Debian. Debian projesi, 1993 de Ian Murdock tarafından ticari olmayan bir proje

Transkript

1 LİNUX DAĞITIMLARI

2 Slackware Patrick Volkerding tarafından başlatılan Slackware Linux'un ilk kararlı sürümü 1993 Temmuz'unda yayınlanmış olup hâlen geliştirilen en eski Linux dağıtımıdır. Slackware, masaüstü kullanıcılarına yönelik bir dağıtım değildir. Slackware de pek çok işlemi ayar dosyalarına bizzat el atarak halletmeniz gerekir. Yüksek düzeyde kararlı ve güvenli bir yapısı vardır sunucu olarak kullanmaya son derece uygundur. Deneyimli Linux yöneticileri onu, dağıtım üreticilerinin çeşitli yamaları ve eklentilerinin azlığından dolayı neredeyse hatasız ve kararlı bulurlar. Grafiksel kurulum seçeneği yoktur, kurulum işlemi yazı modunda gerçekleştirilir. Ön tanımlı masaüstü ortamı KDE'dir. TXZ paket yönetimi sistemine sahiptir.

3 Debian Debian projesi, 1993 de Ian Murdock tarafından ticari olmayan bir proje olarak başlatılmıştır -ve hala da öyledir. Özgür Yazılım Hareketi nin en saf öğelerinden biri olarak kabul edilir. Debian, sistemin kararlılığına büyük önem verir. Kararlı sürümleri, uzun süre test edildiğinden diğer pek çok dağıtımın aksine oldukça uzun aralıklarla (birkaç yılda bir) yeni sürümleri yayınlanmaktadır. Debian, kullanıcı karşısına 3 ana kol ile çıkmaktadır: kararlı (stable), test (testing) ve kararsız (unstable). Stable deposundaki yazılımlar, görev kritik uygulamalar ve sunucular için önemli alternatifler sunmaktadır. Stable deposu, yazılımların çok eski versiyonlarından oluştuğu için son kullanıcılar tarafından genellikle tercih edilmezler. Son kullanıcılar yazılımlarını daha çok testing ve unstable depolarından temin etmeyi tercih ederler. Debian kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması için hazırlanan Debian Sosyal Sözleşmesi, Debian Projesinin resmî hareket tarzı olarak kabul edilmiştir. Ön tanımlı masaüstü ortamı GNOME'dur. DEB paket yöneticisi, Debian'ın Linux'a katkılarından birisidir. Debian, pek çok Linux dağıtımına temel teşkil etmektedir.

4 opensuse opensuse, 1994 yılında yayınlanan SuSE Linux dağıtımının devamı niteliğindedir. SuSE Linux, ilk olarak SuSE AG firması tarafından geliştirilmiş olup, firmanın 2003 yılında Novell e satılması sonucunda SUSE el değiştirmiştir. Novell firması 2000 yılından itibaren SuSE Linux'un yanı sıra ticari "SUSE Linux Enterprise" isimli ürünlerini yayınlamaya başlamıştır. "SuSE Linux" sürümü ise Ekim 2005'ten itibaren bir "opensuse" adıyla devam etmektedir. opensuse, Novell tarafından desteklenen ve Linux un her yerde kullanılmasını amaçladığını bildiren bir topluluk projesidir. opensuse aynı zamanda Novell in "SUSE Linux Enterprise" isimli ücretli desteğe sahip ürünlerinin de kod tabanını oluşturmaktadır. Novell'in 2006 yılında Microsoft ile yapmış olduğu anlaşmaya Linux toplulukları tepki göstermiştir. Bu dönemde oldukça büyük kullanıcı desteğini kaybetmiş olmasına rağmen opensuse halen rağbet gören dağıtımlardan biridir. Ön tanımlı masaüstü ortamı KDE'dir.

5 Red Hat Red Hat firması 1995 te kurulmuş olup günümüzde dünya çapında en büyük ticari Linux firmasıdır. Uzun yıllar Red Hat Linux ile kâr amacı gütmeyen şirket, özellikle sağladığı teknik destek ve 2000'li yılların başında yayınlamaya başladığı Red Hat Enterprise Linux ürünleriyle bu tavrını değiştirmiştir. Sunucular, iş istasyonları ve kurumsal kullanıcılara yönelik ücretli "Red Hat Enterprise Linux" (RHEL) ürünü özellikle sunucu alanında dünya çapında önemli bir pazar payına sahiptir. Red Hat'in 2003 yılında açık kaynak sürüm çıkartmayacağını, bunun yerine hiçbir kar amacı gütmeyen ve mevcut Red Hat kaynağını alıp geliştirecek bir organizasyona destekçi olacağını açıklaması ile Fedora işletim sistemi ortaya çıkmıştır. Böylelikle bir zamanlar masaüstü Linux dünyasının efsanesi olan Red Hat'in masaüstü sürümünün yerini 2003 yılında Fedora almıştır. Günümüzde Red Hat; ticari "Red Hat Enterprise Linux" sürümlerini yayınlamakta ve bir topluluk projesi olan ücretsiz Fedora dağıtımını da sponsor olarak desteklemektedir. Red Hat Enterprise Linux, masaüstü ortamı olarak GNOME kullanmaktadır. RPM paket yöneticisi, Red Hat'ın Linux'a katkılarından birisidir.

6 Gentoo İlk kararlı sürümü 2002 Mart ında yayınlanmıştır. Masaüstü kullanıcıları için uygun bir dağıtım değildir. Gentoo, kaynak kod temelli bir dağıtımdır. Kurulum ortamları, önceden derlenmiş paketler sunsa da, Gentoo nun dayanağı, kullanıcının kaynak kodundan derleme ve kurulum yapmasıdır. Bunun en önemli avantajı, kullanılan yazılımların, kullanıcının bilgisayarının mimarisine göre optimize ediliyor olmasıdır. Kaynak kod tabanlı kurulumunun zorluğu sebebiyle, diğer Linux dağıtımları kadar popüler olamasa da; kaynak kod temelli dağıtımlar arasında en popüleridir. Özelleşmiş Linux dağıtımları hazırlanırken temel olarak kullanılmaya uygundur.

7 Arch Linux Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiş bir topluluk projesidir. Masaüstü kullanıcıları için uygun bir dağıtım değildir. Arch metin tabanlı ve komut satırına öncelik veren bir dağıtımdır. İlk kararlı sürümü 2002 Mart ında yayınlanmıştır. Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir. Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtır. Pacman paket yöneticisi Arch Linux'un en önemli özelliklerinden biridir. Arch Linux, Pacman aracılığıyla.tar.gz paketleri kullanır.

8 Fedora Fedora (önceki adıyla Fedora Core) ilk kararlı sürümü 2003 yılında yayınlanmış bir topluluk projesidir. Red Hat'in 2003 yılında açık kaynak sürüm çıkartmayacağını, bunun yerine hiçbir kar amacı gütmeyen ve mevcut Red Hat kaynağını alıp geliştirecek bir organizasyona destekçi olacağını açıklaması ile ortaya çıkmıştır. Fedora günümüzde dünya çapında geniş bir özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilmekte ve yönetilmekte, Red Hat tarafından desteklenmektedir. Fedora, Linux dünyasının önde gelen dağıtımlarından biridir. Öntanımlı olarak GNOME masaüstü ortamını kullanır. Yaklaşık olarak altı ayda bir yeni sürümü yayınlanır. Fedora aynı zamanda Red Hat Enterprise Linux için bir test ortamı görevi görür. Fedora, kelime olarak fötr şapkanın İngilizce karşılığıdır ve Red Hat'in meşhur logosundaki şapkaya atıfta bulunur.

9 Scientific Linux Scientific Linux, Fermilab ve CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) laboratuvarları tarafından, bilimsel ve akademik ortamlarda kullanılmak üzere geliştirilen, sunucularda ve genel olarak kurumsal kullanıcılar tarafından kullanılmaya elverişli bir Linux dağıtımıdır. Dünyada pek çok laboratuvarda ve üniversitelerde kullanılmaktadır. Red Hat firmasının ticari ürünü olan Red Hat Enterprise Linux'un kaynak kodları temel alınarak geliştirilmektedir. Genellikle yeni Red Hat sürümlerinden birkaç ay sonra yeni sürümü yayınlanır ve Red Hat altyapısı sayesinde her bir sürümü uzun yıllar desteklenmektedir.

10 CentOS Red Hat'ın ticari Red Hat Enterprise Linux ürünü kaynak kodları üzerine kurulu ve bu dağıtım ile uyumlu bir linux dağıtımıdır. Kurumsal kullanıcılara, sunuculara yöneliktir. İlk sürümü Mayıs 2004'te yayınlanmıştır. Bağımsız bir grup tarafından geliştirilen CentOS'un isminin açılımı The Community ENTerprise Operating System biçimindedir. Ocak 2014'te CentOS geliştirici lideri Karanbir Singh bir bildiri ile, CentOS'un RedHat ekibi ile beraber çalışacağını duyurmuştur. Bir dönem yeni sürümünün uzun süre gecikmesi ve web sitesi gelirinin paylaşımında çıkan tartışmalar, kullanıcıları arasında güven kaybına yol açmıştır. Ön tanımlı olarak XFS dosya sistemini kullanır.

11 Ubuntu Ubuntu; Güney Afrika'lı girişimci Mark Shuttleworth ve onun kurduğu Canonical Ltd. tarafından finanse edilmekte ve yönetilmektedir. Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcıları için günlük yaşamın bir parçası haline gelebilmesi düşüncesiyle başlatılmış olup ilk sürümü 2004 Kasım ayında yayınlanmıştır. Debian tabanlıdır. Ubuntu günümüzde dünyanın en yaygın kullanılan masaüstü Linux dağıtımı konumundadır. Altı ayda bir yeni sürümünü yayınlanır. Canonical, iki yılda bir yayınlanan LTS (Uzun Süreli Destek) sürümlerine 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunmaktadır. Masaüstünde öntanımlı olarak, kendi geliştirdiği Unity masaüstü ortamını Gnome ile bütünleştirerek kullanır. Ubuntu nun masaüstü ve sunucu sürümlerinin yanı sıra akıllı telefon ve tabletlerlere yönelik Ubuntu Touch türevi bulunur.

12 Linux Mint Ubuntu ve Debian temel alınarak geliştirilen bir topluluk projesidir. İlk sürümü Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. DistroWatch sitesinde 2011 yılından beri her yıl sayfası en çok tıklanan popüler Linux dağıtımı konumundadır. Ubuntu, ABD yasaları gereğince, Debian ise GNU felsefesi gereğince, çeşitli lisans kısıtlamalarına sahip MP3, DVD, DivX gibi ortamlar için gerekli kod çözücüleri ve Adobe Flash, Sun Java gibi eklentileri kurulum dosyası içinde barındırmazken Linux Mint, kullanıcılara söz konusu eklentileri içeren ve içermeyen iki ayrı sürüm sunmaktadır. Yazılım Yöneticisi, Güncelleme Yöneticisi, Ana Menü, Dil Yöneticisi, Sürücü Yöneticisi, Giriş Ekranı Yöneticisi, Yedekleyici gibi kendine özgü çeşitli araç ve yazılımlar içerir. Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamı ve Gnome 2'den çatallanarak geliştirilen Mate masaüstü ortamı ana sürüm olarak sunulmaktadır. Cinnamon, geleneksel bilgisayar masaüstü kullanımı ön plana çıkaran, özelleştirilebilirliği oldukça yüksek, sade ve esnek bir masaüstü ortamı olarak tanımlanabilir. Cinnamon, Gnome 3 tabanlı Gnome Shell kabuğu çatallanarak geliştirilmeye başlanmıştır.

13 Mageia İlk sürümü 2011 yılında yayınlanan bir topluluk projesidir. Mageia, ilk sürümü 1998 yılında yayınlanan Mandrake (sonraki adıyla Mandriva) Linux dağıtımın bir çatallanmıştır yılında Mandriva'nın maddi sorunları ve şirket hedefleri nedeniyle Mandriva projesinden ayrılan ya da işten çıkarılan geliştiriciler ve gönüllüler tarafından başlatılmıştır. Sistemin yapısı büyük oranda Mandriva ile aynıdır. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir.

14 Pardus Tübitak Ulakbim tarafından geliştirilen bir Linux dağıtımı projesidir. Planlamasına 2003 yılında başlanmış olup ilk kararlı sürümü Aralık 2005 te yayınlanmıştır. Pardus, herhangi bir Linux dağıtımı temel alınmadan özgün bir Linux dağıtımı olarak geliştirilmeye başlanmıştır te yayınlanan ilk sürümünde tamamen kendine özgü PİSİ paket yönetim sistemi, YALI kurulum aracı, Çomar donanım yapılandırma sistemi, Kaptan ilk ayar sihirbazı gibi projeler ile gelmiştir. Bu projeler dışında irili ufaklı daha pek çok proje Pardus sürümüne kadar geliştirilerek kullanılmıştır yılında geliştirici ekibin tasviye edilmesi ile birlikte proje bir dönem belirsizlik sürecine girmiştir. Bu süreçte Pardus projesi kapsamında geliştirilmiş olan tüm bu projeler bir kenara bırakılarak Ocak 2013 te tamamen Debian tabanlı yeni Kurumsal sürümü yayınlanmıştır. Tübitak artık Pardus'u kurumsal kullanıcılara yönelik olarak geliştirmekte, bireysel kullanıma yönelik resmi bir sürümü yayınlamamaktadır. Pardus'un artık resmi bireysel sürümü bulunmamakla birlikte Tübitak tarafından "Pardus" isminin kullanımı için izin verilen, Tübitak'tan bağımsız bir topluluk tarafından Pardus Topluluk Sürümü adı altında bireysel kullanıma yönelik bir topluluk sürümü yayınlanmaktadır.

15 Pardus Topluluk Sürümü Pardus Topluluk Sürümü, Tübitak'tan "Pardus" isminin kullanım izni alınarak tamamen gönüllüler tarafından hazırlanan kişisel kullanıma yönelik bir dağıtımdır. Debian tabanlı Pardus kurumsal sürümü temel alınarak, Tübitak'tan bağımsız bir topluluk tarafından geliştirilmektedir. İlk sürümü "Pardus Topluluk Sürümü 1.0" adıyla Nisan 2013'te yayınlanmıştır. Pardus'un resmi web sayfasında; Topluluk sürümünün, ev kullanıcılarının ihtiyaç duyabileceği çeşitli yazılımları barındırdığı belirtilerek, indirme bağlantıları sunulmaktadır. Tübitak tarafından geliştirilen resmi Pardus'un bireysel sürümü yayınlanmadığından Topluluk sürümü fiilen Pardus'un bireysel kullanıcı sürümü ihtiyacını gidermektedir.

16 PiSi Linux Pisi Linux, PİSİ tabanlı son Pardus sürümü olan Pardus 'yi temel alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kulanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda kolaylık sağlamaya çalışan, onların temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. İlk kararlı sürümü Ağustos 2014'te yayınlanmıştır. Geçmişte Pardus projesi kapsamında ortaya çıkarılan, ancak Pardus'un Debian tabanına geçmesi ile beraber tek edilen Çomar, Yalı, Pisi, Müdür, Kaptan gibi projeler Pisi Linux bünyesinde devam ettirilmeye çalışılmaktadır.