkafkasya kültürel ilişkileri MÖ IV. binyılda takip edilir bir şekilde başlamıştır. Erken Transkafkasya Kültürü MÖ IV. bin ile MÖ II. bin yılın başına kadar Yakındoğu coğrafyasının büyük bir kısmında varlık gösteren çok bileşenli bir kültürdür. Bu kültür el yapımı zengin bezeme repertuvarına sahip iyi açkılı seramikleri, kare veya dikdörtgen planlı kerpiç veya çamur dal örgülü evleri ve taşınabilir-sabit ocak ve kap altlıklarıyla karakterize olur. Bu kültürün devamında yine Kafkasya ve Anadolu ortak kültür bölgesinde kendini gösteren yayla kültürleri dikkati çekmektedir. MÖ. II. binde Doğu Anadolu da yaygın olarak kendini gösteren göçebe kültür kurganlarından ele geçen zengin repertuvara sahip boyalı seramikleriyle karakterize olmaktadır. Geç Tunç Çağ ve Erken Demir Çağ da bölgenin dinamiklerine değinildikten sonra Urartu gibi Anadolu Demir Çağ uygarlıklarının yanı sıra MÖ. I. bin Kafkas kültürleri de ele alınacaktır. Anadolu Demir Çağı Kronolojisi Anadolu Demir Çağları Önasya Arkeolojisi için kabaca Hitit İmparatorluğu nun tarih sahnesinden çekilmeye başlaması (MÖ 1190) ile Büyük İskender in Anadolu ya girişi (MÖ 330) arasındaki dönemi kapsamaktadır. Demir Çağı kendi içinde kısmen mutlak (Radyo-karbon ve dendrokronolojik analizler) kısmen tarihsel olayların ve kısmen de buluntuların (Seramik vb.) şekillendirdiği nispi kronolojilere bağlı alt bölümlere ayrılır. Çoğu zaman tek başına etkili olmayan bu kronolojilerin arkeoloji yazımında ilişkilendirilerek kullanılması en doğru yoldur. Mutlak kronolojinin oluşturulması, her kentin kendi tarihleme ölçütlerini kullanması bakımından oldukça zordur. Demir Çağı için mutlak kronolojik veriler sınırlı ve tartışmalıdır. Anadolu yu Batı, Orta ve Doğu olmak üzere üç bölümde inceleyeceğimiz bu derste bölgelerin barındırdığı kronolojik verilerle yaklaşık ortak bir kronoloji oluşturulmaya çalışılacaktır. Batı ve doğu arasında oldukça farklılaşan kronolojik dizin arasındaki ortaklıklar kültürel benzerlik ve etkileşimlerle açıklanmaya çalışılacaktır. YabanKeçisiStilindekiBölgeselÖzellikler YabanKeçisiStilindebezenmişseramikleringörüldüğüvekarakteristiközelliklertaşıyanekollerintanıtılmasınıkapsar. Kuzey İonia, Güney İonia, AiolisveKariaYabanKeçisiStilindekiseramiklerinbirbirindenayrışmasınanedenolanözelliklerintanıtılması; kronolojilerineyöneliksorunlarvedağılımlarınıngetirdiğisonuçlarıntartışılmasınıiçerir. İonia Lydia ve Phrygia İlişkileri BronzÇağındanHellenistikdönemekadar İonia, Lydia ve Phrygia bölgelerininkültürelvesiyasiilişkilerihakkındabilgiedinilmesiniamaçlar. Her üçbölgeninbatıdanortaanadolu yakadarolanbölgedekurulmasısürecindenbaşlayarakkimmeristilaları, Lydia egemenliği, Persyönetimindegeçirdiğiortaktarihisüreçleri, ticareti,

6 maddikültüröğeleriileinançsistemindekietkileşimlerinitartışır. TicaretveKolonizasyonHareketleri DemirÇağındanitibarenYunankültürününyayılımıveticariilişkilerinikapsar. ErkenDemirÇağındakikolonizasyonhareketleri, Yakın DoğuveMısıruygarlıklarıileolanilişkiler, BatıAkdenizveKaradenizkoloniveticariilişkilerikapsamındaYunankültürünütartışır. Seminer 2. Yarıyıl Kuzey Mezopotamya Kalkolitik Uruk Kültürü ve Yerel Kültürlerin İlişkileri GuillermoAlgaze nin The Uruk World System adlı ünlü kitabı 1993 te yayınlandığından beri Güney Mezopotamya dan (Uruk, Susa) başlayan ve etrafındaki bölgeleri kapsayan Uruk Kültürü ve yerel kültürlerin etkisi tartışılacaktır. Güneydoğu Anadolu da baraj alanlarında gerçekleştirilen çok sayıda kazıyla açığa çıkarılan yeni buluntu yerleri ışığında Uruk kültürün etkisi incelenecektir. Uruk Kültürü tamamen ön planda mıydı, yoksa yerel kültürlerle birlikte mi yaşıyordu (Karum Kaniş gibi), yoksa hiç etkilenmedi mi? Uruk Kültürü olarak bilinen yapıların planları ve malzemeleri aynı şekilde kullanıldı mı, yoksa değiştirildi mi? Neolitik Dönemden Demir Çağına Kadar Suriye nin Tarihi ve Arkeolojisi Suriye nin arkeolojisi Önasya ve özellikle Anadolu da çalışan arkeologlar için çok önemlidir. Neolitik Dönemden sonra Kuzey Suriye, Güney Mezopotamya ve Anadolu arasında köprü konumunda olmuştur. Özellikle Kuzey Suriye nin verimli tarlaları ve arazileri hem Anadolu daki uygarlıkların (ms. Hititler) hem de Mezopotamya daki uygarlıkların (ms. Uruk Kültürü) ilgi odağında yer alıyor. Asur Koloni Çağı ticaret yolları Suriye deki merkezleri de etkilemiştir. Suriye arkeolojisinin önemli uygarlıkları, merkezleri, tarihi olayları ve özellikle Anadolu ve Güney Mezopotamya ile ilişkileri filolojik ve arkeolojik kaynaklar yardımıyla incelenecektir. Höyük Kazısından Sergiye ve Arkeopark a T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı nın yönergelerine göre her arkeolojik kazı projesi koruma ve sergileme ile ilgili bir takım uygulamalar yapması gerekmektedir. Genellikle kazılar tamamlandığında Arkeopark benzeri bir sergileme düşünülmektedir. Fakat kazmaya başlanan ilk günden itibaren sergi planlamalarının başlaması ve sergi malzemelerin toplanması gerekir. Höyük kazılarında genellikle alttaki tabakalara ulaşmak için üstteki geç tabakalar kaldırılır. Fakat sonra alan açık hava müzesi olarak düşünülürse Roma Dönemine ait bir toplu mezar veya Demir Çağı Dönemine ait çukurlar höyüğün tarihini anlatmak için gereklidir. Ders kapsamında, hem gerçekleştirilmiş açık hava müzeleri veya arkeo-parklar tartışılacak hem öğrencilerden yeni tasarımlar yapmaları istenecektir. Roma Mimarlığı Çok kültürlü bir etkileşime ve fazla sayıda yerel unsurlara sahip Roma mimarisinin genel karakteri, teknolojik gelişimleri ve bölgesel unsurları ders kapsamında irdelenir. Örnekler malzeme ve teknikleriyle ele alınırken, imparatorların propaganda amaçlı yatırım ve yardımlarının dinsel ve kamusal mimarideki gelişime doğrudan etkisi ele alınır. Antik Resim Sanatı Teknik açıdan ilk örnekleri tunç çağına kadar inse de, klasik dünyanın mozaik sanatı demir çağıyla başlatılır. İşçiliğinin zor ve masraflı olması sebebiyle ilk zamanlar tamamen lüks ve estetik yönü ön planda olan mozaikler zamanla yaygınlaşmış, hemen hemen tüm kamu yapılarının ve varsıl konutlarının vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Roma ve erken Bizans döneminde en popüler çağını yaşamış olan mozaik sanatının gelişiminde, cam için gereken

7 hammaddelere sahip bölgeler arasında olan Anadolu nun önemli bir yeri vardır. Diğer yandan, kökeni paleolitik mağaralara kadar dayanan duvar resimleri de geç antik çağa kadar paralel bir süreklilik gösterir. Bu ders kapsamında, yapıların başta taban olmak üzere, duvar, kemer, tonoz ve tavanlarını kaplayan mozaik ve fresko sanatının antik çağ içindeki hem teknik hem ikonografik gelişimi ele alınmaktadır. Antik Çağda Hamam Kültürü ve Mimarisi Bu ders kapsamında, kentin en önemli sosyal yapı komplekslerinden biri olan Hamam ların mimari ve teknik özellikleri incelenecektir. Diğer yandan, yıkanma ve temizlik kültürünün sosyal ve kültürel bir olgu olarak antik çağ toplumundaki yeri ve önemi üzerinde durulacaktır. Güney Phrygia'da Tanrılar ve Kült Merkezleri Antik Dönem'dePhrygia Bölgesi, Phrygia Magna, Phrygia Epiktetos, Phrygia Paroreios olarak bölümlere ayrılmıştır. Roma İmparatorluk Dönemi nin sonlarına doğru ise Pacatiane ve Saloutaria seklinde ikiye ayrıldığı bilinmektedir. Phrygia'nın güneyinde Pacatiane olarak ayrılan bölümde Hellenistik ve Roma Dönemi'ndeki dini yaşam arkeolojik veriler üzerinden değerlendirilecektir. Bölgede Hellenistik Dönem öncesindeki tanrı ve tanrıçalar ile tapınım merkezleri incelenecektir. Ardından devam eden dönemde ortaya çıkan tanrılar, yerel kültler, tapınım merkezleri, kutsal alanlar, dini festivaller bu ders kapsamında araştırılacak ve dinsel hayatın günlük yaşam üzerindeki etkileri tartışılacaktır. Antik Çağ da Heykeltıraşlık Okulları Antik Çağ'da özellikle Klasik Dönem'dePheidias, Alkamenes, Polykleitos ve Praxiteles gibi heykeltıraşların yaratmış olduğu sanatsal üslupların kendilerinden sonraki dönemi nasıl etkilediği sorgulanacaktır. M. Ö tarihleri arasında Anadolu, Adalar ve Kıta Yunanistan'daki heykel üretim merkezleri üzerinde durulacak; heykel ve kabartmaların stil kritikleri yapılacak ve sanat anlayışları incelenecektir. Ekol ve okul kavramları irdelenecek Pergamon, Tralleis, Rodos, Samos, Kos, Alexandria ve Atina daki gelişmeler ve bunların birbirleri ile olan etkileşimleri tartışılacaktır. Eski Çağ Toplumlarında Kadın Eski çağ kültürlerinin toplumsal cinsiyet rolleri (gender) üzerinden nasıl şekillendirildiği açıklanacaktır. Homeros ve Hesiodos'un söylemlerinin etkisinde gelişen Antik Yunan'da, erkek egemenliğinin hakimolduğu toplumda kadınların nasıl var olduğu, günlük yaşamları, toplum içindeki rolleri, epigrafik kaynaklar, edebi metinler, sanat eserleri vb. gibi arkeolojik veriler üzerinden incelenmeye çalışılacaktır. Pandora ve Troia'lı Helen'in hikayesi üzerinden kadınlara yüklenen misyon tartışılacaktır. Yunan toplumunda kadının sosyal konumuna aykırı bir örnek olarak Sparta kenti incelenecektir. Antik çağda tanrıça kültleri, kadın festivalleri, Yunan ve Roma sanatının kadın çalışmaları açısından önemine değinilecektir. Geç Kırmızı Figür Teknikli Seramik Üretim Merkezleri Dersin amacını, Kırmızı figür tekniğinin sonlarına doğru özellikle Güney İtalya bölgesinde ortaya çıkan atölyelerde bu tekniği devam ettiren vazolar oluşturmaktadır. Kıta Yunanistan dan Güney İtalya ya göç eden seramik ustalarının ortaya çıkardığı bu eserlerin ortaya çıkışları, kronolojileri, sanatçıları, çömlekçileri incelenecektir. Ayrıca bu dönemde üretim yapan Apulia, Campania, Lucania, Paestum, Sicilya daki merkezlerde üretilen eserlerin birbiri ile olan benzerlikleri ve farkları tartışılacaktır.

8 Antik Dönem Cam Teknolojisi T.C. Dersin amacı, camın ortaya çıkışından itibaren gösterdiği gelişim ve bu bağlamda teknik ve form açısından geçirdiği aşamaları aktarmaktır. Geç Bronz Çağ larından başlayarak Bizans Dönemi ne kadar camlar hakkında detaylı bilgi verilecektir. Ayrıca cam yapımında kullanılan malzemelerle, camın renklendirilmesi, üretim merkezleri, cam fırınları, formlardaki bölgesel farklılıklar anlatılacaktır. Bunların dışında camın ticari bir materyal olarak kullanılması ve metal ile seramik arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları incelenecektir. Hellenistik ve Roma Seramik Sanatı Dersin amacını, Hellenistik ve Roma İmparatorluk Dönemi nde Akdeniz, Ege, Anadolu, boyunca yapılan seramik üretimi, üretilen formlar, ticari unsurlar oluşturacaktır.hellenistik Dönem seramiğinin genel özellikleri ve Klasik Dönem Seramiği nden farklılıkları incelenecektir. Hellenistik Dönem Seramiği nde özellikle Anadolu ve Yunanistan daki seramik formları ile kronolojisi anlatılacaktır. Roma Dönemi Seramiği nde ise Roma İmparatorluğu sınırları içinde üretilen seramik formları ve bunların bölgesel olarak farkları detaylı olarak anlatılıp seramiklerin yapım teknikleri ve aşamaları hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir. Yakındoğu da Kentleşme Süreci ve Kent Modelleri (Başlangıcından Demir Çağ Sonuna Kadar) Kültürel, dinsel ve ekonomik faaliyetlerin gerçekleştiği yerlerin merkezileşmesi sonucu ortaya çıkan kentler uygarlığın en önemli ögelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Neolitik Çağ a kadar uzanan kent geçmişi içindeki arkeolojik verilerin köy topluluklarının nasıl birleşip kent unsurunu oluşturdukları incelenecektir. Arkeolojik kanıtların yanı sıra kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde ilk kentlerin nerede, ne zaman ve nasıl doğduğu sorunları üzerine araştırmalar ve tartışmalar gerçekleştirilecektir. Gordon Childe ın tanımıyla Kent Devrimi nin gerçekleştiği bölge Aşağı Mezopotamya dır. Bu derste Anadolu merkezli olarak Mezopotamya, Mısır ve İndus a kadar uzanan bir bölgedeki kent unsuru tartışılarak kültür ve bölge özellikleri ortaya konacaktır. Ayrıca kronolojik düzen içinde Anadolu ya damgasını vurmuş Hitit, Urartu, Frig ve Lidya gibi uygarlıkların kentleşme özellikleri de bu der içinde seminerlerle vurgulanacaktır. Demir Çağı Anadolu Kültürleri Hitit İmparatorluğu gibi gelişkin ve yayılımcı bir kültürel sürecin ardından Anadolu nun neredeyse bugünkü coğrafi bölümleriyle örtüşen kültürel bölgeleri ortaya çıkmıştır. Doğu Anadolu Bölgesinde önce küçük beylikler veya aşiretler ardından Urartu lar Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Assur ve Geç Hitit uygarlıkları, Orta Anadolu da Frigler ve Assur yazılı kaynaklarından isimlerini bildiğimiz Tabal, Kaşku ve Muşki gibi oluşumlar ile Batı Anadolu da ise daha çok batı uygarlıklarına yakın kültürler görülmektedir. Demir Çağı nın geç evresinde etkili olan Pers-Akhamenid kültür etkisi Anadolu nun genelinde mimari olarak pek fazla göremesek de seramik ve diğer buluntularla izlenmektedir. Bu derste Anadolu da Demir Çağı na damgasını vuran söz konusu kültürler yerleşim şablonu ve materyal kültürü açısından ele alınacağı gibi diğer kültürler ile olan ilişkileri de incelenmeye çalışılacaktır. İran Arkeolojisi İran da 1850 yıllarında başlayan ilk arkeoloji kazılarının ardında 20. Yüzyıl sonlarına kadar Avrupalı bilim insanları tarafından farklı yerlerde ve farklı kültürler üzerine çeşitli kazı çalışmaları yapılmıştır. Dersin amacı İran ın barındırdığı kültürleri coğrafi yayılımı bölgeler arası etkileşimini anlamaktır. İran ın Erken tarım toplularından (Neolitik dönem) itibaren Kalkolitik, Tunç ve Demir Çağ kültür bölgeleri arkeolojik ve filolojik materyal üzerinden değerlendirilecektir. Her dönem coğrafyası ile ilgili bilgiler kendi konusu içinde tartışılacaktır. Bu kapsamda Kuzeybatı İran, Kuzeydoğu İran, Orta Zagros, Khuzestan, Luristan, Doğu İran ve Orta Alborz bölgelerindeki kültürel hareketlilik

9 ve Anadolu Mezopotamya ilişkisi ortaya konmaya çalışılacaktır. Tepe Sialk, Qazvin, Godin Tepe, Kangavar, Mahidasht, Yanık Tepe, Haftavan Tepe, Dinkha Tepe, Agrab Tepe, Nush-i Jan Tepe, Geoy Tepe, Susa, Pasargadae ve Persepolis gibi anahtar yerleşimler ışığından kültürel değerlendirmeler yapılacaktır. Lydia Seramiği BronzÇağı ndanm.ö. 546 daki Persistilasıile Lydia Krallığı nınyıkılışınakadarolansüreçteki Lydia seramiğinintanınmasınısağlar. Orientalizanetkili Lydia seramikleriveekolleri, Lydia nınmonokromveboyalıseramikleri (siyahüzerinekırmızı, mermertaklidi, bikrom, çizgili) veithalseramiklerininirdelenmesinisağlar. AyrıcaPersyönetimialtındakiLydia dagörülenkarakteristikseramikformlarıvebezemeöğelerinitanıtmayı da kapsar. Lydia ve Phrygia ÖlüGömmeGelenekleri Her ikibölgeninölügömmegeleneklerininirdelenmesiniamaçlar. BronzÇağından Roma dönemininsonunakadar Lydia ve Phrygia bölgelerindegörülenölügömmeadetlerinintanıtılması, ortakölügömmegeleneklerindekikültüreletkileşimlerintartışılmasınıiçerir. BatıAnadoluArkeolojisi İonia, Aiolia, Karia, Troas, ThrakiaKersonesos uvemysia yı da içinealanbircoğrafyanınerkendemirçağkolonizasyonundanitibaren Roma döneminekadarolantarihininvearkeolojisinintanınmasınıamaçlar. Sözkonusukentlerinarkeolojikverilerini, kronolojikproblemlerini, arkeolojikverilerledesteklenentarihiilişkilerinikapsar.