SÖMÜRGECİ CUMHURİYET KİRLİ VE SUÇLUDUR

Transkript

1

2 ABDULLAH ÖCALAN ABDULLAH ÖCALAN Sömürgeci Cumhuriyet Kirli ve Suçludur SÖMÜRGECİ CUMHURİYET KİRLİ VE SUÇLUDUR WeŞanên Serxwebûn 78

3 Abdul lah ÖCA LAN Sömürgeci Cumhuriyet Kirli ve Suçludur Weşanên Serxwebûn: 78 İÇİNDEKİLER Önsöz... 9 ÖzelsavaŞInyenİsaldIRItaktİĞİHİzbullaH...11 Birin ci baskı: Şubat 1995 turkiye'deiflasedenparticilikve yenipartileşmearayişlari...39 sivaskatliamicözumsuzkalan RejİmİngeRceĞİdİR...65 pkk'ninkesinleşenönculukrölukarşisinda emperyalizminişbirlikciönderlikarayişlari maRtdaRbesİnİn23.yIlI vedevrimcidirenişciliğebağlilik...87 buyuközelsavaşarağmen tarihibitişnöktasindabaşlattik...99 Bü yük çı kı şı ez dir me dik ke sin ba şa rı yo lu na koy duk Kür dis tan aley hin de ki ulus la ra ra sı den ge aşıl mış tır Gü ney Kür dis tan ça tış ma sı böl ge sel sta tü ko da ye ni bir du rum dur İş bir lik çi iha ne te da ya lı pla na kar şı ha zır lık la rı mız tam dır Ye ni ham le dö ne min de ka za nan biz ola ca ğız

4 12eyluldaRbesİnİn14.yIlIvepkksavaŞImI yıl ön ce şa fak vak tiy di Ey lül ve suç lu lar top lu lu ğu PKK çö zü mü Tür ki ye li leş me ye doğ ru iler li yor Ey lül fa şiz mi top lu ma ka dın laş tır ma yı da yat tı So kak la ra dü şü rü len ka dı na öz gür ka dın la ce vap ver dik İn san lık için de, ka dın için de ye nil gi yi ka bul et mi yo ruz Eylül'e kar şı in ti ka mı mız bü yük ola cak PKK, Türkiye'nin de te mel de mok ra si gü cü dür PKK ezi lir se, so nuç Hitler'in bin yıl lık ül kü sü olur PKK dev rim or du su nu ge re kir se Türkiye'ye yü rü tür Türk ege men lik ta ri hi ye ni den ya zıl ma lı dır TC kı lıç mi ra sı nı dev ra lan bir sis tem dir Türkiye'de par ti ci lik de mok ra si ye kar şı fa şizm dir Ey lül dar be si tü ke nen cum hu ri ye ti ya şat ma ope ras yo nu dur Par ti ler ara sı bir lik ler özel sa va şı yü rüt me bir lik le ri dir Özel sa vaş de ğiş me yen so lun ru hu nu fet het miş tir Ka zan dı ran PKK sa va şı mi li tan ya şa mı dır Dev rim ci sa vaş is te di ğim gi bi ge liş ti ve yü rü yor Ge çen zor lu 14 yıl da bi zim hi ka ye miz ya zı lı dır Yü rü yü şü müz ama ca güç lü tut kuy la iler li yor yIldönumundecumHuRİyetgeRceĞİ Ki şi lik te çö züm le di ği miz Tür ki ye Cumhuriyeti'dir Bu cum hu ri yet kan lı dır, kur sa ğa tı ka nan taş tır Türk hal kı nın uf ku bu cum hu ri yet le ka rar tıl mış tır Türk ege men li ği nin halk kar şıt lı ğı baş lan gıç tarihinden gel mek te dir Türk ege men sı nı fı üre ti ci ve ya ra tı cı de ğil, ta lan cı ve tak lit çi dir M. Ke mal çö züm le me si Türk in sa nı nın tip çö züm le me si için şart tır Türk bur ju va zi si nin do ğu şu ge ri cidir ve ye ni lik çi li ğe kar şı dır M. Ke mal komp lo cu ve iki yüz lü dür Bu, hal kın cum hu ri ye ti de ğil, tek ki şi nin im pa ra tor lu ğu dur Halk la rın ka nıy la bes le nen cum hu ri yet gö be ği pat la ma sü re cin de dir Dar be ler, cum hu ri ye ti zırh la ko ru mak için dir Ke ma list cum hu ri yet Özal'a bi le ta ham mül ede me di De mi rel cum hu ri ye tin zir ve de ki de ma go gu dur Kut la ma lar, şen lik ler cum hu ri ye tin ölüm me ra sim le ri dir Cum hu ri yet ger çe ğin de ye nil gi li Türk sol cu lu ğu Cum hu ri yet 71. yı lın da fa şist bir kar may la ayak ta tu tu lu yor PKK Ana do lu halk lar mo za i ği ni can lan dı rı yor Bu cum hu ri yet aşıl ma ya mah kum dur tc'ninimhaciözelsavaşikarşisinda HalkInkİmlİkveözguRleŞmeduRumu TC'nin ta rih sel ve gün cel ya pı sı, özel sa vaş dü ze ni nin ge le ce ği PKK di re ni şi ve hal kın ye ni de mok ra tik ik ti dar sü re ci turkmilliyetciliğindöğuşuveyukselişi yuzyillardirkazanilamayani kazanmafirsatiyakaladik tc'ninikinci19mayiscikişive devrimci-militangörevlerimiz Mus ta fa Ke mal ger çe ği pey gam ber ler den da ha faz la fik tif tir Ke ma lizm bir düş kün leş me ola yı dır Ke ma lizm tah lil edil me yen bir fa şizm tü rü dür Türkiye'yi bü yük bir may mun tak lit çi li ği yö ne ti yor Türkiye'nin en bü yük ya lan cı la rı bi lim adam la rı, ay dın ve sa nat çev re le ri dir En bü yük te rö rist güç TC'dir Özel sa va şın ar ka sın da Ya hu di ser ma ye si var Dün ya nın en kut sal dev rim ci sa va şı nı ve ri yo ruz TC'nin kendisi bir 19 Mayıs'tır Bütün önemli günlerde 19 Mayıs atılımı var Kazanmak insan olmaktır Ya öz gür ya şa dı ğı nı sa na rak, ya da may mun la şa rak ken di si ni ya nıl tı yor Ken di ni al dat ma yı bı rak, da ha de rin gör Bo ğun tu ya ge ti ri len in sa nın bü yük uf ku nu aça ca ğız Tarihin en büyük intikam fırsatı doğmuştur Tarihin yerine getirilmeyen bütün görevlerini yapmanın zamanı

5 8 9 Önsöz Özel savaş ya da kirli savaş günlük politik yaşamın belki de rekor söylemleridir. Neden olmasın ki! Savaşın bu türünden şöyle veya böyle etkilenmeyen kaç Kürt ve kaç Türk vardır? Nedir bu özel savaş? Türkiye Cumhuriyeti yle eş anlamlı olan özel savaş nasıl ortaya çıktı; nasıl beslendi; nasıl bir ulusal soykırım politikasına dönüştü? Türkiye Cumhuriyeti nin esas geçerli bir yasası olarak insan yaşamı üzerinde etkili olan bu savaşı kim ne kadar tanımlayabiliyor ve buna karşı ne kadar direnebiliyor? Bu Kürdistan da yürütülmekte olan, karşı karşıya bulunulan özel kirli savaş ile devrimci savaştır. Özel kirli savaş gerilemeye uğradıkça kendini yayıyor, sınırlarını olabildiğince genişletiyor; kuralsızlığını derinleştiriyor. İnsanı, yaşamı ve doğayı hedefliyor. Bütün hedefleri ise ulusal inkar ve ulusal imhaya çıkarak birleşiyor. Sadece kuralsız ve kirli yöntemlerle yürütülen çıplak bir şiddet mi özel savaş? Hayır. Özellikle bilinmesi ve kavranması gereken nokta budur. Özel savaş, açık olduğundan çok daha gizlidir. Psikolojik yönü ağırlıktadır. Yöntemlerinde çeşitlidir, bağlayan hiçbir kuralı yoktur. Öyle başaramıyorsa, böyle başarmaya çalışıyor. Nasıl ve ne olursa olsun, amaca ulaşmayı mübah sayıyor özel savaş. Aslında bunu söylemek bile özel savaş için tam bir tanım yapmak da değildir. Bir anlamda gözleri kara, kulakları sağır, acımasız ve zehirli bir savaş biçimidir. Haksız bir amaç için her yerde, her zaman kendinde her şeyi yapma hakkını görmek bu savaşın çok kirli mantığıdır. Kullandığı yöntemler kirli olduğu kadar yanıltıcıdır. Zayıflığın peşinde bir avcı gibidir. Avını an be an gözler, fırsatını yakaladığı yerde ve zamanda tüm ağırlığıyla yüklenir. Özel savaşın Türkiye deki biçimi dünyadaki benzerlerinden çok farklı. Özellikle cumhuriyetin kuruluşundan bu yana bir gelenek olarak sürdürüldü. Devrimci gelişmelerin ve muhalefetin kabarış gösterdiği her dönemde özel savaş kanlı bir şekilde devreye sokulmuş, ezebildiklerini ezerken, geri kalanları da ehlileştirdikten ve en azından tehlike olmaktan çıkardıktan sonra inine çekilerek kendini gizlemiştir. Ama hiçbir zaman Türk siyasal yaşamını kendi başına serbest bırakmamıştır. PKK nin 12 Eylül 1980 darbesinin kendini kurumlaştırdığını sandığı bir dönemde silahlı mücadeleyi başlatması cumhuriyet tarihinde yeni ve köklü bir süreçtir. Bu süreci, durdurmak bir yana, kesintisiz bir seyir izlemesi, özel savaşın çılgınlık düzeyinin dayatılmasıyla karşılık buldu. 12

6 yıldır bu özel savaş insan ve toplum yaşamını felç etmiş, Kürdistan topraklarını zindana dönüştürmüştür. Sömürgeci Cumhuriyet Kirli ve Suçludur adlı kitap Türk egemenlik tarihini başlangıcından bugüne kadarki sürecini irdelemektedir. Hepimizin yaşamını çok yakından ilgilendiren ve etkileyen cumhuriyet nasıl kuruldu? Cumhuriyet öncesi ve sonrası nasıl şekillendi? Cumhuriyet gerçeğinde kemalizm nedir? Bugün tüm kirliliğiyle demokrasiyi, özgürlüğü katleden, insana maymunlaşmayı dayatan, toplumun bütün dinamiklerini öldürmeye yönelen özel savaşın mantığı nereden besleniyor? Bir bütün olarak insanlığa kasteden cumhuriyet gerçeği nasıl aşılmalıdır? Devrimci savaş ve görevler; devrimci kişilik ve yürüyüş nasıl olmalıdır? Ve sıralamakla bitmeyecek uzunluktaki bütün soruların irdelenmiş cevapları bu kitapta verilmektedir. Bu kitap, PKK Genel Başkanı Abdullah Öcalan yoldaşın, cumhuriyeti aşan insan gerçeğini yaratma ve bu insanla devrimi başarma perspektifiyle yaptığı çözümlemelerden derlenmiştir. Özel savaşın bugün tüm ağırlığıyla TC siyasetini belirleyen durumu dikkate alınırsa, Sömürgeci Cumhuriyet Kirli ve Suçludur adlı bu kitap tam zamanında okuruna kavuşmaktadır. Özellikle Türkiye gerçeğini kavramak ve Türkiye tarihini açığa çıkarmak isteyenler için önemli bir kaynak olarak, bir yerde Türkiye Cumhuriyeti nin kişilik tahribatını yaşayan herkesin okuması bir şans sayılmalıdır. Weşanên Serxwebûn Şubat 1995 ÖZEL SA VA ŞIN YE Nİ SAL DI RI TAK Tİ Ğİ HİZ BUL LAH Açık lı ğa ka vuş tur mak is te di ği miz ko nu lar dan bi ri de, iç yü zü git tik çe da ha faz la açı ğa çı kan ve yurt se ver in san la rı mı zı çok al çak - ça ar ka dan kur şun la yan; çok teh li ke li, ge ri ci, sö zü mo na Al lah adı na sa vaş tı ğı nı id dia eden, Hiz bul lah adı al tın da ki gü ruh tur. Bu ne den le Kürdistan'da Hiz bul lah adı al tın da şim di fa a li ye te so ku lan ge ri ci li - ğin ye ni sal dı rı tak ti ği ve bu na kar şı gö rev le ri miz üze rin de dur mak is ti yo ruz. Ta ri he bak tı ğı mız da, Kürt hal kı nın mil li ge liş me si ne kar şı İs la - mi yet adı al tın da ya pı lan sal dı rı la rı ve çok ça ger çek leş ti ri len kat li - am la rı he men gör mek müm kün dür. Her ne ka dar do ğu şu ve esas iti - ba riy le halk la ra kar şı özel düş man lık la yo la çık ma sa da, İslamiyet'in sağ yo ru mu, özel lik le de Eme vi sal ta na tı ve da ha son - ra ki Ab ba si ler ile ben ze ri sul tan lık re jim le ri (ki bun la ra Sel çuk lu lar ve Os man lı lar da da hil dir) elin de ki İslamiyet'in dev rim ci özü nü ta - ma men yi tir di ği bir sal dı rı, bir em per ya list ta hakküm ara cı na dö - nüş tü ğü bi li ni yor. Fe o dal bir sul tan lık re ji mi olan Eme vi ler, İslamiyet'i kul la na rak, halk la ra mut lak bo yun eğ dir me ye, on la rın kül tür le ri ve mil li ge liş

7 me le ri üze rin de ege men lik kur ma ya ve gi de rek asi mi le et me ye ka - dar gi di yor lar. Hz. Mu ham med dö ne min de Arap kav mi nin di ğer ka - vim ler üze rin de bir üs tün lü ğü ol ma ya ca ğı be lir til me si ne rağ men Eme vi ler, Arap üs tün lü ğü ne açık ça ön cü lük ta nı dı lar. Sal ta nat la rın - da Arap la rın be lir li ege men li ği nin ol ma sı nın ya nı sı ra, ken di le ri ni çok da yü ce leş ti ri yor lar, di ğer halk la ra kö le mu a me le si ya pı yor lar ve bu halk la rın ikin cil, üçün cül du ru ma dü şü rül me si git tik çe net le - şi yor. Bu du rum da ha son ra ge len bü tün sul tan lık re jim le rin de de de vam edi yor. Böy le lik le İs la mi yet ulus la ra ra sın da ki, da ha doğ ru su mil li yet ler ara sın da ki eşit siz ge liş me de, hat ta sö mür ge leş tir me de bir kı lıf ola rak kul la nıl mak is te ni yor. Ni te kim İslamiyet'in Arap ik - ti dar la rı elin de şo ve niz min bir ara cı ola rak iş lev gör dü ğü nü da ha son ra net çe gö rü yo ruz. He men her kes İs la mi yet adı al tın da Arap ege men li ği ne özen di ri li yor. Arap ege men li ği ne bo yun eğ me kte, ona uşak lık et me kte İs la mi yet araç ola rak kul la nı lı yor ve bu ege men li ğe ge çer li lik ka zan dı rıl mak is te ni li yor. Do la yı sıy la her kes, özel lik le de fe o dal güç ler bu ege men lik et ra fın da bir ya rı şa gi ri şi yor lar. Ken di - le ri ne Arap ça ad ya kış tır mak tan tu ta lım, na sıl pey gam ber so yun dan gel dik le ri ne ka dar, bun lar bir ya rış için de dir ler. Fe o dal çı kar lar ve iş bir lik çi lik ken di ne böy le bir ide o lo jik mas ke yi önem li oran da edi - ni yor. Ta bii halk lar da böy le lik le mil li ge liş me le rin de bas kı ka dar, asi mi las yo na da uğ ru yor lar. Türk le rin İslamiyet'in ön der li ği ni ele ge çir me siy le bir lik te, bu olum suz luk da ha da hız la nı yor. Sel çuk lu lar ik ti da ra gel di ğin de, Abbasiler'den dev ral dık la rı İs lam ya yıl ma cı lı ğı nı Ana do lu iç le ri ne doğ ru ge liş tir dik çe, halk lar aley hin de ki bas kı ve asi mi las yon da ha da hız ka za nı yor. Anadolu'nun çok sa yı da hal kı nın ya kı lıç la ya da asi mi las yon la de ği şi me uğ ra tıl dı ğı nı ve bu nun gü nü mü ze ka dar de - vam et ti ği ni bi li yo ruz. Ha la ge ri de ka lan halk la rın ka lın tı la rı Türk - leş mek ten, İs lam laş mak tan kur tu la mı yor lar. Bir Bos na- Hersek'te bu gün ya şa nan ça tış ma lar bi le bu yak la şı mın so nu cu dur, ya ni zo ra - ki Müs lü man laş tır ma yak la şı mı et ki li dir. Geç mi şin bu em per ya list, sö mür ge ci ve asi mi las yon cu ger çe ği bu gün bi le sa va şa yol açı yor. İran im pa ra tor lu ğu nun da elin de İs la mi yet, da ha de ği şik bir mez - hep sü sü al tın da ay nı iş le vi gör müş tür. Şii mez he bi, za ten İran mil - li yet çi li ği nin çiz gi le ri ni ta şır. Özel lik le Eme vi, Ab ba si ve Arap şo - ve niz mi ne kar şı da ha çok ye rel le şe rek, hat ta bir an lam da mil li le şe - rek tep ki ye dö nüş me nin ürü nü dür. Şi a lık, kıs men de Ale vi lik di ye - lim, bu gün de hâlâ Kürt ler de bi raz var dır. İran lı lar bi raz böy le şe kil de ğiş tir miş ve bi raz da mil li leş me ye yol açan Müs lü man lık la ken di top lu mu nu, mil li ge liş me si ni kur ma ya ça lış mış lar. Di ğer Müs lü man halk lar ise, da ha çok İs la mın ha kim bi çi mi olan Sün ni lik le ya yıl - mak is te miş ler dir. Kürt ler de iki mez he bin ara sın da kal mış lar dır. Kürt ler de bir İs lam mez he bi mil li le şe rek te şek kül et me miş tir. Türk ler de ki Sün ni lik Türk leş me ye bel li öl çü de hiz met et miş tir. Özel lik le Türk le rin Arap lar dan uzak bir ge liş me içi ne gir me le ri ve Hı ris ti yan ale miy le de kar şı kar şı ya ol ma la rı, on lar da İs lam laş mak, Türk leş mek an la mı na gel miş tir. Türk le rin elin de ki İslamiyet'in Türk mil li ge liş me si üze rin de be lir le yi ci bir et ki si var dır. Türk ler de - ki İslamiyet'i bir din ola rak ke sin lik le dü şün me mek ge re kir. Türk- İs lam sen te zi nin de an la mı bu dur. Türk ler de İs la mi yet, Türk ulus - laş ma sı nın gü nü mü ze ka dar ge liş ti ril me si dir. Eğer İs la mi yet ol ma - say dı, Türk le rin Ortadoğu'da bir ulu sal ge liş me yi ya şa ma la rı im - kan sız dı. Türk ege men le ri an cak ve an cak İs la mi yet le ya yı la bil miş - ler, ken di le ri ni ayak ta tu ta bil miş ler dir. Bu na da İs la mın kı lı cı ol - mak, İs la mı bil mem ne re le re ka dar ta şır mak adı al tın da bir ide o lo - jik kar şı lık ver mek is te miş ler dir. Bu an lam da, Türk ler de ki İs lam laş - ma bir mil li ya yıl ma bi çi mi dir. Bu nu iyi gör mek ge re ki yor. Çün kü bu gün Türkiye'de hâlâ bir İs lam cı lık tır al mış ba şı nı gi di yor. Bi raz ta ri hi te mel le re ba ka rak biz, bu nu Türk şo ve niz mi nin bir bi çi mi ola rak de ğer len di re ce ğiz. Türk le rin İs la mın dev rim ci özün den bir şey al dık la rı nı san mı yo - rum. Türk ler de bü tün İs la mi bil gi ler, Arap ça öğ re ni lir ama, Arapça'dan da hiçbi ri si an la maz. Türk ler de ki İs lam cı lık mu az zam bir ez ber ci lik, mu az zam bir mas ke le me dir. Ama bu na rağ men çok önem li bir ih ti ya cı gi de ri yor ve o da, iş te halk lar mo za yi ği olan Anadolu'da, yi ne Balkanlar'da Türk mil li üs tün lü ğü nü sağ la mak olu yor. Ege men lik ara cı ol muş bu ide o lo jik mas ke ile ken di le ri ni Al lah adı na Balkanlar'ın sa hi bi, Anadolu'nun sa hi bi, Kafkaslar'ın sa hi bi ve hat ta Ortadoğu'nun sa hi bi ola rak gös ter miş ler dir. İş te Os

8 man lı lık, Sel çuk lu luk bu dur. Allah'ın nez din de ki göl ge ve hat ta bu an lam da Allah'ın tem sil ci si ola rak ken di le ri ni te lak ki et tir dik le ri ne gö re top ra ğın sa hi bi dir on lar ve her şey on lar dan so ru lur. Bu şu an - la ma ge lir: Bü tün Türk boy la rı Al lah adı na bu top rak la rın sa hi bi dir - ler. Bu top rak lar ga vur lar dan alın ma lı, Müs lü ma na ve ril me li; ya ni top rak lar bin ler ce yıl dan be ri bu ra la ra yer leş miş yer le şik halk lar dan alın ma lı, sal dır gan Türk ege men boy la rı na ve ril me li dir. Şim di bu nun ay nı za man da bir sı nıf laş ma ola yı ol du ğu nu bi li yo - ruz. Bu nun özen le an la şıl ma sı ge re ki yor. Türk boy la rı sı nıf laş ma ya uğ rar ken, ken di ezi len ta ba ka la rı nı dağ la ra sü rer ler. İş te on lar da ki İs lam özü bu dur. Ale vi li ğin iza hı da bu ra da an lam ka za nır. İs lam lı - ğın za rar lı bi çi mi on la rın elin de böy le an lam ka za nı yor. Bu ege men ide o lo jik bi çim, tam bir sal dı rı bi çi mi dir, bir em per ya list bi çim dir ve bu te mel de halk la ra kan kus tu ru lur. Ta bii Kürt hal kı da bun dan pa yı nı alı yor. Bu ra da şu nu gö rü yo rum: İs lam ide o lo ji si nin hem em per ya list, hem de sı nıf sal ay rış ma da bir sal dı rı ara cı ol ma sı söz ko nu su dur. Ege men İs lam mez he bi nin ve ya si ya si re ji mi nin böy le bir ni te li ği var dır. Gü nü mü ze doğ ru ge liş me sin de bu te mel özü nü hiç bir za man gö zar dı et me mek ge re kir. İslamiyet'in res mi bi çi mi sos yal ay rış ma - yı bas tır ma da şid det le kul la nı lı yor. İş te bir Ku yu cu Mu rat Paşa'nın kırk bin Ale vi yi ku yu la ra dol dur ma sı gi bi sa yı sız kat li am lar! Bir de em per ya list amaç lı kul la nıl ma sı yö nü var dır. Ci hat adı al tın da, ka fi re kar şı sa vaş adı al tın da bu, ta Or ta Av ru pa la ra ka dar bir sal - dı rı si la hı ola rak kul la nıl dı. De mek ki din, Türk le rin elin de tam bir mil li yet çi lik tir, tam bir şo ve nizm dir. Hem bir em per ya list ide o lo jik araç ola rak iş lev gö rü - yor, hem de ezi len sı nıf la ra kar şı bir sal dı rı ara cı ola rak kul la nı lı yor. Do la yı sıy la sos yal-şo ve niz mi sa de ce Türkiye'deki ko mü nist ve ya sos ya list kö ken li grup la rın bir ni te li ği ola rak dü şün me mek ge re ki - yor. O hal de, sa de ce gü nü müz de ki İs lam kö ken li ta ri kat çı lı ğın ve çok çe şit li İs la mi ekol ler den kay nak la nan bü tün çı kış la rın de ğil, ta - rih te ki bü tün mez hep sel çı kış lar da ki sos yal-şo ve niz min sal dır gan ni te li ği ni de çok iyi gör mek ge re ki yor. İran'daki Şia mez he bi nin mil li ni te li ği ni an lat tık. Da ha güç lü olan Fars kül tü rü, Fars si ya sal ge le ne ği İs la mı top tan kar şı sı na al - mak ye ri ne, onun bi raz ezi len den ya na olan Hz. Ali yan daş lı ğı nı özüm se ye rek, ege men ide o lo jik bi çi me, Eme vi, Ab ba si, hat ta Os - man lı la rın ege men lik bi çi mi ne bu si lah la kar şı lık ve ri yor. Ha la bu si lah çok et ki li bir bi çim de kul la nı lı yor. Fa kat bu nun da di ğer halk - la ra kar şı şo ve nist bir ara ca dö nüş tü rül dü ğü nü, za man za man bu iş - le vi et kin ce gör dü ğü nü bi li yo ruz. Özel lik le de Kür dis tan so mu tu na bak tı ğı mız da, Kürt ler de İslamiyet'in çok çe şit li ne den ler le mil li bir mez he be ula şa ma dı ğı nı gö rü yo ruz. Ama bu du rum baş ka halk lar da fark lı ge liş miş tir. Ör ne - ğin Avrupa'da da, mil li ge liş me ça ğın da ki pro tes tan lık mez he bi, ulus laş ma ya çok bü yük iv me ka zan dır mış tır. Almanya'da Lut her de ne yi mi dik kat çe ki ci dir. Ne di ye bir sü rü ki li se mil li ge liş me oku - lu ol muş tur? Yi ne Balkanlar'daki ulus çu luk esas iti ba riy le ki li se kay nak lı dır. İran'da da bu na ben zer bir ge liş me var dır. Türk ler de de bu çok so mut tur. Fa kat Kürt ler söz ko nu su ol du ğun da, bir Kürt-İs - lam mez he bi ge li şe rek ken di mi li ge liş me si nin hiz me ti ne gir me miş - tir. He men vur gu la ya lım ki, Arap lar da İs la mi yet za ten Arap lık tır. Arap mil li yet çi li ği nin en güç lü kal dı raç la rın dan bi ri dir. Bu nun ta ri - hi te me li İs la mi yet tir. Ama Kürt ler bu ko nu da en ta lih siz du ru mu ya şa mış lar dır. İslamiyet'in ide o lo ji siy le ve ya İslamiyet'in et ki si al - tın da Kürt fe o da li te si aşi ret re is li ğin den fe o da li te ye dö nüş müş tür ama bu, ta ma men ken di mil li ge liş me si ni in kar te me lin de ol muş tur. Müs lü man la şan aşi ret çi lik, ağa lık ve ben ze ri gi bi ege men ke si m ken di ni ya Türk lük le, ya Arap lık la, ya da Fa ri si lik le öz deş tut muş - tur. Ya ni Kürt ler, Kürt lü ğü terk et ti ği oran da İs lam la şı yor lar. Biz de İs lam laş mak, tü müy le ol ma sa da, özel lik le üst ta ba ka da, iş bir lik çi ta ba ka da mil li in ka rı hız lan dı rı yor. Ta bii üst ta ba ka nın İs la mi yet mas ke siy le in kar cı lı ğı ge liş tir me si hal ka da kö tü yan sı yor. Böy le ce, mil li in kar dö ne mi ne doğ ru hız lı bir gi di şat söz ko nu su olu yor. Her ne ka dar med re se ler de İslamiyet'in Kürt çe'y le iza hı dü şü nül müş se de bu nun et ki si sı nır lı dır. Bu gün Bit lis çev re sin de hâlâ med re se kö - ken li ba zı mil li ge liş me ler gö rü lü yor. Örneğin Sa id-i Nur si. As lın da med re se kül tü rü nün bir ürü nü dür ama, bu gün Sa id-i Nur si Türk sos yal-şo ve niz mi nin en güç lü bir si la hı du ru mun da dır. Ya ni Türk 14 15

9 şo ve niz mi nin elin de bir araç ol mak tan kur tu la ma mış tır. De mek ki Kürt ler de İs la mi yet mil li ge liş me nin bir ara cı de ğil, mil li in ka rın des tek le yi ci si ro lü nü, özel lik le de Kürt iş bir lik çi ta ba - ka sı nın eliy le oy na mış tır. Bu önem li ta ri hi bir ger çek tir. İs la mi tar tış ma lar söz ko nu su edil di ğin de çok yay gın olan bir ha - ta ya dü şü lü yor. O da şu dur: İslamiyet'in san ki mil li ge liş me ler le il - gi si yok muş gi bi de ğer len dir me ler ya pı lı yor. Eğer İs la mi yet Arap mil li ge liş me si dir de nil se, di ğer halk la rın kı pır da nış la rı söz ko nu su ola cak tır. Eğer Şi a lık, Fars mil li ge liş me si dir de nil se, ona kar şı olan mil li ge liş me le re yol aça cak tır. Türk ler de İs la mi yet Türk çü lü ğe hiz - met et miş tir ve Türk ya yıl ma cı lı ğı nın en te mel ara cı dır de nil se, di - ğer halk lar da mil li kı pır da nış lar söz ko nu su ola cak tır. Bu ba kım dan İslamiyet'e iliş kin tar tış ma lar da, İs la mi yet le mil li ge liş me ler ara sın - da san ki hiç bir iliş ki yok muş gi bi dav ra nı lı yor. As lın da bu çok cid di bir çar pıt ma dır. Bu çar pıt may la ger çek ler epey ört bas edil miş tir. İs - la mi tar tış ma la ra ke sin lik le ege men kı la ca ğı mız yön ler var dır. İslamiyet'in Arap mil li yet ci li ğin de ki ye ri, Türk mil li yet çi li ğin de ki ye ri, Fars mil li yet çi li ğin de ki ye ri ne dir? İs la mi yet ve Kürt lük ara - sın da ki iliş ki ne dir? Bu iliş ki ta rih bo yun ca na sıl dır? Yö re yö re, boy boy, aşi ret aşi ret, İs la mi yet le Kürt lük iliş ki si na sıl bir se yir iz le miş - tir? Bu du rum la rı özen le de ğer len dir mek ge re ki yor. Ger çek ler mu az zam bir la fa zan lı ğa boğ du rul muş tur. Kürt ler için - den çı kan sö zü mo na bir çok şeyh, ev li ya gi bi din adam la rı, ge nel an lam da bu ko nu yu özel lik le gö zar dı et tir me ye yol aç mış lar dır. Yi - ne, ha kim mil li yet ler den olan bir çok İs lam bil gi ni de bu ko nu ya do - kun ma ge re ği bi le duy ma mış tır. Ama şu na emi nim ki, on la rın te mel gö re vi, ( İslamiyet'in yü ce li ği ni, Allah'ın yo lu ol du ğu nu her gün tek - rar la sa lar da) sos yal ve mil li ger çek li ğe mu az zam bir şo ve nizm da - yat maktır. Ta rih bu nun en gin ça ba la rıy la do lu dur. Kürt ler de ki din adam la rı nın da gö re vi bun dan öte ye de ğil dir. Na sıl ki Tür ki ye so lu - nun et ki si al tın da Kürt sol cu lu ğu uzun bir sü re si lik, ki şi lik siz, şah - si yet ten yok sun kal mış sa, Kürt din adam la rı nın da ta rih bo yun ca ha kim mil li yet te ki ege men ide o lo ji nin et ki si al tın da si lik ve onun kop ya-tak lit çi si kal dık la rı nı, yi ne şah si yet li bir kim li ğe pek bü rü ne - me dik le ri ni iyi bi li yo ruz. As lın da İs la mın özün de mut la ka bu var dır de mi yo ruz ama, ger çek ta ma men böy le ge liş miş tir. Her ide o lo ji de ol du ğu gi bi bir ge liş me ol muş tur. Bü tün sos yal dü zen le rin her dö ne min de bu du ru ma rast la mak müm kün dür. Re el sos ya liz min de Rus ha kim ulu su elin de ben zer bir ro lü oy na dı ğı nı bi li yo ruz. Bu, sa de ce ka pi ta liz me da ya lı mil li - yet çi lik te yok tur. Rus la rın re el sos ya liz mi de bir çok halk üze rin de şo ven et ki si güç lü olan bir özel lik te ge li şim gös ter miş tir. Açık ki, di ğer halk lar aley hi ne Rus ulu su nun ge li şi mi ile ri dir. Hat ta za man za man em per ya list bo yut la ra ka dar çık mış tır. Ni te kim çö zü lü şü nün de en bü yük ne de ni em per ya list özel lik ten gel mek te dir. Le nin, da ha öl me den ön ce şu nu söy ler: Sta lin, aca ba bü yük Rus şo ve niz mi ne alet ola bi lir mi? Ni te kim bu en di şe sin de hak lı ol du ğu gü nü müz de or ta ya çı kı yor. Hz. Muhammed'in de bu na ben zer bir ko nu mu var - dır. Hz. Mu ham med, Arap üs tün lü ğü nü gö rü yor. Bu açı dan Ara bın Ace me üs tün lü ğü ol ma ma sı ge re kir der ama, bu na rağ men bu üs - tün lük ba riz dir. Da ha son ra bu nun na sıl ya yıl ma cı lı ğa, im ha ya gö - tür dü ğü nü de bi li yor. De mek is te di ği miz, önem li dev rim le re yol aç - mış ide o lo ji le rin da ha son ra em per ya list leş me si, em per ya liz me hiz - met et me si az gö rü len olay lar dan de ğil dir. Bu ka pi ta list mil li yet çi - lik te de İs la mi yet te ol du ğu gi bi re el sos ya lizm de de sos ya list dev - rim le rin ba şı na gel miş bir du rum. Bu bir sap tır ma dır ve onun en teh li ke li yak la şım la rı nı ya şa yan halk lar dan bi ri de Kür dis tan hal kı, bu hal kın ulu sal ger çek li ği dir. Biz za man za man şu de ğer len dir me yi yap tık: Ta ri hin önem li ke - sit le rin de İs la mi ye tin ger çe ği miz le te ma sı, dev rim ci özü ve ada le ti tem sil et me te me lin de de ğil, tam ter si ne ger çe ği mi zin im ha sı, eşit - siz li ğe ve ade let siz li ğe yol aç ma sı te me lin de ol muş tur. Da ha doğ ru - su, İs la mi ye tin Kür dis tan ko şul la rı na gi ri şi, dev rim ci ya nın dan zi ya - de em per ya list ya nı ağır ba san bi çim de ol muş tur. Hem ide o lo jik ve hem de eko no mik, sos yal ve si ya sal dü zey ler de ki İs la mi ya yıl ma, Kürt mil li ve sos yal ger çek li ği ne çok az yer ve rir. Bu öğe le rin önem - li bir bö lü mü nü si lip sü pür müş tür. Bu nun da en baş ta ge len so rum lu - su, Kürt ege men iş bir lik çi ta ba ka sı dır. Ha la da gü nü müz de ki o iş bir - lik çi ta ba ka ya bak tı ğı mız da kral dan da ha çok kral cı, İs lam cı, Türk çü ve ya bil mem ne ci ke sil me le ri bu ta ri hi ne den den do la yı dır

10 Ay nı şey ka pi ta list mil li yet çi lik için de söy le ne bi lir. Türk le rin ege men li ği al tın da Batı'dan ak ta rı lan ka pi ta list-mil li yet çi lik Kürt - ler de, Kürt le ri ulus laş tır ma da İs la mi yet ka dar et ki li ol muş tur. Türk ulus laş ma sı nın iki yüz lü lü ğü nün önem li bir et ke ni de ka pi ta list-mil - li yet çi lik tir. Ka pi ta list-mil li yet çi lik ide o lo ji si, Türk ege men le ri nin elin de ulus laş ma da ikin ci önem li bir ide o li jik araç tır. Na sıl ki İs la - mi yet Kürt lü ğün ber ta raf edil me si ça ba la rın da ve yi ne bir çok hal kın si lin me sin de bir araç ro lü oy na mış sa, ka pi ta list-mil li yet çi lik de, özel lik le son yüz yıl için de di ğer halk la rın da aley hi ne, ör ne ğin Er - me ni ler de, Rum lar da ve Bal kan halk la rın da, kat li am la tas fi ye et me ara cı na dö nüş müş tür. Türk mil li yet çi li ği es ki den İs la mi yet le halk la - rı kat le dip tas fi ye ye uğ ra tır ken, bu kez de bu nu bu mil li yet çi lik le ya pı yor. Anadolu'da bun la rın ka lan ar tık la rı nı sis tem li ce te miz li yor. Bu nun da ha kap sam lı sı nı da Kürt le re uy gu la mış tır. Özel lik le cum - hu ri yet ta ri hin de ka pi ta list Türk mil li yet çi li ği, İs la mi ye tin do kuz - yüz yıl da yap tık la rı nı ta mam la ma ya ça lı şı yor. İs la mın ide o lo jik sal - dı rı ara cıy la ta mam la na ma yan Türk ha ki mi ye ti ni ka pi ta list zih ni yet ara cı lı ğıy la ta mam la mak is ti yor ve iki si ni bir leş ti re rek sal dı rı ya geç me ye ça lı şı yor. Na sıl ki İs la mın Kürt leş me si ne bir im kan ve ril - me miş se, mil li yet çi li ğin de Kürt leş me si ne im kan ve ril mi yor. Mil li - yet çi lik, bu ra da sa de ce Türk lü ğe öz gü dür. Bu man tık on lar açı sın - dan esas tır. Ha kim Müs lü man lık sa de ce Türk lü ğe öz gü dür. Bu gün - kü sal dı rı lar la dün ya ta ri hin de Kürdistan'ın ulu sal lık tan ve gi de rek top lum sal lık tan bi le uzak laş tı rıl ma sı ba şa rıl ma ya ça lı şı lı yor. De mek ki ka pi ta list-mil li yet çi li ğin de biz de mil li bir olay ha li ne gel me me si, bu nun tam ter si ne, ha kim sı nıf elin de bir im ha, bir tas fi - ye ara cı ha li ne bü rün me si, cid di bir ger çek tir. Mil li yet çi lik tar tış ma la rı ya pı lır ken şu hu su sa dik kat et mek ge re - kir: Mil li yet çi li ğin ha kim ulus ya nıy la ezi len ulu sun için de ki ve ya ulu sal ge liş me sin de ki ro lü ne dir? Bu na tam bir açık lık ge tir mek ge - re kir. Ko mü niz mi de bu na da hil ede bi li riz. TKP eliy le ge liş ti ri len ko mü nizm, bir Türk ulus çu luk bi çi mi ola rak ge liş miş tir. Za ten sos yal-şo ve nizm de mek, ko mü nist ve ya sos ya list ide o lo ji nin bir mil li şo ven ya yıl ma ara cı na dö nüş me si de mek tir. Ön ce lik le TKP ta - ri hi bu an lam da, ko mü nist mas ke al tın da Türk mil li yet çi li ği nin hiz - me ti ne ko şul muş tur. M. Kemal'in da ha cum hu ri yet ku rul ma dan ön - ce sah te ko mü nist par ti si kur mak is te yi şi, Türk mil li yet çi li ği nin na - sıl ko mü niz mi bir araç ola rak kul lan mak is te di ği ni açık ça or ta ya çı - ka rı yor. Adam ko mü niz mi bi le ko mü nist par ti si adıy la bir mil li ör - güt ha lin de amaç la rı doğ rul tu sun da ge liş ti re rek kul lan mak is ti yor. Bir mil li ko mü nist par ti kur mak as lın da iyi ni yet li de ola bi lir. Fa - kat TKP bir ko mü nist par ti ola rak çok şo ven bir ulus çu, hat ta M. Kemal'in dü şün dü ğü mil li ko mü nist par ti den bi le da ha ulus çu ol du - ğu için, onu Türk ulus laş ma sın da çok ya kı cı bir öğe ola rak kul la nı - yor. Ni te kim TKP'nin M. Kemal'in mil li ko mü nist par ti sin den da ha faz la Türk şo ven ya nı olan bir par ti ye dö nüş tü ğü nü, Kürt ulu sal ger çe ği ni in kar et ti ği ni ve hat ta ke ma list ler den da ha faz la bar bar - dır lar, ge ri ci dir ler, bas tı rıl ma lı dır lar de di ği ni bi li yo ruz. Kı sa - ca sı Türk mil li yet çi li ği elin de ko mü nist lik, bir ulu sal im ha ide o lo ji - si gö re vi ni gör müş tür. Ko mü niz min en ter nas yo na lizm ya nı nın ol du - ğu nu da bi li yo ruz. Ko mü niz min ulu sal eşit li ği nin, ulu sal ada let ve hak eşit li ği nin mil li ge liş me ye doğ ru yan sı tıl ma sı ge re kir ken, (ör - ne ğin Sov yet ler Birliği'nde sı nır lı da ol sa bu nun uy gu lan ma sı bir fe - de ras yo nun or ta ya çık ma sı na yol açar ken) Türk ler de ta ma men Kürt ler yok tur so nu cu na gö tür müş tür. Ba zı is tis na la rın ge nel ku - ra lı de ğiş ti re me ye ce ği ise açık tır. Böy le ce şu nu gö rü yo ruz: Ko mü nizm bi le, Türk mil li yet çi li ği elin de tam bir ulu sal ya yıl ma, ulu sal ege men lik hiz me tin de olan bir araç tır. Ege men yön bu dur. Ni te kim Türkiye'deki so lun ta ri hi ne bak tı ğı mız da her dö nem de kral dan da ha çok kral cı bir ta vır la Türk mil li yet çi li ği ne ko şul du ğu gö rü le cek tir. PKK'nin or ta ya çık tı ğı dö nem var dır. Biz yıl lar dır sos yal-şo ve - niz me kar şı mü ca de le için de ken di mi zi şe kil len dir me ye ça lış tık. Ken di mi zi sos ya list ola rak ge liş ti rir ken, mil li yet çi lik le, ge ri ci lik le sa va şım için de de ğil, tam ter si ne sos ya lizm adı na yo la çı kan lar dan kay nak la nan sos yal-şo ve nizm le sa va şım için de ol duk. Bu te sa düf de ğil dir. Çün kü Türk mil li yet çi li ği nin elin de ki ve ya TKP'lileşmiş mil li yet çi li ğin elin de ki sos ya lizm, ulus la rın ge li şi min de ki, ulus la rın kur tu lu şu yo lun da ki olum lu yö nü or ta dan kal dır mak için bir gö rev ya pı yor san ki. Bı rak mı yor, Kürt ler için sos ya lizm ol maz di yor! 18 19

11 Türkiye'de dev rim ol ma dan Kürt ler için her han gi bir söz söy le mek bi le yan lış tır, söy ler se niz en ter nas yo na liz me ters dü şer si niz di yor! Ken di si dört dört lük mil li yet çi li ği uy gu lar ken bu en ter nas yo na liz - me ters düş mek ol mu yor da, bi zim sü rek li ulu sal so ru nu sos ya lizm - le çöz mek is te yi şi miz şo ve nizm olu yor! Bu al dat ma ca nın ay nı sı İs - la mi yet için de ge çer li dir. İs la mi yet te ırk çı lık yok tur de ni li yor. İs la mi yet bu te mel ler de dü şü nü le mez de ni li yor. Ama bu nu söy le - yen ler as lın da bir no lu şo ven dir ler; so nu na ka dar Arap çı lık ya pı yor - lar, Fars çı lık ya pı yor lar, Türk çü lük ya pı yor lar ama, İs la mi yet bu ko nu da her han gi bir en gel de ğil dir. Ezi len bir ulu sun hak, eşit lik, ada let is te me si ne en gel olu yor! Kürt le re bi raz ada let; on la rın di li ne, kül tü rü ne, eko no mi si ne ve her tür lü sos yal, ulu sal ge liş me si ne bi raz öz gür lük is te nil di mi, bu ırk çı lık olu yor! İş te gö zü ka ra şo ve nizm tam da bu dur. Bu, ta rih te de, gü nü müz de de ol duk ça et ki li dir. Ko - mü niz min ba şı na ge len de bu dur. Bu ko nu da mil li yet çi lik za ten, sı - nır ta nı maz bir sos yal-şo ve nizm için dir. De mek ki, bi zim sos yal-şo ve nizm le yıl lar dır mü ca de le et me mi - zin bir an la mı var dır. Sos yal-şo ve nizm ko mü niz mi tek yön lü ele al - mış tır; bu nu ezi len ulu sa kap tır mam, ezi len ulus tan hiç kim se sos ya lizm si la hıy la ulu sal me se le ye gi riş ya pa maz, bu nun te ke li ben de dir, bu nu elim den al dın mı se ni mah ve de rim, Moskova'ya şi ka yet ede rim, Avrupa'ya şi ka yet ede rim di yor ve ni te kim et ti de. Zor be la sos ya lizm ya ra tı cı lı ğı nı, ya ni ba ğım sız sos ya liz mi uy gu - la ya bil dik. PKK bu ko nu da, ger çek ten tu tar lı yurt se ver li ğin de ğer - len dir me si ni iyi yap mış tır. Sos ya lizm ne dir de ğer len dir me si ni ve ül ke ye uy gu lan ma sı nı ba şa rıy la yap mış tır. Bu ol duk ça şid det li mü - ca de le ler le müm kün ol muş tur. Şim di ba kı yo ruz ki, ulu sal kur tu luş sa va şı mız en önem li ve so - nuç alı cı dö ne me gi der ken, bir den bi re Hiz bul lah di ye bir olu şum or ta ya çık tı. Ta ri hin bu ger çek le ri ışı ğın da ba şı mı za mu sal lat edil - mek is te ni len bu Hiz bul lah mas ke si al tın da ki olu şum ne dir? Za - ten ko nu yu ta rih sel ola rak ele alı şı mı zın ne de ni de bu na açık lık ge - tir mek için dir. Gü nü müz de çok kar ma şık bir du rum or ta ya çık mış - tır. Re el sos ya liz min çö kü şüy le bir lik te ko mü nizm hız la göz den dü - şü rül me ye ça lı şı lı yor. As lın da Rus de ne yi mi nin ne ka dar ko mü nist ol du ğu bu gün da ha iyi gö rü lü yor, tar tı şı lı yor. Ne za man ko mü nizm - den uzak düş müş tür? Ne za man em per ya list leş miş tir. Ve ya em per - ya list özel lik le ri ne ler dir? Bun lar tar tı şı lı yor. Bu gün re el sos ya lizm et ki si ni bi raz yi tir miş tir, özel lik le TKP eliy le yap tı ğı tah ri bat lar teh - li ke ol mak tan çık mış tır. Yi ne sos yal-şo ve niz me kar şı mü ca de le nin hak lı lı ğı da an la şıl mış tır ve bu mü ca de le ba şa rıl mış tır. Do la yı sıy la bu ka nal dan ge le bi le cek teh li ke ar tık faz la söz ko nu su ola maz. Çün kü bu nun mü ca de le si iyi ve ril miş tir ve ba şa rıl mış tır. Bu il kel mil li yet çi lik için de böy le dir. KDP'ler bi çi min de da ya tı - lan il kel mil li yet çi li ğin MİT'le bir leş miş KDP'cilik ol du ğu nu bi li yo - ruz. Ta 1970 'lerde ba zı Kürt der nek le ri eliy le da ya tıl mak is ten di. DDKD, KUK, ÖY vb. bir sü rü Kürt grup çu lu ğu eliy le il kel mil li - yet çi lik da ya tıl mak is te nil di. Ha la da Ta la ba ni-bar za ni eliy le Türk sö mür ge ci li ği, böy le iş bir lik çi bir mil li yet çi li ği ege men kıl mak is ti - yor. Fa kat Kür dis tan dev ri min de il kel mil li yet çi lik de teş hir ve tec - rit edil miş tir. Yir mi yıl dır bun la ra kar şı çok kap sam lı mü ca de le ve - ril di. Bun la rın çok çe şit li frak si yon la rı or ta ya çık tı ama, en te mel güç le ri yi ne de Bar za ni- Talabani'ydi Barzani'ye da ya lı Öz gür lük Yo lu da gü nü müz de ken di si ne sos ya list par ti di yor. Eko lü o güç len - dir di. Sö mür ge ci lik Rız ga ri, Ala Rız ga ri, KDP, KUK; Pe şeng, Ka - wa ve ben ze ri ad lar al tın da et ki li ol mak is te di ama, bu nun esas kö - kü fe o dal, aşi ret çi güç ler dey di. Bun lar bir de Türk mil li yet çi li ğiy le ir ti bat lıy dı lar, özel lik le de Türk MİT'i ile. Tüm bun lar tu tar lı yurt se - ver li ğin, dev rim ci yurt se ver li ğin ge liş me si ni el bir li ği ile boğ mak is - ti yor lar dı. Par ti miz PKK bun la ra kar şı çok tu tar lı bir mü ca de le ver - di. Bun la rın ağa, şeyh, aşi ret çi gü ru hu teş kil et me si, öte yan dan özel lik le sos yal te me lin emek çi ol ma sı ger çe ği, 1970 'lerin or ta la rın - dan iti ba ren bi zim hal kı ko lay ay dın lat ma mı za ve bun la rı tec rit et - me mi ze gö tür dü. Kı sa ca iki li bir mü ca de le hem Türk mil li yet çi li ği ve hem de Kürt il kel mil li yet çi li ği ni Kür dis tan hal kı nın için de ol duk ça teş hir ve tec - rit et ti. Bi lin di ği gi bi, PKK'nin ide o lo jik ege men li ği bu mü ca de le so nu cun da be lir len di. Ay nı za man da PKK'nin güç lü bir si ya si doğ - rul tu ya gir me si de bu ide o lo jik mü ca de le nin ba şa rıl ma sı te me lin de ger çek leş ti. Do la yı sıy la 1980 son ra sın da, ge ril la ya doğ ru as ke ri açı

12 lım la ra yö nel me ye ça lış tı ğı mız da, kar şı mız da ki is ter sos yal-şo ve - nizm, is ter il kel mil li yet çi lik ol sun, Türk mil li yet çi li ği nin çok çe şit - li bi çim le ri ce va bı nı al mış ve ge ri le til miş ola rak sü re ce adı mı mı zı at tık. 15 Ağus tos Atı lı mı, çiz gi mi zin ide o lo jik ve si ya si te mel de bu akım la ra kar şı ba şa rı lı ol ma sıy la ger çek leş ti ril miş tir. Hiç şüphe siz bu ta ri hi adım ay nı za man da di ğer bir çok ça ba la rın ürü nü dür ama, bu ide o lo jik ba şa rı sağ lan ma dan 15 Ağus tos Atılımı'na ulaş ma mız dü şü nü le mez di. Ya ni ide o lo jik-si ya si çiz gi nin za fe ri as ke ri açı lı ma im kan ver di. Bu te mel de sa vaş 1990 'lara doğ ru gel di ği miz de ya ra tı - cı sos ya liz min en seç kin bir ör ne ği ol du. Ya ra tı cı sos ya liz min hem Güney'i ol duk ça et ki le yen, hem böl ge yi et ki le yen çok seç kin bir ör - ne ği ve hem de bur ju va mil li yet çi li ği ile ona da ya lı bü tün il kel mil - li yet çi grup laş ma la rı yer le bir eden bir ge liş me ol du. Yi ne 15 Ağus - tos Atı lı mı, sos yal-şo ven grup la rı, özel lik le Türk mil li yet çi li ği ne da ya lı sos yal-şo ven grup la rı yer le bir edi yor. Türk bur ju va mil li yet çi li ği nin kar şı sın da her han gi bir ra kip kal - ma yın ca ye ni bir sal dı rı ara cı na ih ti yaç du yu lu yor. An cak Türk mil - li yet çi li ği ve ya onun en bar bar re ji mi olan 12 Ey lül fa şiz mi nin elin - de tüm bu si lah lar iş lev siz kal dı. Hiç şüp he siz ye ni sal dı rı si lah la rı - na ih ti ya cı bu ne den le var dı. Ege men bur ju va mil li yet çi li ği bu te - mel de özel sa va şı tır man dı rı yor. 12 Ey lül fa şiz mi, özel lik le onun açık cep he de ki çok yo ğun sal dı rı sı nı yü rüt tü. 12 Ey lül re ji mi, Kürdistan'daki özel sa vaş ta sa de ce as ke ri araç lar la yü rü tü len çıp lak sa va şı mın yet me di ği ni, ide o lo jik-si ya si bi çim le re de ih ti yaç ol du ğu - nu fark et ti. Öte yan dan PKK'nin il kel mil li yet çi li ği iş le mez du ru ma ge tir di ği ni an la dı. Sos ya lizm mas ke si altı nda ki sos yal-şo ven grup - la rın saf la rı bu lan dır ma sı nı da et ki siz leş tir di ği ni gör dü. Bu si lah la - rıy la ar tık PKK'ye kar şı sa va şı la ma ya ca ğı nı ve ya Kür dis tan ulu sal kur tu luş sa va şı mı na kar şı bun la ra da ya na rak me sa fe alı na ma ya ca ğı - nı iyi bi li yor. Pe ki elin de ge ri ye ne kal dı? Tek rar es ki si lah! Bin yıl lık sal dı rı si la hı na ye ni den sı ra gel di! Yi ne bir ide o lo jik sal dı rı si la hı ola rak bu nu kul lan mak!.. Kürt top lu mu nun ge ri özel lik le ri ve hâlâ bu nun olum suz ro lü nün de vam et me si; özel lik le ta ri kat lar eliy le Kürt hal - kı nın çok yön lü par ça lan mış lı ğı; top lu mun mil li ni te lik te ki sos yal ge liş me den uzak bı ra kı lı şı, 12 Ey lül fa şiz mi nin ak lı na es ki Türk mil li yet çi li ği nin si la hı olan, hat ta bü tün Türk sul tan lık ve ya ege - men lik re jim le ri nin si la hı olan di ni ge tir di. Di ni bir kez da ha kul la - na lım, de di ler. Za ten Özal'ın ta ri kat çı lı ğı, Evren'in din ci li ği bu ne - den le an lam sız de ğil dir. Böy le lik le Türk lü ğe bir atı lım ka zan dır mak is te ni yor. Bu es ki ide o lo jik si la ha sa rıl ma an la mı na ge li yor. So nuç ta bil di ği miz gi bi, 12 Ey lül dö ne min de ta ri kat la ra ola ğa nüs tü il gi gös - te ril di. Ma li des tek su nul du. Özel lik le Suudi'nin des te ği alın dı. Söz - de bir çok din ada mı ma a şa bağ lan dı. Gör dü ğü müz gi bi, Bat man, Di yar ba kır, Ur fa, Sil van gi bi ta nın mış Kürt şe hir mer kez le ri, ta ri kat yu va la rıy la dol du rul du. Bu iş na sıl ya pı lı yor? Ye di ya şın da ki ço - cuk la rı pan si yon la ra alı yor lar. Ge ce gün düz dog ma lar ez ber le ti le - rek, ken di ulu sal-top lum sal ger çek le ri ni in kar et tir mek için ne la - zım sa ya pı lı yor. Ne bir genç, ne bir ço cuk bı ra kı lı yor. Tıp kı Os man - lı dö ne min de ki Ye ni çe ri Ocağı'na ye di ya şın da ki Hı ris ti yan ço cuk - lar zor la ve özel alı na rak, Müs lü man laş tı rıp sul ta nın em ri ne ve ri li - yor sa, bu dö nem de de bü tün Kürt ço cuk la rı alı nı yor ve böy le ta ri - kat lar eliy le ken di ulu sal-top lum sal ger çek le ri ne iha net et ti ri lip bir ha in ola rak ye tiş ti ri li yor lar. Bu da ha ön ce Der sim kat li a mı son ra sın - da da ger çek leş ti ril di. O za man bu nu ke ma lizm, ka tık sız Türk leş tir - mek için yap tı. Bü tün ço cuk la rı al dı, çok iyi bir Türk çe eği ti min den ge çir di. Der sim kat li a mı son ra sı, Ye ni çe ri Ocakları'nı ge ri de bı ra - kan bu uy gu la may la top la nan ço cuk lar Türk 'ten da ha Türk çü ola rak ye tiş ti ril di. Bu gün hâlâ bun lar dan ba zı la rı ba kan dır, ge ne ral dir. Dört dört lük Türk çü dür. İş te bütün bun lar im ha son ra sın da okul lar da yo - ğun asi mi las yo nun ürü nü ola rak ger çek leş ti ril di. Ta bii di ğer yer ler de böy le aşı rı bir Türk çü lük bu gün tut ma ya cak - tı. Özel lik le da ha ge niş Kür dis tan alan la rın da, özel lik le de PKK'nin uyan dır dı ğı, ulu sal bi linç, uya nış or ta mın da Dersim'de ol du ğu gi bi dört dört lük Türk çü lük tut tu ru lur du? Bu se fer Türk mil li yet çi li ği si - la hıy la de ğil, ulu sal-top lum sal ger çek li ğe ters iş lev gö ren İs la mın es ki yön tem le riy le, sap tı rıl mış ta ri kat ve mez hep yön tem le riy le ge - ri ye ka la nı nı erit mek, de ği şik bir bi çim de Türk leş tir mek, Türk lü ğün em ri ne sok mak dü şü nül dü. Şim di ba zı din ekol le ri or ta ya çık mış lar ve bun lar bir sü rü de 22 23

13 der gi çı ka rı yor lar. Bu ekol le rin ad la rı önem li de ğil. Öte yan dan en gö zü ka ra bir ör güt olan Hiz bul lah ola yı var. Söz - de İs la mi yet te ırk çı lık yok tur, ulus far kı da yok tur de ni li yor. Bel ki ulus da yok tur on lar için ama, bu ka til le re ya da gö zü ka ra la ra şu nu so ra lım: Sen han gi dil le sal dı rı yor sun? Se nin pa ran ne re den ge li - yor? Se nin ya şa mın na sıl ve ne re den ör güt le ni yor? Han gi ulu sun çer çe ve sin de bun la rı sağ lı yor sun? Bu sal dır gan lı ğın la, bu ma a şın la, bu sos yal-kül tü rel ya şa mın la, o di lin ve di ğer ger çek le rin le sen han - gi ulu sal çer çe ve de sin? On dan son ra kal kı yor ırk çı lık di yor sun! Irk - çı lı ğın en bü yü ğü nü sen ya pı yor sun! Evet, sos yal-şo ve nizm den da ha bü yük bir ırk çı lık la, Hit ler fa şiz - mi nin ırk çı lı ğın dan da ha gö zü ka ra bir ırk çı lık la kar şı kar şı ya yız. Rusya'da bir ara Ka ra yüz ler ırk çı lı ğı var dı. Hiz bul lah ın da böy le - si Ka ra yüz ler ırk çı lı ğı nı tam is pat la ya ca ğız, ger çek li ği ni net çe or ta - ya ko ya ca ğız. Ta ri kat la rın ara sın da da Ka ra yüz ler ni te li ğin de olan - la rın ol du ğu nu ve bun la rın da Türk ırk çı ör güt ler ol du ğu nu söy le - me li yiz. Çün kü bun la rın da ulu sal in kar cı lı ğı çok gö zü ka ra dır. Du - rum la rı ke ma list ay dın la ra ben ze mez. Ör ne ğin ay dın ke ma list şo - ven dir ama, bi raz bi linç li dir. Bir İl han Sel çuk ke ma list tir fa kat, Kürt le ri tam in kar et me ge re ği ni duy maz. Ama bu ta ri kat la ra, ta ri - kat çı şo ve nist le re ba ka lım: Dört dört lük Türk çü dür ler. Her bi ri az - gın bir Türk çü dür. Kürt lü ğü ağız la rı na bi le al maz lar, Türk çü lü ğü gö zü ka ra ya par lar, hem de Türk ke li me si ni an ma dan bu nu ya par lar. Kürt de ni lin ce, bu ırk çı lık tır der ler. Her han gi bir öl çü yü göz önü - ne ge tir me den ba sar lar yar gı yı. Gö zü ka ra ırk çı lık iş te bu olu yor. De mek ki or ta da bu lu nan ta ri kat la ra İs lam ta ri kat la rı de me miz ye ri ne, İs lam mas ke si al tın da ki gö zü ka ra, yü zü ka ra ve ya ken di si ka ra, kı sa ca Ka ra yüz ler Türk şo ven ör güt le ri de me miz ge re kir. Bu, ger çek ten de böy le dir. 12 Ey lül fa şiz mi, ta ri kat la ra can-kan ve pa ra ve ren bir re jim mi dir? On la rı ör güt le yen bu re jim mi dir? Evet. O hal de Nak şi ci le rin, Sü ley man cı la rın, Nur cu la rın kay na ğı bel li de ğil mi? Hep si nin pa ra kay na ğı bu re jim ve ya ka ran lık güç ler de ğil mi? Türk se Türk ler, Arap sa Arap lar, Fars sa İran ve ya sol cuy sa bil mem han gi güç ler bu pa ra yı ne den ve ri yor lar? Çok mu ada let ten ya na lar? Or ta yer de iş ken ce ler var, bir ül ke nin ha ra be ha li ne ge ti ril me si var; bir hal kın di lin den, di nin den, kül tü rün den tu ta lım her tür lü de - ğer le ri nin soy kı rı mı var. Ne den bu na pa ra yok? Ne den bu na yar dım yok da ulu sal in kar cı la ra, mil li ge liş me nin ha in le ri ne bu ka dar pa ra var? Sen Arap di liy le en bü yük üs tün lü ğü tas lar sın, sen Fars di liy le en bü yük üs tün lü ğü tas lar sın, sen Türk di liy le ulus çu lu ğu, hem de en güç lü ulu sal özel lik le riy le her şe yi ken di ne bir hak ola rak gö rür - sün ve bu nu bir ge liş me öğe si ola rak ya şar sın, ama Kürt lük söz ko - nu su olun ca bu ırk çı lık olu yor! Di nin kul la nıl ma sı bi raz böy le ge - liş ti ri li yor ve 12 Ey lül re ji mi bu ko nu da bir adım da ha at tır dı. Ev ren ve Özal'ın ken di le ri bu na ön cü lük et ti ler, ta ri kat la rı or ta ya çı kar dı - lar. Çok sa yı da sah te ta ri kat çı yı, pi ri or ta ya çı kar dı lar. Bu sa de ce Sün ni lik için de ğil, Ale vi lik için de böy le ya pıl dı. Bir yı ğın sah te Ale vi de de si ve der ne ği, bir sü rü Sün ni Nak şi ta ri ka tı biz zat bun lar ta ra fın dan yurt dı şın da ör güt len di ril di. Hep si nin açık ça söy le di ği şöy le dir: PKK'nin ulu sal kur tu luş çu ham le si ni bas tır mak için Güney'de nak şi ta ri kat çı lı ğı nı, Kuzey'de Ale vi ci li ği ör güt le ye lim. Güney'den ko par ma dık, Kuzey'den ko pa - ra lım; Kuzey'de en gel le ye me dik, Güney'de en gel le ye lim di yor lar. Bu ko nu da özel ba kan bi le oluş tur du lar. Özal dö ne min de Kürdistan'daki en bü yük Nak şi, Ab dül ka dir Ak su ve sü la le çev re - siy di. Onu İçiş le ri ba ka nı yap tı lar. Bu gün de sos yal de mok rat lar dan ve Der sim li olan Meh met Mo ğul tay ad lı şah sı ba kan yap tı lar. Sos - yal de mok rat özün de, emek çi le rin hak kı nı-hu ku ku nu ara yan dır ama, Meh met Moğultay'ı sah te Ale vi ci li ğin et kin li ği ni baş ta İstanbul'da ve Anadolu'da ge liş tir mek için, ya ni emek çi le rin saf la - rın da ki Ale vi et kin li ği ni is tis mar et mek için ba kan yap tı lar. En üst dü zey den en alt dü ze ye ka dar bu na ben zer bir sü rü çı kar şe be ke si ha re ke te ge çi ril di. Dev rim ci ulu sal kur tu lu şa, de mok rat lık sa va şı na şo ve niz mi ege men kıl mak için, el le rin den ne ge li yor sa onu ya pı yor - lar. Fa kat 12 Ey lül dö ne min de bun lar açık ya pı lır ken bi le biz, on la rı faz la cid di ye al ma dık. On la rın di lin de ki ta ri kat ne olu yor, Ale vi ci - lik de ne olu yor? Ale vi ci li ğin eğer bir dev rim ci özü var sa, onu en iyi biz tem sil edi yo ruz. Eğer İs la mın bir dev rim ci özü var sa, onu da en iyi biz tem sil edi yo ruz. Hiç bir ta ri ka tın, mez he bin söy le ye ce ği iki ke li me 24 25

14 bi le yok tur. On lar bu ko nu da iki ke li me nin sa vu nu cu su bi le ola maz - lar. Çün kü o ta ri kat lar, o mez hep ler Kürt hal kı nı sırt üs tü, yal nız bı - rak mış lar dır. Hat ta mez he bin fa kir üye le ri ni, ta ri kat la rın fa kir üye - le ri ni bi le en da ya nıl maz ya şam ko şul la rı için yön len dir miş ve eğit - miş ler dir. Do la yı sıy la on la ra da söy le ye cek le ri tek bir söz le ri ola - maz. Baş tan be ri id di a mız buy du ve bu te mel de sö zü faz la uzat ma - dan on la rın üze ri ne gi di yor duk. Bu ne den le de her ta ri kat tan, her mez hep ten in sa nı; sap tı rıl ma mış, dü ze ne bağ lan ma mış her in sa nı hız la saf la rı mı za çe ke bil dik ve cid di bir zor luk larla kar şı laş ma dık. Özel lik le 1990 'lara ka dar bu böy le ge liş ti 'lardan son ra ki ser hil dan lar la ve ge ril la nın bi raz da ha ge li şim gös ter me siy le bir lik - te, du rum lar da de ğiş ti. Kür dis tan top ye kün ola rak PKK'nin ege - men lik sa ha sı ol ma ya doğ ru git ti. Bun lar şu nu gör dü ler: Yüz yıl lar dan be ri hal kı ol duk ça al da ta rak, mez hep lik, sul tan lık, cum hu ri yet lik, ta ri kat lık adı na mu az zam çı kar sağ la dı lar. Nak şi şeyh le ri nin ba zı la rı bu ra la ra ka dar gel di ler. Öy le bir ya pı oluş tur muş lar ki, yüz bin üye ye sa hip ol duk la rı nı söy lü yor - lar. Her üye den ala cak la rı pa ra lar mil yar lar edi yor. Evet beş-on mil - let ve ki li, bir kaç ba kan la rı var. As lın da bu bir dev let or tak lı ğı dır. On la ra kar şı ta vır alın ma sı du ru mun da, bun lar el den gi di yor muş ve bu ne den le deh şe te ka pıl mış lar. Öte yan dan Ale vi ci lik de Avrupa'yı sa rı yor. Bir sü rü se yi din, de - de nin, pi rin ba zı çı kar la rı kar şı ta vır dan do la yı sar sı lı yor. Bu akım ta ora la ra ka dar dev le tin de yar dı mıy la ta şı rı lı yor. Da ha bir sü rü baş ka ta ri kat lar var dır. Her böl ge, her vi la yet bir ta ri ka tın et ki si al - tın da çe ki li yor. Bun lar al mış lar et ra fı na bir yı ğın in sa nı, on la ra af - yon ve ze hir içi ri yor lar ve üs te lik bun lar ne yi iç tik le ri nin far kın da bi le de ğil ler. İç tik le ri ne cen net su yu di yor lar ade ta. Ege men güç - ler bu şe kil de ken din den geç miş bu in san la rı ta ma men ta nın maz ha - le ge ti ri yor. As lın da on la ra en kir li yı ka ma su la rı nı bi le içi rmi yor lar. Ney miş şey hin ke ra me tiy miş! İş te on la rı bu ka dar re za le te gö tü rü - yor lar. Be lirt ti ği miz gi bi bir ço cuk da hi bı rak ma dı lar. Tü mü nü böy le kör eder ce si ne, on lar dan en fa na tik ki şi lik le ri or ta ya çı kar dı lar. Re jim bü tün bun la rı yap tık tan son ra ye ni bir ham le nin ge re ği ne inan dı, in - san la rın bağ rı na ye ni bir han çer da ha böy le ce sap la dı. İran dev ri mi as lın da 1980 son ra sı bir dev rim di. İran, İs la mi ye tin ya ban cı ege men li ği ne kar şı ba zı özel lik le ri ni kul lan dı ve ta vır ge liş - tir di. Bu nun la ezi len le rin tem sil ci si mis yo nu na so yun du. Bu tav rıy - la İran'da dev rim yap tı. Dev rim le Ortadoğu'yu ol duk ça da et ki le di; Türkiye'yi de et ki le di. Tür ki ye ile iliş ki le rin de çe liş ki li yan da ha ağır ba sı yor du 'lara ka dar olan sü reç te Özal'la iliş ki le rin de yo - ğun çe liş ki le ri var dı. Öy le ki, İran lı tem sil ci ler, Anıtkabir'e git me - yiz, Mevlana'yı zi ya ret ede riz de di ler ve bu nu yap tı lar da. Bu nu hem de baş ba kan dü ze yin de yap tı lar. Tür ki ye bu dav ra nı şı bi le ka - bul et mek zo run da kal dı. Öy le an la şı lı yor ki, İran'a bu yön lü ba zı ta viz ler ve rir ken, ba zı şey le ri ya vaş ya vaş Kürdistan'da kul lan ma - nın he sap la rı nı da yap tı. Şu nu söy le mek is te miş ola bi lir: Kürt ulu - sal kur tu luş çu lu ğu se nin için de, be nim için de bir teh li ke dir. İs lam dev ri mi Türk mil li yet çi li ği ne ve ke ma liz me kar şı dır fa kat, Kürt ulu - sal kur tu lu şu Kürdistan'da boy atar sa İran için de teh li ke li ola bi lir. Bu teh li ke sa de ce be nim için bir teh li ke de ğil, si zin için de bir teh li - ke dir. Tür ki ye bu nu Arap la ra da söy lü yor: Kürt ulu sal kur tu lu şu he pi mi zin çı kar la rı na ters dü şer di yor. TC tem sil ci le ri Suriye'ye git tik le rin de de bu nu söy le di ler. Tür ki ye Irak'la da bu ko nu da sü - rek li it ti fak ha lin de dir. İran'la olan iliş ki le rin de TC, İran dev ri miy le bir lik te du ru mu de - ğer len di re rek, kuş ku lu bir du ru mu ya rat ma ma ya ça lış tı. Ama İran, dev rim ci bir güç ol ma sı ne de niy le PKK'yi gör me ye ve ba zı iliş ki le - re yö nel me ye ça lış tı. İran, Türk re ji mi nin ta vi ze yat kın du ru mu nu gö rür gör mez, onu ken di ne da ha faz la çek ti. TC, İran lı tem sil ci le - rin, Konya'da bu lu nan en bü yük Fars fi lo zo fu ve mez hep çi si Mevlana'yı si ya sal an lam da zi ya re ti ni ka bul et ti. Atatürk'ün me za - rı na git me ye bi lir si niz, ke ma liz mi be nim se me ye bi lir si niz di ye rek ta viz üs tü ne ta viz ver di. Hat ta bu du rum Türkiye'de bü yük bir tar - tış ma ya da yol aç tı. Bu iliş ki ve çe liş ki ler bel li bir sü re son ra, özel lik le Kürdistan'da ta rih bo yun ca iş bir lik çi lik yap mış ağa, şeyh ve aşi ret re is le ri nin çı - kar la rı nı dar be le me ye ve on la rın et ki le ri ni sı nır la ma ya baş la yın ca ve or ta da kal ma la rı du ru muy la yüz yü ze ge lin ce TC, ye ni yö ne lim

15 ler içi ne gir di. Bu çev re ler es ki den de sö mür ge ci re jim le rin iş bir lik - çi le riy di ler, re jim le rin adam la rıy dı lar. Ke sin lik le sı kış mış lar dı ve ko run mak için ça re ler arı yor lar dı. Ar dın dan iha net le ri nin ce za sı nı ağır öde me mek için bi le ol sa, ta ri kat la ra sa rıl dık la rı bi li ni yor. Ça re - yi di ne sa rıl mak ta ara dı lar. Bu si la hı za ten yüz yıl lar dan be ri kul la - nı yor lar dı. Hat ta Arap ül ke le ri ne, Suriye'ye gel dik le rin de, bu iş bir - lik çi ler, Biz Arap lı ğı tem sil et tik de di ler. Irak'a hâlâ da gi di yor lar, İran'daki es ki ta ri hi de ğer ler den bah se di yor lar. Çün kü İran'da çok sa yı da Aze ri var dır, şi a lık var dır. Bu te mel de bin ler ce öğ ren ci yi ör - güt le ye rek İran'a yol la dı lar. Gön der dik le ri nin he men hep si po lis pa - tent li dir. Söz de Kuzey'den bir sü rü Ale vi yi, şia mez he bin den in sa nı yol lu yor lar. Kı sa ca bir ör güt len me ça lış ma sı yap tı lar. Güney'de de nak şi le ri ör güt le di ler. Bun la rın bir le şik ha re ke ti, özel lik le de mad di çı kar la rı dar be le nin ce, ha re ke te geç ti ler. As lın da bu du rum çok önem li. Her gün ge len ye ni ha ber ler var dır. PKK biz den bu ka dar si lah is ti yor, bu ka dar pa ra is ti yor, ve re me yiz di yor lar. He men ar dın dan bun la rın din ci lik le olan iliş ki si, Hiz bul lah çı lık la olan iliş ki si be lir - gin le şi yor. Bu nu ye ni bir te mi nat, ko ru ma ara cı ola rak ele alı yor lar. Böy le ce iğ renç çı kar la rı nı sa vun ma ge re ği ni du yu yor lar. Bu ko nu de fa lar ca de ğer len di ril miş tir. Hiç şüp he siz İran İs lam dev ri mi, ken di ide o lo jik po zis yo nu nu sür dür mek is ter. İran hal kı nın sı nır lı da ol sa bir an ti-em per ya list li ği var dır. Ha la da ken di dev ri mi ni yay mak is ti yor. Bu nun as lın da hem olum lu yön le ri, hem de olum suz yön le ri var dır. Ama İran bütün bun la ra rağ men mil li ge le nek le ri ne uy gun ola rak İs lam dev ri mi ni ken di mil li ge liş me si nin, ken di mez he bi ge liş me si nin bir ara cı ola - rak kul la nır ken, baş ta Kürt ler ol mak üze re di ğer bütün ulus la rın mil li ge liş me si ni faz la göz önü ne ge tir mez. Kürt le rin ço ğun lu ğu nun Sün ni mez he bi ni te lik li ol ma sı, şi a lı ğın bi raz da ha bas kı gü cü ola - rak kul la nıl ma sı na yol açı yor. Bu yüz den or ta da bir çe liş ki var. Türk mil li yet çi li ği bu çe liş ki yi özel lik le PKK'ye kar şı kul lan mak is - ti yor. Ne ka dar bu nu kul la na bi lir, bel li de ğil ve ya bu nun na sıl kul la - nıl dı ğı na da ir faz la ka nıt yok tur de ni le bi lir. Ama Hiz bul lah çı lı ğın bir ko luy la İran'a da yan mak is te di ği açık - tır. Tü müy le İran'a bağ lı dır de mek ise doğ ru de ğil dir. Özel lik le son yıl lar da or ta ya çı kan ger çek lik ten an la şı lı yor ki, Hiz bul lah çı lı ğın ge nel po lis mer kez le riy le, ye rel ta ri kat mer kez le riy le ve en baş ta da Ola ğa nüs tü Hal Böl ge yö ne ti miy le iliş ki si var dır. Kı sa ca Türk sö - mür ge ci re ji mi nin ku rum la rı na, em ni yet teş ki lat la rı na bağ lı ol du ğu - nu gö rü yo ruz. İran, ide o lo jik ya yı lım ara cı ola rak bel ki et ki si ni kul - lan mak is te miş tir, fa kat onun bu du ru mu be lir le yi ci de ğil dir. Bel ki de İran kul la nıl ma ya ça lı şıl mış tır. Bu ko nu da ger çek le ri da ha iyi tes pit et me ye ih ti yaç var dır. Hiz bul lah çı lı ğın ye rel iş bir lik çi çev re - ler le bağ la rı çok so mut tur. He men şu nu be lir te lim ki, Hiz bul lah çı lık için en ge çer li bir ta nım şu dur: Ta ri hi ola rak mil li in ka ra gö tü ren ege men İs lam cı lı ğın olum suz yön le riy le ya ban cı ege men sı nıf la ra uşak lık-iş bir lik çi lik eden Kürt ege men sı nıf la rın çı kar la rı nın sar sıl - ma sıy la, Türk mil li yet çi li ği nin ve ya bu nu mas ke le yen ko mü nizm mas ke li sos yal-şo ve niz min et ki si ni git tik çe yi ti rip ye ni bir ide o lo jik sal dı rı si la hı ola rak ta ri kat çı lı ğı, mez hep çi li ği kul lan ma dü şün ce siy - le or ta ya çı kar mak is te di ği, PKK'ye ol duk ça kar şı ve vu ru cu te mel - de ör güt le di ği, si lah lan dır dı ğı, Kürdistan'daki o es ki da ya nak la rı na iş bir lik çi le ri ne sos yal ta ban iş le ri gör dür mek is te di ği ye ni bir olu - şum dur. Böy le bir ta ri hi te mel de İran kul la nıl mak is ten miş ola bi lir. Kürt iş bir lik çi le ri ise, PKK'den ol duk ça za rar gör müş ve ya PKK'yi ken di sı nıf düş ma nı ola rak gö ren, hat ta ulu sal yön den de ha kim ulu sun uşak lı ğı nı ya pan ve ha kim ulus tan da ha çok ha kim ulus çu ge çi nen ke sim ler dir. Ya ni, Kürt lü ğe iha net et miş, ha kim iş - bir lik çi çev re le rin son çı kar umu du ve en baş ta da be lir le yi ci ola rak Ola ğa nüs tü Hal Böl ge yö ne ti mi nin son bir-iki yıl için de özen le ör - güt len dir di ği bir özel sa vaş, bir kont ra gi ri şi mi dir. Hiç şüp he siz, bu Hiz bul lah çı lı ğın için de sa mi mi ola rak Müs lü man olan, İs lam dev ri - mi ne inanan kesimler de var dır. TKP'de sa mi mi ko mü nist le rin ol du - ğu gi bi, bir İs lam dev ri mi ni is te yen ler de var dır. Bir Hik met Kı vıl - cım lı da TKP ad lı ko mü nist par ti sin dey di. Kı vıl cım lı 1930 'larda Kür dis tan üze ri ne yaz dı. Ama bu is tis na, TKP'nin sos yal-şo ven ni - te li ği ni or ta dan kal dı ra ma dı. De mek ki ay nı şey, ya ni dü rüst Müs lü - man la rın ol ma sı Hizbullah'ın özel sa vaş ör gü tü nün em rin de bir alet ol ma sı nı or ta dan kal dır mı yor

16 Şim di ba zı Hiz bul lah çı lar di ye cek ler ki, bi ze bu ka dar hak sız lık ya pı lır mı? Bu ka dar yan lış de ğer len di ri le bi lir mi yiz? Bi raz da ob - jek tif ger çek lik ten uzak ol duk la rı için bun la ra şu nu söy lü yo ruz: Siz le rin çok ha yal ci, sap tı rıl mış bir dü şün ce ve yar gı nız var dır. Biz - de bi le böy le çok sa yı da in san var dır. On la ra şu nu söy le mek ge re ki - yor: Di nin ta ri hi ni bi li yor mu su nuz? Di nin ulu sal lık la iliş ki si ni bi li - yor mu su nuz? Di nin Kürt lük üze rin de na sıl kul la nıl dı ğı nı bi li yor mu su nuz? Kürt le rin ta ri kat-mez hep ger çek li ği ne dir bi li yor mu su - nuz? Re jim le, dev let le di nin iliş ki si ne dir bi li yor mu su nuz? Ha kim ulus ger çek li ğiy le, sö mür ge ci lik le iliş ki si ni bi li yor mu su nuz? Biz - zat İs la mın dev rim ci özü nü bi li yor mu su nuz? Bü tün bu so ru la ra ce - vap ver dik ten son ra, dü rüst Müs lü man lar doğ ru ya ya kın ce vap bu - la bi lir ler. O za man ne ye alet ol duk la rı nı, na sıl kul la nıl dık la rı nı da kav ra ya bi lir ler. Unut ma ya lım sal dır gan, ka til ola rak kul la nı lan la rın ço ğu ço cuk. Bu son dö nem ler de ar ka dan kur şun la yan la rın hep si nin ya şı ci va rın da dır. Be yin le ri yı kan mış tır. Tü mü ne cen net müj de si ke sin ve ril miş tir. Cep le ri ne de bol mik tar da do lar ko nul muş tur. Bun la rın bu yaş ta Müs lü man lı ğı kök lü öğ ren me le ri müm kün mü dür? Bu an - lat tı ğı mız çer çe ve de bi le ya şın da ki ço cuk Müs lü man lı ğı ne - re den öğ re ne cek? Bu ço cuk iş siz-güç süz dür, çul suz dur. Kürdistan'da mu az zam bir iş siz lik var dır. Za ten dev le tin ken di si, On beş bin ki şi ye iş ve re ce ğiz de di. İş te ver di ği iş! Böy le iş siz, lüm pen ke sim le re ver di ği iş! Yal nız vu ra bil me gü cü nü ya ra ta bil me - si için Müs lü man lı ğı, Vu rur san mü ca hit sin, ölür sen şe hit sin, Cen net se ni bek li yor bi çi min de an lat mış tır. Dün ya da da se ni pa - ra bek li yor de nil miş tir. Adam ba kı yor, hem ölür se ye ri iyi dir, hem de bu dün ya day ken ye ri iyi dir. Bir de po lis ona yar dım cı olu yor, si - lah da ve ri yor. Es ki nin sı ra dan, bir si ga ra pa ra sı bu la ma yan ti pi pa - ra yı, si lah yar dı mı nı, po lis hi ma ye si ni gö rün ce hiç du rur mu? Dur - maz ve al git şu nu vur de nil di ğin de gi der vu rur. Ni te kim her gün, böy le le ri nin eliy le çok sa yı da yurt se ver in sa nı öl dü rü yor lar. Olay bu dur, Müs lü man lık ise bun da ta ma men bir kı lıf tır. Es ki den ide o lo jik te mel de sal dı rır lar dı. Sos yal-şo ve niz min de et - ki si za man za man şid de te bü rün dü. Biz de on la ra şid det le kar şı lık ver dik. Bu bü yük tar tış ma la ra yol aç tı. Yi ne, Kürt il kel mil li yet çi li - ği de bi zim le ide o lo jik mü ca de le ha lin dey di. Bu da za man za man şid de te bü rün dü. KUK ör ne ğin de ol du ğu gi bi, biz de şid det le kar şı - lık ver dik. Bu sah te mez hep ve ta ri kat lar la da mü ca de le miz, as lın da uzun sü re dir ide o lo jik dü zey de yü rü yor du. Fa kat şim di bun lar si la - ha baş vur du lar. Bel li ki şid det le kar şı lık ver me ye de vam ede cek ler. İşin ni te li ği ni çok iyi göz önü ne ge tir mek ge re kir. Bu, si la hı kul la - nan Hiz bul lah çı lık ne yin ne si dir? Hiz bul lah çı lık ne dir? Bu ger çe ğe bak tı ğı mız da, bu si la hı kul la nan Hiz bul lah çı, ya ni fa a li yet te bu lu - nan genç Hiz bul lah ke li me si ni bi le bil mez. Çün kü Arap ça bir ke - li me. Onu o an il gi len di ren al dı ğı pa ra, si lah, sağ la dı ğı iti bar, des tek ve hi ma ye dir. Do la yı sıy la çok kök lü bir ay dın lat ma ya da ih ti yaç var dır. Bü yük bir tu zak, bü yük bir oyun or ta ya ko nul muş tur. İçi ne de 7 ya şın dan iti ba ren be yin le ri yı ka nan genç ler alın mış tır. Te pe de de MİT'in Türk özel sa vaş sis te mi nin em rin de ki din adam la rı var - dır. Hem de fi lo zof ça din adam la rı dır bun lar. Os man lı sul tan la rı na da ta rih bo yun ca yol gös te ren din adam la rı de ğil miy di? Şim di de TC'nin sal dı rı la rı na yol gös te re cek din adam la rı var dır. Me se la o sah te Ad nan ho ca lar na sıl ortaya çı ka rıl dı? Özel lik le zen gin ço cuk - la rı nı uyuş tur du lar. Son dö nem ler de Kürdistan'da ha re ke te ge çi ri len nak şi şeyh le ri nin tü mü müt hiş eği til miş ve ken di ne gö re bi linç li dir - ler. Her şe yi bi lir ler, fa kat çı kar la rı na ölü mü ne bağ lı dır lar. Çı kar la rı da esas ola rak dev let ten ge lir. Ta ban da al da tıl mış genç ler, te pe de ise sö zü mo na din adam la rı, ta ri kat re is le ri bir le şe rek böy le bir ide o lo jik sal dı rı ha re ke ti ni, si lah - lı sal dı rı ha re ke ti ne dö nüş tür müş ler dir. Bel ki güç le ri sı nır lı dır. Ve öy le faz la et ki li ol ma ya cak lar dır. Ama yi ne de ar ka la rın da böy le bir ta ri hi, sos yal bir te mel ve en önem li si de Ola ğa nüs tü Hal Böl ge yö - ne ti mi nin, özel sa va şın fi i li des te ği var dır. Vur, ben se ni hi ma ye ede rim de nil mek te dir. Ni te kim şim di bun lar Silvan'da, Batman'da, Diyarbakır'da po lis ler le kol ko la yü rü yor lar. Açık tır ki özel sa vaş yö ne ti mi on la rı sa tın alı yor ve ya ka lan dı ğın za man se ni giz le rim te mi na tı ve ri li yor. Za ten çığ gi bi iş siz lik or ta mın da pa ray la sa tın alı na cak biz zat al da tıl mış, özel ye tiş ti ril miş çok sa yı da ki şi var. Ör - güt len di ril mek is te nen ye ni Ka ra yüz ler, ya ni fa şist ha re ket bu te

17 mel de dir. Allah'ın par ti si adı nı kul lan ma sı yü ce te rim le re, hal kın il gi gös ter di ği de yim le re sı ğın mak tır sa de ce. Bu her dö nem de böy le ol muş tur. Bu güç ler en iyi isim le ri ken di le ri ne ta kar lar, işin en iyi te o ri si ni ya par lar ama, de dik le ri nin ter si ni ya par lar. Her za man en iyi isim ler al tın da ters iş ler ya pıl mış tır. Bun la rın da yap tı ğı böy le bir yut tur ma ca dır. Bu güç le rin ger çek İs lam lık la ala ka sı yok tur. Hizbullah'ın Al lah - la, İs lam lık la da hiç bir ala ka sı yok tur. Bu ke li me ler bun la rın ağ zın - da bir ba lık ol ta sı, bir yem ol ta sı gi bi iş lev gör mek te dir. Bel ki bi raz saf genç le ri bun lar la al da ta bi lir ler. Bi zim par ti Allah'ın par ti si dir, biz Al lah adı na sa va şı yo ruz ka nı sı na var dı ra bi lir ler on la rı. Öl sek cen ne te gi de riz, ya ra lan sak ga zi yiz di ye cek du ru ma ge le bi lir ler. Hiç bir şey ol ma sa da iyi ya şam bi zi bek li yor di ye bi lir ler. Ama bu bir ide o lo jik al dat ma ca dır. Ken di hal kı nın, ken di ta ri hi nin du ru mu ne dir? Bun lar ger çek ten ne yi is ti yor lar so ru su nu epey sor duk. Ama her han gi bir ce vap yok. Ba zı la rı nın ise bu nun iyi ol ma dı ğın dan ha - be ri var ki, çok üzü lü yor lar. Ama ci na yet le ri iş le yen le rin dev let ten çı kar la rı var dır. Çı kar la rı Allah'ıdır, ima nı dır on la rın. Kürdistan'da sol adı na ha re ket eden ha in çev re ler de da hil, son yüz yı lın bü tün ha in ta ba ka la rı, ha in ki şi lik le ri ve üze rin de şe kil len - dik le ri ha in ge le nek le ri, ege men mil li yet çi li ğin en ha in ve en fa şist te me li ola rak dü zen len miş tir. Ege men mil li yet çi lik sa vaş cep he sin - de or du suy la sa va şır ken, özel sa vaş bir lik le ri ni ve köy ko ru cu la rı nı da bu nun bir par ça sı ola rak ge liş tir miş tir. Yi ne, dü ze nin si ya sal par - ti le rin de; DYP'de, SHP'de, bir yı ğın di ğer dü zen par ti le rin de bir le - şen, yo ğun ca iş bir lik çi ve re ji min uşa ğı var dır. TC or du sun da hal kı - na kar şı sa va şan yer li ha in ler var dır. Ko ru cu lar var dır. Açık tan fa - şist bir lik ler var dır. Özel tim ler, fa şist bir lik le rin ken di si olu yor. Ko - man do lar dan olu şan özel or du bir lik le ri var dı. Hat ta çe vik kuv vet ler var dır. Bü tün bun lar açık cep he den sa va şır ken, aca ba son ka lın tı ola rak bir de İs la mi ye ti kul la na maz mı yız, Kürt hal kı nın di ni duy - gu la rı nı is tis mar ede mez mi yiz, ta rih te ol du ğu gi bi gü nü müz de de bu yön tem le so nuç ala maz mı yız, so ru la rı nı ken di le ri ne yö nel te rek üze rin de yo ğun la şı yor lar. Bu so ru la ra ver dik le ri ce vap Hiz bul lah sal dı rı sı dır. Yurt se ver le ri kat le de rek, hal kı ka fa ka rı şık lı ğı na it mek is ti yor lar. Po li sin elin de Hiz bul lah bir ik ti dar sa va şı mı ve ri yor? Ha yır, ik ti da rın elin de ba sit bir sa vaş pi yo nu dur, kar şı-dev rim ci bir sa vaş pi yo nu dur. Bun la ra so ru yo ruz: Cen ne ti po li sin hi ma ye si al tın - da mı ku ra cak sı nız? Allah'ın par ti si po li sin, hem de ke ma list po li - sin, özel ti min yar dı mı ve hi ma ye si sa ye sin de mi amaç la rı nı ger - çek leş ti re cek, cen ne te gi de cek ve ya bu dün ya yı cen ne te çe vi re cek? Po lis han gi re ji min hiz me tin de dir? Açık ki, si yo niz min hiz me tin de - dir. Bun lar çok ça an ti-si yo nist ge çi nir ler, ama mev cut re jim İs la - mizm den da ha zi ya de si yo niz mi tem sil edi yor. İs ra il Cum hur baş ka - nı Her zog ne söy le di? Siz Kürt le re ne ya pı yor sa nız biz onay la rız, siz de biz Arap la ra, Fi lis tin li le re ne ya pı yor sak onay la yın de di. Evet, Her zog Kürt le re yö ne lik böy le sal dı rı iz ni ni ver me di mi? Bu sal dı rı yı Herzog'un em ri ile Türk lük yü rüt mü yor mu? Ve ya siz Türk lü ğün, po li sin em rin de bir sal dı rı pi yo nu de ğil mi si niz? Bu te - mel de siz ler em per ya liz min uşa ğı de ğil mi si niz? Çok açık tır ki, Hiz bul lah çı lık en az Türk ke ma liz mi, fa şiz mi ka dar si yo niz min de uşa ğı dır. Türk po li si nin çok iyi ke ma list ol du ğu nu bil mi yor mu su - nuz? Özel tim le rin özel sa va şı ke ma lizm adı na yü rüt tük le rin den ha - ber dar de ğil mi si niz? Bun la ra rağ men siz de on lar la kol ko la de ğil mi si niz? Ke ma liz me kar şı yız, res mi ide o lo ji ye kar şı yız di yor su - nuz, ama on la rın hi ma ye sin de sa vaş mak, on la rın uşa ğı ol mak an la - mı na gel mi yor mu? Şim di ye ka dar bir tek ke ma lis tin bur nu nu ka - nat tı nız mı? Bir tek si yo nis tin bur nu nu ka nat tı nız mı? O hal de Türk re ji mi ni, Türk ke ma liz mi ni de, si zi de bes le yen si yo nizm dir. Do la - yı sıy la siz do lay lı yol lar dan da ol sa, si yo niz min uşak la rı sı nız. Saf Hiz bul lah çı lar la bi zim alıp ve re me ye ce ği miz hiç bir şey yok - tur, ama on la rın çok bi linç li ola rak si yo niz min üçün cü kol dan pi yo - nu ol duk la rı nı ke sin söy le mek zo run da yız. On la rın an ti-si yo nist lik - le, an ti-ke ma list lik le, an ti-em per ya list lik le as la ala ka la rı yok tur. En bü yük an ti-em per ya lizm, en bü yük an ti-si yo nizm, PKK'nin yön len - dir di ği ha re ket tir. Bu çok açık. Her gün sa va şı yo ruz, on lar ca sa vaş - çı mız kah ra man ca di re ne rek şe hit dü şü yor. Bu an lam da İs la mi ye ti de sa vu nan PKK'dir. İs la mi ye ti, İs lam halk la rı nın düş man la rı na kar - şı sa vu nan PKK'dir. İs lam hal kı nın düş man la rı bu gün bel li dir. Bun - lar em per ya lizm dir, onun uşa ğı olan ke ma list ler dir, si yo nist ler dir

18 On la ra kar şı her gün di şe diş acı ma sız sa va şı ve ren de PKK'dir. Hiz bul lah çı şef ler, hiç bir za man böy le bir sa va şı ge liş tir miş ler mi - dir? Gel sin ler sa va şa ca ğız de sin ler, biz si lah la rı mı zı on la ra ve re lim. Biz bun la ra çağ rı yap tık; gel sin ler bir lik te ke ma liz me, si yo niz me, em per ya liz me kar şı sa vaş ve re lim. Si lah la rı, pa ra la rı yok sa biz ve - re lim. Var sa lar, dağ la rın bir bö lü mü nü on la ra ve re lim. Dü rüst yurt - se ver le re sal dı rıp kat le de cek le ri ne, fa şist kuv vet ler var, çok eleş tir - dik le ri, bir sü rü em per ya list ve ya si yo nist var; on la ra sal dır sın lar. Ma dem em per ya liz me kar şı yız di yor lar, bi raz dü rüst ol sun lar. Ama bü tün bu so ru la rı mı za ve çağ rı la rı mı za tek bir ce vap, tek bir ses bi le yok. En bü yük ka fir PKK'dir, tek teh li ke PKK'dir di - yor lar. Bu nun an ti-em per ya list lik le ne ala ka sı var? Ger çek ler o ka - dar açık or ta day ken, mız rak çu va la sı ğar mı hiç? As lın da bi zim ger çek le ri bu ka dar ha tır lat ma mı za da ge rek yok. Biz bu ço cuk la rın ve ya bu işi yön len di ren le rin ne du rum da ol duk - la rı nı bi raz or ta ya koy ma ya ça lış tık. Hal kın ka fa sı nı bi raz ka rış tır - ma ya ça lış tık la rı için, biz hal kı ay dın lat mak ama cıy la, yi ne ken di saf la rı mız da Türk mil li yet çi li ği ni or ta ya çı ka ran bu sah te, ol duk ça teh li ke li ka ra olu şu mu doğ ru de ğer len dir me ye ta bi tut mak ama cıy - la bütün bun la rı be lir ti yo ruz. Hiç şüp he siz bu ye ni sal dı rı ka ran lık güç, Ka ra yüz ler ha re ke ti hız la teş hir ve tec rit ola cak tır. Da ha şim - di den en çok gü ven dik le ri alan lar da bi le ke sin bir tec ri te uğ ra mış - lar dır. Halk ar tık bun la rı linç et me ye ka dar gi di yor. Bel li bir ça ba - dan, özel lik le hal kın da ha da ar tan mü ca de le sin den son ra, bun la rın gi re cek de lik bi le bu la ma ya cak la rın dan emi nim. Za ten da ha şim di - den hep si ka çış ha lin de dir. Renk le ri ni, kı lık-kı ya fet le ri ni de ğiş ti re - rek sak lan ma ya ça lı şı yor lar. ile ri de bu fır sa tı da bu la ma ya cak lar dır bel ki. Biz bun la rın dü rüst olan la rı na şun la rı söy lü yo ruz: Ağ zı nı za al dı - ğı nız İslamiyet'in, dev ri min ada le ti ne dir, bu nu iyi öğ re nin! Yi ne İran dev ri mi ne dir, dü rüst Müs lü man lık ne dir, bun la rı iyi öğ re nin! Bu, laf la de ğil, ey lem le olur. Laf la bun la rı söy le ye cek si niz ama po - lis ten si la hı, ağa ba ba la rı nız dan bol bol pa ra alıp, sö zü mo na ka fir ler - le mü ca de le ede cek si niz! Ken di ni zi bu bi çim de al dat ma yı nız! Bu si zin için çok teh li ke li bir uğ raş tır. İyi dü şü nün, eli niz de hiç bir sa - vun ma ara cı yok tur. Hiç bir ge rek çey le ken di ni zi iki ke li mey le bi le sa vu na maz sı nız. Böy le de vam eder se niz, ta ri hin en la net li gü ru hu ola rak ad lan dı rıl mak tan kur tu la maz sı nız. Bir an ön ce, özel lik le faz - la çı ka ra bu laş ma mış olan lar hız la ken di le ri ni af fet ti re cek tu tum ve dav ra nış la ra gir me li dir ler. Özel lik le İran'ı kul lan mak is te yen le re çağ rı ya pı yo ruz: İran'ın hâlâ ba zı an ti-em per ya list, an ti-si yo nist özel lik le ri var dır. İran'a da söy lü yo ruz; bu te mel de ken di ni ze ters düş mek is te mi yor sa nız, var - sa üze ri mi ze gel me du ru mu nuz, hız la bu nu so na er di rin! Bu du rum - la ra bir da ha düş me me ye dik kat edin, du yar lı olun! Em per ya liz me, si yo niz me, ke ma liz me kar şı mü ca de le et mek is ti yor sa nız, PKK'nin yü cel ti ği bay ra k al tın da, yük selt ti ği kur tu luş saf la rı ara sın da ye ri ni - zi alın! An cak böy le ya par sa nız tu tar lı lı ğı nı zı ka nıt lar sı nız. Yi ne, al da tıl mış bir çok genç var dır. Çok çe şit li yön tem ler le al da tıl dık la rı - nı bi li yo ruz. Bun lar da göz le ri ni aç sın lar, kar deş le ri ni, en de ğer li in - san la rı kat let tik le ri ni gör sün ler ve hız la bun lar dan el le ri ni çek sin ler. Ken di le ri ni af fet tir me nin an cak dev rim ci ha re ket te bir leş mek ten, on dan af di le mek ten geç ti ği ni bil sin ler ve doğ ru tu tu ma gir sin ler. Ger çek le ri bu te mel de her yö nüy le aç ma lı yız. Hal kı mı zı özel lik - le bu te mel de ay dın la tı yo ruz. Kar şı sı na çı ka rı lan bu teh li ke yi doğ ru de ğer len dir me si, teş hir ve tec rit et me si, üze ri ne si lah la gel dik le rin - de aman sız yü rü ye rek on la rı yer le bir et me si, hal kı mız için tek doğ - ru tu tum dur. Hal kı mı zın bu tu tu ma so nu na ka dar bağ lı ka la rak yü - rü me si ni is ti yo ruz. Ay rı ca bun la rın çok giz li ve sin si ce in san la rı mı - zı kat let tik le ri için, na sıl on lar in san la rı mı zı bi rer iki şer ve ar ka dan kur şun lu yor lar sa, par ti miz için de, on la ra kar şı özel su i kast tim le ri oluş tu ru la rak, bun la rın ol du ğu her yer de, ele baş la rı na, yurt se ver le ri kat le den ke sim le ri ne çok sis tem li, ör güt lü bir şid det ha re ke ti ni yö - nelt mek ge re ke cek tir. Bu ko nu da ek sik olan gö rev le re doğ ru yak la - şım gös te re rek, araş tı ra rak, in ce le ye rek, bil gi top la ya rak, iz le ye rek hak et tik le ri yer de ve bi çim de on la rı ce za lan dır mak tek doğ ru yol ola rak önü müz de dir. Biz bun lar la faz la uğ raş mak is te mi yor duk. Özel lik le De mi rel-inö nü hü kü me ti nin ar dı na ka dar bun la ra ka pı yı açık tut ma sı, on la rı üze ri mi ze sal dırt ma sı, bir çok fa i li meç hul ci na - ye tin sür dü rül me si, ar tık tüm gü cü müz le bu teh li ke yi gör me mi zi ve 34 35

19 doğ ru yak laş ma mı zı şart kı lı yor. So nuç ola rak; yü ce dev ri mi ulu sal kur tu luş ha re ke ti mi ze, özel lik - le İs lam cı Hiz bul lah çı lar adı al tın da da ya tı lan bu olu şu mun an la mı bu dur. PKK her za man kin den daha faz la, Or ta do ğu halk la rı nın ta ri - hi ge le nek le ri ne, İs la mın da dev rim ci özü ne, ada let ve eşit lik çağ - rış tı ran yön le ri ne her han gi bir ta ri kat tan, mez hep ten da ha faz la bağ - lı dır. Onu, em per ya liz me, si yo niz me, ke ma liz me kar şı sa vun ma kta en ka rar lı ön der dü zey de bir ha re ket tir. Her ne ka dar İs la mi söz cük - le ri kul lan mı yor sa da, özü böy le olan bir ha re ket tir. De rin bir din sel hoş gö rü ye sa hip tir. Çe şit li din le re de mok ra tik yak la şır ve mez hep - le re, on la rın en olum lu, özel lik le mil li ve sos yal ge liş me ye hiz met eden ta ri hi de ğer le ri ne yük sek de ğer biç mek te dir. Bu İs la mi yet için ol du ğu ka dar, bu nun çok çe şit li mez hep le ri ne iliş kin de böy le dir. Yi ne di ğer din ler den ve mez hep ler den azın lık la ra kar şı da böy le dir. Bu an la mıy la en de mok ra tik, hoş gö rü lü ha re ket tir. Or ta do ğu halk la rı nın ta ri hin de çok güç lü olan ve gö rün tü al tın - da ki mil li ve sos yal ger çek lik te halk la rı bir bir le ri aley hi ne kul lan - ma mak, bu nun tam ter si ne ge rek İs la mi yet te ve ge rek se de Hı ris ti - yan lık ta çok et ki li olan en ter nas yo na liz mi, ya ni halk la rın eşit li ği ni göz önü ne ge tir mek bü yük önem ta şı mak ta dır. Din ler de ki kar deş - lik te, bir an lam da en ter nas yo na lizm var dır. Eğer bu gü nü müz de olum lu de ğer len di ri lir se, şo ve niz me ve fa şiz me kaç ma dan halk lar ara sın da ki da ya nış ma ya hiz met et ti ri le bi lir. Bu na da biz bü yük özen gös te ri yo ruz. Ya ni on lar di ni şo ve nizm için, mil li yet çi lik için kul la - nır ken, biz tam ter si ne kar deş lik ve eşit lik için kul la na ca ğız. Di nin ger çek an la mı bu ol du ğu na gö re, hep sin den da ha faz la halk la rı mı - zın ta ri hin de ki mil li ge le ne ğe en doğ ru kar şı lı ğı biz ve ri yo ruz. Ger - çek ler böy ley ken ve bu ger çek ler uğ ru na ger çek sa va şı mı par ti miz ön der li ğin de ki hal kı mız ve ri yor ken, onu baş ka tür lü de ğer len dir - mek, sa de ce ve sa de ce sa vaş tı ğı mız az gın Türk sö mür ge ci li ği ne, onun ke ma list bi çi mi ne, onun ar ka sın da ki si yo niz me ve em per ya - liz me hiz met eder. Ya ni on lar için, PKK'yi doğ ru ta nı ma mak, PKK'yi ken di le ri için bir en gel ola rak gö rüp sal dır mak de mek, o çok ça söy le dik le ri düş man lar la ay nı sa fa düş mek de mek tir. Bu ko - nu da ki ka fa ka rı şık lı ğı nı ve saf la rın ka rı şık lı ğı nı hız la net leş tir mek ge re ki yor. Biz üze ri mi ze dü şe ni hem ey le mi miz le, hem de si ya si tav rı mız la bu ka dar açık ça or ta ya ko yar ken, al da tı lan ve ya be lir li bir kar ma şık lı ğa iti len çok çe şit li ye ni çev re ler den olan ki şi le rin de saf la rı nı sa de ce söz le riy le de ğil, ey lem le riy le doğ ru be lir le me le ri ni ve ona ina nı yor lar sa İs la mın eşit lik çi, öz gür lük çü özü ne sa da kat le bağ lı ol ma la rı nı ve bu nu is pat la ma la rı nı is ti yo ruz. Biz bu nu hem söz le, hem ey lem le ger çek çi bir bi çim de bü tün dün ya ya gös ter mi - şiz, is pat la mı şız. Şim di sı ra bun la ra ge li yor. Bu nu yap ma dık ça ve kar şı mız da sa vaş tık ça da, ken di le ri ne so nu na ka dar yük le ne ce ği mi - zi ve çok acı ma sız bir bi çim de eze ce ği mi zi be lirt mek is ti yo ruz. İna nı yo ruz ve ol duk ça ha zır lık lı yız ki, bu te mel de 12 Ey lül fa şiz - mi nin ve bü tü nüy le Türk ege men, sö mür ge ci ve şo ven ta ri hi nin ge - liş tir di ği her tür lü sal dı rı ya ol du ğu ka dar, bu sal dı rı bi çi mi ne kar şı der li-top lu ve ye rin de bir kar şı lık ve re ce ğiz. Bel ki bu araç la bir çok yurt se ve ri kat le de bi lir. Ama hal kı mı zın ar tan bü yük öf ke si da ha şim di den bu si la hı ter si ne çe vir miş tir. Din si la hı nı kul lan mak, sö - mür ge ci le re hiç bir dö nem de kar şı laş ma dık la rı ka dar pa ha lı ya pat la - ya cak tır. Da ha şim di den hal kı mız ta ri hin de ade ta ya pa ma dık la rı na, ya ni din adı na ya pı lan sah te kar lık la rı ilk de fa şim di kar şı la ma nın fır sa tı nı ya ka la mış ol ma nın öf ke siy le ayak la nı yor ve par ti nin de bu ko nu da ki çok ye rin de ve doğ ru be lir le me le ri ne bağ lı ka lı yor. Ol - duk ça öf ke li bir bi çim de bu nun üze ri ne gi di yor ve ta ri hin de ya pa - ma dı ğı nı şim di ger çek leş ti ri yor. Bu ay nı za man da hal kı mız için ta - ri hi he sap laş ma nın da son ve ol duk ça ba şa rı lı bir adı mı ola cak tır. Her za man kin den da ha faz la ta ri hi mi ze, ulu sal ve top lum sal ger çek - li ği mi ze da ya tı lan bu ka ran lık, bu bar bar, bu fa şist gü ruh la rı iyi gö - re lim, teş hir ve tec rit ede lim, tüm gü cü müz le üzer le ri ne yü rü ye lim ve eze lim! 9ağustos

20 TÜRKİYE'DE İF LAS EDEN PAR Tİ Cİ LİK VE YE Nİ PAR TİLEŞME ARA YIŞ LA RI Ta rih bo yun ca Türkiye'de eğer il le bir par ti ci lik ten bah se di le cek - se hiç şüp he siz ger çek le şen sı nıf sal ay rış ma, bu ko nu da ipuç la rı nı ya ka la ma ya im kan ve re bi lir. Bu te mel de ki bir sı nıf sal ay rış ma yı Ortadoğu'ya da ya yı yor lar dı. Bu bi zi ya kın dan il gi len di ri yor. As lın - da Türk boy la rı, Müs lü man lı ğı ka bul et mek le bir lik te güç lü bir sı - nıf laş ma ya da adım atı yor lar. Hem mil li doğ rul tu da ve hem de sı - nıf sal doğ rul tu da ya şa nan ge liş me, yi ne sos yal ay rış ma ya da denk ge li yor. İran'da, Irak'ta, Anadolu'da ve hat ta Kürdistan'da Türk boy bey le ri çe şit li emir lik ler, ko mu tan lık lar, sul tan lık lar ha lin de üs te doğ ru ev rim le şir ken, alt ta da Türk men de di ği miz yok sul ke sim dış - ta la nı yor. Bu bir çok is yan da da ifa de si ni bu lan bir ça tış ma ya yol açı yor. Bu ça tış ma ay nı za man da bir par ti leş me dir. Bel ki adı, prog - ra mı ko nul ma mış tır, fa kat bir par ti leş me dir. Türk ege men, sö mü rü - cü sı nıf, İs la mın ge ri ci tarz da yo ru muy la ken di ne bir si ya si prog ram çi zi yor ve bu te mel de ör güt len me içi ne gi ri yor. Za ten dev let leş me de o sü reç için de oluş muş tur. Ge ri ci tarz da da ol sa ha zır İs la mi prog ram, yi ne ha zır ko mu tan lık lar, bir çok gö rev len dir me ler var. Bu res mi bir Türk par ti si dir di ye bi li riz. Sel çuk lu lar dan baş lar, 38 39

21 gü nü müz Türkiyesi'ne ka dar de vam eder. Di ğer ke sim ise res mi sis - tem den dış ta la nır, yok sul lu ğa ve bas kı ya terk edi lir. Bu nun so nu - cun da ezi len sı nıf lar ger çe ğin de ifa de si ni bu lan bir mü ca de le or ta ya çı kar. Ba ba İs hak lar, hat ta Şeyh Bed ret tin ler, Ce la li İs yan la rı ve da - ha son ra ki çe şit li baş kal dı rı lar bu sı nıf sal ay rış ma nın ya da yok sul - lar ke si mi nin tep ki si bi çi min de kar şı mı za çı kar. Bu ge liş me de ade - ta ezi len le rin par ti si dir. Giz li te mel ler de, mez hep çi ni te lik te ör güt le - nir. Ey lem yön tem le ri de is yan bi çi min de dir. Et ki li bir pro pa gan da - la rı da var dır. Ya rat tık la rı ör güt ler te me lin de çok kap sam lı is yan la ra gi ri şir ler. As lın da bu bir an lam da emek çi par ti si dir. Böy le çok sa yı - da par ti ve onun ön der lik et ti ği is yan lar ta rih te ge liş miş tir. Ama prog ram la rı faz la bi lim sel ve ya sos ya list bir ni te lik te ol ma dı ğın dan, yi ne üre tim güç le ri nin iliş ki le ri nin ge li şim se vi ye si on lar için za fe re faz la im kan ta nı ma dı ğın dan do la yı bu is yan lar çok be lir gin bir bi - çim de ezil mek ten kur tu la maz. Da ha son ra bun lar ye ral tın da, çe şit li mez hep ler bi çi min de, özel lik le dağ lar da giz li giz li ya şar lar. Ale vi lik de di ği miz olay da za ten bi raz böy le dir. Ale vi lik as lın da res mi Sün ni Os man lı- Türk- Arap ve İran par ti le ri ne kar şı giz li mu ha lif tav rı dır. Bu, yüz yıl lar bo yu sür dü ve hâlâ da gü nü müz de et ki le ri önem li dir. Tan zi mat dö ne mi ne doğ ru gel di ği miz de, Batı'nın et ki si al tı na gir - me dö ne mi baş lar. Bu et ki Selçuklular'da ve Osmanlılar'da ya şa nan Bi zans et ki si ka dar dır. Bi zans yan lı la rı, on la rın iş bir lik çi le ri var dır. Sel çuk lu ve Os man lı dev let le rin de var olan böy le bir par ti ci lik tıp kı gü nü müz de ki bur ju va par ti le re ben zi yor. O za ma nın ik ti dar par ti le - rin den ki mi si Bi zans yan lı sı, ki mi si de tam Bi zans kar şı tı bir ko - num day dı. Yi ne bey lik ler, bir çok bey li ğin tem sil ci le ri var dır. Bu, gü nü müz Türkiyesi'ndeki gi bi; iş te, fi lan böl ge de fi lan par ti ne ka dar güç lüy - se, o za man da fi lan böl ge nin tem sil ci le ri ve ya klik le ri var dır. Fa kat çok il kel dir ler; öy le faz la bi lim sel bir ifa de ye ka vu şan olu şum lar de ğil ler. Za ten Ortadoğu'da ge nel de öy le ge liş miş par ti ci lik yok. Gü nü müz de Avrupa'da gör dü ğü müz gi bi par ti ci lik de ge liş me miş tir. Bir ta raf ta dev let var dır, di ğer ta raf ta ise dev le tin ez di ği ve za man za man da is yan la rı na yol aç tı ğı alt ta ki ler var dır. Ba tı et ki si nin ge liş me siy le bir lik te bu se fer Ba tı yan lı sı par ti ler doğ ma ya baş la dı. Tan zi mat çı lar, yi ne Jön Türk ler ar tık İs la mi ye te da ya lı par ti ci lik ye ri ne, Batı'nın ka pi ta list fel se fe si ne açık olan kur - tu lu şu bul ma dö ne mi ni baş la tır. Jön Türk par ti si ger çek ten 18. yüz - yı lın ikin ci ya rı sın dan iti ba ren dev le ti re form lar la, Ba tı uy gar lı ğı çer çe ve sin de ya yma ya ça lı şan bir ha re ket ti. Ar tık ge ri lik ler den kur - tu la ma yan, ya pı sı nı ye ni le ye me yen Os man lı İmparatorluğu'na re - form yo luy la ken di ni ya şat ma şan sı ver dir mek için, Ba tı cı lık fi kir - le ri ni, Batı'nın tek ni ği ni, bi li mi ni hat ta kül tü rü nü, gi yim-ku şa mı nı yan sıt ma ya ça lı şır. Ta bii bu nun ya nı sı ra, es ki par ti de var dır. Es ki par ti tu tu cu la rın par ti si dir di ye lan se edi lir. Bu, da ha mu ha fa za kar ve din dar olan ke si me da ya nır. Bu çe liş ki 19. yüz yı lın ikin ci ya rı sı - na ka dar çok ge li şir ve hat ta şid de te dö nü şür. Sal ta nat içi ne bi le yan sır; Jön Türk yan lı sı sul tan lar ile ka tı İs lam cı ge çi nen sul tan lar bi çi min de iki li klik olu şur. Bu dö nem de İt ti hat Te rak ki ku ru lup tam dev le te dam ga sı nı vu ra - ca ğı dü ze ye ge ti ri lir. Yi ne İt ti hat Terakki'yle ye ni aşa ma ya ula şı lır. İt ti hat Te rak ki ger çek ten mo dern bir par ti dir. Türk bur ju va zi si ni oluş tur mak, Türk ulus çu lu ğu nu ya rat mak is ter. Müs lü man lı ğı da Türk ulus çu lu ğu nun hiz me ti ne koş tur mak is ter. Bi lin di ği gi bi bu ko nu lar da çok et ki li bir fa a li yet yü rü tür. Dar be ya par. Özel lik le or - du ve ay dın lar içinde ça lı şır. So nuç 1908'de tam ik ti da rı ele ge çir - me de önem li bir adım ata rak sul ta nı dü şü rür. Ve böy le ce Os man lı İmparatorluğu'nun yı kı lı şıy la bir lik te, cum hu ri ye te ulaş ma da te mel kal dı raç ro lü nü oy nar. As lın da cum hu ri yet bir ne vi İt ti hat Terakki'nin do ğal bir so nu cu - dur. M. Ke mal, İs met İnö nü ve cum hu ri ye tin di ğer ku ru cu kad ro la - rı nın hep si İt ti hat Te rak ki ve Ba tı yan lı sı dır. Sö zü mo na mo der niz mi tem sil edi yor lar. Türk bur ju va zi sin de umut gö rü yor lar ve bu nu re - for mist bir te mel de yap mak is ti yor lar. Bu par ti nin ana il ke le ri bun - lar dır. Yu nan iş ga li ni de ba ha ne edip, bir ham le ya pı yor lar. Ku va yi Mil li 'ye bi çi min de ör güt le ne rek da ha güç lü bir bur ju va par ti si ha li - ne ge li yor lar. Za ten Cum hu ri yet Halk Par ti si de di ği miz olay da en der li top lu Türk bur ju va par ti si dir. Bu par ti, genç Türk bur ju va si nin hem si ya si, hem as ke ri ve hem de eko no mik alan da ik ti dar ola rak ge liş me si ne ön der lik eden, çok fark lı mer kez ler le iliş ki ye ge çen ve 40 41

22 dö ne min fa şist par ti le ri ne ben ze yen bir par ti ola rak kar şı mı za çı kar. Hitler'den Mussolini'den et ki le nir, hat ta on la rı et ki ler de. Yi ne dö - ne min ko mü nist par ti le rin den de esin le nir. Bi lin di ği gi bi tek par ti dö ne mi, tek şef dö ne mi, fa şiz min bir bi çi mi ola rak halk lar üze ri ne ka bus gi bi çö ker. Öte yan dan bir kaç li be ral-bur ju va ni te lik te par ti da ha or ta ya çı ka rıl mak is ten di. Te rak ki Per ver Cum hu ri yet Fır ka sı, Ser best Fır ka ba şa rı sız lı ğa uğ ra dı. Bu nun ne de ni, bur ju va zi nin za - yıf lı ğın dan do la yı onun dik ta tör lük uy gu la ma sı dır. Ni te kim öy le ha - re ket et mek zo run da. Çün kü bur ju va de mok ra si si ne yol ve re cek gü - cü yok tur. Dev le te da ya na rak çı kış yap mak is ter ve ya par da. 1. Dün ya Savaşı'ndan son ra ulus la ra ra sı ko şul la rın da zor lan ma sı so nu cu bel li bir ka pi ta list bi ri ki min, ser ma ye dar sı nı fın do ğu şuy la bir lik te, bi raz da ha bur ju va zi nin ka nat par ti le ri do ğar. Ör ne ğin DP çı kar or ta ya. DP bi raz da ha ka pi ta list leş me ye ağır lık ve ren bir çiz gi iz ler. Dev le tin, ka pi ta list ge liş me de ki ro lü nü bi raz da özel ke sim le - re da ya na rak ya par; top rak ka pi ta liz mi ne, ti ca ri ka pi ta liz me ağır lık ve ren bir prog ram la or ta ya çı kar. Yi ne bur ju va par la men to cu lu ğu na bi raz da ha güç ka zan dır mak ve or du ağır lı ğı nı da bi raz da ha sı nır - lan dır mak is ter. Bü rok ra si yi bu prog ram çer çe ve sin de ge liş ti rir. Hal kın da bu par ti ye duy du ğu tep ki, mev cut sos yal ge liş me nin da ha çok bu dev let prog ra mı te me lin de hız ka zan ma sı ne de niy le dir. Ulus la ra ra sı ko şul lar da uy gun luk ar ze din ce bu par ti bel li bir ge liş - me şan sı nı ya ka lar ve bi lin di ği gi bi Türkiye'de ka pi ta liz mi bi raz ge - liş ti rir. Fa kat öte yan dan iç te or du ve si vil bü rok ra si nin çı kar la rı nın bi raz sar sıl ma sı da var dır. Bu na kar şı ge liş ti ri len tep ki ye CHP ön cü - lük eder ve par ti ola rak des tek sağ lar. Bu or tam da bil di ği miz gi bi 27 Ma yıs dar be si ger çek leş ti ri lir. Bu dar be de bir kli ğin dar be si dir. Bu bir bur ju va kli ği dir. Özel lik le için de ki su bay la rın tep ki si nin ifa - de si dir. Bil di ği miz gi bi bu dar be da ha ge niş bir bur ju va de mok ra si - si ne açıl mak zo run da ka lır. Sı nır lı da ol sa, te kel ci li ğe kar şıt ol mak la bir lik te, DP'nin po li ti ka la rı na ve ya ör güt len me si ne vur du ğu dar be - ler da ha ge niş bur ju va de mok ra si si ne adım at ma ya zor la nır. Bu nun so nu cun da çok par ti or ta ya çı kar, ama par ti le rin hep si ne de dev le ti esas alan par ti ler di ye bi li riz. Bü tün bu par ti ler dev le ti sa vu na rak, onu en iyi ben sa vu nu rum pro pa gan da sı nı ya par lar. Ni te kim Türk ege men le rin de res mi par ti leş me dü ze ni için söy le - ne cek tek şey var sa o da, bütün par ti le rin dev le te da ya lı ve bu te - mel de dev let fi de li ğin de ye tiş miş ol ma la rı dır. Dev let, par ti ler le ken - di ni mas ke le mek ve yü rüt mek is ter. An cak bu te mel de par ti le re izin ve ri le rek ya sa lar çı ka rı lır ve bu nun so nu cun da par ti ci lik baş lar. Do - la yı sıy la bu, top lu mun ih ti ya cı na da ya lı bir par ti leş me de ğil dir. Türkiye'de özel lik le 1960 'lar son ra sı ger çek le şen par ti leş me, dev le tin ih ti yaç la rı na da ya lı bir par ti leş me dir. Hat ta kü çük-bur ju va - zi nin ih ti ya cı na bi le da yan ma yan bir par ti leş me dir. Or tam bu na da ya sak tır. İş çi le re da ya lı bir par ti leş me ise hiç de ğil dir. Öy le ki, bü - yük bur ju va zi nin bir par ti leş me bi çi mi olan DP bi le ya sak lan mış tır. Özel lik le dev le tin mi li ta rist ve bü rok ra tik ni te li ği ne en iyi kar şı lı ğı ver me yi amaç edi nen par ti leş me ler den dev le tin bü rok ra tik ni te li ği - ne kim en iyi kar şı lı ğı ve ri yor sa, kim bu na do ku nu yor sa o par ti ci lik dev let ten izin ala rak ya şa ma hak kı nı bu lur. Ni te kim dev le tin bir ta - kım il ke le ri var dır; bun la ra do kun ma yıp, en güç lü şe kil de iş ler lik ka zan dı ran lar ik ti dar olur lar. Bu an lam da Türkiye'de par ti leş me de öl çüt, dev le ti sa vun mak tır. Dev le tin pro pa gan da öl çüt le ri dev le tin da ha uzun ömür lü kı lın ma sı, böy le ce da ha az za ra ra uğ ra ma sı te me - lin de alın mış olan ted bir ler pa ke ti da hi lin de dir. Bu yüz den de Türkiye'de par ti ci lik gü dük ka lır. Türkiye'deki par ti ci li ğin Batı'da ol du ğu gi bi çok kök lü bir ge le - ne ği ol maz. Ör ne ğin Avrupa'da hem bur ju va zi nin ve hem de emek - çi le rin yüz yıl lar dır oluş tur du ğu par ti ler var dır. Bu par ti ler dev le te da ya lı oluş tu ru lan par ti ler de ğil dir. Hat ta bun lar dev le te ha kim de ola bi lir ler ve hü kü me te de ge çe bi lir ler. Ger çek ten de bun la rın par ti ola rak var lık la rı güç lü dür, ör ne ğin bir Al man Sos yal De mok rat Par - ti si, bir Fran sa Sos ya list Par ti si, bir İn gil te re Mu ha fa za kar Par ti si ve yi ne bu nun gi bi he men her Ba tı ül ke sin de dev let ten da ha et ki li ve ya dev le te bi çim ve ren ve hat ta ge re kir se dev le ti aşan par ti ler söz ko - nu su dur. Öte yan dan bu par ti le rin dev let ta ra fın dan öy le ko lay ko - lay ka pa tıl ma dı ğı nı da bi li yo ruz. Bu par ti ler dev le te de ğil de, dev let bi raz bu par ti le re da ya lı dır. Türkiye'deki par ti leş me de ise, bi raz bu - nun ter si söz ko nu su dur. De mek ki, Türk bur ju va zi si nin do ğu şu ve ye ni Türk ulus laş ma sı

23 nın ge li şim ko şul la rı dev le te dam ga sı nı vu ra rak bu du ru ma yol aç - mış tır. Bu da dev le ti de mok ra tik leş tir mek ye ri ne dik ta tör lük bi çi - min de ge liş me si ne yol aç mış tır. De mok ra tik par ti leş me ye bu ne - den le izin ver mi yor lar. Bu ra da ko şu lan tek şart, par ti leş me nin dev - le tin le hin de, emek çi le rin ise aley hin de ol ma sı dır. Ör ne ğin bir Avrupa'da Hit ler, Mus so li ni, Sovyetler'de emek çi ler adı na da ol sa Stalin'in ger çek leş tir dik le ri olu şum lar dev le te ege men ol du lar. Türkiye'de genç Türk bur ju va zi si, baş lan gıç ta çok te kel ci bir bi çim - de dev le te sa hip ol mak ve onu bağ naz ca kul lan mak zo run day dı. Za - yıf olan dev le tin bir kaç par ti ye mü sa ma ha gös te re cek gü cü yok tu. Bu ne den le de sağ lık lı bir par ti leş me ye fır sat ve ril mez. An cak da ha son ra ka pi ta list te mel ge liş tik çe ve çe liş ki ler yo ğun laş tık ça par ti leş - me ih ti ya cı da ar tar. Top lum da özel lik le be lir gin ola rak par ti leş me ih ti ya cı 1946 'larda 1960 'larda ve 1970 'lerde ge liş ti. Böy le ce Türk par ti ci li ği bir aşa ma kay det ti. Bu te mel de Türk par ti ci li ği, her ne ka dar dev let par ti ci li ği ol mak tan kur tu la ma dıy sa da, gi de rek da ha be lir gin bir bi çim de sos - yal ke sim ler de or ta ya çı kan çe liş ki ler ve ya sos yal grup la ra (he nüz sı nıf di ye mi yo ruz) da yan mak zo run lu lu ğu nu his set ti. Bu se fer ge li - şen bur ju va sı nıf la rı ara sın da en iyi ben hiz met ede rim bi çi min de bir ya rış baş la dı. Bu nun bir so nu cu ola rak 1960 'lar son ra sın da Ada - let Par ti si, Cum hu ri yet çi Köy lü Par ti si, Tür ki ye Par ti si gi bi bir sü rü par ti doğ du. Bu ara da emek çi ler de de par ti leş me ça ba la rı gö rü lür. Tür ki ye İş çi Par ti si bu ça ba la rın bir so nu cu ola rak or ta ya çı kar. Bu, par ti leş me ola yın da ye ni bir dö ne mi ifa de eder 'larda CHP iki ye bö lün müş ve bu dar ta ban lı bir par ti leş mey di. 1960'lardan son ra ki sü reç te da ha ge niş ke sim le re da yan ma id di a sın - da olan bir par ti leş me söz ko nu su dur. Yi ne 12 Mart 1970 dar be sin - den son ra ki sü reç te ise, sos yal ta ban da ha ge niş tu tul mak zo run da ka lın dı. İlk de fa bu dö nem de dev let dı şı olan güç lü odak lar or ta ya çık ma ya baş la dı. Özel lik le sol, sos ya list ke sim de dev le te kar şıt lık te me lin de halk tan, iş çi-köy lü den bah se den akım lar doğ du. Bu akım lar ken di le ri ni giz li bir par ti ola rak ilan et ti ler. CHP ken di ni bu or ta mın so lun da bul du. Ece vit ön der li ğin de ken di ni bü tü nüy le dö - nüş tür dü ğü nü id dia eden bir ko nu ma gel di. Ne den? Çün kü ge li şen sos yal ya pı ve ya pı da ki ge liş me ler, fark lı çı kar lar or ta ya çı ka rı yor. Bu ye ni du rum par ti le rin ni te li ği nin de ğiş me si ne yol aç tı. Ni te kim bu çı kar la rın tem si li adı na iri li ufak lı bir çok par ti doğ du 'lere doğ ru gel di ği miz de bu par ti leş me sü re ci bü yük bir kar - ga şa ya yol aç tı. Par ti ci lik, ne re dey se dev le tin ba şı nı yi ye cek ti. Dev - le te hiz met et me si ge re ken par ti ler dev le tin ba şı na be la ola cak lar dı. Bu na bir de emek çi le rin ha zır lık sız ve pek de cid di tak tik le re da - yan ma yan çı kış la rı da ek le nin ce kar ga şa da ha da art tı. Bu du rum kar şı sın da ken di si ni en güç lü bir par ti gi bi ör güt lü tu tan dev let (bu - na or du par ti si di yo ruz) mü da ha le et ti. Za ten Türkiye'de her za man te mel par ti or du par ti si dir. Dev let teh li ke ye gi rin ce, bu par ti işe el ko yar. Ni te kim 1980'de yi ne öy le bir du rum ya şan dı. Bu se fer ge ne - ral le rin sa ye sin de ku ru lan cun ta dev let el den gi di yor, par ti ci lik bü yük be la ol du, dev le te fay da ye ri ne za rar ve ri yor di ye rek kont rol al tı na al dı ve par ti le rin hep si ne de ya sak la ma lar ge tir di. Ne den? Çün kü, bu par ti le rin dev le tin ba şı na be la ol muş par ti ler ol du ğu nu söy le dik. Ta bii bu du rum da ulu sal-sos yal ge liş me da ha da yo ğun laş tı ğı için, bu sü reç par ti siz lik bi çi min de uzun sü re de vam et ti ri le mez di. Bu ne den le da ha 1980 'lerin or ta la rı na gel me den (ne ka dar de ne tim al tı na alı nır sa alın sın) bir sü rü par ti tek rar or ta ya çık tı. Bu par ti ler de fel se fe iti ba riy le dev le ti sa vun mak tan kur tu la mı yor du. Çe liş ki ler ora nın da fark lı gö rüş ler or ta ya çı ka cak ve bu da dev le te fark lı yan - sı tı la cak tır. Fa kat dev le tin bir li ği ve bü tün lü ğü nün sa vu nul ma sı hep si nin or tak nok ta sı dır. Mil le tin, ül ke nin bir li ği ne ve bü tün lü ğü - ne bağ lı yız ama, her sos yal ke si min çı ka rı fark lı dır şek lin de ha re - ket et me le ri de ara la rın da ki çe liş ki nin şid det len me si ne yol açı yor. Sos yal ke sim de dik le ri köy lü ler dir, iş çi ler dir, sa na yi ci ler dir, tüc car - lar dır ve ma li ser ma ye yi el le rin de bu lun du ran lar dır. İş te bu ke sim - ler, par ti ler de ki fark lı laş ma yı ve ara la rın da ki çe liş ki le rin kı zış ma sı - nı da be ra be rin de ge ti ri yor lar. Özel lik le emek çi ke sim ler, dü zen le kü çüm sen me ye cek dü zey de bir çe liş ki için de dir ler. Do la yı sıy la par - ti leş me için ge niş bir ze min söz ko nu su dur. Öte yan dan Kür dis tan, ye ni du ru muy la baş lı ba şı na bir par ti leş me ala nı dır. Kürdistan'daki par ti leş me, ide o lo jik dü zey de de ol sa 1975 'lerde baş la mış tır

24 Ağus tos Atılımı'yla bu da ha da üst bir aşa ma ya ulaş tı. Da ha ön ce ki dö nem de ise bi lin di ği gi bi Gü ney Kürdistan'a da ya lı ola rak ge li şen KDP par ti leş me si Türkiye'deki Kür dis tan par ça sı na yan sı yın ca ajan par ti leş me kar şı mı zı çı kı yor son ra sı Kürt le rin Türk so lun dan ko pu şu, Türk ağır lık lı par ti leş me le re bi raz yol açar. Fa kat bun lar ide o lo jik grup lar ol mak tan kur tu la maz lar. PKK bi raz da ha po li tik le - şe rek, 15 Ağus tos Atılımı'yla bi raz da ha as ke ri le şe rek Kürdistan'da en cid di bir par ti leş me yi or ta ya çı kar dı. Türkiye'deki par ti leş me ler güç lü sos yal te mel le re da yan ma ola - nak la rı nı sağ la ma dık la rı, özel lik le ha zi ne den yar dım ala rak dev le te olan hiz me te bağ lı ol duk la rı için ta ban sız li der par ti ler ve ya çı kar lar te me lin de bir bir le ri ne bağ la yan ke sim ler di ye bi le ce ği miz ni te lik te par ti ler oluş muş tur. Sı nıf la rıy la ta nış ma dık la rı için, ken di sı nıf ta - ban la rın dan ve te me lin den yok sun dur lar. Sı nı fın doğ ru ta nı mı nı yap ma ve yi ne sos yal ke sim le rin çı kar la rı nı ger çek te mel ler de prog - ram la ma ol ma mış tır. En önem li si de ken di kad ro su nu ve doğ ru ya - şam tar zı nı ya rat ma mış tır. Do la yı sıy la böy le bir par ti leş me de, ön - der li ğin ko nu mu da bun dan pek fark lı ol maz. Ör ne ğin bir ba kar sın ne re den gel di ği pek bel li ol ma yan bir li der or ta ya çık mış tır. Kim bi - lir, dev le tin bir aja nı ve ya MİT'in al la yıp pul la dı ğı bir li der dir. Böy - le bir li der lik, dev le tin im kan la rın dan ya rar la na rak bir ah bap-ça vuş - luk gru bu oluş tu rur. Sı nıf ve sos yal ke si me iliş kin doğ ru dü rüst bir de ğer len dir me si yok; bu na rağ men baş lar par ti ci lik yap ma ya. Ya or - du yan lı sı, ya güç lü ser ma ye yan lı sı, ya ulus la ra ra sı te kel ler ya da Ame ri ka yan lı sı bir pro je oluş tu rur. Bu pro je bir par ti ye dö nüş tü rü - lür. Böy le olun ca do ğal ola rak bu par ti ler ta ban sız ve ya bir an lam da da yan dık la rı sos yal ke sim le ri tam ifa de et me yen par ti ler ola rak kar - şı mı za çı kar lar. Fa kat bu na rağ men bü tün ulu sa hi tap et mek is ter ler. Yi ne dev le tin bü tün çı kar la rı ya nın da, emek çi le rin ve köy lü le rin de çı kar la rı na bağ lı ol duk la rı nı söy ler ler. Ta bii ki, bu tür bir par ti nin bü tün ulu sun, bü tün dev le tin ve bü tün sı nıf la rın par ti si ol ma sı müm kün de ğil dir. Bu çok çe liş ki li dir ve do la yı sıy la söz ko nu su par - ti ler de kar ga şa la rın art ma sı, bö lün me le rin ge liş me si ka çı nıl maz olur. Yi ne bu, en önem li bir et ken ola rak bu par ti le ri if la sa gö tü rür. Ger çek te ise bu sis te min da ha pü rüz süz iş le ye bil me si için ta ba nın emek çi ke si min ho mur dan ma ma sı, ken di çı kar la rı na sa hip çık ma - ma sı ge re kir. Ni te kim amaç la nan da bu dur. Çün kü eğer emek çi ler çı kar la rı na sa hip çık maz sa dü zen par ti le ri ve ya dev let par ti le ri al gü lüm, ver gü lüm ha va sıy la ik ti da rı bir bir le ri ne dev re der ve gö tü - rür ler. Bi li yo ruz ki, ta rih bo yun ca bu böy le sü re gel miş tir. Fa kat çe liş ki - ler art tık ça ve dev rim ci par ti ler dö ne mi de bi raz baş la yın ca on lar da ta ban dan zor la nı yor lar. Ta bii ki zor lan dık ça da CHP sos yal de - mok rat laş tım ve DP, AP de li be ral leş tim di ye cek ler. Do la yı sıy la bu, gi de rek sos yal ke sim le re da yan ma ih ti ya cı nı or ta ya çı ka rır. Bu - nun da ge çiş ti ril me si için ya la na da ya lı bir pro pa gan da cı lık baş la tı - lır. Bü tün bun la rı ken di le ri ni ayak ta tut mak ve ik ti da rı sür dür mek için yap ma ya ça lı şır lar. Bu par ti ler oy nan mak is te nen oyu nun ba sit araç la rı ol mak tan kur tu la maz lar. Fa kat gü nü müz de ki ye ni par ti leş me ler üze rin de du - rur ken, bu es ki par ti leş me le rin if las et me le ri nin en önem li bir ne de - ni ni Kürdistan'daki sa va şa bağ la mak ge re kir. Ör ne ğin Kürdistan'daki sa vaş ta PKK ne ye da ya nı yor? Hem emek çi, hem de ge niş yurt se ver ke sim le re da ya nı yor. Bu te mel de ulu sal çı kar la rı ka - dar top lum sal çı kar la rı da iyi gö rüp de ğer len di re bi len bir ha re ket tir. Ya ni ger çek an lam da bir par ti leş me yi tem sil edi yor. Hem ide o lo jiksi ya si çiz gi dü ze yin de, hem de pra tik, ör güt sel, ey lem sel dü zey de bu nu ba şar ma sıy la bir lik te, Türk par ti leş me si al lak-bul lak ol du ve - ya Türk par ti sis te mi iş le mez du ru ma gel di. Ne de ni açık tır. Türk par ti leş me si nin ger çek yü zü or ta ya çı ka rı la rak, bu sah te ni te li ğiy le iş le mez du ru ma ge ti ril di. Bu ne den le PKK bi çi min de ki bir par ti leş - me, Türkiye'de de par ti leş mek is te yen le rin dik ka te al ma sı ge re ken bir ör nek tir ve alı yor da. Ni te kim da ha dün Özal şu nu söy lü yor du: Par ti ler hal ka da yan mak zo run da, par ti ler hal kın çı kar la rı nı ko ru - mak zo run da... As lın da bun la rı be lir tir ken, TC par ti le ri nin ha va - dan par ti ler, ba lon par ti ler ve ya çok dev let çi, tek tek ki şi le re bağ lı olan, sos yal te mel le ri ol ma yan par ti ler ol du ğu nu iti raf edi yor. Çok açık ki, bu par ti le rin dö ne mi de so na er miş tir. Ye ri ne sos yal te mel le re da ya lı çok ger çek çi prog ram la rı olan bir par ti leş me ye ih - ti yaç var dır. Bu ger çe ği re ji min söz cü le ri de it ti raf edi yor. Bu ger çe

25 ği iti raf et ti ren ger çek, özel lik le son dö nem ler de bü tün par ti le rin mü ca de le mi ze yö ne lik al dı ğı ta vır la rın ye ter siz ka lıp so nuç ala ma - ma sı dır. Bu du ru mu bi raz da ha ya kın dan de ğer len dir mek ge re ki yor. TC par la men to sun da ki tar tış ma la rı bi li yo ruz. Yi ne Kür dis tan so ru nu - nun na sıl da ha iyi bas tı rı la ca ğı yö nün de ko pa rı lan fır tı na la rı da bi li - yo ruz. Demirel'den tu ta lım İnönü'ye, Ecevit'ten, Yılmaz'a, Erbakan'a ve Türkeş'e ka dar hep si her tür lü te rör e kar şı en iyi bir - li ği-bü tün lü ğü sağ la dı lar. Çok açık ki bu par ti ci lik tu tar lı bir par ti ci - lik de ğil dir. Eğer tu tar lı bir par ti ci lik ol say dı, en bü yük teh li ke ola - rak gör dük le ri te rör e kar şı bir lik ve bü tün lük çü po li ti ka la rı te me - lin de so nuç alır lar dı yı lı nın ba şın dan be ri bu po li ti ka da gü - ven le bir leş ti ler, ka yıt sız şart sız des tek ver di ler. An cak so nuç ta, PKK'ye kar şı ge liş ti ri len bu or tak ta vır TC'yi kur tar ma ya yet me di ği or ta ya çık mış tır. Hat ta bu nun da öte sin de, par ti le rin tüm mas ke le me ça ba la rı na rağ men dev le tin da ha faz la de şif re ol mak tan kur tu la ma - dı ğı gö rül müş tür. Bu pa ra van par ti ler, dev le ti ne sa vu na bil di ler, ne de bir dü ze ne so ka bil di ler. Eğer dev rim ci ör güt ve par ti ler ol ma say - dı, bu par ti ler bel li bir sü re da ha dev le tin ve tem sil et tik le ri ke sim - le rin çı kar la rı nı ko ru ya bi lir ler di. Ama tu tar lı bir dev rim ci çiz gi sü - rek li bu çı kar la rın üze ri ne gi der se, bu pa ra van par ti ler, bı ra ka lım dev le ti sa vun ma la rı nı, onun ba şı na be la ol mak tan bi le kur tu la maz - lar. De mek ki PKK'nin ge li şen doğ ru par ti leş me si, bu nun doğ ru ör - güt ve ey lem ci li ği kar şı sın da mas ke le ri ni sı yır mak zo run da kal dı lar. Bu da, söz ko nu su par ti le rin son de re ce ba sit ku rul duk la rı nı, pek hal ka, sos yal ke sim le re da yan mak la ala ka la rı nın ol ma dı ğı nı iti raf et me le ri an la mı na ge li yor. Her şey den ön ce PKK'nin or ta ya çı kar dı - ğı ger çek şu dur: Par ti leş mek için hal ka da ya na cak sın, bu nun doğ ru prog ra mı na, ör gü tü ne ve ey le mi ne sa hip ola cak sın. Tür ki ye so lu na, di ğer dev rim ci-sos ya list güç le re doğ ru par ti leş me üze ri ne söy le di - ği miz de bu dur. PKK ge liş me ya ra tan müt hiş bir par ti leş me ola yı - dır. Ne den Türk so lu nun kırk par ça lı par ti le ri or ta lık ta yok tur? Halk ger çe ği gö rü yor ve bun la ra PKK ör ne ği ni ve ri yor. Fa kat on lar da bu ye te nek yok tur. Bu ne den le hız la aza lı yor lar. Ka lan lar da ar tık if las bay ra ğı nı çek mek le kar şı kar şı ya kal mak tan kur tu la mı yor lar. Sol da du rum bu dur. Bu nun el bet te an la şı lır ne den le ri var dır. Çok so mut ola rak hal kın PKK gi bi bir par ti leş me yi ara dı ğı açık tır. Bun - la rın da ya şam tarz la rıy la, inanç la rıy la, ör güt ve ey lem bi çim le riy le güç lü bir par ti leş me yi ya ra ta ma ya cak la rı or ta ya çık mış tır. Bu nun da so nu tas fi ye ci lik tir. Ni te kim so lun son yıl lar da ki bü yük tas fi ye ci li ği de bu ne den le dir. Ya PKK gi bi ola cak sın ya da tas fi ye ola cak sın; ama olan tas fi ye ci lik tir. Bur ju va par ti le ri ne de ay nı et ki yi yan sıt tık. Par ti le şe cek sen PKK gi bi par ti le şe cek sin; ol maz san faz la de ğe rin ol maz ve dev let ta ra fın - dan da ezi lir sin. As lın da or ta ya çı kan da bu ol du. İş te güç lü par ti ler ANAP güç ten düş tü. Sos yal de mok rat lar da ki söz de bö lün me ler ne - den dir? Yi ne DYP, MÇP, RP gi bi ne ka dar par ti var sa hep sin de bir kriz, bu na lım, bö lün me ve eri me söz ko nu su dur. Ni te kim bur ju va ba sı nı bu nu her gün olduğu gibi açık lı yor. Bu nun ya nı sı ra ar tık hal - kın par ti le re il gi si nin kal ma dı ğı, hiç kim se nin me det um ma dı ğı be - lir ti li yor. Bu doğ ru dur. Çün kü bun la rın hal kın par ti le ri ol ma dı ğı or - ta ya çık mış tır. Bu önem li bir ge liş me du ru mu dur. Eğer bur ju va par ti le ri hal kı al da ta bil se ler di, bu on lar için önem li bir avan taj olur du. Özel lik le Kürdistan'da bu par ti ler ve dev let güç le ri et ki li ola bi lir ler di. Fa kat biz ya rat tı ğı mız par ti leş mey le bu na izin ver me dik. Bu par - ti le rin ar tık hal kı al da ta ma ma la rı ve hat ta ken di le ri ni bi le ko ru ya - ma ma la rı ne de niy le or du açık güç ola rak dev re ye gir di. Or du he - men hep si ne çe kil şu kö şe ye de di ğin de hep si nin çe kil me si, Türk par ti ci lik sis te mi nin na sıl if las et ti ği ni gös te rir. Ta bii bu nu bi zim yü rüt tü ğü müz mü ca de le or ta ya çı kar mış tır. Eğer mü ca de le mi zi ön - le ye bil se ler di, bu par ti leş me ler, sis te mi ken di ara la rın da ra hat lık la iş le te bi lir ler di. Fa kat doğ ru esas la ra da ya lı halk par ti si dö ne mi ni baş lat ma mız, bu nun Kürdistan'daki güç lü ör ne ği nin Türkiye'yi doğ - ru dan et ki le me si es ki mo del bur ju va par ti ler dö ne mi nin ka pan ma sı - na yol aç mış tır. Bur ju va par ti le rin de or ta ya çı kan son dö nem ler de ki kriz ler, de rin bu na lım lar ve ye ni ara yış lar, özel lik le PKK'nin Tür ki ye si ya si or ta - mı na yap tı ğı mü da ha le ler le ya kın dan bağ lan tı lı dır. Or ta ya çı kan ye

26 ni si ya si tab lo bu nun bir so nu cu dur. Dev let bu na ha zır ol ma dı ğı gi - bi, öy le bu nun kar şı sın da ye te nek li par ti ci lik ya da par ti ci ler de yok tur. Hep si dev let ten ulu fe al ma ya alış mış ni te lik te olan par ti ler - dir. Es ki den Ye ni çe ri par ti le ri var dı; pa di şah on la ra ulu fe da ğıt tı ğın - da, Çok ya şa pa di şa hı mız der ler di. Şim di ki par ti le rin de gö zü ha - zi ne de, ne ka dar pa ra ve rir di ye ve gör dük le ri yar dım kar şı lı ğın da Ya şa sın dev le ti miz di ye rek her gün par la men to da dev let için ade - ta dua edi yor lar. Eğer sis tem böy le sü rer se ne ala, fa kat bu böy le sür mez se ulu fe ci le re, çe ki lin kö şe le ri ni ze, asıl par ti, as ke ri cun ta par ti si ge li yor di ye cek ler. Ni te kim şim di asıl ik ti dar da olan as ker par ti si dir ve ya Mil li Gü ven lik Konseyi'dir. Za ten MGK'nin al dı ğı her ka rar emir ni te li ğin de dir. Bu par ti ler de bu na bağ lı kal mak zo - run da dır lar. MGK, ge rek ti ğin de par ti le re de ih ti yaç duy maz ve ken - di si nin al dı ğı ka rar la rı ken di si uy gu lar. Tür ki ye ger çe ğin de ya şa nan du rum bi raz böy le. Par ti le ri et ki le - yen dev le ti da ha iyi na sıl ya şa ta cak la rı nın tar tış ma sı nı ya pı yor lar. Özel lik le CHP'yi ye ni den kök lü bir şe kil de di rilt me ça ba la rın da bu ger çek kar şı mı za çık mak ta dır. Bu na de ğin me den ön ce HEP ola yı üze rin de dur mak ge re kir. Bi lin di ği gi bi sö mür ge ci dü zen, PKK'nin halk ta ar tan et ki si ni ba - raj la mak ve bir de ken di ara la rın da ki klik çe kiş me le ri ni le hi ne çe vi - re bil mek, özel lik le ANAP'ı bi raz teh dit eden SHP'yi za yıf lat mak için Özal'ın tak tik le ri ve bi le rek ve ya bil me ye rek de ol sa, SHP şo - ve niz mi nin Paris'teki Kürt kon fe ran sı na ka tıl dık la rı ge rek çe siy le bir grup Kürt mil let ve ki li ni tec rit et me si so nu cu HEP ola yı or ta ya çık tı. Özal bu nu de ğer len di rip Par ti le şir se niz dev let yar dı mı da ya pa rız de di. Özel lik le Kürt ler de ki si ya si uya nı şı bu ra ya ka na li ze et mek için bun la rın Kürt kim lik li ol ma la rı kul la nıl mak is ten di. Bu na teş - vik edi len bu mil let ve kil le ri, bi raz kit le için de tu tun mak is ti yor sak, özel lik le Kürdistan'da Kürt kim li ği ni ka bul et me miz ge re kir ; yi ne Kürt le rin de mok ra tik çı kış la rın dan dem vu ra rak, dev let bu na izin ve rir se ken di si için de iyi olur, bi zim için de, ak si hal de PKK her şe yi si lip sü pü re cek de di ler. Do layı sıy la bir HEP ola yı, dü zen açı - sın dan tu tar sa iyi olur man tı ğı na yol aç tı. Baş lan gıç ta ki çı kı şın esas ama cı buy du. Ken di le ri ne gö re ye ni çı ka cak bir Kürt çü lük ola - yı, hem PKK ön cü lü ğün de ki ra di kal halk dev ri mi nin ge liş me si ni ön ler ve hem de böy le ce Kürt iş bir lik çi li ği po li ti ka sın da ye ni bir dö ne me yol açar. Ula şıl ma sı is te nen amaç buy du. Ta bii, her şey dev le tin dü şün dü ğü gi bi ge liş mez. Özel lik le bu, PKK kar şı sın da müm kün de ğil di. Çün kü PKK bir sa vaş ör gü tü dür ve bu ze min le re yol açan da yü rü tü len bu sa va şın bir so nu cu dur. Kürdistan'da dev le ti kü çüm sen me ye cek dü zey de ge ri le ten bir par ti, HEP gi bi bir ola ya se yir ci ka la maz dı, kal ma dı da. Ni te kim ken di po tan si ye li ni, ken di gü cü nü HEP'e yan sıt ma ya ça lış tı. So nuç bil di - ği miz gi bi HEP'i dev le te de ğil, PKK'ye hiz met et me ye gö tü re cek bir par ti ko nu mu na ge tir di. Or ta ya çı kan bu so nuç te me lin de çe kiş - me baş la dı: HEP, PKK ör gü tü mü dür, yok sa dev let ör gü tü mü - dür? De di ği miz gi bi, düş man tak tik le ri her za man düş ma na hiz met et mez, bu nu mü ca de le be lir ler. Kim tak tik le ri dik kat li kul la nır sa ona hiz met eder. HEP ola yın da PKK ta ba nı nın yan sı ma sı böy le rol oy na yın ca, se çi me gir me si ne ya sak la ma lar ge ti ril di. Fa kat var olan bel li bir ta ba nı kap mak is te yen SHP, HEP'le se çim it ti fa kı na gir di. Ni ye ti de ği şik de ol sa bu na mec bur du. So nuç ta ise, bu se çim it ti fa - kıy la HEP tas fi ye ol ma dı, bi la kis par la men to ya yan sı ma şan sı nı el - de et ti. Bu te mel de PKK'nin po tan si yel gü cü ilk de fa dü ze nin hiç bek le me di ği, dev le tin tak tik sel de ol sa as la ka bul ede me ye ce ği bir bi çim de par la men to ya yan sı dı. HEP ar tık bu işin şe kil dü ze yin de bir ara cı ol du. Çok güç lü bir ör güt len me si yok tu, ama güç lü olan bir PKK po tan si ye li var dı ve bu ara cı kul la na rak, hat ta Özal ve İnönü'yü de kul la na rak par la men to ya yan sı dı. Bir İnönü'nün ama cı, kit le po tan si ye li mi zi erit mek ti, Özal'ın ise dev le ti kur tar mak tı. Yi ne baş ka ba zı la rı HEP için de ha re ket ede rek tek rar kol tuk kap mak ve ba zı iyi ni yet li yurt se ver ler de HEP ara cı lı ğıy la hal ka hiz met te me - lin de po li ti ka yap mak is te di ler. As lın da bu çer çe ve de bir ya rış baş la dı. HEP, hâlâ da so nuç lan - ma mış bir po le mik tar tış ma ko nu su ol du. Bu ra da gö rül me si ge re ken önem li nok ta, ye ni par ti leş me ler dö ne mi nin açıl mış ol ma sı dır. Yi ne PKK'nin yal nız HEP'te de ğil, bur ju va par ti le rin de de ya rat tı ğı kri zin ağır et ki le ri de rin le şe rek de vam et mek te dir. Kürdistan'daki kit le sel pat la ma bas tı rı la ma yın ca, De mi rel-inö nü 50 51

27 hü kü me ti nin al dı ğı ted bir le rin bu na gü cü yet me yin ce, dev le tin özel - lik le çok şey bek le di ği par ti le ri nin bü tün ça ba la rı if las la so nuç la - nın ca, bu ye ni tar tış ma lar ve ye ni ara yış la ra yol aç tı. Öy le sa nı yo - rum ki, ye ni baş la yan CHP tar tış ma sı dev let gü düm lü bir tar tış ma - dır. Dev let, cum hu ri ye tin ku ru cu su CHP'ye cum hu ri ye tin yı kı lı şı nı ön le mek zo run da ol du ğu nu da ya tı yor. Bu nun için de II. cum hu ri yet adı al tın da hal kın, emek çi le rin çı kar la rı baş ka tür lü ge çiş ti ri le rek, es ki cum hu ri ye tin yön tem le ri ne ye ni kı lıf lar ge çi ri lip ege men sı nı - fın çı kar la rı sağ la ma alın ma ya ça lı şı lı yor. Önem li olan iki sis tem ve ya iki cum hu ri yet de ğil içe rik tir. Fa kat CHP adıy la ye ni den pi ya - sa ya su nu lan tar tış ma as lın da dev le tin tec rü be li par ti si, kad ro la rı dır. Bu po tan si ye li tem sil ede cek ler, tu tun ca ya ka dar. Adı na II. cum hu - ri yet de dik le ri ye ni cum hu ri ye ti de prog ram laş tır mış lar dır. As lın da dev let bir de ği şi mi zo run lu gö rü yor. Baş ta mü ca de le miz ol mak üze re, ağır eko no mik so run lar, de mok ra si ve dış po li ti ka so - run la rı, cum hu ri ye ti kı lık de ğiş tir me ye, da yan dı ğı te mel po li ti ka la rı göz den ge çi re rek ye ri ne ye ni po li ti ka lar oluş tur ma ya ve bu po li ti ka - la rı uy gu la ya cak par ti le re ih ti yaç duy ma ya zor lu yor. De mek ki ye ni par ti leş me de di ği miz olay, çö kü şe doğ ru gi den 70 yıl lık cum hu ri ye ti kur tar ma yı amaç la yan bu ara yış lar dır. Bu ara yış - lar na sıl so nuç ve re bi lir? Özel lik le CHP'nin ku ru lu şu ger çek leş ti ri - lir se, ken di si ne ye ni bir prog ram oluş tur ma ya, ye ni bir mis yon biç - me ye ça lı şır, hat ta ge re kir se ken di si ne ye ni bir ad da ta kar. Böy le ce dö ne mi kur tar mak is ter. Sö zü mo na sos yal de mok rat la rı bir leş ti re - cek, de mok ra tik cum hu ri ye ti ge liş ti re cek, hat ta ulu sal so ru na da li - be ral yak la şa cak; ya ni bu na ben zer çağ daş ge liş me ler te me lin de bir prog ram la ken di si ni so mut laş tı ra cak tır. Her şey den ön ce bu yı kı lış dö ne min de cum hu ri ye tin es ki po li ti ka lar la kur tu la ma ya ca ğı nı kav - ra mış tır. An cak ye ni içe rik, ye ni po li ti ka lar te me lin de cum hu ri ye ti II. cum hu ri yet adı al tın da ya şa ta bi le cek le ri ne inan mış lar dır. Böy le bir an la yış ve yak la şım var dır. Bun lar, özel lik le ken di le ri ne sos yal de mok rat di yen ke sim ler dir. Bu da hal ka da yan ma yan bi rey sel bir sos yal de mok rat çı lık tır. Dev le tin bu en es ki sa hip le ri, dev le ti ye ni - den res to re et mek is ti yor lar. Bu açı dan da SHP ve DSP, şim di de CHP ay rı ay rı ola rak, dev let res to ras yo nu nun na sıl ger çek leş ti ri le ce ği so ru su na ce vap ara yı şı için de dir ler. Ba şa rır lar mı ve ya bu ça ba la rı tu tar mı? Bu on la rın bi - le ce ği bir iş tir. Fa kat bu tıp kı 1920 'lerin baş la rın da ol du ğu gi bi 1990 'ların ba şı ve 2000'li yıl la ra doğ ru gi der ken Tür ki ye Cumhuriyeti'nin çık ma zı nı gi der me, cum hu ri ye tin yı kıl ma dan ba zı re form lar la ta mir edi le rek öm rü nü uzat ma ve böy le ce onu kur tar - ma yı amaç la ma ça ba sı dır. Di ğer ge le nek çi DP, AP ve şim di de DYP gi bi par ti ler ben zer bir tar tış ma yı ya şı yor lar. Dev let bu par ti ler için de de ki lit len miş tir. Ya - ni dev let par ti ci li ği bun lar için de de ar tık if las et miş tir. Bu ne den le bun la rın da ye ni bir ön der li ğe ih ti yaç la rı var dır. İş te Ad nan Menderes'in oğ lu Ay dın Menderes'le baş la tı lan ara yış lar te sa düf de - ğil dir. Yi ne şu an da Özal'ın ye ni ara yış la rı ve ya ANAP'ın ge liş me - le re açık bir par ti ol du ğu nu, Me sut Yılmaz'ın bu nun önü nü kes ti ği ni söy le me si, öte yan dan DYP için de de ben zer tar tış ma la rın de vam edi yor ol ma sı şu nu gös te ri yor: Tı ka nan, çö zü len cum hu ri ye te ken di ta ri hi mis yo nu ge re ği bir çı kı şın yap tı rıl ma sı ge re ki yor. Bu na sa - ğın bir leş me si ve ya sa ğın ye ni bir ön der lik et ra fın da bir ara ya ge ti - ril me si de ni li yor. Ba şa rır lar mı ve ya cum hu ri ye ti kur tar ma ya on la - rın da gü cü ye ter mi? Gö re ce ğiz. Yi ne es ki MSP'nin de va mı olan Re fah Par ti si var dır. Bi li ni yor ki, bu par ti de top lum da güç lü olan di ni duy gu la rı kul la na rak cum hu ri - ye ti kur tar mak is ti yor. Bi raz an ti-ke ma list lik, bi raz an ti-si yo nist lik ya pa rak ve bu te mel de din mas ke si ni bir araç bi çi min de kul la na rak, Müs lü man hal kın duy gu la rı nı kul la na rak, hal kın duy gu la rı nı ör güt - le yip, dev le ti bir de bu yön den tak vi ye et mek ve güç len dir mek is ti - yor. Er ba kan ön cü lü ğün de ki Re fah Partisi'nin ama cı, özün de dev le ti din ve ya şe ri at yo luy la yık mak, ele ge çir mek de ğil, ter si ne çok is - tis mar cı bir tarz da di ni kul la na rak dev le te bu yön de bir ya ma vur - mak ve öm rü nü uzat mak tır. MHP ve ya MÇP de dev le tin ko ru ma ça ba la rı nı da ha de ği şik bir bi çim de yap mak is ter. En fa şist bir par ti ola rak, aşı rı Türk şo ve niz - mi ni aya ğa kal dı ra rak gö re vi ni ye ri ne ge ti ri yor. As lın da Tür ki ye par ti le ri nin tü mü nün fa şizm le bağ lan tı la rı var dır. Çün kü bun lar dev le tin par ti le ri dir, dev le tin de fa şizm le iliş ki si var dır. Fa şist özel

28 lik le ri ol ma yan par ti yok gi bi dir. Bu sol da da bi raz böy le dir. Dev - let çi ve ke ma list ol ma du rum la rı söz ko nu su dur. Fa şizm, ke ma lizm ve dev let iliş ki le ri, onun par ti sis te mi nin de sık sık fa şist du rum la ra düş me si ne yol açı yor. MHP-MÇP bu ko nu da en ka tık sız şo ven Türk par ti si dir. Türk ulu su her ulus tan üs tün dür, her kes bir lik ol - mak zo run da dır; Türk lü ğe kar şı du ran her şey im ha edi le cek gi bi bir şo ve nist yak la şı mı par ti leş tir mek is ti yor. Şim di MÇP de, RP de bir bu na lım için de dir. Ka tı bir şo ve nizm le ve sah te bir din ci lik le hal kı al da ta ma ya cak la rı or ta ya çık mış tır. Bi - zim de ne yi mi miz Kürdistan'da bu iki par ti yi de ta ban sız ha le ge tir - di. Türkiye'de de hem şo ve niz min ve hem de sah te din ci li ğin Türk hal kı nın çı ka rı na uy gun ol ma dı ğı nı or ta ya koy du. Bu te mel de bun - la rın bu na lım la rı de rin leş me gös ter di. Ör ne ğin RP'nin bu na lı mı se - çim dö ne min de çok so mut ola rak gö rül dü. Yi ne MÇP'deki bu na lım da bu dö nem ler de ge liş ti ve bu de rin le şe rek de vam edi yor. Kı sa ca bu na ben zer de ğer len dir me le ri sol par ti ler için de ya pa bi li riz. Bu par ti ler dev let par ti le ri de ğil, ama dev le tin ağır et ki si al tın da ol duk - la rı için, ken di le ri ni ye ni le ye me di ler ve so nuç ta tas fi ye ye git ti ler. Ör ne ğin bir Dev-Yol, yi ne bir sü rü ko mü nis tim di yen par ti le ri dü şü - ne lim. Sö zü mo na bun lar dev le te kar şıy dı lar, fa kat dev le ti ta nı ma - yan lar dı ve ya dev let le iliş ki le ri ke ma lizm çer çe ve sin dey di. Ke ma - liz min de ba şa rı sız lı ğı, ye ni al ter na tif ler üre te me yi şi, so nun da bu par ti le rin da ha sık bo ğaz olup ne fe siz du ru ma gel me le ri ne ve tas fi - ye le ri ne yol aç tı. Bu par ti le ri ya şa tan ke ma liz min di ri li ğiy di ve bu di ri lik kal ma yın ca ken di le rin den de faz la eser kal ma dı. Ye ni dö nem par ti tar tış ma la rı ve ara yış la rı ne so nuç ve re bi lir? Bir da ha mu ha fa za kar, hat ta fa şist bir par ti leş me ge li şe bi lir. Ni te - kim Tür keş ve Er ba kan çiz gi si gi bi yak la şım lar eğer sa ğı da ha iyi ör güt le ye bi lir ler se ve ya DYP için de de da ha iyi ör güt le ye bi lir ler se ge li şe cek olan da ha aşı rı sağ bir par ti leş me sis te mi dir. Çün kü bun - lar da ha ka tı dev let çi dir ler. Dev le tin im kan la rı nı da ha şo ven ce ve hal ka kar şı kul lan mak ta te red düt et me ye cek ler dir. Mi li ta rist ol duk - la rı için or duy la bü tün le şe cek ler dir. Ni te kim da ha şim di den bu yön - lü bir po li ti ka iz li yor lar. Ulus la ra ra sı alan için oluş tu ra cak la rı dış po li ti ka da yi ne sal dır gan la şa cak lar dır. As lın da böy le bir olu şum var dır. Bir ANAP'ta da bu na ben zer ta raf lar var dır. Ya ni bun la ra da - ha sağ cı, da ha şo ven, da ha mi li ta rist ve sal dır gan ka nat lar di ye bi li - riz. Tek bir par ti ha li ne ge le bi lir ler, gel me se ler de böy le bir ara yış sü rüp gi der. Da ha li be ral-de mok rat bir çı kış tan bah se di li yor. İş te CHP bu na aday ol du ğu nu söy lü yor. Baş ka aday lar da çı kı yor. Bir de mok ra tik Tür ki ye par ti si do ğa bi lir mi? Mev cut za yıf lı ğı göz önü ne ge tir di ği - miz de, dev le ti de mok ra tik bir te mel de ye ni den ör güt le yen bir par ti - nin doğ ma sı çok zor ol mak ta dır. Sağ ör güt len me kar şı sın da bur ju va sol ör güt len me nin faz la ge li şim gös te re me ye ce ği ni gö rü yo ruz. Eğer hal kın mu ha le fe ti bü yük ge li şim gös te rir se, bel ki bu na ula şa bi lir ler. Fa kat he nüz sa ğın güç lü ol du ğu ve hal kın mu ha le fe ti nin ise za yıf ol du ğu bir dö nem de bu eği li min ken di prog ra mı nı ha ya ta ge çir me si zor gö rün mek te dir. Fa kat bu na rağ men böy le bir bur ju va sol par ti - leş me ara yı şı ve tar tış ma sı ge niş le ye rek de vam ede cek tir. Eğer halk mu ha le fe ti ge li şir se, özel lik le bu nu is tis mar et mek için bur ju va sol par ti leş me ik ti dar ol mak is ter. Dev rim ci sol cep he de ha re ket li lik yok. Hal kın adın dan çok bah - se der. Hal kın or du su, hal kın se si, hal kın par ti si, bol bol hal ka da ya lı par ti leş me pro pa gan da la rı as lın da laf ta ka lı yor. Hal kı an la ma, hal kı ta ri hi, eko no mik, si ya sal, sos yal kim lik ola rak ye ni den ya rat ma bu par ti le rin dü şün ce ve si ya si çiz gi le ri nin çok öte sin de dir. Böy le bir du rum da ba şar ma ye te ne ği ni gös te re mez ler. Bu an lam da var lık la rı ile yok luk la rı bir dir. Da ha çok bi zim yön len dir mek is te di ği miz par - ti leş me ler var dır. Bun da bi zim te mel al dı ğı mız yak la şım ise, bu par - ti leş me le rin Tür ki ye ve Küdistan'a ne ge ti re ce ği, yi ne il le gal, le gal alan lar da na sıl so nuç ala bi le ce ği yö nün de dir. PKK'nin gü nü müz de dev le te kar şı en güç lü ha re ket ol du ğu bel li - dir. PKK ger çek ten mev cut par ti leş me gü cüy le TC'ye kar şı al ter na - tif çiz mek te dir. İde o lo jik ve si ya si çiz gi sin de ol du ğu ka dar, ya rat tı ğı ki şi lik iti ba riy le de tam TC zıd dı olan bir sis te mi ge liş ti ri yor. Bu gi - de rek TC'yi ge ri le ten ve bu te mel de ken di mo de li ni adım adım so - mut laş tır ma ya gö tü ren bir ha re ket ni te li ğin de dir. PKK da ha şim di - den TC'nin iç ve dış po li ti ka la rı üze ri ne bi rin ci de re ce de et ki de bu - lu nan bir par ti du ru mun da dır. Do la yı sıy la Tür ki ye ve Kürdis

29 tan'daki ye ni dö nem par ti leş me le ri üze rin de bü yük bir et ki le me de bu lun mak ta dır. Bu doğ ru dur ve gi de rek et ki si şid det len mek te dir. Bu ge liş me, so nuç ta na sıl di ğer par ti ler de ara yış la rı hız lan dı rı yor sa, tas fi ye ol muş sol cu luk ye ri ne hal kın öz gür lük par ti le ri ne, hal kın öz - gür leş me si ni esas alan par ti leş me le ri ne doğ ru bir atı lı mı da baş la ta - bi lir. En azın dan böy le bir ge liş me nin ob jek tif ze mi ni ni, ide o lo jik ve si ya si yan sı ma la rı nı or ta ya çı ka ra bi lir. Ni te kim HEP ola yı na yan sı ma böy le ol du. Za ten HEP'in hem Türk hem de Kürt halk la rı nın le gal alan da de mok ra si se çe ne ği ola - rak ge li şe bi le ce ği ol duk ça tar tı şı lı yor. Her ne ka dar bu tar tış ma lar tam bir bü tün lü ğe yol aç ma dıy sa da, HEP; Kürt hal kı nın si ya si le - gal plat form da des tek le di ği bir par ti dir. Hal kı mı zın ol duk ça bü yük bir ağır lı ğı var dır. Tür ki ye hal kı nın da ben zer de mok ra tik ke sim le ri bir le şe bi lir. HEP eğer bun da ba şa rı lı olur sa, Kür dis tan hal kı nın ulu - sal so ru nu nun da da ha faz la bas kı ya, zo ra da ya lı ol ma dan çö zü mü - nü ka bul eden, il ke edi nen, böy le bir si ya si mü ca de le yön te mi ni esas alan ge niş bir de mok ra si yi prog ram la yan, dü rüst dav ra nan, dev let çi bur ju va oyun la rı na alet ol ma yan, hal kın çı kar la rı nı esas alan, dev le tin hal ka kar şı bas kı la rı na en gel olan bir mü ca de le yi kök leş ti re bi lir. Bu nun ya nı sı ra kad ro laş ma da bir ör güt leş me ge re ği ola rak ka bul edil me li dir. Ge liş me ler bu yön lü dür ve biz bu na le gal alan da de mok ra tik halk par ti si ve ya or tak bir de mok ra tik halk par ti - si plat for mu di ye bi li riz. Da ha tam so nuç lan ma mış da ol sa, bu yön lü tar tış ma lar var dır. Çün kü halk la rın, azın lık la rın de mok ra tik öz lem ve çı kar la rı tam tes - pit edil miş de ğil, fa kat tar tı şı lı yor. Bu boş lu ğun her han gi bir bi çim - de mut la ka dol du rul ma ya ça lı şı la ca ğı söy le ni yor. Sa nı rım bu yön lü tar tış ma lar hız ka za na cak tır. 1990'ın son la rın da Kür dis tan hal kı nın, çer çe ve si ni zor la ya rak gü - cü nü yan sıt ma sı, Tür ki ye hal kı nın da ken di si ya si amaç la rı yö nün de ken di si ni bul ma sı na yol aça bi lir. Ve bu gi de rek Türk ve Kürt halk - la rı nın or tak la şa bir de mok ra tik par ti ay gı tı na da yol aça bi lir. Biz bu ko nu la rı da ha ön ce de tar tış tık ve çe şit li doğ ru yak la şım lar la net leş - tir dik. Özel lik le dev le tin fa şist ni te li ği göz önü ne ge ti ril di ğin de, halk la rın çı ka rı için sa de ce le gal bir par ti ile faz la et ki li olu na ma ya - ca ğı gö rül me li dir. Bu ne den le faz la bel bağ la na ma ya ca ğı gi bi her an re jim ta ra fın dan böy le bir par ti ka pa tı la bi lir de. Ni te kim HEP'e yö ne lik da ha şim di den ana ya sa mah ke me si ne ka pat ma is te ğiy le mü ra ca at edil miş tir. Dev let, hal kın de mok ra tik mu ha le fe ti ni te mel ala rak ge liş ti ri le cek bir araç ken di si için teh li ke li ol ma ya baş la yın - ca, ta bii ki ona ya sak la ma yı ge ti re cek tir. Ya ni eğer bu ara cı ken di si kul la na ma yıp çı ka rı nı gör mez se, her si ya si ha re ke te kar şı ol du ğu gi bi, bu tür bir si ya si ha re ke te de en gel çı ka ra cak tır. Fa kat eğer bu ha re ket, hal kın ön le ne mez, en gel le ne mez de mok ra tik ham le siy le güç ka za nır sa, dev let en azın dan faz la çe liş ki li ve ça tış ma lı or ta mın doğ ma ma sı için izin ver mek zo run da ka la bi lir. Bu nun ne de ni da ha acı ma sız so nuç lar la kar şı kar şı ya kal ma mak için dir. Ya ni ol du ğun - dan da ha kö tü bir du ru mu ya şa mak tan sa, de mok ra tik çö züm yol la - rı na im kan ta nı ya cak fır sat su na bi le cek par ti leş me le re an la yış la kar - şı lık ve re bi lir. Ger çek ten bu nu be lir le ye cek olan mü ca de le nin ge li - şim se vi ye si ola cak tır. Fa kat mev cut ko şul lar da dev rim ci so lun, özel lik le sos ya list ha re ke tin TC ya sa la rı na faz la gü ve ne me ye ce ği, il le gal par ti leş me le re baş vur mak zo run da kal dı ğı gö rü lü yor. Bir boş luk var dır. Özel lik le Tür ki ye hal kı nın se çe ne ği için dev rim ci bir par ti ye ih ti yaç var dır. Ken di ken di ni iş le mez du ru ma ge ti re rek tas fi - ye ol muş so lun du ru mu, ge rek TKP ge le ne ğin de ki sol ve ge rek se de son yir mi yıl da or ta ya sol ve ya sos ya list par ti et ra fın da ki bi le şim le - rin yet mez li ği de ğer len di ri le rek, bu nun ye ri ne ger çek ten hal kın ta - lep le ri ne, amaç la rı na ve çı kar la rı na bağ lı ola bi le cek par ti leş me ye güç ver mek ve ya böy le bir par ti leş me ara yı şı na ce vap teş kil et mek önem li dir. Tür ki ye için bir Dev rim ci Halk Par ti si de di ği miz par ti - leş me, bu te mel de ki bir tar tış ma ara yı şı na ce vap bul mak, böy le bir ama cı kar şı la mak ve ger çek halk se çe ne ği ni oluş tur ma ya güç ver - mek için dir. Ger çek ten Tür ki ye hal kı adı na, hem uzun, hem de kı sa va de de hal kın eko no mik, de mok ra tik ve hat ta kül tü rel dü zey de çı kar la rı nı tem sil ede bi le cek bir par ti leş me ye şid det le ih ti yaç var dır. An cak bu te mel de da ha ra di kal ve dev rim ci bir par tiy le bu boş luk dol du ru la - bi lir. Böy le ce PKK ör ne ğin de gö rül dü ğü gi bi hal ka da ya lı ol duk ça et ki li bir par ti leş me dö ne mi baş la ya bi lir. Böy le bir par ti leş mey le, 56 57

30 bü tün bur ju va par ti leş me oyun la rı ve var lık la rı bo şa çı ka rı la rak si li - nip sü pü rü le bi lir. Ay nı za man da bu na lım dan, yet mez lik ten ken di ni kur ta ra ma yan bir yı ğın iri li-ufak lı kü çük-bur ju va grup la rın da so nu ge ti ri le bi lir. Ni te kim bun la rın böy le bir te la şı da var dır. PKK ör ne - ği nin Türkiye'ye yan sı ma sı nı çok teh li ke li bu lu yor lar. Ön lem alın - ma sı ge rek ti ğin den bah se di yor lar. Evet, kırk par ça ya bö lün müş sol - da böy le bir te laş ya şa nı yor. Bun lar la bir lik te bur ju va par ti le rin de de böy le bir te laş var dır. Bu ra da bir ya nıl gı var dır. Geç miş pra tik le ri ni, par ti mo del le ri ni in ce le yip tar tış ma dan PKK gi bi bir gü cün ken di baş la rı na ge çe ce - ğin den çe ki ne rek bir te la şı ya şı yor lar. Bi zim ya şa dı ğı mız pra tik PKK tü rü dev rim ci bir mi li tan ör güt len me nin Tür ki ye hal kı nın bağ - rın da da ge li şe bi le ce ği ni gös ter mek te dir. PKK'de ya şa nan; ken di mo de li nin, mü ca de le tar zı nın böy le ol du ğu, ta ri hi böy le yo rum la dı - ğı, bu na da ya na rak prog ra mı nı, kad ro laş ma sı nı oluş tur du ğu amaç - la rı nı bu te mel de ger çek leş tir me ye ça lış tı ğı ve dev rim ci ya şam tar - zı nı tut tu ra rak çiz gi siy le ba şa rı lı ol du ğu dur. Yi ne Kür dis tan hal kı nı bu tür bir par ti leş mey le aya ğa kal dır dı ğı nı, dev let en ge li ni aşa rak onu ik ti da ra doğ ru gö tür dü ğü nü be lirt mek te dir. Ay nı ge liş me ne den Tür ki ye hal kı için de söz ko nu su ol ma sın? Var olan iri li-ufak lı ör - güt len me ler ne den hal kın de mok ra si öz lem le ri ni ger çek leş ti re bi le - cek bir par ti leş me yi ya rat ma sın lar? Halk ke sim le ri, azın lık lar ara sın da baş la yan tar tış ma lar var dır: Öz lem le ri, is tek le ri ol du ğu nu, PKK'nin gü cü nü do lay lı ola rak ken di ko şul la rı na yan sı ta cak la rı nı ve bu te mel de so nuç ala bi le cek le ri ni be lir ti yor lar. Top lum da böy le bir tar tış ma sü rüp gi di yor. Ni te kim il - le gal ko şul lar da bir par ti leş me ye PKK ye ni bir güç ver miş, bun da esin kay na ğı, ba şa rı nın mo de li ol muş tur. As lın da PKK'nin de des - tek le mek du ru mun da ol du ğu, ama da ha çok si ya si çiz gi ve tec rü be - siy le güç ver mek is te di ği bu yön lü ge liş me ler sü rüp git mek te dir. Önü müz de ki dö nem de bu ge liş me ler da ha da bo yut la na cak tır. Bu te mel de hem le gal dü zey de hal kın tem sil ci gü cü ge li şir ve hem de il le gal dü zey de halk adı na dev rim ci ra di kal par ti leş me ve onun ör - güt len me ve ey lem dö ne mi güç ka za nır. Böy le ce dev le ti re for mi ze ede rek kur tar mak de ğil, ter si ne onu bir halk dev le ti ne dö nüş tür mek yö nün de ge liş me ler ya şa na cak tır. Dev rim ci par ti ler an cak bu nu amaç lar lar sa, tu tar lı lık gös ter miş olur lar. Ni te kim hal kın dev le ti ne, hal kın cum hu ri ye ti ne, hal kın de mok ra si si ne yol açan tar tış ma lar, gö rüş ler ve bu nun prog ra mı ka dar, TC dev le ti nin ağır şo ve niz mi - nin, mi li ta riz mi nin ağır et ki si al tın da şe kil len miş tip ye ri ne de mok - rat, an ti-mi li ta rist, en ter nas yo na list ve mi li tan kim li ğe önem ver - mek ve bun da PKK'nin mi li tan tip çö züm le me sin den, onun ki şi lik pra ti ğin den esin le ne rek bu nu ce sa ret le so mut laş tır mak müm kün dür. Ya ni or ta ya çı ka rıl ma sı ge re ken par ti leş me, ay nı za man da bir mi li - tan tip olu şu mu nu sağ la mak an la mı na da ge le cek tir. Eğer Türkiye'de mi li tan tip olu şur sa, bu ra da dev rim ci par ti de ör - güt le ne bi lir. Ta bii ki, dev rim ci mi li tan tip kap sam lı çö züm le me ler te me lin de or ta ya çı kar. Bu çö züm le me ler ya pıl dık ça, hal ka bağ lan - ma nın yol yön tem le ri ge liş ti ril dik çe, bu ara da ey lem ve ör güt len me ge liş tik çe ye ni Türk ti pi ve TC ye ri ne halk cum hu ri ye ti al ter na ti fi bu mi li ta nın şah sın da ya ra tıl mış olur. Na sıl ki PKK'de mi li tan, ye ni top lum sal-ulu sal şe kil le ni şin oda ğıy sa, Türkiye'de mi li tan ye ni bir cum hu ri ye tin oda ğı ha li ne ge lir. Ger çek ten bu da TC şe kil len me si - ne kar şı Tür ki ye hal kı nın da ya na ca ğı bir çö züm dür. İş te gü nü müz Türkiyesi'nin si ya sal or ta mın da hem halk açı sın - dan, hem de dü zen açı sın dan önem le üze rin de du rul ma sı ge re ken nok ta lar bun lar dır. Sa nı rım bu yön lü tar tış ma lar, PKK'nin de et ki si al tın da gi de rek da ha da şid det le nip de vam ede cek tir. En önem li si de, PKK'nin bi lim sel sos ya liz me da ya lı ola rak Tür ki ye ger çek le ri ne böy le doğ ru dün ya gö rü şüy le çö züm ge tir me kte kat kı sun ma sı dır. Her şey den ön ce es ki den ya pı dı ğı gi bi par ti le rin dev le ti kur tar ma ya ça lı şan dü zen par ti le ri ol ma la rı na, ye ni ah bap-ça vuş la rın, çe şit li çı - kar çev re le ri nin ucuz par ti leş me le ri ne ze min su nan ko şul la ra son ve ril miş tir. Bu nun ye ri ne, is ter mu ha fa za kar, is ter ile ri ci ol sun ve is ter kar şı-dev rim ci ve ya dev rim ci ol sun, top lum sal ve ta rih sel ger - çe ğe doğ ru yak la şıl mak is te ni liyor sa, if las et miş gö rüş ler le, sah te par ti ci lik oyun la rıy la de ğil, da ha ra di kal, her şe yi ni or ta ya ko yan, dü şün ce de ol du ğu ka dar ey lem de de ra di kal ola bi len bir dö ne me ih - ti yaç var dır di yo ruz. İş te tar tış ma bu te mel ger çek ler ışı ğın da yü rü - tül me li dir

31 Ki mi si dev le ti mi böy le kur ta rı rım, ki mi si ye ni cum hu ri ye ti ilan ede rim ve ki mi si de hal kın dev le ti ni ya ra tı rım di yor. Ar tık bu on la rın bi le ce ği bir iş tir. Önem li olan PKK'nin be lir le ye ce ği et - ki dir ve ya Türkiye'yi ye ni bir çö zü me doğ ru zor la ma sı dır. Mev cut tı ka nık lık tan, bu na lım dan ye ni bir Tür ki ye na sıl do ğar, yi ne hal kın, bur ju va zi nin ve kü çük-bur ju va zi nin se çe ne ği na sıl ola bi lir ko nu la - rın da çö züm le me, tar tış ma ve so nu ca git me dü ze yin de ol duk ça kat - kı su nul muş tur. Her kes ken di si ne gö re de ğer len dir me ler içi ne gi ri - yor. Fa kat so nuç ta, kim sı nıf sal ol du ğu ka dar top lum sal-ulu sal dü - ze yi ger çek çi te mel de ya ka lar sa, amaç la rı nı doğ ru for mü le eder se, top lu mun önem li bir ke si mi nin çı kar la rı nı mi li tan ki şi lik le for mü le edip ör güt ler se ve bu nu ik ti da ra doğ ru gö tü rür se, o bir çö züm gü cü ola bi lir ve ba şar ma sı da müm kün dür. Kı sa ca bu son par ti ci lik tar tış ma la rı üze ri ne böy le ba zı ge nel de - ğer len dir me ler yap tık. Ama cı mız bu ko nu da da ha sağ lık lı bir kav ra - yı şa ulaş mak tır. Ta bii, özel lik le le gal alan da PKK'nin et ki le ri ni tem - sil et me id di a sın da olan lar da söz ko nu su dur. Bu ko nu ya da açık lık ge tir mek ge re ki yor. Ön ce lik le PKK'nin et ki si ni le gal dü zey de tem - sil et mek bü yük ye te nek is ter. Hat ta HEP bün ye sin de tem sil et mek da ha bü yük ye te nek is ter. Ni te kim PKK'nin or ta ya çı kar dı ğı de ğer - ler, öy le ko lay ko lay bur ju va oyun la rıy la yoz laş tı rı la bi le cek de ğer - ler de ğil dir. Ta bii ki, PKK'nin sa va şım ger çe ği bu du ru ma as la fır sat ver me ye cek özel lik te dir. Bu nun la, PKK'ye bağ lı ge li şen et ki le rin le gal dü zey de tem sil edil me ye ce ği ni söy le mi yo ruz. Ta rih sel ve top - lum sal açı dan böy le bir tem si le im kan var dır. Bu et ki le ri kul lan mak is te yen ler var dır. Böy le bir ro le so yu nan lar o ka dar ha zır lık sız, o ka dar ki şi lik siz ve o ka dar po li tik be ce ri den yok sun lar ki, yap tık la rı en değ me po li ti ka cı lık bi le, es ki bur ju va po li ti ka cı lı ğı, iş bir lik çi po - li ti ka cı lı ğı, kö şe kap ma ca lı ğı oy na ya rak ken di şah si çı kar la rı nı tem - sil et mek tir. Bel ki de far kın da ol ma dan, ken di yer le ri nin en baş ta ol ma sı nı ve mut la ka da ha iyi bir yer tut ma hak kı nı da ya tı yor lar. Bu gü dü le riy le, çok ka lıp laş mış ya şam tar zıy la ken di le ri ni bu du rum la - ra dü şür mek ten kur ta ra mı yor lar. Do la yı sıy la PKK'nin de mok ra si dü ze yin de ya rat tı ğı mü ca de le şan sı nı kö tü ye kul la nı yor lar ve hak kı - nı ve ri yor lar. Böy le ce ken di le ri ni de zor du ru ma dü şü rü yor lar. Ni te kim bu ko nu da sa de ce PKK'nin ön der li ğin den ve ya kad ro la - rın dan de ğil, halk tan da ge len ağır eleş ti ri ler var dır. Halk, bun la rın kim ve ya şam tarz la rı nın na sıl ol du ğu nu so ru yor. Özel lik le bu tür ki şi lik ve ya şam tar zın dan nef ret et ti ği ni söy lü yor. Açık tır ya ni, PKK'nin uyan dır dı ğı en ge ri halk ke sim le ri de bu ki şi lik le ri ara la - rın da gör mek is te mi yor lar. Şe hit le rin soy lu ka nıy la ya ra tı lan de ğer - le rin bun la rın eliy le böy le çar çur edil me si ni ka bul len me ye rek af fet - mek is te mi yor lar. Bu nun la bir lik te so run sa de ce bun la rın kö tü ni - yet li ol ma la rı da de ğil dir, bun la rın bu nun doğ ru bi çi mi ni ve tar tış - ma sı nı ge liş tir me den bu işe gi riş yap ma la rı dır. Adam ade ta ken di si - ni mal gi bi or ta yer de bul muş tur. Şim di ye ka dar kim onu sa tın al - mış sa onun ol muş tur. Ba ğım sız lık pers pek ti fi ni, yi ne hal kın de mok - ra tik se çe ne ği ni ya ka la ya bil me ve bu nun sa vaş la bağ lan tı sı nı gör - me, bu ko nu da Tür ki ye sis te min de ki boş lu ğu de ğer len di re rek ona uy gun yön tem ler le dol dur ma söz ko nu su de ğil dir. Bun la rın bir ya - şam alış kan lı ğı var dır, bu nu bir gün bi le fe da et mek is te mez ler. Do - la yı sıy la sü rek li prob lem li olan ve tar tı şı lan bir tip ol mak tan kur tu - la maz lar. Evet ge rek HEP ve ge rek se onun mil let ve kil le ri ne yö ne lik ba zı eleş ti ri le ri miz ger çek ifa de siy le böy le dir. Bun lar doğ duk la rın dan be ri cum hu ri ye tin ulu sal in kar cı or ta mı için de bü yü müş ler. Yi ne ta - ma men hal kım var mı, yok mu so ru su nun dı şın da ki bir ya şam da şe kil len miş ler dir. Öy le ulu sal ba ğım sız lık tır, öz gür lük tür ve bu nun si ya se ti dir, ide o lo ji si dir, hiç ya nın dan bi le geç me miş ler dir. On la rın ödü ko par bun dan. Fa kat gü nü müz de Kür dis tan kit le si sa va şa çe ki - li yor ve her şey de bu sa va şın et ki si al tın da dır. Bu nu gö rü yor lar ve ken di le ri de Kürdistanlı'dır. Ken di le ri nin de Kürt ol duk la rı nı söy le - ye rek, o za man bu et ki yi biz tem sil et me li yiz gi bi bir yak la şım içi ne gi ri yor lar. Ve o bil di ği miz le gal dü zey de ki Kürt çü lük or ta ya çı kar. Le gal Kürt par ti si olur mu, ol maz mı, bu tar tı şıl dı. Ay rı ca baş ka bi çim ler al tın da Kürt çü lü ğün ya pı lıp ya pı la ma ya ca ğı tar tı şıl - dı ve hâlâ da tar tı şı lı yor. Ger çek ten PKK'nin bü yük sa va şı mı göz önü ne ge ti ril me den, ken di ba şı na bu tar tış ma la rın hiç bir an la mı ol - ma dı ğı gi bi, bun lar ba şa be la ol mak tan ve hat ta sa va şın acı ma sız lı ğı için de ken di le ri ni kay bet mek ten öte ye gi de mez ler

32 Ör ne ğin bir Kürt par ti ci li ği, PKK'siz ve ya PKK'yi kar şı sı na al - ma sı du ru mun da ne fes bi le ala maz. PKK'yi kar şı sı na alır sa yer le bir olur. PKK'nin or ta ya çı kar dı ğı et ki le ri tu tar sız bir bi çim de kul lan - mak is ter se bi le yi ne aşı nır. Do la yı sıy la eğer le gal dü zey de bir Kürt de mok rat par ti si kim li ğiy le mü ca de le edil mek is te ni yor sa, her şey - den ön ce PKK'nin bü tün yön le riy le doğ ru kav ra nıl ma sı, onun sa va - şı mı nın et ki le ri nin doğ ru an la şıl ma sı ge re kir. Kürdistan'daki mü ca de le ger çe ği nin doğ ru kav ra nıl ma sı ka dar, TC sis te mi nin de iyi kav ra nıl ma sı ge re ki yor. Muh te me len boş luk lar ve za yıf lık lar var dır. Bu nun iyi de ğer len di ril me si önem li dir. Hat ta re ji min ken di si de bel ki le gal bir olu şu ma ih ti yaç du ya bi lir. Ya ni her şe yi kör şid det için de kay bet mek ten se, de mok ra tik bir Kürt se - çe ne ği ni en azın dan bir tar tış ma plat for mu ola rak dü şü ne bi lir. Ta bii ki, re jim böy le bir adım at maz sa bi le, bu ölüm dür; olur bun lar, çün - kü ey lem ya pı yor sun. Bun la ra kat la nıl ma lı dır. Öy le bir ge liş me nok ta sı na ula şı lır ki, Kürt ler le Türkiye'nin me se le si ba rış çıl, de - mok ra tik bir bi çim de hal le di le bi lir. Bu da bir mü ca de le an la yı şı dır, bir par ti ça lış ma sı de mek tir. İş te bu nu ger çek leş ti re bi le cek ye te nek te adam çık mı yor. Bu ko - nu da en azın dan bi zim par ti leş me ça ba mız ka dar bir ça ba, us ta tak - tik sa vaş çı lık ge re ki yor. An cak ki şi lik bu na ya tı rı la rak, çok ör güt lü ve plan lı yak la şım sa hi bi olu na rak so nuç alı na bi lir. Bi zim en değ me ti pe bu ko nu da ne ka dar var olup ol ma dı ğı nı so - rar sak, onun hep yan sıt tı ğı, be nim kö şem da ha ne ka dar ge niş le ye - cek, ah bap çev re mi na sıl et ra fı ma ala ca ğım, sü la le mi na sıl öne çı - ka rı rım, çı kar la rım na sıl da ha bü yür, PKK'yi na sıl kul la na bi li rim, hal ka kar şı na sıl sah te kar lık ya pa bi li rim şek lin de ki yak la şım dır. En iyi si bu du rum da olur sa, bu de mok ra tik le gal ara cın so nuç alı cı tarz da de ğer len di ri le me ye ce ği açık tır. Ni te kim sağ lık lı de ğer len di ri - le me di ği de gö rü lü yor. Le gal alan la rın bu şe kil de kul la nıl ma sı terk edil me li dir. Özel lik le Türkiye'deki kar şı-dev rim ci lik, fa şizm ve yi ne li be ra lizm, de mok ra - si ko nu la rı üze rin de net leş mek ge re ki yor. Her şey den ön ce ça lış ma dü ze yi ni ya ra tan te mel ör güt le me tar zı gö rü le bil me li ve bu na bir şey ler kat ma dü rüst lü ğü gös te ril me li dir. Ya pı la bi le cek bir şey var sa, bu yet kin bir ça bay la ger çek leş ti ril me li dir. PKK ile dost luk te me lin - de le gal dü zey de mü ca de le ver mek is te yen le rin de yap ma sı ge re ken bu dur. PKK'nin bü yük kit le po tan si ye li var dır; kit le si çok fe da kar bir bi çim de mad di-ma ne vi ola rak her şe yi ni or ta ya ko yar. Bu bi li ni - yor. İş te, ben dost luk po zis yo nu na gi re rek bu nu kul la nı rım yak la - şı mı nı çok teh li ke li bu lu yo ruz. Uya rı yo rum! Biz PKK'den bir ço ba - nı bi le ko par ma nın çok zor ol du ğu nu söy le dik. Ay rı ca PKK'nin bu de ğer ler için ade ta iğ ne ucu ile ku yu ka zar gi bi ça ba har ca ma sı söz ko nu su dur. Uya rı mız bu ne den le dir. Bu de ğer le re, hiç bir ça ba har - ca ma dan el ko yar san pe ri şan olur sun, hak et ti ğin son la kar şı laş mak - tan kur tu la maz sın! PKK'nin te mel de ğer le ri ne böy le ucuz ca, fe o dal ent ri ka lar la as la yak laş ma yın! Şim di den bu cid di uya rı yı ya pı yo ruz. Bu ba sı na da yan sı mış tır. Son ra, ne den bun la rın ken di ba şı na gel di - ği ni kim se söy le me sin. Ben PKK'nin dos tuy dum, ce za e vin de ki PKK'li tu tuk lu lar dan, yurt dı şın da ki ör güt le rin den onay al dım, ne - den ba na böy le ya pıl dı de ni le ce ği ne, için de olu nan ya şam tar zı na ba kıl sın. PKK ken di si ni na sıl ya şa tı yor, onun mi li tan ya şa mı na sıl - dır? Bu iyi gö rül me li ve ders çı ka rıl ma lı dır. Bu ka dar de ğe ri yok tan var eden, ala ca ka ran lık ta ve bü yük ölüm al tın da ya şa ma ya güç ye ti ren ve ger çek le ri bu ka dar ka ran lık lar dan açı ğa çı ka ran bir ha re ke ti, bun la rın kü çük ka fa sıy la izah et mek müm kün de ğil dir. O açı dan böy le ga fil ler or ta ya çı kı yor. Bu ga fil le - rin PKK'nin de ğer le ri ne çok kö tü ce bu laş ma ma la rı ge re ki yor. Tek rar tek rar uya rı yo rum! Bu ga fil ler ken di tu tum la rı na bu şe kil de de vam eder ler se, ke sin - lik le bek le me dik le ri bir bi çim de ken di son la rı nı ge ti rir ler. Tu ha fı - mı za gi den de bu şe kil de ki bir ser se ri leş me ola yı dır. Her şey kan la ya ra tı lır ken, her şey acı ma sız iş ken ce al tın da kur ta rıl ma ya ça lı şı lır - ken, bu bay la rın bu na çok ucuz ca kon mak is te me le ri ka bul edi le - mez. Kürt le rin ön de ri ol duk la rı nı söy le ye rek mil yon la rı ce be in di ri - yor lar. Bun la ra ya çok ah lak sız, ya çok çıl gın laş mış, ya da de lir miş de mek ge re ki yor. Ne olur lar sa ol sun lar, bun la rın yer le bir edil me si ge re ki yor. Bi ze söy len me di, as lın da Par ti Önderliği'yle aram iyiy - di, izin de al mış tım de yip ne be ni, ne de ken di le ri ni al dat sın lar. Unu tul ma ma lı dır ki, biz de de ğer ler uğ ru na sa va şım şid det li dir. Bir 62 63

33 ku ruş pa ra nın, bir par ça onu run, bir iti ba rın, hal kı mı zın bir ai le si nin ve ya her han gi bir et ki nin ya ra tıl ma sı çok acı ma sız mü ca de le or ta - mın da sağ la na bil miş tir. Bu ko nu da her ke se dü şen gö rev, sa de ce ve sa de ce bu de ğer le re de ğer kat mak ve mad di-ma ne vi ola rak bu de - ğer le rin hiz me tin de ol mak tır. Bu yak la şım bi çi mi esas alı nır sa, ken - di le ri ne hür me ti miz olur ve bü yük de ğer ve ri lir. Zor du rum lar da sa - hip de çı ka rız. Fa kat bu de ğer le rin şe re fi ne la yık ol ma dık la rı hal de, sa hip çı ka cak la rı hal de, sa hip çı ka cak la rı nı söy le yip de bun la rı ken - di ki şi sel ya şam la rı için kul la nır lar sa ken di el le riy le ken di fer man - la rı nı yaz mış olur lar. Kim se uya rıl ma dı ğı nı söy le me sin. Söy le dik le ri miz, uya rı la rı mız çok açık tır. PKK, sı ra dan bir dos ta bi le her şe yi har ca ya cak ka dar yü ce bir ha re ket tir. Bir ya nıy la PKK böy le bir özel li ği ta şır ken, di - ğer ya nıy la da ken di de ğer le ri ni çok kö tü bir tarz da çar çur ede cek ki şi yi ise sağ gö zü bi le ol sa or ta ya çı ka rıp ez mek ten çe kin me yen bir ha re ket tir. 17ağustos1992 SİVAS KAT Lİ A MI ÇÖZÜM SÜZ KALAN REJİ MİN GER ÇE Ğİ DİR Sivas kat li a mı, kema list sol dema go ji ci le rin ve reji min ger çe ği - dir. Kürdistan'da ulu sal kur tu luş müca de le si nin derin leş ti ği, olduk ça da yoğun bir sava şı mı yaşa dı ğı ve gün de mi tama men işgal etti ği bir dönem de, müca de le mi zin geli şi mi ne kar şı lık top ye kün ola rak hal kı - mı zı kat li am lar la teh dit edi yor. Biz zat Genel kur may Baş ka nı bunu Diyarbakır'da açık la dı. Kat li am lar teme lin de aman sız bir yük len me her saha da görü lü yor. İşte bahar ope ras yo nu nu yaza taşır dık ve en kısa zaman da sonuç ala ca ğız. Bazı yer ler de canlı bırak ma ya ca ğız deni li yor. Sivil ve suç suz köy lü ler kur şu na dizi li yor, çok sayı da köy hara be ye çev ri li yor. İşte tam da böyle bir sal dı rı döne min de Sivas kat li a mı ger çek leş ti. En çok çar pı tı lan, başka türlü gös te ril me ye çalı şı lan bu olayı, Türkiye'nin ve Kürdistan'ın dev rim ve karşı-dev rim çatış ma sı nın teme lin de ele almak en doğ ru su dur. Zaten bunu dost da, düş man da bili yor, söy lü yor, yazı yor. Bütün sorun la rın kay na ğın da her gün yük selt ti ği miz müca de le miz yer almak ta dır. Bütün geliş me le ri belir le yen temel nokta da müca de le miz oldu ğu na göre, Sivas'taki bu geliş me yi de savaş ger çe ği miz teme lin de ele almak gere kir. Ama 64 65

34 bura da ayır te di ci olan bazı yön ler var dır. Bir yan dan şeri at çı lar deni li yor, öte yan dan da Sünni-Alevi çatış ma sı deni li yor, ile ri cigeri ci kav ga sı biçi min de yaf ta lar vuru la rak bu olay anla tıl ma ya çalı şı lı yor. Her ne kadar bu iki lem ler le ger çe ğin bazı yön le ri gös te - ril mek iste nil se de, olay, düzen le niş, haya ta geçi ri liş ve sonuç la rı iti ba riy le fark lı dır. PKK önder li ğin de ki dev rim ci sava şı mın ve ona yöne lik kont rge - ril la sava şı nın diya lek ti ği ni, kar şı lık lı geli şi mi ni sıkı ca göz den geçi - ren ler bilir ler ki, sürek li gün dem sap tı rıl ma ya çalı şı lır. Yapay gün - dem ler oluş tu ru la rak, top lum geliş me le rin dışı na, başka kanal la ra kana li ze edi le rek, hafı za kay bı na uğra tıl ma ya çalı şı lır. Böy le ce kit - le le rin gerek özel savaş tan kopu şu ve gerek se ulu sal kur tu luş sava - şı na olum lu yak la şı mı engel len me ye çalı şı lır. Bun lar özel savaş yön tem le ri dir ve sıkça uygu lan mış tır. Müca de le tari hi mi ze bak tı ğı - mız da, bunun sayı sız örnek le riy le kar şı la şı yo ruz. Hatta biraz daha geri ye git ti ği miz de, biz ulu sal soru nu temel bir sorun ola rak orta ya koy ma ya çalış tı ğı mız zaman Türk sol cu la rı, şimdi ulu sal soru nun zama nı değil dir, biz dev rim yap tık tan sonra Kürt le ri tanı rız ve bazı hak la rı düşü nü rüz diyor lar dı. Bura da dik kat edil me si gere ken önem li nokta, asıl soru nun ört bas edil mek isten me si dir. Aslın da soru nun o zaman da kilit bir sorun oldu ğu nu, biraz düşü nen ler bilir - di. Ama şimdi bu, düşü nül mek ten de öteye, çok yoğun yaşa nan bir savaş ger çe ği dir. Bugün kış kır tıl ma ya çalı şı lan şeri at çı lık veya laik lik objek tif ola - rak bu biçim de gün de me gele cek bir sorun değil dir. Dik kat le ince - len di ğin de, ulu sal kur tu luş müca de le mi zin dine yak la şı mı çok anlam lı ve doğ ru dur. Bu konu da bir bro şür de dile geti ri len görüş ler, hal kı mı zın dini duy gu la rı nı bilim sel temel de izah edi yor. Hatta İslam dini nin ve genel de de din le rin baş lan gıç ta ki olum lu rol le ri ne, dev rim ci özle ri ne değer biçi yor ve bun la rın içer di ği eşit lik, ada let, özgür lük, anti-emper ya lizm gibi husus la ra dik kat çeki li yor. Yine dinin günü mü ze taşı rı la cak olum lu yön le ri neler dir ve yak la şım nasıl olma lı dır biçi min de ger çek çi bir yak la şım da gös te ri li yor. Hal - kı mı zın ağır lık lı dini kesim le ri, dini duy gu la rı na, düşün ce le ri ne değer veren par ti mi ze yük sek değer biçi yor ve etra fın da bir le şi yor - lar, olduk ça da etki li bir güç olu yor lar. Tam da bu nok ta da yapay tari kat la rın çığ gibi oluş tu rul du ğu nu ve en son sahte Hiz bi kont ra dedi ği miz dev let kay nak lı bazı çıkış la rın, kat li am türü ne ağır lık veren bir yön tem le müca de le mi ze daya tıl dı ğı nı ve İran İslam dev ri - mi nin de bazı olum lu etki le ri ni, Hiz bul lah adını kul la na rak bize karşı kul lan mak iste dik le ri ni açık la dık. Milli Sela met, yeni adıy la Refah Partisi'nin Kürdistan'daki hal - kın dini duy gu la rı nı nasıl istis mar etmek iste di ği, 12 Eylül'de nere dey se Kürdistan'da birin ci parti hali ne geti ril me ye çalı şıl dı ğı bilin mek te dir. Aslın da düze nin ken di le ri ne ver di ği bir görev oldu - ğu, Kürdistan'da kema liz min artık kabul edi le mez ve olduk ça teş - hir-tec rit edil di ği açık tır. Bunun yeri ne Refah Par ti si tarafından din kul la nı la rak dol du rul ma ya çalı şı lı yor. Türk özel sava şı kısa süre li de olsa, hal kın dini duy gu la rı nı istis mar ede rek, Hiz bi kont ra olu şu mu nu müca de le mi ze karşı çıkart ma ya çalış tı. Fakat bu teh li - ke daha sonra par ti miz tara fın dan ber ta raf edi lip teş hi ri ve tec ri ti sağ lan dı. Şimdi aynı yön tem le bu kez de Refah Partisi'nin öne çıka rı lıp dev re ye sokul mak isten di ği ni görü yo ruz. Hiz bi kont ra nın bir özel savaş aracı ola rak bir çok yurt se ve ri kat let me si par ti miz tara fın dan açığa çıka rı lın ca, bu kez dış İslam des tek li Refah Par ti - si dev re ye soku lu yor. Amaç, bir yan dan PKK'yi dar be le ye rek zayıf düşür mek, diğer yan dan sözü mo na TC'nin laik anla yı şı na karşı halk kit le le ri nin dini duy gu la rı nı istis mar ede rek, etkin bir güç hali ne gel mek tir. Böy le lik le hem sava şan iki güç ara sın da ucuz bir hesap la, çok sinsi ve plan lı bir süreç izle ye rek sıy rıl mak, hem de müca de le mi zin yarat tı ğı bir çok değe re kon mak hedef le ni - yor. Kürdistan'da PKK'nin, Türk özel sava şı tara fın dan geri le til - me si veya güç ten düşü rül me si duru mun da tüm den değer ler gas pe - di le rek, dev rim potan si ye li ni sözü edi len dış İsla mi des tek le dev - le tin hiz me ti ne çek mek amaç la nı yor. Hiz bi kont ra bunun önce si, Refah Par ti si de bugü nü olmak ta dır. Böy le lik le ulu sal kur tu luş sava şı mı nın doğru din yak la şı mı boşa çıka rıl mak istenil mek te dir. Tari kat örgüt len me le ri, Hiz bul lah ve en son Refah Par ti si gibi par ti le rin öncü lü ğün de ki Sivas kat li a mın da görül dü ki; Şeri at iste riz, Halk la ra özgür lük iste yen ler anti-şeri

35 at çı dır, dola yı sıy la Kürt ulu sal kur tu luş sava şı mı da şeri a ta karşı bir baş kal dı rı dır; Türk sömür ge ci li ği ne, kema list- faşist imha poli ti - ka sı na karşı değil, şeri a ta karşı değil; dola yı sıy la bütün din dar lar Kürt ulu sal kur tu luş sava şı mı na karşı çık ma lı imajı empo ze edil - mek isten di. Bu, tarih boyun ca uygu lan dı ğı gibi, yoğun bir şove niz - min (ki bu, din mas ke si altın da dır ve Osman lı tari hi boyun ca, hatta bütün yayıl ma dönem le rin de böy le dir) bu sefer Kürdistan'daki çok önem li bir aşa ma ya gel miş ulu sal kur tu luş müca de le si nin kar şı sı na çıka rıl ma sı dır. Yakın süreç te ki Bin göl eyle min den baş la yıp asker le - rin cena ze tören le rin de şove nizm şaha kal dı rıl dı. Bu yet me di, Sivas'ta tarih te görül me miş bir kat li am dayat tı lar. Hem de bir halk kat li a mıy la. Aydın lar için de uzun süre ve çok büyük bir tar tış ma ya yol aça cak bir kat li am dene me siy di bu. Yine ulu sal kur tu luş müca - de le mi zin yeni yeni ulaş ma ya çalış tı ğı Koçgiri'yi yoğun asi mi las - yon etki sin den kur tar ma ya yönel di ği bir zaman da böyle bir kat li am daya tıl dı. Bu kat li am tür le ri ni Malat ya, Adı ya man ve Maraş'ta çok gör dük. PKK'nin modern ulu sal kur tu luş çu yak la şım la rı bu alana gir di ğin - de, Maraş kat li a mı, yine Hamit Fendoğlu'nun Malatya'da öldü rül - me siy le baş la yan süreç gide rek tır man dı rıl mak iste ni yor du. O zaman PKK yeni yeni geli şi yor du. Sivas ve Erzincan'daki geliş me - ler bu anlam da yeni dir. Dersim'de git tik çe kök salan müca de le hızla Erzincan'a, gide rek Koçgiri'ye ula şı yor. Bu olduk ça önem li dir. Sivas potan si ye li ni de müca de le ye çek mek te oldu ğu muz bir süreç - te, bu kat li am pat lak veri yor. Şimdi kat li a mın geliş ti ril me sin de iki tara fın da kul la nıl ma ihti - ma li yük sek tir. Yani hem şeri a tı iste riz diyen le rin, (ki olduk ça ken di ni din dar Müs lü man sayan lar var dır) ve hem de ben lai kim, Ale vi yim, sol cu yum, diyen ler bu kat li a ma alet edil miş ler dir. Bun - lar fazla ayrış mış, bilim sel teme le otur muş yapı lar hali ne henüz gel - me miş ler dir. Fakat geliş me Sivas'ta böyle hızlı bir ayrış ma yı doğu - ra bi lir ve böyle bir durum orta ya çıka bi lir. Çünkü bir boş luk var ve bu boş luk dol du rul ma ya çalı şı lı yor. Tam da TC için pro vo ke edil - me si gere ken bir ortam söz konu su dur. Kaldı ki müca de le tari hi mi - ze bak tı ğı mız da, çok sayı da buna ben zer pro vo kas yon lar söz konu - su dur. Örne ğin Serhat'ta Aze ri ler kış kır tıl ma ya çalı şı lı yor, hep si ne silah veri li yor. Git tik çe kar şı mı za çıka rı lmak istenen bir durum yara tıl mak iste nili yor. Hakkari'ye gir di ği miz de aşi ret ler kar şı mı za çıka rıl mak isten di. Güney Kürdistan'da biraz etki li olma ya çalış tık, aşi ret çi-feo dal önder lik hızla Ankara'ya çağ rı la rak kar şı mı za dikil - di. En son Almanya'da 100 bini aşkın kit ley le tari hi bir yürü yüş yapıl dı, kar şı mı za aynı gün le re denk geti ri len Solin gen kat li a mı çıka rıl dı. Aslın da bunu yapan MİT ve kont rge ril la dır. Brüksel'de büyük bir yürü yüş yapıl dı, onun önce si ne de Möln cina ye ti denk geti ril di. Yakı lan lar, öldü rü len ler zaval lı aile ler dir. Sanı yo rum kira - lık adam lar bulu yor lar ve bun la rı kul la nı yor lar. Nite kim MHP'nin bu konu da ünü meş hur dur. Almanya'daki sağ cı lar la bir çok iliş ki le ri de var; satın almak zor değil. Kaldı ki orada her türlü insan var, sağcı olup olma ma sı da o kadar önem li değil dir. Bir bidon ben zin döküp yakı yor lar ve Avrupa'da kıya met kopa rı lı yor. Bizim yürü yüş - le ri miz ve tari hi gös te ri le ri miz böy le ce boşa çıka rıl ma ya çalı şı lı yor. İki büyük yürü yü şü mü zü böy le ce etki siz leş tir me ye çalış tı lar. Çok az kişi bunu far ket ti. Aslın da bunun la bir çok şeyi bir den yaka la mak iste di ler. Yani bir taşla bir kaç kuşu bir den vurma gibi bir hedef le ri vardı. Kürt soru nu git tik çe Avru pa gün de mi ni işgal edi - yor, onlar bu pro vo kas yon lar la soru nu gün dem den çıkar ma ya çalı - şı yor lar. Bu hükü me tin dışa yöne lik bazı poli ti ka la rı var. Git tik çe bu poli - ti ka la rı nı haya ta geçi ri yor lar. Maz lum Türk pozis yo nu yara tı yor - lar, Türk ler yakı lı yor, hatta PKK, sağ cı lar la bir lik te bu olayı yapa bi lir deni le rek, o bil di ği miz dip lo mat la rı nı, kont rge ril la yı hare ke te geçi ri yor lar. Sonuç ta bir bakı yor sun ki, Türk ler maz lum, Kürt ler teh li ke li imajı kar şı mı za çıkı yor. Türk unsu ru na puan top - la ya cak, Türk hükü me ti des tek top la ya cak ve böy le ce Avrupa'nın gün de mi ne giren Kürt soru nu gün dem den çıkar tıl mış olu na cak! Bun lar Avrupa'daki pro vo kas yon lar dan bazı la rı dır. Palme olayı da, Papa olayı da böy ley di. Avrupa'da buna ben zer bir yığın pro vo - kas yon geliş ti ril di. Daha önce Uğur Mumcu cinayeti, tam bizim le bir röpor taj yapıl dı ğı ve bütün kamu o yu nu ayağa kal dır dı ğı mız bir süreç te gün de me geldi. Yine 1988'de Milliyet'teki röpor taj yayın

36 lan dı ğın da; Özal'a sahte bir sui kast düzen len di ve gün dem sap tı rıl - dı. O yapay Bul ga ris tan mese le si, bu dış Türk ler mese le si, Bosna-Her sek Müs lü man la rı nın mese le si orta ya çıka rıl dı. Bir sürü yerde pro vo kas yon la rı var dır; hep si ni tek tek bura da açık la ma ya imkan yok. Mese le, PKK'yi zor duru ma düşür mek, ulu sal kur tu luş müca de le si ni tec rit etmek ve hükü me tin özel savaş poli ti ka la rı nı top lu ma benim set mek tir. İşte bu Sivas olayı da bunun en çar pı cı ve en vur gu la yı cı bir örne ği dir. Bunun la ula şıl mak iste ni len aslın da kap sam lı dır. Şimdi, Sivas'taki Ale vi ler Kürt tür; uzun süre kema liz min etki - sin de de kal mış lar dır. Biraz laik-solcu ayrı mı na da tabi tutul muş - lar dır. En önem li si de Sivas Kürt le rin den PKK'ye yoğun bir yöne - lim var dır; bu nokta çok önem li dir. Bu yıl nere dey se yöne li min en hızlı yaşan dı ğı yer le rin başın da Koç gi ri gel mek te dir. Buna Erzincan'ı, kıs men Malatya'yı da dahil etmek gere ki yor. Şimdi, dev le tin bunu pro vo kas yon suz bırak ma sı düşü nü le mez. Dola yı - sıy la bura ya yöne lik dev let fır sat kol la yan bir yak la şım için de bulu na cak tı. Pir Sul tan Abdal şölen le ri baha ne edil di. Nite kim her yıl şölen düzen le ni yor, oraya aydın lar gidi yor du. Bu Aziz Nesin mese le si de hayli dik kat çeki ci; yani ikide bir, ben pey gam ber tanı mam, bil mem Kuran tanı mam demiş se veya deme miş se bile, böyle piya sa ya yan sı tı lı yor sa, (ki bu Şey tan Ayet le ri kita bı - nın yayın lan ma sı duru mu da var) bunu kim dayat tı? Pro vo kas yon için çok uygun bir biçim de yayın lan dı, gün dem sap tı rıl mak iste ni - li yor du. Aydın lık gaze te si bunu düşün ce özgür lü ğü adı altın da da yap mak iste se, döne min temel tak ti ği nin bu olma dı ğı bili ni yor. Orta da özel bir kont rge ril la sava şı mı söz konu su dur. Bu konu da Aziz Nesin acaba kul la nıl dı mı? Kaldı ki, Sal man Rüşdi bile diyor ki; Benim Şey tan Ayet le ri kita bım pro vo ka tif çe kul la nıl mış tır. Bası na ver di ği demeç ler de Ben izin ver me miş tim. Bazı la rı kendi pro vo ka tif amaç la rı nı haya ta geçir mek için ben den haber siz yayın la dı lar diyor. Bu önem li dir ve dik kat çeki ci dir. O bile bunu far ke di yor, doğru bul mu yor ve kul la nıl dı ğı nın far kı na varı yor. Madem Sivas'ta Pir Sul tan Abdal şölen le ri nede niy le bu kadar cüret li bir çıkış yapa cak sın, o zaman ted bi ri ni al! Orada RP olsun, MHP olsun başka bir sürü sağcı grup var ve hepsi örgüt lü. Her an bu tip olay la rın olma sı için zemin var dır. Zaten Aziz Nesin'in ken - di si orada ve konuş ma da yapı yor. Tah rik edil me ye çok uygun bir ortam oldu ğu, dola yı sıy la bütün bun la rın ted bir le ri ni almak gerek ti - ği açık tı. Dev le te güven mi yor sa nız, ki güve nil mez de, o zaman kendi özel savun ma ted bir le ri ni zi alın. Bu da yok, tabii olan halk sanat çı la rı na olu yor. Böy le ce halk çı özel lik le ri olan aydın lar, sanat - çı lar sus tu ru la cak, halk sine cek, sözde şeri at çı lar da büyük bir güç kaza na cak tır! Bura da da bir taşla bir kaç kuş vuru lu yor. Bir yan dan şeri at çı lar, bir yan dan halk la ra özgür lük iste yen ler ayrı mı yapı lı yor veya Ale - vi ler ile Sün ni ler, Kürt ler le Türk ler, bütün bun lar böy le ce karşı kar - şı ya geti ri li yor. Kürdistan'da daya tı lan özel savaş sonu cu her gün onlar ca köylü kat le di li yor, onlar ca köy tah rip olu yor. Sivas ola yıy la bu kat li am lar gün dem den düşü rü le rek, orta mı yapay sorun lar la doldu ra cak lar! Ayrı ca Çil ler hükü me ti ne de biraz nefes aldır mış ola cak lar! Dik kat edi lir se, Çil ler, Müs lü man ülke le ri ne en büyük laik baş ba kan diye sunu lu yor. İşte şeri at teh li ke si ne karşı, bir de ulu sal kur tu luş sava şı mı za karşı laik baş ba kan, demok ra tik baş - ba kan imajı gerek çe len di ril miş olu yor. Batı'dan puan top la ya cak, Türkiye'de şeri at çı lar var ve dola yı sıy la Çiller'i des tek le ye lim, laik lik elden gidi yor deni lip, ordu ve bürokrat la rın des te ği sağ la - na cak ve böy le ce yeni hükü met etra fın da top la na cak, çözü len top - lum, ayrı şan top lum tek rar bütün le şe cek, böy le ce bu senar yo düzen len miş ola cak. Bu, koyu bir kema list yak la şım dır. Sanki kema lizm ve laik lik teh li ke dey miş gibi bir hava yara tı lı yor. Mev cut hükü me tin bu kat li am la iliş ki si gözar dı edil me me li dir. Vur gu lan dı ğı gibi, Tansu Çiller'in Müs lü man Tür ki ye diye slo gan ata rak, Doğru Yol Genel Başkanlığı'na yürü dü ğü nü bili yo ruz. Yine sözü mo na bir mil li yet çi gru bun ken di si ni destek le di ği (ki Sivas'ta kat li am yapan lar bun lar dır), bunun yanın da İnönü'nün laik oldu ğu, kema list oldu ğu söy le ni yor ama, aynı hükü met te bir le şi yor lar. Görü nüş te bir bir le ri ni kar şı lar, ama aynı poli ti ka yı, yani dev le ti ve dev le tin özel sava şı mı nı sür dür me yi esas alı yor lar. Gün de mi bu yapay olay lar la işgal ede rek, esas sorun olan ulu sal soru nu ört bas 70 71

37 etmek isti yor lar. Güve no yu nu da bu temel de aldı lar. Yine sahte istik rar çağ rı la rı yapı yor lar. Nite kim İnönü bunu ısrar la vur gu lu yor - du; Bize gerek li olan istik rar dır diyor du. Hem kat li a mı düzen le, hem istik rar iste. Yani kamu o yu nu bir hafta, bir ay oyala. Bu İnönü için çok önem li dir, çünkü ken di si iki ay idare etme si gere ki yor. İşte böyle bir kat li am buna epey zemin sunu yor. Kat li a mın bunun dışın da başka amaç la rı da ola bi lir. Tansu Çil - ler iyi bir laik tir, bu laik baş ba ka na karşı teh li ke ler var dır, dola yı - sıy la Batı alemi Çiller'i des tek le me li, çok teh li ke li şeri at çı lar la çev - ril miş durum da dır mesa jı yol lan mak ta dır. Aslın da ken di si şeri at çı - lar la bir lik te dir veya en azın dan kendi taba nı, taraf tar la rı böy le dir. Ama dış tan ABD, Avru pa des te ği ni almak için böyle bir laik görün - tü ye ihti ya cı var dır. Nite kim bu temel de des tek alma ya çalı şa cak lar - dır. İçe ri de ise, Müs lü man Tür ki ye slo ga nıy la bu geri ci, karşıdev rim ci kesim le ri ve kont rge ril la yı da yan la rı na ala cak lar dır. Böy - le ce İnönü ve Çil ler bir taşla bir kaç kuş bir den vuru yor lar. Bunun la da ken di le rin ce dev le ti kur tar mış olu yor lar. İşin bir yanı böy ley ken, diğer yan ı da halkı karşı kar şı ya geti ri - yor lar. Sal dı rı la rın tümü nün kötü niyet li oldu ğu nu söyleyeme yiz. Halk kış kır tı la rak sahte bir çeliş ki teme lin de aylar ca bir bi ri ne karşı diki le cek. Böy le ce orta mı kızış tı rıp halkı olum suz temel de tuta cak - lar. Hal kın ulu sal kur tu lu şa, dev rim ci sava şı ma kana li ze olma sı nı engel le me ye çalı şa rak, etki siz leş tir me yi hedef li yor lar. Ayrı ca aydın - lar da sin di ril miş olu yor. Bu kadar aydı nın kat le dil me si, aman bir daha git me ye lim, halka sahip çık ma ya lım, dev le te tapı na lım, polis - siz bir adım atma ya lım. Özgür lük müca de le si nin kar şı lı ğı çok ağır - dır, fazla ileri git me ye lim anla yı şı nı geliş tir mek ve böy le ce her zaman oldu ğu gibi aydın la rı dev le tin sığı na ğı na çekip, onla rı iste di - ği gibi kul lan mak iste mek te dir ler. Bu kat li a mın diğer bir amacı da budur. Yani amaç, aydın la rın son zaman lar da artan etkin li ği ni fren - le mek ve tek rar dev le te bağ la mak tır. Yine Kür dis tan'daki kat li am la - rı ört bas ede rek, dünya kamu o yu nun dik kat le ri ni sahte gün dem ler le ve ger çek leş tir dik le ri kat li am lar la çar pı tı yor lar. Bütün bun la rı bir araya getir di ği miz de, ne kadar hai na ne, karşıdev rim ci bir özel savaş yön te miy le karşı kar şı ya oldu ğu mu zu görü - yo ruz. Hiç şüp he siz olay daha kap sam lı ele alın dı ğın da, bu temel yak la şı mın daha da geliş ti ri le bi le ce ği açık tır. Türkiye'de orta ya çıka bi le cek her olayı biraz da bu temel de değer len dir mek gere ki yor. Örne ğin bir Boya bat gös te ri le ri de önce den ayar lan mış gös te ri ler - dir. Sözde bir sapı ğa karşı halk ayağa kal dı rıl dı. Ama top lum da bin - ler ce sapık var, bun la ra karşı en ufak bir kıpır dan ma yok. Ger çek te ise ser ma ye nin ken di si sapık tır, her türlü ahlak sız lı ğı geliş tir mek te - dir. Bu sapık lık yücel ti li yor. İşte Avrupa'daki yakma olay la rın da bu tür sapık lar kul la nı lı yor. Bunun la top lum ger çek çeliş ki ler den kopar tı lı yor, sahte çeliş ki ler etra fın da gale ya na geti ri li yor ve kontrge ril la ama cı na ula şı yor, başa rı kaza nı yor. Başka yer ler de de buna ben zer kat li am lar veya çar pı cı olay lar sah ne le ne rek, gün dem özel savaş tara fın dan götü rül mek iste ne cek tir. Bura da önem li olan, temel mese le le ri dik kat le değer len dir mek, temel görev ler den bir an bile uzak düş me mek, sürek li düze ne karşı, dev ri min safın da ger çek - çi ve yerin de, başa rı lı çaba lar için de olmak, ısrar la bunu takip etmek tir. Bir Aziz Nesin bile bunu dev let yaptı diyor. Yani zor da olsa, ger çe ği göre bi li yor. Yoksa yarım gün sonra poli sin oraya git me si anla şı lır değil dir. İste nil se, ora lar da kuş uçur tul maz, her türlü ted bir alı na bi lir di. Ama önem li olan, dev let için, yeni kuru lan hükü met için önem li bir yapay gün dem oluş tur mak tır. Dik kat le ri çok kri tik sorun lar dan, Kürdistan'daki kat li am lar dan uzak laş tır mak tır. Yine hal kı mı zın, Avrupa'da baş lat tı ğı büyük ham le yi boşa çıkar mak tır. Amaç, bütün bun la rı hükü me tin kuru lu şu etra fın da kenet len di rip, ona çıkış yap tır mak tı; olan da budur. Özel sava şın diğer uygu la ma la rı da var dır. Güney'deki güç le ri tek rar bize karşı dik tir me ye çalış tı. Yine Demi rel Suriye'ye, İran'a heyet ler gön der di. Mek tup yol la ya rak, PKK'ye kar şıt bir hava yarat mak isti yor. Diğer özel savaş yön tem le ri nin kul la nıl ma sı ise devam edi yor. Vahşi uygu la ma lar, şove nist gös te ri ler yap tı rıl mak ta, çeşit li ülke ler de gün dem sap tır ma la rı devam etmek te dir. Fakat en önem li si de Sivas kat li a mıy la ger çek ler en kötü şekil de kul la nıl mak isten miş tir. Ora da ki Ale vi lik, Pir Sul tan, Kürt lük aslın da dev rim ci - dir. Ale vi ler le Kürt ler özdeş tir, yine sol cu luk da özdeş tir. Pir Sul tan 72 73

38 da aslın da dire niş çi bir kişi lik tir. Ama öyle kötü sunul du ki, hem azın lı ğa düşü rül dü, hem de dire ne me me nok ta sı na geti ril di. Aslın da PKK, Pir Sultan'ı, Ale vi li ği, Kürt lü ğü, sol cu lu ğu kendi somu tun da bütün leş ti rip, Türk demok rat la rıy la da anlam lı bir bir lik te li ği geliş - ti rip, dev rim ci potan si ye li haya ta geçir mek ve ege men kıl mak duru - mun da dır. Hızla geli şe cek olan budur. Ama sap tı rıl mak, boşa çıka - rıl mak iste nen de budur. Tıpkı Malatya'da 1970 'lerde Hamit Fen doğ lu ola yıy la dev rim ci - li ğin ağır bir darbe yeme duru mu vardı. 20 yılı aşkın dır Malat ya geri ci li ğin, faşist le rin kuca ğı na terk edil di, yine Maraş kat li a mıy la Maraş bu duru ma geti ril di. Erzurum'un yine ben zer bir duru ma uğra tıl ma sı söz konu su dur. Bura lar Kürdistan'ın sınır nok ta la rı dır. Has sas böl ge ler dir, tari hi açı dan nazik yer ler dir. Henüz doğru dürüst alan la rın ken di ni savu na maz, örgüt le ye mez durum la rı da göz önüne geti ril di ğin de görü le cek tir ki, müca de le mi zin etki le ri bura - lar da sınır lan dı rıl mak iste ni li yor. Faşizm, din mas ke si altın da örgüt - len di ri le rek, müca de le mi ze karşı bu sınır kesim le rin de özel sava şa hamle yap tı rıl mak iste ni li yor. Yine bu sınır yöre le ri aynı zaman da Türk hal kıy la bir leş ti ri le rek, ortak bir anti- faşist cep he nin geliş ti ri - le ce ği yer ler dir. Bu, boşa çıka rıl mak iste ni li yor. Türk demok rat la - rıy la, hatta olum lu dini çev re ler le, dini dev rim ci temel de kul lan mak iste yen ler le veya böyle değer len di ren ler le geliş tir mek iste di ği miz itti fak lar var dır. Bu da boşa çıka rıl mak iste ni li yor. Böyle kap sam lı, amacı olan bir pro vo kas yon söz konu su dur. Tüm bun la ra karşı yapıl ma sı gere ken dev rim ci görev ler var dır. Dini ger çek le ri doğru temel ler de orta ya koy mak, halk la rı mı zın tari hin de dinin anla mı nedir, dinin olum lu içe ri ği nedir ve günü - müz de anti-emper ya list ve anti- faşist temel de halk la rın hak, ada let, eşit lik ide al le ri ne uygun ola rak nele ri söy ler? Bun lar, günü müz de ne anlam la ra gelir? Din halk lar için doğru bir anla ma nasıl sahip kılı na bi lir? Bunu doğru anla mak büyük önem taşı yor. Dini kendi karşı-dev rim ci emel le ri için kul la nan la rı doğru tanı mak gere ki yor. Kendi iğrenç sınıf çıkar la rı nı din per de si altın da kim giz le mek isti - yor? Dev le tin ve hükü me tin bu konu da yak la şım la rı nı anla mak ve gör mek gere ki yor. Sözde laik olan dev let, dini nasıl kul la nı yor? Hem de dinle ilgi si olma dı ğı halde. Yine laik olma dı ğı halde laik li - ği nasıl kul lan mak isti yor? Dola yı sıy la dev let, hükü met, kema lizm, laik lik konu la rı doğru kav ra nıl ma lı dır. Dev let hem dini hima ye edi - yor, hem laik li ğe sahip çıkı yor. Hem kema liz me sahip çıkı yor, hem dev let için de anti-kema list çev re ler sözde yara tıl mak iste ni li yor. Bütün bun lar dema go ji dir ve bu yön le ri iyi kav ra mak gere ki yor. Bunun yanın da Ale vi li ğin tarih boyun ca dire niş çi li ği ni, yine Kürt- Alevi iç içe li ği ni, yine ulu sal kur tu luş müca de le mi zin bunu en anlam lı biçim de bir leş tir di ği ni çok iyi gör mek gere ki yor. Öte yan - dan ile ri ci li ğin, dev rim ci li ğin, sos ya liz min Kürt-Alevi olgu suy la ancak hayat bula ca ğı nı, yaşa ma geçe bi le ce ği ni iyi gör mek gere ki - yor. Bu konu da bir lik te li ği iyi sağ la ya rak, halk la rın müca de le bir - lik te li ği ne ulaş mak, bu temel de bir ger çek li ği ısrar la vur gu la mak, hem iyi anla şıl mak ve hem de gerek le ri çok iyi yeri ne geti ril mek duru mun da dır. Bun lar önem li ger çek ler dir. Ayrı ca PKK'ye daya tı lan kat li am la rın nite li ği ni asla gözar dı etme mek gere kir. PKK'nin önder lik etti ği ulu sal kur tu luş sava şı - mı, yine Kürdistan'daki büyük altüst oluşu çok iyi değer len dir - mek gere ki yor. Bu arada kat li am la rı, Kürdistan'ı boşalt ma çaba - la rı nı, Erme ni kat li a mı nı bile geri de bıra kan yak la şım la rı iyi gör - mek, bu konu da temel görev le ri bir an bile gözar dı etme mek gere ki yor. Yine sahte demok rat lık, laik lik yak la şı mı çok iyi görül me li dir. Bu kav ram la ra doğru içe rik kazan dır mak kadar, müca de le için de sahip olduk la rı yere göre yak la şım gös te ril me li - dir. Eğer bütün bu konu lar da doğ ru lar yaka la nır, yan lış lar, dema - go ji ler, her türlü sap tır ma lar boşa çıka rı lır sa, dev rim ci görev le ri - mi ze doğru yak laş mış olu ruz. Bu temel de halk la rı mı za daya tı lan pro vo kas yon la rı, kat li am la rı boşa çıkar mış olu ruz. Böy le ce halk - la rı mı zın gün de mi ne eşit li ği, özgür lü ğü esas alan bir lik te lik ler, dev rim ci sava şım ve onun zafe ri sığ dı rıl mış olur. PKK bu konu da ısrar la doğ ru la rın aman sız takip çi si dir. Sade ce kav ra yış düze yin de değil eyle me, örgüt len me ye ve sava şa çek me nin de öncü gücü dür. Şim di ye kadar oldu ğu gibi bun dan sonra da bu konu da ki görev le ri ne sap tı rı la maz, vaz ge çi le mez, erte le ne mez bir biçim de sahip çıka cak tır. Halk la rı mı zın tarih boyun ca dini gerek le ri ne, 74 75

39 dire niş çi özle ri ne, eşit lik, ada let yan la rı na sahip çıka rak, dini art niyet - li kul lan ma anla yış la rı na karşı çıka rak ve sos ya liz min, demok rat lı ğın da doğru tem si li ni yapa rak, dev rim ci sava şı, özel sava şa, kont rge ril la - ya daya ta rak şim di ye kadar oldu ğu gibi, bun dan sonra da sonuç alma - ya çalı şa cak tır. Şim di ye kadar nasıl bütün oyun la rı boşa çıkar mış ve dev rim ci çaba la rı orta ma ege men ve başa rı lı kıl mış sa, bun dan sonra da aynı sı nı başa rıy la yeri ne geti re cek tir. Hiç bir pro vo kas yon ve gün - de mi sap tır ma giri şi mi halk la rı mı zın dev rim seçe ne ği ni ört bas etme ye, boşa çıkar ma ya yet mez. Esas olan dev rim dir, halk la rın eşit ve özgür bir lik te li ği dir. Zafe re doğru koşan dev rim ci sava şım dır. PKK ger çek li ği ni yakın dan bilen, özel sava şı ve onun her türlü uygu la ma la rı nı da anla mak ta zor luk çek mez ler. Ama bütün aydın - lar bunu bil mi yor, kamu o yu özel lik le bu konu da bilinç siz. Bize düşen, par ti mi zin ide o lo jik-poli tik çiz gi si ni daha geniş açık la ya bil - mek, örgüt le ye bil mek ve halk la ra mal ede bil mek tir. Aydın la ra, Tür ki ye hal kı na par ti mi zin ide o lo jik-poli tik çiz gi si ni taşır mak, büyük bir görev dir. Şim di den bu süre ce giril miş tir. Dola yı sıy la şove niz me geçit ver me me li yiz. Yine aydın la rın ulu sal sorun la, müca de ley le bir leş me le ri ne ağır lık ver me li yiz. Kat le di len le rin çoğun lu ğu halk sanat çı sıy dı ve önem li bir kısmı da Kürt köken li olup, ulusal müca de le ye sem pa ti de bes li yor du. Onla rı müca de le - mi zin şehit le ri ola rak anmak, ken di le ri ne sahip çık mak gere ki yor. Her ne kadar örgüt lü müca de le için de olma sa lar bile yük se len müca de le mi zin bir solu ğu olma ya aday dı lar. Biz bu temel de bun la - rı şehit ola rak değer len di ri yo ruz. Bun la rın, büyük bir kısmı hal kın dini duy gu la rı na, insa ni ger çek li ği ne say gı lıy dı lar. Pir Sultan'ın ken di si Alevi bir önder dir. Zulme, eşit siz li ğe karşı baş kal dır mış tır. Kat le di len bu sanat çı la rın büyük bir kısmı da Pir Sultan'la yücel - miş tir. Pir Sultan'ı yücel ten sanat çı lar, halk kah ra man la rı dır ve şaha det le ri kah ra man la rın şehit lik mer te be sin de dir, ken di le ri ni say gıy la anı yo ruz. temmuz1993 PKK'NİN KE SİN LE ŞEN ÖN CÜ LÜK RO LÜ KAR ŞI SIN DA EM PER YA LİZ MİN İŞ BİR LİK Çİ ÖN DER LİK ARA YIŞLA RI Kür dis tan ve PKK ger çe ğin de git tik çe gün cel le şen ba zı ge liş me - le ri de ğer len dir me ge re ği ni du yu yo ruz. De ği şik açı lar dan ba kıl dı - ğın da Kür dis tan ol gu su, ken di si ni da ha da gün ışı ğı na çı ka rıp po li - tik leş ti ri yor. Dev rim le kar şı-dev ri min çe kiş me si so nu cun da böy le bir ge liş me yi sağ la ya bi li yor. Ola yın ger çe ği de bu dur ve an cak böy - le ola bi lir. Ül ke ve hal kın, git tik çe yo ğun la şan dev rim le kar şı-dev rim iki le - min de ha yat hak kı bu la ca ğı or ta ya çı kı yor. Eğer za yıf lık la rı mü ca - de le yi yı ka ma ya cak, tü müy le ya şam dan si le me ye cek ka dar de ğil se ve yi ne ya şam ema re le ri öz gür leş ti re bi le cek ka dar güç lüy se, hiç şüp he siz dev rim ga la be ça la cak ve ül ke yi de, hal kı da ya ra ta cak tır. Böy le bir dev rim ci ge liş me, ül ke için de hal kı, dı şa rı da kom şu halk - la rı, dev let le ri ve da ha faz la ulus la ra ra sı ala nı, bir kav ram ve gi de - rek po li tik yak la şım ola rak dik ka te alın ma yı zor lu yor. Hiç şüp he siz bu nun, PKK'nin çı kı şıy la iliş ki si var dır. Te mel de böy le bir ön cü lük le, Kürdistan'ın bu ye ni du ru mu ve ya es ki ger çe ği ken di si ni ye ni den ka nıt la ma ya baş la dı. Yi ne en dik ka te de ğer bir hu sus, ge nel de Kür dis tan ve halk ger çe ği ka bul gör mek le bir lik te, 76 77

40 is te dik le ri gi bi ol ma sa da onun ön cü lü ğü çok ça tar tı şı lı yor ve ya ka - bul edil mek is ten mi yor. En bü yük en di şe ve kuş kuy la yak la şı lı yor. Hem de ye ri ne mut la ka ye ni bir ön der lik otur tul ma lı dır, Kürdistan'a al ter na tif bir ön der lik ge rek li de ni li yor. Al ter na tif ten kas tet tik le ri, PKK'ye al ter na tif tir. TC ve em per ya list ler böy le bir al - ter na tif ya rat ma ça ba sı nı he men her gün de ni yor lar. Bu ko nu da yo - ğun ca bir ara yış için de dir ler. Es ki iş bir lik çi le ri can lan dır mak is te - dik le ri, fa kat bun da faz la ba şa rı lı ola ma dık la rı da bi li ni yor. Ye ni bir ke si mi de ko lay ca or ta ya çı ka ra ma ya cak lar dır. Çün kü PKK ön cü lü ğü uzun bir sü re dir, özel lik le kü çük-bur ju va ke sim le ri - nin ola sı ön der li ği ni hem ide o lo jik, hem si ya si, hem pra tik ola rak dik kat le de ğer len di re rek bu na fır sat ver mi yor. Bu ko nu da çok ti tiz bir şe kil de ide o lo jik mü ca de le ile on la rın ger çek le ri ni or ta ya koy du ve et ki siz leş tir di. Ni te kim da ha 70 'lerde, si ya si-ide o lo jik mü ca de le - le riy le Kür dis tan ger çe ği ne la yık ol du ğu ye ri ve re me ye cek le ri, hat ta bir im ha yı ön le ye me ye cek le ri ka nıt lan dı. Bu te mel de PKK ön der li - ğin de dev rim ci se çe nek, ya ra tı cı sos ya liz min ışı ğın da pra tik te ya - şam bul du. Bu te mel de 1980 'lerin kur ta rıl ma sı ve 1990 'ların da za fe re doğ ru iler le yen bir doğ rul tu ya ta bi tu tul ma sı, kar şı-dev ri min en di şe le ri ni de rin den art tı rı yor. Bu nun bir so nu cu ola rak, ABD ve Avrupa'nın bir çok dev let le ri ne PKK'yi ken di ara la rın da, (es ki den hiç ak lı na ge - tir me dik le ri hal de bu gün ler de ne re dey se her bi ri si bir ma sa ku ra - rak) de ğer len dir me yo lu na gi di yor lar. Ken di çı kar la rı na gö re bir po - li ti ka be lir li yor lar ve onun iliş ki le ri ne ulaş mak is ti yor lar. Hiç şüp - he siz PKK çiz gi si ke sin ön der lik doğ rul tu su dur ve pra tik gü cüy le de ha kim güç tür. He men her sa ha da et ki li ol ma ya ça lı şı yor. Bü tün ted bir le re rağ men önü ke si le me di. Kit le bo yu tu git tik çe da ha faz la güç to par la ya rak, et ki si ni sür dü rü yor. As ke ri bo yu tu, ör güt sel leş - me si hat ta kül tü rel şe kil len me si, bü tü nüy le bu si ya si çiz gi nin et ki si ve ku man da sı al tın da ge li şi yor. Bu na kar şı lık il kel-mil li yet çi li ğin, eğer ba zı sö mür ge ci em per ya list dev let le rin des te ği ol maz sa, 24 sa - at bi le ayak ta ka la ma ya ca ğı nı, faz la ha yat bu la ma ya ca ğı nı her kes gö re bi li yor. Kü çük-bur ju va olu şum la rı ise, ay nı il kel-mil li yet çi li ğin has ta lı ğı ile sa kat lan dı rıl dık la rı için Kürdistan'ı doğ ru bir ide o lo jik, si ya si çiz gi ye ka vuş tur ma la rı ve bun da güç ol ma la rı çok zor dur. Dip lo ma si ye sı ğı na rak, ha zır olu şum la rı pa ray la, çı kar la ken di ne bağ la ya rak güç top la mak is ti yor lar. Bu da mev cut dev rim ci ge liş me kar şı sın da faz la ge liş me sağ la ya ma ya cak bir yak la şım dır. Her şe ye rağ men pu su da dır lar. Fa kat PKK ile iliş ki le rin de ne faz la uz laş mak - la so nuç ala bi li yor lar, ne de ça tış mak la. Son gün ler de em per ya lizm - le iliş ki le ri yo ğun laş tı ra rak, PKK'yi da ralt ma yı de ne di ler. Bü yük ih - ti mal le önü müz de ki gün ler de, bir yan dan dev let le rin ara cı lı ğıy la bas kı yı ge liş ti rir ken (ki bu na sö mür ge ci ler de da hil), on la ra da PKK ön cü lü ğün de olan bir dev ri mi dur dur mak is ti yor sa nız, bi zim - le iliş ki le ri niz hem si zi, hem de bi zi kârlı çı ka ra cak dü ze ye ge ti rir, PKK'yi bir lik te da ral tır sak fay da mı za olur bi çi min de bir yak la şım içi ne gi ri yor lar. Em per ya lizm le bu çer çe ve de iliş ki le ri gö tür mek is - ti yor lar. Böy le bir iliş ki ye doğ ru da iler li yor lar. Ba kın da ral ta bi li - riz si zi, zor la ya bi li riz, bu ko nu da dip lo ma tik gü cü kul la nı yo ruz, bi - zi de dik ka te alan, en azın dan ha yat sa ha mı zı açık tu tan bir çiz gi ye ge lin di ye ta vır lar ser gi li yor lar. Emek le ri ne da ya na rak de ğil, hiç emek sar fet me den ağa ba ba la rı mız var, on la rın hi ma ye sin de bi ze si ze ça lış ma dı ğı mız ve mü ca de le et me di ği miz hal de adam ve re cek - si niz di yor lar. Kı sa ca, pay is ti yor lar. Her bur ju va ha re ke tin yap tı ğı bu dur. Emek çi halk lar sa va şır, on lar pra tik he sap lar la bu nun üze ri ne ken di dün ya la rı nı ku rar lar. Bu, Fran sız dev ri min de de, Rus dev ri - min de de, İs lam dev ri min de de böy le ol du. Bü tün önem li dev rim le - rin hep sin de bu tür du rum lar gö rül dü. Kürdistan'da da bu nu de ni - yor lar. Bur ju va zi sa vaş ma dı ğı, ça tış ma dı ğı hal de da ha faz la adam is ti yor. Ba zı la rı nın dip lo mat lı ğı da bu an lam da teh li ke li dir. So yun - duk la rı ön der lik ifa de si, il kel-mil li yet çi lik son ra sı ön der lik tir ve eme ği nin, ça ba sı nın çok üs tün de bir alan, bur ju va ör güt len me si ve - ya cep he si pe şin de dir. As lın da bun lar ih ti ras lıy dı lar. Baş lan gıç ta da bu na ben zer ön der lik ler, he men her par ça da, il kel-mil li yet çi lik ten bo şa la cak ye ri dol du ra cak la rı nı sa nı yor lar dı. PKK'nin bu boş lu ğu dol dur ma sı on la rın he sap la rı nı al tüst et ti. Ya ni bir yer de on la rın bur ju va zi le hi ne yap mak is te dik le ri ni, biz halk adı na be cer dik. Em - per ya liz min ve sö mür ge ci li ğin PKK'den bü yük ra hat sız lık la rı, bun

41 la ra umut ve ri yor ve ken di le riy le ge liş tir dik le ri iliş ki ler de, PKK'yi da ral ta bi le cek le ri ne da ir gü ven du yu yor lar. Bu nu bi raz ge liş ti ri yor - lar da. Bu ko nu da bi raz da ha pra tik ve so mut du rum şöy le dir. PKK'nin ön der lik et ti ği Kür dis tan dev ri mi, bir lik ve so nu na ka dar öz gür lük çer çe ve si ni otur tu yor. Bun dan son ra gö rü le bi le cek olan ne ka dar ke sim var sa hep si ni gör mek le, on lar la si ya si gö rüş me yo luy - la, bir fe de ras yo na ka dar açık bir tu tum la (ki bu du ru ma ge li yor lar), bir sta tüy le dev rim den git tik çe uzak laş mış bir Kürdistan'ı ha yal edi - yor lar. Bir de em per ya lizm ve sö mür ge ci lik le de bi raz an la şa rak yi - ne iş gal bir lik le ri ni ya ra ta rak, bi ze kar şı bir ko num iş gal et mek is ti - yor lar. Özel lik le ba zı la rı bü yük ih ti mal le bi raz böy le yol al mak is ti - yor lar. Ya ni PKK'nin diz gin siz ve önü alı na maz çı kı şı nın bir çok çev re yi ra hat sız et ti ği ni bi li yor ve bu çev re le re he men ce vap teş kil edi yor lar. Bun lar PKK teh li ke si ni bi raz fren li ye bi li rim, ama siz de mut lak an lam da be ni des tek le ye cek si niz, di ye yak la şım la rı nı for - mü le edi yor lar. Ken di de yim le riy le Kürdistan'ı Che Gu e ve ra cı lık - tan, Ma o cu luk tan, si lah lı dev rim den uzak laş tı ra rak, söz de in san hak la rı ve si ya si çö züm le bur ju va de mok ra si si ni ge liş ti re rek, ba zı hak la rı el de ede cek ler. Bu tip ge liş me le re za ten so nu na ka dar açık - tır lar ve en çok da ba yıl dık la rı yol, bu çiz gi dir. Halk la faz la iliş ki si, yi ne hal kın des te ği ol ma mak la bir lik te, hal kın dev rim ci ör güt len - me si nin ve or du laş ma sı nın za yıf du rum da ol ma sı nı, ola ğa nüs tü zor - luk lar la kar şı kar şı ya bu lun ma sı nı ve bu nun ya nı sı ra em per ya liz min ar tan il gi si ni ve sö mür ge ci dev let le rin bu na ben zer yak la şım la rı nı fır sat bi le rek, çı kar la rı yö nün de kul lan mak is ti yor lar. Do la yı sıy la bu du ru ma es ki iş bir lik çi le rin tü müy le si lin me me si açı sın dan hem ih ti - yaç du yu yor lar hem de id di a lı olu yor lar. Dev ri min mu az zam zor - luk la rı nı da gö re rek, bu ko nu da sık sık dip lo ma tik ve si ya si ata ğa kal kı yor lar. Bu nu, PKK'ye da yat mak için de her yo lu de ni yor lar. Do la yı sıy la bu, çok kar ma şık bir si ya si du rum de mek tir. Kürdistan'da ön der lik ko nu sun da, bur ju va ön der li ğin hâlâ sa ha yı terk et me si şu ra da kal sın, zor luk la rı ve ba zı dış so mut du rum la rı de - ğer len di re rek, ge liş me sağ la mak is te ye ce ği çok açık tır. Al ter na tif ön der lik de dik le ri bu olu yor. Üze rin de ha rıl ha rıl ça lı şı yor lar. Ni te - kim em per ya liz min en son PKK'yi ya sak la ya lım ka ra rı nın al tın da böy le bir ön der lik sel yak la şı mın çok an lam lı bir rol oy na dı ğı nı be - lirt mek ge re kir. Bu ka ra rı bir lik te ge liş ti ri yor lar. Yi ne Türk ope ras - yon la rı nın ala bil di ği ne ge liş me sin de bu ön der li ğin pa yı var dır. Çün - kü, PKK ne ka dar za yıf la tı lır sa, ba na o ka dar alan açı lır di yor lar. Bu nu em per ya lizm le yap tır ma nın da et ki le ri kü çüm sen me me li dir. Ne ka dar di re niş za yıf la tı lır sa, özel lik le ge ril la ezi lir se ken di le ri ne o ka dar alan açı lır. Böy le ce em per ya lizm de bu nu, ken di si için son de re ce ha ya ti bu lu yor. Ger çek ten hiç bir ül ke de rast lan ma ya cak tür - den ka yıt sız-şart sız, çıl gın ca bir fa şist te rö rün de öte sin de her tür lü yön tem le, araç-ge reç le ope ras yon la rı des tek li yor lar. Gün ler ce sü - rek li uçak lar la, tank lar la, ton lar ca bom ba yağ dı rı lı yor, bin ler ce köy bo şal tı lı yor. Bu na rağ men tek bir se sin bi le çık ma mış ol ma sı, em - per ya liz min dev rim den ne ka dar kork tu ğu nu gös te rir. Çün kü çok iyi bi li yor ki, cid di bir dev rim le kar şı kar şı ya dır. Ken di sin ce bu dev ri - min bas tı rıl ma sı için de her yön tem mü bah tır. Bir yer de em per ya - lizm tav rı nı böy le ko yu yor sa, bu dev rim ci tu tu mun ne ka dar cid di bir teh li ke ola rak gö rül dü ğü nü de gös te rir. İş te bek len ti ler bu çer çe ve de dir. Türk dev le ti bas tır sın, do ğa cak so nuç la rı bur ju va zi le hi ne, em per ya lizm le hi ne, sö mür ge ci lik le hi ne de ğiş ti re bi li riz di yor, bu iş bir lik çi ler. İn san hak la rı yok, de mok ra si yok, TC Kürt le ri ezi yor ama bu on - la rın umu run da bi le de ğil. Bil me dik le ri, gör me dik le ri için de de ğil. Bu, mev cut du ru mun ken di çı kar la rı nı şid det le teh dit et ti ğin den dir. As lın da bir Kür dis tan mo de li ge liş tir mek is ti yor lar. Bu mo de li, da - ha 1990 'larda bi zi de kıs tı ra rak ge liş tir mek is ti yor lar dı. Gü ney Kürdistan'daki fe de re olu şum, bu nun ön adı mıy dı. Bu mo de li da ha da ör güt le yip bü tün Kürdistan'a yay ma ya ça lış mak, as lın da çok teh - li ke li bir olay dı. Em per ya lizm bu te mel de özel lik le Kürdistan'a di - rekt ya yıl ma yı he def le di. Böy le ce böl ge yi et ki le mek açı sın dan id di - a lı bir gi ri şim di bu. İş bir lik çi ön der lik de so nu na ka dar bu pla na yat mış tı. Ama bu mo del, PKK'nin ge liş tir mek is te di ği dev rim ci mo - del le ça kış tı. Güney'e da ya na rak, Kuzey'i bu mo del le ta mam la mak is te di ler ve ya bu mo del le Kuzey'i de de ne tim al tı na al mak is te di ler. Ni te kim Özal bu ko nu da ol duk ça da iler le me sağ la mak is ti yor du. Bu ye ni bir Kür dis tan po li ti ka sıy dı. Ama Özal bu nu ha ya tıy la öde

42 di. Ke ma list ler özel lik le bu ko nu da, çok sert dav ran dı lar. Bu mü ca - de le hâlâ so nuç lan ma mış tır. Türk dev le ti için de de bit miş de ğil. Gü - ney li güç le rin iş tah la rı da ka ba rık tır, ama bi zim dev rim ci mo de li - miz de az et ki li de ğil. Kuzey'i bu ge çen 3 yıl da, da ha faz la et ki si al - tı na al dı ğı gi bi, Güney'i de her an tü müy le et ki si al tı na ala bi le cek ni te lik te dir. Bu özel lik le ri ta şı yor. Gü ney hal kı nın da dev rim siz faz - la ya şam bu la ma ya ca ğı, gü ven li ği ni bi le sağ la ya ma ya ca ğı an la şı lı - yor. Her an Gü ney hal kı dev ri me güç lü ka tı la bi lir. Bu da ha ger çek çi ve ol duk ça önü açık bir ge liş me dir. Ama em per ya lizm de Çe kiç Güç va sı ta sıy la bu ge liş me yi dur dur mak is ti yor. Asır lık çe kiş me ler he men her gün ya pı lan bü yük ope ras yon lar, Gü ney Sa va şı ve bu na ben zer ye ni ye ni ham le ler, ge liş tir mek is te dik le ri Gü ney Kür dis tan mo de li ne ya şam ala nı bul mak için dir. Bu mo de lin tak tik iliş ki le rin den bah set tik. Bi zim ba ğım sız, öz - gür lük doğ rul tu mu za kar şı lık dev rim den uzak laş mış iş bir lik çi ler, es ki den oto no mi, ye ni dö nem de ise fe de ras yon di yor lar. Bu da iş - bir lik çi ni te lik te olan ve ya hal kın öz gü cü ne da yan ma yan bir fe de - ras yon, bü yük ih ti mal le laf dü ze yin de içi ne gir dik le ri bir doğ rul tu ve söy lem olu yor. Özel lik le Türkiye'nin ge rek Özal dö ne min de, ge - rek se hâlâ ba zı dev let içi odak la rıy la bir lik te, bu mo de li ge liş ti re bi - le cek le ri ni dü şü nü yor lar. Ara yış lar bit miş de ğil. Fa kat Türk dev le ti esas iti ba riy le bu mo de le gü ven duy mu yor ve ken di için de bu na ben zer yö ne lim le ri çok sert bir bi çim de ce za lan dı ra rak, dev re dı şı bı ra kı yor. Özel lik le ABD bu mo de li ya şat mak ta ıs rar lı. Güney'deki iş bir lik - çi li ğin tem sil ci li ği nin bu nok ta da ki bü tün id di a sı ve ça ba sı, yi ne Türkiye'ye de yak tı ğı ye şil ışık, PKK'yi te rö rist ilan et tir me yö - nün de dir. Ni te kim bu nu da TC Dı şiş le ri Ba ka nı Hik met Çetin'le bir - lik te yap tı lar. Avrupa'da PKK'yi te rö rist ilan et tir me gi ri şi mi, ke - sin lik le iş bir lik çi tem sil ci lik le Türk ha ri ci ye si nin ve hat ta dev le ti nin yo ğun iliş ki le rin den son ra ger çek leş ti. Bu nun kar şı lı ğı da, fe de re dev le te onay ver mek ti. İş bir lik çi tem sil ci li ğin fe de re dev le te onay kıl ma sı, PKK'nin Avrupa'da te rö rist ilan edil me siy le di rekt bağ - lan tı lı dır. Bu nu en üst te de ABD onay lı yor. Ama fe de re dev le tin onay lan - ma sı, her şe yin bit me si an la mı na gel mi yor du. Ör ne ğin eko no mik yar dım bek le ni yor du, yi ne iş bir lik çi ön der li ğin da ha faz la ta nın ma sı is te ni yor du. Bu ko nu da bek len ti ler kar şı lan ma dı ve hal kın bü yük ra hat sız lı ğı da ha da ge liş ti. Hat ta ken di ör güt ya pı la rı bi le ik na ol - mak tan uzak tı. Da ha faz la des tek le bu nu sağ la ya bi le cek le ri ni dü şü - nü yor lar ama bu da ger çek leş mi yor. Do la yı sıy la bü yük bir çık maz için de ve bu çık ma zı te la fi et mek için de iki de bir PKK ile it ti fak ya pı yo ruz de ni li yor. As lın da PKK ile 2-3 se fer it ti fak de ne me si, bu çık maz dan kay nak la nı yor. Eğer be ni des tek le mez se niz, ben de dev ri mi des tek le rim ve ya dev rim le it ti fak ku ra rım de ni li yor. 1990'da bu nu de ne di, bi raz ta viz al dı. 1992'de bu nu de ne di, yi ne bi - raz ta viz al dı. 1993'te de bu nu de ne me ye ça lış tı. Fa kat ba şa rı lı ol - mak şu ra da kal sın, git tik çe da ha çok sı kı şı yor. Onun dip lo ma tik atak la rı, şim di ken di si ni tec ri te doğ ru gö tü rü yor. Bu ne den le tek rar iliş ki ara yı şı için de dir. Bu yön lü gi ri şim ler le, il kel mil li yet çi lik em - per ya lizm ta ra fın dan des tek len mek te dir. Öte ta raf tan il kel mil li yet çi Bar za ni ön der li ği var, ama tek ba şı na du ru mu kur ta ra ma ya ca ğı da or ta da dır. Bu gün bir Bar za ni ön der li ği esas iti ba riy le tec rit tir. Ona da ya na rak ya pı lan po li ti ka ba şa rı sız lı ğa mah kum dur. Talabani'nin an lam bul ma sı ge rek biz den, ge rek se em - per ya list ler den ala ca ğı des te ğe bağ lı. Za yıf ko nu mu onu kul la nıl - ma ya doğ ru gö tü rü yor. Do la yı sıy la o da sı kı şı yor ve son de re ce ken di le ri açı sın da zor, ne fes ala maz bir du ru mu söz ko nu su olu yor. Bi zim açı mız dan iş ler bi raz da ha ra hat ge li şi yor. Çün kü kit le te - me li, ken di ken di ni bü yüt me ve öz güç le so nu ca git me im kan da hi - li ne gir miş tir. Ger çek ten öz güç eğer doğ ru bir çiz gi de ör güt le nir ve sa va şa çe ki lir se ta yin edi ci dir. Bu ay nen böy le et ki si ni sür dü rü yor. Ta la ba ni sö mür ge ci le re şu nu da his se ti re bi lir, ge lin bu na bir ça re bu la lım. Şim di bi zim için de şu nu di ye cek, Bak, mil let si zi te rö - rist ilan et ti, as lın da gi de rek da ral tı lı yor su nuz (dip lo ma tik alan da özel lik le) ül ke için de de ope ras yon lar çok yo ğun. Evet, es ki id di a - sı buy du. Bel ki bu nu ye ni den söy le ye bi lir. Fa kat o ka dar inan dı rı cı gel me ye cek. Bü yük ih ti mal le de dev rim ci se çe nek ye rin de ola bi lir, dev rim den umut kes me ye lim, si lah lar tek rar işe ya ra ya bi lir di ye - rek, böy le ce bi raz da ha dev rim le flört ede bi lir. Bü yük ih ti mal le de 82 83

43 bu se fer böy le ola cak. Bu nun bi zim açı mız dan iyi bir du rum, ya ni tak tik bir ma nev ra ol du ğu nu da unut ma mak ge re kir. Ama dev rim eğer ken di ni iyi bir ko num da, özen le da ya tır sa ve çok dik kat le yü - rü tür se, ke sin es ki dö nem ler le kı yas lan ma ya cak bir ya rar lan ma yı sağ la ya bi lir. PKK'nin iç ya pı sın da da bu na ben zer sağ yak la şım la rın çık tı ğı nı bi li yo ruz. Gü ney ala nın da dev ri mi ge liş tir me yi de ğil, sa ğa ya tır ma - yı esas al dık la rı nı ve do la yı sıy la Güney'de eğer dev ri me ka tıl ma çok güç lü ol ma mış sa, bu nun bi zim içi miz de ki alan tem si lin den kay nak lan dı ğı nı, en önem li bir ne de ni nin de bu ol du ğu nu şim di da - ha iyi an lı yo ruz. As lın da PKK ön der li ği, de ğil Kürdistan'ın Ku ze yi, Güney'i için - de de dev ri mi yay ma im ka nı nı ya rat mış tır, mev zi le ri ni kur muş tur. Fa kat PKK'yi tem si len ora da ki güç ler bu nu de ğer len di rip, ona gö re bir ya şam, mü ca de le tar zı tut tu ra ma dık la rı için, so nuç ala ma dı lar. Son de re ce il kel-mil li yet çi et ki len me le re açık, kuy ruk çu luk di ye bi - le ce ği miz yak la şım lar, sı kış mış lı ğın da ver di ği ra hat ya şam düş kün - lü ğü, Güney'de bil di ği niz gi bi, PKK dı şı ya şam, ça lış ma tar zı, sa ğa yat ma lar söz ko nu su ol du. Yok sa Gü ney şim di çok güç lü bir dev rim sa ha sıy dı ve he le son 3 yıl da mu az zam bir ge liş me yi ya şa mak iş ten bi le de ğil di. Ga fil ön der lik ve ya o ga fil tak tik ön der lik, bir tür lü ge rek le ri ön - gö rüp, ona gö re ken di ni ya tır ma ma, im kan ve ola na ğı de ğer len dir - me me, zor luk la rı ön gör me me yo lu na gir miş ve bil di ği niz bü yük ge - liş me ler den bi zi alı koy muş tur. Ya ni sa de ce iş bir lik çi li ğin ma ri fet le - ri ne bağ la mı yo ruz. Bi zim içi miz de ki yan sı ma la rı da sağ cı lı ğı kö - rük le di. On lar da ki sah te ya şam ve özen ti tut ku la rı nı, sah te ön der lik tut ku la rı nı ayak lan dır dı, güç len dir di ve dev rim hak et ti ği ge liş me yi bir tür lü sağ la ya ma dı. Ta bii bu na yö ne lik bi zim kap sam lı mü da ha - le le ri miz ol du. İş bir lik çi li ğin ge rek dip lo ma tik sa ha ya, ge rek Kür dis tan sa ha sı na yö ne lik bü tün ça ba la rı na kar şı, çok ye rin de ön der lik mü da ha le le ri ol du. Ger çek ten 15 yıl dır bu yö nüy le de bü yük bir çe kiş me var. İl - kel mil li yet çi lik, da ha 1975' ler den be ri baş lat tı ğı mız ide o lo jik-po li - tik sal dı rı, ya da sa vun ma sal dı rı sı, he men ay nı ta rih ler de or ta ya çı - kan bur ju va ön der li ği ne kar şı, kü çük-bur ju va ön der li ği ne kar şı, ide - o lo jik-po li tik sal dı rı ve sa vun ma sal dı rı sı gü nü mü ze doğ ru bü yük so nuç lar ver di. PKK ön cü lü ğü ke sin otur du. Hem de tar tı şıl maz bir ön der lik ha ki mi ye ti sağ lan dı. Bü yük ih ti mal le bu ön der lik, önü - müz de ki gün ler de ka bul gör mek du ru mun da. PKK'nin ide o lo jik, po li tik, ör güt sel hat ta ki şi sel ko num da da ka bul edil mek ten öte ye, on suz ya şa na ma ya ca ğı nı gö re cek ler dir. İl kel mil li yet çi lik de da hil, her tür bur ju va-li be ral re for miz mi, hat ta aşi ret grup çuk la rı eğer bi - raz bu ül ke de yer al mak is ti yor lar sa, tü müy le ha in ler ola rak dam ga - la nıp yok ol mak is te mi yor lar sa ve düş ma nın kla sik sö mür ge ci li ği ar tık ka la ma ya cak du rum day sa ve bu net çe or ta ya çık mış sa ya pı la - bi le cek olan, PKK'nin ön der li ği ni tar tı şıl maz ka bul et mek tir. PKK bü yük bir mü ca de ley le, ken di ni ta ri hi açı dan ka nıt la mış tır. An laş - mak ge re kir, uz laş mak ge re kir di ye cek ler. Şu an da bu nun be lir ti le - ri da ha yay gın. PKK ile an laş mak, uz laş mak da ha doğ ru de ni li yor. Ge rek Kuzey'de ge rek Güney'de böy le bir ge li şim da ha ha kim bir ge li şim ola bi lir. Ya ni PKK al ter na ti fi ön der lik ye ri ne, hat ta PKK'yi yok ede rek ye ni bir ön der lik or ta ya çı kar mak ye ri ne, PKK ile an laş mak en doğ - ru su dur di yen eği lim ler ço ğun luk ta dır ve doğ ru ola nın da bu ol du - ğu nu bi li yor lar. Ta ri hi açı dan ol sun, fi zi ki açı dan ol sun, ki şi lik açı - sın dan ol sun, PKK'yi tas fi ye et me nin ko lay ol ma ya ca ğı nı, ken di ni ol duk ça yü rü te bi le cek bir ka pa si te de ol du ğu nu, kal dı ki, bü tün ge - liş me le rin ger çek ya ra tı cı sı nın da bu ha re ket ol du ğu nu, bi raz yurt - se ve rim, bu ül key le, halk la il gim var di yen le rin hep si, ka bul et mek du ru mun da dır. PKK'nin de bu ko nu da sağ la ya ca ğı es nek lik bu şe - kil de gün yü zü ne çı ka bi lir ve ger çek leş me ye doğ ru gö tü re bi lir. Ki, olan da bu dur. İde o lo jik hat tın de vam et me si dir. Ör güt sel ted bir ler, özel lik le ge ril la nın ko nu mu nun sağ lam laş tı rıl ma sı, si ya sal cep he nin da ha da otur tul ma sı, le gal ala nın yi ne dol du rul ma sı sağ lan dık ça, bu di ğer çev re le rin de iliş ki ve ir ti bat la rı da ha uy gun bir ha le ge ti ri le - bi lir. Bü yük ih ti mal le 1994'te bu an lam da, Kür dis tan Ulu sal Kong re si ve Kür dis tan Ulu sal Mec li si, yi ne fe de re hü kü me tin dev ri me bi raz da ha hiz met eder ha le ge ti ril me si, ya ni Güney'in dev ri me bi raz da

44 ha bağ lan ma sı bir adım da ha iler le ye bi lir. PKK, ön cü ro lü nü ger çek an la mıy la iş le me ye, bu önü müz de ki dö nem ka vu şa bi lir. Bü yük ih ti - mal le bu nu ar tık em per ya liz me de ka bul et ti re bi lir. Şu an da ki ya - sak la ma lar, PKK'yi meş ru gör me me bi çi min de ki yak la şım lar, as lın - da kar şıt bir ge liş me yi de be ra be rin de ta şı yor, meş ru laş tır ma, iliş ki kur ma ve ken di çı kar la rı na en az za rar ve re cek bir tarz da tut makt - dır. Böy le bir ge liş me ye dip lo ma tik alan da ta nık ola bi li riz. Ama ta - bi biz bü tün bun la rı da dev ri mi ulus la ra ra sı laş tır mak ta kul lan ma yı bil me li yiz. Dev ri mi Kür dis tan içi ol mak tan böl ge sel leş tir me ye ve ulus la ra ra sı et ki si ni yay ma ya ça lı şa ca ğız. Gö rü lü yor ki, 1994'ü PKK ön der li ğin de, Kür dis tan ça pın da tam za fe re gö tür mek, hiç bir dö nem le kı yas lan ma ya cak ka dar im kan da - hi li ne gir miş tir. Bu nun ted bir le ri çok yön lü ge liş ti ri le bi lir. Da ya tı lan ak si so nuç ver miş tir. Ya ni PKK'nin tec rit li ği du ru mu nun tam ter si ne ge li şen bü yük ka bul gör me, ken di ni ha kim kıl ma ol muş tur. Sa de ce Kür dis tan için de ğil, gi de rek bu nu ulus la ra ra sı laş tır ma, ilk de fa bu den li ağır lık ta olan bir so run dur. PKK'nin bu son yıl lar da ki ge liş - me le ri bu nu sağ la ya cak ni te lik te dir. Ama yi ne ya ra tı cı fa a li yet ke - sin ge rek li dir. Her sa ha, ger çek ön der lik ça ba la rıy la, onun ya ra tı cı uy gu la ma la rıy la yü rü tü lür se, bu nun böy le ge li şe ce ği açık tır. Ya şa - mın her sa ha sın da PKK çiz gi si te me lin de yak laş mak, ona hak kı nı ver mek, onun hem ye ter li hem de us ta ca ça ba sı nı ser gi le mek, her za man ol du ğu gi bi, bu dö nem için da ha ha ya ti dir, da ha ge rek li ve be lir le yi ci dir. 12 MART DAR BE Sİ NİN 23.YI LI VE DEV - RİM Cİ Dİ RE NİŞ Çİ Lİ ĞE BAĞ LI LIK 12 Mart dar be si nin 23. yıl dö nü mün de böy le bir ça lış ma yü rüt - mek an lam lı dır. Bu dar be nin özel sa vaş yön te min de özel bir ye ri var dır 'lerin ilk de fa dü zen le ko puş ma te me lin de or ta ya çı kan dev rim ci di na mik le ri ne sert bir kar şı lık olan ve esas iti ba riy le o dö - nem le rin ge liş ti ri len ve bu nun çok önem li bir par ça sı olan Kür dis - tan kur tu luş mü ca de le si ne yö ne lik de çok ön ce den, da ha to hum ha - lin dey ken ezi ci bir dar be ve ya tas fi ye ça ba sı nı ifa de eden, dev rim ci genç lik ha re ke ti gi bi ik ti da ra yü rü me şan sı son de re ce za yıf olan, fa kat yol aç tı ğı de ği şik lik ne de niy le bir çok önem li ge liş me ye im kan ha zır la yan bu dev rim ci dö ne me kar şı plan la nan bir özel sa vaş dar - be si dir. Kal dı ki bi zim ha re ke ti mi zin de bu dö nem le rin ob jek tif te - me li üze ri ne yük sel di ği ni, dev rim ci genç lik ha re ke tiy le di rekt bağ - lan tı lar la bir lik te or ta ya çık tı ğı nı ve bu an lam da ye ni bir dö ne mi baş lat tı ğı nı göz önü ne ge ti rir sek, ay nı za man da böy le bir dar be bi zi ya kın dan il gi len di ren, mü ca de le mi zin or ta ya çı kı şı ka dar, onun ge - liş me si ni be lir le yen özel lik le re de sa hip tir. Dö ne min dev rim ci genç lik ör güt le ri ve hız la par ti leş me ye dö nüş - mek is te yen an la yış la rı an cak çok kı sa sü re li di re ne bil di ler. Ba zı la rı 86 87

45 kah ra man ca di re ne rek şe hit düş tü ler. Fa kat dü ze nin çok et ki li ge liş tir - di ği ted bir ler, özel sa vaş ta ol sun, pa si fi kas yon da ol sun, özel lik le de sap tır ma bi çi min de ki ge le ne ğe bağ lı yak la şım lar da ol sun, dev rim ci ha re ket ler bu da yat ma la rı aşa ma dı lar, önem li oran da yoz laş tı lar, çar - pık laş tı lar. Ka lan lar da es ki le rin ve ya bağ lı ol duk la rı nı söy le dik le ri ön der lik le rin çok ge ri sin de git tik çe sağ cı laş tı lar ve dev rim ci ide o lo - jik-po li tik te mel ler den kop tu lar. Böy le ce dü ze nin ol duk ça et ki si ne gi - ren ve bir çok sız ma lar la bir lik te bo ğun tu ya ge ti ri len bir ko nu ma düş - tü ler. La fa zan lı ğın çok ge liş kin ol du ğu, fa kat doğ ru-dev rim ci ör güt ve ey lem li li ğin bir o ka dar za yıf kal dı ğı bir sü reç bi çi min de ken di le - ri ni gö tür mek is te di ler. So nuç ta bi lin di ği gi bi 12 Eylül'le bir lik te en ufa cık, cid di bir di ren me ema re si nin bi le gös te ri le me di ği, gös te ren le - rin de çok hız la ken di ni tas fi ye den kur ta ra ma dı ğı göz önü ne ge ti ri lir - se, as lın da 12 Mart'ın hay li et ki le yi ci ol du ğu nu be lirt mek ge re ki yor. O dö ne min di re nen genç li ği ve ön der le ri nin tu tar lı bir de mok ra - tik ve sos ya list inan ca, ide o lo ji ye bağ lı ol duk la rı nı ve bu ko nu da gö zü nü kırp ma dan ken di ni fe da et me ye ka dar git tik le ri ni bi li yo ruz. Do la yı sıy la çok ra di kal bir dü zen kar şıt lık la rı var dır. Bir adım son - ra, sos ya liz min kı la vuz lu ğun da bak tık la rı, çok et ki li olan ke ma liz - me kar şıt bir te mel de bir ide o lo jik ba ğım sız lı ğa ka dar git mek is te - dik le ri ni bi li yo ruz. Yi ne Kürt ha re ke tin de ki il kel mil li yet çi li ğin, bü - tün o dev rim ci ide o lo ji ye, ya ni sos ya liz min ulu sal so ru na uy gu lan - ma sı na kar şıt lı ğı na rağ men, ulu sal so ru na da ilk de fa ba ğım sız bir ide o lo jik, ya ni sos ya list bir yak la şım la bak tık la rı, el at tık la rı, dar be - nin as lın da bu ge liş me le ri to hum la ma ha lin dey ken ön le me yi amaç - la dı ğı, ama bu na rağ men ne ka dar ezi ci de ol sa, ne ka dar ağır bir güç den ge siz li ği or ta mın da da boy ver se, kah ra man ca atı lan adım lar ve ya şa nan şa ha det ler çok et ki siz kal dı de ni le mez. Bi zim de ha re ke ti mi zin o dö nem ler de or ta ya çık tı ğı nı, bu dar be - nin gü nü mü ze ka dar ki ta ri hi ne da yat tı ğı mız bü yük ide o lo jik-po li - tik-as ke ri sa va şı mı göz önü ne ge ti rir sek, bir an lam da 1970'li yıl la - rın, dev rim ci li ğin hem çok sağ lam bir mi ras çı sı yız, hem de dö kü len kan la rın bo şa git me di ği ni ka nıt la yan ha re ke ti yiz. Di ğer yan dan bu dö ne min ide o lo jik-po li tik dev rim ci çiz gi ba ğım sız lı ğı nı da ha da de - rin leş ti re rek, sos ya liz min ya ra tı cı lı ğın da ger çek bir ulu sal kur tu luş ve de mok ra si ye yol aç ma yı gün dem leş ti re rek, ça ba la rın bo şa git - me si, dö kü len kan la rın unu tul ma sı şu ra da kal sın, bu nu ne re dey se bir ik ti da rın eşi ği ne ka dar ge tir di ği mi ze ba ka rak, ade ta yal nız Kürdistan'ın de ğil, Türkiye'nin de dev rim ci par ti si gi bi ça lı şa rak ke - sin ti siz bir dev rim ta ri hi ni ken di ha re ke ti mi zin so mu tun da böy le önem li bir ge liş me nin içi ne çe ke rek ve ik ti da ra yö nel te rek, o dö ne - min ön der lik le ri nin ar dı lı ge çi nen le rin bü tün olum suz luk la rı na rağ - men bu nu böy le sağ la ya rak hak edi len ye re ula şıl mış tır, dö kü len kan la ra la yık olun muş tur, da ya tı lan her tür lü tas fi ye ye, iş ken ce ye kar şı di re nil miş tir ve so nuç ta bu ra ya ka dar ge li ne bil miş tir. Biz, Kür dis tan ulu sal kur tu luş mü ca de le si ne (bu an lam da) ay nı za man da Türkiye'nin de mok ra tik kur tu luş mü ca de le si de di ye bi li riz ve ke sin - lik le de öy le dir. Bi çim de Kür dis tan ulu sal kur tu luş ha re ke ti ve PKK, özün de Türkiye'nin de mok ra tik kur tu luş ha re ke ti ve Türkiye'nin dev rim ci par ti si an la mın da dır; bu iş le vi de gö rü yor. Bu na kar şı lık Tür ki ye so lu nun ken di ni ör güt le ye me me si, dev - rim ci çiz gi te me lin de par ti leş ti re me me si, ey le me-ge ril la ya ka vuş tu - ra ma ma sı, bir çok ne de niy le or ta ya ko nul du ğu gi bi, he nüz çok sa yı - da olan grup la rın so rum suz lu ğun dan, dev rim ci de ğer le re ya ban cı lı - ğın dan, çar pıt ma la rın dan, özel lik le ön der lik so ru nu nu hal let me me - le rin den kay nak la nır. Bu ağır lık lı ola rak Tür ki ye dev rim ci le ri nin bir gö re viy di, ama bü tün ça ba la rı mı za, des te ği mi ze rağ men ba şa ra ma - yış la rı, özel lik le dü zen ki şi li ği nin, ke ma liz min et ki si nin ne ka dar güç lü ol du ğu nu, dü ze nin ken di ni Türkiye'de ne ka dar ku rum laş tır - dı ğı nı, ha kim kıl dı ğı nı da gös te rir. Ama 12 Mart dar be si ne bü yük bir ka rar lı lık la kar şı ko yan adım la ra bağ lı ka lı na ma ma sı, bu nun de - rin leş ti ri le me me si, or ta ya çı kan so run la ra çö züm bu lu na ma ma sı ve bir yer de ön der lik te ki cü ce leş me, sap tır ma ve çar pıt ma esas be lir le - yi ci et ken ler ola rak mev cut du rum dan so rum lu dur. En isa bet li dav - ra nı şı bi zim gös ter di ği miz şim di da ha iyi an la şı lı yor. O dö ne min ge rek THKP-C, ge rek TİK KO, ge rek se THKO ön der - lik le ri tu tar lı an ti-em per ya list ve de mok ra tik ön der lik ler dir. Ulu sal so ru na, Kürt so ru nu na ce sa ret le yak la şım gös te ri yor lar dı. Ce sa ret le ilk de fa ta bu la rı kı ra rak böy le bir so ru nun ol du ğu nu ve dev rim ci tarz - da çö zü mün ge rek ti ği ni vur gu lu yor lar dı. Biz de bu de ğer len dir me ler

46 den sı nır lı ola rak et ki len miş tik. Hiç şüp he siz bi zi de dev rim ci ha re ke - te çe ken önem li bir çı kış tı, hak kı nı ver mek ge re kir. Da ha son ra ki de - rin leş tir me ve so mu ta uy gu la ma kuş ku suz bi zim gö re vi miz ol muş tur ve ge rek le ri ye ri ne ge ti ril me ye ça lı şıl mış tır. De mek ki o gün den bu - gü ne bu şe hit le rin de anı sı na bağ lı ola rak, ama or ta ya çı kan bü tün so - run la ra ken di ba ğım sız ide o lo jik-po li tik hat tı mız da ce vap lar ve re rek yü rü me yi bil dik. Ör güt ta ri hi miz, par ti ta ri hi miz bi li ni yor ve ger çek - ten bu na bir de böy le si bir çı kı şın et ki si ni ek le mek ge re kir. Ken di kö - ken le ri so ru nu na da ha doğ ru yak la şım gös ter mek ge re kir. Hiç şüp he siz olum suz et ki len me ler de var dır, ama olum lu yön le ri - ni de ol duk ça de ğer len dir mek bü yük önem ta şır. 12 Mart dar be si nin si lin dir gi bi ezi ci ol du ğu nu ve 12 Eylül'ün as lın da bu nun da ha de rin - leş ti ril miş bir bi çi mi ol du ğu nu ve yi ne öy le sa de ce bir gün le ve ya bir kaç ay la sı nır lı ol ma dı ğı nı, bü tün bir sü re ci (ge çen yıl lık za ma nı) et ki le di ği ni, esas ta po li ti ka nın da, eko no mi nin de, her tür lü ya şa mın da bu dar be le rin ha zır lık la rı ve ger çek lik le ri ta ra fın dan be - lir len di ği ni göz önü ne ge tir di ği miz de, gö re ce ğiz ki bi zim de bir an - lam da or ta ya çı kı şı mız, ge liş me miz bu as ke ri re ji me ve ya (ki bu na 1920 'leri de ek le mek ge re kir) TC'nin bu as ke ri ni te li ği ne kar şı dır, baş ka tür lü de ğer len di ri le mez. As lın da da ya tı lan bir as ke ri cum hu ri - yet tir, bir an ti-de mok ra tizm dir, bir fa şizm dir. Ona kar şı da or ta ya çı - kan her şey bir de mok ra tizm dir, bir ulu sal kur tu luş çu luk tur, bir sos - ya lizm dir 'lerden gü nü mü ze ka dar de vam eden as lın da bu dur. Bu nu iyi gör mek ge re ki yor. TC, her han gi bir cum hu ri yet de ğil, as ke ri fa şist ya nı ağır ba san ve halk la rın de mok ra tik ulu sal ta lep le ri - ni ba şın dan iti ba ren kan la bas tı ran ve bu yö nüy le bü tün ge liş me ler de rol oy na yan ki şi lik le ri de et ki le yen ge liş me nin adı dır. Tüm is yan la - rın, ko mü nist ha re ke tin ezil me si bu cum hu ri yet le, bu cum hu ri ye tin kök leş me siy le ya kın dan bağ lan tı lı dır. Ana do lu halk la rı nın kül tür le ri - nin bü tü nüy le tah rip edil me si ve çar pık laş tı rıl ma sı bu cum hu ri yet re - ji mi nin di ğer bir so nu cu dur. Bin ler ce yıl lık halk kül tür le ri mu az zam bir cen de re nin içi ne alın dı ve sı kış tı rı la rak eri til di. So nuç ta çok sah te bir ucu be ke ma list ajan lık, çok zen gin olan bu halk lar mo za yi ği ni boz du. Boz mak la da kal ma dı, asi mi le et ti ve en şo ven bir yak la şım la has ta lık lı bir Türk ulus çu lu ğu nu halk la rın ba şı na be la et ti. Bel ki de de ni le bi lir ki, bu, Hitler'i (ki o yal nız ca bir Al man için ulus çu dur), yi ne ta nı dık bir çok dik ta tö rü bi le ge ri de bı ra kan aman sız bir dik ta - tör lük an la yı şıy la ya pıl dı. Ni te kim Türk hal kı nın da ol duk ça çar pık - laş tı rıl ma sın da, ken di de mok ra si si ni bu la ma ma sın da en önem li se - bep teş kil eden bu cum hu ri yet, bu as ke ri dik ta as lın da her za man var dı. Özel lik le dev rim ci ha re ket ler, is yan lar bi raz boy ver di ğin de, bü tün acı ma sız lı ğıy la halk la rın ba şı na be la ke sil di. 12 Mart da bu nun bir aşa ma sı dır; 12 Ey lül ise bu nun da ha de rin - leş ti ril miş kap sam lı bir aşa ma sı dır. Kal dı ki on dan şim di ye ka dar ya şa nan tü müy le bir or du re ji mi nin ge liş ti re bi le ce ği özel sa va şın her tür lü bi çi mi dir. Hiç şüp he siz bu nun ar ka sın da bir Os man lı ta ri hi de var dır. Os - man lı des po tiz mi ve ona bağ lı çok sa yı da fe o dal-aşi ret bey lik le ri ve bir yı ğın ge ri ci, bas kı cı, bo ğu cu ku rum laş ma lar var dır. Bun lar bir - kaç yüz yıl dan be ri ege men lik le ri ni üze rin de sür dür dük le ri halk la rı son de re ce güç süz bı rak tı lar ve ta bii ba zı la rı nı ta rih ten sil di ler. Çok sa yı da hal kın ta rih ten si lin me si nin ya nı sı ra en ge liş kin kül tür le re sa hip olan halk la rın; He len kül tü rü nün, Er me ni kül tü rü nün, hat ta ne ka dar ya yıl ma cı te mel de de ol sa bir Arap kül tü rü nün, hat ta İran kül tü rü nün ge ri le til me si (ki hep si ge ri bir te mel de oluş muş tur), bu - nun ye ri ne bir kaç yüz yıl dan be ri em per ya liz min ajan lı ğı na so yu nu - la rak, özel lik le Tanzimat'tan be ri da ha da ge liş ti ri le rek, ke ma lizm le bir lik te ne re dey se en ya ban cı laş mış bir re ji mi, bir ki şi li ği, top lum - sal lık ka dar bi rey sel li ği de da ya ta rak, iş te ya şa mı mı zı böy le işin için den çı kıl maz ha le ge ti ren bir ta ri hi da ya ta rak, çok acı lı ve iş ken - ce li, çok sö mü rü lü ve bas kı lı bir hal de kı la rak, ya şa mı ya şan maz ha le ge ti re rek bu re jim öm rü nü dol dur ma ya ça lış mak ta dır. Bi zim mü ca de le miz, kı sa ca de ğer len dir di ği miz böy le bir dik ta - tör lü ğe ve ya in san lık la pek az bağ lan tı sı kal mış bir re ji me kar şı ve - ri len bir mü ca de le dir; bu nu iyi gör mek ge re ki yor. Bi raz de mok ra - tik leş mek, bi raz öz gür leş mek is ti yo rum di yen her ke sin dik kat le de ğer len dir me si ge re ken bir mü ca de le dir. Bi raz ta ri he an lam ver - mek is ti yo rum, bi raz ta rih te yi ti ri len le ri bul mak is ti yo rum, in ti ka - mı mı al mak is ti yo rum di yen her ke sin, hal kın adı na dik kat le de ğer - len dir me si ge re ken bir mü ca de le dir. Ken di ni ye ni den var et mek is

47 te yen le rin bü yük de ğer bi çe cek le ri bir mü ca de le dir. Yüz yıl lar dır kay bet tik le ri ni her dü zey de bul mak is te yen le rin ken di ni ifa de ede - cek le ri, öz lem ola rak, pra tik ola rak bu la cak la rı bir mü ca de le dir. Ya - ni her ne ka dar ide o lo jik, po li tik ve pra tik ger çek leş me miz ta ri hin de rin lik le ri ne uzan ma mış sa da, bu ko nu da ki şi lik ler özel lik le çok çar pık ol sa da, na sıl bir ha re ke tin ele ma nı ol duk la rı nı, na sıl bir ya - şa mı tem sil et mek is te dik le ri ni bil mi yor lar sa da, ger çek böy le dir. Hiç şüp he siz ha re ke ti mi zin için de ki öğe le rin böy le kap sam lı ola - rak ta rih ten ha ber dar ol duk la rı ve ya bu ta ri hi anı anı na ya şa dık la rı söy le ne mez; fa kat ha re ke tin ob jek tif li ği nin de böy le ol du ğu tar tı şı - la maz. Or ta do ğu halk la rı nın çok muh taç ol du ğu halk laş ma yı, de - mok ra tik leş me yi tem sil edi yor. Özel lik le en te mel kör dü ğüm olan Türk bar bar ege men li ği ni ve onun en son fa şizm bi çi mi ni he def le - ye rek mu az zam bir çı kı şın te mel gü cü olu yor. Bu mü ca de le ba şa rıl - ma sı ha lin de bü tün Or ta do ğu halk la rı nın bir yan dan ulu sal yön den, di ğer yan dan en ter nas yo nal, ya ni ken di ara la rın da ki kar deş lik yö - nün den çok önem li bir açı lı ma sa hip ola cak la rı gi bi, ken di de mok - ra si le ri ni, ken di eko no mi le ri ni, ken di kül tür le ri ni ken di le ri nin be lir - le ye cek le ri bir dö ne me gi re cek le ri ne bü yük çı kış yap tı rı yor, böy le te mel bir de ğer ve ri yor. Zor luk la rı da bun dan dır. Böy le te mel özel - lik le ri olan bir ha re ket tir. Ona düş man lık la rı nın da o den li te mel ni - te lik te ola cak la rı, sa ha yı ko lay kap tır mak is te me ye cek le ri, yi ne böy le bir azı lı re ji mi tu tan, bun dan çı kar uman çev re le rin gün geç - tik çe bi linç le ne cek le ri ve böl ge ça pın da bir ge ri ci li ği da ya ta cak la rı, ken di mü ca de le miz den iyi bi lin mek te dir. Dev rim ci ha re ke ti mi zin, ey le mi mi zin bu ta ri hi özel lik le riy le, TC'nin bu son önem li dar be sel dö nem le ri ne böy le ce vap ver mek le kim li ği ni bi raz da ha iyi koy ma ya ça ba lı yo ruz. Ve ri len sa va şın an - lam ve öne mi ni, böy le de rin li ği ne bir te mel de ya ka lan ma sı nın öne - mi ni vur gu lu yo ruz. Ken di ide o lo jik-po li tik çiz gi sin de yü rü mek is te - yen le rin bu ger çek le ri as la gö zar dı ede me ye cek le ri ni ve ya sı nır lı bir bi linç le ha re ket ede me ye cek le ri ni vur gu lu yo ruz. Sa de ce halk al ter - na ti fi bir ya şam de ğil, ye ga ne bir ya şam bi çi mi ni tem sil et tik le ri ni vur gu la ma ya ça lı şı yo ruz. Do la yı sıy la ina nı yo ruz ki bu re jim le re kar şı di re nen bü tün dev rim ci le rin de sağ lam bir mi ras çı sı yız, on la - rın öz lem ve umut la rı nın ger çek leş ti ri ci si yiz. Bun dan da kuş ku du - yul ma ma lı ve her za man kin den da ha faz la bu umut la rın ger çek leş ti - ri ci si ol mak için her şe yi mi zi or ta ya koy ma lı yız. Za ten ha re ke ti mi - zin böl ge ça pın da, hat ta ulus la ra ra sı çap ta bu ka dar ses ge tir me si, il giy le de ğer len di ril me si ve en çok da düş man la rı nın bir le şe bil me si salt bir ulu sal lık la ye ti ne me ye ce ği mi zi, sa nıl dı ğın dan da ha da faz la en ter nas yo na list bir ka rak ter de ol du ğu mu zu or ta ya ko yu yor. Do la - yı sıy la bu re jim le re-dar be le re kar şı böy le ayak ta kal mak, he le onun 23 yı lı nı ca nı mız da, ka nı mız da du ya rak ya şa mak çok bü yük bir öne me ha iz dir. Ger çek PKK'liyim id di a sın da olan lar, bir an lam da bü tün bu dev rim ci de ğer le rin mi ras çı sı yım de me yi, on la rın amaç la - rı nın ger çek leş ti ri ci si ol ma yı, böy le ka nıt lan mış bir ki şi lik le gö rev - le ri nin sa hi bi ol ma yı bil me li dir. PKK'nin özü nü bu ka dar tar tı şır - ken, ön cü lü ğü nü de ğer len di rir ken bu ger çek le ri göz önü ne ge ti ri yo - ruz ve her za man kin dan da ha faz la şu nu söy lü yo ruz: Hiç kim se PKK'nin ger çek le ri ni gö zar dı ede mez. Bi zi ya şa ya ma yan la rın bi zi tem sil ede me ye cek le ri, bu nun için PKK'nin bü yük lü ğü ne ya ra şır bir mi li tan lı ğı esas al ma nın ge rek li li ği açık tır. Kim se nin PKK'yi ba sit bir köy lü ör gü tü ne, ba sit bir ay dın-de ma - gog ör gü tü ne gö tü re me ye ce ği bu ne den le vur gu la nı yor. Bu ka dar dev rim ci bir mi ra sın tem sil ci si olan bir ör gü tü, bu ka dar bü yük di - re niş çi le rin umu du olan bir ör gü tü hiç kim se ken di de ma go ji siy le, ba sit köy lü kur naz lık la rıy la le ke le ye mez, cü ce leş ti re mez, ba sit leş ti - re mez. PKK, bü yük bir dev rim ci ha re ket tir, çok bü yük di re niş çi le - rin anı sı nın tem sil ci si bir ha re ket tir. Siz, o dev rim ci le rin ta ri hi ni, na sıl bü yük di ren dik le ri ni, na sıl bü yük acı çek tik le ri ni bil me ye bi lir - si niz, ama bir ger çek tir. Ben ken di ey le mi mi bi le bu dev rim ci le rin anı sı na bağ lı lı ğın bir ge re ği ola rak iler let tim. Bir yan dan on la rın öz - lem ve umut la rı nın tem sil ci si ol ma ya ça lı şır ken, di ğer yan dan anı la - rı na bağ lı kal mak, in ti kam la rı nı al mak için bu ey le mi dü zen le dim. Ve bun lar, ay nı za man da halk la rın öz lem le ri dir, umut la rı dır, in ti - kam la rı dır. Bu nu böy le bi le cek si niz. An la ya ma dık, da ral dık de me küs tah lık la rı na gir me ye hiç kim se nin hak kı yok tur. Bu ra da bir ta rih var dır, bu ra da bü yük yi ğit lik ler var dır, on la ra la yık ol mak var dır. Bil me mek de ne ke li me, ki min had di ne? Bun lar son ne

48 fes le ri ne ka dar bü yük di ren me yi bi len dev rim ci ler dir ve PKK ta ma men bu te mel ler de şe kil len miş bir par ti dir. Bu nu gör me mek, bu ta rih ten ha - ber siz ol mak tır. Ha la mev ki ci lik, hâlâ de ma go ji pe şin de koş mak, hâlâ PKK'nin ba zı mev ki le ri ni-mev zi le ri ni ucuz ele ge çir mek, ona hak kı nı ver me mek böy le bü yük bir mi ras la alay et mek tir, onu gö zar dı et mek tir. Kal dı ki bi zim ha re ke ti mi zin oca ğın da yüz de yüz çok bü yük di re - niş çi lik ler var dır, on la rı say mı yo rum bi le. 12 Mart fa şiz mi ne kar şı di - re nen dev rim ci le rin de bü yük lü ğü nü ha tır lat mak is ti yo rum. Bir çok la rı bel ki on la rın anı sı na (yol daş la rı adı na) iha net et ti ler, ama biz on la rın anı la rı nın sağ lam tem sil ci le ri yiz. Ay nı dö ne min ge ne ral le ri nin her bi - ri si, şim di bi ze kar şı özel sa vaş ge ne ra li dir ve ya o dö ne min su bay la rı, o dö ne min özel sa vaş kad ro la rı şu an da ge ne ral dir ler ve Kürdistan'da sa va şı yü rü tü yor lar. O dö ne min dev rim ci le ri ni dağ da zap te den ler, ger - çek ten şim di Kürdistan'daki özel sa va şı mın kur may la rı dır lar. Do la yı sıy la böy le bir özel sa va şa da ya tı lan dev rim ci bir sa vaş söz ko nu su dur. Her za man şu nu söy le dik: Biz uf ku mu zu ge niş tut - mak zo run da yız, bu nun öy le dar lık la, bu na lım la ala ka sı yok. Kim ki ben dar kal dım, bu nal dım di yor sa, o, ya lan cı nın te ki dir. Ger - çek ler bu ka dar çıp lak ken, da ral dım, bu nal dım, kal dı ra ma dım de - mek küs tah lık tır. PKK adı na hiç kim se as la bu du rum la ra dü şe mez, gi re mez. Dü ze nin pis li ği ola cak sın, her tür lü pis li ği ni ta şı ra cak sın, bu nu küs tah ça ya pa cak sın, on dan son ra bu nal dım, çö ze me dim, da - ral dım di ye cek sin! Ar tık bun la ra son ve ri yo ruz. 12 Mart di re niş çi - le ri nin anı sı na ce va ben de bun la ra son ve ri yo ruz. Bun la rı bi le cek si niz ve özel lik le 12 Ey lül pis lik le ri ni, or ta çağ ge - ri lik le ri nin pis lik le ri ni ta şı yan lar, PKK'nin bü yük lü ğü nü an la mak du ru mun da dır lar. Biz, il kel mil li yet çi li ğin de pis lik le riy le az bo ğuş - ma dık, on la rın da iş bir lik çi lik le ri ni, ajan lık la rı nı az or ta ya çı kar ma - dık. Bü tün bun lar si zin bi linç len me ni zi ta yin eder. Türk fa şiz miy le de az bo ğuş ma dık; on la rın dü zen le ri ni, pis lik le ri ni az or ta ya çı kar - ma dık. Bun la rı bi le cek si niz. Da ha dü ne ka dar öze leş ti ri le ri niz de, bu saf lar da dü zen pis lik le ri ni ne ka dar tem sil et ti ği ni zi, yüz ler ce yıl dan kal ma düş kün lük le ri ne ka dar tem sil et ti ği ni zi söy le di niz. Şim di on - lar or ta dan kal kı yor dur, ak si hal de fa a li ye ti niz ob jek tif ajan lık tır. Ha la bi ze ya kış ma yan bir çok tu tum ve dav ra nış var; hâlâ dü ze - nin, özel sa va şın işi ne ya ra yan bir çok tu tum ve dav ra nış var. On la rı da kal dır ma nız ge re kir. Eğer di re nen le rin anı sı na bi raz say gı nız var - sa, bi raz na mus-in ti kam an la yı şı nız var sa sağ lam ol ma nız ge re kir. Bu an lam da biz de bu bü yük di re niş şe hit le ri nin anı sı na di yo ruz ki; sağ lam tem sil edil di niz, edi le cek si niz. PKK'lileşmeyi böy le an la ya cak sı nız. Ha re ke ti mi zi, tıp kı 12 Mart di re niş çi le ri nin anı la rı na bağ lı ol du ğu nu id dia eden ler gi bi cü ce leş - tir mek, kü çük-bur ju va laş tır mak ki min had di ne? Açık söy le ye yim; ben, ne yap tı ğı mın bi lin cin de yim, ken di mi yi tir me dim. Dev rim ci le - rin (Tür ki ye li dev rim ci ler de da hil) anı la rı na bağ lı lı ğın na sıl yü rü tü - le ce ği ni, Kürdistan'da bü yük dev rim ci ey le min na sıl ya ra tıl dı ğı nı da bi li yo rum. Hep si ni 23 yıl dır anı anı na, ilik le rim de du ya rak ya şı yo - rum. La fa zan lık din le mem, ge ri lik ta nı mam. Sab ret me yi ve iz le me - yi bi li rim, ama as la af fet mem. He le uka la lık et me yi hiç ka bul et - mem. Şim di ye ka dar ne den sab ret tim? Kar şı mız da bir özel sa vaş var, zor luk lar var, si zin bü yük an la yış sız lık la rı nız var, onun için sab ret tim. Yok sa bu, af fet ti ğim an la mı na gel mez, öf ke len me di ğim an la mı na gel mez, çok de ğer li ol du ğu nuz an la mı na gel mez, çok iyi yap tı ğı nız an la mı na gel mez. Bu ka dar iş ken ce, bu ka dar kan, bu ka - dar hak sız lık da ya tı la cak, siz hâlâ ken di düş kün lü ğü nüz den bah se - de cek si niz. Bu bir utan maz lık tır, tek ke li mey le düş kün lük tür ve dev rim ci ler bu nu as la ağız la rı na ala maz lar. Uya rı yo rum! Biz, tıp kı ilk çı kı şı mız gi bi şevk li yiz, umut lu yuz, can lı yız, yi ği - diz. Bu nun la oy na ma ya cak sı nız. Tam ter si ne böy le ola cak sı nız. Dev rim ci ru hu bu ka dar dü şür mek, dev rim ci ru hun yi ğit li ği ni, dü - rüst lü ğü nü bu ka dar bu la nık laş tır mak ki min had di ne? Kar şı ma çık - ma yın, di yo rum, böy le ha ka ret et mek is te mi yo rum, ama na sıl ol du - ğu mu zu da bi le rek bi ze yak la şa cak sı nız. Yu mu şak, es nek ol duk di - ye ta viz kar ol du ğu mu zu san ma yın. Si ze bü yük say gı-sev giy le yak - laş tık di ye bi zi çok ılım lı san ma yın. Bu ka dar ya pı la na kar şı bi zim de ya pa cak la rı mı zın ol du ğu na ina nı yo rum. Da ha iyi vur ma gün le ri - ni ha zır la mak için sab ret tik, da ha iyi in ti kam için sab ret tik, ha zır - lan dık. Bu nu gö re cek si niz, gö rüp de bu sa va şa an lam ve re cek si niz. Si ze bi ri si bir kü für et se, bir da yak at sa, aca ba ne ka dar ta ham mül ede bi lir si niz? Yüz bin ler ce in sa na ve on la rın gel di ği halk la ra bu ka

49 dar iş ken ce yi, bu ka dar yok sul lu ğu, bu ka dar ölü mü da ya tan la ra, eğer biz tu tar lı halk dev rim ci siy sek, na sıl kar şı lık ver me li yiz? Bu nu hiç dü şün me ye cek sin, bu nu unu ta cak sın, on dan son ra bi rey sel bu - na lım te o ri le riy le, an la yış ve an la yış sız lık la rıy la par ti miz için de do - la nıp du ra cak sın! Bu, ka bul edil mez, bu nu aş ma nın za ma nı dır. Ben, in san lı ğın soy lu, yi ğit di re niş çi le ri nin anı sı na mı bağ lı ka la - ca ğım, yok sa bu ya ra maz lık la ra mı bağ lı ka la ca ğım? Bu ra da or ta yol da yok tur. Ya yi ğit in san la rın sağ lam yol ar ka daş lık la rı ol mak, ya de fo lup git mek var dır. Or ta yol cu lu ğa, ka fa ka rı şık lı ğı na, onun her tür lü sap tır ma la rı na as la ce sa ret et me ye lim. Ak si hal de o da ra - ğaç la rın da ki yi ğit in san la rın anı sı na na sıl kar şı lık ve ri lir? Her gün hâlâ çok acı ma sız ko şul lar da şa ha det le re gi den yol daş la rı mı za na sıl kar şı lık ve ri lir? Bun la rı gör me ye cek si niz, so nuç çı kar ma ya cak sı nız, ha bi re mev ki ci lik, ha bi re şu bu ko mu tan lık de yip de ğer ler üze rin de oyun oy na ya cak sı nız! Bu nu kim ka bul eder? Ye ter siz lik ke li me si bi le suç tur. Ken di ha re ke ti ni böy le ta nı yan bi ri si, ar tık cid di bir ye - ter siz lik ten de bah se de mez. Ar tık cid di ol ma nın za ma nı dır. Bu ka dar aman sız lık la ra kar şı el - de edil miş bir si la hı, bir ör güt de ğe ri ni doğ ru kul lan ma nın za ma nı - dır. Biz si ze ge niş plat form la rı, aç mak la, çok ge niş ör güt ve sa va - şım im kan la rı nı üze rin de te pi şe si niz di ye de ğil, var olan bü yük in ti - kam gö rev le ri ni, bü yük dev rim ci le rin anı la rı na bağ lı lık ge rek le ri ni ye ri ne ge tir me niz için aç tık. Ona la yık ol ma nız için de siz den yüz kat da ha faz la ken di ni ve ren ler bi le iş le dik le ri ha ta lar kar şı sın da yüz de fa ezi lip bü zü lü yor lar; la yık ola ma mak tan ötü rü ezi li yor lar. O açı dan ben ba zı tu tum la rı, ba zı ki şi le ri eleş tir dim. Bir da ha o te - mel de kar şı ma çı kar lar sa ye rin al tı na gir mek bi le on lar için faz la ge lir. Ço cuk ol ma dı ğı mı an la ya cak sı nız, an la yış lı ol du ğu nu zu ka - nıt la ya cak sı nız, bü yük öz gür lük ça lış ma sı yap tı ğı mı za emin ola cak - sı nız ve onun ya man bir sa vaş çı sı ola cak sı nız. Yi ne im kan la rı mı zın çok sı nır lı, düş ma nı mı zın çok vah şi ol du ğu nu bi le rek bu sa va şa ka - tı lım gös te re cek si niz. Ke sin lik le ye ter li lik dü ze yin de sa va şa bir ka - tı lı mı nız ola cak. Yi ne her yö nüy le PKK tem si li ni sağ la yan bir par ti - leş mey le ka tı lım gös te re cek si niz ve dö ne me ken di ni da ya tan özel sa va şa bir ta vır, tu tum dı şın da bu ça lış ma, ya şam, vu ruş tar zı dı şın - da hiç bir bi çim de kar şı ko nu la maz. An cak böy le kar şı lar sa nız bu sa vaş ta ba şa rı şan sı nız, do la yı sıy la öz gür ya şam şan sı nız ola bi lir. Bu te mel de bü tün dev rim ci le rin anı sı na da bağ lı lı ğı mı zı bir kez da - ha an dık ve asıl bağ lı lı ğı bun dan son ra sa va şı da ha da de rin leş ti re - rek gös te re ce ği mi ze biz de söz ve ri yo ruz. 12mart

50 BÜYÜK ÖZEL SAVAŞA RAĞMEN TARİHİ BİTİŞ NOKTASINDA BAŞLATTIK TC özel sa va şı nın Kür dis tan üze ri ne ağır lık lı ola rak otur ma sın - dan be ri yü rüt tü ğü po li ti ka gü nü müz de cid di bir çık maz la kar şı kar - şı ya dır. Ger çek ten Os man lı İmparatorluğu'nun Ya vuz Se lim dö ne - min de do ğu ya ve gü ne ye ya yıl ma da kul lan dı ğı ve ol duk ça bi li nen İd ris-i Bit li si iş bir lik çi li ği tü rün de ki ge liş me önem le kav ran ma yı ge rek ti ri yor. İyi bil mek ge re kir ki, bu iş bir lik çi lik an la şıl ma dan ve bu na da ya lı ola rak ge liş ti ri len sa vaş ve ege men lik tar zı bü tün yön - le riy le gö rü lüp de ğer len di ril me den, di re niş ha re ke ti yurt se ver lik ve ba ğım sız lık tar zın da ki ge liş me si ni iler le te mez, ku ru lan tu zak ve ge - liş ti ri len plan lar dan ken di si ni kur tar ma sı, or tam ne ka dar el ve riş li ol sa da de ğer len di re mez ve cid di bir ge liş me ham le si ni or ta ya çı ka - ra maz. Çok iyi gö rü yo ruz ve bir çok dö nem den bi li yo ruz ki, ak lı na bir mi lim ulu sal ge liş me yi ge ti ren ol sa, bu nun uzun va de li gö rü şü ne sa hip olun sa, yi ne dar aşi ret çi-fe o dal çı kar lar di ye bi le ce ği miz ve hat ta ki şi lik se vi ye si ne in dir ge ye bi le ce ği miz çı kar tu tum la rı aşıl sa, cid di bir si ya sal olu şu ma ve ik ti da ra doğ ru yü rü mek iş ten bi le de - ğil dir. Ama sö zü mo na baş ta ki ler, her an ba ğım lı ve uy du iş bir lik çi 98 99

51 ki şi ler, ge len iş gal ci gü cün em ri ne gir dik le rin den, ya ni bir an lam da kral dan da ha kral cı bir ta vır la ken di le ri ni tes lim et tik le rin den ve da - yan ma ih ti ya cın da ol duk la rın dan ötü rü, biz de ba ğım sız lık ha re ke ti ve mil li kur tu luş sü reç le ri faz la ge liş me ola na ğı bu la ma mış tır. Bir Ya vuz Selim'in bi le Bir bey ler be yi ve ya bir ne vi sul tan gi bi mu ha - ta bım ola cak bir er ki or ta ya çı kar sın lar de me si kar şı sın da, Kürt bey le ri nin Biz bu na ge le me yiz, bi ze an cak sen ge rek li sin, an cak sen biz le re ik ti dar ola bi lir sin de me le ri, iha ne tin ne ka dar kök lü ol - du ğu nu gös te rir. O gün bu gün dür bu sü reç de ğiş me di. Ta ri hin bü - tün kri tik an la rın da iç da ğı tı cı lık ve iç bö lü cü lük, hal kın bir li ği ni ve ba ğım sız lı ğı nı esas al ma yan, bu nun ye ri ne ken di çı kar la rı uğ ru na en kut sal de ğer le ri bi le par ça la mak tan çe kin me yen, gö zü ai le ve aşi ret çı kar la rın dan baş ka hiç bir şey gör me yen yak la şım lar, gü nü - mü ze doğ ru gel di ği miz de biz de iliş ki yi ve ya şa mı fe la ke te gö tür - müş tür. Sırf bir bi re yin ken di si ni ya şat ma sı için, iş bir ulu sun tü - ken me si ne ka dar gö tü rü le bil miş tir. 19. yüz yıl da ki di re niş le rin ba şı - na ge len de bu olum suz, la net li, iş bir lik çi ve ha in tu tu mun ta ken di - si dir. Geç miş te ki hiç bir is yan ulu sal ola bil me yi, bir lik ve ba ğım sız lık te me lin de yol al ma yı dü şün me di. Yi ne çı kar la rı bu na en gel teş kil et ti; düş man da bu nu fark edin ce ha bi re kö rük le di ve par ça la dı; da - ha son ra ken di ik ti da rı nı güç len dir dik çe güç len dir di. TC ku rul du - ğun da bi le, en çok kul lan dı ğı güç yi ne bun lar ol du, bun la rın et ki si al tın da ki hal kı mı zın di re niş çi özel lik le ri ol du. So nuç ta bun dan sa - de ce en çok za rar gör mek le kal ma yan ve ken di ni ta ri hin dı şın da ka - lan bir ko num da bul du. Bu öy le olum suz ve la net li bir du rum dur ki, bun la rın or ta ya çı kar dı ğı so run la rın, da ya nıl maz tah ri bat la rın dan ötü rü bu gün ba şı mı zı bi le kal dı ra mı yo ruz. Son kırk yıl lık iha net ta ri hi ne bak tı ğı mız da, özel lik le o KDP şe - kil len me si adı al tın da ve ağır lık lı ola rak Gü ney Kürdistan'da vü cut bu lan olu şum, bu ta ri hi bir kez da ha hort lat tı. Hal kı mı zın can düş - man la rıy la il ke siz iliş ki ler de her tür lü tes li mi yet te, özel lik le on la rın her tür lü di re ni şi boğ ma ya yö ne lik plan la rı na uyum gös ter me de ve bu te mel de ha re ket et me de baş gö re vi üst len di, baş ro lü oy na dı. Bu yıl lar da bü tün dün ya ça pın da en ge ri ve il kel ka bi le ler bi le bir si ya - sal ve ulu sal güç, bir dev let ol ma ya doğ ru gi der ken, bun lar da ha da böl dü, par ça la dı, ik ti dar sız laş tır dı ve güç ten dü şür dü ler. Ta ri hin en es ki ve en di ren gen bir hal kı nı ve en uy gun bir coğ raf ya yı ulu sal ge liş me ye kar şıt bir ha le ge tir di ler. Yi ne ba ğım sız lık çı te mel de bir sa va şım ge liş me me si için, en teh li ke li ajan odak lar ro lü nü oy na - mak tan ka çın ma dı lar. Ma a le sef bu kırk yıl (ki 2. Dün ya Sa va şı son - ra sı nı ifa de edi yor) bu an lam da aley hi mi ze ba şa şa ğı gö tür dü. Bu ta - rih bü tün halk lar için ulu sal ba ğım sız lık ve bir lik bi çi min de ge li şir - ken, biz de ise par ça lan ma, ulu sal lık tan çık ma, di re niş ten ke sil me ve umu dun da ar tık ta ma men yi ti ril di ği kay bet me yıl la rı ha li ne ge ti ril - mek is ten di. Eğer PKK olu şu mu bu bi çim de ce vap teş kil et me sey di, 1970 'lerden iti ba ren (ki bun la rın 1975'te son bir tes li mi yet le ri var dı) ta rih bi zim için bit miş ti. Kim ne der se de sin, şim di ki du rum la ra ba - ka rak, ha yır, ta rih bit mez di, as lın da he pi miz ayak tay dık, yurt se ver güç tük, di re ni yor duk de mek de ma go ji dir. Ben bu nun ya lan ol du - ğu nu ka nıt la ya bi le ce ği me ve kan tı la dı ğı ma da ina nı yo rum. Ta rih bit miş ti; zor be la ta ri hin ar tık tam in ka rın da ve tam bo ğul ma sın da, son bir umut ve yi ne son bir ça bay la bi zim bu PKK ha re ke ti di ye de ğer len dir mek is te di ği miz ça ba la rı mız gün de me gel di 'lerden iti ba ren böy le bir çı kış bu an lam da sa de ce bir par ti - sel çı kış de ğil di; hat ta var olan sağ lam bir ulu sun ve onun sos yal ya pı sı nın üze rin de ik ti da ra oy na yan bir par ti de de ğil di. En baş ta hüc re le ri ne ka dar da ğı tı lan, ulus ve hat ta sı nıf ol mak tan, da ha da öte si in san ol mak tan çı ka rı lan, fi zi ki ola rak in san la ra ben ze yen ucu - be bir ya pı ve bir kar ga şa için de, bir de li ler or ta mın da ade ta ulu sal - lık der si, sos yal lik, sı nıf sal lık ve in san lık der si ver me yi esas alan, bu ko nu da ina nıl maz gi bi gö rü ne ni ina nı lır kı lan, bu na güç ye ti re bi - len, ar tık bi raz bi linç li ve plan lı, bi raz te sa dü fi ve fır sat la rın or ta ya çı kar dı ğı du rum la ra adap te ol ma yı ba şa ran, da ha çok da ken di ça - bam gi bi söy le ye bi le ce ğim bir ya şam ve mü ca de le tar zıy la ba zı ge - liş me le ri ıs rar la sağ la ya bil mem ve ta kip et mem so nu cun da, 'lere ka dar du ru mu umut ka bi lin de bi raz kur tar ma ya doğ ru gö tü rü - yor duk. Pra ti ğim öy le sağ lam da de ğil di ve ya pra tik te iler le ye ce - ğiz ve ba şa ra ca ğız di yen, ben de da hil, faz la ki şi lik de yok tu. Ama yi ne de son bir umut ve ya umu dun da hak ver di ği bir çe kim le bir

52 adım da ha iler le ye bil me li yiz, ma dem ki ola nak ve fır sat doğ du, bun la rı de ğer len di re bil me li yiz, de dik. Bi li nen bu yurt dı şı ça lış ma - la rı nı ve ya Or ta do ğu kö ken li ye ni ham le mi zi baş lat ma mız, yep ye ni bir dö ne mi or ta ya çı kart tı. Kürt ger çe ğin de, kör dü ğü mün de ve çö - zü mün de hem çö züm le me dü ze yi nin or ta ya çık ma sı, hem pra tik leş - me nin sağ lan ma sı, hem de ör güt sel, si ya sal ve as ke ri an lam da çok zor da ol sa ve de di ğim gi bi en çok da ken di için de ki yet mez lik ve in kar cı lık la rı aşa rak, en bü yük zor lu ğu bu ra da gö re rek iler le me si her şe ye rağ men bir ge liş mey di. Ger çek ten ken di men sup la rı nın bi - le hâlâ bu nu özüm se mek ten uzak ol duk la rı, ör güt sel ger çe ği, si ya - sal laş ma yı ve özel lik le as ke ri leş me yi doğ ru tarz da kav ra mak tan önem li oran da hâlâ uzak ol duk la rı açık tır. Ha re ke tin içi ne alın mış - lar, ama na sıl; yet ki li ve so rum lu lar, ama na sıl! Doğ ru ce va bı nı bir tür lü bu la ma ma la rı na rağ men, yi ne de plan la ma mız ve ayar la ma - mız la bir lik te önem li bir ge liş me nin sa hi bi olu na bi li yor. Şüp he siz es kiy le kı yas lan ma ya cak bir bi linç len me du ru mu ya ka - la nı yor. Bir ulus ol ma, yi ne sos yal dü ze yi tut tur ma yön le ri ge li şi - yor. Bu nun bi linç li ve ör güt lü ifa de si, bu nun si ya sal güç le ve hat ta as ke ri dü zen le de ge liş ti ril me si ve ko run ma sı yön le ri de ha bi re ge li - şi yor. Bu nun hi ka ye si ay rı dır ve an la tıl ma ya ça lı şı lı yor. Na sıl ol du, ne re ye ka dar ol du, da ha ne re ye ka dar ol ma sı ge re kir; bun lar de ğer - len di ri lip gi di li yor. Şim di ge li nen nok ta çok önem li. Ar tık 'lerdeki bi ti şe sa de ce bir umut la kar şı lık ver me miz söz ko nu su de - ğil. Yi ne 1980 'lerdeki o bü yük 12 Ey lül fa şiz mi nin im ha sı na, yi ne fa şiz min ka ran lı ğı nın yut ma gi ri şim le ri ne bu sa ha mız da bir kar şı ce vap ver mek le ye tin mi yo ruz 'lara doğ ru gel di ği miz de ar tık ka za na bi li riz, ayak la na bi li riz, or du la şa bi lir ve sa va şa bi li riz di yo ruz. İnanç, tu tum, pra tik güç ol ma yı ve bu nun la ye tin me yi de bir ta ra fa bı ra kı yo ruz. Bun lar bi raz ta rih ol du ve ya ka za nıl mış ger çek ler ola - rak dü şü nü le bi lir. Şu 1990 'ların or ta la rın da sey re der ken, Kür dis tan ger çek li ğin de ulu sal laş ma, as lın da hem bi raz da ha fark lı la şı yor, hem de kur tul ma ola na ğı nı ser gi li yor. Bun la rın iç ve dış ne den le ri ne faz la de ğin me ye ce ğiz. Şu nu çok açık lık la be lirt me li yiz ki, Kür dis tan ger çe ği nin bo ğun tu ya ge ti ri lip tas fi ye edil me sin de dış ger çek ler ve di na mik ler, iş gal ve is ti la lar her za man be lir le yi ci ol muş tur. Dış et ken le rin so nuç la rı te me lin de bu ka dar ta nın maz ha le ge len bir ger çek li ğin yi ne dış et ken ler de ki bir olum lu luk la ge li şim ola na ğı ka zan ma sı nı ya dır ga ma mak ge re kir. Ya da bu nu öy le bir te sa düf ola rak ele al mak, ne faz la de ğer len dir me - ye, ne de bel bağ lan ma ya ge lir de mek ve ya bu bir tak tik tir, kul la - nı rız, onun la bi raz ya şa rız tü rün den yak la şım la ra gir mek dış et ken - le ri de ğer len dir me de son de re ce teh li ke li ve ye ter siz dir; ke sin ola rak da ha da kö tü ye gö tü rür. Dış et ken le rin bir sü re ci olum lu ve ya olum - suz yön de ge liş tir me de ki et ki si ni çok iyi he sap la mak ge re ki yor. Biz - de tak tik te, pra tik po li ti ka da bi raz ba şa rı lı ol ma yı şın bir ne de ni de, bu yön lü bir de ğer len dir me gü cün de ol ma mak la bağ lan tı lı dır. Ön - der lik de di ği miz ki şi ve ya ha re ket, ya dış et ke nin çok ağır et ki si al - tın da bu lun mak ta, onun iş bir lik çi si ol mak tan çı ka ma mak ta, onu bir ka der gi bi de ğer len dir mek te ve ya bir te sa düf gi bi ele al mak ta, onu öy le ani bir is yan la ve ya ani bir kul lan ma tar zıy la de ğer len dir mek te - dir. Bu da da ha de ği şik ve son tah lil de iş bir lik çi li ğe gö tür mek ten alı - koy ma yan bir yak la şım tar zı dır. Bu biz de hay li et ki li dir. PKK ola yın da mi li tan tarz bu nu he nüz tam yı ka ma mış tır. As lın - da ru hen ve ya ço ğu nun inanç du ru mu tam ba ğım sız lık tır, öy le is ti - yor, öy le ya şa dı ğı nı sa nı yor. Ama bu nun de rin bi lin ci, ön gö rü sü ve özüm sen me si çok sı nır lı dır, pra ti ğe dö ke mi yor. Pra ti ği ni, öz pra ti ği, öz gü ce da yan ma pra ti ği ni or ta ya çı kar ma ve ba şar ma ya gö tür me gü cü ne dö nüş tü re mi yor. Laf ta ka lı yor, inanç ta ka lı yor, ide o lo jik dü - zey de ka lı yor, dog ma tik ka lı yor, kı sa ca sı pra tik ola mı yor. Ya da çok dar bir pra ti ğin için de bo ğu lup gi di yor. is ya na da lı yor. Bu nun la öz - gü cü ge liş tir me de ve sü rek li kıl ma da ba şa rı lı ola mı yor. So nuç ya im ha olu yor, ya da so luk ge ti re me me olu yor. Uzun va de li ol du mu so luk suz ka lı yor ve ta bii bu da sa ğa sav rul ma ya gö tü rü yor. Bü yük çı kı şı ez dir me dik ke sin ba şa rı yo lu na koy duk Biz PKK'de çok ağır bi çim de ya şa nan bu du rum la ra ba şa rıy la kar şı koy ma ya ça lış tık. Uzun va de li ol ma, dış güç le re bel bağ la ma - ma ve ya on la rın ağır et ki si al tın da ki iş bir lik çi li ğe fır sat ver me me,

53 or ta ya çı kan ayak lan ma ola na ğı nı ho var da ca ve gü nü bir lik de ğer - len dir me de kul lan ma ma, bu na fır sat ver me me, bu an lam da da dı şa faz la gü ven me me, yi ne öz gü cü esas al ma ve bü tün bun lar da ger çek bir tak ti ği, ya ni gü ne ve dö ne me ce vap ve ren bir yak la şım tar zı nı ser gi le me, bu ko nu da ala bil di ği ne bir yo ğun laş ma yı esas al dık. Ör - güt ki şi li ği, mi li tan ki şi lik ve tak tik ön der lik de ni len so ru la rı ağır bir bi çim de gün de me ge tir dik ve mu az zam bir mü ca de le ver dik. Sa - ğa ve sol a sav rul ma la ra kar şı bü yük bir inat la ya şa ta cak, kur ta ra - cak olan tar za yük len dik ve so nuç ta bu nun ya şa ta bi le ce ği or ta ya çık tı. Şim di 1990 'ların or ta la rı na bak tı ğı mız da, PKK ola yı ar tık cid di - ye alı nı yor; iç ve dış ge liş me le ri di ya lek tik bir bü tün lük ha lin de ve ba şa rı te me lin de kul lan ma id di a sı nı sür dü rü yor. En id di a lı güç ol - ma ya doğ ru gi di yo ruz Kür dis tan so mu tun da. İş te bu nun can düş ma - nı, baş düş ma nı du ru mun da olan TC'de bu nu kav ra mış. TC'nin bu - gün ler de pa nik du ru mu ya şa dı ğı ve ya ken di ni ol duk ça ye ni bir du - rum la kar şı kar şı ya bul du ğu, bü tün iç ve dış po li ti ka la rı nı hız la göz - den ge çi rip tek rar o es ki la net li iş gal, is ti la ve im ha po li ti ka sı na son bir ham ley le ar tık ba şa ra bi lir sem der ce si ne bir yük len me için de ol du ğu gö rü lü yor. Gün lük ola rak de meç ler ve ri yor ve teh dit ler sa - vu ru yor lar; si zi bu iki-üç ay için de bi ti re ce ğiz bu va tan baş ka sı nın ola maz; Tür ki ye bir ta ne dir, iki Tür ki ye ola maz di ye ba ğı rı yor lar; yi ne o bi li nen ne ka dar şo ve nist slo gan var sa da ğa-ta şa ka zı yıp du - ru yor lar. Ken di le ri nin as lın da na sıl bir iki le mi ya şa dık la rı nı ken di hal le rin den da ha iyi or ta ya koy mak müm kün de ğil. Bir şey ler el le - rin den ka yı yor. Ve ya mil li lik, mil li bü tün lük adı al tın da ki in kar cı - lı ğın, as lın da halk lar ve ya Kür dis tan ger çe ği ni ört bas et me nin ar tık müm kün ol ma dı ğı nı on la rın bu çıl gın laş ma la rın dan an lı yo ruz. Bu - nun da öte sin de za ten bir özel sa va şın ge liş ti ril me si söz ko nu su. Bu nu böl ge de ben zer ko num da olan kla sik güç ler le gö tür mek is ti - yor lar. İş te hâlâ İran'la şöy le dü zen li ve ta rih sel dost luk iliş ki le ri - mi ze da ya na rak bu ra yı ida re ede riz; Irak'taki du ru mu tek rar es ki dö - nem de ki o Bağ dat Pak tı ve ya CEN TO dö ne min de ki gi bi bir sta tü ye çe ke riz, de ni li yor. Böy le bir çok ge ri kal mış bir dip lo ma si yi ve bir böl ge sel po li ti ka yı tek rar di rilt mek, bu nu özel lik le De mi rel ön der - lik li mev cut ko a lis yon hü kü me ti ve ge nel kur may la gö tür mek is ti - yor lar. Hiç şüp he siz dış ge liş me ler iki dün ya sa va şı ara sın da ki dö nem de ol du ğu gi bi ke ma list le rin le hi ne de ğil dir. Bu dö nem ke ma list ler için al tın bir dö nem di. O za man şo ven bir mil li yet çi lik le genç Türk bur ju va zi si nin ka bar mış olan iş ta hı nı TC bi çi min de yük selt mek için id dia, iç ve dış ko şul lar var dı. Or ta da onu teh dit ede cek ba zı mih - rak lar ol sa da, bun la rı çok hun har ca ez di. Mus ta fa Ke mal bu nun çok us ta bir tak tiks ye ni du ru mun day dı. Çok hun har ca ko mü nist le - rin kat li a mı nı ger çek leş tir di; de mok ra tik bir ge liş me ve ço ğul cu luk is te ye bi le cek en ya kın la rı nı bi le or ta dan kal dır dı. En önem li si de Kür dis tan kat li a mı ta mam lan mış ken, ye ni kan lı kat li am lar açı sın - dan bu dö ne mi müt hiş kul lan dı ve o bil di ği miz fa şist dik ta tör lü ğü in şa et tir di. Bu dö ne min dış den ge le ri ni bi li yo ruz. As lın da çok faz la ulu sal gi bi gö zük se de, Os man lı İmparatorluğu'na bağ lı lı ğı var dı. Rusya'ya mağ lup ol muş tu, ama o za man ki ga lip le rin ya şa dı ğı bir baş ka du rum var dı. İn gi liz ler, Fran sız lar ve İtal yan lar ara sın da za fer son ra sın da baş gös te ren çe liş ki ler söz ko nu suy du. Bu ara da Yu nan - lı la rın he sap sız Ana do lu se fe ri or ta ya çık tı. Bol şe vizm or ta ya çık tı. Bol şe viz min or ta ya çı kı şıy la as lın da ku zey den bi ti ril miş Os man lı or du ka lın tı la rı can bul du. Sev res Ant laş ma sı di ye eleş tir dik le ri ant - laş may la vü cut bul muş bir Kür dis tan ve Er me nis tan dev re dey di. Güney'de İtal yan lar ve Fran sız lar ken di le ri ne dü şen pay çe liş ki si için de ler di. İn gi liz ler da ha de ği şik şey ler is ti yor lar dı. Gö rül dü ğü gi - bi bu ra da bü yük bir kar ga şa var dı. Dış den ge her ne ka dar ga lip ler te me lin de çok açık bir bi çim de Os man lı ka lın tı la rı nın aley hin de ol - sa da, as lın da Ana do lu üze rin de ken di le ri ni bi tirt me yi de ya şı yor - lar dı. Bol şe viz min Rus Çarlığı'nı dev re dı şı bı rak ma sı, za ten en bü - yük des tek ola rak ro lü nü oy na dı. Ka zım Ka ra be kir ön der lik li o ko - lor du nun so nu na ka dar Er me ni le ri ez me si ve yurt la rın dan sö küp at - ma sı, Kürt iş bir lik çi li ği ni bi raz ta ze bir güç ola rak bul ma sı Karadeniz'de Rum Pon tus hal kı nı ez me si ken di li ğin den or ta ya çık tı. Güney'de Fran sız lar, İtal yan lar ve İn gi liz le rin ken di ara la rın da bir tür lü an la şa ma ma la rı, sı ra dan ve ba sit halk di re niş le riy le bun la rın ba şa rı sız kı lın ma la rı du ru mu, en önem li si de be lir le yi ci ola rak ke

54 ma list le rin, genç Türk mil li yet çi li ği nin bu çe liş ki le ri iyi de ğer len - dir me si so nu cun da, bir an lam da da as lın da bu dö ne min Ana do lu ger çe ğin de ile ri bir ko num di ye ta bir ede bi le ce ği miz ulu sal ba ğım - sız lık çı lı ğa açık ta vır la rı des tek bu la cak tı. O dö ne min ile ri adı mı buy du. Eğer ke ma lizm hâlâ bi raz et ki liy se, bu onun bu ka rak te rin - den ötü rü dür. Bu ka dar iş gal ci ve is ti la cı gü cü nün çok den ge siz ve he sap sız ya yı lı şı ola cak tı ve ni te kim öy le ol du. Bu nun Kürt ler açı sın dan da bi raz böy le de ğer len di ril me si ge re ki - yor du. Bu da ke ma list ler ta ra fın dan öy le yan sı tıl dı ve bi lin di ği gi bi bir ba ğım sız lık ha re ke ti bi çi min de ge liş me gös ter di. Ta bii da ha son ra ki hi ka ye ay rı dır. Bu sü re ci böy le kar şı la yan ke ma lizm, iki dün ya sa va şı ara sın da ki dö ne mi çok iyi de ğer len di re cek ti. En zor ko şul lar da bi le ken di si ni po li tik bir ifa de ye, bir dev le te ka vuş tu ran şo ven Türk mil li yet çi li ği da ha son ra ki sü re ce sım sı kı sa rı la cak, hem po li ti ka da, hem de eko no mi de müt hiş şo ven ve çı kar cı te mel de ha - re ket ede cek, azın lık la rı ve di ğer kül tür le ri yok sa ya cak, özel lik le kork tu ğu ve ol duk ça ya rar lan dı ğı Bol şe viz mi tas fi ye ede cek, da - yan dı ğı Kürt ger çe ği ni tas fi ye ede cek, kas ka tı bir şo ven mil li yet çi li - ği, Hit ler ve Mu sol li ni fa şiz min den da ha teh li ke li bir fa şiz mi otur ta - cak tı. On dan son ra bu ol du. Dış den ge ar tık sos ya list blok la em per - ya list blok bi çi min de ke sin örül dü ğü ve her şey de bu te mel de de - ğer len di ri le ce ği için, ke ma list ler çok iyi bir fır sa tı ya ka la mış ola rak bu blok laş ma yı kul la na cak lar dı. Baş lan gıç ta ağır lık lı ola rak Bol şe vik ler, Le nin ve Sta lin dö ne mi kul la nıl dı. Da ha son ra bur ju va zi bi raz kök sa lın ca ve dev let te ke li ni ele ge çi rin ce, NATO'ya, ya ni Ba tı sis te mi ne ek lem len di. Bu kez bu - ra ya da ya na rak ken di şo ven mil li yet çi po li ti ka sı nı, bi raz da ha ka pi - ta list ge liş me ve bur ju va laş ma sı nı sür dür dü. Bu ara da asi mi las yon la özel lik le Kürt ger çe ği ni da ha da ta nın maz ha le ge tir di. Bu nu şu nun için be lir ti yo ruz: Düş man dış den ge yi Kür dis tan ger çe ği ni bi tir me de adım adım ve ba şa rı lı bir bi çim de de ğer len di ri - yor. Yet miş yıl lık den ge, sos ya list sis tem le ka pi ta list em per ya list sis tem adı al tın da ki çe kiş me, Tür ki ye Cum hu ri ye ti için çok ide al bir den ge du ru mu olu yor. Bu den ge yet miş yıl dır ken di şo ven ve ırk çı po li ti ka sı nı ha ya ta ge çir me si için ye ter li olu yor. Ke ma list ler bu den ge yi böy le de ğer len dir di ler. Bu na bir ta lih siz lik mi di ye lim; bü tün halk lar bol şe vizm den et ki - le ne rek ulu sal kur tu luş ta dev gi bi adım lar atar ken, Ekim Devrimi'nin ob jek tif ola rak ke ma liz min le hi ne, Kürt ulu sal kur tu luş çu lu ğu nun ise aley hi ne bir so nuç do ğur ma sı tam bir ta lih siz lik ve ya ters bir du - rum ol du. Onun da et ki siy le de di ğim gi bi so nuç ta ne re dey se bo ğun - tu ya gel dik. Biz ide o lo jik ve si ya sal de ğer len dir me le ri miz de bu nun hi ka ye si ni çok yön lü ola rak iş li yo ruz. PKK bir an lam da bü yük dar - bo ğa zı ve olum suz lu ğun de ğer len dir me, iğ ne ucu ka dar da ol sa tu tu - la cak bir ola nak var sa, bir fır sat ve ge liş me du ru mu var sa, onu or ta - ya çı kar ma ha re ke ti dir. Onun bu yö nü ne çok dik kat et mek ge re ki yor. Eğer pra tik te hâlâ ola nak lar, fır sat lar ve te sa düf le ri de ğer len di re mi - yor sa nız, PKK'nin bu olu şum tar zı nı, bu ge nel ve bü yük den ge siz li ği ve ya düş ma nın ulaş tı ğı den ge nin du ru mun bü yük de za van ta jı nı na sıl ya ka la ya rak ge liş ti ği ni iyi bi le me me niz den dir. Ola nak sız lık lar için de ve ya ola nak la rın en sı nır lı ol du ğu ko şul lar da or ta ya çı kan bir ge liş - me ha re ke ti ol du ğu mu zu bir an bi le ol sa gö zar dı ede mez si niz. Ola - nak sız lık lar la bir sa vaş ma ha re ke ti ol du ğu mu zu ilik le ri ni ze ka dar bi - lin ce çı ka ra maz sa nız, bu nun için baş ta ken di ni zi ve tüm ör güt ola - nak la rı nı de ğer len di re mez se niz, PKK tak ti ğin den bir şey an la ma - mış sı nız de mek tir; PKK ger çe ğin den, onun ide o lo jik ve si ya sal olu - şu mun dan hiç bir şey an la ma mış sı nız de mek tir. Bu du rum da ke sin - lik le ya ra tı cı bir tak tik sa hi bi de ola maz sı nız. Ben bu nun hi ka ye si ni si ze çok yön lü ola rak an lat tım. Ne ya par - sa nız ya pın, PKK ola yı nı böy le an la ya cak sı nız. Si zin PKK'nin bu olu şum tar zı nı hâlâ ru hu nu za ve bi lin ci ni ze ye dir di ği niz söy le ne - mez. Ta bii bir ru hu nuz ve bi lin ci niz yok sa ve ya rat ma nız müm kün - se, bu böy le ol ma lı ve olur sa ba şa ra bi lir si niz. Kür dis tan aley hin de ki ulus la ra ra sı den ge aşıl mış tır Şim di he men şu na ge li yo ruz: Pe ki, dış den ge de ki ye ni du rum ne - dir? Re el sos ya liz min bir sis tem ola rak aşıl ma sı ve bir an lam da da ka pi ta list-em per ya list sis tem le bü tün leş me sü re ci ne gir me si glo bal

55 bir bü tün sel ge liş me dir, dün ya ça pın da bir ge liş me dir; bir an lam da Kür dis tan aley hin de ki bir ulus la ra ra sı den ge du ru mu nun aşıl ma sı - dır. Çok iyi bi li yo ruz ki, bu aşıl mak la bir lik te Türkiye'nin ro lü azal - dı. Ortadoğu'da ulu sal kur tu luş mü ca de le le ri ne ve Sov yet ler Bir li ği ile sos ya liz me kar şı bir ka le ol ma ko nu mu göz den düş tü. İle ri bir ka ra kol ol ma ro lü faz la an lam ta şı mı yor. Bu glo bal leş me nin et ki si ni bir bu yö nüy le gös te re bi li riz. Di ğer yan dan ye ni den ge ara yış la rı nın or ta ya çık ma sı, İran'da dev ri min ge liş me si, yi ne Irak'taki re ji min den ge yi zor la ma sı, ABD ve İsrail'in böl ge de ki den ge yi ken di leh le - ri ne çe vir me ça ba la rı, Or ta do ğu pet rolü'nün hâlâ üze rin de en çok du ru lan bir sö mü rü kay na ğı ola rak ka pi ta list-em per ya list çı kar te - kel le ri nin hiz me tin de tu tul mak is ten me si, bi li nen Kör fez Sa va şı ve hat ta da ha ön ce ki İran- Irak Sa va şı var dır. Ki, bu ra lar da Kür dis tan üze rin de ki bas kı zin ci ri nin Gü ney hal ka sı nı teş kil edi yor. Ya ni bir yer de Kürdistan'daki sta tü ko üze rin de ki bir par ça lan ma ha re ke ti ola rak da dü şü nü le bi lir. On yıl lık İran- Irak Sa va şı ve ar dın dan Irak'ın Kuveyt'i iş ga liy le baş la yan sü reç, bu ra da ki zin ci rin kı rıl ma - sı na yol aç tı. Bi lin di ği gi bi 1990 'lardan iti ba ren Gü ney Kür dis tan ken di ni ade ta bek le me di ği ve ha zır bul ma dı ğı ken di li ğin den bir ayak lan may la bir lik te bir sü re cin içi ne gir miş du rum da bul du. ABD'nin Irak re ji miy le çe liş ki le ri var dı. Kürt le ri çok sev di ği için de ğil, sırf re ji mi bas kı al tın da tut mak için, bu tab lo kar şı sın da ken - di si ne da ya nak ola bi le cek bir alan tut mak için Kürt le re ve ya Kürt le - rin bir ke si mi ne il gi duy du. On lar la iliş ki ge liş tir di. Irak'ta da ha da ka rar sız ve ne re ye va ra ca ğı bel li ol ma yan du rum lar, ABD ile Ba tı lı güç le ri Çe kiç Güç bi çi min de bir as ke ri kal ka nı da oluş tur ma ya ve bu nu da ha çok da Kür dis tan üze rin de kul lan ma ya it ti. So nuç: Son de re ce kay pak ve her tür lü ge liş me ye açık bir Kür - dis tan ucu ve ya du ru mu ya şan dı. Bul duk la rı ça re, bir Fe de re Kürt Hükümeti'ni oluş tur mak, bu hü kü me ti Irak'ın bü tün lü ğü üze rin de (ki, Kürdistan'ı bu bü tün lü ğün için de gö rü yor lar) bir bas kı un su ru ola rak kul lan mak, yi ne Gü ney Kürdistan'daki dev rim ci-yurt se ver güç le ri et ki siz leş tir mek ve bu olu şum la hal kın ba ğım sız ini si ya ti fi ni ve dev rim ci-yurt se ver ge liş me si ni sı nır lan dır mak, en önem li si de PKK'nin ha li ha zır da en önem li bir yo ğun laş ma ve sa va şı ge liş tir me ala nı ola rak dü şün dü ğü Botan'ı bir sa va şım sa ha sı ve gi de rek bü tün Kürdistan'ı di ren me sa ha sı ol mak tan çı kar mak ol du. Ni te kim 'deki Gü ney Savaşı'nda Fe de re Devlet'e böy le bir rol bi çil di ği ve böy le kul la nıl dı ğı yö nün de ki de ğer len dir me miz doğ ru lan dı. Üze ri - mi ze gel di ler. Bun da NATO'nun da ona yı var dı. Ve za ten Türk re ji - mi de bu te mel de bir Kürt Fe de re Devleti'ne bağ lı lı ğı hem des tek le - di, hem de ko ru du. Bun da ki ama cı da PKK'yi Güney'den tec rit et - mek ve gi de rek Güney'deki Kürt iş bir lik çi güç le ri PKK'ye kar şı yö - nelt mek ti. Bun da bir an lam da ba şa rı lı da ol du ve ya bu nu kıs men sağ la ya bil di. Ama du rum hay li kar ma şık ol du ğu için, bu nun uzun sü re li ola - ma ya ca ğı da açık tı. Bir de fa Gü ney Kürdistan'da çe liş ki ler var; Irak re ji miy le çe liş ki le ri, ken di ara la rın da ki çe liş ki ler ve İran'ın ko nu mu var. Arap ül ke le ri nin du ru mu var; Su u di Ara bis tan ve Suriye'nin tav rı var. En önem li si de bu Türkiye'nin as la ra hat ol ma ya ca ğı bir sta tü dür. Bir de fa fe de re de ol sa, iş bir lik çi lik te me lin de de ol sa, Kürt söz cü ğü ne ta ham mü lü yok. Ne ya pıp edip bu olu şu mu tas fi ye et mek, yet miş yıl lık sta tü ko yu tek rar ege men kıl mak is te ye cek. Bağ dat Pak tı, CEN TO ve ben zer sta tü ler ara ya cak. Bil di ği miz gi bi bu nun için bir üç lü zir ve ge liş tir mek is te di; en son Irak'ı da bu na çe kip sta tü ko yu tek rar ege men kıl mak is te di. Bu na kar şı lık çe liş ki - ler hay li yo ğun dur. Ya ni İran- Irak, İran-Tür ki ye, Tür ki ye-su ri ye, Su ri ye- Irak çe liş ki le ri böy le bir sta tü ko yu oluş tur ma ya faz la bir fır - sat ver mi yor. Ay rı ca ABD'nin çı kar la rı ve ye ni dü zen i var. ABD bu ye ni dü zen de Türkiye'nin bu gö zü ka ra sö mür ge ci-em per ya list ih ti ras la rı na so nu na ka dar evet di ye mez. Çün kü ken di çı kar la rı zor - la na cak. Tür ki ye de en az ABD ka dar bir em per ya list-sö mür ge ci yak la şım la gi riş yap mak is ti yor. Tak tik dü zey de de ol sa, ara la rın da çe liş ki ler var. Ben zer çe liş ki le ri İran'la da, Suriye'yle de ya şa ya cak. Do la yı sıy la tam bir kar ga şa du ru mu ve çe liş ki le rin her an pat lak ver me (ar tık kim ka zanç lı çı kar bun dan, na sıl ka zanç lı çı kar, şim di - lik bel li de ğil) du ru mu söz ko nu su. Ni te kim son ola rak KDP ve YNK de ni len güç le rin kar şı kar şı ya gel me le ri var. As lın da pek de böy le bir ça tış ma nın is ten me di ği söy le ne bi lir. Fa - kat iç çe liş ki ler, aşi ret ve ka bi le çe liş ki le ri, Beh di nan-so ran zıt laş

56 ma sı ve en önem li si de (ki be lir le yi ci olu yor) Türkiye'nin bu fe de re olu şu mu aş ma ve bu nu aşar ken de kırk yıl bo yun ca ge liş tir di ği KDP iş bir lik çi li ği ni ege men kıl ma, bu nu da Irak re ji miy le ve hat ta kıs men İran'la an la şa rak boz ma tav rı or ta ya çık tı. Bu nun bü yük bir çık maz ve ka bul edil mez lik le kar şı kar şı ya ge le ce ği de açık tı. Çün - kü ABD bi raz da ha de ği şik bir Kürt fe de re sis te mi is ti yor. ABD, Türkiye'nin is te di ği gi bi Sad dam re ji mi nin bu bi çi miy le kal ma sı nı is te me ye bi lir. Türkiye'nin pet rol bo ru hat tı so ru nu var, ağır eko no - mik kri zi var, Irak'taki eko no mik ta la nı bi le mut lak ola rak ken di te - ke li ne al ma is te mi var. Bu da ha ya ti dir. Do la yı sıy la ABD ile de bir çe liş ki si ola cak tır. Esas iti ba riy le de (ki bu son üç ay için plan lan - mış) PKK'yi ta ma men tas fi ye et me pla nı söz ko nu su. Özel lik le Ge - nel kur may Baş ka nı Güreş'in Türk mil le ti ne ver di ği bir sö zü var. Bu sö zün ge rek le ri ni mut la ka ye ri ne ge ti re ce ğim di yor. Şim di bir plan yap mış lar. Bu plan bi raz da 1992 plan la ma sı na ben zi yor. Fa kat tü müy le öy le de ğil. Da ha çok Tür ki ye pa tent li bir plan dır bu. Bu pla nın ne ka dar ABD'nin ona yı nı al dı ğı nı tam söy le ye cek du rum da de ği liz. Bu pla nın ar ka sın da muh te me len Al man lar ve Fran sız lar ola bi lir. Hat ta bel ki Rusya'nın faz la ses çı kar ma ma sı söz ko nu su ola bi lir. Yi ne İran'ı da bu pla na da hil et mek is te ye bi lir ler. Za ten bu yön lü gi ri şim le rin ol du ğu nu da bi li yo ruz. De mi rel biz zat İran'ı zi ya - ret et me ka ra rı var dır. He men Mısır'a git ti De mi rel; ama cı bü yük bir ih ti mal le Arap ül ke le rin den bi ri olan Mısır'ı da bu pla na kat mak tır. Tıp kı Irak'ın Kuveyt'e gi ri şin de Mısır'ın oy na dı ğı ro le ben zer bir ro - lü Kürdistan'daki bu du rum için de el de et mek is te ye bi lir. ABD'de bu nu yön len di re bi lir. ABD için de ol maz di yo ruz, bel ki çe liş ki le ri var, ama bir yö nüy le de bu pla nı des tek le ye bi lir. As lın da du rum bu an lam da kar ma şık tır. Kim ne ka dar bu pla nın için de dir? Bu ra da bil me miz ge re ken şey, ağır lık lı ola rak Türkiye'nin bu pla na ön cü lük et ti ği, İngiltere'nin ve do la yı sıy la ABD'nin faz la des tek le me ye ce ği dir. Bir am bar go yu del me so ru nu - nu dü şü ne lim: TC'nin da ha çok da Irak'taki re jim le ge liş ti re ce ği sağ lam iliş ki ler le pet rol den ve yi ne ora da ki eko no mik ge liş me ler - den pay çı kar mak üze re ön cü lük yap ma du ru mu bir ra hat sız lık ya - ra tı yor. Ama bu na mec bur. Çün kü ya şam da eko no mik kriz çok şid - det li, yi ne si ya sal is tik rar sız lık çok şid det li. ABD is te me se ve İn gil - te re faz la des tek le me se de ve ya za man sız bul sa da, yö ne le cek tir. Hat ta en be lir le yi ci olan as lın da bi zim ge ril la ola rak var lı ğı mı zı sür - dür me miz dir. Bi zim de 1994 ba har ham le mi ze yö ne lik yak la şım la - rı mız, bu ko nu da çok yön lü ola rak ge liş ti ri len çö züm le me ler, ha zır - lık lar ve bun la rı ha ya ta ge çir mek için en an lam lı bir dö ne me gi ri şi - miz söz ko nu suy du. Za ten bu nun için ba har ay la rın da her yö nüy le önem li bir ge liş me nin, Kür dis tan ça pın da de rin li ği ne ve ge niş li ği ne bir ge ril la ve halk ha re ket li li ği nin ya şa na ca ğı nı ve so nu ca gi de ce ği - ni gör dük. TC'nin, onun özel sa va şı mı nın bu nu gör me me si, gö rüp de kar şıt bir plan la de ğer len dir me me si müm kün de ğil di. Ni te kim çok ta rih sel bir geç mi şe sa hip olan Türk kur ma yı ve ya Türk si ya sal ve as ke ri çev re si nin uyu ya ca ğı nı san mak gaf let tir. Hat ta on la rın biz den çok da ha faz la or ga ni ze ha re ket ede cek le ri bi li nir. Öy le ki, on la rın biz den da ha er ken, biz da ha ba har ham le mi zi baş lat ma dan ani den Güney'e bir sal dı rı la rı ol du. Bun lar yıl dı rım tar zın da ki sal dı - rı lar dı ve iv me yi ver di. Özel lik le KDP'ye se nin için de önem li teh - li ke ar ze den PKK'yi dar be le dim, ge ri si ni sen ta mam la de di. Ni te - kim ufak bir ça tış ma ba ha ne edi le rek, KDP bi raz sal dı ran ta raf du - ru mu na geç ti. KDP ne ka dar bu pla nın için de, ne ka dar ha zır lan mış, o da ay rı bir me se le. İş bir lik çi güç tür, ha kim ira de ye bağ lı dır. Çe şit li yön tem - ler le bu ça tış ma nın içi ne çe ki lir. Ni te kim çe kil di. Bağ lı güç tür ya ni, baş ka tür lü ya pa maz. Bu plan la Güney'i kont rol al tı na al ma ya ça lı - şır ken, önün de bi raz Ye ki ti var dı; ba ğım sız halk top lu luk la rı var dı, ek sik olan KDP oto ri te si var, KDP'nin Irak re ji miy le an laş ma du ru - mu var. Di ğer le ri bu na en gel teş kil edi yor. Özel lik le Ta la ba ni ön - der lik li yurt se ver ke si min sin di ril me si he def le ni yor. Irak ça pın da Bar za ni ön der lik li bir oto no mi ye her ke sin evet de me si da ya tı lı - yor. Evet de me si için böy le bir sal dı rı pla nı na ih ti yaç var. TC bu - nu uy gu la ma ya ge çir di. Kar şı lık bul ma sıy la bir lik te, Güney'deki bu ye ni ça tış ma du ru mu or ta ya çık tı. Bü tün em per ya list güç ler bu nun böy le ge liş me si ni is te me ye bi lir ler. De di ğim gi bi Tür ki ye hem eko - no mik ve si ya sal açı dan, hem de ba har ham le miz den duy du ğu kor - ku ba kı mın dan bu na mec bur du

57 Düş ma nın tak ti ği ne ka dar akıl lı ca dır? Bu nu hep akıl lı ca ya par, hep ile ri de ya par, hep ba şa rı lı ya par di ye cek du rum da de ği liz. As - lın da düş man tı kan mış, bir çık maz da dır ve do la yı sıy la her an bir çıl gın lık ya pa bi lir. Çıl gın lık la rı nın so nu da hep le hi ne ol maz, aley - hi ne de ola bi lir. Za ten düş man dan, özel sa vaş gü cün den baş ka tür lü bir ha re ket de bek le ne mez. Bir şey ler yap mak zo run da dır ve ni te - kim ya pı şı nı da böy le or ta ya çı ka rı yor. Gü ney Kür dis tan ça tış ma sı böl ge sel sta tü ko da ye ni bir du rum dur Bu ne so nuç ve re bi lir? Bu nu gün lük ge liş me ler gös te rir. Ne re den ba kar sak ba ka lım, bu ye ni bir du rum dur. TC böl ge sel sta tü yü zor la - mak is ti yor ve ya sta tü ko yu es ki si gi bi kur mak is ti yor. Bu nun ba şa - rı la bil me si için Irak'ta Sad dam ön der lik li oto ri te nin Irak ge ne lin de ha kim ol ma sı ge re kir. Bu ha ki mi yet TC için her ne ka dar Kürt ha re - ke ti ni bas tır ma da çok iyiy se de, böl ge sel güç ler için ol sun, ABD baş ta ol mak üze re iri li ufak lı bir çok dev let için ol sun, ay nı oran da ya rar lı ola maz. Çı kar la rı teh li ke de dir. Şim di bu cid di bir çe liş ki du - ru mu dur. Za ten bu çe liş ki bi raz or ta ya çı kı yor ve ge li şe ce ğe de ben - zi yor. En önem li si de, bir adım atıl dı. Bu KDP'ye yap tı rıl mak is ten - di KDP'nin bu nu ba şar ma du ru mu var mı, yok mu? Ba şar ma sı için böy le bir den bi re ez me si ve ya tek oto ri te ha li ne gel me si ge re ki yor. Mev cut çe liş ki ler or ta mı ve en önem li si de bi zim du ru mu muz bu nu si ne ye oturt mak için uy gun de ğil. Çün kü çok iyi bi li yo ruz ki, Güney'de ba şa rıl mış, ta ma men ye ni bir oto no mi çer çe ve sin de Tür - ki ye, Irak ve hat ta İran'la bü tün leş miş bir KDP, ger çek ten Kürt yurt - se ver ha re ke ti nin, ba ğım sız lık ha re ke ti nin özel lik le son yir mi- otuz yıl lık ge liş me si ni bi tir me ye gö tü rür; çağ daş ulu sal kur tu luş ha re ke - ti nin bü tün ka za nım la rı nı bi ti rir. Kuş ku suz bu bü yük bir kay bet me olur. Özel lik le PKK ön der li ğin de or ta ya çı kan son yir mi yıl lık ge - liş me ler bü yük dar be alır. Bu nun si ne ye ko lay otur tu la ma ya ca ğı ve ko lay ka bul edi le me ye ce ği çok açık. Böy le sin si bir pla na, son yir mi otuz yı lın bü tün ka za nım la rı nı eli miz den ala bi le cek bir pla na kar şı dev rim ci ha re ke tin, yurt se ver güç le rin, özel lik le (is ter re for mist, is ter dev rim ci ol sun) iş bir lik çi ol ma yan bü tün ulu sal-de mok ra tik güç le rin ta vır ge liş ti re cek le ri bel - li dir. Son yıl lar da bu güç ler de bir ge liş me de ol du. En baş ta PKK ön der li ği çok ile ri de ğiş me le re yol aça bil di. Do la yı sıy la an la şıl ma sı ge re ken, bu pla nın PKK'nin dev rim ci-yurt se ver ve ba ğım sız lık çı eği li mi ne kar şı bir plan ol du ğu dur. Esas he de fi bu dur. TC bu esas he def te sö mür ge ci ve em per ya list güç ler le an laş mış tır. Ge nel de, stra te jik ola rak an laş mış tır. Fa kat sı ra bu nu gün lük pra tik ha ya ta ge - çir me ye ge lin ce, çe liş ki o ka dar dal bu dak sal mış, o ka dar kar ma şık ol muş ki, bir yı ğın so run çı kı yor. TC stra te jik açı dan PKK'nin te - rö rist ol du ğu nu bü tün dün ya ya ka bul et tir mek ve Av ru pa ça pın da onay lat mak is ti yor. Yi ne PKK bir Kür dis tan or ta ya çı kar mak is ti - yor. Bu na kar şı lık TC sö mür ge ci dev let le ri böl ge sel sta tü ko ya çek - me ye ça lı şı yor. İki te zi sü rek li iş li yor. Şim di bu nun pra tik adım la rı - nı da ta şır mak is ti yor. Avrupa'da da çat lak lık boy gös te ri yor. Çün kü TC'nin Kürt ha re ke ti ni top tan in kar et me si ve kat li am cı yak laş ma sı söz ko nu su. Bu nu or ta ya çı ka rı yo ruz. Ay nı şe yi sö mür ge ci dev let - ler le sür dür mek is ti yor. Biz bun la ra da ken di si ege men ol mak is ti - yor, Irak Kürdistan'ına da ege men ola cak di yo ruz. Do la yı sıy la Irak re ji mi de faz la gü ven duy mu yor. Suriye'de duy maz, İran'da duy - maz. Do la yı sıy la ge nel de Kürt teh li ke si ne kar şı bir an la yış bir lik te - li ği ol sa da, bu an laş ma so mut pra tik te ha yat bul mak tan çok uzak tır. Ta bii dev rim ci tak tik ler tam da bu ra da dev re ye gi rer. Tak tik alan de di ği miz gün cel lik, ona an lam ver me ve ona yük len me du ru mu or - ta ya çı kar. Ni te kim PKK'nin de bu ko nu da ba zı tec rü be le ri var dır; KDP'nin bu sin si yak la şım la rı na kar şı bi zim çok ha zır lık lı ol ma du - ru mu muz var dır. Yir mi yıl dır ide o lo jik, si ya sal ve pra tik an lam da bu na kar şı doğ ru ta vır la rı ge liş tir mek le gö rev li yiz. Her ne ka dar bu tak ti ği doğ ru ha ya ta ge çi re me yen mi li tan lar ve ya özel lik le Gü ney ça lış ma la rın da bu nu ba şa ra ma yan lar ol sa da, esas ola rak bi zim tak - ti ği miz KDP'nin bu iş bir lik çi li ği ni ön le me bi çi min de ken di ni or ta ya çı ka rır. Sü rek li bir kar şı lık ver me du ru mu var dır. Gü ney Savaşı'nda bu çok da ha et ki li bir bi çim de or ta ya çı ka rıl dı. İde o lo jik ola rak net - leş me za ten sü rek li gün dem de dir. Pra tik ola rak da on la rın et kin li ği - ne gi re bi le cek du rum la ra yol aç mı yo ruz. Ba ğım sız ini si ya tif, alan

58 tut ma lar, ya ni Kür dis tan so mu tun da epey ce ge ril la alan la rı or ta ya çı kar ma mız, KDP'ye da ya lı tak tik le ri bo şa çı ka ra cak tır. Ni te kim TC'nin bu yön lü bir çok gi ri şi mi bo şa çı ka rıl dı. TC bi raz KDP'ye da ya na rak ko ru cu lu ğu ge liş tir di; Ulu de re ko ru cu lu ğu nu, Hak ka ri ko ru cu lu ğu nu ge liş tir di. Fa kat bun lar da TC için top tan ça re ol mak - tan uzak tır. Bel ki bi zi bi raz en gel le di, bi ze çok za rar da ver di; ama önem li ge liş me mi zi ön le ye me di. Ni te kim bu mü ca de le de vam di - yor. Sı nır boy la rın da hâlâ tu tu lan ve güç top la yan biz ol duk. En son pla nın ge liş ti ril me si sı ra sın da as lın da yet miş ka ra kol ge liş ti re cek - ler di, ge liş ti re me di ler; tam pon böl ge oluş tu ra cak lar dı, oluş tu ra ma - dı lar. Bun la rı ger çek leş ti re me me le ri on la rı bu son pla nı da ha bir çıl - gın lık la ha ya ta ge çir me ye gö tür dü. İş bir lik çi iha ne te da ya lı pla na kar şı ha zır lık la rı mız tam dır Şim di gö rü lü yor ki, böy le ta rih sel, böl ge sel ve Kür dis tan içi den - ge le rin çok ya kın dan et ki le di ği bir du rum la kar şı kar şı ya yız. Kar şıdev ri min, TC özel sa va şı ön der li ğin de tır man dır mak ve ade ta ba şa - rıy la ha ya ta ge çir mek is te di ği bir pla na kar şı lık, bi zim de yıl lar dır ge liş tir mek is te di ği miz bir dev rim ci pers pek tif ve tak tik söz ko nu - su dur. Biz bu gün ler de düş ma nın bu özel sa vaş pla nı na kar şı bir adım da ha ata ca ğız. Gü ne yi bü tü nüy le dev rim ci-yurt se ver güç le re ve esas ola rak da bi ze ka pat ma, Güney'i ko ru cu lar bi çi min de Kuzey'in üze ri ne sü re rek bi tir me, hem de önü müz de ki üç ay lık bir sü re için de (bu sü re yıl so nu na ka dar da uza tı lı yor) bu nu ta mam la - ma bi çi min de çok teh li ke li, hem ta rih sel an lam da, hem de gün ce lik an la mın da ulu sal ka za nım la rı, yi ne dev rim ci öz gür lük sel ka za nım - la rı top tan eli miz den ala bi le cek, eğer ön le ne mez se bel ki de bun dan son ra sı nı top tan ka ran lık bir bi çim de hal kı mı zın ulu sal ba ğım sız lı ğı ve öz gür lü ğü aley hin de ge liş ti re bi le cek tür den bir du ru ma yol açıl - mış olur. Dev rim ci tu tum da bi raz ıs rar lı olan la rın bu nu ka bul et me - le ri ve dü şün me le ri şu ra da kal sın, tüm güç le riy le bu na kar şı di re ne - cek le ri ve ken di dev rim ci tak tik le ri ni oturt mak is te ye cek le ri açık tır. Za ten par ti miz bu na ha zır lık lı dır. Fır sat kol lu yo ruz, adım adım bu fır sat la rın ha zır lık la rı için de yiz. De ne yi mi miz de, epey ça tış ma la rı - mız da var. En önem li si de Güney'de atı lan son adı mın ba zı yurt se - ver güç ler ce tep kiy le kar şı lan ma sı, Kürt Fe de re Dev le ti di ye ta bir edi len bir lik te li ğin kuş ku gö tür me si, bir yer de iş le mez du ru ma gel - me si ve dev rim ci du ru ma ben zer bir du rum or ta ya çı kar ma sı gö rü - le cek ti, de ğer len di ri le cek ti. Ya pı lan da bu ol du. Şim di 1992 'den da ha faz la bir ba şa rı şan sı mız var dır. Ger çek ten 1992'de YNK ve KDP bi ze kar şı bir leş miş ler di. Yi ne ABD'nin TC'ye des te ği tam dı, NATO'nun des te ği de ar ka sı na al mış lar dı. Bu des tek ler şim di es ki si ka dar ol ma ya bi lir. Güney'deki bir lik te lik aşıl - mış tır. Bun lar bi zim iyi de ğer len di re ce ği miz ye ni du ru mu ifa de edi - yor. Kal dı ki, Gü ney li yurt se ver güç ler bi zim le sı cak iliş ki ler ge liş - tir mek is ti yor lar, it ti fak ara yı şı için de ler. Kuş ku suz biz bu nu de ğer - len di re ce ğiz. So nuç ta bi ze kar şı ge liş ti ril mek is te nen bu pla nı böy - le ce da ha ilk adı mı nı atar ken, ba şa rı sız lı ğa uğ rat ma da ak tif dav ra - na ca ğız. Za ma nı ve ze mi ni çok iyi kul la na ca ğız. Sa de ce bu pla nı bo şa çı kar mak la ye tin me ye ce ğiz, Güney'i mu az zam bir dev rim ci ge liş me nin ze mi ni ha li ne ge ti re ce ğiz. El ve riş li ko şul la rın dan do la - yı, Güney'i dev rim ci ge liş me nin boy at tı ğı bir alan dü ze yi ne çı kar - mak, eğer Irak bü tün lü ğü için de bir çö züm is te ni yor sa de mok ra tik ve öz gür bir Kür dis tan te me lin de bir bir lik te li ğe yol aç mak ama cı - mız dır. Yi ne bu ra nın iş bir lik çi le re ve TC'nin özel sa va şı na des tek ve ren bir alan de ğil, ter si ne bu na ba şa rıy la kar şı ko yan bir alan, sağ lam bir di re niş cep he si, onun ge ri üs sü du ru mu na ge tir me ama - cın da yız. Bu ko nu mu ta şı ra ca ğız. Gü ney hal kı dev ri min da ya na ca ğı bir halk ola rak ro lü nü oy na ya cak tır. Bu na en gel teş kil eden tu tum, ör güt ve onun ön der li ği kim se aşı la cak tır. Eğer il le bir bir lik te lik is - te ni yor sa bu, hal kın yurt se ver olan, düş ma nın çı kar la rı na alet ol ma - yan ve düş ma nın ira de si ni dur du ran bir bir lik ola cak tır. KDP ve Bar za ni ön der li ği ya bu çer çe ve yi ka bul ede cek, ya da aşıl ma yı gö - ze ala cak tır. Ya yurt se ver-de mok ra tik ha re ke tin ge nel çı kar la rı na ta - bi olur ve düş man la iliş ki le ri ni sı nır lan dı rır, ya da or ta dan kal dı rı lır ve ya bu sa va şın so nun da ba şı na ge le cek ola nı ka bul eder, ka de ri ne ra zı ol ma sı ge re kir. Biz böy le bir yak la şım için de yiz. Hiç kuş ku suz bu yal nız Güney'deki sa vaş için de ğil dir, bü tün

59 Kürdistan'ı il gi len di ren bir sa vaş tır. Bu nun ar ka sın da ki güç Gü ney gü cü ve ya Irak de ğil, Türkiye'dir. Bu nun ar ka sın da ne idü ğü be lir siz bir yı ğın çı kar sa hi bi var dır. Bu tüm Kür dis tan ge ne li ne kar şı oy na - nan bir oyun dur. Do la yı sıy la hiç kim se PKK ne den Güney'e ka rı şı - yor di ye mez. As lın da Güney'e ka rış mı yo ruz. Güney'deki hal kın yurt se ver-de mok ra tik çı kar la rı na des tek su nu yo ruz. Biz bir des tek gü cü yüz; bi ze kar şı ge liş ti ri len bir pla nın bo şa çı ka rıl ma sı nın sa vaş - çı gü cü yüz. Bu ra da ki sa va şı mı son de re ce meş ru, vaz ge çil mez bir gö rev ola rak de ğer len dir me miz ge re ki yor. So nuç ne tür ge liş me le re gö tü re bi lir? Bu ra da da be lir le yi ci olan as - lın da öz gü cü mü zün tak tik sel de ğer len di ril me si dir. Eğer o Gü ney Savaşı'ndaki gi bi dev rim ci tak tik ler dar la tıl maz sa, sa vun ma cı ve ya in ti har va ri sol sek ter an la yış lar et ki li ol maz sa, yi ne ken di dü zen li ve plan lı tak tik sel ge liş me mi zi sür dü rür sek, bu ra dan ke sin ola rak ba - şa rı lı çı ka bi li riz. PKK'nin tak tik es nek li ği her tür lü olum suz lu ğa da ce vap ve rir, her tür lü ge liş me ve olum lu lu ğa da ce vap ve rir, bu nu da - ha da bü yü tür. Öy le cid di bir çık maz gör mü yo ruz. Ta bii ba zı la rı bir gün bi zi ken di dar lık la rı için de boğ ma ya gö tür mez ler se, sa vaş ku ral - la rı na ters düş mez ler se ve ken di le ri ni tes li mi ye te git me ye kap tır maz - lar sa ka rar lı, di re niş çi ve ge ril la yön te mi ne ağır lık ve ren bir yak la şım bu ra da so nuç alır. Hem de çok bü yük so nuç lar ala bi lir. En önem li si de al dı ğın da çok cid di si ya sal ge liş me le re yol açar. Kürt Fe de re Devleti'nin içe ri ği de ği şir, bu na dev rim ci bir atı lım ver di ri riz. Bu da hal kın mu az zam bir ne fes al ma sı ve güç ka zan ma sı an la mı na ge lir. Bu, fe de re olu şu mun da ha da ba ğım sız ve öz gür, ken di ira de siy le ge - li şen ve güç le nen bir ku rum ha li ne gel me si ne yol açar; bu an lam da Kür dis tan ge ne li ne de kat kı su na bi lir. Bu te mel de zor la ya ca ğız. Bu ay nı za man da Kür dis tan için ge niş bir ini si ya tif ol du ğu gi bi, onu ulus la ra ra sı dü ze ye ta şı rır; bir tür ba ğım sız bir güç gi bi de ğer - len di ril me ye ve mu az zam bir dip lo ma si ye yol aç ma ya gö tü rür. Tür - ki ye üze rin de ağır et ki de bu lu nur. Onun Kürdistan'a da yat tı ğı im ha pla nı nı bo şa çı kar mak la kal maz, dev rim ci sa vaş plan la rı mı zın güç ka zan ma sı na yol açar. Bo ğun tu ya de ğil so luk al ma ya, ge ri le me ye de ğil iler le me ye ve ya yıl ma ya hiz met eder. Za ten Güney'e gi den Ku zey hal kı da var. Ku zey da ha şim di den Gü ney hal kıy la fi zik sel an lam da da bir leş miş tir. İki par ça da ki hal kın bir tür böy le bir leş me - si ge re ki yor. 1990'da Gü ney hal kı nın Kuzey'le ta nış ma sı, şim di de Ku zey hal kı nın Gü ney hal kıy la bü tün leş me si or ta ya çı kı yor. Bu nun ulus la ra ra sı so nuç la rı da ola cak tır. Ay rı ca BM'nin des te ği ne yol aç - ma sı da söz ko nu su dur. Bü tün bun lar Türkiye'nin böl ge den ge si ni, sta tü ko su nu zor la dık ça zor lar. Ye ni ham le dö ne min de ka za nan biz ola ca ğız Hiç şüp he siz biz bü tün bun la rı iş le ye ce ğiz. En önem li si de as ke ri fa a li ye ti mi zi yo ğun laş tı ra ca ğız. Si ya sal ve dip lo mak tik ala nı da ha da zor la ya ca ğız. Öy le an la şı lı yor ki, bu dev rim ci pla nın şan sı nı da - ha da ar tır dı. Ya ni bu kar şı-dev rim pla nı dev rim ci pla nı bes le ye bi lir, ona dö nüş tü rü le bi lir. Ha ya le ka pıl mı yo ruz. En önem li si ken di li ğin - den bir ge liş me yi de bek le mi yo ruz. Ge liş me ler tır nak la sö kü lüp or - ta ya çı ka rı lır. Mu az zam bir du yar lı lık la, gö rev le rin üze ri ne aman sız bir yü rü yüş le önem li ge liş me ler or ta ya çı ka rı la bi lir. Kı sa ca çok cid - di bir tak tik adım olur. Ta bii so nuç la rı da hay li et ki le yi ci olur. Özel - lik le si ya sal so nuç la rı hem böl ge de, hem de ulus la ra ra sı alan da de - rin olur. Bu da yep ye ni bir dö ne min içi ne gir mek de mek tir. Bu, Kürdistan'ın ulus la ra ra sı alan da ken di si ni ka bul et tir di ği, sta tü ya - rat tı ğı, dip lo ma si ye yol aç tı ğı, bel ki de bir dev let sta tü sü ne ya kın bir ka bul gör me yi ya şa dı ğı bir du ru mun üze ri ne ku ru la cak bi linç li ör güt sel ifa de si ola cak tır. Kür dis tan Ulu sal Kong re si ve ya tem si li, onun hem iç te ve hem de dış ta ki tem sil ci lik le ri da ha faz la dev ri min ira de si nin hiz me tin de ve ya onu dik ka te alan, bi rey sel tarz la rı ve aşi ret sı nır la rı nı ar tık zor la yan, çağ daş, ulu sal bir lik te li ği ka bul eden ku rum la rı ve on la rın ku ral la rı nı dik ka te alan bir dö ne min içi ne gi ril me si ne yol açar. Her ör gü tü ar tık ken di ben cil çı kar la rı ye ri ne ulu sal bir tem si li esas al ma ya ve ona bağ lı ol ma ya gö tü rür. Bu da yep ye ni bir ge liş me dö ne mi ola cak tır. Bu na da ger çek ten PKK ön cü lük edi yor. Şu an da ön cü lük et me si - nin çok önem li ola nak la rı or ta ya çı kı yor. Par ti mi zin baş lan gıç ta ki ide o lo jik ve po li tik ön der li ği şim di pra tik ön der lik le ta mam la nı yor

60 Bu, ulus la ra ra sı ka bul gör me ve meş ru laş may la ken di ni ka nıt lı yor. Hiç kuş ku suz bü tün bun lar dev rim ci ta sa rım, plan ve pers pek tif dü - ze yin de ele alı nı yor. Fa kat yap tı ğı mız ha zır lık lar, güç le ri mi zin ha li - ha zır da ki mev zi len me du ru mu bu nun bir ta sa rı dan iba ret ol ma dı ğı, gün lük ola rak da ha ya ta ge çi ri le bil di ği gös te ri yor. Ger çek ten biz bu ko nu da ar tık pra tik bir ön cü lük gö re vi ile kar şı kar şı ya yız. Da ha ol - gun, da ha so rum lu, bü tün so nuç la rı ön ce den kes ti re bi len ve ona gö re gü ne an lam ve re bi len, baş ta ge ril la cep he si ol mak üze re he men her cep he de, Kuzey'de ve Güney'de si lah lı sa va şı mı ge liş tir me, yi ne si - ya sal bir lik te lik le ri, Kuzey'de ve Güney'de cep he sel bir lik te lik le ri ge liş tir me, bu nu dip lo mak tik ala na kay dır ma gi bi önem li ve ba şa rı - la bi le cek, ama ger çek ten po li tik sa nat bi çi min de kar şı lan ma sı ge re - ken bir tarz da üze ri ne yü rü ye bi le ce ği miz gö rev ler le kar şı kar şı ya yız. Yi ne hiç bir şey ya pıl ma dı de ni le mez. Yü rür lük te olan fa a li yet ler var dı. Bu fa a li yet le rin da ha da ku rum laş ma sı, da ha da eği til me si, da ha da sağ lam ko lek tif tem sil ci lik ler le gö tü rül me si önem li dir. Di - ğer güç ler le sağ la ya ca ğı mız her dü zey de ki ko lek ti vizm çok önem li - dir. Bi zim ide o lo jik, po li tik ve pra tik sel ge liş me miz bü tün bun la ra ce vap ve rir. Bu iş le re Kür dis tan ça pın da ön cü lük et me de hem id di a - lı, hem de ola nak lı kı la bi lir. İna nı yo ruz ve yap tık la rı mı za da ya na rak söy lü yo ruz ki, bu ye ni tak tik ham le dö ne min de ka za nan biz ola ca ğız. Ka zan mak için bü yük tec rü be mi zin olum suz luk la rı nı aşa rak, olum lu yön le ri ni aman sız bir bi çim de ha ya ta ge çi re rek ye nil mez kı la ca ğız. Hal kı mı zın ve bü tün yurt se ver güç le rin ger çek ten bü yük öz lem le bek le di ği ge liş me le ri or ta ya çı ka ra ca ğız. Düş man bu sin si, al çak ça ve yok edi ci pla nı na kar şı ve ri le cek bü yük dev rim ci kar şı lık bu dur, bü yük so rum lu luk ve mut la ka ba şa rıl mak du ru mun da olan tak tik bu dur. Ar tık iç te ve dış ta hiç bir en gel bi zi böy le bir tak ti ği ha ya ta ge çir mek ten alı koy ma ma lı - dır. En gel teş kil eden ne var sa, çok doğ ru ve yet kin bir tarz da üze ri - ne gi di lip aşıl ma lı dır ve so nuç ta ba şa rı sağ lan ma lı dır. Bü yük bir öz lem le böy le bir aşa ma ya ulaş ma ya ça lı şan par ti miz bel ki de ilk de fa ken di öz gür ira de siy le hal kı mı zın öz gü cü ne da ya lı ola rak bek le di ği bir ge liş me yi, yi ne id dia et ti ği ol duk ça hak lı ve mut la ka sağ lan ma sı ge re ken bir ge liş me yi ya şa ya bi lir. Ha ya le ka - pıl mı yo ruz. Ama fır sat ve ola na ğı da de ğer len di re me me gi bi bir has ta lı ğa göz yum ma yız. Ken di li ğin den ci, sağ sa vun ma cı ve ya sol sek ter yak la şım lar la hiç kim se nin bu önem li ge liş me dö ne mi - ne olum suz yan sı ma sı ka bul edi le mez. Her kes böy le bir dö nem de çok iş ya pa bi lir. Düş ma nın özel lik le da yat tı ğı, al çak ça kat li am lar la so nuç lan dır mak is te di ği tas fi ye ha re ke ti ne kar şı her dü zey de böy le bü yük bir güç ka zan mak la, sa de ce düş ma nın bek len ti le ri ni bo şa çı - kar ma yı de ğil, onun Kür dis tan üze rin de ki in san lı ğa ay kı rı bü tün yö - ne lim le ri nin ve po li ti ka la rı nın da so nu ola bi le cek bir ge liş me yi (as - lın da tak tik de ğil stra te jik bir ge liş me yi) sağ la mak la kar şı kar şı ya ol du ğu mu zun de rin bi lin cin de yiz. Bü tün bu de ğer len dir me le rin or ta ya çı kar dı ğı ge liş me pers pek tif - le ri ve en önem li si de aman sız pra tik ça ba la rı mız la doğ ru yö ne lir - sek, ka za na ca ğız. Yi ne böy le bir dö nem de her za man kin den da ha faz la hem bi linç li ira de miz le or ta ya çı kar dı ğı mız ve hem de ba zı böl ge sel ge liş me le rin da ha çok hız lan dır dı ğı bu ola nak la rı çok iyi gö re ce ğiz. Umut edi len, çok ar zu la nan ve ol duk ça da plan la nan bu ge liş me dö ne mi bu yak la şım la kar şı la nır sa, öz gür ira de nin ve hal kın ar tık ger çek ten ka zan mak için az ça ba har ca ma dı ğı ve des tek ver di ği bir dö nem ve bu dö ne min ba şa rı lı ge liş me si ola cak tır. Bu dö ne mi böy le ka zan mak mu hak kak bü yük zor luk lar kar şı sın da olur; bir çok şe hi di yi ne çı ka bi lir. Ama ger çek ten sta tü sü böy le olan ve hak kın da böy le dü şü nü len bir ül ke ve halk ya şa mak is ti yor sa, yi ne bu na ön cü lük et - me de id di a lı olan bir par ti böy le sağ lam ön cü lük et mek is ti yor sa, bü tün bu zor luk la rı ön ce den göz önü ne ge tir me li, zor luk la rı ka dar fır sat la rı ve ola nak la rı nı da iyi de ğer len dir me li, her şe yiy le Ya ka - za na ca ğız, ya ka za na ca ğız di ye ha re ket ede rek sa vaş ma lı, yü rü me - li ve mut la ka ka za na bil me li dir. 20mayıs

61 12 EY LÜL DAR BE Sİ NİN 14. YI LI VE PKK SA VA ŞI MI TC'nin ger çek yü zü nü bü tün yön le riy le or ta ya çı ka ran, ne olup ol ma dı ğı nı her ke se gös te ren 12 Ey lül re ji mi nin 14. yıl dö nü mü nü de ğer len di rir ken bu sü reç te PKK sa va şı mı nın ta yin edi ci önem de ol du ğu nu be lir te bi li riz. Bu du rum baş lan gıç ta açık ça gö rül me se de şim di tüm yön le riy le TC ne dir, ona kar şı sa va şan güç ne dir so - ru la rı en kap sam lı ce vap la ra ka vuş muş bu lun mak ta dır. Bu 14 yıl bü yük sa va şım yıl la rı ola rak da de ğer len di ri le bi lir. Bu yıl lar ger çek - ten he pi mi zin hem ya şa mı nın, hem de ge le ce ği nin so nu nu ge ti re bi - le cek her tür lü olum suz lu ğa sa hip ol du ğu gi bi, ona kar şı bü yük di - re nen PKK'nin ger çek li ği ne ula şıl dı ğın da ken di ni bü yük ka zan ma - nın da im kan da hi li ne gir di ği yıl lar an la mı na ge lir. Bı ra ka lım de rin te o rik çö züm le me le ri, top lu mun ha li ne ba kıl dı ğın da bi le 12 Ey lül ka za ze de le ri de mek faz la mü ba la ğa lı sa yıl maz. Top lum vu rul muş, çok ya ra-be re için de ama öl me miş tir. Şim di bu sa va şı mı yü rü ten bir ki şi ola rak açık ça be lir te yim ki, 12 Ey lül fa şist re ji miy le sa va şım - dan da ha çok ağır dar be le rin ya rat tı ğı has ta lık lar la uğ ra şı yo ruz. Eğer ön der lik ger çe ği bu gün bir an lam ifa de edi yor sa bu nun bi ri cik ne de ni, 12 Eylül'e kar şı baş lat tı ğı sa va şı mı bu gü ne ka dar sür dü re

62 bil me si dir. Bu nu ba şar ma sı ger çek le şen ön der lik tir. 12 Ey lül için bir dar be iş te de yip aşıl dı ğı nı dü şün mek ol duk ça dar bir yak la şım olur. 12 Ey lül, TC ile bağ lan tı lı dır. Hat ta Os man lı ve gi de rek em per ya lizm ve onun iş bir lik çi le ri var işin için de. Bun - la rın hep si nin bir eği li mi ola rak ta ri hin bel li bir dö ne min de kar şı mı - za çı kar. TC'nin ken di si de bir 12 Eylül'dür, ya ni as ke ri bir re jim dir, fa şist tir. TC re ji min de baş tan be ri si ya si güç yok tur, as ke ri gü ce da - ya nır. Os man lı sı da öy le... Em per ya lizm de si ya sal bir de mok ra si ye faz la im kan ver mez. Dar be de onun da des te ği var. Top lum fa şist re - ji me son de re ce ka rış tı rıl mış; onun da su çu var dır. Bü tün bun la rın bi le şik bir ifa de si ola rak 12 Ey lül re ji mi hız ka zan dı ve gü nü müz de de hâlâ er ki ni sür dü rü yor. Dar be ya pı lan dö ne min baş ba ka nı ve gü - nü mü zün cum hur baş ka nı olan De mi rel de hâlâ 12 Eylül'ün aşı la ma - dı ğı nı söy lü yor. Aşıl ma mış ama sö zü mo na ken di si ne kar şı dar be ya pı lan ki şi yi de cum hur baş ka nı yap mış tır. Bu ka dar ucu be ve ya her tür lü aşa ğı lık çe liş ki yi ba rın dı ran bir re jim dir. Bu re ji mi sa de ce si ya si bir de ğer len dir me ye ta bi tu ta cak ka dar uza ğın da ol ma dı ğı mız gi bi onun la sa va şı yo ruz. Bu sa vaş bü yük bir ya şa mın sa va şı mı na dö nüş müş tür. En üs ten en al ta ka dar her dü zey - de, duy gu dan dü şün ce ye ka dar, as ke ri cep he den kül tü rel cep he ye ka dar her ko nu da bü yük bir sa va şım yü rü tü lü yor. As lın da ezi len ler ta rih bo yun ca bir sa va şım için de dir ler ama an la maz lar, an la ma dık - la rı için de kö le dir ler. Hal kı mı za da yüz yıl lar dan be ri da ya tı lan bir sa va şım var, an la ya ma dı ğı için de yi ti ril miş tir. Tür ki ye Cum hu ri ye ti tü müy le ilan edil me miş bir sa vaş tır. Hal kı mız bu nu an la ya ma dı ğı için da ha da kay bet miş tir. TC de ğer le ri ni ka bul et me yi şi miz bi zi 12 Eylül'e kar şı da ka rar lı bir ta vı ra yö nelt ti. Ta vır dan da öte en ufa cık sa va şım ola nak la rıy la kar şı lık ver dik. Bu kar şı lı ğı ve re mez sek ta ri - hin bi zim için bir da ha söz söy le me me ce si ne ka pa na ca ğı nı bi li yor - duk. Bu nun ver di ği bü yük iv mey le, ya şa ma tut ku suy la di ren dik. Bu di re ni şi böy le çok yön lü dü şü ne rek, bir in sa nın ken di ni he men he - men her ko nu da ye tiş ti re rek, en kü çük fır sa tı bi le kul la nıp ya şat ma sa na tı na dö nüş tü re rek fa şist dar be ye ce vap ver dik. Ta bii böy le bir ya şa mın top lum açı sın dan da sa yı sız öğ re ti le ri var. Bun lar öğ re nil mez se ka za ze de olu nur, ya rım adam ka lı nır. Ve en kö tü sü de ya nılt mış ol mak, ya şa dı ğı nı sa nan ama ta ma men bağ - lan mış ki şi lik ler ol mak da söz ko nu su. Za ten bu re ji min bir ay rı ca lı - ğı da bu dur. Öl dü rü cü dar be yi vur muş tur, ya şı yor sun der. Kö le - sin, öz gür sün der. Ye nil gi ye uğ rat mış tır, bi raz da ha de be len ya - şa ya bi lir sin der. Her tür lü duy gu yu, yü ce li ği yer le bir et miş tir, tam da çıl gın ca ya şa ma nın za ma nı dır der. Bu dö nem bü yük ya nıl - gı, bü yük sap tır ma, bü yük dü şür me, bü yük top lum sal düş kün lük dö ne mi dir de. Ta ri hin en kir li re ji mi, ta ri hin en in san lık la oy na yan, bel ki de Hitler'i bi le arat ma ya cak cins ten te mel de ğer ler le oy na yan re ji mi dir. Bu re jim PKK çö züm le me le rin de çok yön lü ir de len di. Bu ra da önem li olan bi zim bu re ji me kar şı bu sa va şı id di a lı bir şe kil - de sür dür me miz dir. Bu sa va şı bi zim na sıl yön len dir di ği miz dir. Şu an da ki lit so run bu dur. 14 yıl ön ce şa fak vak tiy di Bun dan 14 yıl ön ce şa fak vak tiy di. Te sa dü fen o gün er ken kalk - mış tım, dar be nin marş lar la gel di ği ni duy dum. Bi zim eli miz de ki kuv vet ise kı lıç ar tık la rın dan iba ret ti. Ken di ni doğ ru dü rüst bir ye re bi le otur ta ma yan bir grup tu. Sa yı sı da ki şi ya var dı, ya yok tu. Biz 12 Eylül'e kar şı di ren me ye böy le baş la dık. Kal dı ğım yer bi le ha tı rım da... Ku ru bir som ye üze ri ne bir bat ta ni ye in dir dik. Sö zü mo - na sa vaş ka rar ga hı. Şim di bu gü ne ba kı yo ruz saf lar ne ka dar bü - yük yıl da ne yin na sıl ka nıt lan dı ğı or ta da. Her kes sö zü nün ada mı ola maz, sö zü nün ada mı ol mak da bü yük bir olay dır. Şu an da öf ke - mi din di ren tek şey bu aşa ğı lık gi di şa ta ve bu na bo yun eğ miş ki şi - lik le re kar şı lık ver me yi ba şar mam dır. Bi raz in san lı ğı kur tar dık, yi - ğit li ğe yol aç tık, bu mut lu luk ve ri yor. Böy le gün ler de in san var sa yi ğit li ği onu bi raz tem sil ede bil me li. Baş ka tür lü şan-şe ref ol maz, baş ka tür lü say gı-hür met bek le ne mez. Dü şü nü yo rum da aca ba her kes ay nı so rum lu lu ğu duy say dı, ay nı yü rek le, ay nı in ti kam duy gu la rıy la bü yük de ğer ler uğ ru na sa vaş ma - yı gö ze al say dı, yü rü sey di üze ri ne ne ler ya pı la maz dı. Se nin her şe - yin du man edi lir ken, her hal de sen de bo yun eğen, ağ la yıp sız la yan

63 bi ri ola maz sın. Ve ya du ru mu al da tıl dım, ga fil dim gi bi te ker le - me ler le ge çiş ti re mez sin. Bu nu böy le ya pan ne sil kay be der. Bu teh - li ke yi ilik le ri mi ze ka dar his set tik. Bir şey ler kur tar mak için o ha li - miz le ken di mi zi ver dik ve bu ra ya ka dar gel dik. 12 Eylül'ün ta ri hi, sos yal, eko no mik ne den le ri ne ler di, si ya si so - nuç la rı ne dir? Bun la rı da ha ön ce de fa lar ca ce vap la mış tık; za ten sa - va şım da gün lük ola rak ce vap lan dı rı yor. Bi zim için şu an da ar tık çok ge rek li olan bu re ji min bü tün da ya nak la rı na, bü tün söz cü le ri ne, bü tün ku rum ve ku ru luş la rı na gi de rek ye nil gi yi da yat mak tır. Ben da ha çok bu nun la uğ ra şı yo rum. Sa va şa bu te mel de yak la şı yo ruz ve bu ha ya ti dir de. Bu sa va şı mı ver me dik çe hiç bi ri mi zin kur tu luş şan sı ola maz. Bu bir sa vaş tır an la ma lı yız, inan ma lı yız, ge rek le ri ni de ye - ri ne ge tir me li yiz. Sa va şın için den geç ti ği mi zi ar tık kav ra ma nın za - ma nı dır. Kav ra mak der ken öy le tan ka, to pa, uça ğa ba ka rak de ğil. Onun ka nun la rı var, onun ru hu var, onun anı anı na bir sa vaş çı gi bi kar şı lan ma sı var. Bu nu kas te di yo ruz. Ye nil me dik, iyi dir ve ken di şah sı mız da en ön de, en so rum lu ve en ye nil mez bir şe kil de kar şı lık ver dik, bun lar onur ve ri ci sa yı lır. Her ör gü tün, her ki şi nin de bel li bir kat kıy la bu sa vaş ta yer tut ma sı nı is ter dik. Ye nil me yen bir dev - rim ci lik le kar şı lı ğı nı ver sey dik... Tür ki ye so lu, Tür ki ye hal kı ne den şim di tü ken miş du rum da? Be te rin be te ri bir ya şam içi ne itil miş, ne - fes ala mı yor. Ben bu dar be yi an lat mak tan zi ya de ona kar şı iş yap - ma yı da ha zevk li bu lu yo rum. Ken di mi bu sa vaş la ya şa tı yo rum. 12 Ey lül ve suç lu lar top lu lu ğu Bu re ji mi, salt bir as ke ri hat ta si ya si dar be ol mak tan da öte ye ken di si ni top lu ma iş le miş, bi re ye ka bul et tir miş bir dö ne me cin ifa - de si ola rak da de ğer len di re bi li riz. Fa şist leş me nin ile ri bir adı mı dır. Yal nız TC'nin ken di si de böy le bir adım dır; işi sa de ce 12 Eylül'e yük le mek ol maz. 29 Ekim de bir an lam da böy le bir dö ne meç tir. De mok rat Par ti dö ne mi de bu sü reç te bir dö ne meç tir. Hat ta 27 Ma - yıs da tü müy le ol ma sa da bir yö nüy le bir ki lo met re ta şı dır. 12 Mart da bir ki lo met re ta şı dır. Ve da ha böy le bir sü rü ana nok ta lar var. Hep si de bu gü nü an lat mak ta bel li rol le ri olan sü reç le ri ifa de eder - ler. As ke ri re jim di yo ruz, ama ta ma men si vil ler suç lu. Si vil le rin yar dak çı lı ğı as ker ler den da ha az önem li de ğil. As ke ri re jim di yo ruz ama en te mel po li ti ka cı lar yü rür lük te dir. Ya ni po li tik bir re jim dir as lın da. Hiç bir re jim de po li ti ka ile as ke ri yön bu ka dar iç içe geç - me miş tir. Da ha da öte si eko no mik, kül tü rel, bü tün ya şam sal et kin - lik ler re jim le bu ka dar iç içe ya şa tıl ma dı. Türkiye'de or du nun şe kil - len dir di ği bir top lum sal ya pı or ta ya çık mış tır. Özel sa vaş te pe den tır na ğa ka dar fa şist ka rak ter de bir yön te mi uy gu la ya rak ken di cep - he si nin plan lan ma sı nı, ör güt len me si ni yap mış tır. Tür ki ye hal kı bu - na ol duk ça ya tı rıl mış tır. Kür dis tan top lu mu nun için de de önem li bir ke sim bu na ya tı rıl mış tır. 12 Ey lül, mu ha le fe ti ya tır mış, hat ta bi zim içi mi ze ka dar et ki si ni çe şit li yol lar dan yan sıt mış, hal ka kar şı ilan edil miş bir kar şı-dev rim sa va şı mı dır. As lın da bu nu ya pan lar da bel - ki bu ka da rı nı plan la yıp ge liş tir me du ru mun da de ğil ler dir. Ama peş pe şe atı lan her adım di ğe ri ni ade ta mec bur kıl dı. Ve böy le ce gü nü - mü ze ge lin di ğin de her ke sin ürk tü ğü tab lo or ta ya çık tı. Re ji mi en çok des tek le yen ler bi le bü yük bir öf ke se li ha lin de. Ona yar dak çı lık eden ler bi le mem nun de ğil. Hiç kim se bu re jim den mem nun de ğil ama her ke sin suç or tak lı ğı var. Bü tün bun lar re ji min çü rü müş lü ğü nü de ifa de edi yor. Ve bu her dü ze ye yan sı mış tır. En çok in san lık tan sö ze di lir ama in san lık la ala - ka sı ol ma yan du rum her ke se da ya tı lı yor. Eko no mik ge liş me var de ni lir ama eko no mi bel ki de dün ya nın hiç bir ül ke sin de gö rül me - yen bir du ru mu ya şı yor. Top lum sal bo zul ma yi ne hiç bir top lum da gö rül me yen bo yut lar da sey re di yor. İn san lar bu or tam da ade ta may - mun laş tı rıl mış lar. Ya ni may mun laş ma ya yat kın bir top lum der sek faz la abar tı ol maz. Fa şizm ge nel de hay van laş tı rır ama gö rü nen o ki bu re jim hay van laş ma yı may mun laş ma nın sı nı rı na ka dar ge tir miş - tir. Or ta da oy na yan lar may mun lar dır. Kor kunç bir tak lit tir. May - mun da cid di in sa ni be lir ti gö re mez si niz, may mun dav ra nış la rı nın tak lit çi li ği çok açık tır. İn san lık Türkiye'de bu ha le ge ti ril miş tir. Bu ka dar ya lan söy le yen, tak lit ya pan baş ka bir re jim var mı? Öl dü rü - yor, öl dür düm de mi yor, fa i li meç hul di yor. Sa vaş yü rü tü yor ben sa vaş yü rü tü yo rum de mi yor. Bu bü yük bir iki yüz lü lük, bü - yük bir ya lan ola rak her ke se sin miş tir. Her kes bü yük ya lan cı, her

64 kes bü yük mu ha lif, her kes düş kün, her kes bık kın ama gü lü yor. Bu ka dar çe liş ki na sıl ya şa dı? Her hal de ile ri de sos yo lo ji nin en çok üze - rin de du ra ca ğı bir mo del dir. 12 Ey lül ve ya bir bü tün ola rak TC ger - çe ği öy le bir bi rey ya rat mış ki, ucu be. Bu ol duk ça kap sam lı bir du - rum. Alış kan lık ya rat mış, bir ruh ya rat mış, ade ta af yon la ma tar zı bir ya şam ya rat mış tır. Bir af yon alış kan lı ğın dan kur tar mak ne ka dar zor ise bu cum hu ri ye tin en son mo de lin den kur tar mak da o ka dar zor. Ben ne yi aş mak is ti yo rum, on lar ne yi dal ga dal ga yay mak is ti - yor lar? Çok bü yük hak sız lık ya pıl dı ğı ke sin. İn san lar la, halk lar la, kül tür ler le kor kunç de re ce de oy nan dı ğı ke sin, cel lat ro lü oy nan dı ğı çok açık. Ve onun üret ti ği ne sil le (ken dim de da hil) sa va şı yo rum. On lar, cum hu ri yet se ni ye tiş tir di di ye bi lir, ama ben şim di na sıl bir in sa nım? Türk res mi okul la rın da oku dum. Bel ki ora dan ge len de ğer ler le bü yü dü ğüm söy le ne bi lir ama ben bam baş ka bi ri yim. İl - ko kul, üni ver si te, me mur luk da da hil bak tım ya şa ya mı yo rum. Şu ra - ya bak, bil mem şu se çe ne ğe uzan ve en son sa va şı kav ra ya rak, ken - di mi ya şa ta ca ğı mı san dım. Ha la da bu sa vaş la ken di mi ya şat ma ya ça lı şı yo rum. Ama bu nun la kur ta rıl mak is te nen ne? Bir ta ri hi yak la - şım var, bir de mok ra tik yak la şım var, bir ulu sal yak la şım var, bir ev ren sel yak la şım var. Az çok sö zü edi li yor, az çok prog ra mı ya pı - lı yor. Ger çek leş me dü ze yi za ten sa vaş la be lir le nir, onu bü tün gü cü - müz le bir ya şam şek li ne ge tir mek is ti yo ruz. 12 Eylül'e baş ka tür lü ce vap ve ri le mez. Bu nun öy le şa ka ya ge lir ya nı yok. İş ler çok cid di, ken di ni ze say gı nız var sa sa va şı bü tün yön le riy le gör mek du ru mun da sı nız. Tür ki ye hal kı bu nu gör me di ği için şim di zor la nı yor. Boy nu na ge çir di ği la net li çem be rin da ha da sı kı cı et ki le ri ni bun dan son ra ya şa ya cak tır. Bu ka dar ku ral sız bir re - ji me sen ken di ni böy le ve rir sen, bir hal kın en te mel ya şam ge rek si - nim le ri ne sal dı rır san, her hal de ken di ni de ce hen nem lik eder sin. Ni - te kim şim di ce hen nem de kav ru lu yo ruz di ye ba ğı rı yor lar. Ve bi - zim de bü tün id di a mız bu fe la ke ti bi raz da ha açı ğa çı kart mak. Bu ka dar in sa ni de ğer ler le çe li şe cek si niz ve on dan son ra ya şa dı ğı nı zı id dia ede cek si niz. Ben ger çek ten bu ya şa ma çok kar şı yım. Dü zen çer çe ve sin de ki ya şa mı nı za hiç say gı lı ol ma ya ca ğım, alay ede ce ğim, ayak lar al tı na ala ca ğım. Çün kü sa vaş tı ğım gü cü az çok ta nı yo rum ve ilik le ri me ka dar ya şı yo rum. Siz ba si te al dı nız, çok yü zey sel kav - ram lar la ya şa mı ge çiş tir me ye ça lış tı nız. Ol mu yor! Şim di Türkiye'de bü yük ya lan pat la ya cak. Za ten her gün ya lan ba lon la rı pat la yıp du ru yor. Dün ya bi le ar tık bü yük is te ği ne rağ men çe ke mi yor. Halk ara sın da an ket ya pı yor lar. Halk ne si ya si le ri ne as - ker le ri, ne şu par ti yi ne bu par ti yi çö züm gü cü ola rak gö rü yor. Dik - kat ede lim, gü ya en çok des tek le yen halk tı. Ama şu an da hiç bir umut yok. Ne den bu ka dar ken di ni çö züm süz lü ğe iti yor. Kor kunç bir şey; med ya la ra yan sı yor, in san lar iş için bir bir le ri ni ezip ge çi - yor lar, hat ta kur şu na di zi yor lar. İş in san la rın en do ğal is te mi. Na sıl ol du da bu du ru ma düş tü? Re jim en do ğal bir ih ti ya cı bi le in san la ra çok gö rü yor. Öy le bir nok ta ya ge tir miş ki in san la rı ölü me bağ la mış, dün ya yı on la ra tü müy le ka pat mış, ça lı şa maz sın, üre te mez sin, do la yı sıy la da yi ye mez sin ve bir de ya şa ya cak sın! Böy le bir ucu be lik söz ko nu su. Adam kan-ter için de 20 sa at ça lış mak is ti yor, yi ne iş yok. Bir de her gün di lek çe ya zı yor lar, al bu pa ra yı, na sıl ya şı yor san bi zi de öy le ya şat di yor lar. Bir halk eğer ken di ni bu ka - dar aşa ğı lık bir re ji me ya tı rır sa, ta bii ki iş siz ka lır, güç süz ka lır; ağ - la ma sı na da hiç ge rek yok. Ama ağ lı yor lar, her kes ne re dey se ağ la - ma ha lin de. Gü lüş le ri de çok sah te; eğ len ce le ri ne ba kı yo rum ağ la - mak tan da ha be ter. Bu ka dar soy suz laş ma var. Roma'nın son gün le ri bi le bu ka dar düş kün ce de ğil di. Müs lü man lı ğın çı kış ko şul la rın da Arap aşi ret le rin de ki düş kün lük böy le de ğil di. Rus Çar lı ğı bi le Ekim Dev ri mi ön ce si ve dev rim sı ra sın da yı kı lır ken bu ka dar düş kün ce de ğil di. Özel sa vaş re ji mi tüm bun lar dan da ha düş kün ce, in san la rı da ha faz la kay bet miş tir. Za ten fa i li meç hul ci na yet ler de bi raz bu an la ma ge li yor. Hiç bir re jim vur du ğu nu giz le mez. Açık la yıp açık la - ma ma sı o ka dar önem li de ğil, ama ilan eder. Ben vu ru yo rum der, kal leş çe vu rur. Ken di hal kıy la bu ka dar alay et mez. Hal kı bü tün yön le riy le al da tı yor, ama ben doğ ru su nu ya pı yo rum di ye id dia edi yor. De dim ya ger çek ten özel bir sos yo lo jik araş tır ma ya ih ti yaç var. Hat ta bu du ru mu de ğer len dir mek için ye ni bir bi li me bi le ih ti - yaç ola bi lir. Fa şizm en te mel kav ram la rı ya lan do la na çe vir di. Türk özel sa vaş re ji mi bu özel li ğiy le kla sik fa şizm de ma go ji si ni de ge ri

65 de bı rak tı. Ama may mun laş ma ya ben zer bir top lum sal dö nü şüm tes bi ti ger çek çi ola bi lir. Çok üzü lü yo rum ama baş ka da bir de yim bu la mı yo rum, böy le bir il kel leş me söz ko nu su. PKK çö zü mü Tür ki ye li leş me ye doğ ru iler li yor Bun dan çı kış yo lu da yat tı ğı mız dev ri min hız lan ma sı na, de rin leş - me si ne bağ lı. Bu na bü yük in san lık sa va şı mı di yo ruz. Ha ni in san lık de ğer le ri nin bü yük al tüst oluş la rı ya şa dı ğı dö nem ler de da ya tı lan sa - vaş lar var dır ya, ona ben zer bir sa va şı mı da biz da yat mı şız. Böy le bir re ji me kar şı id di a sı olan la rın tez le ri nin çok güç lü, pra tik le ri nin de çok mi li tan ca ol ma sı ge re kir, çö züm bu dur. Res mi ağız lar çok kay gı lı, ikin ci bir PKK de Türkiye'de olu şur sa ne olur? di ye. Ama biz yi ne de et ki li yo ruz. Şu tar tı şı lı yor as lın da: PKK ne ka dar Tür ki ye li le şe bi lir? Ak lı ba şın da olan lar bu nun ara yı şı için de. PKK'nin Tür ki ye li leş me si bir ol gu ola rak üze rin de du rul ma ya de - ğer. Hat ta PKK'nin ne ka dar ulu sal kur tu luş çu ol du ğu, ne ka dar Türkiye'nin de mok ra tik se çe ne ği ol du ğu da tar tı şıl ma ya de ğer. Ha la bu ko nu da net leş me sağ lan mış de ğil dir. Çün kü ço ğu mu zun PKK'ye gi ri şi bir Türk ger çe ği as lın da. Bü yük oran da Türk halk de ğer yar - gı la rıy la mı de sem? Ama en azın dan bi çim ola rak Türk çe ile bu iş - ler yü rü tü lü yor. Ya ni bi raz da Türk işi gi bi bir şey. Sa de ce bir Kürt işi ol du ğu söy le ne mez. Ama da ha da de rin li ği ne ba kı lır sa bu bir in - sa ni ha re ket as lın da. Kürt- Türk ha re ke ti ol mak tan öte ye, in sa nın kur tu lu şu na ce vap ara yan bir ha re ket. Bu nu bir Türk de alıp kul la - na bi lir, bir Al man da alıp kul la na bi lir. Ni te kim biz da ha çok Kürdistan'ı tem sil et ti ği miz için bu de ğer ler sis te mi ni Kür dis tan için kul la nı yo ruz. Kür dis tan top rak la rı nı, in san la rı nı bu kur tu luş için da - ha uy gun bu lu yo ruz. Fa kat ana hat la rıy la he men he men her ül ke ye, her halk ger çe ği ne uy gu la na bi lir. Bu Tür ki ye için da ha ya kı cı ta bii. Za ten et ki le me miz yo ğun dur. En ya kın dan et ki le ye ce ği miz halk Tür ki ye hal kı dır. PKK'nin hız la Tür ki ye li leş me si de gö zar dı edi le - mez. Böy le bir ge liş me hız lı da ola bi lir. Özel lik le dev rim ci sa va şı bi raz da ha tır man dı rır sak, re ji min ku rum la rın da ki çö zül me bi raz da ha hız la nır sa, bir ba kar sın ki PKK tar zı bir Tür ki ye dev rim ci leş - me si, onun par ti leş me si, sa va şı mı söz ko nu su ol du. Çö züm bi raz da böy le ge li şe ce ğe ben zi yor. Ya ni ya PKK tü müy le ye ni lir, ezi lir o za - man kar şı-dev ri min çö zü mü olur. Ya da PKK sa va şı mı nı bi raz da ha tır man dı rır, dü ze nin ku rum la rı nı çö zer ve böy le ce ken di çö zü mü nü Tür ki ye li leş ti rir. Şim di or ta yol yok. Bir re for mist yo lun şu an da bü tün laf la ma la ra rağ men en ufa cık bir se çe nek oluş tur ma dı ğı nı gün lük ola rak her kes gö rü yor. İş te de mok ra tik leş me pa ke ti, iş te eko no mik kur tu luş, iş te bil mem ne!.. Bun lar re form da sa yıl - maz, özel sa va şın ci la la rı dır. Bun lar bi le hiç bir an lam ifa de et mi yor. Tür ki ye li leş me yön tem ola rak na sıl ge li şe bi lir? Bu grup la mı, o grup la mı? Si ya si mi, as ke ri mi? Giz li mi, açık mı? Bü tün bun lar tar - tı şı la bi lir ta bii. Ön cü grup, açık ça lış ma, giz li ça lış ma, ge ril la fa a li - ye ti, si ya sal fa a li yet... Her yön tem de ne ne bi lir. Hat ta biz zat PKK Türkiye'ye mü da ha le de ede bi lir. Edi yor da za ten. Bu nu da ha da hız - lan dı ra bi lir. PKK'nin Kürt çö zü mün de iler le me si için bi raz Türk çö - zü mü nü de ge liş tir me si ge re ki yor. Za ten şu kar şı-dev rim ci tır ma nış bi le çö züm için bir aşa ma dır. Kar şı-dev ri mi çö zü lü şe gö tür mek için ön ce ge liş tir mek, ol gun laş tır mak ge re kir ki dü şü re bi le sin. 12 Eylül'ü 13 Eylül'de hiç bir za man ye ne mez sin. Ama şu ge çen 14 yı lın so nu na doğ ru ba kın, ye nil me ye doğ ru ol gun laş mış tır. Şu an da 12 Eylül'ün et ki le ri çok ol gun laş mış, ku rum la ra sin miş; fa kat çü rü me be lir ti le ri de o ka dar yay gın ki, yum ru ğu nu bi raz da ha sağ lam vur san dü şü re - bi lir sin. Böy le bir ge liş me yi de gör me mek müm kün de ğil. Ke sin lik le re jim bir kaç yıl ön ce si gi bi de ğil, bir yıl ön ce si gi bi de de ğil, ol duk ça kap sam lı bir şe kil de ku rum sal çü rü me yi ya şı yor. Ne ka dar ku rum sal laş mış sa, iç sel leş miş se o ka dar da öz den kop muş tur, sü rek li çö zü lüş ha lin de dir. Hiç kim se dü zen den mem nun de ğil dir. Ne ka dar des tek çi le ri de ol sa, baş ta iş adam la rı ol mak üze re hep si şi ka yet çi dir. Si vil ler as ker ler den, as ker ler si vil ler den (ki bun lar bir - bir le ri ni en çok des tek le yen ke sim ler dir) şi ka yet çi dir. Bu ne de mek - tir? Bu na lım var, için de çö zül me var ama yum ru ğu muz onu tü müy - le dü şür me ye şim di lik yet mi yor. Na sıl ye te ce ği ni de çok yo ğun bir bi çim de iş le me ye ça lı şı yo ruz. As lın da bir de bu yö nüy le re ji mi tar tış mak ge re kir. Re ji mi bü tün

66 da ya nak la rıy la bes le yen ku rum, ku ru luş, ki şi ler kim ler dir; yi ne re ji - mi çü rü ten, zor la yan kim ler dir? Tar tış ma yı bi raz bu yö nüy le ge liş - tir mek ge re kir. Ma a le sef Tür ki ye ka mu o yu bu nu gör mü yor. Özel - lik le sol ke sim ler çok te o rik ol duk la rı nı id dia et me le ri ne rağ men, sol-sağ adı na her tür lü grup var lı ğı nı yan sıt ma sı na rağ men bu so ru - la rı gör me gü cü ne ulaş mış de ğil ler. Ba zı söz ler söy le ni yor ar ka sı gel mi yor. Bel li ki bu kar ga şa ya son ver mek de ger çek le ri bi raz da ha aman sız da yat mak tan ge çe cek. Za ten or ta ya çı kan si ya si ge liş me ler ağır et ki miz al tın da dır. Kav ram la rı, hat ta bü tün ya şa mı bir an lam da biz şe kil len di ri yo ruz. Na sıl ki, kar şı-dev rim bi zim saf la rı mız üze - rin de yan sı ma da bu lu nu yor sa, git tik çe ar tan bir iv mey le bi zim dev - ri mi miz de Tür ki ye üze ri ne, do la yı sıy la onun sos yal, kül tü rel, si ya - sal, eko no mik hat ta as ke ri yön le ri üze rin de et ki de bu lu nu yor. On lar bu se fer bi zi tak lit et me ye baş lı yor ve ya et ki miz al tın da ba zı dö nü - şüm le re uğ ru yor lar. Et ki le me dü ze yi nin de böy le yük sek ol du ğu or - ta ya çı kı yor. Kar şı-dev rim ci tarz et ki al tın da ama bi zim öz le di ği miz ve ya or ta ya çı kar mak la gö rev li ol du ğu muz dev rim ci tar zın bu et ki al tın da or ta ya çık ma ma sı dır. Bu ne za man ve han gi bi çim ler al tın da ge li şir? Özel lik le Tür ki ye emek çi si üze rin de ki yan sı ma sı ne dir? Emek çi şim di lik sa de ce ba ğı rıp ça ğı rı yor, bol bol hü kü met is ti fa di yor. Gü zel bir söz, hü kü met is ti fa! Gi de rek bu hü kü me tin bü tün da ya nak la rı nın ku ru tul ma sı nı is te ye cek. Ama ha ni ör gü tü, ha ni ön - der li ği, ha ni sa va şım tak tik le ri! Bu ko nu lar da hiç bir şey söy le mi yor emek çi. Çün kü ken di le ri ne hiç bir şey öğ re til me miş, ör güt yok ön le - rin de. Sa de ce is tek ge li şi yor. Hü kü met yı kıl sın; Doğ ru Yol'u da, Sos yal De mok rat Par ti si de git sin di yor. Halk açı sın dan içi bo şal - tıl mış par ti ler olu yor bun lar. Ama ye ri ne ne yi ko ya cak, han gi ön - der lik le? Bu da tam bir kar ga şa ar ze di yor. Hiç şüp he siz bu dö nem le re dev rim ci ör güt le ri da yat mak ge re kir. Dev rim ci ör güt le rin dev rim ci mi li tan la rı nı or ta ya çı kar mak ge re kir. Bu nun üze rin de de epey du ru lu yor. Di ğer bir Türk se çe ne ği ni, dev - rim se çe ne ği ni or ta ya çı kar mak, bu ko nu da ör güt len me le re yol aç - mak as lın da yıl lar dan be ri üze rin de du ru lan ko nu lar. Ma a le sef Türk ki şi li ği de Kürt ki şi li ği gi bi de rin den has ta lık lı du ru ma ge ti ril miş. Bi zim ki ler de bi raz ka ba da ol sa sa vaş çı lık var. On lar da ise ken di ni ya şa ma çok ile ri dü zey de. Türk ki şi li ği is ter emek çi ol sun, is ter bur ju va ol sun, 12 Eylül'ün bir bü tün ola rak da ha dar be le ri ni his set - tir di ği, ya şat tı ğı bir ki şi lik özel li ği ni ifa de edi yor. Sa vaş çı lık özel li - ği ni ol duk ça yi tir miş tir. 12 Mart dö ne min de ki is yan cı lık, 12 Ey lül son ra sı aşıl dı. Gün lük ola rak tü ke tim top lu mu ka lıp la rı na gö re ya - şa yan bir genç lik var. Şu an da genç li ğin ne ye ba yıl dı ğı or ta da. Av - ru pa mü zik grup la rı nın kor kunç bir tak li di var. Bir stad yum da 40 bin ki şi kal kı yor, hiç di li ni bil me di ği, na sıl ya şa dı ğı nı bil me di ği bir rok çu yu, bil mem bir ne ci yi kor kunç his te rik du rum lar içe ri sin de al - kış lı yor, ba yı lı yor. Bu çok tu haf, an la ma dık la rı ke sin de bu ka dar ba yıl ma la rı ne yin ne si? May mun laş ma de dim ya, bu nun la izah edi le bi lir. Av ru pa kül tü rün de bel ki bir ye ri var dır bu ya şa mın, fa kat Tür ki ye ya şa mın da bu nun han gi ye ri ola cak? Her hal de bel li bir dü zey den son ra bı çak ke mi ğe da ya na cak; bi raz da yan mış gi bi. Biz de sa vaş çı tar zı bi raz da ha ar tı rır sak ar tık is te - mi e yiz den de öte ye na sıl yı ka lım so ru su na da ce vap ver mek zo - run da ka lır lar. Uzun sü re in san la rı böy le ya şa ta maz lar. Özel sa vaş ar tık ken di si ni uzun sü re bes le ye mez. Ve ar dın dan sa nı rım da ha hız lı bir çö zü lü şe ve onu yı ka cak gü cün or ta ya çık ma sı na sı ra ge lir. Her hal de bi ri le ri çı kar ce vap ol ma ya ça lı şır. Kal dı ki biz de ge re kir - se ce va bı da ha plan lı otur ta bi li riz. Bu ko nu da ki kat kı mı zı da ha da ar tı ra bi li riz. 12 Ey lül fa şiz mi top lu ma ka dın laş tır ma yı da yat tı Hiç şüp he siz her fa şist re jim, da ha da ge nel an lam da des po tik re - jim, dik ta tö ri yel re jim halk la rı ka dın laş tır ma, ka dın gi bi yö net me özel li ği ne sa hip tir. Hitler'in biz zat ken di si Halk ka dın gi bi dir sö - zü nü bo şu na söy le me miş tir. Türkiye'deki M. Ke mal eği li mi ne ba - kar sak hal ka uy gu la dı ğı nın bir ka dın laş tır ma ol du ğu nu ra hat lık la gö rü rüz. Ka dın laş tır ma der ken ne yi an la ma lı yız? Bo yun eğen, tes - lim olan, ça re siz ola nı an la ma lı yız. Ni te kim halk bu du ru ma dü şü - rül müş tür. Bu çok açık tır. Her ik ti dar tü rü nün, özel lik le de fa şist re - ji min ken di hal kı na uy gu la dı ğı bu dur. Türkiye'de de bu çok kap

67 sam lı uy gu lan mış tır. 12 Ey lül re ji mi çok açık ça ve faz la sıy la bu nu yap tı. Da ha re jim ken di ni otur tur oturt maz bi zim sa va şın et ki si al tı na gi re bi le cek genç le ri, ka dı nı kul la na rak dü şür mek is te di. Ge çen gün ler de be lir ti - li yor du. 12 Ey lül ge lir-gel mez yet miş ta ne ba ya nı Suruç'a öğ ret men di ye gön de ri yor. Biz de bu so run la ya kın dan uğ ra şı yo ruz. Ye rel ke - sim den kız lar bi le kor kunç ye tiş ti ril miş ler, kor kunç bir cin sel lik ve ya şam tar zı içi ne çe kil miş ler. Su ruç genç li ği baş lan gıç ta bi zim en çok da yan dı ğı mız bir genç lik ti. Bu tip po li ti ka lar yü zün den ço ğu he der ol du. Mi li tan lar ye tiş ti rip gön der dik, fa kat bir de bak tık ki gi - den mi li tan yu tu lu yor. Adam ol mak tan çı ka rı lı yor. 12 Ey lül ge lirgel mez, sa yı sız öğ ret men kı lık lı, hem şi re kı lık lı ka dın gön der di Kürdistan'a. Bir de ye rel den ye tiş tir di, sı ra dan bir köy lü kı zı nı dü - şür me de cin sel li ği çok kö tü kul lan mış tır. Bun dan da öte ye bi zim PKK hi ka ye sin de ken di ba şı ma ge ti ril - mek is te nen le ri de an lat tım ben. Bı ra kın Su ruç genç li ği ni, ba na da - ya tıl mak is te nen ka dın an la yı şı var dı. Bu TC'ydi, MİT'ti. Da ha 12 Ey lül gel me den ön ce şöy le bir te o ri le ri var dı: Kür dü kul lan mak için onu ai le için de bo ğa cak sın, cum hu ri yet ka dı nı ile et ki le ye rek için - den çı kıl maz bir ko nu ma ge ti re cek sin. İş te böy le da ha ba şın dan felç olup gi der. Da ha ilk çı kı şı mız da ben on yıl lık sa va şı mım la an cak ba şı mı kal dı ra bil dim. Bu ta ri hi ge liş me nin so rum lu lu ğu nu tüm gü - cüm le yü rü tü yo rum ve hâlâ be nim le bu te mel de sa va şı lı yor. Ben ken di mi iyi ta nı rım; ka dın ko nu sun da, ai le ko nu sun da ku ral la ra son de re ce dik kat eden, ge le nek le re dik kat eden en öl çü lü in sa nım. Ama ba na öy le bir yak la şım da ya tıl dı ki, Ke mal PİR yol da şı mız bi - le da ha 1978'de, Bu nu he men ce za lan dı ra lım, na sıl da ya nı yor sun di yor du. Fa kat ben sab ret tim, eğer ta ri hi iş yap mak is ti yor san, bi raz da dü şü ne cek sin, ka dın la ne ya pıl mak is te ni yor di ye, ka dın ne yap - mak is ti yor di ye. 12 Ey lül son ra sın da bak tım me se le da ha da ge nel. Do lay lı et ki al tı na alın mış kız lar var, er kek ler var. Bak tım en de ğer li mi li tan lar bu na lı ma düş müş, bu ko nu da tam bir en kaz du ru mu na gel miş ler. Bir Avrupa'ya git mek ve ya şa mı bi raz ayar la mak için mer ke zi ele ge çi re lim, kong re yi ele ge çi re lim di ye he sap lar ya pıl mış tır. Semir'in giz li ör güt len me si bu nu yap mış tır. Bi raz ar tist lik nu ma ra - la rı ya pa rak, PKK 2. Kongresi'ni ele ge çi rir, mer ke zi ken di miz den oluş tu rur sak si zi Avrupa'ya gö tü rü rüz di ye rek kız la rı ken di ne bağ - la mış tır. Za ten tek bir ki şi yi Hakkari'ye yol la ya ma yız di yor du. Bu te mel de Avrupa'da hiç ça lış ma dan en ra hat ya şa mı sun muş ba zı la rı - na. Ya ni par ti im kan la rıy la uğ ru na her şe yi bı ra ka cak bir ya şam; is - te di ğin ka dar uyu, is te di ğin ka dar ye-iç, ama kar şı lı ğın da da ör gü tü tas fi ye et! Bir yan dan bu or ta ya çık tı, di ğer yan dan ka dın la rın dört te üçü nü et ki al tı na al dı. Çün kü hep si ne ra hat ya şam, hep si ne 12 Eylül'ün da yat tı ğı ya şa mı va at et miş tir. Sa nı yo rum ba zı kız lar da do lay lı da ol sa bu iş için eği til miş. Pa zar cık kö ken li, Der sim kö ken - li kız lar var dı böy le. Bun lar as lın da dev ri me er ken ka tı lan ke sim ler olu yor. İyi ni yet li ler, mi li tan da ola bi lir ler di, ama 12 Ey lül ko şul la - rın dan ve ba zı la rı nın da çar pık yak la şım la rın dan ötü rü teh li ke li bir ya şam alış kan lık la rı oluş muş tur. Onun uğ ru na çıl gın la şı yor lar, her şe yi da ya tı yor lar. Bir bak tık ki, da ha biz 12 Eylül'le di rekt çar pış - ma dan içi miz de ki uzan tı sı olan ya şam tar zıy la, ka dın-er kek an la yı - şıy la ku şa tıl mı şız. Bir de zin dan da ki du ru ma ba ka lım. Ora sı çok da ha çar pı cı dır. Tut sak al tı na al dı ğı in san la rı mu az zam bas tır mış ve her ba kım dan gü dü le rin ko nuş tu ru la ca ğı bir du rum ya rat mış tır. İş te cin sel lik yo - luy la, da ha çok ek mek yo luy la ba zı in san la rı Pavlov'un yön te miy le şart lan dır mış tır. En de ğer li kah ra man yol daş lar şe hit dü şer ken, ba - zı la rı da on la rın mi ra sı üze ri ne sah te ön der lik ola rak di kil miş tir. Böy le ce yurt dı şın da, dağ da, zin dan da 12 Ey lül re ji mi ge nel de ya - şam tar zı, özel de de ka dın-er kek iliş ki le riy le bi zi ku şat ma ya ça lış - mış tır. Bir bak tık ki, bu or tam da ne re dey se ne fes ala maz du ru ma ge ti ril mi şiz. As lın da ya nım da ki ka dı na da, er ke ğe de ola ğa nüs tü de - ğer ve ri yo rum. Her ba kım dan yü cel me le ri ve öz gür leş me le ri için ne la zım sa onu ya pı yo rum. Ama so nuç ta da ya tı lan, adım adım be ni böy le ge ri çek mek, gü - dü ler de boğ mak, duy gu lar da boğ mak, mi mik le riy le, her tür lü re zil alış kan lık la rıy la, kö lem si dav ra nış la rıy la be ni tah rik et mek ol du. Bun la rın kir li ajan ol ma la rı da şart de ğil. Her tür lü fe o dal ve kü çükbur ju va alış kan lık la rıy la bi raz tah rik edil di ler ve sel gi bi üze ri mi ze

68 gel di ler. Ka dın çö züm le me le ri ne de 1987'de bu te mel de baş la dım. Da ha ön ce bu ka dar dü şün mü yor dum. Par ti için de ki di ğer yol daş la - rı mız ge le nek le rin et ki si al tın da bu işi gö tür mek is te di ler; ta bii ben bu nu nor mal gör me dim. Bir de ba na çok çar pı cı da ya tıl dı ğı için, be nim ya şa dı ğım ger çek li ğin yo ğun ve tas fi ye ci yö nü çok ağır ol - du ğu için üze rin de dü şün mek zo run day dım. Dü şün dük, ka dın so ru - nu nun çok has sas ol du ğu ve bu te mel de so ru nu çok yön lü ele al mak ge rek ti ği so nu cu na var dık. Bu nok ta da Amerika'nın okey kül tü rün - den tu ta lım Avrupa'nın em per ya lizm adı na or ta ya çı kar dı ğı kül tü re ka dar hep si ni, on la rın TC ver si yo nu nu de ğer len dir dik. Ke ma liz min ya rat tı ğı ka dı nı, ya rat tı ğı iliş ki yi, ya rat tı ğı duy gu sal lı ğı or ta ya koy - ma ya ça lış tık. So nuç ta dü ze ni an la dık, ka dı nı an la dık ve bü tün yön - le riy le dev rim ci ba kış açı sı, dev rim ci yön tem, dev rim ci ya şam tar zı na sıl ge liş ti ri le bi lir so ru su na çö züm ol ma ya ve par ti için de bu nu ge - liş tir me ye ça lış tık. So kak la ra dü şü rü len ka dı na öz gür ka dın la ce vap ver dik Son za man lar da her ko nu da dev rim ci yak la şı mın na sıl ol ma sı ge - rek ti ği ni, özel lik le na sıl ya şa ma lı so ru su nu ce vap lan dı rır ken di le ge tir me ye ça lı şı yo ruz. Bu sa de ce par ti için de çö züm ge liş tir mek için baş vu ru lan bir ça lış ma de ğil dir. Top lum üze ri ne, hat ta in san lık üze ri ne em per ya liz min yap tı ğı da yat ma yı, ka dı nı kul lan ma tar zı nı, bu te mel de do ğan so run la rı çöz mek için dev rim ci ba kış açı mı zı uy - gu la ma ça lış ma sı dır. Ni te kim bi li nen son ka dın kon fe ran sın da da ba zı tar tış ma ko nu la rı nı önem le vur gu la mak is te di ler. Çö züm için ka dı nı na sıl güç len dir mek, na sıl ba ğım sız ka rar sa hi bi kıl mak ge re - kir; baş ka tür lü sö mü rü nün önü ne ge çil mez, baş ka tür lü çev re kir li - li ği nin önü ne ge çil mez, baş ka tür lü dün ya nın yı kı mı nın önü ne ge - çil mez de di ler ki, bu doğ ru dur. Biz de bu nu böy le tes pit et tik. Uy - gu lan ma sı bel ki yüz yıl sü rer, bu o ka dar önem li de ğil, ama so ru nun kay na ğı na in dik, çö zü mü bi raz ra di kal ce ele al dık ve so nuç ta 12 Ey lül ta ra fın dan ki mi si çok bi linç li, ki mi si tam bir pi yon gi bi, ki mi - si af yon lan mış gi bi, ki mi si tam ser se ri gi bi da ya tı lan ne ka dar ka dın ve er kek var sa hep si nin çö züm le me si ni yap tık. Yi ne bu te mel de top lu mu çok ra hat lık la çö züm le dik. Cin sel lik ten tu ta lım aşk yak la - şı mı mı za ka dar her ko nu da öz gür yak la şı mı, duy gu la rın ye ni den ta - nı mı nı, in san lı ğın hiz me tin de ola cak ve so run la rı çö zü me gö tü re - cek, onun sa vaş la, dev rim sa va şıy la, yurt se ver lik le, ör güt len mey le, par tiy le, nor mal ya şam tar zıy la bağ lan tı sı nı ku ra cak bir çer çe ve yi ge liş tir me ye özen gös ter dik. Ta bii dü zen de kar şı ham le ye gi riş ti. Biz ne ka dar kök lü ele al - dıy sak o da kök lü yük len di. 12 Ey lül fa şiz mi ka dı nı çok kö tü kul - lan dı, ka dı na çok şey kay bet tir di. Hiç bir re jim 12 Ey lül re ji mi ka dar ka dı nı po li tik mal ze me ola rak kul lan ma dı. Ka dın si la hıy la ken di ni fa şist te mel de en çok ge liş tir mek is te yen re jim ol du. Yi ne ka dın si - la hı nı kul la na rak genç li ği dev rim den uzak tut mak, er ke ğin ve ka dı - nın ener ji si ni kar şı-dev ri min hiz me tin de kul lan mak, bu fa şist re ji - min en te mel yak la şı mıy dı. Bi zim dev ri mi mi ze de tam bir ajan ka - dın yak la şı mı nı da ya ta rak, ta rih te sık ça oy na nan oyu nu en kap sam lı ve en teh li ke li bir bi çim de içi miz de oy nat mak is te di ler. Da ha sa va - şı mı iler let me den, için den yoz laş tır ma ya ve bo ğun tu ya ge ti re rek saf dı şı bı rak ma ya ça lış tı lar. Şu an da ai le yi için den çı kıl maz du ru ma ge ti ren ve ka dı nı ajan laş tı ran bir re jim dir. Bu re jim ka dı nı ken di kir li emel le ri uğ ru na her bi çim de kul lan - mak tan ge ri kal ma mış tır. Elin de her tür lü im kan var, pa ra var, ucuz cin sel li ği ya şat ma im ka nı var. Bu ne den le epey ce et ki li ola bil mek - te dir. Bi zim için du rum ter si ne dir; biz cin sel li ği ucuz ya şa tır sak, sa - nı yo rum çok ağır yoz laş ma ya nıy la ken di ken di mi ze tas fi ye ci li ği ya rat ma teh li ke siy le kar şı kar şı ya ge le ce ğiz. Dü zen ise ne re dey se ai le le ri bi le ge ne le ve çe vir miş tir. Cin sel gü dü yü böy le kul lan mak, top lu mu fa şiz me tes lim et mek tir. Duy gu la rı so kak la ra dü şür müş, kor kunç bir cin sel lik pat la ma sı ya rat mış tır. Türkiye'de gö rül dü ğü bi çi miy le en tü ke ten, te mel kav ram ve amaç la ra hiç bağ lan ma yan bir top lum ya rat mış tır. Hal bu ki te mel top lum sal amaç la ra, te mel yurt se ver li ğe, te mel in san lık ge li şi mi ne bağ lan mış olan duy gu la rın ve hat ta cin sel li ğin bir an la mı ola bi lir. Bun la rın ki ise bu nun tam ter - si dir. Duy gu ge liş ti ri yor lar; tü müy le top lum sal amaç lar dan uzak laş - tı ran ve hat ta em per ya liz me so nu na ka dar bağ la yan, so nu na ka dar

69 tes lim ol ma ya gö tü ren ka dı nı or ta ya çı ka rı yor lar. Za ten duy gu ya ra - tı cı la rı da em per ya list kül tür grup la rı dır. 12 Eylül'den son ra her yer - de kon ser ler dü zen len me si, çe şit li grup la rın genç li ği hop lat ma sı var. Es ki den dev rim bu genç li ği aya ğa kal dı rı yor du, şim di bu grup - lar aya ğa kal dı rı yor. Çıl gın ca bir duy gu fır tı na sı, soy lu top lum sal amaç la rın ve dev rim ci he ye ca nın önü ne geç miş tir. İki de bir Kah - rol sun PKK, kah rol sun bil mem ne di ye ba ğı rıp du ru yor lar. Bir spor da, bir di ni va az da ve bir de bu eğ len ce yer le rin de fa şizm ken - di ni böy le ce di le ge tir di. Bun lar çok çar pı cı ge liş me ler dir ve 12 Ey - lül fa şiz mi ne, em per ya liz me ba ğım lı lık tır. 12 Ey lül fa şiz mi ne kar şı bu alan da bi zim de bü yük bir yö nel me - miz ol du. Biz bu na kar şı ne yi ge liş tir mek is te dik. Cin sel gü dü yü, ka dın-er kek iliş ki si ni, ai le iliş ki si ni red det me dik. Bun lar di ni bağ - naz lık la red de di le mez, o da ha da yoz laş ma ya gö tü rür. Ama bun lar es ki tarz la da, dü ze nin da yat tı ğı bi çim le de ka bul edi le mez. Bu da tam tas fi ye ci lik tir. Bu na kar şı öz gür lük tar zı de dik, dev rim ci tarz de dik, bü tü nüy le dev rim ci amaç lar doğ rul tu sun da emek ve ör güt le bağ lan tı lı ola rak ele al dık; ıs ra rı mız bu te mel dey di. Bü yük ka dın öz gür lük ha re ke ti, bü yük ka dın sa va şı mı bel ki de ta rih te ilk de fa böy le ra di kal ve kap sam lı ge liş ti. Bi lin di ği üze re bu, ka dın or du laş - ma sı na ka dar bi zi gö tür dü. Kürdistan'da ger çek duy gu, ger çek aşk na sıl ola bi lir; aş kın doğ ru ta nı mı na sıl ya pı la bi lir so ru su nu özen le ce vap lan dır ma mı zı ge rek li kıl dı. Ma dem ki 12 Ey lül fa şiz mi ka dı nı bu ka dar dü şü re rek kul lan mak is te di, bi zim de en do ğal gö re vi miz ka dı nı öz gür leş ti rip yü cel te rek bu na kar şı lık ver mek tir, de dik. Ve bu nu yap ma ya ça lış tık. Bu nun ke sin lik le yurt se ver lik sa vaş mın dan ay rı ol ma ya ca ğı nı, Mem û Zin çö züm le me sin de de çok açık ola rak gös ter dik. Ulu sal de mok ra tik bir uya nış sü re ci dir; bu nu göz önü ne ge tir me yen bir duy gu, bir aşk ke sin lik le dü zen bağ lan tı lı dır, fe o dal bağ lan tı lı dır ve bun lar da son de re ce tas fi ye ci, teh li ke li ve dü şü rü cü dür. Ka dı nı ke sin lik le dü şü - rür, er ke ği de sa va şa maz du ru ma ge ti rir. Ama duy gu ve tut ku ge li şi - mi doğ ru tarz da ele alı nıp sa va şa ve yurt se ver li ğe bağ lan dı mı, yi ne ör güt len me ye dik kat et ti mi yü ce dir, ya ra tı cı dır. Biz de böy le duy gu pat la ma sı, böy le ru hun yü cel me si ol ma lı, de dik. Ba zı la rı sırf cin sel tü ke tim, sırf ru hi tü ke tim için ca na var ke si li yor lar ki, böy le bir ca - na var laş ma ya kar şı bü tün yü re ği hal kın da olan, hal kı nı tü müy le yü - re ği ne çe ke cek ka dar bü yük bir duy gu ya ula şan ve bu nu bü yük va - tan tut ku su na bağ la yan, bü tün yol daş la rı nı en bü yük sev gi ye bo ğan, ge ne li se ve bi len bir sev gi ge li şi mi dir bu. Bu na çok de ğer ver dik. Dev ri mi mi zin bir de böy le ede bi ta nım la ma sı, ruh sal ge liş me si ola - cak, de dik. Ai le de tü ke til miş Kürt lük, çok ucuz ve ka ba bir cin sel - lik, va tan dan, par ti den ve hat ta in san lı ğın te mel özel lik le rin den, fi - zi ki gü zel lik ten ko pan ve tü ke ten bir iliş ki ar tık çok dü şü rü yor ve bu nu aş mak ge re ki yor. Bu doğ rul tu da şim di den çok önem li ve çar - pı cı ge liş me ler ya şa nı yor. Ka dın öz gür lü ğü es kiy le kı yas lan ma ya cak bir bi çim de ge liş me du ru mun da dır. Bu nun sa vaş la bağ lan tı sı çok açık. Es ki den ai le sin - den baş ka, ko ca sın dan baş ka hiç bir şey dü şü ne me yen ka dın şim di bü yük bir va tan kah ra ma nı, bir öz gür lük me şa le si dir. Bun lar açı ğa çı ka rıl mış ta ri hi ger çek ler dir. Bu ya nan bir me şa le ha li ne gel miş ve tes lim ol ma ma nın en mi li tan tip le ri ol muş tur. On lar ca genç kı zı mız tes lim ol ma mak için son kur şu nu ken di be de nin de erit miş tir. Yüz - ler ce ka dın şe hi di miz var ve her bi ri bi rer kah ra man lık abi de si dir. Bun lar par ti mi zin ger çek li ğin de ifa de si ni bul muş tur. Yi ne bin ler ce ka dın mi li tan en öz gür ko şul lar da ve kim se ye bağ lan ma dan sa vaş yü rüt mek te dir. Bun lar şa fak vak tin da or ta ya çı kan ge liş me ler dir. Da ha da üze ri ne gi di lir ve bağ lı ka lı nır sa, son de re ce öz gür tip, öz - gür iliş ki ve sağ lık lı duy gu lar, fa şiz min da yat ma la rı na kar şı ke sin - lik le za fer ka za na bi lir. Bu da bir sa vaş me se le si dir. Bu nu da açık lık - la vur gu la ya lım. İn san lık için de, ka dın için de ye nil gi yi ka bul et mi yo ruz Her ke se, bü tün ka mu yo na açık ça söy lü yo rum; bi zim ön der lik ger çe ği mi zi bir de bu yö nüy le çok iyi an la mak ge re kir. Bu nun bü yük bir yü rek ha re ke ti ol du ğu nu söy le ye bi li riz. Ön der lik ha re - ke ti sev da ha re ke ti dir, aşk ha re ke ti dir. Bu ra da ki va tan bağ lı lı ğı çok iyi an la şıl ma lı, in san lık bağ la rı ve ka dın öz gür lü ğü bağ la rı

70 çok iyi gö rül me li dir. Bir ön der lik bü yük sev mek zo run da dır; bu çok iyi gö rül me li dir. Düş ma nı kah ret me yö nü ka dar, bir hal kı ka zan ma yö nü de çok iyi gö rül me li dir. Ön der li ği ta kip et mek is - te yen mi li tan lar, 12 Ey lül fa şiz mi nin al ter na ti fi ol mak is te yen ki şi lik ler, an cak ken di le ri ni böy le ya ra tır lar sa bu söz ko nu su ola - bi lir. Bu nun dı şın da ki yak la şım lar, böy le so ru num var dı, şöy le bu na - lım içi ne düş tüm, şöy le bil mem ken di mi kont rol ede me dim di - yen ler iki yüz lü dür ler, ah mak tır lar, ga fil dir ler ve ya ajan dır lar. Ben özen le şu nu vur gu lu yo rum: Böy le di yen ler lüf ten dü ze nin saf la rı na git sin ler. Biz ne yap tı ğı mı zı iyi bi li yo ruz. En bü yük aş kın, en bü - yük duy gu nun, en bü yük sev gi nin ve en öz lü in sa ni yak la şı mın so - nu na ka dar açık, iç ten ta nı mı nı ve ri yo ruz. Sen ya lan cı de ğil sen, iki yüz lü de ğil sen ken di ni ya şa ma ve sa va şa bağ la, o za man en bü - yük ka za nan sen olur sun. Dev rim ci ta nı ma gö re en bü yük aş kın ge re ği ola rak böy le sa va şı lır, böy le ör güt le ni lir, böy le duy gu lar ve iliş ki ler olur; so nu na ka dar da ol ma lı dır. Biz ay nı za man da bü yük sev gi dev ri mi ya pa lım, di yo ruz. 12 Ey lül fa şiz mi nin ve em per ya - liz min mu az zam med ya ara cı nı da kul la na rak yü rüt tü ğü sal dı rı ya kar şı biz de ken di içi miz de bü yük bir sev gi pat la ma sı ya ra ta lım, yol daş lık bağ lı lı ğı nı, ül ke bağ lı lı ğı nı, par ti bağ lı lı ğı nı çok yön lü gün lük iliş ki le re, hat ta özel iliş ki le re, ço cuk la ra, eş-dost la ra yak la - şı ma ka dar yü cel te lim. Yi ğit sen bu na gel. Öz gür lük is ti yor san, şe - ref is ti yor san ken di ni bu da va ya kat; bı rak es ki na mus suz lu ğu, bı - rak bu ai le düş kün lü ğü nü, bı rak bu bi rey sel hır-gü rü, bü tü nüy le doğ ru yo la gel! Bu söy le dik le ri miz son de re ce açık ve çar pı cı dır. Bu ko nu da ye ni ve ya ra tı cı ça lış ma lar ya pı yo ruz di ye dü zen de kar şı mı za çıl gın bir sa rı şın ba yan çı kar dı. Or ta lı ğa bin ler ce dü şü rül müş ka dın sal dı. Ne - re dey se bi zi tes lim al ma ya ve ru hu mu zu boğ ma ya ça lış tı lar. Ben ken di adı ma ye nil gi yi ka bul et me di ğim gi bi in san lık için de ka bul et me dim, ka dın için de ka bul et me dim. Ka dı na da ya tı lan bu al çak lı - ğı ka bul et me di ğim için, ger çek ten en de ğer li ka dın yol daş la rı mı za da ya tı lan iş ken ce le ri bi li yo rum. On la rı böy le pa ram par ça et tik le ri - ni, ce set le ri ni bi le çı rıl çıp lak edip te le viz yon da ser gi le ye cek ka dar al çal dık la rı nı bi li yo rum. Ta rih te baş ka hiç bir sa vaş ta bu ka dar çıl - gın lık ya pıl ma mış tır. Bun lar özel sa va şın, 12 Eylül'ün ka dı na re va gör dü ğü mu a me le ler dir. 12 Eylül'e kar şı in ti ka mı mız bü yük ola cak Bu na kar şı bi zim in ti ka mı mız da ka dın dev rim ci li ği ni or ta ya çı - kar mak ol muş tur. Yap ma mız ge re ken en doğ ru bir iş tir bu. Da ha müt hi şi ni de önü müz de ki sü reç te ge liş ti re bi li riz. Bu te mel de ka dın gü cü ne inan mak ve ka dın ça lış ma la rı na de ğer biç mek ge re kir. Mu - az zam kö le lik, mu az zam bir dev rim ci lik le dö nü şü me uğ ra tıl ma lı dır. Ya pı lan he nüz bu nun baş lan gı cı dır. Bu ka dar dü şü rü len top lum, dü - şü rü len ka dın dır; bu ka dar yü cel til mek is te nen in san yü cel ti len ka - dın dır ve ya yü cel ti len ka dın yü cel ti len in san dır. Bu önem li dir, say gı da, sev gi de bu ra da an lam bu lur. Ka dın la rı mı zın ka rar tıl mış dün ya sı an cak böy le ay dın la tı la bi lir. Sa bır lı, inat çı ve ör güt lü ça lış ma lar bu ko nu da da bü yük za fe ri ge ti re bi lir. Bu an lam da da gö rev le ri mi ze son de re ce dik kat edi yo ruz. Duy gu ve dü şün ce de ya ra tı cı ol ma ya, dü şü rü cü olan ve za yıf la tan ne var sa onu sö küp at ma ya, bir yü rek le çok bü yük bir gü ce ulaş ma ya dik kat edi yo ruz. Bu ko nu da son de re - ce ya ra tı cı ol ma ya ça lı şı yo ruz, tut ku yu, duy gu yu bü yük bir sa vaş bağ lı lı ğı na, sa vaş tut ku su na dö nüş tü re cek ka dar ken di mi ze gü ve ni - yo ruz. PKK za fe ri bi raz da bu tip çö züm le me ve mi li tan ger çek leş - mey le de vam edi yor. Böy le ta ri hi ge liş me le rin de ğe ri ni her za man kin den da ha iyi gör - mek ge re ki yor. Bu ko nu da bü yük ek sik lik ler var. Bun la rın gi de ril - me si ha lin de sa nıl dı ğın dan da ha faz la za fe re yat kın mi li tan ki şi lik, za fe re yat kın ör güt içi ya şam, za fe re yat kın or du laş ma ça lış ma sı ger çek le şe bi lir. 12 Eylül'e kar şı di re niş şe hit le ri ne bağ lı lık an cak böy le bir öz gür lük ça lış ma sı na sa hip ol mak la an lam bu la bi lir. Baş - ka tür lü anı la ra la yık olu na maz. Böy le bir adı ma sa hip ol mak gu rur kay na ğı mız dır, güç kay na ğı mız dır. Ka dın la rı mız bu ka dar şe hi din ka nıy la atı lan ve bü yük ya şam zor luk la rı na gö ğüs ge ren, ka dı nın ça ba la rıy la olu şan bu adı mı da ha da pe kiş ti re cek ler dir. Bu adı mın

71 pe şi sı ra da ha ile ri adım la rın da atı la ca ğı nı ve bun la rın da ke sin kur - tu lu şa gö tü re ce ği ni bi li yo ruz. 12 Ey lül fa şiz mi nin yap tık la rı na kar şı in ti ka mı mız çok bü yük ola cak tır. Yap tık la rı nı ken di ne na sıl ödet ti - re ce ği mi zi bu re jim iyi bi li yor. Ka dın la rı mı zın öf ke si ni de bi li yor. İna nı yo ruz ki, ka dın gü cü da ha da ge li şir. Biz ka dın gü cü ne inan - dık. At tı ğı mız adım la rı da ha da kök leş tir me ye, ka dın öz gür lük ha - re ke ti ni ken di öz gün lü ğü içe ri sin de ör güt le me ye ve ey le mi ni çok kap sam lı gö tür me ye ka rar lı yız. Ar tan ça ba la rı mız her ge çen gün bi - zi ba şa rı la ra gö tü re cek tir. Ge le cek, es ki ye gö re çok da ha iyi bir ya - şam ola cak tır. PKK, Türkiye'nin de te mel de mok ra si gü cü dür 12 Ey lül dar be si son ra sın da PKK'nin yap tı ğı te mel tes pit ler içe ri - sin de en önem li bir id dia, bu re ji min dev rim le de ği şi me uğ ra tıl - mak sı zın sü rek li ola ca ğı ön gö rü süy dü. Çe şit li çev re ler o za man bu na kar şı çık mış lar dı, re ji min de ği şe ce ği, ken di le ri nin de mok ra si de dik le ri re ji min ge le ce ği dü şün ce si ni öne sür müş ler di. Şim di o çev re le rin bü yük ço ğun lu ğu 12 Eylül'ün hâlâ de vam et ti ği ni söy lü - yor. Bir de mok ra si pa ke ti nin açı la ca ğın dan söz eden ler ve ya böy - le bir bek len ti için de olan lar, bu nun la as lın da de mok ra si nin ol ma dı - ğı nı ka bul et miş olu yor lar. Ba zı çev re ler se şim di bu dev le ti kont - rge ril la cum hu ri ye ti di ye ta nım lı yor lar. Ya ni 10 yıl son ra, 14 yıl son ra 12 Ey lül re ji mi nin or ta dan kalk ma sı de ğil, çok ge niş çev re ler ta ra fın dan var lı ğı nın ve ya şa dı ğı nın ka bul edil me si gi bi bir du rum söz ko nu su dur. Bu da PKK'nin dü şün ce si nin, ön gö rü sü nün doğ ru - lan ma sı olu yor. Ge çen gün De niz Bay kal bir söz söy le miş ve te ker le me ol muş; Tan su Çil ler ne ka dar de mok rat ola cak sa ben de o ka dar sa rı şın gü zel bir ka dın ola ca ğım de miş. Bu re jim için ay nen söy len me si ge re ken bir söz dür. Bu re ji min te rör le sa va şı mı so nu cun da ne ka - dar de mok ra tik le şe bi le ce ği söy le ni yor sa, Baykal'ın da o ka dar sa rı - şın gü zel bir ka dın ol ma sı ge re kir. Eğer bu re jim de mok rat ola bi lir - se De niz de öy le bir ka dın ola bi lir. As lın da dü zen ken di ce va bı nı çok gü zel ve ri yor. Ken di ken di le ri ne çok so ru so ru yor lar; iyi de ce - vap ve ri yor lar. Ya ni iki ol ma zın ken di le ri ni olur gi bi gös ter me si söz ko nu su dur. Tü müy le top lum sal ya sa la ra da, do ğa ya sa la rı na da ters dü şen bir du rum dur bu. An cak bu re jim yı kı la rak de mok ra si nin ge le ce ği açık tır. Dü şün ce öz gür lü ğü nün ve de mok ra tik leş me nin sağ lan ma sı şu ra da kal sın, in - sa na bu ka dar vah şi ce kı yan ve hat ta özel sa vaş la nor mal sa vaş ya - sa la rı na bi le uy ma yan bu re jim, sa vaş ku ral la rı nı uy gu la ma nok ta sı - na çe kil sin, biz ona da bir ge liş me di ye lim. De mok ra tik leş me ye geç me den ön ce bu özel sa va şı nor mal sa vaş ya sa la rı na ge tir mek ge - re ki yor. Öy le ta rih te eşi gö rül me miş bi çim ler den so yut lan sın, biz yi ne de ka bul ede riz. Nor mal bir sa vaş la da ol sa kar şı lık lı ola rak da ha an lam lı çö züm le re doğ ru gi de riz. Bı rak de mok ra si ye gel me si - ni, bu re jim bu na da hi gel mi yor. Sa va şın ama cı im ha et mek tir; im ha son ra sı de mok ra si ola bi lir mi? Bir hal kın im ha sı nı amaç lı yor, öy le fi zi ki im ha da de ğil, kül tü rü ve bü tün in san lık de ğer le riy le im ha et - mek is ti yor. Yok edi len hal ka de mok ra si olur mu? De mok ra si nin kuv vet le ri yok edi le rek de mok ra si ge ti ri le bi lir mi? Bu Türk hal kı için de ge çer li dir. Türk hal kı na şu an da da ya tı lan de ği şik bir özel sa vaş tır. Pe ki bu özel sa vaş Türk hal kı na de mok ra si mi ge ti re cek? Ha yır, onu so yup so ğa na çe vi ri yor. En ufak bir si ya si öz gür lük ifa - de si yok tur. Şim di bu ha le ge tir dik ten son ra Türk hal kı na ge le cek olan de mok ra si mi dir? Ha yır, bu ra da in kar var, yok et me var. Şim di sah te bir tarz da san ki bü tün ge liş me le rin önün de en gel PKK'ymiş gi bi gös te ri li yor. Hal bu ki PKK sa de ce Kürt hal kı için de - ğil, bu gün Türkiye'nin de en te mel de mok ra si gü cü dür. Eğer PKK di re ni şi ol ma say dı, Türkiye'de öy le bir fa şist as ke ri bir re jim otur tu - la cak tı ki, hiç kim se bu re ji min özel lik le ri ni, ne me nem bir re jim ol - du ğu nu, na sıl bir re jim al tın da ya şa dı ğı nı da hi bi le me ye cek ti. İki bin yıl la rı na böy le bir re jim da ya tı la cak tı. 12 Ey lül dar be si ko yu bir fa - şist re jim ola rak iki bin li yıl lar da ege men lik sür dür me yi plan la yan bir dar bey di. Eğer bu gün Türkiye'de de mok ra tik ge liş me den, ba zı de mok ra tik hak lar dan, de mok ra si se çe ne ğin den söz edi li yor sa, bu - nu ya ra tan tek güç PKK sa va şı mı dır. Özel sa va şa kar şı ve ri len kut - sal bir di re niş le bu ge liş me le re yol açıl mış, özel sa vaş di şe diş bir

72 mü ca de ley le ge ri le ti le rek mev cut or ta mın, halk la rı mız için ne fes al - ma nın yo lu açıl mış tır. Ay nı du rum ge çer li li ği ni da ha da güç lü bir bi çim de sür dü rü yor. PKK ezi lir se, so nuç Hitler'in bin yıl lık ül kü sü olur PKK'yi or ta dan kal dır mak eşit tir Kürt hal kı nı or ta dan kal dır mak ve yi ne eşit tir Türkiye'deki de mok ra tik se çe ne ği or ta dan kal dır mak - tır. Bu du rum da ik ti da ra kim ge lir? Dört dört lük ola rak Tür keş mi ge lir? Za ten şu an da ha zır la nı yor, on la rın de mok ra si de di ği şe ye bu - gün en çok Tür keş sa hip çı kı yor. Ya ni o, sö zü mo na 12 Ey lül re ji mi son ra sı nın en ide al ada yı olu yor. Ece vit ken di si ne nas yo nal sos ya - list adı nı tak tı. Tür keş de za ten ay nı sıy dı. Şim di bun la ra, yük se len de ğer ler di yor lar. Yük se len de ğer ler fa şist de ğer ler olu yor. Evet, PKK'nin ezil me si son ra sı, Tür keş ne ka dar de mok rat sa, Tür ki ye de o ka dar de mok ra tik olur. Ece vit ne ka dar de mok rat sa, Tür ki ye de o ka dar de mok ra tik olur. Bu ke sin lik le fa şizm dir. Ya ni üst dü zey de ku rum sal laş mış ve sü rek li lik ka zan dı rıl mış bir fa şizm ola cak. Ye - nil miş in san lık üze rin de, bi ti ril miş halk lar ger çe ği üze rin de bel ki de Hitler'in bin yıl lık ül küm de di ği ku ru ma ula şıl mış ola cak tır. Ya ni bin yıl lık ka ran lık dü ze nin ku rum laş ma sı dır bu. Ta bii di le dik le ri gi - bi ge li şir se, kar şı-dev rim ci fa şist sa va şım ka zan mış, bü tün di ren me nok ta la rı yer le bir edil miş ve ge ri ye so nu na ka dar ken di le ri ne gö re mut lu luk ça ğı, bin yıl lık ül kü nün ger çek leş me si sağ lan mış ola - cak tır. PKK'nin ezil me si son ra sın da ge li şe cek olan ke sin lik le bu dur. Bu ko nu da hiç kim se ha ya le ka pıl ma sın. Yal nız Kürt halk ger çe ği açı - sın dan de ğil, Türk hal kı da da hil ol mak üze re, bü tün azın lık lar açı - sın dan du rum bu dur. Ya ni bu kar şı-dev rim ci sa vaş tam ba şa rı ya ula - şır sa on la rın plan la dık la rı Hitler'in bin yıl plan la ma sın dan fark lı bir du rum de ğil dir. İspanya'nın Fran ko su gi bi 50 yıl sü ren böy le ba zı re jim ler var dır, ona ben zer bir re jim plan la ma sı olur. Bu nun ger çek - le şip ger çek leş me me si ay rı bir me se le dir, fa kat PKK son ra sı için dü şün dük le ri mo del böy le bir mo del dir. Ece vit ile Türkeş'in de yük se len de ğer ler ola rak su nul ma sı ve ha zır lan ma sı bu te mel de - dir. Bun lar özel sa vaş eki bi için de dir ler. Ön ce le ri ba zı la rı kul la nıl dı; bu ara yer de ki ler bi raz da ha kul la nı la cak tır. Ni te kim mev cut hü kü - met ve yi ne mu ha le fet te ki par ti ler de kul la nıl dı lar. Za ten hep si de özel sa va şın ayar la ma sıy dı. Şim di bun la rı üst dü zey de kul lan ma yı dü şü nü yor lar. Ba şa rıp ba şa ra ma ya cak la rı sa va şı mın so nuç la rı na bağ lı dır. Çö zü lüş ve kay be diş de müm kün dür. Eğer biz sa va şı ge liş - tir mez ve stra te jik bir ye nil gi alır sak, o za man ge li şe cek olan bel ki de on lar ca yıl sü re bi le cek dört ba şı ma mur ka ran lık bir fa şist re jim - dir. Kür dis tan hal kı için de, Tür ki ye hal kı için de, hat ta böl ge sel et - ki le ri açı sın dan da du rum böy le dir. Za ten es ki slo gan la rı dır: Bu ül ke ye ko mü nizm ge rek liy se onu da biz ge ti ri riz. Bir Kürt hal kı ge rek liy se, o Kürt hal kı nı da biz ge ti ri riz. De mok ra si ge re ki yor sa onu da biz ge ti ri riz. Bun lar fa - şist slo gan lar dır. Hal bu ki de mok ra si bir hal kın ey le mi dir, ya şam tar zı dır. De mok ra si bir yer den gel mez. Bir yer de ka rar laş tı rı lıp otur tul maz. Bir Kürt hal kı ge ti ril mez, ta rih te var ola nın öz gür leş - me si ge re kir. Ta bii fa şist man tı ğa gö re is te ni len bir Kürt hal kı nı da ge ti rir ler, is te ni len bir de mok ra si yi de ge ti rir ler? Ne re den? Ce hen - nem den, ka ran lık ev ren ler den alıp ge ti re cek ler. Fa şizm dir bu, baş ka bir an la ma as la gel mez. Sa de ce de mok ra si an la mı na gel me me si de - ğil, her han gi bir bur ju va dik ta tör lük bi çi mi ne de ben ze mez. Plan la - nan ve ger çek leş ti ril mek is te nen Hitler'i bi le ge ri de bı ra kan bir fa - şist dü zen le me dir. PKK dev rim or du su nu ge re kir se Türkiye'ye yü rü tür Bir di ya lek tik ya sa dır, çe li şik yan lar bir bi ri ni bes le ye rek çö zü me gi der ler. Bu an lam da dev rim ile kar şı-dev rim çe liş ki si, PKK ile 12 Ey lül çe liş ki si bir bi ri ni et ki li yor ve bes li yor. Eğer PKK di re ni şi ge - liş me sey di, o za man 12 Ey lül ta ra fı ege men yan olur du ve on lar ca yı lı ala cak dört ba şı ma mur bir fa şist dik ta tör lük ola rak ken di ni yü - rü tüp gi der di. Eğer böy le ol ma dıy sa, bi li yo ruz ki bu di re ni şin ye nil - me me sin den ve gi de rek bo yut ka zan ma sın dan do la yı dır

73 Türkiye'de çe liş ki nin bir ucu nu tem sil eden halk güç le ri çok za - yıf ol duk la rı için, faz la di ren me ve do la yı sıy la çe liş ki yi halk le hi ne ol gun laş tır ma dü ze yin de ol ma dık la rı için ko lay ye nil di ler. Ko lay ye nil dik le ri için de 12 Mart'ta as ker ler ken di le ri ni tek rar hız la per de ge ri si ne çek ti ler. As lın da dar be vur duk la rı için di bu, aşıl dık la rı için de ğil. 12 Ey lül de bu na ben zer bir yö ne lim le as lın da bir çok sol gü - cü yen di ve PKK'yi de yen di ği ni sa nı yor du. Ama bi zim de ği şik bir bi çim de çe liş ki yi de rin leş tir me miz, halk çe liş ki si ni, Kür dis tan çe - liş ki si ni gi de rek sa vaş dü ze yi ne çı kar ma mız 12 Eylül'ün ba şat yö - nü nü gi de rek ba şa ra ma ma, ken di için de ol gun laş sa bi le yaş lan mak - la bir lik te çü rü me, es ki ilk gün kü ruh ka dar ar tık vu ra ma ma ve ye re se re me me, gi de rek tö kez le me, du rak la ma ve aşın ma ya uğ ra ma ha li - ne ge tir di. As lın da ya şa nan bi raz bu dur ve bu ta ma men PKK sa va şı mı nın ge liş me sin den do la yı dır. Çe liş ki gi de rek açı ğa çı kı yor. Açı ğa çı ka rı - lan, ge nel de Türk ege men ta ri hi nin çe liş ki si, özel de cum hu ri ye tin çe liş ki si dir. Da ha da so mut ola rak 12 Ey lül fa şiz mi nin bü tü nüy le top lum için ne an la ma gel di ği ni, bü tün ku rum ve ku ru luş la rıy la, ku - ral la rı ve ya şam tar zıy la ken di ni açı ğa çı kart ma du ru mun da bı ra kıl - ma sı dır. As lın da ön ce den bu ka dar açık lık is ten mez di ve ya içe ri ği nin böy le ge li şe ce ği tah min edil mez di. Fa kat kuv vet ler kar şı kar şı ya çar pış tık ça o onu bes ler, o onu tır man dı rır, ki min için de ne var sa açı ğa çı kar. Bi zim içe ri ği miz de ne var dı? Bir halk var dı, bir dev - rim ci ke sim var dı. On la rı ol duk ça ol gun ele al dık. İş te PKK için de yü rüt tü ğü müz sa vaş, ge ril la için de yü rüt tü ğü müz sa vaş, ki şi lik sa - va şı ne yi or ta ya çı kar dı? Güç lü par ti, güç lü or du laş ma, güç lü mi li - ta nı or ta ya çı kar dı. Bu da sa va şı ge liş tir di. Dü zen de ken di ni açı ğa çı kar dı. O da ku rum ve ku ru luş la rı nı ör güt le di, ken di mi li tan laş ma - sı nı sağ la dı, or du su nu sa vaş ala nı na çek ti, ol duk ça da sa vaş tı ama onun ka pa si te si bu ka dar dı. Bu ka pa si te yi so nu na ka dar kul lan dı, ne re dey se şim di ye dek le ri ni bi le tü ket miş du rum da dır. Böy le bir ge liş mey le kar şı kar şı ya kal dı. So nuç ne re ye gi di yor? Bi ri nin di ğe ri ni alt et me si ne doğ ru gi di - yor. Uz laş ma ola bi lir mi? As lın da biz bu na da or ta mı çok açık tut - tuk. Si ya si çö züm, ateş kes ağ zı mız dan dü şür me di ği miz söz cük ler olu yor ama gel mi yor lar. Ni çin? Ken di aleyh le ri ne so nuç la na ca ğı için. Şu an da ba şat olan, çe liş ki nin le hin de çö zü me gi de ce ği güç PKK'dir. Bu on lar için çö zü lüş olu yor, kay bet me olu yor. Onun için so nu na ka dar sa va şı yor lar ve sa va şı tek yol ola rak aman sız bir bi - çim de da ya tı yor lar. Ge ne ral le rin ha li ne ba kın, en ba sit bir si ya si adım at sa lar, ne re dey se son la rı ge le cek miş gi bi dav ra nı yor lar. Özel - lik le sa vaş la bağ lan tı lı olan lar, sa vaş ta çı ka rı olan lar, sa vaş tan esas so rum lu olan lar en ge ri ci ke sim ola rak top lu mun nef re ti ni ka zan - ma ya doğ ru gi di yor lar. Bu sa va şın bel li baş lı so rum lu la rı as lın da bir avuç tur. Açı ğa çı kar tı yo ruz. Çö zü me gel mez ler, uz laş ma bi çi min de ba zı adım lar at ma ya ce sa ret et mez ler. Or tak gö rüş te de bir ara ya gel mez ler. Özal'ı bi le dü şür dü ler. Özal bi raz da ABD'ye da ya na rak ufak bir sis tem içi çö züm dü şün dü. Ke ma lizm çok dar, ge ri ci ve fa - şist ol du ğu için fır sat ver me di. Şu an da sö zü mo na sos yal de mok rat bir dı şiş le ri ba ka nı var. Türkeş'in bi le kul lan ma dı ğı sağ cı lık yön - tem le ri ni pi ya sa ya sür mek le meş gul. De mek ki ke ma lizm ar tık tı kan mış tır, çö züm üre te mez bir du - rum da dır. Bü tün uz la şı cı ça ba la ra açık lık ka zan dır ma mı za rağ men gör mez lik ten ge li yor lar. Bel li ki bu tarz sa va şım de vam ede cek. Ala bil di ği ne ken di için de zor lan ma var. Fa kat hâlâ tut tu ğu mev zi le - ri de öy le bı rak mak ni ye tin de de ğil. Top lu mun et ki len me si ni da ha da kö rük le ye rek ayak ta kal ma ya ça lı şa cak lar. Ama top lu mun da ar - tık bu zı va na dan çık mış lı ğa so nu na ka dar prim ve re ce ği dü şü nü le - mez. Tak tik le ri akıl lı ca ge liş tir mek ge re ke cek. Bi raz da ha ba şat ol - duk mu, bu re jim aşı lır. Ye ri ne ne ge lir? Muh te me len de mok ra si mi de sek? So ru nun si ya si te mel de çö zü mü, ba rış çıl yön tem ler di ye ta - bir et ti ği miz tak tik ler le Kürt ger çe ği ne var lık ta nı ma, res mi yet ta nı - ma, onun la or tak ya şa ma yı dü şün me sı ra sı ge lir. İliş ki le rin dü zen - len me si ve bu na sa hip çı ka cak ba zı ör güt ler olu şur. Bu nun adı na de mok ra tik çö züm de de ni le bi lir. Ba rış çıl, si ya sal ne ad ve rir sen ver, hep si nin an la mı bir dir. Biz baş tan be ri bu na açık ol du ğu mu zu, dar mil li yet çi bir çö zü me de ğil, en ter nas yo na list bir çö zü me (za ten var lık ne de ni miz de o) açık ol du ğu mu zu söy lü yor duk. Kal dı ki bu böl ge sel çap ta bir yak la

74 şım dır. Muh te me len böy le bir se çe nek çö zü lüş son ra sı ve ya da ha şim di den ken di si ni git tik çe his set ti re bi lir. Me se le bu nun bi raz da ha san cı sız, faz la acı çek me den, kan dök me den ger çek leş me si dir. Çö züm süz lük Tür ki ye hal kı için de söz ko nu su dur. Onun ken di ni bi raz çö zü me doğ ru zor la ma sı ge re kir. Bu çü rü me uzun sü re de vam et mez. Bu özel sa vaş se çe ne ği böy le des tek le nip ar ka sın dan ko şu la - maz. Bun da halk la rın hiç bir çı ka rı yok tur. Bu çok iyi gö rü lü yor, da - ha da gö rü le cek, gi de rek si ya sal bir ifa de ye ka vu şa cak tır. İş te bu da baş ka tür lü bir aşıl ma dır. Fa şist tarz da ku rum la şa rak PKK'nin ye nil me si bi çi min de de ğil, PKK'nin de mok ra tik, eşit ve öz gür ko şul lar da ki çö zü mü ne kar şı lık Tür ki ye ta ra fın dan da de - mok ra tik bir se çe ne ğin oluş tu rul ma sı dır. Bu da dü şü nü lü yor. Bu ko - nu da bi raz mü ca de le var, da ha ge li şe bi lir. Türkiye'de de mok ra tik se çe ne ğin faz la güç len me me si ha lin de, PKK da ha faz la ge li şe rek dev rim or du su nu Türkiye'ye de yü rü tür. O za man dev rim ih ra cı de - me ye lim ama da ha da ra di kal, kök lü bir dev rim ci yön tem, dev rim - ci-de mok ra tik ve ya dev rim ci oto ri ter bir yö ne ti min ge liş me si söz ko nu su dur. Bu na da ra di kal dev rim ci se çe nek di ye bi li riz. As lın da yön tem far kı var, her iki si nin de dev rim ci an la mı var ama bi ri oto ri - ter ya nı ağır ba san, di ğe ri de mok ra tik ya nı ağır ba san bir ni te lik te - dir. Bu tip ge liş me ler de gi de rek ken di ni dev ri me so ka bi lir. Türk ege men lik ta ri hi ye ni den ya zıl ma lı dır 12 Ey lül dar be siy le dev ri min ya pı sın da mey da na ge len de ği şik - lik, özel lik le de par ti ler, li der lik ve hat ta ki şi lik dö nü şü mü ne iliş kin üze rin de dik kat le du rul ma sı ge re ken hu sus la rı ye te rin ce açık la dık. Türkiye'de kav ra nıl ma ya ça lı şı lan olay Türk ege men lik sis te mi dir; bu na Türk ta ri hi de di ye bi li riz. Türk ege men lik sis te mi ve ya Türk ta ri hi ye ni den na sıl ya zıl ma lı? Sa nı yo rum son gün ler de bu ko nu da bir çok se mi ner dü zen le ni yor. Sağ ve sol ke sim de Türk ta ri hi ye ni - den ya zıl mak is te ni yor. Bi li yo ruz ki, res mi ta rih ger çek le ri çar pıt ma ta ri hi dir. Bu ta ri hin Tür ki ye ger çek li ğiy le, Türk ulus ger çek li ğiy le, özel lik le si ya sal ger - çek lik le faz la bağ lan tı lı ol ma dı ğı açık tır. Var olan bağ lan tı sı da, son de re ce ide o lo jik amaç lı dır; ta ma men bas kı yı meş ru laş tır ma ya yö ne - lik tir. Bu du rum top lum üze rin de ya nıl tı cı so nuç la ra ve özel lik le şo - ve nizm ya nı ağır ba san bir dün ya gö rü şü ne yol açı yor. Bu te mel de 12 Ey lül fa şiz mi de top lu mun tes lim alın ma sı ve için den çı kıl maz bir ya şam la kar şı kar şı ya ge ti ril me si dir. Ni te kim top lu mun cid di bir çı kış yo lu bu la ma ma sı, böy le bir ta ri hi yak la şım la ve ya Türk res mi ta ri hi nin as ke ri, si ya si, sos yal, ide o lo jik ve ör güt sel ya pı lan ma sıy la il gi li yön le ri nin doğ ru kav ran ma ma sıy la bağ lan tı lı dır. 12 Ey lül re ji mi bu nu çok da ha açık bir so run ola rak or ta ya çı kar - dı. Dü şün me de bi raz id di a sı olan lar, ör ne ğin de ğer li bi lim ada mı, İs ma il Be şik çi gi bi, ba zı yü rek li ay dın lar da ha da ar tı yor. İna nı yo - ruz ki önü müz de ki dö nem de doğ ru bir ta rih, doğ ru bir ege men lik ta nı mı ya pı la cak tır. Do la yı sıy la dev le tin ör güt len me bi çi mi, as ke ri, si ya si ve özel lik le giz li kal mış yön le ri doğ ru te mel ler de açık lı ğa ka - vuş tu ru la cak tır. Bu te mel de 12 Ey lül ger çe ği de da ha iyi an la şı la - cak tır. Şu an da Türkiye'deki si ya si du rum tam bir kar ga şa dır. Halk hiç - bir par ti ye gü ven mi yor, sa ğı na da so lu na da gü ven mi yor. Çün kü iş - lev le ri ay nı dır; dev let par ti le ri dir. Sık sık bö lü nüp par ça la na rak ken - di le ri ni ye ni gi bi gös ter me le ri ne de hal kın iti ma dı kal ma mış tır. Bu - nu sa de ce ben söy le mi yo rum. Bu sı ra dan bir iz le yi ci nin de gö re bi - le ce ği, söy le ye bi le ce ği bir du rum dur. An cak bu nun bir göz lem le izah edi le me ye cek ka dar da ta ri hi kö ken le ri var dır. Her şey den ön ce Türk si ya si sis te mi nin as ke ri sis tem le bağ lan tı sı var dır. Biz bu nu ken di ey le mi miz le açı ğa çı kar dı ğı mı za ina nı yo ruz. Sa de ce as ke ri, si ya si ya şa mı de ğil, kar şı-dev ri min da yan dı ğı ya şam ve onun ar ka sın da ki ta ri hi ger çe ği tah lil et tik. Yi ne onun giz li dev - let ger çe ği ni, Türk si ya se ti nin, si ya si par ti le rin na sıl oluş tu rul du ğu - nu, halk üze rin de ki ege men li ğin na sıl ge liş ti ril di ği ni de or ta ya çı - kar dık. Bun la rı şim di lik so ru dü ze yin de de ol sa, ka mu o yu na yan sıt - mış ol ma mız kü çüm se ne mez bir ge liş me dir. Dev rim ci ey le mi mi zin Tür ki ye ka mu o yu, ay dın ya pı sı üze rin de ki bu vur gu su önem li bir ge liş me dir. Da ha da öte si or duy la sa va şı mı mız, yi ne si ya si par ti le - rin hep siy le, sa ğıy la-so luy la he sap laş ma mız, Türkiye'de ne me nem

75 bir si ya si ya pı nın ol du ğu nu ka mu o yu nun da gö re bi le ce ği bir şe kil de or ta ya koy muş tur. Do la yı sıy la ta ri hi da ha ger çek çi bir bi çim de de - ğer len dir mek ge re ki yor. Gün cel ge liş me ler an cak bu te mel de an la - şı la bi lir. Yi ne top lum da ar tan so run lar, yo ğun la şan bu na lım or ta - mın dan bir çı kış yo lu gös te ril mek is te ni yor sa doğ ru bir ana li ze ih ti - yaç var dır. Yi ne kar şı-dev rim ci sa va şın ve dev rim ci sa va şı mı zın or ta ya çı - kar dı ğı ger çek le ri ana hat la rıy la ver mek is ter sek, Türk re ji mi ve ya Türk ege men li ği öy le çok ça id dia edil di ği gi bi, çok ge liş miş bir dev let tec rü be si olan ve ya ta rih te şöy le iz bı ra kan, şöy le im pa ra tor - luk lar ku ran, şöy le dün ya ya kök sa lan çe ki ci bir ege men lik de ğil dir. Türk ta ri hin de Or ta Asya'nın boz kır la rın da çok ge ri aşi ret-ka bi le bağ la rı nın bu lun ma sı, bir yan dan olum suz ik lim-coğ raf ya ko şul la rı, di ğer yan dan il kel ko mü nal top lu mun bel li bir aşa ma sı na ge lin me si do la yı sıy la or ta ya çı kan var lık so ru nu, ar tan nü fus la bir lik te, he men he men her ka bi le nin ge li şim ta ri hin de gö rül dü ğü gi bi bir is ti la, bir ya yıl ma ger çe ği var dır. Or ta Asya'nın çıp lak lı ğı ve ya nı ba şın da ki uy gar lık la rın çe ki ci li ği ne de niy le Çin'e, ku zey de Rusya'nın iç le ri ne, gü ney de Hindistan'a, ba tı da İran'a doğ ru bü yük bir akın cı lık ge liş - tir dik le ri ni söy le mek müm kün dür. Bu akın cı lı ğın al tın da ki ne den ler be lir til di ği gi bi dir. Ya ni ik lim ko şul la rı, ar tan nü fus, klan-ka bi le ör - güt len me sin de bir üst dü ze ye sıç ra ma bu akın la rın te mel sos yal ve coğ ra fik ne den le ri dir. Dik kat edi lir se bu ka bi le ler at sır tın da ya şa - yan ka bi le ler dir. At sır tın da, ya ni bir an lam da as ke ri yö nü ağır ba - san, el de kı lıç ken di ne ya şam ala nı aç mak için her ta ra fa sal dı ran bir ya şam tar zı dır. Gö rül dü ğü gi bi Türk ege men lik sis te mi baş lan gı cın dan iti ba ren kı lıç la dır, ya ni as ke ri ni te lik te dir. Ta rih te bir Ro ma var, bir Ati na var. Bun lar bel li bir ge liş me den son ra de mok ra si ge liş tir di ler. Çün - kü Ro ma ve Ati na dev let le ri ku rul duk la rı yer de ta ri hi rol ler oy na ya - bi le cek bir uy gar lık ge liş ti ri yor lar. O top rak lar bu na uy gun ve bu - nun ya dır ga na cak bir ya nı yok. Ati na uy gar lı ğı, Ro ma uy gar lı ğı ta - ri he en çok et ki de bu lu nan uy gar lık lar dır. Ay nı şey Me zo po tam ya için de söy le ne bi lir. Bir Sü mer uy gar lı ğı (ki Me zo po tam ya uy gar lı - ğı nın baş lan gı cı sa yı lır) ta ma men ta rım sal üre tim çer çe ve sin de or ta - ya çı kar. Bu uy gar lı ğın ya yıl ma sı ör ne ğin Nil'e ka dar uzan ma, ora - dan Avrupa'ya ka dar et ki de bu lun ma te me lin de dir. Bu du ru mun Mezopotamya'daki di ğer uy gar lık la ra, bu ara da Kürt ka bi le le ri ne de ol duk ça olum lu, uy gar laş tı rı cı et ki si ol muş tur. Me zo po tam ya çev re sin de ku ru lan kül tür ile ri dir. Yol aç tı ğı si ya - si, kül tü rel, hu ku ki ge liş me ler in san lık ta ri hin de önem li iz ler bı rak - mış tır. Türk boy la rın da ise böy le bir ge liş me yi gör mek müm kün de - ğil. Çün kü çok sal dır gan ve akın cı dır. Sü rek li alan de ğiş ti ri yor; öy le uy gar lık ge liş ti re cek bir ha li yok tur. Vu rup al mak ve ele ge çir dik le ri üze ri ne kon mak ama cın da dır. Hindistan'a, Rus ya iç le ri ne, hat ta Macaristan'a ka dar gi den kol la rı var dır. Hin dis tan üze rin de yüz yıl - lar ca et ki li ol muş tur. Çin'e sal dır mış ama ege men ola ma mış, eri miş - tir. Yi ne Ortadoğu'ya ka dar gel miş tir. Sel çuk lu lar la baş lan gıç ya pıl - mış, da ha son ra Os man lıy la yü rü tül müş ve en son ola rak da TC ile de vam et ti ril miş tir. Türk ege men lik sis te mi nin ta ri hi ge le ne ği böy le dir. En te mel özel li ği as ke ri ve ta lan cı ol ma sı dır. Uy gar lı ğa bir kat kı sı şu ra da kal - sın, var olan uy gar lı ğı tah rip et miş tir. Bun la rın üze rin de kan dök me te me lin de ka ba bir sı nıf ege men li ği ni kur muş tur. Hiç bir de mok ra tik hak ka, özel lik le hu ku kun, si ya se tin, kül tü rün ge liş me si ne fır sat ver - me miş tir. Var ola nı da çar pı tan, gü dük leş ti ren, ken di ka ba, dar ta - lan cı sı nıf sö mü rü sü nü, bas kı sı nı ege men kı lan bir sis tem dir. Ör ne ğin Türk ege men lik sis te mi İs la mi ye ti de bu te mel de ken di sis te mi ne uyar la mış tır. Hal bu ki İs la mi ye tin Arap Yarımadası'ndaki do ğu şu, ge li şi mi uy gar lı ğa bü yük bir kat kı dır. İs la mi yet fe o dal uy - gar lı ğı ge liş ti rir; as ke ri, si ya si, kül tü rel, hu ku ki yön le riy le ev ren sel bir çok ge liş me ye yol aç mış tır. Ama Türk ege men lik sis te mi ge lip İs lam var lı ğı üze ri ne ku ru lun ca, bü tün öl çü ler ka ba laş tı rı lır, da ral tı - lır, çok ka ba bir sı nıf bas kı sı ege men kı lı nır. Ni te kim bu na Türk men boy la rı da da hil dir; on lar üze rin de de hay li bas kı uy gu la nır. Çok vah şi kat li am lar la ezi len Türk men ler, Toroslar'a, Karadeniz'deki, hat ta Ege'deki dağ la ra sı ğı nır lar. Zor be la can la rı nı kur ta rır lar. Ha la bu dağ lar da oba la rı var. Sel çuk lu la rın ta ri hi bu ko nu da çok kan lı dır. Os man lı ken di şeh - za de le ri ni bi le kat let ti re cek vah şi lik te bir des pot ege men lik bi çi mi

76 dir. Ve bu tü müy le as ke ri yön tem ler le ge li şir. Os man lı İmparatorluğu'nun yük se len ka pi ta lizm kar şı sın da ya yıl ma im ka nı kal ma yın ca, var lık ne de ni or ta dan kal kar; bü zü lür, da ha son ra da bil di ği miz o peş pe şe çö zül me ler baş lar ve yı kı lır. TC kı lıç mi ra sı nı dev ra lan bir sis tem dir Bu tür ege men lik sis te mi nin en son uy gu la yı cı sı Tür ki ye Cumhuriyeti'dir. TC, Os man lı dev le ti nin ka lın tı la rı üze rin de ku rul - muş tur. Ku ran la rın hep si Os man lı pa şa sı dır, va li ler Os man lı va li si - dir. Hat ta Vah det tin, M. Kemal'e izin ve rir, onu bir kaç ko lor du nun mü fet tiş li ğiy le gö rev len di rir. Di ğer pa şa lar da öy le dir. Za ten bu sa - va şı ve ren le rin hep si pa şa dır. Her han gi bir si vil ay gıt, si ya si bir par - ti, si ya si bir fel se fe yok tur. Kur tu luş sa va şı nı ve ren par ti var mı dır? İt ti hat çı lar var, ama on la rın da Os man lı cı lık la iliş ki le ri bi li nir; as ke - ri dar be ci lik le bağ la rı çok açık tır. M. Kemal'in it ti hat çı lı ğı bi le opor tü nist çe dir. Öy le an lam lı, dü rüst bir it ti hat çı da de ğil dir, komp - lo cu dur, fır sat çı dır. Cum hu ri ye tin ku ru lu şu na ba ka lım; her han gi bir par ti si yok tur. Cum hu ri yet Halk Fır ka sı 1924'te ku rul du. Ku ru luş sö zü mo na dev ri - min baş lan gı cın dan son ra dır. Si ya si bir prog ram yok, fel se fe yok, ide o lo ji yok. Yi ne na sıl bir ya şam ge liş ti ril mek is te ni yor, be lir gin de ğil. Ta ma men pa şa la rın key fi ne, özel lik le de M. Kemal'in şah si eği lim le ri ne gö re ya pıl mış bir çı kış tır. Kal dı ki onun da bur ju va ve as ke ri ni te li ği açık tır. Na sıl ki Sel çuk lu boy la rı ge lip İs la mi ye ti kı - sır laş tı rıp, son de re ce bas kı cı bir des po tiz me dö nüş tü re rek yıl Or ta do ğu halk la rı üze rin de ege men kıl dı lar sa, M. Ke mal de ka - pi ta list ide o lo ji yi, özel lik le Fran sız Devrimi'nin Avrupa'ya yay dı ğı olum lu özel lik le ri, ka pi ta list uy gar lı ğın ba zı ve ri le ri ni ele ge çi rip, ken di ni bu çer çe ve ye yer leş ti re rek Os man lı des po tiz miy le bir leş tir - miş ve bu na en çar pık ifa de yi ka zan dır mış tır. Ka pi ta lizm de en azın dan bur ju va de mok ra si si var. M. Kemal'de bur ju va de mok rat lı ğı da yok, tam ter si ne bu nun in ka rı var. Za ten TC'nin da yan dı ğı Os man lı des po tiz mi bu na fır sat ver mez. Ki şi ola - rak da M. Kemal'in böy le bir de mok rat lı ğı söz ko nu su ol maz. Ta - ma men bir dik ta tör dür. En ya kın çev re si ni bi le des po tik yön tem ler - le tas fi ye et me de te red düt et me yen bir özel li ği var. Do la yı sıy la bur - ju va ege men lik sis te mi nin cum hu ri yet, de mok ra si, si ya si par ti ler, bu dü ze nin ki şi li ği ve ya şa mı M. Kemal'in süz ge cin den ge çi ri lir. Ör ne ğin Cum hu ri ye ti bir gün de dü şün dük, sa bah ilan et tik di yor. Bir Fransa'da cum hu ri yet uğ ru na bir yüz yıl sa va şım ve ril di. Bir Almanya'da, bir İngiltere'de cum hu ri yet uğ ru na yüz yıl lar ca sa va şım ve ril di. Ama M. Ke mal ger çe ğin de 28 Ekim ak şa mı bir kaç ki şi ye da nı şı lır, ya rın cum hu ri yet ilan ede ce ğiz de ni lir. Bu nun ben ze ri baş ka bir ül ke de yok tur. Cum hu ri yet çok bü yük kav ga la rın so nu cu - dur. İde o lo jik, po li tik sa va şım la cum hu ri yet fel se fe si, ya şam tar zı, par ti ler do ğar ve bun la rın sa va şı mı so nu cun da cum hu ri yet ku ru lur. Ama M. Ke mal cum hu ri ye tin de bun la rın tam ter si var. Cum hu ri - yet adı nı ken di sin den baş ka kim se bil mez. Za ten bu nu içim de bir sır gi bi sak la dım der. Hep sak lar ve en son 29 Ekim gü nü cum hu ri - ye ti ilan eder. Par ti si yok, fel se fe si yok; na sıl de mok ra tik bir cum - hu ri yet ola cak! Tam ter si de mok ra si den baş ka her şe ye ben ze ye cek. Ve son de re ce des po tik, fa şist, pro fa şist di ye bi le ce ği miz, ya ni ön fa - şist bir sis tem. Da ha son ra ki ge liş me ler le bir lik te fa şiz me dö nü şe ce - ği açık olan bir ege men lik tir Tür ki ye Cum hu ri ye ti. Bu nu da abart mı yo ruz. Söy le di ği miz şey ler az çok her ke sin bil - di ği şey ler. Ku ru cu la rın hep si pa şa dır; ken di si de ta ma men as ke ri yön tem le ça lı şır; emir-ko mu ta ki şi li ği dir. Emir-ko mu ta ki şi li ğin de de mok ra si yok tur, dik ta tör lük var dır. Her şey cum hu ri ye tin ter si ne - dir ama Tür ki ye Cum hu ri ye ti di ye yut tu rul muş tur. Re ji min şap ka sı cum hu ri yet tir, onu gi yen ka fa ise bam baş ka dır. Ru hu, dün ya gö rü şü bam baş ka dır. Bu, Tür ki ye hal kı nın, azın lık halk la rın, çok ezi ci bir bi çim de de Kürt hal kı üze ri ne çok aman sız bir şe kil de otur tul muş - tur. Sel çuk lu la rın, Os man lı la rın halk la rın ba şı na ge çir dik le ri zırh yet mi yor muş gi bi, bir de bu na ka pi ta liz min da ha ezi ci, da ha bi ti ri ci yön tem le ri ek le ne rek çok çar pık bir bi çim de halk la ra ye ni den da ya - tıl mış tır. Çok bas tı rı cı; hem fi zi ki ola rak, hem de ma ne vi ola rak yok edi ci bir sis tem dir. Cum hu ri yet çi lik şu ra da kal sın, fa şist re jim özel - lik le riy le bağ lan tı sı çok açık tır. Bu cum hu ri ye tin en il ginç ya nı da

77 Hitler'i bi le arat ma ya cak tarz da ku ru lan, bu nun halk üze rin de ki ya - yı lı şı nı bir çok fa şist mo del den da ha iyi be ce ren bir re jim ol ma sı dır. Ken di özel lik le ri ne gö re bir in san ti pi ya ra tan ve ya şam tar zı nı ge - liş ti ren bir ka rak ter de dir. Çar pık bir cum hu ri yet, çar pık bir de mok - ra si an la yı şıy la, cum hu ri ye ti de, de mok ra si yi de bi ti ren bir ku rum - laş ma ya ra tı lır. Cum hu ri yet Halk Par ti si bu nun ku rum sal ifa de si dir. Da ha son ra ku ru lan par ti ler de sö zü mo na par ti dir ama par ti kav ra - mı nı da çar pı tan ol gu lar dır. Bu nun mi ma rı da baş lan gıç ta M. Ke mal ve onun ge liş tir di ği as ke - ri de mok ra si dir. Ger çek te ise böy le bir şey söz ko nu su ola maz; çün - kü de mok ra si ile as ker lik ay rı ay rı kav ram lar dır. Bu de mok ra si bi çi - mi, ka pi ta liz min en çar pık, en an ti-de mok ra tik, en an ti-cum hu ri yet - çi, in san hak la rı na ve ulu sal hak la ra en ay kı rı, ol duk ça sap tı rı cı ola - nı dır. De ma go ji si olan ama ken di si ol ma yan, ku ru mu olan ama içe ri - ği ol ma yan, adı olan ama ken di si ol ma yan, bel ki göv de si olan ama ru hu ol ma yan bir ege men lik bi çi mi dir. As ke ri ifa de ol mak tan öte ye gi de me me si de bu ne den le dir. Ke ma liz min fa şiz me yat kın lı ğı çok açık tır. As lın da bir Hit ler fa şiz mi, bir Mus so li ni fa şiz mi, Fran ko, Sa - la zar fa şiz mi ka dar açık ol ma ma sı, onun fa şist ol ma dı ğı nı de ğil, da - ha giz li, da ha teh li ke li bir fa şist ya pı da ol du ğu nu gös te rir. Da ha sin - si, da ha ör tü lü dür ki, Türkiye'de bu na giz li fa şizm de ni lir. Bu re ji min ger çek yü zü bi raz ku rum laş tık ça, ya pı lan dar be ler le (on la ra as ke ri fa şist dar be ler de ni lir) gün yü zü ne çık mış tır. Bu an la - mıy la da eşi ne en der rast la nan bir re jim tü rü or ta ya çı kı yor. Halk kit le le ri ni son de re ce muğ lak bı ra kan, bü tün kav ram la rı ters yüz eden, bir çok kav ra mın içi ni bo şal tan bir re jim ola rak şe kil le ni yor. Türkiye'de par ti ci lik de mok ra si ye kar şı fa şizm dir Za ten CHP'nin ken di si de cum hu ri yet ku rul duk tan son ra ku ru lu - yor. Ya ni il kin cum hu ri yet ku rul muş, ar dın dan par ti si ku rul muş tur. Dev le ti ku ru yor, her şe yi sağ la ma alı yor, bir par tiy le de tak vi ye ede lim di yor. Ne dir bu? CHP as lın da bir dev let par ti si dir. Ya ni dev le tin kit le le ri uyut ma par ti si dir. Hal kı ide o lo jik ola rak, si ya si ola rak muğ lak laş tır ma, uz laş tır ma, bo yun eğ dir me ör gü tü dür. Söy - len di ği gi bi cum hu ri yet re ji mi nin, bir hal kın par ti si de ğil dir. Bu par - ti de halk yok, üye si bi le yok, üye si baş lan gıç ta bir kaç pa şa dır. M. Ke mal ta ra fın dan böy le bir dev let par ti si ku ru lur ve üst ten hal ka da - ya tı lır. Ken di çı kar la rı te me lin de ide o lo ji si ni ve po li ti ka sı nı hal ka da ya tır. Ma aş ve ri lir, ki bu gün de öy le dir. İs ter DYP, is ter SHP ol - sun an cak ma aş la, çı kar la in san la rı bağ lar lar, yö ne tir ler. Ya ni dev let par ti si olu yor lar. Ger çek te ise par ti ci lik, ta ma men fark lı bir olay dır. Bur ju va de - mok ra si le rin de bi le par ti ci lik fe da kar lık üze ri ne ku ru lur. Baş lan gıç - ta ta ma men top lum sal bir ta ba na da ya nır, fe o dal dev le ti aşar, hat ta var sa baş ka dev let le ri de aşar, ye ri ne hal kın ve ya bur ju va zi nin cum - hu ri ye ti ni ku rar, de mok ra si si ni ge liş ti rir. Türkiye'de tam ter si dir. Hal kın o kur tu luş sa va şı de dik le ri dö nem de baş ka par ti le ri var dır. Ko mü nist Par ti var, Ye şil Or du var. Bun lar bi raz halk çı, de mok ra tik ni te lik le ri ola bi le cek ge liş me ler dir. M. Ke mal her iki si ni de bas tır dı. Yi ne Kürt ayak lan ma sı var dı. De mok ra tik adım la ra ze min ola bi lir - di. M. Ke mal onu da acı ma sız ca bas tır dı. Hat ta baş ta ken di siy le bir - lik te olan, ama da ha son ra ba zı yan lış la rı di le ge ti ren Ka zım Ka ra - be kir gi bi le ri var, on la rı da bas tır dı. Böy le ce ta ma men an ti-de mok - ra tik, tek par ti li, hat ta tek şef li par ti de ni len sis te me gi dil di. Bu şef par ti si, Almanya'daki mo de lin bi le çok üs tün de bir fa şist par ti ola - rak ge liş ti ril di. Bi raz da Sov yet par ti sin den, ko mü nist par ti nin de - ne yi min den de ya rar la nır. M. Kemal'in ey le min de Hitler'den, Mussolini'den ve hat ta Stalin'den bi le et ki len me var dır. Ge liş me le ri gü nü gü nü ne iz li yor ve Tür ki ye için böy le bir mo del da ya tı yor. Ve CHP bel ki de ta ri hin en çar pık, en bas tı rı cı, en an ti-halk çı, en an tide mok ra tik par ti mo de li olu yor. Bi lin di ği gi bi bu mo del da ha son ra ge liş ti. Bur ju va de mok ra si le - ri ne ben ze mek is te nil di ğin de, Ser best Fır ka gi bi, De mok rat Par ti gi - bi ba zı olu şum lar or ta ya çı kar tıl dı. Bun lar da dev let par ti le riy di, emir le ku rul du lar. Fa kat çiz me yi aş tık la rın da he men tas fi ye edil di - ler dar be si son ra sın da Men de res idam edil di. De mok rat Par ti- Men de res, dev le tin özel lik le bü rok ra tik mo de li ni, tü müy le dev let için de ge li şen ka pi ta liz mi, Av ru pa ve ABD'nin yar dı mıy la bi raz li

78 be ral leş tir mek is te di; dev let çi mo de li bi raz aş mak, ta rım da ka pi ta - liz mi ge liş tir mek, ya ni dev let mo de li nin bi raz dı şı na çık mak, bi raz si vil leş mek is te di. De mok rat par ti li ler fark lı bir si vil leş me ye adım at tık la rın da, bü rok ra tik dev let bun la rı böy le ağır bir yar gıy la ce za - lan dır dı. Türkiye'deki cum hu ri yet ya pı sı böy le dir. CHP'nin, hat ta DP'nin ya pı sı da böy le dir. Par ti da ğı tıl dı git ti, kim se sa hip çık ma dı. Dev let par ti si ol du ğu için da ğı tıl dı ve kim se sa hip çık ma dı; bu nu çok iyi an la mak ge re kir. Ar dın dan 1960 son ra sı ku ru lan par ti ler var. Yi ne bir CHP var, dev let par ti si var. Ada let Par ti si var, o da fark lı de ğil dir. 27 Ma yıs cun ta sı son ra sın da hal kı yi ne uyuş tur mak is ti yor lar. O dö nem de bi - raz sı nıf çe liş ki le ri ge liş miş tir. Ta rım ka pi ta liz mi, ti ca ret ka pi ta liz mi ge liş miş tir. Yi ne sa na yi bi raz ge li şi yor; iş çi sı nı fı, yok sul köy lü lük, ay dın genç lik or ta ya çı kı yor. Bü tün bun lar bir sos yal ha re ket li li ğe, gi de rek de dev rim ci ha re ket li li ğe yö ne le cek ken, bu nu bas tır mak için, özü nü bo şalt mak için dev let gü düm lü sol cu luk ge liş ti ri lir. AP bi raz li be ral leş me ye öy kü nür ama yi ne dev let gü düm lü ve dev let çi - li ği esas alan bir par ti dir son ra sın da dev le tin ege men li ği ni de - ği şik bir bi çim de plan la ma ya ça lı şır. Bu na kar şı Ece vit çi lik ge liş ti - ri lir. Ecevit'in sol cu lu ğu, dev rim ci sol cu lu ğun ge liş me si ni en gel le - mek için or ta ya atı lır. De mi rel de ger çek li be ra liz min ge liş me si ni ön le mek için sah te bir li be ral dir. Bir de MHP var dır. Bu MHP'yi or du par ti si ola rak ilan et mek ge - re kir. Emek li su bay la rın, özel lik le kont rge ril la cı la rın par ti si dir, on - la rın si vil ay gı tı dır. MHP gün lük ola rak kat li am ya pı yor. Bu par ti bil has sa or du nun ken di eliy le yap mak is te me di ği ci na yet le ri, bas kı - la rı, iş ken ce le ri yap mak gi bi bir fonk si yo na sa hip tir. MHP ge le ne ği, 1960 son ra sı ge li şen so la, yi ne da ha son ra ge li şen ulu sal kur tu luş ha re ket le ri ne kar şı, bun la rı bas tır mak için ya pı lan dı rı lır. Bu na te ri - tor yal di yor lar. Res mi or du yu ka rış tır ma dan, onun özel sa vaş ay - gıt la rı ara cı lı ğıy la sis te mi ta mam lı yor lar. Bu NA TO bün ye sin de de var dır. Ni te kim Tür ki ye bu nu çok kap sam lı ge liş ti ri yor. Bi li nen PKK mü ca de le si nin yo ğun lu ğun dan do la yı ge liş ti ri yor. MHP, or du için de ki özel sa vaş da i re si nin si vil ay gı tı dır. İş ken ce ör gü tü, fa i li meç hul ci na yet ör gü tü dür. So lu, iş çi le ri ve Kürt yurt se ver le ri ni kır - ma par ti si dir. Bun la rın ya nın da o dö nem de bir de Mil li Se la met Par ti si or ta ya çı ka rı lır. Bü tün be lir ti ler bu par ti nin de dev let ica dı ol du ğu nu gös te - ri yor. Erbakan'ı ge ne ral le rin ça ğır dı ğı nı bi li yo ruz; ona par ti kur em ri ni ver dik le ri de iyi bi li ni yor. Ba sın bu nu yaz mış tı. Özel lik le 1970 son ra sın da ke ma lizm de ki aşın ma ve MHP'nin de şif ras yo nu var. Bu an lam da bir ide o lo jik, si ya si boş luk do ğu yor. Bir de İs la mi ge le nek var. Bu nun kont ro lü dev let için el zem gö rü lü yor ve bu par - ti yi kur du ru yor lar. Ulu sal mü ca de le nin sı nıf sal mü ca de le yi et ki le - me si ni en gel le mek için dev let 1980 son ra sın da bu İs la mi eği li mi da ha da pa laz lan dı rı yor. Bu nun dı şın da baş ka par ti ler de ku ru lur, ge liş ti ril mek is te nir. Bun la rın adı nı faz la vur gu la ma ya ge rek yok tur. Za ten bir var lık da gös te re me di ler. Dev rim ci par ti ler de var dı, bun lar ye ni ge liş me ler di. İş çi par ti le ri de di ye bi li riz bun la ra. Bun lar, ger çek ten dev le te, ke ma liz me, ke ma - liz min ide o lo jik, si ya si he ge mon ya sı na kar şı can si pa ra ne or ta ya çık mış genç ler ve ya genç lik par ti le ri dir. Bu par ti le rin ne ka dar ge - liş tik le ri, ne ka dar hal ka mal ol duk la rı ay rı bir me se le dir. Fa kat ye ni bir par ti leş me dö ne mi baş lat tık la rı nı, PKK'nin de böy le bir ge liş - mey le bağ lan tı lı ol du ğu nu özen le be lirt mek ge re kir. Emek cep he - sin de ki hal kın dev rim ci-de mok ra tik par ti leş me si, halk de mok ra si si - ni, halk cum hu ri ye ti ni gün dem leş ti ren, gi de rek hal kın ik ti da rı nı amaç la yan par ti leş me dir. Özel lik le bu ya pı lan ma nın 1970 son ra sı - nın par ti leş me sin de bü yük bir an la mı var dır. 12 Ey lül dar be si tü ke nen cum hu ri ye ti ya şat ma ope ras yo nu dur 1980'li yıl lar bü yük ge ri ye çe kil me, bas tır ma, ta bii sö zü mo na cum hu ri ye ti kur tar ma yıl lar dır. 12 Ey lül fa şiz mi, bu an lam da aşı nan cum hu ri ye ti, cum hu ri ye tin aşı nan par ti le ri ni, sa ğı nı, so lu nu res to re et me ve ya on dan da öte bun la rı yı ka rak ye ri ne ye ni le ri ni kur ma ça - ba sıy dı. Ar tık ikin ci cum hu ri yet mi dir, ka çın cı cum hu ri yet se onun

79 tar tış ma sı yü rü tül dü, ye ni bir bi çim al tın da re jim sür dü rül mek is ten - di. Onun için 12 Ey lül çok kök lü vur du. Cun ta mev cut bü tün par ti - le rin iş lev siz kal dı ğı nı gör dü. Bu an lam da par ti le ri or ta dan kal dır - ma dı. Çün kü bun lar iş lev le ri ni yi ti ren par ti ler di. CHP tü müy le git ti; za ten if la sı dar be den ön cey di. AP'nin du ru mu da öy ley di. MHP ise tü müy le açı ğa çık mak zo run da kal dı ve böy le ce tü ken di. Cum hu ri - ye tin as ke ri leş me si, da ha son ra ki si ya sal laş ma sı, si ya sal ya pı lan ma - sı tü ken di. Par la men to su, ken di le ri de çok iyi bi lir ki, bir cum hur - baş ka nı bi le çı ka ra mı yor, ken di ku ral la rı nı bi le iş le te mi yor. Hü kü - met ta ma men tı kan mış, eko no mi ağır bir bu na lım için de, 70 sen te muh taç... Bü tün bun lar tü ke nen cum hu ri yet tir. Tü ke nen cum hu ri ye - tin asıl sa hip le ri or du yu ha re ke te ge çi ri yor ve or du da mev cut ar tık - la rı te miz li yor. Ya ni 12 Ey lül dar be si bir ba kı ma tü ke ni şi dur dur ma ope ras yo nu dur. Sö zü mo na 12 Ey lül son ra sın da ye ni bir cum hu ri ye tin te mel le ri ni at mak is te di ler Ana ya sa sı ve bu na da ya nan par ti ler de ye ni bir mo del di. Tıp kı M. Kemal'in 1920 'lerde yap tı ğı gi bi ay kı rı olan ner var sa, hep si ni tas fi ye et tik ten son ra kur du ğu cum hu ri ye te ben zi - yor. As lın da bu na ikin ci cum hu ri yet de mek ge re kir. Da ha son ra Özal ikin ci cum hu ri yet ten ya na ol du ğu nu söy le di ama, as lın da ikin - ci cum hu ri yet 1982 Anayasası'yla ku rul muş tur. Özal da, İnö nü de, De mi rel de bu ikin ci cum hu ri ye tin için de dir ler. Bu ikin ci cum hu ri - yet bi rin ci si ne gö re da ha da da ral tıl mış, da ha da bas kı cı, da ha da de ma go jik, da ha da an ti-de mok ra tik ve an ti-halk çı bir ka rak ter de - dir. Dev rim ci ler üze rin de bü yük yı kı mı yü rü ten, Kürdistan'daki ulu - sal kur tu luş ha re ke ti üze ri ne gö rül me miş bir sa vaş la gi den, bun la rın ezil me si te me lin de ilan edi len bir cum hu ri yet ol du ğu nu ra hat lık la söy le ye bi li riz. Yal nız ana ya sa ve ya par ti ler ya sa sı an la mın da de ğil, bir bü tün ola rak 12 Ey lül hu ku kun dan bah se di lir ve bu nun hâlâ aşı - la ma dı ğı be lir ti lir. Doğ ru dur. 12 Ey lül hu ku ku bü tün yön le riy le ge - çer li dir ve yi ne ya şam tar zıy la ege men dir. Bi raz da ha ayırt edi ci hu sus lar şun lar ola bi lir; re jim ken di ne gö re iki bu çuk par ti kur mak is te di. Bir sos yal de mok rat, bir mer kez sağ, bir de mer kez par ti. Mil li yet çi De mok ra si Par ti si mer kez sağ dır. ANAP bi raz or ta par ti ye oy na dı, Sos yal De mok rat Halk çı Par ti de sol par ti ola rak dü şü nül dü. Bi ri si yo ru lun ca ye ri ne di ğe ri ge çe cek ti. Mo del çok iyi ayar lan mış tı. Ni te kim bu mo del, bu te mel de iş ler li ğe ka vuş muş tur. Özal'ın dört eği li mi ba rın dı ran par ti si Cum hu ri yet Halk Par ti si tü rü bir par ti dir. İçin de sa ğı da, so lu da dört eği li mi de ba rın dı ran bir olu şum ol ma sı, bir dev let par ti si ol ma sı de mek tir. Ni te kim ka zan ma sı da bu çer çe ve da hi lin de dir. Bi lin di ği gi bi 1983'e ka dar biz zat üni for ma lı olan cum hu ri yet, da ha son ra ANAP'la ta şın dı. Fa kat mü ca de le miz ne de niy le zor lan - dı, aşın ma ya yüz tut tu. İkin ci cum hu ri yet aşın ma ya baş la dık ça ANAP da gü cü nü kay bet me ye baş la dı. Bu güç kay be di lir ken, Demirel'in çı kı şı var dı. As lın da De mi rel gi bi le ri çok aşın mış tı, bir da ha si ya set sah ne si ne çı ka ma ya cak du rum day dı lar. Bu bi zim mü - ca de le mi zin or ta ya çı kar dı ğı bir ge liş me ol du. Sos yal de mok rat la rın cı lız lı ğı bi raz can lan dı. As lın da Özal ANAP'ı bi raz da ha ra di kal leş - tir mek ve bu an lam da ba zı re form lar yap mak is ti yor du. Bir ki şi ola - rak ta ri hi bir ro le so yun du. Dev let bu na da mü sa de et me di. ANAP'ı ken di için de dev let par ti si yap mak ta ıs rar lıy dı. Bu nun için Me sut Yılmaz'ın çı kı şı ge liş ti ril di. Yılmaz'ı bir dev let çı kı şı ola rak de ğer - len dir mek ge re kir. Özal'ın bi raz çiz me yi aş ma sı, Ben Kürt so ru nu - nu çö ze ce ğim, 70 yıl lık dış po li ti ka yı de ğiş ti re ce ğim de me si du - ru mu de ğiş tir di. Ki Özal, bu söy le dik le ri ni Kör fez Sa va şı do la yı sıy - la, ABD'nin de ya kın des te ğiy le ha ya ta ge çir me ye ça lış tı. Mü ca de - le mi zin de zor la ma sıy la te mel po li ti ka lar da de ği şik li ğe yö nel mek is te di. Bu nun üze ri ne dev let, Özal'ın kar şı sı na ken di par ti si ni çı kart - tı. Ke ma lizm par ti si bil di ği miz gi bi Özal'ı su dan çık mış ba lık gi bi yal nız bı rak tı. Hat ta bu ge liş me ler Özal'ı, Sen de mi Brü tüs, be ni ar ka dan han çer le di ler gi bi söz ler le ken di kur may la rı na izah et mek zo run da bı rak tı. Ve so nuç ta da na sıl dü şü rül dü ğü nü bi li yo ruz. Ya ni ge li nen nok ta da ANAP yi ne bir dev let par ti si dir, çiz gi dı şı na çık ma - sı na izin ve ril me miş tir. Za ten DYP ve SHP, Özal'a kar şı alı şa ma dık slo ga nıy la ve özel sa vaş yön tem le riy le ko a lis yo na çe ki len par ti ler dir. Dev let par ti le ri, özel sa vaş par ti le ri ola rak ik ti da ra çe kil di ler. De mi rel ve İnö nü, ANAP'ın yıp ran ma sıy la, hü kü me ti yü rü te mez du ru ma gel me siy le bir lik te top lum sal mu ha le fe ti ar ka la rı na al mış ki şi ler ola rak dev let

80 adı na ik ti da ra ge ti ril di ler. Top lu mu bi raz da ha muğ lak lı ğa, bi raz da - ha tes li mi ye te, bo yun eğ me ye gö tü re cek le rin den emin olun du ğu için bu par ti le re hü kü met kur du rul du. Ki bu hü kü me tin na sıl ku rul - du ğu nu da bi li yo ruz. İki MİT aja nı nın bu ko a lis yo nun mi ma rı ol du - ğu açık lan dı. Ha la bu hü kü met, özel sa vaş hü kü me ti ola rak, iç sa - vaş hü kü me ti ola rak bü tün aman sız lı ğıy la hal ka da ya tı lan sa va şı yü rüt mek te dir. MHP za ten bir kont rge ril la par ti si ola rak, or du için den de epey güç al mak ta dır. Özel or du nun çok ya kı nın da, si vil sa vun ma da i re si - ni tü müy le ken di ka nun la rıy la ör güt le ye rek, her gün on lar ca ci na yet iş le ye rek or du nun vu ru cu gü cü ol ma iş le vi ni de ği şik bir bi çim de gö tür mek te dir. Or du par ti si dir, vu ru cu par ti si dir. Özel sa vaş çok kap sam lı ol du ğu için MHP de güç ka za nı yor. Ka zan ma sı da bek len - me li, çün kü özel sa vaş dev re de ve hü kü me ti kont rol edi yor. Ya ni MHP'nin ANAP'ı ve ya baş ka bir par ti yi erit me si ne, hat ta SHP'yi erit me si ne ve bun la rın da bir MHP gi bi or ta ya çık ma la rı na şaş ma - mak ge re kir. Par ti ler ara sı bir lik ler özel sa va şı yü rüt me bir lik le ri dir Bu gün ler de bir de si ya si bir lik di yor lar. Tan su ha nım yi ne ağ - zın dan ka çır dı, ön ce si ya si bir lik, son ra se çim di yor. Bu şu an la - ma ge li yor: DYP'yi MHP'ye tes lim et mek ve ya DYP için de MHP'yi ha kim kıl mak. Bu nu geç miş te ANAP için de yap tı lar. Bu gün ik ti dar - da ağır lık lı olan par ti za ten MHP'dir. Özel sa va şın ih ti yaç la rı na gö - re bu par ti nin DYP ile bir leş me si ve ya baş ka bir par tiy le bir leş me si iş ten bi le de ğil. Dev le tin par ti si ve ya özel sa va şın hü kü met par ti si. Tür keş bu işi 40 yıl giz li yap tı, bu se fer açık ya pa cak. Za ten kad ro - la rı bu nu ya pı yor lar, sa de ce res mi yet ka za na cak lar. Kir li ve ya gay - ri meş ru iş le ri, ken di hu kuk la rı na da ay kı rı olan uy gu la ma la rı ar tık da ha açık ya pa cak lar. Fa i li meç hul ci na yet ler iş li yor lar, ar tık ha rıl ha rıl ci na yet iş le ye cek ler. Far kı bi raz böy le ola cak tır. Böy le bir si - ya sal bir lik ge li şe bi lir. Bu DYP ça tı sı al tın da da ola bi lir. Se çim it ti - fa kı da ola bi lir, par ti ler it ti fa kı da ola bi lir. Bi çim o ka dar önem li de - ğil. Özel sa vaş, ki mi nin mas ke si ni sa rı şın ya par, ki mi si nin koç ya - par, ki mi si nin sos yal de mok rat ya par, hat ta ki mi si nin sol cu ya par... Bun la rın hep si ni yü rü ten özel sa vaş kur may la rı dır. Türkiye'de si ya - si par ti le rin gel di ği bo yut bu. Şim di bun la rın ya nın da sol da da bir lik di yor lar. Han gi sol? Bu sol aman sız özel sa va şı DYP mas ke li par ti den da ha faz la yü rü tü yor. SHP sol ni te lik ten zi ya de, fa şiz min ve ya özel sa va şın en sağ lam da - ya nak la rın dan bi ri ol ma iş le vi ni gö rü yor. De şif re ol du, za ten oy ora nı yüz de 10'un al tı na düş tü, kit le te me li ni ta ma men yi tir di. Fa kat şu açık ça gö rül me li dir: Or ta da ki dev let çi sos yal de mok rat lar mil let - ve kil li ğin den, ba kan lık tan as la vaz geç mez ler, çün kü aç ka la bi lir ler, boş ta ka la bi lir ler. Bun lar sos yal de mok rat fa şist kad ro lar dır. Yi ne Ecevit'in ken di si ni Nas yo nal sos ya list ilan et ti ği bi li ni yor. MHP bi le Ece vit bi zi sol da bı rak tı di yor. Doğ ru dur, ya ni fa şiz min sol - da ki kad ro la rı, sağ da ki kad ro la rın dan da ha az teh li ke li de ğil dir. Bu - na bir nü ans gö züy le bak mak ge re ki yor. İş te Tür keş için dün ya Türk lü ğü nü bi raz faz la dü şü nü yor şek lin de bir ay rım ya pı la bi lir. Ve bu an lam da Ana do lu Türk lü ğü ye ri ne dün ya Türk lü ğü nü dü şün - mek bel ki da ha az sa kın ca lı dır. M. Kemal'in, Evren'in, Demirel'in göç men ola rak Anadolu'ya gel dik le ri ni bi li yo ruz. Cum hu ri ye tin ve - ya var olan fa şist mil li yet çi li ğin böy le bir özel li ği de var. Bun lar Anadolu'yu ele ge çir miş olan göç men mil li yet çi ler ve ya fa şist ler dir. Rusya'dan atıl mış lar, Balkanlar'dan atıl mış lar, şim di bü tün ki lit nok ta lar da ko num lan mış lar dır. Ko zak çı oğ lu ve Ev ren Yu gos lav göç me ni dir. De mi rel yi ne öy le. İnö nü de göç men dir. İnö nü ya rı Kürt, ya rı da Bal kan lar dan gel me bir göç men dir. M. Kemal'in ken - di si Se la nik li dir. Ya ni ne ka dar kad ro la rı var sa hep si böy le. Tür keş ise Turan'ı dü şü nür; Ke nan Ev ren ve Ece vit de öy le. Ke ma list ge le - ne ği de vam et tir mek is ter ler. Hep si de dev let çi ve fa şist tir ler. İş te bu ne den le dün ya Türk lü ğü nü dü şün mek bel ki da ha iyi dir; en azın - dan ger çek leş me şan sı yok. Di ğe ri, ya ni Mi sak-ı Milli'yi dü şün mek, onu sağ la ma al ma yı dü şün mek da ha ger çek çi dir. Bi zim açı mız dan ve halk açı sın dan bu an lam da en bü yük teh li ke ke ma list fa şist ler dir. Şu an da sos yal de mok rat de ma go ji si ni kul la nan lar (Ece vit ve ya di ğer le ri ol sun) ne ka dar sol ola bi lir ler? Bun lar dev let bağ lan tı lı fa

81 şist kad ro lar dır. Sos yal de mok rat lar için de dü rüst olan lar da ola bi lir, ama İnö nü dev let ada mı dır. İnö nü ade ta fa şist bir MHP kad ro su dur. Bir Müm taz Soysal'ın ba kan lı ğı nı şu an da en çok sağ cı lar, fa şist ler des tek li yor. Ve böy le ce gü nü müz de is ter sol, is ter sağ mas ke ol sun hep si son de re ce özel sa va şın emir ko mu ta zin ci ri ne bağ lan mış tır. Hiç bir dö nem de gö rül me miş öl çü de bu emir-ko mu ta ya bağ lı dır lar ve hep si de özel sa vaş par ti le ri dir. Bir de Re fah Par ti si me se le si var dır. Me se le yi de vam lı gün dem - de tut ma ya ça lı şı yor lar. De di ğim gi bi mü ca de le miz kar şı sın da ke - ma liz min da ral ma sı so nu cu met ro pol le re yı ğı lan iş siz ler, yi ne bu ra - la ra do lan köy lü yı ğın la rı ye ni ide o lo ji le rin ara yı şı için de dir ler. Ar - tık ke ma lizm gü nü müz de ger çek ten dar ge li yor. DYP-SHP, hat ta MHP de nen di, so nuç ta et ki siz kal dı lar. De nen me yen bir Re fah kal - dı. Ya ni dü zen onu bir al ter na tif ola rak ha zır lı yor. Bi raz ide o lo ji yi, bi raz sol slo gan la rı kul la nı yor. Al ter na tif ola bi le cek bir prog ra mı di le ge ti ri yor. Dev rim ci le rin ça lış ma tar zı na ben zer bir ça lış ma tar - zı nı yü rü tü yor. Sı kı ör güt le ni yor, bel li bir di sip li ni var. Böy le ce dü - zen da ha da zo ra gi rer se RP'yi dev re ye ko ya bi lir. Özel lik le Kürdistan'daki boş luk bi raz onun la dol du rul mak is te nil di. Met ro pol de ki boş luk, yi ne İs lam cı ke sim ler, Refah'la kont rol al tı na alı na cak tır. Sos yal de mok rat la rın ro lü nü Re fah üst le ne cek tir. Böy le ce dev let ken di ni sö zü mo na sağ la ma bağ la mış ola cak. Özel sa vaş de ğiş me yen so lun ru hu nu fet het miş tir Hal kın dev rim ci-de mok ra tik par ti le ri nin ezil di ği ni be lirt tik. Bu par ti ler nü ve ola rak dur sa lar da ken di le ri ni özel sa va şa gö re ayar la - mak tan uzak lar. Dev rim ci halk par ti le ri ha li ne gel me le ri, te o ri ve prog ram la rı ol sa bi le ör güt le ri ni ve ey lem le ri ni ge liş tir me le ri çok zor ol mak ta dır. Özel sa vaş çok et ki li dir. Özel sa va şın et ki si sa de ce ka ba bas kı, iş ken ce an la mın da de ğil, bu ör güt le rin ruh la rı nı fet het miş tir. Özel sa vaş öy le bir ki şi lik oluş - tur muş ki, onun kar şı sın da dev rim ci ör güt ola rak da yan mak ko lay de ğil dir. Bu nu özen le vur gu la mak ge re ki yor. Çün kü bu ki şi lik PKK için de de sa vaş tı ğı mız bir ki şi lik tir. Hat ta ge nel de Kürdistan'da sa - vaş tı ğı mız bir ki şi lik tir. Türkiye'de ise bu du rum da ha ağır bir şe kil - de ya şa nı yor. Bu ki şi lik ör gü te gel mi yor, bir gün lük tü ke tim adı na ken di ni sa tı yor. Bir kü çük ma aş ve ril di mi sa tın alı na ma ya cak emek çi yok. Bu tip bir gün lü ğü ne mi de si ni kur tar mak için so nu na ka dar dü ze ni al kış lı yor. 12 Eylül'ün ya rat tı ğı ki şi lik ör güt ta nı mı yor, di sip li ne gel mi yor. Bir gün lük şah si ve key fi çı ka rı için her şe yi ayak lar al tı na alıp çiğ ne ye cek ka dar baş tan çı kar tıl dı ğı, fa şiz me, tes li mi ye te, uz laş ma ya yat kın bir ki şi lik ha li ne gel di ği açık ça gö rü - lü yor. Sol, ki şi lik çö züm le me si yap ma dı ğı için, 12 Ey lül fa şist re ji - mi nin ya rat tı ğı ti pi, onun ro lü nü, ya şam tar zı nı aş ma dı ğı için, hat ta ken di si de bu na ol duk ça alet ol du ğu için çö züm gü cü ola mı yor. Sol cu luk ken di si ni re ji me çok kö tü en teg re et ti. Özel lik le zin dan - lar da ki re ha bi li tas yon ol duk ça et ki li ol muş tur. Ba zı ör nek ler or ta ya çı kı yor, deh şet ve ri ci dir. Öy le bir en teg ras yon ge liş ti ril miş ki, içi - miz de ki kont ra ki şi lik, 12 Ey lül ide o log la rı ve dü ze nin ön cü le rin - den kırk kat da ha teh li ke li dir. Bu tip ler özel sa vaş yön tem le riy le ya - ra tıl mış lar dır. Ör gü te gel mek şu ra da kal sın, ör gü tü tas fi ye edi yor lar. Bun lar ke sin lik le 12 Ey lül fel se fe si nin ye tiş tir me le ri dir. Genç lik yay gın ola rak böy le dir. Dik kat edin, biz bu çö züm le me - le re ko lay ulaş ma dık. Aman sız bir sa va şım la ulaş tık. Tür ki ye so lu bu çö züm le me ye ulaş ma yı hiç de ne me di. Ken di dev rim ci ti pi ni ya - rat mak şu ra da kal sın, ya nın dan bi le ge çe me di. Za ten halk 12 Eylül'ün ağır et ki si al tın da dır. Bir çor ba için kırk tak la atı yor, ken di - ni bir ma a şa on de fa sa tı yor. De mok ra siy miş, ken di şe re fi ve onu - ruy muş, öz gür lük müş vız ge lir ona. Ye ter ki bir gü nü kur tar sın. Av - ru pa da bu nu kö rük le di. Al man em per ya liz mi nin bu eği ti me na sıl des tek ver di ği ni bi li yo ruz, 12 Eylül'le bir lik te na sıl ça lış tık la rı nı, gü nü mü ze ka dar yay gın ca bi li yo ruz. Da ya tı lan ya şam tar zı, da ya tı - lan ki şi lik tar zı ve bu nun PKK'ye yan sı ma tar zı da çok il ginç tir; çok yön lü üze rin de dur ma yı ge rek ti rir. Öy le tip ler, li der ler or ta ya çı kar - dı lar ki dört dört lük özel sa vaş ele ma nı. Sa ğı da, so lu da öy le. Dev - rim ci sin den ya rat tık la rı il ginç tip ler var. Zin dan da re ha bi li te ede rek ya rat tık la rı tip ler var. Or du nun su bay la rın dan 40 kat da ha be ter, A. Cem Ersever'i (Jan dar ma is tih ba rat ör güt len me si nin ba şı dır) bi le

82 ge ri de bı ra kan, öz gün ör güt len me le ri ken di için de tas fi ye eden ör - güt ler var dır, ya dır ga mı yo ruz. Bi lin di ği gi bi bas kı dö nem le rin de halk ta yay gın ca ge ri ci eği lim - ler ge li şir. Bu dev rim ci saf lar da da or ta ya çı kar. Türkiye'de ya şa nan bu nun çok çar pı cı, bel ki de en uç dü zey de sey re den bir mo de li dir. Ger çek ne dir? Gö rü len odur ki, bir PKK par ti leş me si var. Onun et - ki si al tın da si ya set yü rü tü lür. Bir de dev let par ti leş me si var. Yal nız Kür dis tan için de ğil, Türkiye'yi de kap sa yan bir tarz da ki par ti leş me, PKK'dir. PKK par ti leş me si, ob je kif ola rak Türkiye'nin de dev rim ci par ti leş me si dir. Bel ki de ya rın onun bir ko lu ge li şir. Kol der ken yan lış an la şıl ma sın, ya ni bu, PKK'nin Tür ki ye li leş me si so nu cu da ola bi lir. Türkiye'nin dev rim ci halk par ti si ve ya Türkiye'nin dev rim par ti si, PKK'nin do lay lı ve ya di rekt des te ği al tın da ge li şe ce ğe ben - zi yor. Böy le ola ca ğı za ten şim di den açı ğa çık mış tır. Kürdistan'daki par ti leş me de tü müy le PKK'nin or ta ya çı kar dı ğı ola nak lar et ra fın da ge li şi yor. İş te İb ra him Ak soy par ti si, Şe ra fet tin El çi par ti si, ta ma men PKK'nin aç tı ğı ze min üze rin de çı kış yap mak is ti yor lar. İş te PKK'yi dev let ezer se or ta ya bü yük mi ras çı kar, biz bu mi ras üze rin de şid de te kar şıt te mel de si vil, de mok ra tik bir par ti ku ra ca ğız di yor lar. Bu he sap la rın için de dir ler. Ama dik kat ede lim, kar şı mız da han gi özel sa vaş dev le ti var, han gi hü kü met ler var. Bu ko nu lar hiç umur la rın da de ğil. Bel li ki tas fi ye par ti le ri ni ku ra cak lar. PKK'nin ezil me si te me lin de or ta ya çı ka cak bir par ti tas fi ye par ti si - dir. Adı is ter sos ya list, is ter de mok ra tik ol sun, tas fi ye par ti si ol mak - tan baş ka hiç bir an la mı ol ma ya cak tır. Ama dost luk te me lin de olur - sa, PKK ile bel li bir it ti fa kı esas alır sa, hal kın par ti si ola bi lir. Biz de bu par ti leş me le re za ten bü yük sa va şı mız la çı kış yap tı rı yo ruz, yol açı yo ruz. Tür ki ye için de bu ge çer li, Türkiye'nin dev rim ci par ti leş me si ni PKK'nin dı şın da tut mak, hat ta ba zı la rı nın yap tı ğı gi bi bir par ti leş - me yi PKK'nin tas fi ye si ne bağ la mak, özel sa vaş par ti leş me si ne koş - mak tır. Sol grup lar adı na PKK'ye de, dev le te de kar şı çı kış lar ya pıl - mak is te ni yor. Bun lar saf sa ta dır. Sa va şan güç ler den iki si ne de kar şı ol mak müm kün de ğil dir. Kal dı ki öy le kar şı çı ka cak güç le ri de yok - tur. Ne PKK'ye, ne de dev le te. Za ten ken di le ri ni bi le ida re ede bi le - cek du rum da de ğil ler. Ya ni bun lar de ma go jik ifa de ler dir. Ya dev let par ti si olur sun, ya da PKK'nin et ki si al tın da, onun la do lay lı müt te - fik ola rak or ta ya çı kar sın; or ta yol cu luk ol maz. Dev let bir ta raf ta, PKK bir ta raf ta, öy le güç lüy sen üçün cü güç ol du ğu nu ilan et, kit le - ler se ni aya ğa kal dır sın. Ne re de sin, bir gru bun var mı, bir ör gü tün var mı, bir ey le min var mı? Yok. Dev let yo ru la cak, PKK de yo ru la - cak, sı ra si ze ge le cek! Bun lar saf sa ta! Or ta yer de ki in san la rı al dat - mak, bi raz yıp ran mış dev rim ci sü re ci kö tü ye kul lan mak, yi ne aşı - nan dev le ti ta mir et mek için or ta ya atı lan hi le li, teh li ke li, opor tü - nist, tas fi ye ci çar pıt ma lar dır. İs ter sağ ol sun, is ter sol ol sun ge nel de par ti leş me bu çer çe ve de ge li şi yor. İs mi önem li de ğil, her gün ye ni isim ler ta kı yor lar. Ya ni Ali ol ma sın, Ve li ol sun gi bi bir şey. Ba şı na şu şap ka yı de ğil de bu şap ka yı ge çir. Bel ki şap ka nın ren gi de ği şi yor, ama için de ki ka fa ay - nı. Türkiye'nin re a li te si şu an da iş te böy le. Bu ay nı za man da bir bir - le riy le sa va şan güç le rin re a li te si dir. De ği şik duy gu lar, de ği şik dü - şün ce ler ta şı yan lar çı ka bi lir ama re a li te yi de ğiş ti re bi le cek güç te de - ğil dir ler. Bu nu iyi kav ra mak ge re kir. Bir ön der lik var dır, bu açık bir ger çek tir. Bun la rı ken di mi ve ya PKK'yi, yi ne PKK mi li tan la rı nı öve yim di ye de söy le mi yo rum. Or ta da dır, bir ta raf ta dü ze nin mi li - tan la rı, ön der le ri var; hal kı de ma go ji ve bas kıy la ida re eder ler. Di - ğer ta raf ta bi zim ön der li ği miz, PKK ön der li ği, PKK mi li tan lı ğı var - dır ki, hay li et ki li; bü tün yet mez lik le ri ne rağ men en çok ken di si ni gün dem leş ti ren ön der lik ve mi li tan lık tır. Çok fark lı ve ile ri ya şam tarz la rı var dır. Ka zan dı ran PKK sa va şı mi li tan ya şa mı dır 12 Eylül'ün ya şam tar zı son de re ce ran ti ye, ça lış ma dan el koy - ma yı esas alır. Si ya si ki şi lik le ri de or ta da dır. Mec lis le ri ta ma men emir-ko mu ta zin ci ri ne bağ lı, tam bir al dat ma ca mec li si. MGK'nin çı kar dı ğı ka rar la rı onay la ma ye ri dir. Hü kü met bi le ak tif hü kü met de ğil, emir ku lu dur. De ği şik pro pa gan da iş le ri ni, hal kı kan dır ma iş - le ri ni yü rü tü yor lar. Esas gö rev ba şın da olan özel sa va şın emir-ko

83 mu ta gü cü, ge nel kur may, MGK ve ya bun la rın da çe kir de ği olan giz li bir bi le şim dir. Top lu mu mu az zam bir psi ko lo jik sa vaş la yö ne - ti yor lar. Mu az zam bir de ma go ji yi ege men kıl mış lar. Pavlov'un kö - pe ği gi bi bir sis tem le eko no mi ye bağ la mış lar, ne ka dar pe şin den ko şar san sa na o ka dar ek mek kı rın tı sı var! Tam bir may mun laş ma re ji mi. Dev rim ci mi li tan ya şa mın da ge liş ti ril mek is ten di ği ni bi li yo ruz. Çok yön lü bir bi çim de, mu az zam bir sa vaş için bo yut lan dı ğı, baş ka se çe ne ğin de ol ma dı ğı açık tır. Dev rim bi raz da ha ge liş me kay det - tik çe, per de le ri yır tar, mas ke le ri dü şü rür; ger çek ney se onu or ta ya çı ka rır. Bi raz açı ğa çı kar dık, da ha faz la sı nı önü müz de ki dö nem de açı ğa çı ka ra ca ğız. Bu be lir le nen ger çek ler sa va şım dü ze yi miz le son de re ce bağ lan tıl dır. Bir yan dan dev let en sı ra dan yurt se ve ri, köy lü yü kat le der ve emek çi le ri böy le ya şa ya maz du ru ma ge ti rir ken, di ğer yan dan Dev- Yol ve ben ze ri grup lar, eğer dev let için de, top lum için de ser best çe ör güt le ne bi li yor sa, bu nun özel sa vaş la bağ lan tı sı nı gör mek ge re kir. Bu ka dar ra hat, bu ka dar özel sa va şın dik ka ti ni çek me yen ör güt len - me mi olur? Özel sa vaş re ji mi nin her alan da çok sı kı bir tarz da ör - güt len di ği ni, top lum ya şa mı nı tek tek bi rey le re dek de net le me ye ça - lış tı ğı nı bil me yen mi var! Du rum böy ley ken özel sa vaş re ji mi nin bil gi si dı şın da ör güt le ne bil mek müm kün mü? Eğer her han gi bir güç böy le ör güt le ne bi li yor sa, o za man o güç özel sa va şın bir müt te fi ki - dir, onun bir ver si yo nu dur, tü re vi dir. Bu ko nu da Tür ki ye so lu nun çok çe şit li ke sim le ri ne yö ne lik cid di en di şe le ri miz var. İs ter ey lem - ci si ol sun, is ter böy le sol cu su ol sun, hep si de son de re ce dev le ti ne bağ lı, son de re ce dev le ti ne za rar ver me yen sol cu luk tür le ri dir. Bun - la ra sol cu luk fi lan da de mi yo rum. Bun lar, dev le tin sol mas ke li ba zı özel ör güt len me le ri, ba zı ih ti yaç la rı gi der mek için teş vik edi len ve do lay lı des tek ve ri len ba zı ör güt len me le ri ola rak de ğer len di ril me li - dir. Bun la rın ba zı la rı nı giz li ya pı yor, ba zı la rı nı açık ya pı yor, hat ta ba zı la rı nı da ey lem ci ya pı yor. Dev le ti güç len di ren her ey lem, yi ne açık mü ca de le si ol ma yan, en ölüm-ka lım dö nem le rin de bi le mü ca - de le et me yen sol ör güt len me ler kuş kuy la kar şı la nır. Emek çi le rin en çok sö mü rül dü ğü ve bas tı rıl dı ğı bir dö nem de se si ni çı ka ra ma yan bir ör güt, ne za man se si ni çı ka ra cak? Böy le le ri ne kuş kuy la bak mak ge re kir. 12 Ey lül re ji mi kar şı sın da ken di le ri ni sol cu ola rak gö ren güç ler ne yap mış lar dır? Hal kı, emek çi le ri so nu na ka dar ezen bir re ji me kar şı ta vır la rı ve mü ca de le le ri ne dir? Bun la ra ce vap ve ren en söz de ör güt ler kuş kuy la kar şı la nır. So mut du ru mu pek ya kın dan bi le mi yo rum, an cak eğer bu tip ör - güt len me ler var sa, bun lar ya ken di ni açı ğa çı ka rır ve dev rim ci sa va - şım la ka nıt lar, emek çi le rin önü ne ge çip on la rın sı nıf sa va şı mı nı, sos yal sa va şı mı nı ve hiç ol maz sa eko no mik sa va şı mı nı hak kıy la ve - rir ler, ya da ken di le ri ni kuş ku lu, en azın dan pa si fist, opor tü nist ör - güt ler ol mak tan kur ta ra maz lar. Bun la rı pe şi nen ajan ilan et mek is te - mi yo ruz, ama bu yö nü nü de göz önü ne ge tir mek ge re ki yor. Son de re ce re for mist, dev ri min ezil me si ne, özel lik le PKK'nin ezil me si ne umut bağ la mış ba zı sö zü mo na sol çev re le rin var ol du ğu - nu bi li yo ruz. Bu çev re le rin ken di le ri ne dik kat et me le ri ge re kir. Bü - tün iyi ni ye ti mi ze ve des tek ve ri ci tu tu mu mu za rağ men, bun la rın dev le te kar şı hiç bir çı kış la rı nın ol ma dık la rı, 12 Ey lül dü ze nin den kop mak bi le is te me dik le ri ke sin dir. Bu na rağ men sol cu luk ede bi ya - tı yap mak tan, hat ta sö zü mo na ör güt lü bir ya pı ar zet mek ten de ge ri dur mu yor lar. Ni çin böy le ya pı yor lar? Bu nun dev ri min ezil me sin den, hat ta PKK'nin ezil me sin den son ra sı na iliş kin bir ya tı rım ol du ğu açık de - ğil mi dir? Böy le yak la şım sa hip le ri nin mev cut ko num la rı nı ye ni baş tan göz den ge çir me le ri ge re kir. PKK ezi le mez. Ezil se bi le mi ra - sı nın ki me ka la ca ğı ay rı bir tar tış ma ko nu su dur. Böy le sö zü mo na dev rim ci ör güt ler ye ri ne, da ha güç lü bir dev rim ci ör güt de ku ru la bi - lir. Kal dı ki PKK dim dik ayak ta dır ve ge liş me hı zın dan da hiç bir şey kay bet miş de ğil dir. Bu nun Tür ki ye üze rin de ki dev rim ci yan sı - ma sı da gün geç tik çe or ta ya çı ka cak tır. Eğer bu ör güt ler ger çek ten dev rim ci lik le ri ne ina nı yor lar sa, PKK'ye kar şı ol sa lar bi le, PKK ger - çe ğiy le bağ lan tı la rı nı or ta ya koy ma la rı ve gör me le ri ge re kir. Ken di var lık la rı nın PKK ile bağ lan tı sı ne dir? Dost mu ol mak is ti yor lar, yok sa düş man mı? Bir lik te omuz omu za sa vaş mak mı is ti yor lar, yok sa onun ezil me si ni mi bek li yor lar? Tüm bu ko nu lar da açık lı ğa

84 ih ti yaç var dır. Açık ol ma dık la rı müd det çe, bi zim de on la rı ka ran lık - ta ge zen ve dev rim ci le rin mi ra sı nı kö tü ke mir mek is te yen leş kar ga - la rı ola rak ve ya zor luk lar dan is ti fa de ede rek ge liş me yi akıl la rı na ko yan fır sat çı, opor tü nist ve ga fil ler ola rak de ğer len dir me miz doğ ru ve ger çek çi dir. Var sa böy le le ri bun la rın açık lı ğa ih ti ya cı var dır. Hem de dev rim ci pra tik le riy le bir lik te ne ol duk la rı nı gös ter me ye ke sin lik le ih ti yaç la rı var dır. Ak si hal de ken di le ri ni böy le eleş ti ri ler - den ve hat ta kuş ku lu ola rak de ğer len di ril mek ten kur ta ra maz lar. Dev rim ci sa vaş is te di ğim gi bi ge liş ti ve yü rü yor Top lum 12 Eylül'ün et ki le rin den hâlâ kur tu la ma dı; ben ise iş le re na sıl aman sız yük len dim? Na sıl böy le sa vaş tım? Ge ne ral ler bi le ol maz böy le şey, bir ki şi nin sa va şı böy le ge li şe mez di yor lar. Hal - bu ki tek ba şı ma sa vaş tı ğı mı çok iyi bi li yor lar. Ken di mi ya ra tı şım da, çok ba sit bir emek sa va şı mı dır. Emek adı na ide o lo jiy le, po li ti - kay la, ör güt iş le riy le uğ raş mam dır. Top lum ta nın maz hal de ama ba - na gö re her şey çok ba sit tir. Tam be nim is te di ğim gi bi ol du bu sa - vaş, tam be nim is te di ğim gi bi de gi di yor. Şu an da şa ha ne bir sa vaş yü rüt me tar zım var. Es ki den sı kın tı la rım da ha faz lay dı, ya ni sa va şı ge liş ti re me me sı kın tı sı var dı. Kor kunç en di şe ler, kor kunç çe liş ki ler al tın da yu var la nıp du ru yor duk. Şim di ise bi raz düz lü ğe çı kar dık. So nuç ta sa vaş çok ko lay, is te di ği miz gi bi yü rü yor. Ger çek sa vaş şim di baş lı yor. 12 Eylül'e ve ya bü tü nüy le in san lık dı şı lı ğa kar şı, ye - ni in san ya şa mı boy ve ri yor. Böy le bir in sa ni sa va şım da her ke sin güç lü ye ri ol ma lı dır. Ama ba zı la rı hâlâ 12 Ey lül cü lü ğü ve ya bit miş bir ger çek li ği ya şı yor. Ayıp tır ar tık, bir an ön ce on dan kur tul mak ge re kir. 14 yıl bo yun ca böy le kal mak ayıp de ğil mi? Böy le le ri ken - di le ri ne öf ke len sin ler, bu sa vaş ta ne den kı sır kal dık di ye. Ama ben öy le de ği lim, hâlâ sa va şı yo rum, ya şı yo rum ve ba şa rı lı ol du ğu - mu söy le ye bi li rim. En azın dan dü ze ne bü yük za rar ver dim, bü yük tah ri bat la ra yol aç tım. Çok az im kan lar la, bu nu da iğ ney le ka zar ca - sı na yap tım. Bu tar zı, sa vaş çı lık ola rak ta nım la ya bi li riz. Bu 14 yıl dan çı ka rı la cak so nuç: na sıl iyi bir sa vaş çı olu nur so - ru su na ve ri le cek ya nıt tır. Gö rül dü ğü gi bi ben git ti ğim her yer de sa - va şa gö re işi mi ayar la rım. Bu zor yıl la rı tek ba şı ma kar şı la dım. Yurt dı şı na çık tı ğım da ya nım da tek M. Sa it ad lı bir ar ka da şım var dı. Ya - ni yar dım cım oy du. Gi di yor du, ba na sağ da sol da bi raz iliş ki ha zır lı - yor du. Bu iş le ri böy le ba şar dık ve 12 Eylül'e kar şı sa va şı mı böy le baş lat tık. Ör güt bağ la rı yok tu. Hep si ni ye ni den oluş tur duk. Gö rü - yor su nuz şim di ise dü zen müt hiş tir. İnanç ada mı, dü zen ada mı de di - ğin ki şi ne yap tı ğı nı bi lir. Ru hu nu na sıl ya ra ta cak, ide al le ri ni na sıl ger çek leş ti re cek, bu iş le ri na sıl plan la ya cak; bun la rın hep si ni he - sap lar ve so nuç ta bu gün le re ula şır. Baş lan gıç ta hiç bir ola na ğım yok tu. Tu ta cak kü çü cük bir ye rim var dı; tut tum ba zı şey le ri ge tir dim. Ta bii, düş ma nın ne fes alış la rı nı çok iyi his se den, ufak bir im ka nı gör dü ğün de dop do lu ya şa yan, had di ni bil mek ka dar, ide a li ni yük sek tu tan, yü ce ya şa mak ka dar al - çak gö nül lü ol ma yı da çok iyi bi len, böy le ne fes ne fe se ve sa bır la ço ğu nun ya nın dan bi le ge çe me ye ce ği bir sa va şım tem po suy la ken - di ni ha zır tu tan bir ki şi nin ge li şim sey ri dir bu. Şüp he siz her kes iyi bir ko mu tan, iyi bir ön der ola maz, ama bu ka dar vah şet al tın da ya - şa yan her ke sin iyi bir as ker ol ma sı te mel gö rev dir. Cid di bir sa vaş ve ri yo ruz; ar tık ni za ma, di sip li ne gel me nin za ma nı dır, bu tar tı şıl - maz dır. Di sip lin; amaç ko nu sun da yön tem ko nu sun da, yo ğun luk tur. Çok kes kin dü şün me, ça re üs tü ne ça re üret me bi li mi dir. Be nim gü cüm iş te bi raz bu ra da. Ken di ni al dat ma yan bir ger çe - ğim var. Be nim sa vaş tar zım böy le dir. Be nim tar zım da ace le ci lik yok, bin dü şün me var, çok öl çü lü adım at ma var. Öl çe rek bi çe rek, sa vaş için ya şa ma var. Sa va şın ama cı ve ça re si ko nu sun da ken di ne inan ma var. Bir bir le riy le sa va şan lar or ta yol cu lu ğa fır sat ver mez. Çün kü saf lar çok kes kin leş miş tir; ez me ye ça lı şır lar, yum ruk lar hep böy le vu ru lur. Or ta yol cu lar böy le si yum ruk lar al tın da ezi lir ler. Na sıl an la ta yım bu yıl la rı? Be nim bir ya şa mım var ve çok müt - hiş tir. Eği ten yö nü, ör güt le yen yö nü, tak tik yö nü, stra te jik yö nü, sa - bır yö nü, inat yö nü, inanç yö nü, tem po yö nü, kes kin lik yö nü or ta - da dır. Bu yıl lar da be nim de ya dır ga dı ğım bir şey var: Ne den müt hiş kor kan lar ge liş mi yor? Bü tün sa vaş çı la rı mız da bü yük fe da kar lık, ce - sa ret ör nek le ri var. İnat la, ce sa ret le bu işe ka tı lan lar çok tur, fa kat

85 çok güç lü bir plan la, bir man tık la bu sa va şı yü rü ten yok tur. Sa vaş ki şi lik is ter, sa vaş yi ğit lik is ter, sa vaş bü yük man tık is ter; ço cuk luk duy gu la rıy la sa vaş yü rü tü le mez. Kü çü cük yü rek ler le sa vaş yü rü - mez. Güç lü sa vaş için çok bü yük yü rek, bü yük tut ku, ih ti ras, hırs, öf ke, in ti kam duy gu su müt hiş ola cak. Di ğer yön den müt hiş man tık ola cak, müt hiş dü şün ce gü cü ola cak. Bü tün bun lar an la şı la cak, bir - leş ti ri le cek, yoğ ru la cak ve böy le ce sa vaş çı ki şi lik or ta ya çı ka cak. Bu öl çü ler doğ rul tu sun da ken di si ni ye tiş ti re me yen ler 12 Ey lül kar şı sın da du ra maz lar. 12 Ey lül ken di sa va şı mı nı da ya tır ken bü yük dü şün dü; bü yük plan la rı var dı. Ta bii en azın dan eşit bo yut lar da kar - şı lık ve ril me si ge re kir. Bi zim sa vaş çı lar sa va şa ba yı lı yor ama hiç bir ge re ği ni de ye ri ne ge tir me den. Ben ise bir sa vaş çı nın üze rin de kü - çük bir le ke ol ma sın di ye, bu ka dar fa a li yet yü rü tü yo rum. Ge çen zor lu 14 yıl da bi zim hi ka ye miz ya zı lı dır Ge çen 14 yıl, an lam lı yıl lar dı, zor yıl lar dı. Bu yıl la rı an la yın; çün kü için de ha yat hi ka ye miz ya zı lı dır, ka rar lı lık ya zı lı dır. Türk ve Kürt hal kı da fa şiz me kar şı di re ni şin anı sı na, şe hit le rin anı sı na, bu ka dar iş ken ce çe ken, aç-su suz bı ra kı lan in san la rın ahı na bir say gı ge re ği ola rak ar tık ken di ni ka rar laş tır sın. Doğ ru bir sö zü ol sun ve bu se fer ken di ni iyi ha zır la sın. Sa vaş şu an da en so nuç alı cı ey lem - dir. De ni le bi lir ki, bi zim top lum sal ko şul la rı mız da sa vaş al tın sa na - tı dır. Bü tün ge liş me le rin, bü tün üre tim le rin ken di si ne bağ lan dı ğı ana sa nat da lı dır ve her şe ye çö züm dür. Bu ka dar yü ce li ği olan bir sa na ta tut kun ca sa rıl mak ge re kir. Muh taç olu nan sev gi dün ya sın dan tu ta lım ye mek-iç mek dün ya sı na ka dar hep si ne çö züm ge liş kin sa - vaş çı lık tan ge çer. Ben geç mi şi mi an lat tım; her kes ten da ha za yıf tım, yok sul dum ve her ba kım dan zor la na rak ya şı yor dum. Ama sa vaş çı lık mes le ği ni esas al dı ğım için ge nel de mü ca de le et tim ve şim de de mev cut sa - vaş çı lı ğı mı ba kın ne ka dar kud ret li ha le ge tir dim. Ölüm her kes için, her za man var ama bu sa vaş çı lık ta ölüm süz lük var. Ar tık öl sem de gam ye mem, çün kü ya pa ca ğı mı yap tım. Ki şi sel an lam da çe liş ki le ri - mi çö zü yo rum, ba na dün ya yı ce hen nem eden le re ben de bi raz ce - hen ne mi ya şa tı yo rum. Bun dan da ha gü ze li, tat min ede ni dü şü nü le - bi lir mi? İş te sa vaş bu nun için dir. İyi bir sa vaş çı ola nın tüm ha yal le ri ger - çek le şir. Ke sin söy le ye yim; sa va şı ge liş ti re me yen ler be la sı nı bu lur. Be nim tec rü be le rim var. Yıl lar ca ha yal et tik le ri min hep si şim di ger - çek leş me ye doğ ru gi di yor. Da ha faz la sa vaş çı lık da ha faz la ka za - nım ge ti rir. İn san la rı mız bu ko nu da çok yok sul ve çok za val lı dır lar. Çok ha yal le ri ve tut ku la rı var, fa kat hiç bi ri si ger çek leş mez. Bu du - ru muy la hep si me za ra gi re cek du rum da dır. Bu nu ön le mek için sa - vaş ye te nek le ri ni yük selt mek ge re kir. Yok sa ruh la rı öl müş, der be der ol muş lar. Zor be la fi zi ki ola rak var lık la rı nı sür dü re bi li yor lar. Bir iş için bin ta ne si fır lı yor, fa kat bir ta ne si iş bu lu yor. Sağ lık de ni len bir şey yok. Duy gu, dü şün ce ve hür met di ye bir şey kal ma mış tır. Top - lu mun ge ne li böy le ve ma a le sef par ti için de de bu du rum yan sı yor. Zen gin bir mi li tan ya rat mak çok zor olu yor. Zen gin bir mi li tan ha li - ne gel mek için sa vaş ye te ne ği nin ge liş kin ol ma sı ge re ki yor. So run - la ra çö züm gü cün de ve ba şa rı ya gi den yol da yet kin ol ma lı. Yü rü yü şü müz ama ca güç lü tut kuy la iler li yor 12 Eylül'e ve ri le bi le cek en bü yük kar şı lık, be nim yap tı ğım gi bi ge liş miş bir mi li tan lık tır. İn san lı ğa ve ri le bi le cek en iyi kar şı lık, böy le in san lık dı şı bir özel sa vaş re ji mi ne kar şı çok iyi sa va şan bir mi li tan ola bil mek tir. Duy gu da, dü şün ce de, hal ve ha re ket ler de, he - men her şey de böy le bir ki şi lik olu nur sa bun dan in san lık ka za nır. Yal nız Kür dis tan ulu sal kur tu luş çu lu ğu de ğil, yi ne Türkiye'deki de - mok ra si ci lik de ğil, bir bü tün ola rak in san lık ka za nır. Bu da çok gü - zel bir şey dir. Her şey den ön ce bu na ina nıl ma lı dır. Da ha son ra in - san ken di ni ver me li dir. Ba sit ten kar ma şı ğa doğ ru, az bi li nen den çok bi li ne ne doğ ru, az im kan lar dan ge niş im kan la ra doğ ru bü yük bir sa - bır ka dar yük sek bir tem poy la ve ke sin ama ca güç lü tut kuy la bağ lı olan, on dan baş ka bir ya şam se çe ne ği ne yer ver me yen bir yü rü yü - şün sa hi bi olun ma lı dır. Böy le ya pan la rın boş olan ya şa mı do lu ge

86 çer, if las et miş ki şi li ği ke sin ka zan ma ya yö ne lir. Say gı sız ve sev gi - siz bir dün ya dan say gı lı ve hür met do lu bir dün ya ya çı kış ya par. Bü tün bun lar da bir in san için en de ğer li ve en yü cel ti ci de ğer ler dir. Bir hal kın öz gür lü ğü ve bir ül ke an cak böy le ka za nı la bi lir. Hiç ka zan ma dan ya şa ya ca ğı nı sa nan lar en bü yük ga fil ler dir. Bu tu tum, in san lı ğa ya ra şır mı? As lın da yıl lar dır bu nun kav ga sı nı ve ri - yo rum. Bu ga fil ler ne den böy le ya şı yor lar, bi le bi le ne den ge liş me yo lun dan sa pı yor lar? Doğ ru ge liş me yo lu na ne den gir mi yor lar? Söz zen gin li ği ne, ör güt zen gin li ği ne, si lah zen gin li ği ne, ruh zen gin li ği - ne, sev gi zen gin li ği ne ne den ulaş mı yor lar di ye dü şü nü yo rum. As - lın da çok şey ya pıl mak is te ni yor, fa kat doğ ru ol ma yan yol lar la ya - pı lı yor bu. Bi zim ki doğ ru, tek ge çer li yol dur. Zor dur ama so nuç alı - cı yol dur. Kal dı ki zor de di ğin ne! Ben en bü yük zor lu ğa kat la na rak ra hat lı ğı bu lu yo rum. Bu nun dı şın da ki ra hat lık de ni len şey bel ki de bir tu zak tır. Bu ge çen yıl lar da bü tün bun la rı edin dim ve bü tün açık - lı ğıy la da in san lı ğa gös ter me ye ça lış tım. 12 Ey lül fa şiz mi nin çok bü yük iş ken ce le ri ol du. Bun la rın bir ta - ne si ni bi le ak lım al mı yor. Hat ta bir ki şi ye uy gu la nan bir iş ken ce bi - çi mi ni bi le ha fı zam ka bul et mi yor. Bun lar iş ken ce de de ğil dir. Bü - tün bu kat li am lar, kor kunç kur şu na di zil me ler, idam lar, aç bı ra kıl - ma lar, sı cak su dö kül me ler, buz gi bi su lar da tu tul ma lar, pa ram par ça edi len vü cut lar deh şet ve ri ci dir. Eğer bi raz in san lık var sa, bü tün bun la ra kar şı bü yük bir öf ke ve in ti kam duy gu suy la ha re ket edil me - si ge re kir. Ve bun lar da bü yük bir an la ma sa hip ola cak sa, ge rek le ri ye ri ne ge ti ri lir. Bu da ör güt tür, eği tim dir, mev zi len mek tir, si la hı mü kem mel kul lan mak tır. Bu nu ya pan lar, ken di ne ya pı lan la rı bi raz kar şı la mış olur lar. Bir halk sö zü ne gö re, in ti ka mı nı 40 yıl son ra al - mış, fa kat yi ne de ne ka dar er ken al dım de miş. İn ti kam gö re vi ni ye - ri ne ge ti re me yen le re, sa va şı mı nı ke sin za fer doğ rul tu sun da iler let - me yen le re ben ke sin lik le say gı lı ola mam, on la rı cid di ye ala mam. Be nim ki tek öl çü dür ve bu te mel de ba şa rı ya yü rür. He men an la - rım ba şa rı ya gö tü ren ne dir ve der hal ona tut kum ge li şir. Ka fa ka rı - şık lı ğı ya ra tıp, de ğer ler le oy na yan la rı düş man dan ön ce bi ti ri rim. Onu da öğ ren dim bu yıl lar da. Ken di sa va şı mı na soy suz ca yak la şan, de ğe ri ni el den dü şü ren, ko lay ca ye nil gi ye uğ ra tan la ra çok bü yük öf kem var. Ni te kim bu yak la şım hal kı aya ğa kal dır dı. Şim di her kes sa vaş yo lu na gi ri yor, da ha çok yer al ma ya ça lı şı yor. Şim di ben bun - ca yıl lık ha zır lık tan son ra sa va şı da ha na sıl gö tü rü rüm, onu dü şü nü - yo rum. Böy le bir düş ma na da ha zevk le na sıl vu ru lur, in san lı ğı bu ka dar dü şür müş bir re ji me na sıl in san lık der si ve ri lir, bun la rın pe - şin de yim. Bu bir tut ku dur. Ben de böy le bir düş man la uğ raş mak ne - re dey se bir zevk ha li ne gel miş tir. San mı yo rum dün ya da hiç bir uğ - raş bu nun ka dar zevk ver sin. Ve ya sü rük le sin, bağ la sın. İşin özel li - ği, ma hi ye ti ge re ği bağ lan mak zo run da yım. Çün kü bu ka dar şe hit var. Yer de bu ka dar kan var, bu ka dar acı, iş ken ce var. Bi raz cık na - mu su, şe re fi, hay si ye ti olan lar bir şey ler ya par bü tün bun la rın kar şı - sın da. Sa va şın ge rek le ri ni ye ri ne ge tir me yen ler bü yük na mu suz dur ve ilk dar be yi ben den alır lar. Bu ke sin sa va şan in san lık gö re vi dir ve biz bu nu tem sil ede ce ğiz. Bi raz tem sil et tim, bun dan son ra da ha faz la ede ce ğim. Bu ge re ki yor; çün kü çok la rı me za ra düş tü, çok la rı - na ya pı lan iş ken ce ce vap sız kal dı. Gü cü yet me di ği için kar şı lık ve - re me miş tir. Ama şu an da be nim bi raz gü cüm var, o hal de ne gü ne du ru yo rum! İn san de di ğin bi raz böy le ol ma lı. Bir ki şi ye eğer vu rul muş sa, il le o da vu ra cak tır; ya şa mın ka nu nu bu dur. Ya şa mı kir let me mek ge re kir. Bir hal ka bu ka dar ya pıl mış sa, o halk ya öle cek tir, ya da kar şı lı ğı nı ve re cek tir. Bu ki şi için de ge - çer li dir. İn san bu ka dar dü şü ren bir kir li sa vaş tan ken di ni kur ta ra - maz sa en kö tü ölüm le kar şı la şır. Gö rü lü yor ki bu sa vaş çok çe tin dir. Bu 12 Ey lül adı al tın da ge çen yıl lar çok kor kunç tur. Onun ku ra lı ka i de si in san dan ne is ti yor sa, onu ver me yi ge rek ti rir. Bi zim tar zı - mız bu dur ve bu doğ ru dur. Yü rüt tü ğü müz bu sa vaş ta ar tık ye ter siz lik ola maz, bi le bi le sa - vaş la oy na ma, tak tik le oy na ma dü şü nü le mez. Biz idam fer ma nı nı yır tıp at tık tan son ra hiç kim se bi ze giy di re mez. Ar tık öz gür lü ğe ya - kın la şı yo ruz, hiç kim se fa şist ka ran lı ğı tek rar bi za la yık gö re mez. Kur tu luş çu ve ay dın lık çı ni te li ği miz, ulaş ma mız ge re ken ki şi li ği bi - ze gös te ri yor. Böy le bü yük sa va şım yıl dö nüm le ri ne ve re bi le ce ği miz en çar pı cı kar şı lık, böy le sa va şan mi li ta nın kar şı lı ğı dır. Baş ka ya - şam lar, baş ka alış kan lık lar çok tan ye rin di bi ne gir miş tir. Evet şi a rı - mız, Za fe re ka dar sa vaş tır ve hal kı mız, da ya tı lan bu kir li sa va şı

87 yok edin ce ye ka dar bi linç li ve ka rar lı bir şe kil de sa va şa cak tır. Mü - ca de le miz 12 Ey lül fa şiz mi ne böy le kar şı lık ve re rek ka zan mış ve her yö nüy le in san lı ğı ya rat mış tır. 12 Ey lül fa şiz mi ne kar şı di re nen baş ta bü tün di re niş şe hit le ri ol mak üze re, tüm iş ken ce de acı çe ken - le re, yi ne inim inim in le yen tüm hal kı mı za ve re ce ği miz tek bağ lı lık sö zü, ona böy le bir in san lık sa va şı sun mak, böy le bir Kür dis tan ulu - sal kur tu luş sa vaş çı sı, böy le bir Tür ki ye de mok ra tik sa vaş çı sı ol ma - yı sağ la mak tır. Biz bu sö zü mü ze bağ lı kal dık. Or ta ya çı kar dı ğı mız ge liş me ler bü tün hal kı mı zın bağ lı ol ma sı na im kan su nu yor. Hal kı mız bu se fer mev cut sa vaş ma im ka nı mı zı iyi de ğer len dir sin. Ko lay düş mek şu ra da kal sın, düş ma nı müt hiş dü şür - me ye bir kez da ha ant iç sin. Öz gür lü ğe git me nin tek yo lu bu dur. Ben de hâlâ bu yol da hiz met ve ren bir sa vaş çı du ru mun da yım ve bu nun la da gu rur du yu yo rum. Ezil dim, hor lan dım di ye de her - han gi bir şi ka ye tim yok tur. İs ter dim da ha iyi mev zi ler de ve da ha ge niş im kan lar için de sa vaş ma yı ama ma a le sef bü tün ça lış ma la rı ma rağ men bu im kan bir tür lü ba na var ol ma dı. Fa kat id di a lı yım, bü tün yap tık la rı mı ha zır lık bi çi min de de ğer len dir dim ve mü ca de le ye sevk et tim. Bir çok önem li mev zi ler ya rat tım. Bir anor mal lik ol maz ve böy le yü rüt me ye de vam eder sem, çok da ha ya kın me sa fe den sa va şa da ula şa bi li rim. İş te söz bu te mel de ve ri lir, pra tik bu nu ka nıt lar ve ba şa rı da ke sin böy le or ta ya çı kar. Ne re den ba kı lır sa ba kıl sın TC ger çe ği ve onun 12 Eylül'cü özel sa vaş re ji mi cid di bir tı kan ma yı ya şı yor. Bu re ji min bu na lı mı ol - duk ça de rin leş mek te, her ba kım dan tam bir çö züm süz lü ğü ya şa - mak ta dır. Mev cut du ru mu na çö züm bul ma ve ken di ni ye ni den üret - me im kan la rı he men he men tü ken miş gi bi dir. Böy le bir nok ta da halk güç le ri nin, dev rim ve de mok ra si güç le ri nin dev re ye gir me si, çö züm süz lü ğe bir çö züm ol ma sı, top lum sal dü şü rül müş lük utan cı nı or ta dan kal dır ma sı hem müm kün dür ve hem de ge rek li dir. Türkiye'nin ger çek ten ay dın, ile ri ci ve hat ta ken di ni sos ya list ola rak gö ren güç le ri böy le bir du ru mu gör mek ve ta rih sel gö re vin üze ri ne git mek ko nu sun da ge re ken ce sa ret ve ka rar lı lı ğı gös ter mek du ru - mun da dır lar. Gün ta rih sel rol le re sa hip çık ma gü nü dür. Gün ege men dü ze nin çö züm süz lü ğü ne kar şı, dev rim ci al ter na tif çö zü mü ya rat ma gü nü - dür. Kürdistan'daki dev rim ci ge liş me ler den de ya rar la na rak Türkiye'de dev rim ci se çe ne ği ge liş tir mek; bir dev rim ci par ti yi, de - yim ye rin dey se Türkiye'nin PKK si ni ve PKK tar zı nın Tür ki ye ko şul la rı na uy gu lan ma sı nı ba şar mak tır. Böy le ce özel sa vaş yö ne ti - mi nin ya rat tı ğı acı la ra kar şı hal kı ye ni mü ca de le ci bir ya şam yo lu na sok mak yü ce bir iş tir ve ta rih sel bir gö rev dir. Bu nu ger çek leş tir me - nin fır sat ve ola nak la rı her za man kin den da ha faz la şim di var dır. Bu nok ta da umut lu ol mak, ce sa ret li ol mak, ger çek le re an lam ve rip say - gı lı ol mak ge re kir. Biz de bu tür ge liş me le re şim di ye ka dar ol du ğu gi bi bun dan son - ra da ya kın il gi gös te re ce ğiz. Eli miz den ge len her tür lü mad di ve ma ne vi des te ği ver me ye ça lı şa ca ğız. Önü müz de ki sü reç te bu yön lü ge liş me le ri çok çe şit li bi çim ler de de ol sa ya şa ya ca ğı mız ko nu sun da her za man kin den da ha faz la umut lu yuz. Ça lış ma azim ve coş ku muz her za man kin den da ha faz la dır. Ve bu nu Tür ki ye li dost la rı mız la pay laş ma is te ği miz her za man ki gi bi güç lü dür. Bu te mel de: Kah rol sun 12 Ey lül fa şiz mi! Ya şa sın PKK sa va şı mı!

88 71. YIL DÖ NÜ MÜN DE CUM HU Rİ YET GER ÇE Ğİ Bu gün Tür ki ye Cumhuriyeti'nin ku ru lu şu nun 71. yıl dö nü mü. Bu yıl dö nü mü kut la ma la rı, sö zü mo na si vil leş miş bir bi çim de de ği şik ya pıl ma ya ça lı şı lır ken, Ana do lu halk la rı açı sın dan ne an lam ifa de et ti ği ni bir kez da ha bi zim mü ca de le ger çe ği mi zin sı cak ate şi te me - lin de ele al mak, halk lar açı sın dan, on la rın cum hu ri ye ti na sıl ol ma - lı so ru su na bir ce vap an la mın da da de ğer len dir mek, hem an la mı, hem de ya ra rı iti ba riy le önem li ve ge rek li dir. Öy le bir cum hu ri yet ki, ne vi şah sı na mün ha sır, ya ni ör ne ği ol ma - yan cins ten dir. Ku ru cu la rı nın da di le ge tir di ği gi bi, Türk'ün Türk'ten baş ka dos tu yok tur, Bir Türk dün ya ya be del dir, Ne mut lu Türk'üm di ye ne vb. söz ler, an cak aşi ret şo ve niz min de gö rü - le bi le cek bir sığ lı ğı gös te rir. Yi ne ar ka daş lar, ya rın sa bah cum hu ri - ye ti ilan ede ce ğiz di yen bir Ata türk çü lük an la yı şıy la, ge rek si ya set ve ge rek se sos yal bi lim le ta ri hi ge li şim için de bu cum hu ri yet çi lik fik ri ne ve uy gu la ma la rı na bak tı ğı mız da gö re ce ğiz ki, ger çek ten de ken din den baş ka ör ne ği ol ma yan bir ol gu ola rak kar şı mı za çık mak - ta dır. Tür ki ye Cumhuriyeti'ni öğ ren me li yiz. Çün kü ka de ri mi zi san dı

89 ğımz dan da ha faz la, hat ta bü tü nüy le et ki le mek te dir. Bir ta bir var dır; Cum hu ri yet ço cu ğu di ye söy le nir. Bu öy le bir ço cuk tur ki, bel ki de yal nız 20. yüz yıl ger çe ği için de de ğer len di ril di ğin de ne sağ la, ne sol la, ne fa şizm le, ne ko mü nizm le ben zer bir ya nı yok di ye ce - ğiz. Bu nun ya nı sı ra, iki te mel kamp laş ma dan da ken di si ne ge rek li olan ne var sa al ma cam baz lı ğı nı gös te ren ve böy le ce de en düş kün - leş miş bir ifa de yi tam hak eden bir ger çek lik tir. Ve ya çok bü yü mek is te yip de çok kü çük ola nın, bü yük bur ju va ol mak is te yip de çok kü çük-bur ju va ola nın, geç mi şi ni çok bü yük sa nıp da bu gün kü ko - nu mun dan da ha da kü çük ola nın, bu an lam da ya nıp tu tu şa nın bü tün man tık ve ruh has ta lık la rı bir ki şi de na sıl ifa de edi lir se, bu Tür ki ye Cumhuriyeti'nde de ay nen böy le ifa de edi lir. Böy le ele alır sak, ken - di mi zi doğ ru ya da ha da yak laş tır mış ola ca ğız. Ki şi lik te çö züm le di ği miz Tür ki ye Cumhuriyeti'dir Bu gü ne ka dar önem li tip çö züm le me le ri yap tık. Bu çö züm le me - ler ay nı za man da Tür ki ye Cum hu ri ye ti çö züm le me le ri dir de. Siz ken di li ğin den doğ ma dı nız. 70 yı lı ge ri de bı ra kır ken, siz bir kaç ku - şak son ra sı ola rak ge li yor su nuz. Bu da, ta ma men bu cum hu ri yet ger çek li ği nin bü tün yön le riy le bir yan sı ma sı ol mak tan kur tu la ma - ya ca ğı nız an la mı na gel mek te dir. Hiç şüp he siz bu na kar şı sa va şım var. Bu sa va şı mın PKK'de na sıl sey ret ti ği ay rı bir de ğer len dir me ko nu su dur ama, cum hu ri ye tin ger çe ği, man tı ğı ka dar uf ku, uf ku ka - dar ger çek leş me si na sıl sey re di yor ve her ki şi ye na sıl yan sı yor, kim ler ne ka dar cum hu ri yet ço cu ğu olu yor; bun la rı gör mek te ya rar var dır. Yi ne bu şe kil de ele alır sak, ken di miz le cum hu ri yet ara sın da - ki iliş ki yi bi raz da ha doğ ru ya ya kın de ğer len dir miş ola ca ğız. Gü nü müz de ki te kel ci ser ma ye, cum hu ri ye ti mi zi çok se vi yo ruz ve ko ru ya ca ğız di ye bir slo gan kul la nı yor. Bu yıl ki cum hu ri yet kut la ma la rı ağır lık lı ola rak Tür ki ye eko no mi si nin ki lit ba şı olan hol ding ler ta ra fın dan hem fi nan se edil miş, hem prog ram laş tı rıl mış - tır. Böy le ce cum hu ri ye te ke sin dam ga la rı nı bas mış lar dır. De ni le bi lir ki, ilk de fa çı rıl çıp lak bir bi çim de cum hu ri yet, hol ding le rin ve on la - rın özel sa vaş hü kü me ti nin, bu sa vaş hü kü me ti nin de bir kont ra cum hu ri ye ti ol du ğu or ta ya çık mış tır. Eğer böy le bir ta nı mı kul la - nır sak ve bu nun ne an la ma gel di ği ni çok yön lü de ğer len di rir sek, cum hu ri yet ger çe ği ne bir kez da ha doğ ru yak laş mış ola ca ğız. Yi ne hal kın son yıl lar da cum hu ri yet bay ram la rı na az il gi gös ter - di ği söy le ni yor. Doğ ru dur. Son yıl lar da halk cum hu ri yet bay ram la - rı na çok az il gi gös ter miş tir. Çün kü baş lan gıç yıl la rın da ge nel ulu sa hi tap eden, onun duy gu la rı nı sö mü ren cum hu ri yet, şim di çı rıl çıp lak bir te kel cum hu ri ye ti dir. Halk ilk de fa bu cum hu ri ye tin hiç de ken di umut la rıy la, çı kar la rıy la ve ken di siy le iliş ki si ol ma dı ğı nı gör müş - tür. Bu an lam da hal ka kar şıt lı ğı ilk de fa ve çok açık ça or ta ya çık - mış tır. Cum hu ri ye tin ni te li ği ni kav ra mak ba kı mın dan halk açı sın - dan cum hu ri yet ne yi ifa de edi yor so ru su ger çe ği gör me mi zi sağ la - ya cak tır. Cum hu ri ye ti an la mak ve ta nı mak çok önem li dir. Kim ler için cum hu ri yet ne dir, ne de ğil dir; kim ler için ya rar-çı kar dır ve ya za rar-zi yan dır; kim ler için iş ken ce dir ve ya ya şam dır; kim ler için bü yük lük tür ve ya kü çük lük tür ay rı mı nı da, halk hiç bir dö nem le kı - yas lan ma ya cak bir bi çim de şim di ya pa bil me şan sı na sa hip tir der - sek, bi raz da ha ger çe ği ya kın dan his set miş ola ca ğız. Bu cum hu ri yet kan lı dır, kur sa ğa tı ka nan taş tır Cum hu ri ye ti öğ ren mek zo run da yız, çün kü ya şa mı bü tü nüy le ku - şa tan, çev re le yen bir çe kir dek tir. Hiç kim se ken di bü cür ka fa sıy la, çok sığ bir si ya si an la yış la eko no mi, po li ti ka ve re jim iliş ki le ri ni an la ya ca ğı nı, sağ lık lı bir ay dın ola bi le ce ği ni san ma sın, he le bir dev rim ci ola bi le ce ği ni hiç mi hiç dü şün me sin. Bu nun ne an la ma gel di ği ni, 1970'li yıl lar dan be ri ge li şen dev rim ci genç lik ha re ke ti nin üze ri ne cum hu ri ye tin zin de kuv vet le ri nin, or du su nun na sıl yü rü dü - ğü nü ve en çok öz gür lük kav ra mın da di le ge ti ril mek is te nen umut - la rı nı na sıl yer le bir et ti ği ni gö rür sek, bu cum hu ri ye tin ya şa ma han - gi bi çim de ce vap teş kil et ti ği ni da ha iyi an la mış ola ca ğız. Bu cum hu ri ye ti öğ ren mek ge re ki yor; çün kü ya şa mak is ti yor su - nuz. Eğer ya şa mın bu bü yük tu tu cu kal ka nı nın (halk lar üze rin de ki

90 sa de ce bü yük bas kı ve sö mü rü kal ka nı an la mın da de ğil), halk la rı, bü tün ta ri hi ne, yü re ği ne, bey ni ne ka pa tan ger çek li ği an la şı lıp de lin - me den, ya şam tut ku la rı nız sa de ce he ves ola rak ka lır. Ni te kim Tür - ki ye, eğer hal kı açı sın dan so luk suz bir Tür ki ye ise, eğer in san la rı en so luk suz kal mış bir dö ne mi ya şı yo ruz di ye bas bas ba ğı rı yor - lar sa, bu, bu gün çok sah te kar ca kut la ma ya koş tur duk la rı bu cum hu - ri yet zır hı sa ye sin de dir. Bu nu baş ta Tür ki ye hal kı ol mak üze re, her - kes çok iyi an la mak du ru mun da dır. Ru hu, dü şün ce si yaz-boz tah ta - sı na çev ri len, dün ya nın her ta ra fı na koş tu ru lan, Avrupa'nın çöp lü - ğü nü en iyi ni met sa yan, o es ki dö ne min iş gal-is ti la sın da pa ra lı as - ker gi bi kul la nı lan, mu az zam iş siz lik ve se fa le ti ya şa yan ve bel ki de ulus la ra ra sı alan da ben ze ri ol ma yan de ği şik, öz gün bir fa şiz min en yo ğun uy gu la ma la rı na ma ruz ka lan bir halk ger çek li ği için de, eğer ya şa ma ka pı ara lan mak is te ni li yor sa, bu cum hu ri yet tar tış ma la rı bü - tün yön le riy le doğ ru ya pıl mak ve halk lar açı sın dan ke sin so nuç lar çı ka rıl mak zo run da dır. Ba zı tar tış ma lar yok de ğil; bi rin ci cum hu ri yet, ikin ci cum hu ri yet tar tış ma la rı var. Ama bun lar üst te ya pı lan tar tış ma lar dır. Sol da yo - ğun la fa zan lık la hal kın cum hu ri ye ti, sos ya list cum hu ri yet vb. de - yim le ri kul lan dı, ama bu gün ye rin de yel ler esi yor. Bu, kas ka tı ke - ma list cum hu ri yet, bel ki de bir Hit ler, bir Mus so li ni cum hu ri ye tin - den çok da ha halk düş ma nı bir re jim ola rak var lı ğı nı sür dü rü yor. Di ğer le rin den fark lı ya nı da, ken di ni giz le miş bir cum hu ri yet ol ma - sı dır. An ti-halk çı lı ğı nı, halk çı lık adı al tın da giz le miş tir. En an ti-de - mok ra tik, en ça pul cu ka pi ta liz miy le ken di ni ya şat mak is te yen ve bu an lam da en bü yük ge ri ci li ği ya şa yan bir cum hu ri yet tir. Do ğar ken kan lı, ken di ni bü yü tür ken kan lı ve şim di de en kan lı cum hu ri yet tir. Bun la rı an la mak ge re ki yor. Ak si hal de ya şam şan sı nı zı doğ ru ya - şam le hin de kul lan ma nız müm kün de ğil dir. Bu nun için si ya sal lı ğı ya şa ma lı sı nız. Tür ki ye ger çe ği ni bir de bu an lam da bü tün yön le riy - le gör me li si niz ki, ken di ni ze say gı yı ka za na bi le si niz, doğ ru dü şü ne - bi le si niz, doğ ru bir dav ra nı şın ve po li tik bir ya şa mın sa hi bi ola bi le - si niz. Bu nu yap maz sa nız her şey kur sa ğı nız da kal ma ya mah kum - dur. Bu, geç miş te de böy ley di. Ama ge le cek te sa de ce kur sa ğı nız da kal maz, bir taş laş ma ya dö nü şür ve si zi par ça lar. Bu ne den le çok cid di ol ma lı sı nız. İn sa na, öz gür in sa na de ğer ver mek çok ge rek li dir. Di ğer ta raf tan cum hu ri yet, in sa na ne za man dan be ri ve ne za ma na ka dar kar şı ola cak tır. Bu so ru la rı ken di ni ze sor ma dan bir ya şam if - las çı sı ol mak tan, ken di ni zi kan dır mak tan ve hat ta kar şı tı nı za oy na - mak tan kur tu la maz sı nız. Mut la ka te mel in sa ni özel lik le re dö nü şü ger çek leş tir me li si niz. Bu nun cum hu ri yet tar tış ma la rıy la ne il gi si var de ni le mez. Çün kü bu cum hu ri yet çi lik si zi te mel in sa ni özel lik ler den ko par mış - tır. Yal nız Kür dü de ğil, on dan da ha faz la Tür kü de ko par mış tır. Sağ - lık lı dü şü nen bir Türk ay dı nı var mı dır? Türk ay dı nı di ye bir kav - ram dan bah se de bi lir mi yiz? Eğer bah se de cek sek, Türk ay dı nı nın te - mel özel lik le ri ne ler ol ma lı dır? Cum hu ri yet ve Türk ay dı nı kav ra mı ara sın da ki ir ti bat ne dir, di ye sor ma lı yız. Cum hu ri ye te ay dın lan ma ça ğı de ni li yor. Bu nu sö zü mo na en ke ma list ay dın lar söy lü yor lar. Bu ki min için bir ay dın lan ma dır? Ki - min göz le ri ni aç mış tır? Bu gün se ni çok se vi yo ruz ve çok iyi ko ru - ya ca ğız di yen hol ding ler dir. Baş ta İl han Sel çuk gi bi bay lar ol mak üze re, cum hu ri ye tin bir ay dın lık re ji mi ol du ğu nu ıs rar la söy le yen le - re so ru yo rum: En bü yük ay dın lan ma yı hol ding ler ya şa mı yor lar mı? En çok feyz alan, en çok çı kar sağ la yan, en çok ken di sı nıf çı kar la rı te me lin de bi linç le nen, do la yı sıy la ay dın la nan bun lar de ğil mi? Tek - rar vur gu lu yo rum; bay İlhan'a ve bu nun gi bi yüz ler ce sö zü mo na ay - dı na so ru yo rum: Eğer siz bir kör de ğil se niz, ger çek ten ay dın özel - lik le ri ne bi le bi le iha net et mek is te mi yor sa nız ve ya ka ra ca hil, bir ga fil de ğil se niz, cum hu ri yet ay dın lan ma sı ne de mek tir? Ay dın lan - ma nın sı nıf lar la, çı kar lar la bağ lan tı sı var dır. Bur ju va ay dın lan ma sı, bu gün ik ti dar dır, cum hu ri ye tin ta ken di si dir; onun res mi, as ke ri ifa - de si dir; kont ra dır, özel mül ki yet çi lik tir ve ka mu ya ra rı na bir kaç iş - let me var sa, bu nun da özel leş ti ril me si dir. Türkiye'de baş ka tür cum - hu ri yet var mı? O bay la ra, ba yan la ra açık ça so ru yo rum: Ger çek le - şen ke ma list cum hu ri ye tin baş ka bir so nu cu, baş ka bir du ra ğı var mı dır? Ya la na met hi ye düz me ye, ol ma ya cak ola na da dua çağ rı sı yap ma ya hiç ge rek yok. Baş ka tür ke ma list cum hu ri yet var sa, is pat - la sın lar; ne re de dir, han gi dö nem de dir, hal ka ne ver miş tir? Bu ka dar sö mü rü yü, bas kı yı ken di hal kı na han gi cum hu ri yet uy gu la mış tır?

91 Hiç bir Av ru pa cum hu ri ye tin de, Ame ri ka cum hu ri ye tin de bu var mı dır? Yok! Yi ne bu an ti-ke ma list bir cum hu ri yet tir de nil sin. Ha yır! Bu cum hu ri ye tin ke ma list cum hu ri yet ol du ğu nu, ikin ci cum hu ri yet çi le re kar şı (ki o da tar tış ma ya de ğer ay rı bir kav ram - dır) bu gün kü cum hu ri ye ti bü tün yön le riy le bağ naz ca sa vu nan la rın ken di le ri be lir ti yor lar. Ni te kim bu, Uğur Mum cu la rın, Emin Çö la - şan la rın en çok söz cü lü ğü ne oy na dık la rı bir cum hu ri yet tir. İs ter bi rin ci si de nil sin, is ter han gi dö nem de ki özel lik le ri de nil sin, ger - çek bu dur. Di ğer yan dan eğer bir halk ve emek çi çı kar lar açı sın dan bir ay - dın lan ma dan bah se de cek sek; bu gün bun lar ay dın la tı lı yor mu, ka rar - tı lı yor mu di ye sor mak ge re kir. Bi linç le ri, çı kar la rı, ki şi lik le ri hiç bir dö nem le (Os man lı dö ne mi de da hil) kı yas lan ma ya cak ka dar en çok bu dö nem de ka rar tıl ma mış mı dır? Türk hal kı, ta ri hin de ki en ka ran - lık dö ne mi, var olan bü tün top lum sal do ku la rı par ça lan mış, felç edil miş bir du ru mu şim di ya şa mı yor mu? Hal kın çı ka rı nı te mel ala - cak tek bir par ti var mı dır? Za ten bu bay lar da bun la rı çok iyi bi lir ler. Bu gün sos yal de mok - rat di ye ta bir edi len, sö zü mo na emek ten ya na olan par ti le rin ken di - le ri, sos yal de mok ra si ye de en bü yük iha ne ti SHP yap tı di yor lar. Bu nu di yen cum hu ri ye tin ta ri hi par ti si CHP'dir, onun yö ne ti ci le ri - dir. En bü yük iha ne ti bu cum hu ri ye tin en es ki par ti si nin de va mı olan SHP yap mış sa, suç lu kim, ha in kim ve ona kar şı ne ya pıl ma lı - dır? Bu nu söy le yen ler, ce va bı nı da ver me li dir ler. Ak si hal de bir iki - yüz lü ola rak de ğer len di ril mek ten kur tu la maz lar. Var sa bir hal kın çı kar la rı nı kol la yan cum hu ri yet ger çe ği ve var sa bu na iha net eden ler, bir bir or ta ya çı ka rıl ma lı dır. En önem li si de uğ - ru na aman sız bir mü ca de le ve ril me li dir. M. Ke mal bi le ken di man - tı ğı için de, cum hu ri yet ila nın da aman sız dı. Ne ka dar eleş tir sek de, cum hu ri ye ti, ken di le ri ne kar şı ilan et ti ği güç le ri, ge rek ti ğin de ha ya - tı nı da or ta ya ko ya rak ve ya her tür lü mü ca de le yön te mi ni gö ze ala - rak üze ri ne gi dip tas fi ye edi yor du. O ken di cum hu ri ye ti ni böy le kur du. Bu cum hu ri ye tin fark lı bir ta nı mı var sa, bu na bağ lı ol du ğu nu söy le yen ler, en az M. Ke mal ka dar güç lü bir ki şi sel ve ya par ti sel çı - kı şı gös ter mek le so rum lu dur lar. Türk hal kı nın uf ku bu cum hu ri yet le ka rar tıl mış tır Şu nu çok iyi bi li yo ruz ki; bu cum hu ri yet hiç de öy le sa nıl dı ğı gi bi hal kın çı ka rı na, hal kın ay dın lan ma sı na yö ne lik bir cum hu ri yet de ğil - dir. Laf ta bir şey ler söy le ne bi lir. Ben id dia edi yo rum ki, halk la rın, baş ta da Türk hal kı nın, bel ki de Os man lı nın yı kı lış dö nem le rin den da ha faz la uf ku nun ka rar tıl ma sı söz ko nu su dur. Hiç bir Os man lı pa di - şa hı, yö ne ti ci si bu cum hu ri yet yö ne ti ci le ri ka dar hal kın üze rin de bir bas kı cı ve sö mü rü cü güç ol ma mış tır. Bu gün kü hol ding ler, en değ me Os man lı pa şa la rın dan da ha faz la iş ken ce ci ve sö mü rü cü dür ler. Bu hol ding ler hal kın ta ri hi ne, ge le ce ği ne ba raj koy muş, onu bu te mel de ör güt le miş güç ler dir. Ger çek le ri doğ ru or ta ya koy ma nın za ma nı dır. Em per ya list-ka pi ta lizm bu ko nu da, in san üze rin de sö mü rü ge liş - tir mek te us ta dır. Hiç bir ta ri hi re jim, bu gün kü em per ya list-ka pi ta list re jim ka dar in san ye te nek le ri ni ina nıl maz öl çü de sö mü rü ye ta bi tut - ma da ba şa rı lı ol ma mış tır. Bu dün ya ge le ne ğin de böy le dir. İn sa nın duy gu la rı nı, ru hu nu, man tı ğı nı, dü şün ce gü cü nü, gü dü le ri ni bi le sö - mür mek te hiç bir ta ri hi re jim bu gün kü em per ya list-ka pi ta lizm ka dar ne bi linç li lik, ne ira de li lik, ne gö zü ka ra lık, ne ah lak sız lık ve ne de çıl gın lık ya pa bi le cek dü zey de dir. Eğer bu doğ ruy sa (ki doğ ru lu ğu kuş ku gö tür mez) in san, ge liş me si nin da ha do ruk la rın da şim di çok ağır bir teh li key le kar şı kar şı ya dır. İn san lık, ge li şir ken do ğa nın yır tı cı güç le ri ne, ca na var la rı na kar şı çok da ha umut lu, çok da ha ge le cek va at eden bir ko num day dı. Şim - di ki in san lı ğa ba ka lım; ona teh li ke do ğa dan gel mi yor; teh li ke in sa - na da, do ğa ya da em per ya list-ka pi ta lizm den ge li yor. Bu gün dış tan, hay van lar ale min den ge len ca na var lar yok. Bu ca na var lar em per ya - list-ka pi ta list te kel le rin tam için den ge li yor ve bun lar es ki ca na var - lar la kı yas lan ma ya cak ka dar da yı kı cı dır lar. İn san lı ğın ta ri hin de, gün cel li ğin de ve ge le ce ğin de ne var sa si lip sü pür me, ade ta bir kan - ser has ta lı ğı bi çi min de tü ket me du ru mun da dır lar. Bu nu her kes tar tı şı yor. Em per ya liz min ide o log la rı bi le ar tık ta rih siz - lik za ma nın dan bah se di yor lar. İn san uf ku nun ke sil di ği bir sü reç de ni li

92 yor. Bu nun ke sin lik le em per ya list-ka pi ta list man tık la, onun sis te miy le, iş le yi şiy le iliş ki si var dır. En azın dan in sa na say gı yı, in sa nın top lum sal ger çek li ği ne bağ lı lı ğı, umu du yi tir me miş sek, bu nun zo run lu lu ğu nu du - yu yor sak, ken di ya şa dı ğı mız ger çek li ğe bak tı ğı mız da ne söy le ye ce ğiz? Tür ki ye Cum hu ri ye ti, ken di in san la rı na kar şı, bu gün kü em per ya - list-ka pi ta list yı kım ca na va rın dan, teh li ke sin den çok da ha azı lı bir kı yım uy gu la mak ta dır. En bü yük de ma gog Demirel'e ba kıp da kim - se ger çek le rin de rin li ği ni gör mek ten ken di ni alı koy ma ma lı dır. Hiç - bir cum hur baş ka nı bu gün kü TC'nin ba şı ka dar ger çek ler le alay et - me miş tir. Hiç bir cum hur baş ka nı bu gün kü ka dar hok ka baz lık yap - mı yor. Bü tün cum hur baş kan la rı ay da-yıl da bir nu tuk çe ker ler, De - mi rel ise gün de on de fa nu tuk çe ki yor. Ta rih te ve gü nü müz de hiç bir cum hur baş ka nı böy le de ğil dir. Bu ko nu da bir re kor dan bah set mek ge re kir. Ben den ha tır lat ma sı; Gu in nes re kor lar ki ta bı nı ida re eden kim se, ke sin lik le Sü ley man Demirel'in hak kı nı he men tes lim et me - li dir. De mi rel bu an lam da bü yük ih ti mal le cum hu ri yet de ma gog la rı - nın re kort me ni dir ve kır dı ğı bu re ko run ta rih te bir kez da ha kı rı la - ca ğı nı da hiç san mı yo rum. Ken di si ni Ço ban Sü lü di ye ta nı tır. Evet, es ki den bir kaç ko yu na ço ban lık et miş ola bi lir ve o ço ban lı ğa say gı du yu la bi lir. Fa kat bu - gün kü Tür ki ye hal kı nı, halk la rı mı zı sü rü ye ri ne ko yup, hem de fa - şizm adı na, kont ra lar adı na ço ban lı ğa so yun mak, her hal de ya pı la bi - le cek en bü yük kö tü lük tür. O şim di ço ban lı ğı bu kö tü lük an la mın da ic ra et mek te dir. Bu bü yük bir zu lüm dür ve hiç bir Os man lı pa di şa hı bu ka dar za lim de ğil di. Ne ka dar eleş ti ril se de, bir Ab dül ha mit kırk kat bun lar dan da ha de mok rat ve in san cıl dır. Bu cum hur baş ka nı ne - den böy le dir? Çün kü hiz met et ti ği re jim, onun eko no mi si, sos yal ya pı sı hiç bir dö nem le kı yas lan ma ya cak ka dar in san lık dı şı dır. Türkiye'yi ta ri hiy le, ye ral tı ve ye rüs tü zen gin lik le riy le, en önem - li si de in san la rıy la hiç bir re jim bu ka dar ucuz ca pa zar lı ğa, sa tı şa çı - kar ma mış tır. Çı ka ra bil mek için, çok bü yük bir fa şist re ji min ol ma sı; yi ne bu fa şiz min ken di hal kı nı bü yük bir de ma go jiy le ida re et me si ge re kir. İş te ya pı lan da bu dur. Bu son özel leş tir me hi ka ye si ne ba ka lım: Hep si ya ban cı ya peş keş çe ki li yor. Ör ne ğin Fran sa sağ cı hü kü me ti ne ba ka lım: Dün ya da dev rim - ci lik adı na ne var sa ona kar şı sa vaş aç mış tır. Ama bi rin ci sı ra da on la ra sa tı yor. Ja pon ka pi ta liz mi nin gö zü ka ra lı ğı na sa tı yor. Al man sağ cı hü - kü me ti ne sa tı yor. Hiç bir in sa ni kay gı la rı ol ma dan ve fa şiz me hiz met et - me le ri ne al dır ma dan sa ta bi li yor lar, uz la şı yor lar ve bir lik te yö ne ti yor lar. Türkiye'deki in san man za ra la rı na şim di çok da ha iyi bak mak ge - re kir. İs ter dim ki, Tür ki ye hal kı için de bir ay dın ol sun. Duy duk, Ya - şar Ke mal Ar tık ken di mi suç lu his se di yo rum di yor muş. Halk adı - na ay dın ol du ğu nu söy le yen bir ya zar dır. Say gı du yu yo ruz. Ger çek - ten bu son yar gı la ma la rı, iş ken ce le ri gör dük ten son ra ken di ni suç or ta ğı bi çi min de his set me si an lam lı dır ve bu bir ay dı nın iti ra fı dır. Ben is ter dim ki, Türkiye'de hiç ol maz sa iyi bir ay dın çık sın, bu halk ne re ye gö tü rü lü yor de sin. Os man lı dö ne min de ki bir Na mık Ke mal ka dar (ki onun ne ka dar Os man lı cı ol du ğu nu bi li yo ruz) bir ay dın ol sun. Kor ka rım bu ka da rı nı da gö re me ye ce ğiz. En dev rim ci so lum, dev rim ci yo lum di yen tay fa nın ele ba şı la rı - na ba ka lım: Bu hol ding ler dü ze ni nin kü çük bir me mu ru ol ma yı en bü yük er dem sa yı yor lar. Ya nı baş la rın da on ca iş ken ce ye, ida ma rağ - men ver dik le ri söz le ri unu tan, tü kür dü ğü nü ya la yan bu ki şi lik ler bir ki şi sel çı kar el de et mek için kırk tak la atı yor lar. En dev rim ci sol cu - su, yol cu su, bil mem ne ci si böy le olur sa, bur ju va li be ral ay dı nın dan ne bek le ye bi li riz ki? Türk ege men li ği nin halk kar şıt lı ğı baş lan gıç tarihinden gel mek te dir Türk hal kı nı bu cum hu ri yet kar şı sın da da ha iyi an la mak ta, bir an lam da ta ri he bak mak ta ya rar var dır. İs ter ta rih te, is ter gü nü müz de halk ger çek li ği nin ha kim sı nı fa (en bas kı cı, sö mü rü cü sı nıf tır) bağ - lan dı ğı, onun çı ka rı na koş tu rul du ğu baş ka bir halk gör mek de müm kün de ğil di ye bir tes pit yap mak zo run da ka lı yo rum. Da ha bar bar lı ğın yu ka rı aşa ma sın da Ortadoğu'ya yö ne lik iş gal, is - ti la se fer le rin de, Türk boy bey le ri nin ve aşi ret bey le ri nin en az iş gal et tik le ri alan da ya şa yan hal ka ol du ğu ka dar, ken di aşi ret üye le ri ne, men sup la rı na da aman sız bir şe kil de yük len dik le ri ni bi li yo ruz. Yi ne bi lin di ği ka da rıy la bu bey ler Anadolu'ya gel dik le rin de, o es ki uy gar

93 lık alan la rın da bi rer bey lik oluş tur duk la rın da, ken di hal kı na, Türk - men hal kı na Toros'un zir ve sin de (an cak kı lıç tan kur tu lur lar sa) bir ya şam fır sa tı ve ri yor lar. Ta bii ki eğer bu na fır sat de ni lir se. Türk men - ler (Yö rük ler) as lın da bir halk tır ve hep si dağ ba şın da dır ve ya boz kır çö lün de dir. Böy le ol ma sı ege men sı nı fın ka rak te rin den do la yı dır. Şu an da bi le dağ lar da ki Türk me ne, Ale vi ye, Yö rü ğe, Tah ta cı ya ba kın; bel ki de bir Kürt ten da ha be ter, ağır ya şam ko şul la rı için de dir ler. Bu, ege men sı nıf ne de niy le böy le dir. Türk le rin bey li ği, sul tan lı ğı, pa di - şah lı ğı ka dar, bu gün kü cum hu ri yet çi lik de hal kın kar şı tı dır şek lin de - ki de ğer len dir me yi ka nıt la mak için bu ör ne ği ve ri yo ruz. Bi zans la Os man lı sul tan la rı ko lay an laş mış lar dır. Da ha Anadolu'ya gir dik le rin de bir çok Bi zans ye rel fe o da liy le ol du ğu ka - dar, en son İstanbul'u iş gal et tik le rin de de bü yük bir uz laş ma yı sağ - la mış lar dır. Bu nu iyi gör mek ge re ki yor. Ama İstanbul'da uz laş ma yı ya pan Fa tih, bir Konya'da bi raz halk la, Türk men ler le bağ lan tı la rı olan Ka ra man bey li ği ni de acı ma sız ca ez miş tir. Bun lar bu gün cum hu ri ye tin ka rak te ri ni an la mak için önem li dir. Os man lı pa di şah la rı, ken di le ri ne gö re bey ler bi raz da ha hal ka ya kın ol duk la rı için on la rın hep si ni aman sız ca ez di ler. Bir Ya vuz Sul tan Se lim, en bü yük kat li a mı Türk men Ale vi li ği ne kar şı yü rüt tü. Ta rih; Kırk bi ni ni yal nız ca Ku yu cu Mu rat Pa şa ku yu la ra dol dur du di ye ya zar. Pir Sultan'ın de yiş le ri hâlâ can lı dır. Bu nu şu nun için söy lü yo - ruz: Halk kar şıt lı ğı yal nız gü nü mü ze öz gü de ğil, uzun bir ta ri hi geç - mi şe da ya nıp gel mek te dir. Halk la rın, top lum la rın ke sin ta rih le bağ - lan tı la rı var dır. Ta ri hi yad sı yan, ta rih le ba ğı nı or ta ya koy ma yan hiç - bir gö rüş ger çek li ği faz la açık la ma gü cün de de ğil dir. Türk ege men sı nıf ta ri hi nin bu ni te lik te bir te mel özel li ğe sa hip ol du ğu nu, hiç kim se sah te ve şo ven bir ulus çu luk la ört bas et me me li dir. Türk ege - men sı nı fı nın halk kar şıt lı ğı bu den li kes kin dir. Türk ege men sı nı fı nın ta rih bo yun ca böy le bir uy gu la ma ya gi riş - me si nin ne de ni onun za yıf lı ğın dan kay nak la nır. İki yön lü bas kı al - tın da dır. Sı nıf laş mak is ti yor; da ha ön ce iş gal et ti ği alan lar da ha kim sı nıf lar var dır ve on la ra kar şı sı nıf sal bir ha ki mi yet pe şin de dir; bu an lam da iş gal ci dir. Ay nı za man da ha kim sı nıf ol mak için ken di aşi - ret üye le rin den kur tul mak zo run da dır. Aşi ret çi li ğin de, aşi ret or ga - ni zas yo nu nun da aşıl ma sı ge re kir. Oğuz boy la rı nın ve bu nun için - de ki aşi ret bağ la rı nın ye ri ne, Türk bey le ri nin oluş ma sı ge re ki yor. Bu da ken di aşi ret üye le ri nin dış ta lan ma sı, do la yı sıy la düş man lık yü rüt me si de mek tir. İki yüz yıl bo yun ca böy le bir ku şat ma al tın da - dır. Ha la da de vam et mek te dir. Do la yı sıy la böy le bir ege men sı nıf çok ge ri ci olur ve hâlâ bu ni - te li ği sür mek te dir. Ken di hal kı na kar şı düş man ol mak zo run da dır. İş te fa şist, bas kı cı, acı ma sız ola ca ğı da bu ger çek le ya kın dan bağ - lan tı lı dır. Ni te kim bu ege men sı nı fın yüz yıl lar bo yun ca hep böy le bir halk düş man lı ğı ve kom şu ha kim güç ler le, iş gal et mek is te di ği alan la rın ha kim güç le riy le aman sız sa va şı mı de vam eder. Os man lı yüz yıl la rı, bir yan dan hal ka kar şı sa va şım la, di ğer yan dan da iş gal, is ti la et tik le ri alan la rın ege men sı nıf la rı ve halk la rıy la düş - man lık la do lu dur. Öy le bir Os man lı re ji mi ki, sa vaş ma dık bir tek on yı lı yok tur. Ade ta bir sa vaş ma ki na sı dır. Sa vaş hem iç te, hem dış ta çok acı ma sız dır. Hat ta iç te ki da ha acı ma sız ya şan mak ta dır. Türk hal kı ta - rih te bi raz da böy le şe kil le nen bir halk tır. Eğer il le bir halk ta ri hi ya zıl - mak is te ni yor sa, bu nu gör mek ge re kir. Ak si hal de ger çek ler le alay edil miş olur ve ya ha kim sı nı fın ta ri hi, halk ta ri hi bi çi min de an lam bul - muş olur ki, bir hal ka ve bi li me ya pı la bi le cek en bü yük kö tü lük de bu - dur. Ni te kim bu, gü nü müz de ya pıl mak ta dır. Bu ve si ley le bu nu aç mak ge re kir. Cum hu ri ye ti ye ni den ta nım la ma ya ça lı şır ken, hal ka kar şı da hiç ol maz sa bu yön lü gö rev le ri mi zin bi lin ci ne var ma lı yız. Türk ege men sı nı fı üre ti ci ve ya ra tı cı de ğil, ta lan cı ve tak lit çi dir Şu nu faz la aç ma ge re ği duy mu yo rum: An la ma dık la rı bir İs lam - lık la, ta Av ru pa or ta la rı na, Kafkasya'ya, Or ta As ya la ra ka dar na sıl at koş tur du lar? Şu gün gi bi or ta da dır ki, ne bü yü ğü ne kü çü ğü, İs la - mi yet ne dir di ye hiç bir şey an la ma mış tır. Mu az zam bir tak lit çi lik ge liş ti ril di. Şim di em per ya lizm; Ame ri ka, Av ru pa tak li di gi bi, o za - man da yak la şık beş-on yüz yıl İs la mi yet tak lit çi li ğiy le hem iş ga linis ti la nın ide o lo ji si oluş tu rul du, hem de hal kın kö rel til me si sağ lan dı. İs la mi yet hal ka doğ ru bir ya şam bi çi mi ola rak su nul ma dı. Bi lin me

94 yen ne ka dar dua var sa, zor la ez ber le til di; yi ne ha re ket bi çim le ri ve İs lam hu ku ku an la şıl ma dan uy gu la tıl dı. Ta bii bu ra da İslamiyet'in ta ma men bu ol du ğu nu söy le mek is te mi yo - rum. İs la mi yet bir dev rim dir. Arap ya rı ma da sın da or ta ya çık mış en önem li bü yük dev rim ler den bi ri si dir. Ke sin lik le ta ri he kat kı sı var dır, dö ne mi ne gö re çok ile ri dir. Özel lik le için de ki ra di ka lizm nok ta sı bu gün de et ki si ni sür dür mek te dir. Türk ege men le ri nin bel ki de bin yıl dır sa - vaş tık la rı bir Ale vi lik de var dır. Her ne ka dar bu gün sah te bir uz laş ma - ya gi dil mek is te ni yor sa da, der ler ya en şo ven, en fa şist di ye, iş te Türk ege men sı nı fı da İs la mın en sağ cı, en fa şist re ji mi dir; en ha kim Sün ni si dir, ca hi li dir. Ay rı ca bu en iş ken ce ci, en bas kı cı gü cü dür de. Ta - ri he bak tı ğı mız da şu ra hat lık la söy le ne bi lir: Türk ege men sı nı fı, na sıl ki em per ya liz min gü nü müz de jan dar ma lı ğı nı ya pan en ge ri ci, en şo ven ve en in san lık dı şı gü cüy se, İs la mi ye tin de (o dö nem de bir ya yıl ma için de - dir) en em per ya list, en sö mü rü cü, en bas kı cı gü cü, iş te bu Türk ege men sı nıf la rı nın şah sın da tem sil edil mek te dir. Bu nun da ne den le ri söy len di - ği gi bi dir; ya ni hal kı nı tas fi ye et mek, aşi ret bağ la rın dan par ça la ya rak da ğa sür mek, ka la nı nı ku yu la ra dol dur mak ve ga vur dur adı al tın da ne ka dar bir baş ka uy gar lı ğın ege men sı nı fı var sa ona sal dır mak tır. Ta - ri hi böy le oluş muş bir Türk ege men sı nı fıy la kar şı kar şı ya yız. 19. yüz yıl so na er di ğin de fe o dal ya nı ağır ba san bu sı nıf ka buk de ğiş tir me ye, bur ju va laş ma ya özen gös te rir. Ba kar ki ar tık İs lam fe - o da liz mi nin öm rü do lu yor ve onun ye ri ne dün ya ya yük se len ka pi ta - lizm ege men olu yor. Ge cik me li de ol sa bu nu an lı yor. Ar dın dan ya - vaş ya vaş Batı'ya öy kü nü yor. Bu se fer de onun tak lit çi li ği ne oy na - ya rak ya şam sü re si ni uzat mak is ti yor. Bil di ği miz o 1. ve 2. Meş ru ti - yet ha re ket le ri; Genç Os man lı lar, Jön Türk ler ve en so nun da ke ma - list cum hu ri yet ha re ke ti, hep bu Türk fe o dal sı nı fı nın üst ten ve dev - let eliy le, kar şı-dev rim ci te mel de (ki bu bi raz Al man tar zı dır, ta ma - men kar şı-dev rim tar zın da dır), bur ju va laş ma sı dır. Fe o dal sı nıf tan bur ju va sı nı fa dö nü şü mün en be lir gin ör ne ği Türk ör ne ği dir. Türk ege men sı nıf ger çe ği bu te mel de olu şu yor ve hâlâ de vam edi yor. Dik kat edi lir se, Avrupa'da yük se len bur ju va zi, fark lı bir sı nıf olan fe o dal le re kar şı sa va şa rak, hem de yüz yıl lar ca ken di kül tü rü nü, ay dın - lan ma ha re ke ti ni, par ti le ri ni ve hat ta ken di or du la rı nı oluş tu ra rak, uzun bir cum hu ri yet çi lik kav ga sı nı ve re rek ger çek leş me yo lu na gir di. Eko - no mik, sos yal, si ya sal bir güç ol mak için yüz yıl lar ge rek li dir. Ve bur ju - va zi hep si ni kan la yü rüt tü, bi raz dev rim le yap tı. Bü yük Fran sız bur ju - va dev ri mi bu an lam da dır. İri li-ufak lı he men her Av ru pa ulu sun da böy le bur ju va dev rim ler ya şan dı. Türk ege men sı nı fı böy le bir bur ju va dev rim ler ça ğıy la kar şı laş tı ğın da na sıl ya pa cak tır? Na sıl İs la mi yet en ge ri ci bi çi miy le, an la ma dı ğı hal de an lar gi bi gö zü küp tak lit et tiy se, bu se fer de ay nı tarz da bur ju va dü ze ni ni, bur ju va ya şa mı nı tak lit et miş tir. Bur ju va zi nin en son bir bi çi mi olan, sa vaş la ku ru lan, uğ ru na yüz yıl lar har ca nan cum hu ri ye ti de böy le tak lit et miş tir. M. Ke mal en ca hil, en gö zü ka ra bir cum hu ri yet tak lit çi si dir. Bu nu çok çar pı cı be lirt mek te ya - rar var. Na sıl ki, Os man lı pa di şah la rı ha li fe li ğe so yun muş lar sa M. Ke - mal de Av ru pa kül tü rü ne öy kü nür. Ör ne ğin İs la mi ye tin ha li fe li ği ne so - yu nan bir Ya vuz, san mı yo rum Arap ça yı bil sin, Kuran'ın tek bir aye ti - nin doğ ru-dü rüst an la mı nı bi lin ce çı kar sın. Ama, git ti ken di ni ha li fe ilan et ti. Ya ni pey gam ber den son ra ge len, Allah'ın göl ge si. Bü yük bir ca hil ol du ğu hal de, bu nu ilan ede bi li yor; çün kü sö mü rü, ege men lik var. İş te M. Kemal'in ve da ha ön ce ki le rin de meş ru ti yet çi li ği, cum hu ri - yet çi li ği ta ma men bir ka ra ce ha let ör ne ği dir. Çok ça söy len di ği gi bi M. Kemal'in Av ru pa kül tü rü yok tur. Bir Av ru pa fel se fe akı mı nı ne bur ju va li be ral an lam da, ne de sos ya list an lam da cid di bir şe kil de araş tır ma sı yok tur. Araş tır ma sı ol sa bi le, si ya si bir eği li mi yok tur. Ta rih, yi ne şu nu gös te ri yor: İt ti hat ve Te rak ki bir si ya si ha re ket ola rak (o da çok çar pık tır), Av ru pa bur ju va zi si nin te mel kav ram la rı - na ka ra ca hil ce bir yak la şım için de dir. Ama bu na rağ men, iç le rin de ba zı çap lı olan isim ler var dır. Bir Zi ya Gö kalp, ide o log ola bi lir. Böy le ba zı ide o log lar, si ya si ve as ke ri tem sil ci ler var dır. M. Ke mal bun la rın için de en si lik, en ca hil ola nı dır. Bü tün ye te ne ği, ba zı köy - lü kur naz lık la rı ve ya kent kü çük-bur ju va, ma hal le kur naz lık la rı dır. M. Ke mal çö züm le me si Türk in sa nı nın tip çö züm le me si için şart tır M. Ke mal ki şi li ği ni za man za man ta nım la ma ya ça lış ma mız bo - şu na de ğil ve mut la ka ta nım la mak da ge re ki yor. Baş ka tür lü Türk

95 in sa nı nın tip çö züm le me si ya pı la maz. Ge çer ken, bir pos ta me mu ru - nun oğ lu ol du ğu nu be lir te lim. Bu gün sağ cı la rın da çok ça söy le di ği gi bi, ba ba sı bi le bel li ol ma yan bir ana dan doğ ma dır. Sa nı rım bu - nun la şu kas te dil mek is te ni li yor: Selanik'te si ya si akım lar, ma son - luk ve fark lı kül tür ler var dır. Bu an lam da M. Kemal'in faz la bir kim li ği bi le yok. Bu doğ ru dur da. Balkanlar'dan ge len bir çok la rı nın faz la bir halk kim li ği yok tur. Ana do lu Türkmeni'nin kim li ği var dır, fa kat Bal kan göç me nin de kim lik yok tur. Sü ley man De mi rel, Ke nan Ev ren Yu gos lav göç me ni dir, M. Ke mal Se la nik göç me ni dir. Bun la - rın hep si de dön me dir. Ne ma lum, kül tü rel kim lik le riy le fark lı bir ulu sal kay nak tan ol ma dık la rı; bü yük ih ti mal le öy le dir ler. Ulu sal, din sel, sos yal kay nak la rı fark lı ola bi lir. Fark lı ol duk la rı için Ana do - lu hal kı na kar şı da bu ka dar şo ven, za lim, fa şist ola bi li yor lar. Be nim bu ko nu da bi raz da ha açı ğa çı kar mak is te di ğim bir hu sus da şu dur: Bun lar, as lın da Ana do lu Türk hal kı üze ri ne de bir ne vi ye ni den iş gal ci, tıp kı Balkanlar'da ol du ğu gi bi, ye ni den bir bas tır ma ha re ke ti ha lin de dir ler. M. Kemal'in Anadolu'ya ge lip sö zü mo na bas tır dı ğı ha re ket ler, ör ne ğin bir Ana do lu ha re ke ti olan Çer kez Et - hem ha re ke ti ve hat ta ge ri ci is yan lar di ye ta bir et tik le ri bir çok ayak - lan ma as lın da halk ha re ke ti dir. Ta ri hi ye ni den yaz mak ta ke sin ya rar var dır ve bu ge rek li dir; ger çe ği de bu dur. Bir çok pa şa var dır, ama de di ğim gi bi hep si Balkanlar'dan dev şir - me dir; Ar na vut dev şir me si, Bul gar dev şir me si dir. Hep si de ye di ya - şın dan iti ba ren Ye ni çe ri Ocağı'nda Türk leş ti ri lir ler. Yok sa bun la rın öy le ger çek bir Türk lük le iliş ki si yok tur. Bun la rın sa yı sı ve gü cü de faz la dır. Os man lı İm pa ra tor lu ğu yı kı lır ken hep si iş siz, güç süz ka lır. Üs te lik Balkanlar'dan da sü rü lür ler, çün kü ora nın halk la rı uya nır. Böy le ce hep si İstanbul'a, İstanbul'dan son ra da Ankara'ya üşü şür ler. İş te bu halk ha re ket le ri nin (bir çok Kürt ve Ana do lu halk ha re ke ti var) hep si ne ge ri ci lik dam ga sı nı ba sar lar. As lın da ken di le ri için bir cum hu ri yet oluş tur mak is ter ler. İş te bu Anadolu'da, özel lik le Ankara'da ilan edi len cum hu ri ye ti iyi ta nım la mak ge re ki yor. Dü şü ne cek olur sak, bun lar gel dik le rin de as lın da hal kın ha re ke ti var dır, hem de em per ya list dev let le re kar şı bir ha re ket tir. Bir Maraş'ta, Antep'te, Urfa'da za ten baş kal dı rı söz ko nu su dur. Yi ne Erzurum'da, Karadeniz'de, Toroslar'da, hat ta Ba tı Anadolu'da da ha re ket ler var dır. Bun lar ge ri ci ha re ket ler, ayak lan - ma lar di ye ta bir edi li yor ama, ger çek te ise bi raz da ha ge liş se ler di fark lı so nuç lar or ta ya çı ka bi lir di. Bir de bi linç li ko mü nist ha re ket var dır. Ekim Devrimi'nin et ki le ri çok ça pı cı bir bi çim de yan sı mak - ta dır. Bir Ye şil Or du ol duk ça ge liş me kay de di yor du ve hat ta ta - bur la ra ka dar va ran (ge nel Ana do lu ha re ket li li ği için de) ör güt le me - le re gi de bi li yor du. M. Ke mal bun la rın hep si ni bas tır ma nın adı dır. Yi ne em per ya lizm, Yu nan iş ga li ni teş vik eder. Hal bu ki o da bir em per ya list oyun dur. Hiç de Yu nan hal kı na ha yır lı, ya rar lı ol ma dı ğı hal de, sırf Anadolu'daki ha ki mi ye ti ni sağ la ma al mak için Yu nan kral - la rı nı Anadolu'ya sü rü yor. Da ha son ra da Yu nan hal kı na iha net eder ve onun mah vı na yol açar. Tıp kı Er me ni le ri Os man lı İmparatorluğu'nu sı kış tır ma ko nu sun da kul lan mak is te me si gi bi, çı - ka rı nı el de et tik ten son ra yü zü ko yun bı ra kır ve kat le dil me le ri ne ne - den olur. Ni te kim bu ra nın bin yıl lık sa hip le ri olan Er me ni ler, Rum lar tü müy le kat le di lir ve ken di si ne bağ lı M. Ke mal gi bi kra lın iş bir lik çi - si, Yunanistan'da ka lır. Olan halk la ra olur. Ta ri hi bu te mel de gör mek - te bü yük ya rar var dır ve özel lik le halk lar açı sın dan doğ ru su da bu dur. Bi raz da ha ge ri ye uza nır sak, Türk ege men sı nı fı fe o da liz min ge - ri le me siy le bir lik te İs lam tak lit çi li ği ni bı ra kıp, Ba tı tak lit çi li ği ne so - yu nur ken, as lın da bir fi gü ran ol mak tan öte ye rol oy na ma ya ca ğı nın bi lin cin de dir. Tan zi mat, 1. ve 2. Meş ru ti yet, as lın da ta ma men bu sı - nı fın ken di si ni hem bi raz bur ju va laş ma ya dö nüş tür mek, hem de da - ğıl mak tan kur tar mak için dü zen le di ği ha re ket ler dir. Türk bur ju va zi si nin do ğu şu ge ri cidir ve ye ni lik çi li ğe kar şı dır Dik kat edi lir se, Avrupa'da ter si var. Avrupa'da bur ju va zi ye ni çı - kı yor; ide o lo ji, po li ti ka ve eko no mi üre ti yor. Ta ri hin ye ni, ege men, uy gar sı nı fı dır. Bu na kar şı lık Türk ege men sı nı fı na sıl dır? Fe o dal - dir, Av ru pa bur ju va zi si ne kar şı dır. Yi ne Os man lı sul tan lı ğı da böy le bir cum hu ri yet çi lik akı mı na kar şı dır. O za man ayak ta kal mak için ne ge re ki yor? Hem dö nüş mek, hem da ğıl ma yı ön le mek ge re ki yor

96 Os man lı İm pa ra tor lu ğu bün ye sin de ki ye ni lik ha re ket le ri bu içe ri ği ta şı mak ta dır. İde o log la rı na ba ka lım; hep si pa şa dır. Mus ta fa Re şit Paşa'dan tu ta lım Na mık Kemal'e ka dar hep si pa şa ço cu ğu ve dev le - tin bi rer bü rok rat la rı dır. Za ten is te dik le ri şu dur: Bi raz dö nü şüm sağ la ya lım di yor lar. Bu nun ver di ği ra hat sız lık la rı ede bi yat la, ba zı Jön Türk ha re ket le riy le bir ön cü lü ğe ka vuş tu ra rak, ka za sız be la sız bir şe kil de im pa ra tor luk da ğıl ma dan hal let mek is ti yor lar. Bu nun her han gi bir dev rim ci dö nü şüm de ğe ri ol ma dı ğı açık tır. Hat ta dö nü - şür ken bi le, hal kı da ha faz la bas kı ve sö mü rü al tı na al ma du ru mu söz ko nu su dur. Dı şa rı ya da ha çok bağ lan ma, ta viz ver me yö ne li mi ge li şir. Ta bii ki bu da ül ke nin ve hal kın za ra rı na dır. Av ru pa ka pi ta liz mi bu yıl lar da Doğu'ya doğ ru ya yıl dı ğın da em - per ya list tir, sö mür ge ci dir. Os man lı yı da ya rı-sö mür ge ol ma ya tam dö nüş tü rür. Bu halk sö mür ge ci li ği bi çi min de adım adım iler ler. Za - yıf la yan Türk ege men sı nı fı her tür lü ta vi zi ve rir ve cü ce le şir; cü ce - li ği ora nın da da ken di in sa nı üze ri ne yük le nir. Ver giy le, zo run lu as - ker lik ya sa sıy la (tıp kı bu gün ol du ğu gi bi) hal ka yük le nir. Bir ta raf - tan dı şa bağ lan dık ça bağ la nır, di ğer ta raf tan iç te bas tır dık ça bas tı rır ve ucu be bir ege men sı nıf or ta ya çı ka rır. İt ti hat ve Te rak ki bu nun ön cü par ti si dir. Ke ma list dev ri me, cum hu ri ye ti ku ran bur ju va ke si mi ol du ğu için, bur ju va dev ri mi de de ni lir. Şim di na sıl bir dev rim ol du ğu na ba ka lım ve kur duk la rı cum hu ri ye tin na sıl bir dev rim ci cum hu ri - yet ol du ğu nu gö re lim. Bu ara da ge çer ken şu nu da be lir te lim ki; cum hu ri yet ta nım ola - rak hal kın ida re si de mek tir. Yunanistan'da, ya ni ilk çağ Roması'nda, Yu nan ya rı ma da sın da, yi ne fe o dal dö nem de ve hat ta or ta çağ da cum hu ri yet ler söz ko nu su dur ve an lam ta şı mak ta dır lar. Ama bun la - rın en yay gın dö ne mi, bur ju va cum hu ri yet ler dö ne mi dir. Pro le tar ya - nın da böy le halk cum hu ri yet le ri ni, sos ya list cum hu ri yet le ri kur ma - ya ça ba har ca dı ğı nı bi li yo ruz. En önem li de ne yi mi de hâlâ bir sü rü ör ne ği nin bu lun du ğu Sov yet Cum hu ri yet ler Bir li ği de ne yi mi dir. Ge niş halk kal kış ma la rı nın so nu cu ku ru lan cum hu ri yet ler dir. Bir pa di şa ha, bir mo nar şi ye bağ lı ol ma yan, ya bir ge niş halk ke si mi nin se çi miy le ya da ege men sı nıf la rın, yi ne kon sül ler de di ği miz (ki Roma'da, Atina'da, or ta çağ da böy le dir) ge niş bir aris tok rat ke si min se çi miy le olu şan bir yö ne tim dir. Ol duk ça da ta rih te iz bı ra kan ve hâlâ da ege men olan yö ne tim bi çi mi dir. Türkiye'de uzun sü ren, bin yıl lık bir geç mi şi olan mo nar şi var. Türk ege men sı nı fı da ha do ğar doğ maz mut la ki yet çi dir (Sel çuk lu - lar dan baş lar, 20. yüz yı lın baş la rı na ka dar de vam eder); hem de en ge ri ci bir mo nar şi ye sa hip tir. Ön ce bu nu tes pit et mek ge re ki yor. Çün kü doğ du ğu çağ da ge rek İran'daki, ge rek se Or ta do ğu ve Anadolu'daki ya yıl ma dö ne mi, İs la mi ye tin en ge ri ci tar zı nı ya ka la - dı ğı dö nem dir. Yi ne Avrupa'da ka pi ta liz min yük sel di ği dö ne me denk ge len bir Os man lı dö ne mi var dır. Ni te kim bu da baş lı ba şı na ta ri hi açı dan ge ri ci bir dö ne mi ifa de eder. Do la yı sıy la pa di şah la rı da ça ğı çok tan geç miş dö nem pa di şah la rı ola cak la rı açık tır. Za ten öy - le dir ler de. Türk cum hu ri yet çi li ği açı sın dan da ay nı de ğer len dir me - yi ya pa bi li riz. Türk cum hu ri ye ti için em per ya liz min sö mür ge ci li ği ne kar şı ulu sal kur tu luş te me lin de ku rul du di ye söy le nir. As lın da, M. Kemal'in ön cü lük et ti ği ha re ket, ola sı bir Ana do lu cum hu ri ye ti ne kar şı yö nel miş bir ha re ket tir. Anadolu'ya çı kar ken, ta ma men Vahdettin'den yet ki al mış tır. Or du mü fet tiş li ği gi bi en yet ki li bir gö - re vi dev ral mış tır. Eğer böy le bir yet ki ol maz sa M. Kemal'i öl dür - sen, Pe ra Palas'tan dı şa rı çık maz. Pa di şah yet ki si çok önem li dir. Bu gün Vahdettin'i ül ke den at tık de ni li yor. Ger çek te ise Ya vuz hır - sız mi sa li atıl mış tır. Yi ne M. Ke mal var lı ğı nı Vahdettin'e borç lu dur. Os man lı pa şa sı dır ve za ten son ana ka dar, ben Vahdettin'e kar şı - yım de mez. Ma dem cum hu ri yet çi dir, kırk ya şı na gel miş bir ge ne - ral, ne den tek bir cum hu ri yet çi lik ke li me si ni ağ zın dan çı kar maz. Hat ta İt ti hat ve Te rak ki için de bi le adı hiç geç mez bir ki şi li ği var - dır; si ya si bir eği li mi bi le yok tur. Tü müy le iyi bir as ker ola rak ge - çin me ye ça lış mış tır. Sul tan Vah det tin bu yet ki yi ve rir ken, onu, si - ya se te hiç bu laş ma mış, sul ta nın ira de si ne ta ma men bağ lı ge ne ral di ye de ğer len di rir. Doğ ru su da bu dur. Şu nu söy le mek is ti yo ruz: Bir pa di şah yet ki si ni, bir Os man lı dev - let yet ki si ni (ki bu da an ti-cum hu ri yet çi dir, ba ğım lı lık tır, halk kar - şıt lı ğı dır) ala rak Anadolu'ya ge çi yor. Ve ri len gö rev de şu dur: İs

97 yan lar var, gi dip bas tı ra cak sın. Ana do lu is yan la rı çok ge li şi yor. İn - gi liz ler bu nu pa di şa ha bil di ri yor, pa di şah da bu nu söy lü yor ve o da ka bul edi yor. Ya ni onun bağ lı ol du ğu prog ram ve ör güt len me, pa di - şah prog ra mı ve ör güt len me si dir. M. Ke mal Anadolu'ya böy le geç ti. 19 Mayıs'ta Samsun'a ayak bas tı. Ba sar ken de, hiç bir kur tu luş ama cı ve dü şün ce si yok tu. Ta rih söy le sin, eğer 19 Mayıs'tan bir gün ön ce, her han gi bir Ana do lu kur - tu luş pla nı var sa, her han gi bir ar ka da şı na bi le gi dip, şu halk ey le - mi ni ya pa ca ğız, şöy le bir halk cum hu ri ye ti ni ku ra ca ğız de miş se ya lan cı sı biz ola lım. Ama ha yır, söy le me miş tir. Ni te kim o mü fet tiş - lik gö re vi ni dört dört lük ye ri ne ge tir mek için Samsun'a çık mış tı. Fa kat çı kar ken şu nu gö rür: Pa di şah, İstanbul'da kıs tı rıl mış tır, re hi - ne dir. Ge len ha ber ler var (za ten mü fet tiş tir, her yer den ra por alı - yor), Ana do lu halk ayak lan ma la rı ge li şi yor; An tep, Ma raş, Ur fa, Koç gi ri, Ka ra de niz ayak lan ma ha lin de dir. Yi ne Ba tı Anadolu'da ayak lan ma lar var dır. Ya ni pa di şa hın o dö nem de ki oto ri te si nin pek tut ma ya ca ğı çok açık ve bü yük bir si ya si boş luk var. Bir ge ne ral ola rak bu nu gör me si zor de ğil dir. Sul tan ira de si nin ar tık Anadolu'da faz la et ki li ola bi le ce ği dü şü nü le mez, ama ka lın tı la rı var. Bir çok pa - şa, va li var ve güç de bun la rın elin de dir. İs yan lar ise he nüz ör güt lü de ğil, ör güt sağ lam bir ide o lo jik, ör güt sel ifa de ye ka vuş muş ol mak - tan uzak tır. Ko mü nis ti de, Ye şil ci si de, azın lı ğı da, var sa Er me ni si ve Rum'u da her han gi sağ lık lı bir ör güt len me den uzak tır. Halk lar ara sı bir en ter nas yo na lizm faz la yok tur. Za ten Sov yet ör ne ği o dö - nem de ge li şim ha lin de ve Anadolu'ya da yan sı yor. Bu ara da Mus ta - fa Suphi'ler ha zır lık ya pı yor lar, fa kat he nüz Anadolu'ya ulaş mak tan uzak lar. M. Ke mal, bü tün bun la rı ilik le ri ne ka dar his se de rek gö rü yor. M. Kemal'in bir pa şa lar gru bu var. Da ha son ra he men Amasya'ya gi - der ler. Dört bü yük pa şa, ora da du rum de ğer len dir me si ya par. Her şey den ön ce ken di baş la rı na bir fe la ket ge li yor. Pa şa lık la rı za ten git ti gi de cek, ik ti dar la rı git ti gi de cek. Bu dö ne me ka dar tu tar lı bir mil li yet çi lik le ri de söz ko nu su de ğil dir. Kur tar mak is te dik le ri salt ik ti dar ve onun ifa de et ti ği çı kar lar dır. Bir ta mim çı ka rır lar. Amas ya Ta mi mi, bur ju va an lam da bi le bir si ya si içe ri ğe, ulu sal içe ri ğe sa hip de ğil dir. De rin ik ti dar en di şe le - riy le do lu bir pers pek tif tir. Şu du ru mu da ha iyi kav ra mak ta güç lük çek mez ler: İs yan lar ge li şe bi lir, özel lik le Bol şe vizm de ne yi mi ken - di le ri için cid di bir teh dit tir. Bu nu Tür ki ye Cum hu ri ye ti her za man duy muş tur ve şim di de duy mak ta dır. Yi ne azın lık lar da, Kürt lük de cid di bir teh dit tir. Ana do lu Türk men is ya nı da cid di bir teh dit tir. Bu du rum da ne la zım? İş te ken di le ri ne gö re (da ha son ra bu na cum hu ri - yet çi lik di ye cek ler) Ku vay-i Mil li ye di ye bir kav ram or ta ya atıl mış - tır. As lın da bu kav ram da M. Kemal'in de ğil, da ha ön ce söz ko nu su - dur, ama it ti hat çı la rın ol duk ça tak lit et tik le ri bir kav ram. M. Ke mal komp lo cu ve iki yüz lü dür De di ğim gi bi, Os man lı as ke ri ve si ya si bü rok ra si si iş siz ka lı yor. İs tan bul dı şın da ki ler özel lik le bir baş arı yor lar. Ko lor du ko mu tan la - rı ol sun, va li ler ol sun ge nel bey arı yor lar, tıp kı Ana do lu bey ler be yi gi bi. M. Ke mal iş te bu nu tes pit edi yor. Ba kı yor, sul tan ko lay ko lay İstanbul'dan öte ye et ki si ni ta şı ra maz, is yan lar ise çok za yıf tır. Ge ri - ye üçün cü yol, ya ni M. Kemal'in yo lu ka lı yor. Ne dir bu yol? Os - man lı dev let en ka zı na da ya na rak hız la ve dö ne me gö re Anadolu'da bir şo ven bur ju va ulus çu luk tut tu ru la bi lir. Özel lik le eş raf ta kı mı var dır ve bun lar Er me ni ler den, Rum lar dan ol duk ça kor ku yor lar. Yi - ne bir sü rü su bay, va li ve kay ma kam ar tı ğı var. Bun lar ne re dey se iş - siz, çul suz ka la cak lar ve bir ör güt len me ye, do la yı sıy la ide o lo ji ye ih ti yaç la rı var. M. Ke mal olan la rı hız la bur ju va ulus çu lu ğun da bir - leş tir me yi kav ra mak ta zor luk çek mez. Dik kat edi lir se, son de re ce ek lek tik, ace le ye gel miş bir du rum de ğer len dir me si dir; za ten bu nu açık ça söy ler. Bu te mel de uy dur ma bir ide o lo ji, uy dur ma bir ör güt - len me ve da ha son ra uy dur ma bir cum hu ri yet. 19 Ma yıs 1919 'dan iti ba ren al tı ay Amas ya, Si vas ve Erzurum'da ge çer. Ora da ne yi gö rür? Ayak ta ka lan bir Ka zım Ka ra be kir ko lor - du su nu gö rür. Yi ne Er me ni teh li ke si ni gö rür. Eş ra fın bu ko nu da Er - me ni ma lı nı, mül kü nü gas pet me ve Ermeni'nin tek rar ge lip elin den al ma du ru mu var. İş te eş raf ta kı mı nın Ermeni'ye kar şı bir ha re ket

98 ara yı şın da ol du ğu nu gö rür. Batı'da Rum la rın, Yunanistan'daki kral - lı ğın des te ğiy le teh li ke li ol ma du rum la rı var dır. Bu ses le ri gö rür. En önem li si de bir sü rü va li lik var ve on la rın çağ rı la rı nı gö rür. İl kin Er - zu rum Kongresi'ni, ar dın dan Si vas Kongresi'ni ya par. Da ha son ra ba tı sı nı ve do ğu su nu bir leş tir di ği An ka ra Kongresi'ni, ya ni TBMM'yi dü şü nür. Bun la rı tes pit et mek zor de ğil. Du rum de ğer len - dir me si ya pı yor. 1. Kong re, 2. Kong re, ona Doğu'nun ne an la ma gel di ği ni an la tı yor; Er me ni ma lı na ko nan Kürt eş ra fı var, ağa sı var, aşi ret re i si var, Ha mi di ye Ala yı ar tık la rı var. Yi ne Er me ni ma lı na, Karadeniz'de Rum ma lı na el koy muş Türk eş ra fı var, on la rın des te - ği ni sağ la mak ta hiç güç lük çek mez. Za ten pa şa la rın ço ğuy la da iliş - ki ku rar, va li le ri he men bağ lar ve hız la bun la rı bu kong re ha re ket le - riy le Ankara'da top lar: İş te TBMM bu dur. Bir tak tis yen ola rak, Yu nan iş ga li ne kar şı güç le ri ni der le yip to - par la mak ta zor luk çek mez. Za ten Yu nan lı la rın da Ana do lu iç le ri ne koş tu rul ma sı, bir İn gi liz oyu nu dur. M. Kemal'den ön ce pa di şah lı ğı tut tur mak is ti yor. M. Ke mal de bu nun önem li bir ale ti dir; ayak lan - ma yı de ne tim al tı na al mak için yol lan mış, ora da kal mış tır di yor. Çok il ginç tir; İn gil te re da ha er ken den M. Kemal'i des tek le yen bir ül ke dir. Lord King ros, M. Kemal'i ka le me al mış tır; hiç kim se onun ka dar M. Kemal'i ta nım la ma mış tır. Ne ka dar uşak, ka pi ta list, bur ju - va tak lit çi si ol du ğu nu gö rür. İt ti hat çı lar ve ya En ver Pa şa, Ta lat Pa - şa, Ce mal Pa şa ka na dı bi raz Al man cı ol du ğu için, muh te me len bu - nun on la ra bi raz kar şıt lı ğı, komp leks li ği var. Al man la ra kar şı da dün ya ça pın da ki güç ler İn gi liz ve Fran sız lar dır. İn gi liz ler sa vaş tan en güç lü çı kan lar dır. M. Kemal'in de en çok özen di ği İn gi liz ler dir. İn gi liz ler ise Vah det tin ol maz sa, M. Kemal'le Anadolu'yu tu ta lım der ler ve da ha 'lerde Be kir Sa mi ile bir dı şiş le ri ba kan lı ğı oluş tu rur lar. Ta ma men İn gi liz yan lı sı olan Be kir Sa mi İngiltere'ye yol la nır. M. Kemal'in bü tün ara yı şı, Bol şe vik le ri de öcü gi bi gös te - re rek, eğer be nim ik ti da rı mı (siz kral lı ğım di ye an la yın) ta nı - maz sa nız, Vah det tin ye ri ne be nim ege men li ği mi ka bul len mez se niz, ben Bol şe vik ler le iliş ki ku ra ca ğım di yor. Bol şe vik ler le iliş ki le ri sü rek li böy le göz kırp ma, cil ve li bir ka dı nın ve ya ken di ni bu an lam - da pa zar lı ğa çı kar mak is te ye nin dav ra nış la rı gi bi dir. Bol şe vik ler le flör tü var ve hep İn gi liz le re kar şı, sen be ni ka bul et mez sen, ona va ra ca ğım der. Ni te kim Lenin'le mek tup la şır, Mus ta fa Suphi'yi bi - le ça ğı rır. Da ha 1920'de İn gi liz ler ge re ken der si al mış lar dır, bu ada - mın kim li ği ni bi raz ta nı mış lar dır. Ne ka dar öz süz ol du ğu nu, Bol şe - vik ler le iliş ki le ri nin ne ka dar sah te ol du ğu nu kav ra mak ta güç lük çek mez ler. Ve hız la onu Vahdettin'in ye ri ne ge çir me ye ça lı şır lar. Ta - ze bir güç tür ve bu nun ya ra rı uzun va de de da ha an lam lı dır. As lın da İn gi liz ler, is te se ler Yu nan lı la rı ile ri sü re bi lir ler; hat ta Vahdettin'in sa dık güç le ri ni kul la na bi lir ler. Ay rı ca Kürt is yan la rı var (bir ba şı Malatya'ya ka dar uza nır), is te se ler Arabistan'da Lawrence'in yap tı ğı gi bi bir Kürt is ya nı nı da ko lay dü zen le ye bi lir ler. Ama Lawrence'le ya zış ma la rı şu nu gös te ri yor: Kürt is ya nın dan eli ni çek ve ya M. Kemal'i ka zan mak üze re yiz, da ha faz la sı kış tı rıp, ikin ci Ara bis tan ya rat ma ya ge rek yok, des tek le di yor lar. Da ha 'lerde M. Kemal'e des tek ge li şi yor ve İn gi liz ler sırf M. Kemal'i teh dit et mek için bir-iki su ba yı nı Kürt ler ara sın da do laş tı rır lar ve eğer bi ze gel - mez sen hal kı ayak lan dı rı rız der ler. Za ten Rum la rı, Yu nan lı la rı ile ri sür müş, mah vet miş ler dir. Türk le re biz Yu nan lı la rı des tek le me ye - ce ğiz der ler. Ni te kim des te ği ya rı da bı ra kır lar. M. Ke mal ise el bet - te ki bu na çok tan ra zı dır. Er me ni hal kı nı da, Rum hal kı nı da, Kürt hal kı nı da, hat ta Vahdettin'i de ve Ana do lu is yan la rı nı da böy le bı - ra kır ken, ön ce lik le bir teh dit ara cı gi bi kul lan mak is ter. M. Ke mal ön cü lü ğü tam el de et tik ten son ra bı ra kır ve 1923'te cum hu ri yet ilan edil di ğin de, dört dört lük İn gi liz yan lı sı bir cum hu ri yet tir. Ka pi ta liz - mi ter cih et miş tir; an ti-bol şe vik tir, an ti-kürt tür, an ti-halk çı dır ve bu te mel de hız la bir güç to par la ma sı söz ko nu su dur. Çok önem li dir; al tı yüz yıl lık bir im pa ra tor luk ge le ne ği aşı la cak - sa, var olan is yan lar ezi le cek se, bu nun için ne la zım? Hız la Ba tı yan da şı, İn gi liz yan da şı ol ma ya ge rek var dır. Ni te kim bü tün o tak - lit çi li ği de bu nun ürü nü dür. M. Kemal'in tem po su nu da yi ne bu be - lir ler. Bu çı kış dö ne mi mut la ka bir şey ler kur tar mak zo run da dır. Yi - ne dik ta tör lü ğü nü, bir gün de cum hu ri yet ilan edi şi ni, bu ta ri hi te mel ger çek lik be lir ler. Şu so ru ya ce vap ver miş olu yo ruz: Ne den uzun si ya si bir te me li yok? Ne den bir ide o lo jik-ör güt sel ça ba sı faz la gö rül mü yor da, Ar

99 ka daş lar, ya rın cum hu ri ye ti ilan ede ce ğiz, ha zır la nın di yor? Sa nı yo rum or ta ya koy duk la rı mız la bi raz açık lık ka zan dır dık. M. Kemal'in pa di şa ha bir emir ku lu ol ma du ru mu var. Eğer ko şul lar el - ver se ve ya bi raz sul ta nın le hin de gö zük se, cum hu ri ye tin ila nı şu ra - da kal sın, pa di şah lık oto ri te si ni ya ya cak. Cum hu ri ye ti dü şün me si ne ge rek yok ve ya öy le bir dü şün ce si nin do ğal ola rak ol ma ma sı ge re - kir; ni te kim yok tur. Bu, hal kın cum hu ri ye ti de ğil, tek ki şi nin im pa ra tor lu ğu dur M. Ke mal İstanbul'da Pe ra Palas'ta ve ya Şişli'de bir da i re de bir ta ne ar ka da şı na söy le miş ve onu da yü re ğin de sak la mış di ye hi ka - ye uy du ru lur. Bel ki de ar ka daş lar, bir gün biz cum hu ri ye ti ku ra ca - ğız de di ği de ya lan dır. Bu nun her han gi bir bel ge sel de ğe ri yok. Söz de bi ri si nin ku la ğı na fı sıl da mış tır. As lın da bü yük ih ti mal le ta ri - hi te mel ya rat mak için bu uy dur ma la ra baş vu ru lu yor. As lın da pa di - şa hın dört dört lük bir emir eri dir, ade ta ya ve ri dir. Bir yıl bo yun ca onun la ça lı şır. Za ten al tı ay için de ke sin lik le pa di şah la iliş ki si ni kes me miş tir. Pa di şah la ne za man iliş ki si ni ke ser? Anadolu'da ar tık ye ni bir ik ti da rın şe kil le ne ce ği an la şıl dık tan son ra, 1921'de ke ser. Ve pa di şah lı ğın ku rum la rı nı halk la ra bağ la ma ya ça lı şır. An cak bu nu sağ la ma al dık tan son ra iliş ki yi ke ser. Yi ne is yan la rın ezil me si hi ka ye si çok il ginç tir. Bir Çer kez Et hem de ne yi mi bi le çok öğ re ti ci dir. Baş lan gıç ta Çer kez Ethem'i, hat ta Kürt eş ra fı nı bi le kul la nır. Bun la rın hep si tak tik tir. Ha la Türk sağ cı - lı ğın da da, sol cu lu ğun da da bu var; tak tik uğ ru na kul lan ma ya cak la rı hiç bir şey yok tur. Bu ke ma liz min ta ken di si dir. M. Kemal'i an lı yo ruz da, on dan son ra sı na an lam ver mek te güç - lük çe ki yo ruz. M. Ke mal ta ri hi an lam da bu nu yap mak zo run da dır. Ken di ik ti dar an la yı şı na ce vap ver mek için her ke si kul la nır. Ge re - kir se ezer ve ken di dik ta sı nı ku rar. Ni te kim ken di si ne omuz daş lık eden pa şa la rı bi le ezer. Ör ne ğin Ka zım Ka ra be kir ol maz sa Erzurum'a ayak bi le ba sa maz, yi ne Sivas'a ayak bas ma sı da im kan - sız dır. Bir Ali Fu at Ce be soy ol maz sa Ankara'ya ula şa maz. Bir Çer - kez Et hem ol maz sa hiç bir is ya nın kar şı sın da adım ata maz. İş te bü - tün bu güç le ri kul la nır. Ce be soy or du ko mu ta nı dır. Onun ara cı lı ğıy - la Palu'ya ka dar olan böl ge yi de net ler. Ka zım Ka ra be kir Sivas'a ka - dar et ki li olur. Böy le bir kaç pa şa da ha var. On lar ol maz sa ne fes bi le ala maz. Eş raf da ol maz sa, yi ne öy le. Ama da ha son ra hep si nin üze - ri ne sal dı rır. Dik ta sı nı ko ru mak için bu na ih ti yaç du yar. Çün kü bun - lar da bir cum hu ri yet is te ye bi lir ler. Ya ni Türkiye'de bir eş raf cum - hu ri ye ti ra hat lık la ola bi lir di. Ni te kim TBMM'de bi rin ci grup, ikin ci grup, Ter ra ki Per ver Cum hu ri yet Fır ka sı var. Bun lar ger çek ten cum - hu ri yet is te yen par ti ler dir. Yi ne cum hu ri ye ti bi raz is te yen Ser best Fır ka var. Bü tün bu par ti le ri, çok gü düm lü ol duk la rı hal de, en ufa - cık bir so luk al ma fır sa tı ver me den da ğı tır. Ka zım Ka ra be kir, Bu cum hu ri yet te bi raz da bi zim pa yı mız var der. Ay nı şe yi Ali Fu at Pa şa da söy ler. Bu nun üze ri ne Ali Fu at Paşa'yı ora dan uzak laş tı rıp Moskova'ya sü rer. Za ten Ka zım Karabekir'i, en bü yük uy gu la ma ya alır. İs met Pa şa gi bi en si lik, en emir ku lu bi ri si ni hep si nin ye ri ne baş ba kan ya par. Bu di ğer pa şa lar bi raz ki şi lik li ve sa nı rım onun ka dar halk düş ma nı de ğil ler. Bi raz ken di an la yış la rı doğ rul tu sun da da ol sa, cum hu ri yet çi lik le ri an lam lı ola bi lir di. M. Ke mal as lın da dik ta tör lük is ti yor. Bi raz Na pol yon, Crom wel gi bi eli ne güç geç miş ve acı ma sız ol mak zo run da. Ni te kim, bi raz bur ju va ve ya eş raf an lam da da ol sa, ola sı de mok ra si ci lik ya pa cak sa bi le on la rı da or ta dan kal dır ma ge re ği ni du yar. Yi ne çok vah şi bir bi çim de Kürt is yan la rı nı, ko mü nist ha re ke ti ön ce kan dı rır ve da ha son ra ezer. Ön ce ye şil ışık ya kar, Ankara'ya ge lin der (tıp kı 12 Eyül dö ne min de ko mü nist le ri ve ölü sü ne bi le ge rek du yul ma yan Kürt çü le ri Ankara'ya ça ğır dık la rı gi bi), ama ay nı za man da ez me tak ti ği yü rür lük te dir. Ça ğı rır, kul la nır, son ra hep si ni dö ne min bi raz di ri güç le ri ol duk la rı için kat le der. Dört ba şı ma mur bir tek M. Ke mal ger çe ği ka lır. Bi lin di ği gi bi öm rü bo yun ca tek ki şi cum hu ri ye ti ku ru lur. Kim ne der se de sin bu tek ki şi cum hu ri ye ti dir. Cum hu ri yet ge - nel de hal kın, özel de ege men sı nı fın bir se çi mi dir. Hal kın cum hu ri - ye ti de mek, ta ma men hal kın ira de siy le be lir len miş bir cum hu ri yet

100 de mek tir. Bur ju va cum hu ri ye ti ve hat ta fe o dal, eş raf cum hu ri ye ti ol mak is te nil di ğin de de, on la rın ter ci hi nin ha zır la dı ğı bir cum hu ri - yet tir. 1923'te sa nı rım ba zı mil let ve kil le ri onur la rı nı kur tar mak için bi - raz eleş ti ri, fark lı ses çı kar ma ya ça lı şır lar. Ama kat le dil mek ten kur - tu la ma dı lar. M. Ke mal, Şük rü Pa şa ve di ğer le ri ni ba na su i kast yap tı lar adı al tın da ne ka dar mu ha lif var sa (hiç ala ka sı ol ma ya nı da) bu da it ti hat çı dır, be nim ye ri me ge çe bi lir ku run tu su ne de niy le hep si ni ida ma gön de rir. Ka zım Ka ra be kir le ri bi le idam teh di diy le sus tu rur ve mey dan dan uzak laş tı rır. Şim di bu ki şi li ğin cum hu ri yet le ne ala ka sı var? Cum hu ri yet dik ta tör lük tür de ni lir. Ha yır, dik ta tör lük ol du ğun da bi le yi ne bir kon sül ta ra fın dan ta yin edi lir. TBMM'de 'de bel ki böy le bir kon sül sta tü sü söz ko nu su ola bi lir. Ama o grup la rı da ğıt tık tan son ra bu ni te li ği de or ta dan kal kar ve tek ki şi dik ta tör lü ğü ku rum - laş tı rı lır. Bu na de nil se de nil se, an cak Bo na par tizm, Cro wel ci lik de - ni lir. Bu an lam da M. Ke mal 1920 'lerde ol sa ol sa bir Hitler'dir, bir Mussolini'dir. Bun lar ay nı çağ daş lı ğa sa hip tir ler. Ni te kim Hit ler, M. Ke mal be nim öğ ret me nim dir der. Yi ne Mus so li ni ile çok sı kı gö rüş alış ve ri şi için de dir. O on dan öğ re nir uy gu lar, o on dan öğ re nir, uy gu lar. Ya ni ay nı gün le ri, ay nı ay la rı bir lik te ya şa yan üç çar pı cı fa şist kim lik söz ko nu su dur. Var sa bun la rın far kı Hitler'in Al man ya ger çe ğin de, Mussolini'nin İtal ya ger çe ğin de or ta ya çık ma la rı dır. M. Ke mal bel ki on lar dan da ha teh li ke li dir. Ni te kim za yıf eko no mi ve sos yal ya pı onu da ha da acı ma sız kı lı yor. Ki şi dik ta tör lü ğü, fa şiz me son de re ce ben zi yor. Bo na part di yo - ruz; ama Bo na part ile ri ci dö nem ka pi ta liz mi nin Bonapartı'dır. Crom wel ile ri dö nem ka pi ta liz mi nin Cromwel'idir. M. Kemal'in ise Türk bur ju va zi si nin böy le ile ri dö ne mi ni tem sil et me gi bi bir du ru - mu yok tur. Do la yı sıy la Bo na par tizm bi le di ye me ye ce ği miz ama da - ha çok, Bo na par tizm, fa şizm ve ya Mus so li ni ve Hit ler ara sın da oy - na yan bir ki şi lik tir. İş te bu nun teş kil et ti ği bir cum hu ri yet; ya ni tek ki şi cum hu ri ye ti. As lın da tek ki şi cum hu ri ye ti ta bi ri, ke li me an la mı iti ba riy le ço ğu - lun ifa de si dir. Cum hu ri yet ço ğul bir an la ma sa hip tir. Tek li ğin ol du - ğu yer de cum hu ri yet ol maz, im pa ra tor luk olur. Bu an lam da M. Kemal'e im pa ra tor di ye bi li riz. Ger çek an la mıy la da im pa ra tor dur ama, eko no mik, sos yal, si ya sal açı dan fa şiz me te ka bül eden, ona hız la ko şan bir im pa ra tor dur. Mo del bu. Tür ki ye Cum hu ri ye ti, ta ma men dö ne min gün cel iç ve dış ko şul la rı nı hız la de ğer len di re rek, ol duk ça da opor tü nist bir bi - çim de ya rar la na rak, ka pi ta liz me kar şı ko mü niz mi (ve ya Bol şe viz - mi), ko mü niz me kar şı da ka pi ta liz mi kul la na rak, iç te de her ke si bir - bi ri ne kar şı kul la na rak ve en ya kın la rı nı da tam bir güç bi çi min de de ğer len di re rek sıy rıl mış bir dik ta tör lü ğün adı dır. Halk la rın ka nıy la bes le nen cum hu ri yet gö be ği pat la ma sü re cin de dir İş te cum hu ri yet 71. yı lı nı ya şa sa da ku ru lu şu ney se bu gü nü de odur. Cum hu ri ye tin ge ri de ka lan yıl la rı nı da ha na sıl de ğer len dir mek ge re kir? Cum hu ri ye tin ge ri de ki yıl la rı nı ku ru muş mi de nin şiş me si ola rak de ğer len di re bi li rim. Mi de çok aç, ka bur ga lar bi le bir bi ri ne (1923 yıl la rın da) gir miş tir. Da ha son ra o mi de şiş ti şiş ti ve 'lı yıl lar da or ta gö bek, 'li yıl lar ara sı ise şiş gö bek ol du yıl la rı ara sın da da her hal de gö bek pat la ya cak. Bu an - lam da bu de ğer len dir me ye rin de dir. Bun dan fark lı bir ge liş me söz ko nu su de ğil dir. M. Kemal'in dö ne mi, sö zü mo na cum hu ri ye tin ana ku ru luş esas la rı nın, ya sa la rı nın ve ku rum la rı nın oluş tu rul du ğu dö - nem dir. Her şey den ön ce bu cum hu ri yet sah te bir ide o lo ji te me lin de ge liş miş tir. Avrupa'nın en ge ri ci ide o lo ji si ney se, onu alıp tak lit eder. Po zi ti vizm di ye ta bir edi len ol gu cu luk, sö zü mo na bil gi yi esas al mak tır. Ger çek te ise en ge ri ci bir ide o lo jik ka lın tı dır. Cum hu ri yet ise onu alıp tak lit eder. Ne re de ken di ne uy gun bul du ğu bir ya sa var - sa, onu alıp tak lit eder. Sah te bir ta rih ve dil an la yı şı nı ge liş ti rir. Bü tün dün ya, Türk lük ten çık ma dır di ye (1930 'larda) bir te o ri yi, Gü neş-dil Teorisi'ni ve ta ri hi gö rü şü nü oluş tu rur. Bu nun bi lim sel - lik le hiç bir ala ka sı yok tur. Sö zü mo na bu nun la za yıf olan ulu sa gü - ven ver mek is ti yor. Cum hu ri yet te faz la güç lü eko no mik bil gi bi ri ki - mi yok, eko no mi de ser best re ka be ti de ne mek is ter. Bu da tut ma

101 yın ca bu se fer Sovyetler'de Stalin'in ka za nan eko no mik de ne yi mi var 'larda onu tak lit et me ye ça lı şır. Son de re ce ek lek tik tir. M. Ke mal ger çek li ği bu ol du ğu hal de ba zı la rı ona met hi ye di - zer ler; M. Ke mal ne ka dar akıl lı, ne ka dar iş bi len dir di ye. Doğ - ru su da öy le dir. O bü yük bir tak lit çi dir. Al Stalin'den öğ ren dik le ri ni uy gu la; yi ne al Hitler'den, Mussolini'den öğ ren dik le ri ni uy gu la; al ka pi ta lizm den ve sos ya lizm den öğ ren dik le rin den işi ne ge len le ri uy - gu la. Ya ni bu ra da din- iman, ah lak, kı sa ca sı il ke yok tur, tü müy le ken di si ne gö re ayar la ma var dır. Bu ra da müt hiş bir ka rış tır ma var dır. Za ten cum hu ri ye tin ki şi lik te ki buh ra nı da böy le baş lar. Sağ lam bir ide o lo jik te me li yok tur. Fa şizm le ko mü nizm bir bi ri ne aman sız düş man dır, ama o, her iki si ni de tek par - ti içe ri sin de bu luş tu ru yor. CHP hâlâ öy le dir. Ya ni bu gün fa şist Tür keş mi dir, İnö nü mü dür, Ece vit mi dir ay rı mı or ta dan kalk mış tır. Yi ne Ka - ra yal çın fa şist mi dir, sos yal de mok rat mı dır ay rı mı na git mek o ka dar önem li de ğil dir. Çün kü cum hu ri ye tin baş lan gı cı böy le dir 'lerde Tür ki ye Cum hu ri ye ti ve onun ku ru lur ken bir ada mı nı Roma'ya, bir ada mı nı Moskova'ya gön de ri yor. (Ta rih bu nun bel ge - le riy le do lu dur.) Ora da bi ze ya rar lı olan ne var sa ge ti rin di yor ve ge tir ti yor. Böy le emir kul la rı çok. Os man lı pa di şah la rı da ay nı tar za sa hip ti. Pa di şah Ab dül ha mit, M. Kemal'e gö re bu alan da çok da ha bü yük bir re form cu ve çağ daş tır. M. Kemal'in tak lit çi li ği Abdülhamit'in çok öte sin de, çok ge ri sin de dir. İş te Cum hu ri yet Halk Par ti si de ne yi mi bu man tı ğın ürü nü dür. Şim di bu par ti ile ri ci mi dir, ge ri ci mi dir; fa şist mi dir, sos ya list mi dir tar tış ma sı ya pı lı yor. Doğ ru dur da, çün kü için de hep si de var; da ha doğ ru su bun la rın ek lek tik tü rü dür. Ta bii ko mü nizm var dır de - ni le mez. Fa kat ko mü nizm den iğ diş edil miş, ko mü nist ol mak tan çık - mış ne var sa ora da dır; sah te si, aja nı da var dır. O ku ru lan sah te ko - mü nist par ti si, bu sah te halk par ti si (CHP) için de dir. Ko mü nizm le ala ka sı yok tur. Çün kü o bir ajan ha re ke ti dir. Adı nı ko mü nist koy - muş sa, sırf ko mü niz mi ön le mek için dir. Dün ya den ge le rin den ya - rar lan mak ama cıy la dır. Di ğer ta raf tan fa şizm den; Hitler'den, Mussolini'den de çok şey al mış ve çok şey ver miş tir. Çün kü ta rih öy le gös te ri yor. Bun la rın M. Kemal'den esin len me le ri (özel lik le Hitler'in) ger çek li ği var. Bu an lam da M. Ke mal, fa şiz me kat kı sı olan bir ki şi lik tir de. İş te Hitler'in kur du ğu tek ki şi dik ta tör lü ğü. Hit ler 1930 'larda ya par, Mus so li ni de 1930 'lardan son ra. M. Ke mal bun lar dan da ha ön ce, 1920 'lerde ya par. Do la yı sıy la bu ko nu da en il - ham ve ren bir de ne yim dir. Bu ne den le M. Ke mal fa şiz min bir ku ru - cu su, bir kat kı cı sı ola rak de ğer len di ri le bi lir. Çün kü ka pi ta liz mi de sos ya liz mi de en ge ri ci tarz da kul la nı yor. Hit ler de nas yo nal-sos ya - lizm ta bi ri ni kul lan dı. Onun ilk ku ru cu su M. Kemal'dir. De mek ki, Mus ta fa Ke mal dö ne mi, böy le ek lek tik, fa şist bir ide o lo ji ve onun her dü zey de ki ku rum sal bir ifa de si olu yor. Ay rı ca bu dö nem de ko mü nist le ri de yar gı lı yor. Bu an lam da na sıl bir cel lat ro lü nü oy na dı ğı açık tır. Mus ta fa Sup hi le rin tas fi ye sin den tu ta lım Na zım Hik met le re ve Dr. Hik met Kı vıl cım lı la ra ka dar hep si nin üze rin de oy na dı ğı oyun lar var. Bun la rın bir kıs mı nı kat le der ken, di ğer le ri ni iğ diş eder. Bu gün Türkiye'deki has ta lık lı sol ha re ket, M. Kemal'in bu dö ne min den kal - ma dır. Ni te kim Şev ket Sü rey ya Ay de mir ör ne ğin de ol du ğu gi bi (bun - la rın hep si ko mü nist par ti nin sek re ter le ri, ku ru cu la rı dır), bir kıs mı nı kat let tik ten son ra ge ri ka lan la rı ür kü tüp kad ro ha re ke ti ne, CHP ha re ke - ti ne alır. Ve bun la rı ken di re ji mi nin bir no lu ide o log la rı ha li ne ge ti rir. Bu ger çek lik kad ro ha re ke tin de ve CHP'de çok so mut tur. Kürt ha re ke ti ne kar şı ( Kürt hal kı nın o za man ki ba zı is yan la rı var dır) tam bir fa şist soy kı rım prog ra mı uy gu la nır. Bu, an cak fa şist bir re ji min uy gu la ya bi le ce ği bir kat li am prog ra mı dır. Bu re ji min fa - şist ni te li ği ni gör mek için, bu is yan lar da kul la nı lan bas tır ma yön - tem le ri çok iyi bi rer ör nek tir ler. Yi ne M. Ke mal baş ta ya kın çev re si ni tas fi ye eder. Bu, tam bir fa - şist ki şi li ğin ya kın çev re si ni te miz le me ope ras yo nu dur. İş te böy le bir cum hu ri yet, böy le bir ki şi lik şah sın da olu şu yor. Bu ki şi de böy le bir ku rum oluş tu ru yor. So nu na ka dar şo ve nist, sö mü rü cü, bas kı cı ve tek ki şi dir. Ro ma im pa ra tor la rın dan bi le da ha faz la im pa ra tor luk gü cü ola rak ken di si ni ifa de edi yor. Şim di TC, böy le bir ki şi li ğe bı ra kı lır sa ve bu nun ya şa mı böy le şe - kil le nir se, da ha son ra ki sü re ci na sıl de vam ede cek? Si lin dir gi bi top - lu mun üze rin den geç miş, yi ne bü tün top lu mu ken di şah sın da ve CHP için de dü şür müş tür. Ba zı mu ha lif ler eleş ti ri yap mak is ti yor lar

102 ama güç le ri ol ma dı ğı için ya pa mı yor lar. As lın da çağ daş kav ram la rın ve ku rum la rın düş kün leş ti ril miş ti pik bi çim le riy le kar şı kar şı ya yız. Bu da da ha son ra ne yi or ta ya çı ka rı yor? Türk in sa nı nın, Kürt ger çe ğin den da ha tra jik bir du ru mu nu, ya ni tra ji-ko mik li ği ni or ta ya çı ka rır. Çok çap sız in san tü rü nün tü re me si ne yol açar. Ya lan cı in - san lar, de ma gog lar, sah te kar lar, dal ka vuk lar tü rer. Bu 1950 'lerde İnö nü ile bir lik te (İnö nü ta ma men emir ku lu bir du ru mun ya lın kat par ça sı), 1950 'lerden son ra ki Men de res dö ne mi dir. As lın da bu na, da ha ön ce ki dö ne me gö re kar şı-dev rim der ler. Ger çek te ise De mok - rat Par ti ha re ke ti bi raz top lu mun, bi raz ka pi ta liz min ge rek le ri ne ken di ni uyar la ma ha re ke ti dir 'lerdeki Te rak ki Per ver Cum hu ri - yet Fırkası'nın bir ne vi ye ni den can lan dı rıl ma sı dır. Cum hu ri ye te bi - raz ya kın dır. Bi raz ka pi ta liz min esas la rı na gö re ya şa ma ya ça lı şır lar. Bu an lam da il le de bir ile ri ci lik, ge ri ci lik de ğer len di ril me si ya pı la - cak sa (ki faz la an lam lı de ğil), 1950 'liler son ra sı 1950 'liler ön ce si ne gö re da ha an lam lı, bi raz da ha çağ daş, bi raz da ha in san ger çek li ği ni dik ka te alır. Da ha ön ce ki dö nem bir kla sik-fa şist tü re de, bu dö ne - min ko mü nist tü rü ne de sığ dı rı la mı yor. En ucu be, do la yı sıy la en teh li ke li, in sa nı ve halk la rı en çok çar pık laş tı ran bir dö nem olu yor. M. Ke mal da ha o dö nem de halk mü zi ği ni ya sak la mış ve Ba tı mü zi ği nin ça lın ma sı nı da yat mış tır. Dil te o ri si ni, ta rih te o ri si ni or ta - ya koy muş, ka fa tas la rı nı ölç me ye ça lış mış, di ne kar şı bir ha re ket ge liş tir miş, bu an lam da ken di ni din ye ri ne de koy muş tur. İş te bu dö nem, böy le ucu be ler le do lu bir dö nem dir. Bu ka dar ka - fa sıy la, yü re ğiy le oy na yan bir in san dan ar tık ha yır ge lir mi? Do la - yı sıy la cum hu ri yet ço cu ğu nun ne me nem bir ço cuk ol du ğu şim di da ha iyi an la şı lı yor. Dar be ler, cum hu ri ye ti zırh la ko ru mak için dir 1950 'lilerden son ra or ta ya çı kan DP, cum hu ri ye tin has ta lık la rı nı ne ka dar aş tı ve ya onu ger çek bir de mok ra tik cum hu ri yet ha li ne ge - tir di mi? Bu na olum lu te mel de ce vap ver mek zor. Da ha son ra çok ça söy le nil di ği gi bi, 27 Ma yıs as lın da bi raz es ki ke ma liz me du yu lan bir özen ti dir. Evet, bir çat lak lık oluş tur muş tur. İra de si dı şın da hal ka doğ ru bir ge liş me de var, ama çok sı nır lı dır. Da ha son ra Demirel'in, ya ni bü yük de ma go gun dö ne mi ne ula şı - lır. Bu dö ne min te mel özel li ği ne dir? Bi raz ka pi ta lizm ge li şe cek, fa - kat emek çi le rin mü ca de le si de ge li şe cek tir. Do la yı sıy la dev le tin fa - şist ni te li ği dev re ye gi re cek tir. Bu na TC'nin NATO'ya gir me si ni, ABD'nin dün ya ça pın da halk la ra yük len me si ni ila ve eder sek, Türkiye'ye jan dar ma lık ro lü bi çi le rek, özel lik le Or ta do ğu kont rol edil mek is te ni lir. Ay rı ca Sovyetler'e coğ ra fik ola rak çok ya kın lık var dır. Em per ya liz min et ki siy le kar şı-dev rim ci li ği, fa şist li ği kö rük - le yen De mi rel, Amerikan'ın ada mı dır. Tür keş za ten NATO'ya bağ lı Özel Harp Dairesi'nin baş ka nı dır. Ko mü nizm le Mü ca de le Der ne ği fa a li yet le ri nin, MHP, (DP ye ri ne) AP, yi ne CHP'nin ken di ta ri hi ne ya ra şır bir bi çim de bi raz kı lık de ğiş tir me si, dö ne min ulu sal kur tu luş ve sos yal de mok rat ha re ket le rin den esin le nen ti pik bir kı vırt ma ha - re ke tiy le kar şı kar şı ya yız. Bu kı vırt ma so lun önü nü kes mek için dir. Bi zim sol cu lu ğu muz so lun önü nü kes mek için, tıp kı 1920 'lerde bi - zim ko mü nist li ği mi zin ko mü niz min önü nü kes me si gi bi dir der ler. Ece vit ha re ke ti de da ha 1965 'lerde böy le bir an la ma sa hip tir. Bü tün bun lar dev rim ci ha re ke tin önü ne geç mek için dir. Rahşan'la bir lik te çan ta sı nı, so pa sı nı sal la ya sal la ya sol cu luk yap mak is ti yor lar dı. Dev- Genç ha re ke ti ni kar şı la rı na ala rak so lu ön le me so lu bi çi min - de bir CHP po li ti ka la rı söz ko nu suy du. Da ha son ra ki sü reç te ge li şen mü ca de le nin dur du ru la ma ma sı, 12 Mart dar be si ne rağ men ön le ne me yen (tıp kı 1920 'lerde ol du ğu gi bi) dev rim ci ha re ke tin çe şit li saf halar da ge liş me si, Kürt ha re ke ti nin ge - liş me ye baş la ma sı, iş te bu na 12 Eylül'ün ce va bı ve bu an lam da da cum hu ri ye tin bir çü rü me ça ğı na gir me si söz ko nu su dur. Ya ni şiş gö bek cum hu ri ye tin çü rü me si ne en gel ol mak için 1970 'lerden iti ba - ren pat la ya cak olan gö be ği bir as ke ri zor la, zırh la ko ru ma ya al ma dö ne mi ne gi ri lir: 12 Ey lül dar be si bu dur. Biz zat ken di le ri söy ler; bu ana ya sa ge niş ge li yor, da ralt mak ge rek di ye. Da ralt mak de - mek, top lu mu zırh içi ne al mak de mek tir. Gö bek pat la sa ölür. Ona gö re, ye ni bir kı lıf ya ra tı lır. İş te bu na baş ka bir cum hu ri yet adı ve ri - lir; 12 Ey lül cum hu ri ye ti ve ya ikin ci cum hu ri yet

103 Şu nu da be lir te lim: 12 Mart'çılar, 27 Mayıs'çılar, 12 Eylül'cüler kas ka tı ke ma list tir ler. Ama bi raz ge li şen ka pi ta liz me gö re ke ma list - tir ler. M. Ke mal, ken di dö ne min de bir bi ri ne geç miş ka bur ga ka pi ta - liz mi nin ge ne ra li dir. İs met İnö nü bi raz onun si vil leş miş bi çi mi dir. Gür sel, onun bi raz da ha gö bek bağ la mış ge ne ra li dir. Bun lar ge li şen ka pi ta liz me gö re dir ler. Mem duh Tağ maç, bi raz da ha ken di si ne gü - ven miş, çün kü ka pi ta lizm bi raz ge liş miş tir. Ke nan Ev ren, bi raz da ha te dir gin, en di şe li dir. Çün kü ka pi ta lizm bi raz sal lan tı da dır. Ama ol - duk ça id di a lı, çün kü cum hu ri yet ba ya ğı bir bi ri ki me sa hip ol muş tur. Bir de, bun la rın için den en son çı kan si vil ke sim var: İnönü'den son ra ki si vil ke sim olan Ba yar-men de res. Bun la rın ke sin lik le an tike ma liz mi yok tur. Si vil leh çe, as ke ri leh çe ye bi raz da ha mas ke gö re - vi ni gör mek, bi raz da ha so luk al dır mak için dir. So nuç ta ken di le ri de, ya ni si vil klik de yıp ran dı. 27 Ma yıs, bir kaç yıl lı ğı na ya şa nan bu yıp ran ma yı tek rar zırh la ko ru ma yo lu na git ti. Gö bek pat la ya cak tı, 12 Mart gel di. Bi raz da ha se mir di, bu se fer yi ne pat la ya cak tı; 12 Ey lül gel di. Ya ni as ker ve si vil ara sın da ki dö nü şüm, as lın da cum hu ri ye tin yıp ran ma sı nı ön le mek için dir. Se mi ri yor, pat la ya cak gö be ği dar be - ler le ko ru ma ya alı yor. Bi raz sık tık tan son ra, sö zü mo na güç ka za nı - yor. Mu ha lif le ri ezi li yor, tas fi ye edi li yor, tek rar ka pi ta lizm se mir me - ye baş lı yor. Tek rar bir dar bey le pat la ma sı ön len mek is te ni yor. Ke ma list cum hu ri yet Özal'a bi le ta ham mül ede me di Bir Özal ola yı nı da bu te mel de de ğer len dir mek ge re kir. Ka pi ta - liz mi bi raz da ha ge liş tir mek, çağ daş öl çü le re oturt mak is ti yor du. Ta bii ki, bu na Türk ka pi ta liz mi nin, TC'nin da ya na ma ya ca ğı açık tı. Özal bu ra da bi raz ile ri ye git ti. Ke ma liz min te mel ku rum la rı nı, ku - ral la rı nı faz la dik ka te al ma dı. Bi raz da ha faz la em per ya list ka pi ta - liz me, Amerika'ya gü ven di. Sö zü mo na hırs lı bir de ği şim ya rat mak is te di. Ta bii, TC'ye ha kim olan ku ral lar dur di ye cek ti. Ni te kim, onu bel ki de cum hu ri yet ta ri hin de en fe ci bir bi çim de hem kul lan dı - lar, hem de en kö tü bir bi çim de dü şür dü ler. Bir Menderes'ten da ha kö tü dü şü rül dü. Menderes'in yar gı la ma esas la rı bel li ve da ra ğa cı na çe kil di. Ama Özal'ın, na sıl sı kış tı rıl ma ya alın dı ğı, na sıl öl dü rül dü ğü bu gün bi le bir sır dır. Ke ma liz min böy le bir çok ci na ye ti var dır. Özel lik le ku ru luş dö ne - min de sa yı sız ci na yet ler var dır. Mus ta fa Sup hi le ri na sıl öl dürt tü ğü de bir sır dır. Suphi'yi öl dü ren To pal Osman'ı na sıl öl dürt tü ğü bir sır - dır. Bir çok mu ha li fi To pal Osman'la öl dürt müş tü ve en son onu da gö tür müş tü; bir sır dır. Ba kan öl dürt müş tür, mil let ve ki li öl dürt müş - tür; bir sır dır. Sö zü mo na bu na da ke ma list tak tik ler de ni li yor. Ha la Türkiye'de bu ge le nek yay gın dır. Bi raz da it ti hat çı lar dan kal ma ge - le nek tir. Ya ni amaç için her şey mü bah tır! Bu, as lın da en kök lü tas - fi ye bi çi mi dir. De mek is te di ği miz, 1990 'lara doğ ru gel di ği miz de, bu cum hu ri yet ada ma kıl lı sar sıl ma ya doğ ru gi di yor. Za ten Özal'ın ken di si ye ni bir cum hu ri yet tar tış ma sı baş la tı yor - du. Es ki cum hu ri ye tin ka pi ta liz me dar gel di ği ni, aşın ma dan iler le - me nin ola ma ya ca ğı nı (bi raz da Amerika'yı ar ka sı na ala rak ve Or ta - do ğu böl ge sin de ki ge liş me le ri de he sa ba ka ta rak) söy lü yor du. Ve bir şe yi da ha yap mak is ti yor du: Cum hu ri yet, Kürt ola yı nı hep eze - rek hal le de ce ği ni san mış tır. Bi raz re form ve ya özerk lik de ola bi lir. En azın dan kar şı ol ma ma lı yız, ben kar şıy sam da tar tı şıl ma sı öz gür ol ma lı dır di yor du. Bu cid di bir cum hu ri yet ih la li dir. İş te öz gür dü şün ce den bah se der. Her ne ka dar Özal hır sız dır de ni li yor sa da (bu gün ba zı bay lar bu nu söy lü yor), 'lerin ba şın dan iti ba - ren ba kan dır, baş ba kan dır. Ne den o za man Çö la şan lar, Mum cu lar, Özal hak kın da cid di bir fa a li yet gös ter me di ler? Za ten bun lar MİT adı na, ge nel kur may lık adı na fa a li yet yü rü tü yor lar. Ne den o za man Özal'ın, ai le si nin hır sız lı ğı yok tu da, 1990 'lardan iti ba ren yay gın laş - tı? Çün kü bu yıl lar da Özal on la ra gö re iyi ça lı şı yor du. Amerika'nın gü ve ni lir ada mıy dı; kre di sağ lı yor du, zor dö nem ler de eko no mi yi kur ta rı yor du, do la yı sıy la ken di le ri ne ge rek liy di. Ama ne za man ki, kla sik ke ma list çer çe ve den çık tı, o za man bü yük hır sız ai le si ola rak yan sı tıl dı. Ka mu o yu şim di bu nu tar tı şı yor. Fa kat bu, çok iki yüz lü ce bir tar - tış ma dır. Bü tün hır sız lık la rı nı sö zü mo na Özal ha ne dan lı ğın dan çı - kar mak is ti yor lar. Ni te kim ba zı ga ze te ci ler, İnö nü ha ne da nı nın he - men he men bü tün ai le ler den da ha zen gin ol du ğu nu or ta ya ko yu yor

104 lar. Kal dı ki, ai le de me ye de ge rek yok, cum hu ri yet za ten on la rın - dır. Ya rı ya rı ya Atatürk'ündür, da ha son ra da İs met İnönü'nündür ve onun oğul la rı nın dır. Özal'ın ise, kü çük bir ai le sa yı lır. Bir tır nak ka - dar bel ki al mak is te miş tir, da ha son ra da bur nun dan fi til fi til çı kar - mış lar dır. Çün kü cum hu ri ye tin sa hi bi çok güç lü dür. Ya şa nan bu dur. Ger çek ten in san ne re ye ba kar sa şa şı rı yor. Da ha dün yü celt tik le ri - ni, bu gün ye rin di bi ne ba tı rı yor lar. Bu ra da sı nıf sal kuv vet ler, cum - hu ri ye tin ba zı ku ral la rı nın ko nuş tu rul ma sı var dır. Ke ma liz min ba zı ka lıp la rı nın aman sız lı ğı var dır. De mek ki, bu ikin ci cum hu ri yet tar tış ma la rı na ke ma liz min mü sa ma ha gös ter me ye ce ği ni, ka tı ku ral - la rı nı ko nuş tu ra ca ğı nı; bu na bi raz re form lar la aşa ma yap tır mak ve çö zü lüş sağ la mak is te ye nin so nu nun da hüs ran ola ca ğı nı bir kez da - ha gör müş olu yo ruz. De mi rel cum hu ri ye tin zir ve de ki de ma go gu dur Şim di, bü yük de ma gog De mi rel işin ba şın da, bu ki şi yi iyi ta nı - mak ge re ki yor. Ta rih te ki me ben ze ti le bi lir? As lın da pek de eşi-ben - ze ri yok. Keş ke, Türk ay dı nı bi raz dü şün me si ni bil se, ken di de ma - gog la rı nı ta nı ya bil se, ke ma liz mi ni ta nı ya bil se ve do la yı sıy la ken di in sa nı na doğ ru bir dü şün ce, ba kış açı sı ka zan dı ra bil sey di. De mi rel 30 yıl dır ne yin de ma go ji si ni ya pı yor? Evet, ana hat la rıy la ba zı şey - ler söy le ni yor. Şöy le te kel ci li ğe hiz met eden, şöy le Ame ri kan cı olan, şöy le fa şiz me yol açan, şöy le ka pi ta liz me yol al dı ran ola rak de ğer len di ri li yor sa da, bun lar yet mez, da ha faz la sı nı or ta ya koy mak ge re kir. Bu 30 yı lı bi raz da ha iyi de ğer len dir mek ge re ki yor. Bü tün dar be - le rin olu şu mun da hem pa yı, hem onun so nu var. Ay nı şe kil de 27 Ma yıs da onun so nu dur. Yi ne 12 Mart, 12 Ey lül ken di si ne kar şı ya - pı lı yor. Özal'ın dü şü rü lü şü nün bir no lu tez gah la yı cı sı dır. Bu tip kim den ya na, ne yin sür dü rü cü sü, ne ye kar şı dır? Hiç şüp - he siz, Türk ka pi ta liz mi nin ana özel lik le riy le bağ lan tı ku ru la bi lir. Yi ne ulus la ra ra sı ger çek lik le, çö zü len Sov yet ler Bir li ği ile, ABD- Av ru pa ve üçün cü dün ya ül ke le ri ger çek li ğiy le bağ lan tı sı ku ru la bi - lir. Na sıl ki, M. Ke mal o dö ne min bü tün te mel güç le rin den ve ona ön cü lük eden ide o lo jik-ku rum sal ifa de le rin den par ça lar al mış ve bir ek lek tizm ör ne ği ol muş sa, bu da, bü yük ih ti mal le, 1960 'lar son ra sı dün ya sı nın bü tün ge liş me le rin den ben zer ek le me ler ala rak bir ek - lek tik Türk re ji mi ni sür dür me ye ça lı şı yor. De ma gog lu ğu bu ne den - le dir. Bu, dö ne me gö re her yer de var. Re ji mi sür dür mek için ne la zım - sa, ayı bı ka pat mak için ne ya rar lıy sa, gü nü kur tar mak için ne ge rek - liy se, eme ği ve onun tem sil ci le ri ni so yup-so ğa na çe vir mek için ne ye baş vu ru la cak sa onu ya pı yor. Fa şist MHP'yi bes ler, özel or du yu ku - rar, sos yal de mok ra siy le it ti fa ğa gi rer, İs lam cı lık la uz la şır. Ya ni dö - ne me gö re ne ya rar lıy sa, ne ge rek liy se bu ka le mun gi bi ona uza nır. De ği şik bir ke ma lizm ver si yo nu dur. Onu ya pı yor as lın da. Ama da ha il kel, da ha ge ri, ka ri ka tü rün ka ri ka tü rü ola rak yap ma ya ça lı şı yor. Kut la ma lar, şen lik ler cum hu ri ye tin ölüm me ra sim le ri dir Bu yıl cum hu ri yet de ğer len dir me si ni ya par sak: Re jim, sö zü mo na si vil cum hu ri yet kut la ma sı ya pı yor. Bu nu Sov yet ler de ya pı yor. Bu - na öze ni yor lar. Av ru pa çok tan yap mış, yüz yıl ön ce sin den. Onu şim - di tek rar la ma ya ça lı şı yor lar. Ne ka dar bü yük tak lit çi ol duk la rı nı gö - rü yo ruz. Ama çok ge cik miş bir tak lit tir. Da ha da öte si bu cum hu ri - yet ko lay ko lay if lah ol maz. Ölüm cül dö ne mi ni ya şı yor. Bu kut la - ma lar, bu ölüm cül has ta lık ta ki var lı ğın mas ke len me si, süs len me si - dir. Ku ru luş dö ne mi nin şen lik le riy le hiç ala ka sı yok. Ne ka dar şen - lik ge liş ti ril mek is ten se de, ya pı lan cum hu ri ye tin ölüm-ka lım mü ca - de le si dir. Bel ki bu gün, bu yıl, bir kaç yıl son ra da ger çek leş me ye bi - lir, ama bir re ji min ken di top lu mu, hal kı üze rin de ifa de ede ce ği an - lam iti ba riy le bir ölü dür. Can çe ki şen var lık lar dan bah se di lir. İş te böy le bir şey dir. Hiç bir re jim, ken di li ğin den ben ölü yo rum de mez. Ölür ken bi - le, ken di ni son de re ce ses li, süs lü gös ter me ye ça lı şır. Ya pı lan bu na ben zi yor. Bir çok yö nüy le salt çü rü me de ğil, can çe kiş me ema re le ri - nin ya şan dı ğı nı gös te ri yor

105 Za ten kont rge ril la cum hu ri ye ti de me mi zin ne de ni de bu dur. Bu na sıl bir cum hu ri yet tir ki, her gün fa i li meç hul ci na yet ler iş le ni yor; her gün ken di ya sa la rı çiğ ne ni yor, mu az zam yol suz luk dos ya la rı ra - fa kal dı rı lı yor. Bu nun ya nın da po li ti ka tü ke ni şi, po li tik par ti le rin iş - lev siz li ği ve eko no mi nin ta ma men if la sı var. Hiç bir ül ke de enf las - yo nun yüz de alt mış, yet miş, sek sen ler de ya şan dı ğı gö rül me miş tir. Baş ka ül ke ler de enf las yo nun yüz ler den bi ne fır la ma sı var mı? Ha - yır, yüz de on beş ve ya onun al tı na düş me var. Dün ya da hiç bir ül ke - de, yüz de el li-yüz ara sı olan bir enf las yon ör ne ği yok tur. Bu sa de ce Türkiye'de var dır. Bu en teh li ke li bir sö mür me bi çi mi dir. Bu gün yüz de yü ze ya kın sey re den enf las yon ora nı, hır sız la ma nın, bir hal kı sö mür me nin en in ce tar zı dır. Dün ya da ör ne ği yok tur, araş tı rıl sa bu lu na maz. Şim di yüz de bi ne çık sa der hal ted bir alı nır ve yüz de yir mi nin al tı na dü şü - rü lür. Yüz de yüz, yüz de beş yü ze çı kar sa ça re si bu lu nur. Bir-iki yıl son ra tıp kı Arjantin'de ol du ğu gi bi, Sovyetler'de ol du ğu gi bi ça re si bu lu nur. Yüz de yir mi nin al tı na in di ril se bir çe şit ça re dir, sö mü rü aza lır. Ama Türkiye'de bu na da fır sat ve ril mi yor. Do la yı sıy la ger çek ten şu son on beş-yir mi yıl dır, cum hu ri ye tin yal nız eko no mik an lam da bir enf las yo nu bi le müt hiş bir sö mür me po li ti ka sı dır. Bu nun üze ri ne si ya si par ti le rin na sıl de ma go ji yap tık - la rı, hal kı na sıl al dat tık la rı, hiç bir yer de gö rül me miş tir. De di ği miz gi bi, keş ke bir Türk ay dı nı ol sa da, ken di hal kı açı sın dan bu nu di le ge ti re bil se. Sö mü rü nün bu bi çi mi han gi ta ri hi dö nem de ve han gi ül - ke de gö rül müş tür, in ce le ye bil se. Ne den, ama cı ne dir, na sıl ger çek - le şi yor? Bu nu da ken di le ri in ce le sin. Çün kü çok sa yı da Türk eko - no mis ti var. As lın da ki mi le ri ba zı ke li me ler le yak laş ma ya ça lı şı yor - lar. Ha cı yat maz eko no mi si gi bi ke li me ler le ni te len di ri le bi le cek de ğer len dir me ler ya pı yor lar ki, doğ ru dur. Böy le eko no mi as lın da yok. Bu, hır sız lı ğın en ge liş miş bi çi mi dir. Me se la bir ör nek ve rir - sek; do la rın ar tı şı. Ön ce den ge niş bir men fa at şe be ke si ted bir alı yor, bir de va lü as yon pat la tı yor. Bun dan bir çev re müt hiş vur gun ya pı - yor. Sa nı rım bir tır ma nış ta bir kaç tril yo nu ce be in di ri yor. Baş ka yer de hiç bir hır sız bir kaç tril yo nu böy le bir eko no mik ope ras yon la ce be in di re bi lir mi? Hiç bir ban ka soy gun cu su, hiç bir iş gal ci bir gün de bu ka dar tril yo nu ce be in di re bi lir mi? Ama Tan su Çil ler dö - ne min de in di re bil miş tir. Ve bu nun gi bi yüz ler ce tril yon la rı ce be in - dir me ope ras yo nu var dır. Bu son özel sa vaş hü kü me ti dö ne min de, bu kont ra cum hu ri ye tin - de ne ka dar işa da mı tas fi ye edil di? Ken di ara la rın da bu gün bir dos - ya lar sa va şı ve ri yor lar. En gin Ci van lar ola yı. As lın da bir hır sı zın ye ri ne di ğe ri ge çi yor. Da ha ön ce ki ler hız la dış ta la nı yor ve ye ni hır - sız la ra yer açı lı yor. Gö rül me miş bir bi çim de ge li şi yor bun lar. Ve en kö tü sü de, halk ta ma men sey re di yor. İstanbul'da la ğım su yu bi le ara nı yor ve bu lu na mı yor. Yal nız İstanbul'da de ğil, he men her ta raf ta böy le dir. Halk bir çor ba ya ta lim et ti ril miş, çor ba yı bu lan ve ya bir ku ruş lu ğu na ida re eden, ken di ni ge mi si ni kur ta ran kap tan ye ri ne ko yu yor. May mun laş tır ma de di ği miz olay, böy le or ta ya çık mış tır. Ör ne ğin kö pe ği alış tı rır sın, aç bı ra kır sın, bir ta ne ke mik at tın mı, hem sa na yal tak la nır, hem de çok ra hat lık la sa na bağ la nır. Bu kö pe ğin mi de si, ka bur ga la rı bir bi ri ne geç miş tir. Hal ka bu da ya tı lı yor. Na sıl da ya tıl - mış tır? Kont ra cum hu ri ye ti nin iş ken ce si var, gö rül me miş bir po lis gü cü var. Kont ra cum hu ri ye ti, po lis cum hu ri ye ti dir, hem de özel tim cin sin den. İs ter se halk se si ni çı kar sın. Şim di me mur, sa nı yo rum iki yüz bin li ra lık bir ma aş ar tı şıy la bir gün lük ye me ği kur tar mış, re - zil ol muş tur. İki adım at mak is te yin ce önü ke si li yor ve şu an da inim inim in le ti li yor. Cum hu ri yet ger çe ğin de ye nil gi li Türk sol cu lu ğu May mu nun göz yaş la rı! Ne den? Çün kü kont ra cum hu ri ye ti tüm yön le riy le ege men li ği ni kur du ğun da, bun lar ses siz kal dı lar. Şim di en tu ha fı da, Tür keş ge çen kong re sin de çağ rı yap tı; sol cu lar da gel sin içi mi ze di ye. Gi de cek ler, çün kü şu an da eko no mi nin kay - nak la rı nı Tür keş ele al dı. Her kes de aç tır. Sol cu lar es ki den SHP'de, bel ki ba zı be le di ye ler den ge çin mek için kay nak sağ lar lar dı. Şim di o yol da ke sil di. Pa ra la rın hep si Türkeş'te yo ğun la şı yor ve hep si ora - ya ko şa cak. Bu Dev-Yol ar tık la rı, di ğer sol ar tık la rı önü müz de ki

106 gün ler de ora ya fır la ya cak lar. Ora da sı nıf mü ca de le si ya pa cak lar! Ne yin mü ca de le si ni? Ta bii ki ma aş mü ca de le si ni. Ama bu nu ra hat - lık la ka muf le et mek için te o ri de uy du ra bi lir ler. Türk dev let ve sol - cu luk ge le ne ğin de bu ta ma men böy le dir. Bü tün Ab dül ha mit dö ne min de, hat ta da ha ön ce si de da hil, bu böy le dir. Sul tan çok iyi bi li yor; bu na bi raz da ha faz la ma aş la zım di yor. Na mık Kemal'i bi le o te mel de çek miş tir. Şim di, Dev- Yol'cu ar tık la rı mı çe ke me ye cek? Za ten adam bi raz sı kış mış, bi raz da ce - za e vin de ba şı ağ rı mış. Fa şizm bir gü zel ma aş su nu yor. Hem de do - lay lı yol dan. Bir iş ye ri bu lu yor. Ve ka rın do yur ma yan sos ya lizm ye ri ne (ki sos ya lizm den an la dı ğı da bir ça pul cu luk tur) şim di bu ka - dar gör kem va at eden ka pi ta liz me ko şu yor ve baş la tı yor... İş te, sos ya liz min, bil mem sta li niz min dik ta tör lü ğü; ka pi ta liz min, li be ra - liz min re fa hı, öz gür lü ğü... Bun la rın hep si ni ra hat lık la ya par, ye ter ki ce bi ni dol dur sun. Şim di bü tün es ki sol cu la rın, böy le dev let ma a şı na koş tur du ğu nu göz önü ne ge ti rir sek, ma a şın kay nak la rı, kont ro lü şim di Türkeş'de. Böy le bir akım baş la tıl mış tır. Ne ka dar ay dın tas la ğı, sa nat çı tas la ğı var sa, hat ta genç lik ten öne fır la mak is te yen ler var sa hep si mil li yet - çi lik te, fa şizm de yo ğun la şı yor. Kont rge ril la cum hu ri ye ti ken di ni an - cak böy le ayak ta tu ta bi lir. De mi rel, o Hitler'in ba şa geç me si ne yol açan ma re şa le ben zi yor. De mi rel fa şiz mi bes li yor. Bu nu da ta bii ki ge li şen dev rim ci mü ca de le kar şı sın da ya pı yor. Bu du rum, TC'nin na sıl can çe kiş me sü re ci ne gir di ği ni ve na sıl bir de ma go gun la fa - zan lı ğıy la gir di ği bu na lı mı ört bas et ti ği ni, re ji min çok can lıy mış, son su za akıp gi de cek miş ede bi ya tıy la al lan dı rı lıp-pul lan dı rı la rak, ama ger çek te özel sa vaş hü kü me tiy le, si cil li fa şist le rin yük se li şiy le ko run ma ya ve sağ lı ğı na ka vuş tu rul ma ya ça lı şıl dı ğı nı çok açık ça or - ta ya koy mak ta dır. Ta bii tüm bun la rı PKK'nin ön cü lük et ti ği bir sa vaş kar şı sın da uy - gu la ma ya ça lı şı yor lar. Bu cum hu ri yet 20 yıl dır bu ger çek lik kar şı - sın da bu lu nu yor ve en önem li si de son on yı lın aman sız sa va şı mıy la kar şı kar şı ya dır. Cum hu ri ye tin can çe kiş me si en baş ta bu sa va şım ne de niy le dir. Sa vaş kar şı sın da yal nız dır. 70 yıl lık dö ne min de ğil, bü tün Os man lı, hat ta bü tün Sel çuk lu dö ne mi de da hil, baş kal dı rı la ra kar şı yö nel ti - len ege men sı nıf dar be le ri ni bu se fer ba şa rı ya gö tü re mi yor 'lerden, hat ta 1965 'lerden baş la tır sak, 30 yı la ya kın bir za man dır ge - nel de Tür ki ye, özel de Kür dis tan sa va şı mı var dır ve bu sa va şım bas - tı rı la ma mış tır. De ma gog De mi rel, bir de bu bas tı rıl mak is te nen halk sa va şı na, di re ni şe kar şı ele ba şı dır. Bu nu iyi bil mek ge re ki yor. 30 yıl lık dev rim ci sa va şı ma da ya tı lan kar şı-dev rim ci sa va şı mı en te pe - de ayar la yan Demirel'dir. Bu dev rim ci sa va şım, Türkeş'in özel sa - vaş bi ri kim le riy le, özel or duy la, kont rge ril la bir lik le riy le bas tı rıl ma - ya ça lı şı lı yor. Bu sa va şın Türk so lu nu aşa ğı-yu ka rı 1980 'lere doğ ru gel di ği miz de bas tır dık la rı söy le ne bi lir. Fa kat Tür ki ye so lu nun eleş ti ri si ni doğ ru ya - pan ve ken di ge li şim ya sa la rı nı sağ lam çö züm le me ler le ra yı na otur - tan dev rim ci ha re ke ti mi zin kar şı sın da son on yıl da bu re jim ba şa rı lı ola ma dı. Bas tı rıl ma ya izin ve ril me di ği için, 1990 'lardan iti ba ren kla - sik ten kil po li ti ka sıy la ha re ke ti mi zin ezi le ce ği sa nıl dı 'lerde, bu man tık la eze riz de nil di. Ola ğa nüs tü Hal ilan edil di. 1990'a ka dar bi ter si niz de nil di. Mü ca de le mi zin bi ti ri le me ye ce ği an la şı lın ca, top - ye kün bir sa vaş la; fa şist kı rım la, ya ni top tan Kürdistan'ı bo şalt ma yı da ek le ye rek işin al tın da çı ka cak la rı nı san dı lar. Türk sol ha re ke ti ni de halk tan ko pa ra rak, yan lış yön len di re rek, komp lo ya pa rak, pro vo kas - yo na ge ti re rek tas fi ye et me de ba şa rı lı ol du lar. Tür ki ye so lu ne den halk laş ma dı, ne den par ti leş me di? Bu so lun içi ne düş tü ğü du rum bi zim eleş ti ri le ri miz le epey açı ğa çı ka rıl mış tır. Bu sol ta ra fın dan, da ya tı lan özel sa va şa kar şı, dev rim ci sa va şım ge - liş ti ri le me di. Tür ki ye so lu, ön cü sa va şım dan, kit le bo yut lu sa va şı - ma dö nüş me di. Ken di si ni bir grup ön der li ğin den kad ro ha re ke ti ne dö nüş tü re me di. En baş ta ken di çö züm le me si ni, top lu mun çö züm le - me si ni, tip çö züm le me si ni ya pa ma dı. Ha re ket te bi rey sel-grup sal ol - mak tan öte ye gi de me di. Ta bii bu nun ide o lo jik-si ya si bo yu tu var dır. Sağ lam bir ta rih, top lum sal de ğer len dir me an la yı şı na, yi ne bü tün - lük lü bir ide o lo jik-si ya si de ğer len dir me prog ra mı na ula şı la ma dı. Ör güt ça lış ma la rı ve özel lik le tak tik sa va şım üze rin de yo ğun la şı la - ma dı. Ve bu na ben zer da ha bir çok eleş ti riy le bir lik te, en önem li si de ke ma liz min eleş ti ri si ya pı la ma dı. Doğ ru ör güt ve par ti ya şa mı na

107 tip ola rak ken di le ri ni ha zır la ya ma dı lar. Cum hu ri ye tin ve dü ze nin ya şam ka lıp la rıy la ya şa dı lar. İh ti lal ci ya şa mın, dev rim ci ya şa mın ne le ri ge rek tir di ği ni akıl la rı na bi le ge tir me di ler. Laf ta dev rim ci ama, pra tik te dü ze ni ya şa yan kad ro lar la dev rim ya pı la ma ya ca ğı nı gö re me di ler. Da ha bu na ben zer bir çok eleş ti ri nok ta la rın da ken di le - ri ni çö ze me dik le ri için, ye nil mek ten kur tu la ma dı lar. Türkiye'de dev rim ci lik id di a sın da olan la rın, kur tu la bil me le ri için PKK de ne yi min den çok iyi ya rar lan ma la rı ve so nuç çı kar ma la rı ge - re kir. Bi zim yap ma ya ça lış tı ğı mız, ge nel de ege men sı nıf ta ri hi ni çö - züm le me, Os man lı yı çö züm le me, cum hu ri ye ti ve do la yı sıy la ke ma - liz mi çö züm le me, Tür ki ye ka pi ta liz mi ni çö züm le me, olu şan in sa nı, dü ze ni, ya şa mı çö züm le me dir. Bu nun ya nın da halk ger çe ği ni be lir - le me, hal kın yo lu nun ne ol du ğu na ce vap ver me, onun ide o lo ji-po li - ti ka sı nı, onun kad ro su nu, sa vaş çı sı nı or ta ya çı kar ma, bun la rın ör gü - tü nü ve tak ti ği ni ge liş tir me gi bi mu az zam gö rev ler var dır. Türk so lu bun la ra ula şa bi lir se, ay rı bir halk ta ri hi, ay rı bir cum hu ri yet ta ri hi, ay rı bir hal kın cum hu ri ye ti de olu şa bi lir. Ama tüm bun lar laf ta kal - dı. Ge re ken hak kıy la ya pı la ma dı. Cum hu ri yet 71. yı lın da fa şist bir kar may la ayak ta tu tu lu yor Bi zim bu du ru ma ba ka rak, ken di mi zi tö kez let me ye ce ği miz açık - tı. Hız la ay rış tık. Bu eleş ti ri ler te me lin de, en azın dan Kür dis tan so - mu tun da ken di yo lu mu zu sağ lam, doğ ru bir şe kil de bu la bil dik. So - nuç ta bu yo lun doğ ru ön der lik tar zı ve çö züm le me le ri par ti ye, gi de - rek si lah lı sa va şı ma yan sı tıl dı. Stra te jik ol du ğu ka dar, doğ ru tak tik ön der li ğin de otur tul ma sı; bu nun ol duk ça iyi bir eği tim ve ya şam an la yı şıy la de rin leş ti ril me si PKK ba şa rı sı nın özü nü teş kil edi yor. Bu tip yak la şım lar, bu gün bu sa va şı mı sür dü ren, ge liş ti ren ve ba şa - rı ya gö tü ren te mel yak la şım lar de ğe rin de dir. Ta ma men TC'nin al - ter na ti fi ni, ay rı bir se çe ne ği ni oluş tur du ğu nu he men her kes gö rü yor, söy lü yor. Dü zen den ko puş ne dir? İde o lo jik ko puş tur, ör güt sel ko puş tur, ya şam sal ko puş tur, ey lem sel ko puş tur. Hat ta onun zor ba güç le rin - den kur tu luş tur. Kal dı ki, hal kın dev rim ci or du su na ula şıl ma sı ve halk or du su nun ge liş ti ril me si bü tün yön le riy le or ta ya ko nul muş tur. Ay rı ca bu nun ke sin ti siz, ba şa rı lı sür dü rül me si de im kan da hi li ne so - kul muş tur. Za ten 1990'lı yıl lar dan son ra kla sik ke ma list or du man tı ğıy la PKK'nin önü ne ge çi le me ye ce ği an la şı lın ca, Özal son bir de ne mey le aca ba bi raz re form lar la uz laş ma ya gi de bi lir mi yiz bi çi min de yak - laş tı. Bu nun da hüs ran la so nuç lan ma sın dan son ra, top ye kün sa vaş dö ne mi ne gi ril di. Ya ni için de top tan köy bo şalt ma la rı nın ol du ğu, ya fa şiz mi be nim ser sin, ya da kat le di lir sin bi çi min de ki ya lın kat po li ti - ka ve im ha sü re ci da ya tıl dı. Ke ma list po li ti ka nın 'lı yıl la rı na taş çı kar tır ca sı na bir po li ti kay la so ru na yak la şıl dı. Bu te mel de cum - hu ri ye tin içi ade ta ye ni den dol du rul du. Özel sa vaş hü kü me ti, bu gün - kü cum hu ri yet ifa de si te me lin de ta ma men an ti-pkk te me lin de ye ni - den ör güt len miş, sö zü mo na ye ni den ya şa ma ka vuş tu rul muş tur. Ta bii ne ka dar ya şa ma ka vuş tu rul muş tur so ru su tar tı şı la bi lir. Eko no mi de böy le bir hır sız lık la fa şiz min de ne ti mi ne ve ril miş tir. İs ter halk so yu lup so ğa na çev ril sin, is ter Tür ki ye her ta ra fa sa tıl sın, umur la rın da de ğil. Fa şizm için ge rek li olan de ne tim dir ve ken di si - nin ör güt len me si dir. Türkiye'de sos yal açı dan çö zül me miş hiç bir top lum sal yan kal ma mış tır. Her ta raf tan par ça lan mış bir top lum sal ya pı var dır. Ah lak tan eser yok tur. Eme ğe, emek çi sı nıf la ra hiç say gı kal ma mış tır. İn san la rın dün ya la rı al lak-bul lak edil miş tir. Çok üst ten ör güt len miş bir fa şist hol ding ci ke sim ve or ta-sı nıf ka pi ta list le rin bi le kı ya met ko par dı ğı bir sos yal-eko no mik du rum. İf las et miş si ya - si par ti ler, yi ne sol cu su sağ cı sın dan da ha fa şist, sağ cı sı sol cu sun dan da ha sol cu ge çi ni yor. Böy le bir fa şist ka rı şım or ta ya çı kı yor. Za ten tü müy le de özel sa vaş bi rim le ri nin yü rüt tük le ri bir hü kü met ve özel sa vaş var dır. Ya ni dev le tin çe lik çe kir de ğiy le kar şı kar şı ya yız. Her şe yi fa şist bir man tık la, bü tün ku rum la ra el ata rak, her tür lü ki şi lik - le oy na ya rak, bü tün sı nıf la rın içi ne uzan tı sı nı ya ya rak yü rü tü yor. Kürdistan'a ko ru cu lar, ko ru cu lar yet mez se aşi ret ler, aşi ret ler yet - mez se da ha de ği şik bir sü rü ajan ve iş bir lik çi ör güt len me ge liş ti ri li - yor. Türkiye'nin de bü yük sen di ka la rı na sız dı rıl mış kont rge ril la ör - güt len me si, par ti le rin tü müy le ele ge çi ril me si, dev le tin tüm ka de

108 me le ri ne özel sa vaş bir lik le ri nin, ye rel sa vun ma bir lik le ri nin otur - tul ma sı ve böy le ce kont rge ril la ve ya özel sa vaş cum hu ri ye ti nin ya - şa tıl ma ya ça lı şıl ma sı söz ko nu su dur. Bü tün bun lar hiç bir dö nem le kı yas lan ma ya cak bir bi çim de, cum - hu ri ye tin yıl dö nü mü kut la ma la rın da ve ya sö zü mo na ya şa tıl ma sın da açık ça gö rül mek te dir. Çok tür kü söy le ni yor, çok aşı rı, an lam sız bir şe kil de süs le me ya pı lı yor, bay rak lar müt hiş sal la nı yor. Tam da fa - şiz min ta nı mı na denk ge li yor. Bu ay nı za man da anor mal bir du ru - mu ya şa yan bir var lı ğın ger çe ği ni giz le mek için dir. Za ten dik kat edi lir se, fa şizm de çö kü şe gi den ka pi ta liz min en uç nok ta sı, en son ça re si dir. Al man ya da, İtal ya da as lın da da ğı lı yor du ve he men ora da da sos ya list bir re jim iş ba şı na ge le cek ti. Bu ne den le fa şiz me ge çil di. Ha la İtal ya, onun has ta lık la rıy la do lu ge çi yor. Gö re vi ni ye - ri ne ge ti re me yen ko mü nist par ti le ri, bu nun en kö tü so nuç la rı nı ya şı - yor lar. En çal kan tı lı, en an ti-sos ya list dev let ler, bu gün kü İtalya'dır, Almanya'dır. Şim di Tür ki ye bun la rın da öte sin de, da ha gö zü ka ra bir fa şist mo del dir be lir le me si, bu ger çek ler den do la yı dır. Ya ni onu her an yı kı ma gö tü re cek dev gi bi bir mü ca de le miz var. TC'nin ken di ni böy le bir fa şiz me uğ rat ma sı onun önün de ki yol du. PKK Ana do lu halk lar mo za i ği ni can lan dı rı yor Şim di önü müz de ki dö nem de sü reç na sıl bir ge li şim gös te re bi lir? Bu cum hu ri ye tin gi de ce ği yer, bu ka dar dır. Ken di si ni an cak bu kont rge ril la yön tem le riy le sağ la ma ala bi lir ve bi raz öm rü nü uza ta - bi lir. PKK da ha şim di den, sa de ce Kür dis tan ulu sal kur tu lu şun da de - ğil, halk di re ni şi ge le nek le ri nin, Tür ki ye ger çe ğin de mu ha le fet an - la mı na ge le bi le cek le rin de mi ra sı nı can lan dır ma özel li ği ne sa hip ol - du ğu nu gös ter mek te dir. Bu gün 1920 'lerde bas tı rı lan İs la mi renk li ha re ket ler, PKK sa ye sin de di ri li yor lar; azın lık ha re ket ler var dı, di ri - li yor lar. Yi ne emek ha re ke ti var dı, an cak PKK'ye da ya na rak ge li şe - bi lir. En baş ta cum hu ri ye tin, kar şı sın da aman sız sa vaş tı ğı Kürt is - yan cı lı ğı var dır. Şim di en güç lü bir dö ne mi ni ya şı yor ve ken di ni kur ta rı şa gö tür mek is ti yor. Ya ni cum hu ri ye tin bas tır dı ğı, bu 70 yıl - da da üs tü nü be ton la yıp ar tık göm düm de di ği ne var sa, PKK hep - si ni açı ğa çı ka rı yor. Bu, Ana do lu halk lar mo za i ği nin can lan ma sı dır. Sık ça bah se di len, kül tür mo za i ği ni or ta ya çı ka ran mü ca de le miz - dir. Ya ni cum hu ri yet tar tış ma la rı da bi zim et ki mi zin di ğer bir so nu - cu dur. Ama he nüz bun lar, tıp kı 1920 'lerde ol du ğu gi bi, tam ör güt sel ifa de si ni bul muş, gü cü nü to par la mış de ğil, eği lim ha lin de dir ler ve cum hu ri ye ti de teh dit edi yor lar. Ama en ön cü ör güt, en ken di ni ör - güt le miş ve sa va şı ma çek miş ör güt de PKK'dir. Bu an lam da hep si - ne ön cü lük ede bi li yor. Bu ön cü lü ğü nü da ha da ge liş ti re ce ği an la şı lı - yor. Ya pı lan de ğer len dir me ler, özel lik le pra tik te de ge çi ri len on yıl - lık sa va şım, bu can çe ki şen cum hu ri ye te na sıl al ter na tif teş kil edi le - ce ği ni çok da ha açık gös te ri yor. Kürdistan'da ba şa rı ka za nan dev rim, Türkiye'de ba şa rı ka za na cak dev rim dir. Da ha şim di den, Kürdistan'da da ğı tı la cak o özel sa vaş bir lik le ri, ba kar sın Türkiye'de da ha er ken den bir sos yal cum hu ri yet ve ya eme ğin çı kar la rı nı esas alan ge liş me ye yol açar. Za ten şim di - den he men her gün ara yış lar yay gın la şı yor. Bi raz da ha ge liş miş alt - ya pı ko şul la rı ne de niy le Kürdistan'dan da ha er ken ye ni bir si ya sal olu şu ma da yol aça bi lir. Türkiye'de de mok ra si yi zor la dı ğı mız çok açık tır. Can çe ki şen cum hu ri yet ye ri ne, çok ya kın laş tı rıl mış bir de mok ra tik se çe nek söz ko nu su dur. Her ne ka dar özel sa va şın bas tır ma sın dan do la yı bu çok gö zük mü yor sa da, böy le dir. Ya ni hız la se çe nek ha li ne gel me si iş ten bi le de ğil dir. Bu nun şu an da Kürdistan'da dü ğüm len di ği açık tır. As - lın da eğer şo ve nist zır hı de le bil se ler di, Türkiye'nin emek ten, hat ta her tür lü kül tü rel hak lar dan, de mok ra si den ya na güç ler Kürdistan'a akın et me li ve ora da ken di kur tu luş la rı nı sağ la ma lıy dı lar. Bu, Tür ki ye için ol du ğu ka dar Or ta do ğu için de böy le dir. Kürdistan'da ka za na cak dev rim, bir Tür ki ye dev ri mi ol du ğu ka dar, ay nı za man da bir Or ta do ğu dev ri mi olur. Kür dis tan dev ri mi nin hem de mok ra tik, hem ta ri hi kül tü rel ger çe ği or ta ya çı kar ma, hem de an - ti-em per ya list özel li ği çok so mut tur. Za ten ulus la ra ra sı ve böl ge sel ge ri ci lik de TC'yi ken di ha li ne bı ra kır sa, ra hat lık la öle ce ği gün bel li ola ca ğı için, zor la ayak ta tu tu yor. Or ta do ğu ge ri ci li ği nin kre di mus - luk la rı ol ma sa, ABD'nin yal nız as ke ri, si ya si des te ği de ğil, iş ken ce

109 sel des te ği de ol ma sa, bu re jim kaç gün ayak ta ka la bi lir? Yi ne çok de mok ra tik ge çi nen Avrupa'nın zor la ma sı ol ma sa, öm rü ne ka dar olur, so ruş tu rul ma ya de ğer. Ya ni TC sa nıl dı ğın dan da ha faz la bir ulus la ra ra sı ge ri ci lik da yat ma sı dır. Yal nız bir ye rel fa şiz min da yat - ma sı da de ğil; bu te kel ler ve hol ding ler, es ki dö ne min komp ra dor bur ju va zi sin den da ha faz la dı şa rı ya ba ğım lı dır lar. Do la yı sıy la on la - rın şu an da onay la dık la rı cum hu ri ye ti, ta ma men bir ya ban cı ma lı cin sin den dir ve on la rın çı kar la rı nı ko ru yor. Bir si yo nizm iş te Ortadoğu'da ba rı şa git mek is ti yor. En bü yük yar dım cı sı, sa vaş ta ol du ğu gi bi, Ortadoğu'nun ye ni ba rış a açıl ma - sın da da Türkiye'dir. En sı kı iki dost Or ta Asya'ya açı lım di yor. Bu nu bir lik te plan lı yor lar. Ne dir bu? Bu, söz de TC, özün de ise si - yo niz min kol tuk değ ne ği ol mak tır. Yi ne em per ya liz min tek rar Ortadoğu'ya, Kafkasya'ya, Or ta Asya'ya ulaş ma köp rü sü dür. Za ten her gün ken di le ri bu nu söy lü yor lar. Ya ni bir ulus la ra ra sı ge ri ci lik ola yı nın yı kıl ma sı, o den li bir en ter nas yo nal iler le me, dev rim ola yı olu yor. Bu nu es ki den de söy lü yor duk. Şim di çok da ha so mut söy lü - yo ruz. Gün cel ge liş me ler, bi zim dev ri mi mi zi ar tık bir Or ta do ğu dev ri mi, Kafkaslar'da ve hat ta Balkanlar'da et ki si ola cak bir dev rim ol mak la yüz yü ze ge tir miş tir. Es ki den te o rik ola rak ya pı lan de ğer - len dir me, şim di pra tik ola rak ger çek leş mek te dir. Bu nu gö rü yo ruz. Do la yı sıy la kav ga bir Kürt- Türk kav ga sı de ğil dir. Tam ter si ne, Kürt hal kı nın üze ri ne yüz yıl lar dan be ri çö rek len miş ve gü nü müz de de en çü rü müş özel lik le riy le, o den li de sö mü rü cü-iş ken ce ci yak la şı mıy la im ha yı da ya tan TC'ye kar şı yü rü tü len bir sa va şım dır. Yi ne her ne ka dar ulu sal kur tu luş çu gi bi gö zük se de, on dan da ha faz la en ter nas - yo na list olan bir dev rim ci ha re ke tin ge liş me si söz ko nu su dur. Sa va - şın za ten bu den li ge liş ti ği ni, son yıl la rı de ğer len di ren her kes çok iyi gö rü yor. Biz sa de ce iç te, ege men sı nıf la ra da ya lı bir cum hu ri yet le sa vaş - mı yo ruz. Bü tü nüy le dün ya em per ya liz mi nin en ile ri ge le ne ğiy le, ABD'si, Av ru pa sı, Japonyası'yla des tek le nen, bir çok ola nak ve hat ta ko ma lık du ru ma gel di ğin de bi le özel yön tem ler le kur ta rıl ma ya ça lı - şı lan bir ku rum la sa va şı yo ruz. Bu an lam da en az bir Fran sız Dev ri - mi ka dar, bir Bol şe vik Dev ri mi ka dar en ter nas yo nal an la mı olan bir dev rim ci ha re ke tin sa va şı mı or ta ya çık mış tır. Za ten ulus la ra ra sı ge - ri ci li ğin bu ka dar bir leş me si de dev ri min bu en ter nas yo nal ni te li - ğin den do la yı dır. Bu nu bi raz da ha so mut gör mek ve söy le mek müm kün dür. Bu cum hu ri yet aşıl ma ya mah kum dur Önü müz de ki dö nem için ne söy le ne bi lir? Eğer dev ri min mev cut du rum da ka zan dı ğı mev zi ler, sa va şım bi çi mi, onun pers pek tif le ri, ide o lo jik, si ya si, en önem li si de ya şam tar zı iti ba riy le ko nu mu sü - rek li pe kiş ti ri lir se, ge ri adım at tı rı la ma ya ca ğı, hiç bir mev zi sin den sök tü rü le me ye ce ği ra hat lık la söy le ne bi lir. Bu nun ya nın da, en son des tek ler le ayak ta tu tul ma ya ça lı şı lan TC'nin mev zi le ri nin da ha da da ra la ca ğı, bir çok la rı nın elin den alı na ca ğı, özel lik le Tür ki ye sa ha - sın da da ke sin ka bul edi le mez li ği (ki şim di den yay gın ya şa nı yor) da ha da ta ham mül edi le mez bo yut la ra ula şa ca ğı ve bu cum hu ri ye tin aşı la ca ğı ke sin dir. Tam is te di ği miz dev rim ci tarz da mı aşı lır, re for - miz me mi ta bi tu tu lup aşı lır, ye ni bir (Re fah mo de li) cum hu ri yet mi ku ru lur, yok sa da ha kas ka tı bir fa şist cum hu ri yet mi ba şa rı ka za na - bi lir; bü tün bun la rın en ca mı nı mü ca de le be lir le ye cek tir. Ken di li ğin - den ne şöy le olur, ne böy le olur di ye bi li riz. Dev rim ci mü ca de le, esas be lir le yi ci ola cak tır. Dev rim ci mü ca de le da ha da ge li şip, ba şa rı la rı art tık ça, do lay lı et - ki le ri de ar tar. Hat ta ulus la ra ra sı et ki le ri de bü yür. Do la yı sıy la halk - lar le hi ne bir se çe nek da ha da gün cel le şir ve ba şa rı ya da gi de bi lir. Ama ba şa ra maz ve ken di için de bü zü lür se, Türk so lu gi bi tı ka nır sa da ha kas ka tı bir fa şiz min ba şa geç me si de bek le ni le bi lir. Ve ya iki si de bir bi ri ni al te de me diy se; Re fah gi bi mo del ler da ha da hız ka za na - bi lir. Do la yı sıy la bu net le şe cek tir. Ama dev rim ci id di a nın, dev rim ci pers pek ti fin, dev rim ci tar zın da bu hı zı nı sür dür me si ha lin de, ge liş - me le rin halk la rın le hi ne ola ca ğı, Anadolu'da da bu ol duk ça halk aleyh ta rı cum hu ri yet ye ri ne, halk cum hu ri ye ti le hi ne doğ ru bir ge - liş me nin sağ la na bi le ce ği be lir ti le bi lir. Kürdistan'da ku ru la cak olan za ten bir halk cum hu ri ye ti dir, onun

110 bir fe de ras yo nu dur. Or ta do ğu halk la rı açı sın dan Kürdistan'da ku rul - muş bir fe de ras yon da, Or ta do ğu halk lar cum hu ri ye ti nin te me li dir. Bu nun ara yış la rı var, ba zı ça lış ma la rı Kür dis tan par ça la rın da göz - lem le ni yor. Çok ye ter siz de ol sa, bu önem li bir aşa ma ya ge lip da - yan mış tır. PKK'nin ön cü lü ğü, bu ko nu da sa de ce Türkiye'yi bir fe de ras yon - laş ma ya it me an la mın da de ğil, Ortadoğu'yu da böy le bir fe de ras - yon laş ma ya de mok ra tik tarz da, halk la rın cum hu ri ye ti tar zın da gö - tür me yö nün de dir. İde o lo jik be lir le me ler baş ta böy ley di, şim di pra - tik ge liş me yol la rıy la da bu nun sağ la na bi le ce ği or ta ya çık mak ta dır. Do la yı sıy la 71. yıl dö nü mün de ke ma list cum hu ri ye te kar şı, Or ta do - ğu halk la rı nın dü şü rül müş ger çe ği ne kar şı, PKK'nin ön cü lük et ti ği halk lar mü ca de le si nin bir halk lar cum hu ri ye ti ne doğ ru ge liş me si söz ko nu su dur. Özel lik le sa va şı mız la ka nıt la nan, bu ger çek tir. Ama tam za fer için de ger çek ten aman sız bir çiz gi sa va şı mı na, de rin le şen bir ya ra - tı cı lı ğa, gün be gün bü yü yen bir ba şa rı ya, her şe yi bu an lam da zor - la yan bir sa va şı ma ih ti yaç var dır. Şim di ye ka dar ki sa va şım sı ra dan bir baş lan gıç ola rak gö rül me li dir. Halk lar le hi ne asıl sa va şım bun - dan son ra ve ri le cek tir. Bu te mel de ba şa rı nın da ke sin sağ la na ca ğı nı be lirt mek, ke ha net te bu lun mak de ğil dir. Bu gü ne ka dar ya pı lan la ra bak tı ğı mız da, önü müz de ki dö nem de ne yi na sıl yap ma mız ge rek ti ği - ni gös te rir. Bu gü ne ka dar har ca nan ça ba la rın bir ben ze ri, ön cü ör güt için de, or du sa va şı mın da ve dev rim ci ör güt öl çü sün de ye ri ne ge ti - ril se, biz mev cut dev rim ci ba şa rı la rı mız te me lin de bi le şu nu ra hat - lık la söy le ye bi li riz ki; ba şa rı halk lar le hin de ve on la rın cum hu ri yet - ler ger çe ği bi çi min de ola cak tır. 29ekim1994 TC'NİN İM HA CI ÖZEL SA VA ŞI KAR ŞI SIN DA HAL KIN KİM LİK VE ÖZ GÜR LEŞ ME DU RU MU TC'nin ta rih sel ve gün cel ya pı sı, özel sa vaş dü ze ni nin ge le ce ği Sa vaş lar esas iti ba riy le kit le sel leş ti ğin de önem li sos yal, sı nıf sal ke sim le ri he def ler ler ve ya bir bü tün ola rak ulus, halk ve hat ta azın - lık top lu luk la rı nı kap sam la rı na alır lar. Kap sam la rı na alış ta da, salt ge nel bir bo yun eğ dir mek ten tu ta lım ne re dey se bir bir le ri ne ya kın güç ler den bi ri si nin çok sı nır lı ege men li ği ni ka bul et me ye, hat ta fi zi - ki ve ya kül tü rel kim lik ger çe ği ni ta ma men im ha et me ye ka dar bir ama cı kap sar lar. Ta rih ten gü nü mü ze ka dar bu hep böy le ol muş tur. İl kel ko mü nal dü zen den kö le lik dü ze ni ne yö ne lir ken, sa vaş lar da il ke, ele ge çi ri le ni im ha et mek tir. Ama ne za man ki bir in sa nın kö le ola rak da ve rim li kul la nı la bi le ce ği or ta ya çık tı, o za man kö le leş tir - me im ha nın ye ri ni al dı. İl kel klan, ka bi le ko şul la rın da ta bii ki o dü - ze ye he nüz ge lin me miş ti. Han gi ka bi le, klan ege men olur sa, di ğe ri - ni bir tek fer di kal ma yın ca ya ka dar im ha et mek zo run day dı ve bu bir ku ral dı. Bu nun ne de ni klan, ka bi le le rin an cak ken di le ri ni bes le

111 ye bi le cek, ya şa ta bi le cek du rum da ol ma la rı dır. Çok zor ko şul lar al - tın da, bir ka bi le di ğe ri ne bo yun eğ dir di ğin de, onu bes le ye cek bir im ka nı yok tu. Do la yı sıy la ele ge çi ri len ler im ha edil mek du ru mun - day dı ve ya hiç böy le du rum lar ya şan maz dı. Çün kü o za man ki coğ - raf ya da ge niş alan lar ol du ğu için ço ğun luk la kav ga la ra, sa vaş la ra faz la yer ol maz dı. An cak in sa nın üre tim de ğe ri or ta ya çı kın ca, ar tı-ürü ne yol aça cak ka dar ve rim li bir üre tim ara cı ha li ne ge lir. Bun dan son ra kö le leş me dö ne mi baş lar. İş te kö le leş me nin özü bu dur. Ar tık in san, ar tı-ürü ne yol aça cak çok önem li bir üre tim ara cı dır. Sa vaş lar ağır lık lı ola rak bu ama cı ger çek leş tir mek için ge liş ti ri lir. Böy le ce bi li nen bü yük kö - le im pa ra tor luk la rı in san eme ği nin üre ti ci de ğe ri ni esas ala rak kul la - nı lır ve bü yük kö le top lu luk la rı or ta ya çı kar. Bu gün hâlâ ih ti şa mı kar şı sın da in sa nın he ye can lan dı ğı bü yük Mı sır, Me zo po tam ya, Ro - ma, Yu nan, Çin, Hint uy gar lık la rı böy le bir ge liş me nin ürü nü dür ler. El bet te ki sa vaş lar bu amaç la bağ lan tı lı ola rak çok vah şi ge li şi - yor lar. İl kel ko mü nal top lum ko şul la rın da ya şa yan top lu luk lar ve ya halk lar esir li ği ta nı ma dan son de re ce ba şı na buy ruk bir hal de ya şar - ken, on la rı kö le leş tir mek çok zor dur. Kö le lik ko lay ko lay bo yun eği le cek bir tarz de ğil dir. Kö le leş me yi sağ la mak, onu bir sis tem ola rak yer yü zü ne oturt mak için çok vah şi sa vaş lar yü rü tü lür. Bu sa - vaş la rın bi li nen ka çı nıl maz so nuç la rı var dır. Ka çı nıl maz so nuç lar la bir lik te di re nen ve kö le li ği hiç ka bul et me yen in san top lu luk la rı da var dır. Ama kö le le şen in san da var dır. Ar tık ezen-ezi len, kö le leş ti - ren, kö le leş tir me yi esas alan sa vaş lar dö ne mi baş la mış tır. Bu ra da da ör güt lü olan, ken di ni da ha da bi linç len di ren ha kim çı kı yor. Bu an - lam da hem kö le sa hip le ri sı nı fı ge li şi yor, hem de kö le leş me mek için bü yük bir di renç ha lin de ken di le ri ni ör güt le yen ve uy gun coğ - raf ya ya çe ken, sa vu nan ve do la yı sıy la öz gür olan top lu luk lar or ta ya çı kı yor. Bun lar hâlâ gü nü mü ze ka dar var dır. Ar tık böy le bir ta ri hi ge liş me söz ko nu su dur. Özel lik le uy gar lık la rın, kö le ci im pa ra tor luk la rın düz alan lar da ku rul ma sı te sa dü fi de ğil dir. İn san la rın ora lar da ken di le ri ni sa vun - ma, kö le li ğe kar şı koy ma im kan la rı çok sı nır lı dır. Bu ra lar da çöl ler var dır ve in san lar bir sal dı rı ya ma ruz kal dık la rın da çö lün de rin lik le - ri ne çe ki lir ler. Bu du rum da on la rın il kel ka bi le, aşi ret boy la rı dü ze - yi ni aş ma ma la rı nın ne de ni olur. Afrika'da, Ara bis tan çö lün de bu na ben zer çöl ka bi le le ri var dır ve bun lar çok ge ri bı ra kıl mış lar dır. İlk kö le im pa ra tor luk la rı nın ve rim li ova lar da ge liş ti ği ni gö rü yo - ruz. Çün kü bu ra lar da hem in san çok ve rim li üre ti me koş tu ru lur, hem de ken di ni sa vun ma im kan la rı az dır. Bu nun ye ri ne si te dev let - le ri, şe hir dev let le ri gi bi dar bir şe hir ala nın da, si te de in san la rı kö le - ce ça lış tı ra rak dev let leş mek, en an lam lı ge liş me olu yor. Ne re dey se böy le ve rim li her alan da bir kö le dev le ti or ta ya çı kı yor. Aşa ğı Mezopotamya'daki Sü mer ler böy le dir. Nil kı yı sın da ki Fi ra vun lar re ji min de, ve rim li ara zi de ku ru lan Roma'da, Yunanistan'ın ve yi ne Anadolu'nun çok de ği şik ve rim li sa ha la rın da, ge li şen Atina'da, Hindistan'da, Çin'de ar tık in sa nın böy le sö mü rül me si ne yat kın coğ - raf ya sıy la, sa vun ma dü ze niy le, bü tün uy gar lık alan la rı kö le leş tir me sis te miy le ku ru lu yor. Dağ lar ve çöl ler ise bu an lam da kö le leş tir me ye kar şı sı ğı nak yer - le ri ha li ne ge li yor. Bu ne den le bu ra lar da gü nü mü ze ka dar he nüz kö - le leş ti ri le me yen, hat ta serf leş me yen, pro le ter leş me yen bir çok klan, ka bi le var dır. Gü nü müz de Kürdistan'da bi le, he nüz bo yun eğ me miş böy le bir çok aşi ret, ka bi le top lu luk la rı bu lun mak ta dır. Top lum la rın kö le leş ti ril me sin de sı nıf sal lık ile et nik özel lik ler iç içe dir. Kö le leş tir me hem sı nıf sal laş tır ma dır, hem de et nik top lu lu - ğu, ya ni bel li bir mil li özel li ği olan top lu lu ğu he def alır. Ken di so - yun dan olan lar kö le leş ti ri lir ken, (bu na biz sı nıf laş ma di ye bi li riz) da ha çok da baş ka et nik top lu luk la rın ol du ğu gi bi kö le leş ti ril me si söz ko nu su dur ki, bu ta rih te da ha yay gın bir bi çim dir. Bun la rın için den ele ba şı la rı iş bir lik çi ola rak ka bul edi le bi lir ama esas kit le si kö le leş ti ri lir. Ben zer ge liş me ler or ta çağ bo yun ca da de vam eder. Bu ra da de ği - şen, kö le lik ye ri ne serf leş me ku ru mu, ya ni kö le ye gö re bi raz da ha yu mu şa tıl mış bir sö mü rü bi çi mi nin ge çi şi dir. Bu ken di evi ola bi len, ai le ku ra bi len, az bir top ra ğa sa hip ola bi len ser fin sö mü rül me tar zı - dır. Biz bu na de re bey lik, fe o dal dü zen di yo ruz. Bu de ği şik li ğin te - mel ne de ni ise, in sa nın da ha faz la üre te bil me si için, on la ra tü ke tim - de kö le li ğe gö re bi raz da ha faz la pay ayır ma ge re ği nin du yul ma sı

112 dır. Çün kü in san la ra tü ke tim de bi raz da ha faz la pay ayır mak özel - lik le köy lü ler de çok da ha faz la ça lış ma ya, bu da da ha faz la üre ti me yol açı yor. So nuç, bil di ği miz fe o dal dev rim ler dö ne mi ve ar dın dan da fe o dal im pa ra tor luk la rın ge liş me si dir. Bu se fer sa vaş lar fe o dal sis te mi ge liş tir mek, oturt mak için dir. Bü yük fe o dal sa vaş lar dö ne mi baş lar. Baş lan gıç ta bun lar dev rim dir. Ni te kim fe o da lizm adı na çok önem li dev rim ler ya şa nır. Bu dev rim - le rin en bü yük le rin den bi ri si nin de İs la mi yet ol du ğu nu bi li yo ruz. Ama böy le baş ka fe o dal dev rim ler de var dır. Rus fe o da liz mi, Çin fe o da liz mi çok cid di dev rim sü reç le ri so nu cun da ge li şir ler. Yi ne Avrupa'da ben zer bir çok fe o dal ge liş me var dır. İn san lık ye ni baş tan bir sı nıf laş ma ya ta bi tu tu lur. Kı sa ca serf leş me di ye ta bir ede bi le ce - ği miz bu dö nem de, yay gın ola rak ay nı et nik top lu luk lar dan ken di için de bir sı nıf laş ma ya şa nır. Ba zı et nik ke sim ler ve ya mil li yet ler, halk top lu luk la rın da ol du ğu gi bi çok az bir iş bir lik çi ke sim dı şın da ta ma men serf leş me ye ta bi tu tu lur lar. Ve bu çok yay gın ge li şir. Ne - re dey se in san lı ğın bu na bu laş tı rıl ma mış tek bir et nik top lu lu ğu bı ra - kıl maz. Bu da ge niş bir sö mü rü im ka nı nı or ta ya çı ka rır. Özel lik le top ra ğa da ha faz la el koy mak, top rak ta da ha faz la in sa nı ça lış tır - mak, sö mü rü nün te mel bi çi mi dir. Bu dö nem de sa vaş lar esas ola rak top rak için, top rak ta in sa nı is kan edip sö mür mek için ge liş ti ri lir. Bu te mel de bü yük im pa ra tor luk lar or ta ya çı kar. Fe o da lizm hâlâ ka lın tı la rı olan bir sis tem dir. Özel lik le Or ta do ğu böl ge sin de ve dün ya nın baş ka böl ge le rin de de fe o dal sis te min ka - lın tı la rı hâlâ bu lun mak ta dır. Fe o da liz me ge çiş ay nı za man da uy gar - lık ta dev gi bi bir aşa ma dır. Hem kö le ci sis tem de, hem fe o dal sis - tem de bi lin di ği gi bi si ya set, kül tür, hu kuk, sa nat ge li şir. Hat ta ilk kö le ci ku ru luş ne re dey se in san lı ğın bu gü nü nü bi le şart lan dı ran her tür lü ge liş me ye im za sı nı atar. Ör ne ğin Mezopotamya'daki uy gar laş - ma nın (ki en es ki uy gar laş ma ola rak gö rü lür) hu ku ku, si ya se ti, hat ta bi li mi, sa na tı da ha son ra ki bü tün ge liş me le rin te me li ni teş kil eder. İlk uy gar lık ka nun la rı ne re dey se gü nü mü zün uy gar lık ka nun la rı nın esa sı nı teş kil et mek te dir. Da ha son ra ki ge liş me ler bi çi me iliş kin dir. Böy le bir in sa ni ge liş me var ve ya uy gar laş ma, sı nıf sal la şa rak ge liş - me var. Ka pi ta lizm di ye ta bir edi len sis tem de bu uy gar laş ma sü re ci nin en önem li di ğer bir sı nıf sal lık aşa ma sı dır. Ka pi ta list leş me in sa nın üre ti ci li ği nin da ha faz la art tı ğı bir dö nem dir. Bu nun te mel ne de ni de ça lı şa na bi raz da ha faz la pay ayır mak, serf li ğe gö re da ha yu mu - şak bir sö mü rü bi çi miy le da ha faz la üre ti me yol aç mak is ten me si - dir. Do la yı sıy la bu de ği şik bir sö mü rü cü sı nı fın, ka pi ta list sı nı fın or ta ya çık ma sı an la mı na ge lir. Bu ra da in san da ha iyi bir üre tim ara - cı dır. Fa kat bu nun ya nın da tek nik te de bir ge liş me var dır. Ve da ha ge liş kin bir sö mü rü cü sis tem ola rak ka pi ta liz min do ğu şu na yol açar. Bu da ye ni baş tan in san lı ğın ka pi ta liz me gö re sa vaş la ra ko nu ol ma - sı, in san lar üze rin de sı nıf sal ve ulu sal bas kı la rın ye ni bir ta ri hi dö - ne mi nin or ta ya çık ma sı de mek olu yor. Bi lin di ği üze re ka pi ta liz me da ya lı mu az zam bir sı nıf sal lık, sı nıf sal laş ma ve sı nı fa kar şı sı nıf sa - va şı mı söz ko nu su dur. Ka pi ta lizm özel lik le Avrupa'da ağır lık lı ola rak böy le ge li şip dı şa yö ne lik baş ka et nik top lu luk la rı, halk la rı ege men li ği al tı na al ma ya ça lı şır ken yü rüt tü ğü sö mür ge sa vaş la rı var dır. Sö mür ge sa vaş la rı nın ama cı, hal kın tü mü nü ka pi ta list sö mü rü ye aç mak, ye ral tı-ye rüs tü zen gin lik le ri ta lan et mek ve böy le ce çok da ha ge niş bir sö mü rü im - ka nı nı or ta ya çı kar mak tır. Bu an lam da hem sı nıf sal, hem ulu sal bas - kı çok kap sam lı bir bi çim de ka pi ta lizm dö ne min de or ta ya çı kar. Ne ka dar sı nıf sal bas kı, sö mü rü ge li şir se o ka dar ulu sal bas kı ve sö mü - rü dü ze yi ge li şir. Böy le ce ka pi ta list im pa ra tor luk lar ça ğı baş lar. İş te bun lar özel lik le Avrupa'da İn gil te re baş ta ol mak üze re, Fran sa, İtal - ya, İs pan ya, Por te kiz ve Almanya'dır. En son da gü nü müz de ka pi ta - list-em per ya list im pa ra tor luk ola rak ABD ba şı çek mek te dir ve ABD'nin dün ya ege men li ği bi raz ge li şim ha lin de dir. Hiç şüp he siz ka pi ta liz me kar şı sı nıf sa va şı mı, ka pi ta liz min do ğu - şun dan ve ilk te mel bur ju va dev rim le rin den be ri ar dı ar ka sı ke sil - mek si zin var dır. Bun lar özel lik le Pa ris Ko mü nü, Bol şe vik Dev ri mi ve 20. yüz yıl da ki bir çok baş ka sos yal dev rim ler ka pi ta list-em per ya - list ge liş me ye kar şı eme ğin, pro le tar ya nın sos ya list top lum amaç lı baş kal dı rı la rı, dev rim le ri dir. Hat ta Sov yet ler sis te mi gi bi bir sis tem de doğ muş tur. Gü nü müz de her ne ka dar bu sis tem çö zül müş gi bi gö zük se de, ka pi ta liz min dev let ni te li ğin de bü yük de ği şim le ri var

113 dır. Ge rek sı nıf lar, ge rek se halk la rın sö mü rü yü ol duk ça sı nır la ma ve ken di ba ğım sız lık la rı nı, öz gür lük le ri ni çok ile ri dü zey le re ge tir me gi bi bir du rum or ta ya çık mış tır. Gü nü müz de ABD'nin ege men li ği ve di ğer ba zı ka pi ta list-em per - ya list dev let le rin ege men lik le ri, ge rek sı nıf sal an lam da, ge rek se ulu sal an lam da es ki dö nem le re gö re, ör ne ğin 19. yüz yı la, ge nel de kö le ci li ğe ve fe o da liz me gö re çok yu mu şa tıl mış tır. Ta bii bu, in san - lı ğın üze rin de bu sis te min teh li ke si yok tur de mek de ğil dir. Teh li ke si var dır. Bel ki de kö le ci lik ten da ha faz la dır. Fa kat es ki tarz sö mü rü ol duk ça yu mu şa tıl mış tır. Teh li ke baş ka alan lar da ge liş mek te ve do - ğa tah ri ba tın da, top lu mun teh li ke li ör güt le ni şin de, tek ni ğin kul la nı - mın da ve bu na ben zer do lay lı bir çok in san lı ğı yı kı ma gö tü re cek ge - liş me le ri be ra be rin de üret mek te dir. Es ki sö mü rü bi çim le ri sos ya liz min mü ca de le siy le aşıl mış tır. Halk la rın ka ba sö mü rü sü di ye bi le ce ği miz bi çim de ki (ki o za man ulus lar üze rin de on la rın si ya sal, hu ku ki bir çok yö nüy le hiç bir hak ta nı mak sı zın sö mür ge ci re jim ler ku rul muş tur) bu re jim ler ne re dey - se tü müy le bi zim dı şı mız da (Kür dis tan dı şın da) yı kıl mış du rum da - dır. Bu nun ye ri ne sö mür ge ler de ku ru lan dev let ler var dır. Bun la rın ba ğım lı lık la rı ol sa da söz ko nu su ege men lik ler 19. yüz yıl hat ta 20. yüz yıl baş lan gıç la rı na gö re çok za yıf tır. Bun la rın ye ni so run la rı var - dır. Ve ye ni so run lar, ye ni mü ca de le le ri de be ra be rin de ge ti rir. Önem li olan es ki bas kı, sö mü rü bi çim le ri nin top tan aşıl ma sı dır. Böy le bir ge liş me nin de sos ya lizm ve ulu sal kur tu luş mü ca de le siy le gü nü mü ze ka dar mu az zam bir iler le me sağ la dı ğı nı gör mek ge re kir. Ka pi ta liz min ye ni bir sö mü rü sis te mi ge liş ti ril mek is te ni yor. ABD'nin ye ni dün ya ni za mı adı al tın da ad lan dır mak is te di ği de bu dur. Fa kat or ta ya çı kar dı ğı so run lar ve çö züm yol la rı hem ka pi ta - list ler ta ra fın dan ve hem de sos ya list ler ta ra fın dan ye ni den de ğer - len di ril me ye alın mak ta dır. Za ten bu ko nu da yo ğun bir tar tış ma ya - şan mak ta dır. Sos ya liz min bu gün kü ev re sin de ki ve ya ku ru luş dö ne - min de ki re el sos ya lizm aşı lır ken, onun ye ri ne ye ni bir sos ya list sis - te min na sıl ge li şe bi le ce ği tar tı şıl mak ta dır. Özel lik le ye ni teh li ke ye kar şı ka pi ta liz min in san lı ğı top tan teh dit eden tek ni ğiy le, baş ta nük - le er si la hıy la ve gi de rek çev re yi kir let me siy le, nü fus pat la ma sıy la bir çok ye ni has ta lık or ta ya çı kı yor. Hat ta tek ni ğin ne re dey se ca na - var laş ma sı gi bi bir du ru mu da söz ko nu su dur. Eğer in san lık ya şa mak is ti yor sa, bun la ra kar şı ye ni ara yış lar, ye - ni te o ri ler, ye ni prog ram lar, ye ni ör güt len me ler, ye ni mü ca de le ler, hat ta ye ni sa vaş bi çim le ri 21. yüz yıl bo yun ca ge liş mek du ru mun da - dır. Bu ge nel an la tım, Türk ege men lik sis te mi in san lık ta ri hi için de ve gü nü müz ger çe ğin de ne yi tem sil edi yor, ne re de kal mış tır; ba şı na ne ler ge le cek tir so ru la rı na bi lim sel bir gö rüş ka zan dır mak için dir. Türk ege men lik sis te mi çok il kel klan, ka bi le dö ne mi nin üst aşa - ma sı di ye ta bir edi len bar bar lık aşa ma sın dan iti ba ren Or ta Asya'dan çı kar ken ya rı kö le lik, ya rı fe o dal bir uy gar lık sal ge liş me ye ta bi olu - yor. Ken di si kö le le şi yor ve bu nu öğ ren dik ten son ra baş ka la rı nı kö - le leş ti ri yor. İran ko şul la rın da ve gi de rek Ortadoğu'nun di ğer ko şul - la rın da uzun bir kö le ci lik sis te mi ni, fe o dal sis te mi ya şa ma sın dan son ra iç le rin den sıy rı lan ba zı la rı dev let leş me yi ya şı yor lar. Özel lik le yo ru lan Pers ik ti dar la rı nın, yi ne Arap la rın yor gun ha li fe le ri, sul tan - la rı ye ri ne Türk sul tan la rı ve ha li fe le ri geç me ye ça ba gös te ri yor lar. Onun cu yüz yı la ka dar gel di ği miz de ge rek Eme vi, ge rek se Ab ba - si ler sü la le le riy le yön len di ri len İs lam im pa ra tor lu ğu, ar tık Arap lar - da bel li bir doy gun lu ğa yol açı yor. Bu nun ye ri ne sa ray lar da bü yü - yen kö le men ler ve ya Türk boy la rı nın ile ri ge len le ri ya vaş ya vaş dev let için de et ki li olu yor lar. Sel çuk lu lar adıy la, ya da da ha çok çe - şit li bey lik ler adıy la bir sü rü bey lik kur ma dö ne mi ne ge çi yor lar. Za - ten fe o da lizm de bu na çok uy gun dur. Do la yı sıy la 10. yüz yıl bu an - lam da en ve rim li dö ne mi teş kil edi yor. As ke ri güç le ri at sır tın da ol - ma la rı, ta ze bir kan gi bi Or ta do ğu fe o da liz mi ne git me le ri on la ra bu şan sı ve ri yor. So nuç ta ol duk ça sa vaş lar la do lu bir dö nem açı yor lar. Bu sa vaş lar so nu cun da Türk ege men le ri nin dev let leş me dö ne mi baş lı yor. Oğuz boy la rın dan, bar bar lık şef li ğin den, bey lik ve gi de rek im pa ra tor luk bi çi min de dev let leş me ge li şim gös te ri yor. Türk ege men le ri nin olu şu mu nu ke sin lik le İs la mi ge le nek için de ara mak ge re kir. Özellikle Ab ba si sa ray la rın da ye ti şi yor lar. Bu ra da ba zı kö le ko mu tan lar or ta ya çı kı yor. Bu kö le ko mu tan lar la boy la rın şef le ri bir le şe rek bey lik le ri, dev let le ri oluş tu ru yor lar. Bu sı nıf laş

114 ma da ye ni bir adım dır. Türk men boy la rı nın ken di için de ay rış ma sı, Türk men bey le ri nin sa vaş ma dö ne mi baş lı yor. Bu du rum 10. yüz - yıl dan gü nü mü ze ka dar ge li şim gös te rir. En önem li si de bu ege - men lik, özel lik le baş ka top lu luk lar üze rin de ge li şir. İm pa ra tor lu ğun sa hi bi olan Arap lar dan tu ta lım yay gın ola rak Kürt ler, Er me ni ler, Rum lar ve ben ze ri bir çok et nik top lu lu ğa ka dar hep si nin üze rin de ye ni bir Türk fe o dal ege men lik dö ne mi baş la mış tır. Bu dö ne min ege men li ği nin bas kı ve sö mü rü sü nün kap sa mın da im ha faz la yok tur. Gü nü müz de ki ke ma list ege men lik bi çi miy le kı - yas lan dı ğın da, bu nun çok sı nır lı ol du ğu da söy le ne bi lir. Top lu luk la - rı im ha et mek şu ra da kal sın, on lar üze ri ne ha fif bir bey lik ge çir me gi bi bir ama cı var dır. Dil le ri ne, kül tür le ri ne, hat ta emir lik le ri ne bi le faz la do kun ma yok tur. En ge liş kin Sel çuk lu İm pa ra tor lu ğu oluş tu - ğun da bir çok et nik top lu lu ğun bir emir lik ola rak kal ma sı na hem mec bur ka lır, hem de bu nu ra hat lık la ka bul eder. Ko nu muz açı sın dan göz önü ne ge tir di ği miz de, Kürt ler le Türk - men le rin ve ya Türk boy la rı nın si ya si açı dan ara la rın da faz la fark gö zük mü yor, ya ni bir bir le ri ne ya kın dır lar. Ne re dey se eşit ler ara sın - da bi rin ci, ikin ci gi bi bir sı ra la ma söz ko nu su dur. Bu nu şu nun için söy lü yo ruz: Bu gün ulu sal im ha yı en uç nok ta sı na var dı ran özel sa - vaş la kı yas lan dı ğın da, Sel çuk lu lar, Ar tu ko ğul la rı, Ak ko yun lu lar, Ka ra ko yun lu lar ve ben ze ri Türk et nik yö nü ağır ba san bey lik ler söz ko nu su ol du ğun da bel ki de eko no mik, sos yal, kül tü rel açı dan Kürt - ler da ha ege men dir. Eri yen, uy du ru lan ger çek lik Türk top lum ger - çek li ği dir. Bu 20. yüz yı la ka dar böy le de vam eder. Yal nız üst te ha fif bir si ya si ege men lik var dır. Bu si ya si ege men lik ler de Kürt bey lik le - ri ni or ta dan kal dır mak di ye bir du rum söz ko nu su de ğil dir. Sa de ce, ben se ni bü yüt tüm, be nim eli mi öper sen ye ter li dir man tı ğı bi çi - min de bir bo yun eğ me var dır, da ha faz la sı yok tur. En sert Os man lı sul ta nı di ye bi li nen Ya vuz Sul tan Se lim bi le ken di siy le eşit bir Kürt hü küm da rı ara mak is ter. Bi lin di ği üze re İd ris-i Bit li si Bu na ge rek yok, sen bi ze bir bey ler be yi ta yin et, biz bey lik ler, hü kü met ler bi çi - min de ka la lım der ve ku ru lan it ti fak lar beş Kürt hü kü me ti, iri liufak lı bir çok Kürt emir li ği ve hat ta bey li ği nin ol du ğu gi bi kal ma sı - dır. Dik kat edi lir se, bu ra da ne re dey se bir it ti fak var. Hat ta eşit it ti - fak söz ko nu su dur. Sa vaş lar la bo yun eğ di ril miş Kürt bey lik le ri, emir lik le ri söz ko nu su de ğil dir. Rı za ya da ya nan bir an laş ma var dır. Ve Os man lı İmparatorluğu'nun Kürt po li ti ka sı bu im pa ra tor lu ğun çö zü lü şü ne ka dar de vam et miş tir. Ba zı sis tem dı şı ve ya sis te me baş kal dır ma olay la rı ol muş sa da esas iti ba riy le böy le dir. Ay nı za - man da kül tür üze rin de her han gi bir bas kı yok tur; nor mal ge liş me sür dü rü lür. Yi ne ken di için de aşi ret dü zen le ri ge liş ti ri lir. Ya ni öz - gür lü ğe hay li yat kın bir du rum dur; bas kı bi çi mi sı nır lı dır. 19. yüz yıl da bas kı bi raz da ha ar tar. Bu da za yıf la yan im pa ra tor - lu ğun ver gi ve as ker al ma ih ti ya cın dan kay nak la nır. Or ta ya çı kan is yan lar da Abdülhamit'in ye ni Kürt alay la rı nı ya rat ma po li ti ka sıy - la, ya ni tek rar bir uz laş ma po li ti ka sıy la so nuç la nır. TC ku ru lu şun da bi le M. Ke mal, Abdülhamit'in po li ti ka sı nı esas alır. Kur tu luş sa va - şın da, Kürt le ri hiç kar şı sı na al ma yan bir po li ti ka iz ler. Bu an la yış yi ne tıp kı Ya vuz Sul tan Se lim, Ab dül ha mit an la yı şı dır, uz laş ma dır. Ama da ha çok ken di si ya si ha ki mi ye tin de ger çek le şen bir uz laş ma - dır. İliş ki ta ri hi nin ele alı nı şın da bu nu çok iyi gör mek ge re ki yor. De mek ki bu dö ne me ka dar çok cid di bir ulu sal teh dit yok tur, var olan sa de ce si ya si bağ lı lı ğı kap sı yor. Si ya si ba ğım lı lık da öy le faz la ge liş kin de ğil dir. He le nor mal top lum sal, kül tü rel ge liş me ol du ğu gi bi sür mek te dir. Cum hu ri ye tin ku ru luş yıl la rı na ka dar bu böy le dir. Ama ne za man ki Türk ler de fe o dal dev let ge le ne ği ye ri ne (özel lik le it ti hat çı lar la baş la yan) ka pi ta list dev let ge le ne ği oluş ma ya, Türk-İs - lam ide o lo ji si ye ri ne ka tı bir şo ven mil li yet çi li ği ge liş me ye baş lar; o za man İt ti hat Te rak ki ör güt le nir. Özel lik le Hı ris ti yan lar bi raz hak - lar ko par tır, di ğer azın lık lar bi raz baş kal dı rır. İş te o za man sis tem ol du ğu gi bi da ğıl mak la yüz yü ze ka lır ve fa şiz me bi le taş çı kar tan bir mil li yet çi lik ka sır ga sı baş lar. Bi li nen Er me ni kat li a mı, Rum kat - li a mı ve di ğer azın lık la rın zor la asi mi las yon dö ne mi baş lar. İm pa ra - tor luk ta Kürt ler en kök lü bir halk ge le ne ği ni tem sil et ti ği, ko lay im - hay la so nuç la na cak bir ko num da ol ma dı ğı için en so na bı ra kı lır. Çün kü Türk gü cü Kürt le re bu te mel de yö nel me ye yet mez. Eğer yö - ne lir se bu Türk ege men lik sis te mi nin za ra rı na ola cak tır. Bu ne den le uz laş ma esas alı nır. Bu ra da M. Kemal'in de Os man lı sul tan la rıy la ay nı po li ti ka yı sür dür dü ğü nü gö rü yo ruz. Çün kü 1920 'lerde Kürt le re

115 kar şıt lık, ka lan Türk dev let ka lın tı la rı nın da yok ol ma sı de mek tir. Hat ta ulu sal teh li ke nin gırt la ğı na ka dar ge liş me si dir. Bu nu bil di ği için, tüm gü cüy le Türk- Kürt kar deş li ği, ta rih bo yun ca bir lik-be - ra ber lik gi bi bir saf sa tay la ken di fa şist-mil li yet çi ama cı nı giz ler. Ama ge li şen ye ni bir dev let bi çi mi dir. Hem de en ka tı ulus çu lu ğu, bir an lam da fa şist ide o lo jik zırh ola rak be nim se yen dev let te kel ci li - ği, ol duk ça mer ke zi leş me yi sağ la mış Türk bur ju va cum hu ri ye ti dir. M. Ke mal işe İt ti hat Te rak ki ci lik le baş lar. Cum hu ri ye tin ku ru lu - şuy la ar tık ye ni bir dö nem ge li şir. Bu na kar şı tep ki le rin ge li şe ce ği açık tı. Za ten Er me ni ler, Rum lar tas fi ye edil dik ten son ra, son ola rak sı ra Kürt le re ge li yor du. On la rın ken di dü zen le ri ni, (din sel ya nı ağır bas sa da) ko ru mak adı na ge liş tir di ği is yan lar ve si le edi le rek acı ma - sız ca bas tı rı lır. Bu bas tı rıl ma nın so nu cun da bil di ği miz gi bi tü müy le Kürt et nik özel li ği ni he def alan bir soy kı rı ma doğ ru yol al ma sü re - ci ne gi ri lir. Bu ye ni bir sü reç tir ve ke sin ulu sal im ha amaç lı dır. Bu, es ki Os man lı tar zı ayak lan ma la rı bas tır ma de ğil dir. Bu is yan la rı bu yö nüy le fark lı de ğer len dir mek ge re ki yor. Os man lı dö ne min de is - yan lar ezi lir di. Ör ne ğin, Be dir xan is yan la rı, Ubey dul lah is yan la rı ezil di. Ama en ufa cık bir şe kil de hal kın ulu sal im ha ya ta bi tu tul ma - sı gi bi bir du rum yok tu. Dil ya sa ğı, kül tür ya sa ğı, top lum sal ör güt - len me ya sa ğı di ye her han gi bir bas kı söz ko nu su de ğil di. Ama ke - ma list tarz da is yan la rın ezil me siy le bir lik te dil ya sa ğı, kül tür ya sa ğı ko nu lur. Hat ta her tür lü top lu luk (tek ke ve za vi ye le re ka dar) ya sak - lan mış tır. En ufa cık ge le nek sel, top lum sal bir ör güt len me ye bi le fır - sat ve ril mez. Hat ta isim ta şı ma hak kı bi le zor la elin den alı nır. Böy le bir ge me vu rul ma dö ne mi baş lar. Bu da bel ki de ta rih te Hitler'in bi le ce sa ret ede me di ği ve ya ak lı na ge ti re me di ği bir soy kı rım dır. Bir çok ya zar, çi zer Hitler'in kat li am la rı, fi la nın kat li am la rı der du rur. Ama Türk tar zın da ki kat li a mın ne bo yut lu ol du ğu nu hiç araş - tır maz. Bel ki Er me ni ler bi raz sız la nır lar, Rum lar ise bel ki bi raz acı - sı nı du yar lar ama bü tün yön le riy le bu kat li am cı lı ğı or ta ya çı ka ra - ma mış lar dır. En önem li si de Kürt kat li a mın da bo yut lar he nüz Kürt - ler ta ra fın dan bi le hak kıy la an la şıl mış ol mak tan uzak tır. Bu çok önem li dir. Çün kü in san lar bir kat li am ya şı yor lar ama na sıl kat le dil - dik le ri ni bil mi yor lar. Kat li am bu ra da yal nız fi zik sel an lam da de ğil - dir. Fi zik sel kat li am as lın da kül tü rel, sos yal, si ya sal kat li am la ra na - za ran da ha ha fif tir. Çün kü fi zik sel kat li am da vu ru lan vu ru lur, ka lan ise ka çar. Ör ne ğin, Ya hu di ler kat li am dan kaç tı lar. Bu gün dün ya nın en ge liş kin eko no mik, sos yal, kül tü rel, si ya sal top lu lu ğu dur lar ve dün ya ya hük me di yor lar. Er me ni le rin de bir kıs mı kat le dil di, ge ri si dün ya ya sav rul du. On lar da bu gün eko no mik, si ya sal, ulu sal ola rak güç lü top lu luk lar ha lin de ya şı yor lar. Yi ne Rum lar da kat le dil di ler ve ge ri ka lan la rı dün ya nın dört bir ta ra fı na sav rul mak zo run da kal - dı lar. Ama on lar da Amerika'da yi ne güç lü ulu sal top lu luk lar ola rak var lık la rı nı sür dü rü yor lar. Gö rü yo ruz ki, fi zik sel kat li am ar dın dan ka lan lar ken di le ri ni hiç ol maz sa in sa na da ha ya kı şır bir dü zey için - de tu ta bi li yor lar. An cak Kürt kat li a mın da bun dan da ha aşa ğı, da ha teh li ke li bir du - rum söz ko nu su dur. Kürt ler hem fi zik sel kat li a mı ya şı yor lar, hem de kat li am dan ge ri ka lan lar sos yal, si ya sal, kül tü rel, dil sel bir kat li - a mı da ha ya şı yor lar. Dik kat edi lir se, bu da ha ağır ve da ha teh li ke li bir du rum ol du ğu ka dar, ay nı za man da bir in san top lu lu ğu nun üze - rin de ge liş ti ri le bi le cek en hay van laş tır ma re ji mi dir de. Hat ta biz ce hay van lık tan da da ha teh li ke li dir. Çün kü hay van lar hiç ol maz sa ge - rek ti ğin de ağız la rı nı açıp di le dik le ri ka dar me le ye bi lir ler. Bi zim ki - le rin böy le dil le ri ni, ağız la rı nı açıp ses le ri ni çı kar ma la rı, ör ne ğin bir tür kü söy le me le ri, gös te ri yap ma la rı, slo gan at ma la rı pek müm kün de ğil dir. Ama hay van lar me se la bir ahır da, is te dik le ri gi bi anı ra bi - lir ler. Bir ahı rı biz bir gös te ri gi bi ele alır sak, is te yen her han gi bi ri si is te di ği ka dar ba ğı rıp ça ğı ra bi lir. Ama Kürt top lu lu ğun da bu na bi le fır sat yok tur. Ta bii bu ses an la mın da bas kı dü ze yi nin bir ifa de si dir. Bu nun ya nın da gö zük me yen sos yal, kül tü rel yön lü tah ri bat la rın, kat li am la rın müt hiş ge liş kin li ği söz ko nu su dur. Me se la siz le re bir çok eleş ti ri yö nelt tik. Bu eleş ti ri le rin de da ya - nak la rı bi raz bu dur. Ya ni hay van laş ma dan da ha ge ri bir ko nu ma itil miş ol ma nız dır. Ör ne ğin, in san böy le si zin gi bi mi olur, ne den hız lı dü şü ne mi yor su nuz, ne den hız lı ya pa mı yor su nuz, ne den teh li - ke yi gö re mi yor su nuz? Ko yun lar dan, ahır dan be ter edil miş si niz. Na - sıl doğ ru ör güt le ne cek si niz, na sıl doğ ru söz söy le me gü cü ne sa hip ola cak sı nız? Dört bir ya nı nız dan vu rul muş su nuz. Bun la rı vur gu la

116 ya rak siz le re yük le ni yo rum. Bu ra da de rin li ği ya ka la mak ge re ki yor. Ne den siz ler den çok güç lü ko mu tan lar çık mı yor? Biz ge çen sü reç - ler de ol duk ça yo ğun laş tık. Ar tık ba zı şey le ri an la ma nız ge re ki yor. Dü şü nü yo ruz ve bun lar ba zı yer le rin den vu rul muş der ler ya, iğ diş edil miş, ba zı soy da mar la rı ke sil miş, çök müş sü nüz di yo ruz. Tah lil - le ri mi ze gö re siz le ri nor mal in san lar ola rak ele al mak bi raz zor. Saf - la rı mız da bi le o ka dar eği tip ör güt le me mi ze rağ men, yi ne de çok ucu be tip ler or ta ya çı kı yor. Ben za ten dev rim ci li ği mi bu na bağ la mış tım ve böy le bir in san ol ma du ru mu nu zu deh şet le kar şı la dım. Ha la bu deh şet ten kaç mak için dev rim ci li ği mi ge liş ti ri yo rum. Siz le rin ne den ge liş me di ği ni zi an la ma ya ça lı şır ken de, ya şa dık la rı nı zın deh şe ti nin pek far kın da ol - ma dı ğı nı zı gör düm. Ve hâlâ da bu nun sa de ce hal kın de ğil, siz le rin bi le yay gın ya şa dı ğı nız bir du rum ol du ğu gö rül mek te dir. Bi zim eği - tim top lu lu ğu mu zun, par ti mi zin bi le ne ka dar teh li ke li, ge ri bir ko - num da sey ret ti ği ni gös ter me den sağ lık lı bir ge liş me yo lu na gi re me - yiz. De mek ki, kat li am sa de ce fi zik sel an lam da de ğil dir. Za ten düş - man gü nü müz de is te di ği ka dar fa i li meç hul adı al tın da her gün beş-on köy lü yü kat le de bi li yor. Bun lar fi zik sel kat li am lar dır ve hat ta bu o ka dar da teh li ke li bir kat li am de ğil dir. Tam ter si ne bu kat li am, bel ki de kar şı in ti kam duy gu la rı nı ge liş tir me an la mın da olum lu lu ğa da ze min teş kil ede bi lir. Kat li a mın da ha kö tü sü özel de 12 Eylül'ün, ge nel de cum hu ri ye tin ya şam tar zı dır. Bu ya şam da dil gü cü, kül tür gü cü yok tur. Bu güç ler git tik ten son ra na mus, onur kal maz. Za ten va tan se ver lik duy gu su da ha doğ ma dan im ha ya ta bi tu tul muş, top - lum sal öz gür lük dü ze yi da ha ge li şim gös ter me den ya şa na maz kı lın - mış, bir halk de mok ra si si ne fes al ma sı na da hi izin ve ril me den or ta - dan kal dı rıl mış tır. Bu nun ya nın da eko no mik ola rak ken di ni ge liş tir - men de müm kün de ğil dir. Za ten var olan da elin den alı nır. Ken di ül ke si nin zen gin lik le ri var mı dır, yok mu dur di ye dü şün me di ği gi bi, top lum ola rak üret tik le ri nin elin den na sıl ucuz ca alın dı ğı nın far kın - da bi le de ğil dir. Eme ği çok ucuz dur. Bir in san ola rak ha mal lı ğa bi le kırk tak la ata cak bir koş tur ma du ru mu var dır. Bu nun ne ka dar dü şü - rü cü bir du rum ol du ğu nu pek fark et me den, hat ta bir iş bul du ğun da, de di ğim gi bi kırk tak la ata rak ne mut lu ba na di ye cek ka dar düş - kün leş miş tir, düş kün leş ti ril miş tir. Za ten si ya si ge liş me den bah set me ye ge rek yok tur. Onun si ya si ge liş me den an la dı ğı, uşak lık ta, ajan lık ta ya rış tır. Dev le tin ege men - li ği ne ko şuş tur. Düş man par ti le ri nin ale ti ol mak tır. Bu na ben zer düş ma nın her tür lü et ki le ri ni tem sil eden, sos yal ve ya ben ze ri ya - şam tarz la rı na ken di ni koş tur mak tır. Şim di biz ge nel an la mıy la be lir ti yo ruz. Ama bü tün bu hu sus lar da he pi niz dü şü nün: Siz ler gu rur lu su nuz ama sa vaş ta faz la di ren me - miş si niz, di ren se niz de ye nil gi ye uğ ra tıl mış sı nız. Si zin ya şa dı ğı nız, de rin li ği ne is te nil di ği ka dar bir bo yun eğ di ril me ya da vu ru lan vu - ru lur, ka lan di ğer le ri çar pı tı lır, sap tı rı lır du ru mu dur. TC'nin fa şist ege men lik ih ti ya cı na gö re bir asi mi las yon, yal nız dil an la mın da de - ğil, fa şist top lu mun bü tün ge rek le ri ne gö re bir ye ni den ya pı lan ma sü re ci içi ne al mak tır. So nuç ta dün ya nın hiç bir halk top lu lu ğun da or ta ya çık ma yan, ne sö mür ge ci re jim, ne sö mür ge ol ma du ru mu, hat ta on dan da ha be te ri olan ha kim ulus için de eri me de di ye me ye - ce ği miz (çün kü eri me faz la ger çek leş mi yor) en ge ri, en sö mü rü ye açık olan, en iti lip ka kı lan, çok ucuz yö ne ti len bir top lum sal dü ze - yin, ulu sal kim lik ve kim lik siz li ğin çok de ği şik ve hiç bir top lu luk ta gö rül me ye cek bi çim de ger çek leş me si dir. İş te siz böy le ulu sal, top lum sal kim li ğin ve kim lik siz li ğin ürü nü ola rak or ta ya çı kı yor su nuz. Hal kı mı zın ger çek du ru mu şim di bu dur. Bu nun ne ka dar va him bir du rum ol du ğu nu bi raz dü şü nür se niz id - rak et me me niz müm kün de ğil. Keş ke bi raz gü cü nüz ol say dı da, ken di ki şi li ği niz de dü şü nüp dav ran ma öz gür lü ğü nü sağ la ya bil sey - di niz. Bu ko nu ya bi raz da ha açık lık ge tir me den ön ce cum hu ri ye tin is - yan la rı ez me si nin doğ ru an la mı nı bil mek ge re ki yor. Her kes is yan - lar ol du, di ren dik di yor. Hal bu ki bu is yan lar öy le bi lin di ği gi bi faz la ulu sal is yan lar de ğil di. İs yan la rın ob jek tif an lam da ulu sal lı ğı ol sa da ke ma liz min uy gu la ma la rı nı an la ma ba kı mın dan bir ulu sal lı - ğı yok tu. Bel ki de o is yan lar top lum sal, din sel, kül tü rel ba zı yön ler - den kim lik le ri ni ko ru mak is ti yor lar ve be ra be rin de çok ge ri bir tep - ki dü ze yi ni ifa de edi yor lar dı. Ta bii ör güt lü lük, bi linç li lik dü ze yi de

117 bu ne den le çok ge ri ol mak du ru mun day dı. Ama en kö tü sü de, ke - ma lizm bu nu fır sat bil miş tir. İm pa ra tor luk par ça lan mış, çok önem li oran da elin den git miş, Yu nan iş ga li ne de niy le Ana do lu da ne re dey - se el den git mek le kar şı kar şı yay ken, M. Ke mal bu nun bü yük teh li - ke si ni gö rüp, ken di sin de ya rat tı ğı fo biy le bir de Kürt ler baş kal dı - rır sa, tek rar Türk lük bi ter di ye dü şü ne rek is yan la rı şid det le bas tır - ma ya yö nel me si dir. M. Kemal'in Türk lük de di ği de Os man lı ka - lın tı sı dev le tin res mi Türk lü ğü dür ve bu nun bit me si ona deh şet ve - ri ci ge li yor. O açı dan da tıp kı bir yı lan gi bi ade ta vu rup öl dür mek - ten, ısır mak tan baş ka bir po li ti ka ak lı na gel mi yor. Gü nü müz de hâlâ Türk bas kı sis te mi ni in ce ler ken ço ğu nun an la - ya ma dı ğı bu dur. An la ma ya ça lış sa lar da tam an la ya mı yor lar. Türk ege men le ri ne den hiç bir ara çö zü me, re for mist çö zü me bi le ge le mi - yor lar? As lın da bu na Ame ri ka da, Av ru pa da şa şı yor. Bu nun ta rih te bir tek ör ne ği bi le yok tur. Bu nun ne de ni, Türk ege men lik sis te mi nin ta rih bo yun ca ol du ğu ka dar ( Türk bey le ri, Türk sul tan la rı ke ma liz - me gö re çok nor mal bir si ya si bas kı yı, ege men li ği esas alır lar ve da ha az teh li ke li dir ler) onun en teh li ke li bi çi mi ola rak ke ma liz min de var dı ğı dü zey dir. Bu teh li ke Türk hal kı için de söz ko nu su dur. Türk hal kı nın en ufa cık bir de mok ra tik ge liş me si yok tur. Çün kü ege men ler, sö mü rü - cü bas kı sı nı fı o ka dar dar dır. Özel lik le cum hu ri ye tin ku ru lu şuy la bir lik te da ral tıl mış tır ki, acı ma sız bir sı nıf bas kı sı ka dar, var sa ezi - len ulus ve ya azın lık top lu luk la rı nın üze ri ne çok acı ma sız bas kı ve sö mü rü uy gu la ma dan ya şa ya maz. Ege men sı nıf ola rak ken di si ni üre te mez. O dö ne min ye ni ge li şen ko mü nist ha re ke ti ni im ha eder. Kü çük bir köy lü ha re ke ti var dır, onu da im ha eder. Kürt is yan la rı var dır ve on la ra kar şı im ha dan baş ka bir şey dü şün mez. Türk ege - men sı nı fı nın cum hu ri yet dö ne mi bu an lam da in ce len me ye de ğer - dir. Hat ta bu ege men li ğin fa şizm den de öte ye bir sı nıf sal bas kı dü - ze ni ni kur du ğu nu söy le mek ge re ki yor. As lın da biz bu ko nu lar da şim di ye ka dar yap tı ğı mız de ğer len dir - me le ri ye ter li bul mu yo ruz. Ama şim di gö rü yor su nuz ki, bu dü ze ne fa şist de mek bi le ye ter siz ka lı yor. Türk ege men sı nı fı hem ken di hal kı için, hem de di ğer halk lar için bir im ha cı sı nıf tır. Ha la da ken - di ege men lik sa ha sın da en ufa cık bir de mok ra si kı rın tı sı na bi le fır - sat ver mi yor. Ken di hal kı na bi le hiç bir şe kil de so luk al dır mı yor. Bu ha liy le dün ya da ör ne ği gö rül me yen özel bir bas kı re ji mi dir. Ken di in san la rı nı dün ya da kö le ler den da ha be ter sa tan bir re jim yok tur. Bu ra da en ufa cık bir de mok ra si ye bi le şa hit ol mak müm kün de ğil - dir. Yi ne hiç bir ül ke de gö rül me yen bir emek sö mü rü sü nü (bu nun çok açık bir ara cı olan enf las yon hiç bir ül ke de böy le ya şan maz) ol - du ğu gi bi sür dü rü yor. Bu nu da ta bii ki bir bas kı re ji miy le gö tü rü - yor. Dev le tin üs tün de de ma gog lar sı nı fı oluş muş tur. Bir de giz li yö - ne tim çe kir de ği var. Giz li yö ne tim çe kir de ğiy le de ma gog lar (ki bun lar si ya sal par ti ler dir, bü rok rat lar dır), ya zar lar dan-çi zer ler den mey da na ge len bir pa paz ta kı mı ve sü rek li ya lan üre ten bir va az cı - lar top lu lu ğu oluş tu rul muş tur. Ya ni böy le açık ta ça lı şan bir ide o lo - jik ida re top lu lu ğu ile giz li bir yö ne tim çe kir de ği mev cut tur. Fa - şizm den da ha be ter, hat ta ad ver mek te güç lük çek ti ği miz bir re jim söz ko nu su dur. Bu nun 12 Mart'ta, 12 Eylül'de na sıl da ha da ge liş ti - ği ni iyi bi li yo ruz. As lın da cum hu ri yet ta ri hi ni tü müy le böy le ke ma - liz min esas yö nü nün teş kil et ti ği ni de bi li yo ruz. Ke ma lizm ger çek ten Mussolini'yi, Hitler'i de ge ri den bı ra kan 1920 'lerdeki fa şist dal ga nın en ge liş kin ör ne ği dir. Bu dal ga da hiç bir ek sil me ol ma dı ğı gi bi da ha da ka tı la şa rak, sert le şe rek gü nü mü ze ka - dar de vam et ti. 12 Eylül'de do ruk nok ta sı na var dı. Top lum, halk üze - rin de an ti-de mok ra tiz min ve Kürt hal kı üze rin de ise soy kı rı mın son had di ne ka dar sür dü rül me si bu son fa şist dal ga nın esas ama cıy dı. Ha la bu ama cın tam so nu ca git mek için aman sız ca, gö rül me miş bir bi çim de sür dü rül mek is ten di ği ni bi li yo ruz. Biz bu na TC ta ri hi nin en son özel sa vaş re jim dö ne mi ve ya 12 Ey lül fa şiz mi de di ye bi li riz. Gü nü müz de ki ise, Ev ren dö ne min den da ha teh li ke li dir ve iyi an la - mak ge re kir. Özel lik le bi ze yö ne lik Gü reş-çil ler-de mi rel di ye ta bir edi len kli ğin (ki uşak sos yal de mok rat di ye ge çi ne ni, sağ cı sı, sol cu su za ten ay nı fa şist ka rak ter de dir), 1990 'lardan be ri yü rüt tük le ri çok il - ginç bir özel sa vaş dö ne mi var. Bu nun top ye kün bir özel sa vaş an la - mı na gel di ği ni ken di le ri bi li yor lar ve ad lan dır dı lar da. Top ye kün özel sa vaş de mek, hiç bir sa vaş ku ra lı na ken di ni bağ lı his set me mek te dir. Yal nız fi zi ki soy kı rım, hat ta kül tü rel, sos yal, si ya

118 sal bas kı lar la da sı nır lı de ğil dir. Me se la köy le rin bo şal tıl ma sı gi bi coğ ra fik bir soy kı rı mı da ya pı yor. Uy gar lık alan la rı tah rip edi li yor. Yi ne ne ka dar ta ri hi ka lın tı var sa, on la rın da tas fi ye si ger çek leş ti ri li - yor. Bu nun ya nın da ye ni tek nik ler dev re ye so ku la rak asi mi las yon gö - rül me miş bo yut lar da sür dü rü lü yor. İş te özel sa vaş bu ve ben ze ri her tür lü uy gu la ma de mek tir. Özel sa va şın ken di ni yay gın laş tır ma da kul - lan dı ğı tek nik (me se la cum hu ri ye tin baş la rın da otuz yıl da ya pı la ma - ya nı bir yıl da ger çek leş ti ri yor) ona bü yük bir avan taj sağ lı yor. Özel - lik le med ya, ba sın-ya yın im kan la rı, eği tim gi bi mu az zam araç lar la, asi mi las yon ve bo yun eğ dir me ge liş ti ri li yor. Türk eği tim sis te mi ken - di hal kı için de de gün lük ola rak fa şiz me uy gun in sa nı ye tiş ti ri yor. Za ten eko no mi di ye bir şey yok. Tam bir ta lan cı lık sü rü yor. Bu Kırk Ha ra mi ler dö ne min den da ha teh li ke li bir eko no mik ta lan an la - mı na ge li yor. Şu an da yol suz luk lar la di le ge ti ri len ta lan lar (ki ken - di le ri biz zat söy lü yor lar) or ta ça ğın hiç bir dö ne min de eş kı ya lar, Kırk Ha ra mi ler ta ra fın dan ger çek leş ti ri le me miş tir. İş te böy le bir soy gun re ji mi de söz ko nu su dur. Bas kı, iş ken ce dü ze yi ta ma men sis tem li dir. Bu bü tün hal ka ve emek çi le re uy gu lan mak ta dır. Or ta çağ da böy le bas kı, iş ken ce sis - tem le ri nin ge liş ti ril miş ol du ğu nu san mı yo ruz. Çün kü bu, hem çok ge nel, hem de çok in ce bir tarz da dır. İn san lı ğın hep si ge nel bir stres, iş ken ce al tın da tu tul mak ta dır. Za ten ha li ni ze ba kıl dı ğın da, in san siz den kor ku yor? Çün kü siz fa şiz min ta nın maz ha le ge ti ri len bi rey le ri ni tem sil edi yor su nuz. Ör - ne ğin ne den as ga ri bir ku ra lı bi le doğ ru-dü rüst uy gu la ta mı yo ruz? Çün kü fa şizm, özel lik le 12 Ey lül re ji mi si zi öy le bir ha le ge tir miş ki, laf an la mı yor su nuz; laf an la sa nız da ge rek le ri ni ye ri ne ge ti re mi - yor su nuz. Ben bu nu PKK ko şul la rı nı göz lem le ye rek söy lü yo rum ki, siz de güç yok. Türkiye'nin di ğer top lu luk la rı nı, ör ne ğin genç li ği ni, hat ta sı ra dan hal kı (bur ju va ke si mi bir ta ra fa bı ra ka lım) göz le sek, gö re cek le ri mi - zi may mun laş ma dü ze yi ne var mış du rum di ye de ğer len dir mek müm kün dür. As lın da ben ken dim den de bi raz deh şet le kaç tım. İlk ya şam dö - nem le ri mi di le ge ti rir ken, bu nu gös ter dim. Ben kırk yıl dır ken dim le uğ ra şı yo rum. Zor be la bu di ren me ve ya sa vaş ma dü ze yin de tu tu yo - rum. Siz ise, çok di ren me siz, bel ki de di ren me kav ra mın dan bi le ha - ber siz bir du rum da ya şı yor su nuz. Ta ma men fa şist ege men lik çer çe - ve sin den, zih nin den tu ta lım bü tün ruh sal özel lik le ri ne ka dar, sa de ce bas kı al tı na alın mış da de me ye ce ğim, tes lim alın mış sı nız, boğ du rul - muş su nuz. Böy le ce kar şı mı za bam baş ka bir ki şi lik çı ka rıl mış tır. Öy - le de ğil se, Türkiye'de bu ka dar hal kın mad di-ma ne vi ya şa mı na sal dı - rı dü zen le nir ken ne den hiç bir tep ki yok? Eğer may mun laş ma dü ze - yin de bir ger çek leş me ol ma say dı böy le olur muy du? Ör ne ğin siz ler de in san ola rak 20 ya şın da sı nız, ama ken di ni zi zor be la ayak ta tu tu - yor su nuz. Çün kü fa şiz min il mi ğin den ge çi ril miş si niz ve biz si zi en son sı nır day ken ya ka lı yo ruz. Za ten bit miş tü ken miş ol duk tan son ra nor mal in san da de ğil si niz. Çok ça re siz si niz ve düş man her şey le üze ri ni ze gel di ğin de, ken di ni zi bi le ör güt le ye mi yor su nuz. Za ten be - nim şaş kın lı ğım da bu ra dan ile ri ge li yor. Bu in san lar ne den ilk iş ola rak bir bir le ri ni ör güt le ye mi yor lar di yo rum. Gön der di ği miz bir - çok kad ro doğ ru-dü rüst bir iş ya pa ma dan ken di ken di ni ya ka la tı yor. Ken di ni zi dü şü nün, ya kın bir çev re ni zi bi le ör güt le ye me miş si niz. Ben tüm zor luk la rı ma rağ men,1970 'lerin or ta la rın da gün lük ola rak et ki le di ğim in san la rı, siz ömür bo yu et ki le mi yor su nuz. O za man tek ba şı may dım ve hiç bir ide o lo jik, si ya si ge liş me de yok tu. Bu nun la ken di ni zin ne hal de ol du ğu nu zu bi raz mu ka ye se edin. Siz ler as lın da has ta sı nız ve ba zı alış kan lık la ra af yon dan da ha be ter bu laş tı rıl mış - sı nız. Ru hu nuz kim bi lir ne ka dar kir le til miş, ne ka dar ba ğım lı laş tı - rıl mış, ne ka dar kö le leş ti ril miş si niz. Öy le ol ma sa dü ze yi niz bu ka - dar za yıf olur muy du? Nor mal bir ge ril la cı, nor mal bir ör güt çü bi le olu na mı yor. Si zi bu ka dar eğit ti ği miz hal de, du ru mu nuz böy ley ken, hal kı dü şü nün. Yal nız gü nü mü zü de ğil, bu na bir de ta rih sel ge liş me için de ele alın. Vay ha li mi ze de me li si niz. Gü nü mü zü an la mak için ta ri hi de bu te mel de kı sa ca özet le dik. Tür ki ye Cumhuriyeti'nin bu son özel sa va şı mı el le tu tu lur ne bı - rak mış tır? Evet, in san lar ola rak bel ki ya şı yo ruz ama ger çek ten (çok il ginç tir) her kes şim di hay van la rı da ha çok se vi yor muş. Baş sav cı nın bi le bir kö pe ği var mış ve yüz in san dan da ha de ğer liy miş! Şim di ken - di le ri açı sın dan bu doğ ru bir de ğer len dir me dir. Çün kü in san lık o ka

119 dar de ğer den dü şü rül müş tür ki baş sav cı nın, Nus ret Demiral'ın da na - za rın da bu dü zey de yer alı yor. Bir de kö pe ği için şi ir ya zı yor. Kar şı - sın da da DEP'liler var dır. Ama ta bii on la rı ken di kö pe ğiy le kı yas la - mak şöy le dur sun, bin kat da ha dü şük gö rü yor, hat ta hiç say mı yor bi - le. Onun için kö pek en iyi var lık tır, di ğer le ri ise be te rin be te ri du rum - da olan lar dır. Bu çok tu haf bir du rum. Şim di baş sav cı nın de ğer yar gı - sı böy le olur sa, Tür ki ye Cumhuriyeti'nin de ğer yar gı sı na sıl olur, siz dü şü nün. Ni te kim şim di bü tün bur ju va lar hay van la rı in san dan da ha çok se vi yor lar. Bu nun an la mı şu dur: İn san lar hay van lar dan da ha kö tü du ru ma ge ti ril miş ler dir. Onun için de in san lar se vil mi yor. Se vil me - dik le ri için hep fa i li meç hul ci na yet ler iş le ni yor. Çün kü se vil me du ru mu or ta dan kalk tık tan son ra ya şa na cak olan hay van laş ma dır, hay van laş ma nın da en kö tü sü dür. Böy le ce in san lar fa i li meç hul ci - na yet le re ra hat ça kur ban gö tü rül müş ler dir. İş te özel sa vaş bu dur. Hal kı nı may mun laş tı ran TC, may mun laş tı rı la ma ya nı ve ya bu na fır sat ver me ye ni de kat le dip gö tü rü yor. Bu bir ger çek tir. Ha ni ge nel bir söz var dır, ya bar bar lık, ya sos ya lizm di ye. Şim di Türkiye'de bu slo ga nı söy le mek de, ben ce bi raz ek sik, ha fif ka lır. ya bar bar - lık, ya sos ya lizm de ğil, ya in san ola rak kal mak, ya may mun laş - mak tır. Çün kü baş ka se çe nek bı ra kıl ma mış tır. Bu deh şet ve ri ci bir du rum ama, ay nı za man da bir ger çek tir. İn sa ni ge liş me or ta çağ da bi le çok ile ri dü zey de ve bas kı o za man çok da ka bul edi le bi lir sı - nır lar da hi lin de dir. Top ye kün sa va şa ta bi tu tul mak or ta çağ lar da bi le yok tur. Cum hu ri ye tin ilk dö nem le rin de de faz la yok tur. Çün kü tek - nik ge liş me miş tir. M. Ke mal ide o lo jik ola rak, ru hi ola rak açık fa kat tek ni ği ol ma dı ğı için her şe yi ya pa mı yor. Ama gü nü müz de iş tek - nik le bir leş ti ğin de ve bir de bur ju va zi nin ken di ni üre te me me du ru - mu or ta ya çık tı ğın da o za man var lı ğı nı ney le sür dü rür? Hay van laş - tır ma yı de rin leş tir mek le, ken di hal kı nı may mun laş tır mak la, kar şı - sın da ki halk top lu luk la rı nı ise hem fi zik sel, hem de her dü zey de ki im hay la ken di var lı ğı nı sür dür me ye ça lı şa cak tır. Yü rür lük te olan özel sa va şın ka rak te ri, ana hat la rıy la böy le ta - nım la na bi lir. Za ten şu an da Türkiye'deki kriz (hem de acil kriz ma - sa la rı ku rul muş di yor lar) bu ne den le dir. Ör ne ğin bu hü kü me tin, ken di için de beş-on ta ne kriz ma sa sı var dır. Bu nu da çok iyi an la - mak ge re ki yor. Bu özel sa vaş hü kü me ti dir. Em ni yet için kriz, eko - no mi için kriz, dış po li ti ka için kriz ma sa la rı var dır. Kriz ne dir? Ko - ma lık du rum lar ya şa nı yor ve her an bun la ra mü da ha le ede cek ope - ras yon bö lüm le ri ge re ki yor. İş te bu ma sa lar onun için ku rul muş tur. Za ten Kürdistan'da tü müy le, gün lük ola rak fa al bir özel sa vaş bö - lü mü var dır. Ken di hal kı nı kriz ma sa la rıy la yö ne ti yor. Bi zi de gün - lük ola rak im ha, ope ras yon ma sa la rıy la, bö lüm le riy le yok et me ye ça lı şı yor. İş te özel sa va şın yö ne tim bi çi mi nin ken di si. Gün lük ola - rak Tür ki ye hal kı ne fes bi le ala maz du rum da dır. Ne den hep böy le olu yor? Dü pe düz par ti ler bü tü nüy le ya lan söy lü yor lar, ya lan üre ti - yor lar. Po li ti ka cı la rın hep si nin ya lan cı ol du ğu nu halk da bi li yor, ama bir şey ya pa mı yor, çün kü kriz du ru mu var. Za ten bi zim ki le rin de ne fes alır ha li yok. Aca ba Kürt hal kı nın du ru mu na sıl dır? Za ten hal ka son fi zi ki, coğ - ra fi kat li am lar dan tu ta lım top lum sal ör güt le ni şe ka dar ne var sa, hep si son sı nır la rı na ka dar da ya tıl mış tır. Kim se nin ai le si ni ata cak bir ye ri yok. Ai le le re dek ba şa be la ol ma du ru mu ge nel ve yay gın ola rak ya - şa nı yor. Bı ra ka lım nor mal eko no mik, sos yal, si ya sal ge liş me yo lu nu, fi zi ki ola rak ken di ni ya şat ma im ka nı bi le bu lu na mı yor. Bu du rum da ka çan ka ça na, göç eden ede ne. Köy ler den kent le re, kent ler den met ro - pol le re, met ro pol ler den Avrupa'ya ve bu böy le bir tür lü bit mi yor. Bu özel sa va şın uy gu la dı ğı bas kı gü cü ne dir? Top ye kün sa vaş la bi tir me re ji mi. Bu ya şa nı yor. As lın da he pi ni zin ya şa dı ğı du rum bu ve ka çı - yor su nuz. Ama ba şı nı zı ne re ye so ka cak sı nız, bel li de ğil. De mek ki, hal kın ulu sal, top lum sal dü ze yi ne dir de di ği miz de sa - de ce da ya tı lan bir sö mür ge ci bas kı ve ya sa de ce ulu sal bas kı, hat ta top lum sal bas kı, sö mü rü de de ğil. He le eko no mi za ten yok; ne eko - no mi si. İn san la rın bir iş için tak la at ma sı da yok. De ni le bi lir ki, bel - ki şa hıs ola rak ayak ta ka la bi lir mi yiz di ye bir en di şe ege men dir. Ya ni her kes aca ba ken di mi ne ka dar kur ta ra bi li rim di ye dü şü nü - yor. Bu bir kap la nın ve ya as la nın bir sü rü ye dal dı ğın da kı ya met ko - pa ran sü rü nün du ru mu na ben zi yor. Şim di kal dı ki, bu bir as lan da, kap lan da de ğil, bir top ye kün sa vaş re ji mi dir. Sü rü nün içi ne kırk tür lü as lan, kap lan dal mış tır. Şim di ba ğı ran ba ğı ra na dır. Za ten kur - tu lan lar da te sa dü fen kur tu lu yor. Bü yük bir kıs mı vu ru lu yor ve ye

120 ni li yor. Ya ni nor mal bir sos yal, si ya sal du rum şu ra da kal sın, bu, sü - rü ye dal mış kap la nın sal dı rı dö ne mi ni ifa de edi yor. Kürdistan'da bu du ru mu ya şı yo ruz. İş te o in ti kam bir lik le ri ve ya sal dı rı bir lik le ri, özel tim ler, ken di le ri ne gö re re sim le ri ni de üzer le - ri ne, sırt la rı na, her ta raf la rı na yap mış lar. Za ten isim le ri boz - kurt tur. Her gün de vu ru yor lar. Bu nu bi zim tah lil et me me mi ze de ge rek yok, ken di le ri apa çık ya pı yor lar. Hem de çok açık, yal nız PKK'liye de de ğil, bü tün hal ka ya pı lı yor. Fu ka ra köy lü le ri he men vu ru yor lar, ba kı yor lar ken di le ri ne gö re de ğil dir. Es ki den esir alır lar - dı, şim di o da yok. Çün kü iş siz çok, alıp ne ya pa cak lar? Bu ne den le esir al dık la rın da öl dü rü yor lar. Hay van lar bi le böy le vu rul maz. Ama bu kap lan lar re ji mi ne gö re vu rul ma sı ge re ki yor. Dik kat edi lir se, bu fa i li meç hul her şey den ön ce çok teh li ke li bir du rum. Za ten ço ğu nuz bu nun için den ge li yor su nuz ve be nim faz la aç ma ma da ge rek yok. Halk ça re siz dir. Hal kın ça re siz li ği şu - ra da: As lın da tes lim ol ma ya da fır sat yok. Çün kü düş man ne yi tes - lim al sın; bes le ye mez ki, bir ye re de is kan ede mez. Es ki den Os - man lı lar da tes lim olan hal kı alıp Or ta Anadolu'ya yer leş ti rir ler di. Ya da uy gun gör dük le ri yer de is kan et ti rir ler di. Hat ta cum hu ri ye tin ilk dö ne min de de bu böy ley di. Kat le di len kat le dil di, ge ri si ni is kan et ti ler. Ama şim di yer yok, nü fus faz la lı ğı var, ya ni ba şa be la. Onun için Avrupa'ya ka ça bi lir sen kaç, ka ça maz san do za jı git tik çe ar tı rı lan bir kat li am. Ya ni tes li mi yet ten bi le da ha teh li ke li bir da yat ma söz ko nu su. As lın da in san lar tes lim ol sa, ve ya bo yun eğ mek is te se ler bi le re jim, bu da ba na faz la ge li yor di ye cek. Özel sa vaş ar tık en bar bar lı ğa, hay van lı ğa var mış aşa ma sı nı ya şı - yor. Şim di bu nok ta da nor mal bir bas kı, sö mü rü du ru mu nun de ğer - len dir me si ni yap mak saç ma dır. Za ten ül ke nin ye ral tı-ye rüs tü zen - gin lik le ri nin sö mü rül me si di ye bir so run yok; hat ta eme ğin sö mü - rü sü var de me ye de faz la ge rek yok. Çün kü emek sö mü rü ye bi le ya tı rıl ma dı ğı gi bi, sö mü rü ye ya tı rıl ma bü yük bir ni met tir ve bu da yok tur. İş siz lik yüz de sek sen dü ze yin dey ken, bu da bir ni met tir. Bü - tün bun la rın so nu cu ya şa nan bü yük bir ka çış tır. Sen ben ül kem de kal mak is ti yo rum, hem de na mus lu bir in san gi bi kal mak is ti yo - rum de sen bi le, ona da faz la fır sat yok. Adı nı ne ko yar sa nız ko yun, böy le bir re jim Kürdistan'da yü rür - lük te dir. Kim lik açı sın dan ar tık sü rü ol mak tan bi le çı ka rı lan, bel ki de im ha nın son sü re ci ni ya şa yan bir hal kın du ru mu söz ko nu su dur. Her ne ka dar gü nü müz de kül tür zen gin li ği ni, fark lı et nik top lu luk - lar zen gin li ği ni ifa de edi yor lar sa da, bu kap la nın, kur dun sö zü ne ben zer tarz da dır. Ya ni sen iyi bir ku zu sun, se nin tü yün kır mı zı, se - ni da ha gü zel ye rim tar zın da bir yak la şım dır. İş te Tür ki ye mo za - ik tir, kül tür zen gin li ği var dır de mek te pe de ki fa şist-mil li yet çi için, gü zel ce se mir til miş ku zu la rın ye nil me si ne ben zer. İş te kül tür zen - gin li ği, kül tü re ba kış la rı bu dur. Za ten uy gu la nan da bun dan baş ka bir şey de ğil dir. Kürdistan'da ba zı zen gin lik le rin ol du ğu nu fark et - miş ler. Ve aca ba on la rı da na sıl gasp ede riz, ma le de riz di ye dü şü - nü yor lar. İş te son sö mü rü yü de bu nok ta da ge liş ti ri yor lar. Gö rü lü yor ki, eğer ted bir alın maz sa, ya şa na cak olan, sa de ce ta - rih te bir kat li am la or ta dan kal dı rıl ma ve ya ta rih te ben ze ri olan bir bi çim de bas kı al tı na alın ma da de ğil, eşi gö rül me miş bir or ta dan kal dı rı lış bi çi mi dir. Za ten hal kın bü yük şaş kın lı ğı bu ne den le dir. Halk, her gün bu ba şı mı za ge len ne dir? Bu nu ne yer ka bul eder ne gök; ne Al lah ka bul eder ne de baş ka sı. Hiç kim se bu nu ka bul et - mez di yor. Be lir ti yo ruz ya, vah şi kurt bir de fa işin içi ne gir miş tir. Her gün bu nu göz le ri niz le gö rü yor ve ya şı yor su nuz. Pe ki bu nu ne - re ye ka dar gö tü rür? Her şe yi bi tir me dü ze yi ne. Çün kü kurt ka nu nu var dır. Kurt ka nu nu, avı nı bi ti rin ce ye ka dar sü rek li sal dır mak tır. Bu du rum da ya pa ca ğı mız tek şey kur du ön le mek tir. Bu nun dı şın da ne si zin, ne de hal kın baş ka ça re si yok tur. As lın da bu nun bo yut la rı da ha da açı la bi lir, ama bu ka dar ye ter li - dir. Ya ni da ğı lan ka bi le dö ne min den be ri in sa ni özel lik le rin na sıl öl - dü rü le rek or ta dan kal dı rıl dı ğı nı an la ta bi li riz. As lın da bi raz an lat tık da. Ke za bu an la tım la rı mız da tam de ğil. Çün kü sa de ce gö rü nüş te in sa na ben zi yo ruz. Ama ta rih bo yun ca ge liş ti ri len bü tün in sa ni özel lik le rin (ki bu na sos yal, ulu sal özel lik ler de da hil dir) hep si biz - den alın mış tır. Ge ri ye is ke let de di ye me ye ce ği miz in san ka dav ra sı kal mış tır. Bel ki bun dan da ha be ter in san lar, göl ge in san lar, sah te in - san lar, sah te ki şi lik ler kal mış tır. Bu ne den böy le dir? El bet te ki ger çe ğin ken di sin den dir. Hiç bir

121 ül ke, ka ra Af ri ka kı ta sın da ki il kel top lu luk lar da hil, ken di top ra ğı üze rin de, ken di di li, kül tü rü kar şı sın da Kürt hal kı nın du ru mu nu ya - şa mı yor. Ta rih te de hiç bir kat li am Kürt ler de var dı rı lan sı nı ra var dı - rıl ma mış tır. Pe ki ne den Kür de kar şı böy le dir? Çün kü bu da özel sa - va şın iç, dış den ge siy le biz zat ken di uy gu la ma gü cüy le bağ lan tı lı - dır. Bu işin için de ka pi ta list-em per ya list sis tem var dır. İş te Ame ri - ka, Sovyetler'i or ta dan kal dır mak, İs ra il ise Ame ri kan des te ğiy le Ortadoğu'da Arap di re ni şi ni or ta dan kal dır mak is ti yor du. Bu nok ta - da hem sos ya liz mi, hem de Or ta do ğu di re niş le ri ni kır mak için ken - di ni çok iyi ayar la mış bir Türk fa şist re ji me ih ti yaç var dı. TC için de Sovyetler'in yı kı lı şı ve ya Ortadoğu'daki di re niş le rin kı rıl ma sı kârlı ola cak tı. Bu, halk la rın or ta dan kal dı rıl ma sın dan bin de fa da ha ter cih edi lir di. Do la yı sıy la 1950 'lerden iti ba ren NA TO, Ame ri ka, Av ru pa, İs ra il ta ra fın dan hi ma ye al tı na alı nan bir Türk fa şist re ji mi - nin ge liş me si ger çek leş miş tir. Bu çok bü yük bir des tek du ru mu dur. Türk fa şist re ji mi özel lik le bu des tek ler le bas kı yı çok da ha ge liş ti re - rek kat li am la rı nı gü nü mü ze ka dar ge ti re bil miş tir. M. Kemal'in cum hu ri ye ti kur ma dö ne min de de bu böy le dir. O dö nem Sovyetler'in yu tul ma teh li ke si var dı. Le nin tak tik bir iliş ki ola rak ke ma list le ri des tek le di. Fa kat ay nı an da şu nu da bi li yo ruz ki, kur du ğu sah te ko mü nist par ti siy le, ko mü niz me ilk dar be vu ran da bu re jim dir. O za man ba zı sos ya list ler ke ma list le re kar şı çı ka lım di ye kı ya me ti ko par dı lar. Ama on la ra tak tik ge rek çe ler gös te ril di ve bu tak tik ge rek çe ler da ha son ra stra te jik ha le dö nüş tü rül dü. Bu gün re el sos ya liz min çö zü lü şü nün te me lin de Le nin dö ne min den da ha yay gın ola rak Sta lin dö ne min de ge liş ti ri len, ke ma liz me ve ben ze ri re jim le re kar şı uy gu la na cak ka pi ta list ol ma yan yol dan ge liş me, az ge liş miş ül ke le rin bur ju va zi si nin des tek le me po li ti ka la rı nın pa yı bü yük tür. So nuç, re el sos ya liz min so nu ol du. Böy le bir po li ti ka iki dün ya sa va şı ara sın da da uy gu lan dı. Bu se - fer Stalin'in bu po li ti ka ya da ha çok ih ti ya cı var dı. Le nin Tür ki ye Cumhuriyeti'yle böy le bir iliş ki yi as lın da tak tik amaç lı kul lan mak is ti yor du. Ve ya şa say dı bü yük ih ti mal le Stalin'in bu po li ti ka yı kul la - nış tar zı na kar şı çı ka cak tı. Sı nıf sa va şım la rın dan ve ezi len bir hal - kın baş kal dı rı sın dan ya na ta vır ala cak tı. Fa kat Lenin'den son ra em - per ya list teh li ke ar tı yor di ye, na sıl ki ABD, Sov yet teh li ke si ne kar - şı Tür ki ye ba na çok la zım di yor sa, em per ya list teh li ke ye kar şı Tür ki ye ba na da çok la zım di yen bir Sta lin dö ne mi var dır. Bu doğ rul tu da re el sos ya lizm dö ne min de TC'ye 20 yıl kar şı lık sız her tür lü pa ra ve si lah ve ri yor lar. As lın da M. Ke mal bu des tek le rin bir ürü nü dür de. Bu dö nem de M. Ke mal ken di ni sa tı lı ğa çı kar mış tır. İn gi liz le re gi di yor, ben Bol şe vik le ri ye nil gi ye uğ ra ta ca ğım di yor. Sah te ko mü nist par ti yi da ya tı yor, Ana do lu ko mü nist li ği ni im ha edi - yor ve ora dan des tek alı yor. Stalin'e, Sovyetler'e gi di yor, ben em - per ya list teh li ke ye kar şı Türkiye'yi iyi ko num da tu ta bi li rim di yor ve on dan da is te di ği ka dar mad di-ma ne vi des tek alı yor. Böy le ce M. Ke mal 20 yıl da bir Hitler'den, Mussolini'den da ha iyi bes le nen bir fa şist ol du. Bu da ta ri hin bir cil ve si dir. Her iki sis tem den de pa laz lan ma sı nı bi len ke ma liz min bu nu ya pa - bil me si nin ta bii ki ne den le ri var dı. Ön ce lik le İn gi liz ler o za man (Fran sız lar da da hil) Sovyetler'den çok kor ku yor lar. Mut la ka Türkiye'yi ken di yan la rı na çek me ye ih ti yaç la rı var dı. Ay nı za man da Stalin'in de em per ya lizm den çok çe kin me ve do la yı sıy la onun da Türkiye'yi ya nı na çek me ye ça lış ma du ru mu var dı. İş te bu da bir den - ge po li ti ka sı nın ulus la ra ra sı or ta mı nın müt hiş el ve riş li ol ma sı de mek - tir. M. Kemal'in bü tün gü cü nü bu po li ti ka dan al ma du ru mu var dır. Tür ki ye için de de ay nı şey söz ko nu su dur. Da ha ka pi ta lizm iyi ge liş me miş ve do la yı sıy la ge liş miş bir bur ju va sı nı fı da yok tur. Bu - nun ya nın da eş raf, fe o dal ar tık lar ise güç lü dür. Bu du rum da M. Ke - mal her iki si ara sın da bir soy ta rı ve ya ken di ne has bir dik ta sis te mi - ni ya ka la mak ta güç lük çek mi yor. Bir ta ra fı di ğe ri ne kar şı kul la nı - yor. Bu nun so mut ifa de si ola rak ken di çev re si ni ida re et me tar zın da da gör dü ğü müz gi bi iç ve dış po li ti ka sı nı ayar la ya rak bel ki de ça ğın en teh li ke li dik ta tör lü ğü nü in şa edi yor. On dan son ra ki du rum ise, bu se fer de tü müy le em per ya liz me yat mak tır. O sü reç te Sov yet ler em per ya lizm için en bü yük teh li key - di ve ay nı yıl lar da İs ra il ku rul muş tu. İs ra il, Arap la ra ve Or ta do ğu di re niş le ri ne kar şı Türkiye'nin çok ge rek li ol du ğu nu dü şü nü yor ve ne ya par sa yap sın di yor. İs ra il bu gün de Tür ki ye ne ka dar kat li - am ya par sa yap sın, çün kü son ana ka dar Arap la rın kar şı sın da den

122 ge yi tut mam için Türkiye'ye ih ti ya cım var di yor. Kürt le ri im ha et - me si umu run da de ğil. Çün kü ken di si nin sı kı şık du ru mu za ten bu nu ona mec bur eder. Ay rı ca TC ken di ya rat ma sı ol du ğu için de onu ko - ru ya cak tır. İş te Tür ki ye Cumhuriyeti'nin ne den bu ka dar az gın laş tı - ğı nın ulus la ra ra sı ne den le ri ni an lat tık ve bun lar an la şıl mak ta dır. De di ği miz gi bi iç te de Türk bur ju va zi si sı nıf ola rak çok dar dır. Ya ni Türk bu ju va zi si nin bar bar lık dö ne mi sı nıf sal lı ğın dan da ha teh - li ke li bir ger çe ği tem sil edi yor. Üre tim de ğe ri yok, ka pi ta liz mi bir üre ti ci sis tem ola rak ge liş tir me ye te ne ği de yok ve ça pul cu bir sı nıf - tır. Pe ki bu ça pul cu lu ğu ney le ge liş ti rir? An ti-de mok ra tizm le, her tür lü sı nıf mü ca de le si ni bas tır mak la ge liş ti rir. M. Ke mal bu nu im - ti yaz sız, sı nıf sız bir kit le yiz bi çi min de de ğer len di ri yor du. Za ten ül ke miz mil le tiy le, dev le tiy le bö lün mez bir bü tün dür di ye de ana - ya sa mad de si yap tı lar. So nuç bü tü nüy le ezil miş bir sı nıf mü ca de le - si, bir çok yö nüy le sı nır sız bir bur ju va ege men lik bi çi mi, fa şizm den da ha öte ye bir bas kı cı dev let or ta ya çık tı. Ta bii bu na kar şı is yan lar da ya pıl dı. An cak TC'nin ör güt le niş tar - zı çok kor kunç ve ya çok sert, ka tı mer ke zi yet çi ve fa şist ol du ğu için bu ha re ket le rin faz la di ren me gü cü ol ma dı. Ge rek sı nıf sal, sos yal ve ge rek se ulu sal di ren me le rin, hep si da ha doğ ma dan acı ma sız bir şe - kil de bir kaç ay için de ezil di ler. Ya ni ne ka dar baş kal dı rı ol duy sa, o ka dar da ezil me, bas tır ma ol du. En son ola rak bu sis te me kar şı 1970 'lerde bir baş kal dı rı nın ol du ğu bi li ni yor. Ve bi zi esas ola rak bağ la yan da bi raz buy du. Biz bu di ren me yi ken di ça pı mız da esas al dık ve 1970 'lerden be ri de ge liş ti ri yo ruz. PKK di re ni şi ve hal kın ye ni de mok ra tik ik ti dar sü re ci Ge nel de TC'ye kar şı ve özel ola rak da 12 Mart ve da ha son ra 12 Eylül'e kar şı na sıl bir di ren me ge liş tir di ği mi zi iyi bi li yo ruz. Bun la rı tek rar la ma ya ca ğız. Bu ra da bi lin me si ge re ken şu dur: Cum hu ri ye tin bü tün zırh la rı na, onun ide o lo jik, si ya si ve as ke ri ege men li ği ne rağ - men, 1970 'lerde baş gös te ren, ide o lo jik an lam da bir çat lak tı. Bu du - rum si ya si alan da da ge li şi yor du. İş te bu ide o lo jik çat lak lık ta Kürt ulu sal so ru nu ve yi ne de mok ra si so ru nu or ta ya çı kı yor du. Ma a le sef Tür ki ye so lu bun la rı faz la ör güt le ye me di ve di re ni şe dö nüş tü re me - di, bu ko nu da bi rey sel kal mak tan kur tu la ma dı. On la rın bu du ru mu - na kar şın, biz, bu çat lak lı ğı iyi de ğer len di re rek, bu nun hem ulu sal ve hem de de mok ra tik yön de ge liş me si için bü yük bir di re ni şe yol aç tık. 12 Eylül'ün bü tün kar şı-dev rim ci ça ba la rı ba şa rı lı ola ma dı ğı gi bi, biz, 1980 'lerin or ta la rın dan iti ba ren bu nu as ke ri bir çat lak lı ğa da dö nüş tü re rek da ha da kat mer li ha le ge tir dik. Ge nel de Türk ege - men lik sis te mi ta ri hin de, özel de ise Tür ki ye Cum hu ri ye ti ta ri hin de en kap sam lı ide o lo jik, si ya si ve as ke ri bo yu tu olan bir di ren me yi or ta ya çı ka ra bil dik. Bu di re ni şin her bir bo yu tu üze rin de kap sam lı ca du ru la bi lir. Ör - ne ğin ide o lo jik dü ze yi na sıl bu ka dar ge liş tir dik? İş te bu gün ke ma - list ide o lo ji ta nın maz ha le ge ti ril miş tir. Si ya si bo yu tu ne ka dar ge - liş tir dik? İş te bu sö mür ge ci par ti ler ve bu de ma gog lar re ji mi de ta - nın maz hal de dir. As ke ri alan da ki ça ba la rı mız da, TC ve re ji min esas gü ven ce si olan or du nun da faz la ça re ola ma ya ca ğı nı gös ter di. Bu vah şi ve in san lık tan çı kar ma re ji mi ne kar şı bir in san ola rak ayak ta kal ma di re ni şi an la mı na ge li yor. İn san ol mak ta, in san lık de - ğer le ri ne sa hip çık mak ta ıs rar, müm kün se in sa nı ye ni den ya pı lan - dır mak tan tu ta lım onun eko no mik, sos yal, si ya sal ve hat ta as ke ri dü zen le ni şi ne ka dar gi de bil mek tir. PKK di re ni şi nin ta nı mı böy le ya pı lır sa ye rin de dir ve doğ ru dur. Dik kat edi lir se, bu ra da salt ulu sal bas kı ya kar şı bir di ren me, hat - ta de mok ra tik bir sa va şım da söz ko nu su de ğil, hay van laş tı rıl ma ya ve in san lık tan çı ka rıl ma ya kar şı in sa na il gi, in san da ıs rar ve in sa nı ye ni den ya rat ma ya, ye ni in sa nı oluş tur ma ya ka dar gi den an lam lı bir mü ca de le söz ko nu su dur. PKK'de in şa edi len, ide o lo jik, si ya si, as - ke ri vb. bü tün yön le riy le ge liş ti ril mek is te nen ye ni in san, as lın da her ba kım dan ye ni in san dır. Na sıl ki Türk ege men lik sis te mi, ta ri - hin de rin lik le rin den gü nü mü ze ka dar öz gür in sa na kar şı ilan edil - miş bir sa vaş sa ve en so nun da onu may mun laş tır mak la ta mam la - mak is ti yor sa, PKK'nin sa va şı mı da, en es ki dö nem ler den ge len, in - san da öz gür lük adı na ne var sa onu esas al ma nın, bu öz gür lü ğü en ye ni in sa na mal et me nin ve en kap sam lı öz gür in sa nı or ta ya çı kar

123 ma nın mü ca de le si dir. Za ten baş ka tür lü de ola maz. Çün kü özel sa - va şın ama cı ma dem ki in sa nı may mun laş tır mak sa, ya ni en ge ri in sa - na gö tür mek se, bi zim di re ni şi miz de en ye ni in sa nı, en ge liş kin in - sa nı or ta ya çı kar ma nın sa va şı ola cak tır. Na sıl ki Türk özel sa va şı bü tün ka pi ta list-em per ya list sis te mi ve ken di ta ri hin de ki kö le leş tir - me po li ti ka sı nı ar ka sı na ala rak may mun in sa nı ya rat ma ya gi di yor - sa, bi zim de in san lık ta ri hin de öz gür lük adı na ne ya pıl mış sa, eşit lik - ten, ada let ten, emek ten, in san dan ya na olan ne var sa onu ken di mi ze ze min ya pı yo ruz. Bu te mel de ye ni in sa nı, öz gür in sa nı, ev ren sel çap ta or ta ya çı kar ma mız o den li ge rek li ve ka çı nıl maz dır. Biz bu nu çok ön ce den dü şün me sek de, uy gu la nan im ha si ya se ti ve hay van - laş tır ma re ji mi kar şı sın da bu nu ge liş tir me ye mec bu ruz. Çün kü in sa - na uy gu la nan bas kı dü ze yi ni ve onun is te di ği du ru mu an la ya maz sa - nız, za ten sa va şı ge liş ti re mez si niz. İn san ne re ye gö tü rül mek is te ni - yor onu an la ya maz san, hay van laş tı rı lan, may mun laş tı rı lan in sa nı gö re mez sen, o za man ye ni in sa nı ya ra ta maz sın. Mev cut özel sa va - şın eko no mik sos yal alan da ör güt lü lük dü ze yiy le ne an la ma gel di ği - ni gö re mez sen, ye ni in sa nın alt ve üst ya pı sı nı oluş tu ra maz sın. Ya ni hal kın de mok ra si si ni ku ra maz sın. Hal kın de mok ra si sin den de ön ce hal kın sa va şı mı nı ve di ren ci ni ge liş ti re mez sin. Bun lar bir bi riy le bu ka dar bağ lan tı lı dır. Şim di bu ka dar ge ri bir in san top lu lu ğu da de me ye yim, top lum ol mak tan çı ka rıl mış lık du rum la rı ya şa nı yor. Yi ne ta ma men kur dun dal dı ğı bir sü rü nün du ru mu ya şa nı lı yor. Eğer siz bu dü ze ne kar şıy - sa nız o za man bu nu dur dur ma nın da ifa de si ola cak sı nız. İş te PKK bu dur. Her tür lü hay van laş ma ya kar şı in sa ni leş me, her tür lü kur dun ağ zın da yem ol ma mak için di ren me nok ta la rı nı oluş tur mak tır. Ya ni bu nu her han gi bir di ren me ve her han gi bir di re niş sa va şı gi bi ele al - ma ma lı yız. Bi raz bu ko nu la rı iyi an la ma nız ge re kir. Eğer id di a lıy - sa nız, di ren me bi çi min de ken di ni zi doğ ru de ğer len di re cek si niz. Özel lik le 5. Kong re sü re ci ni ve ya bu ye ni mi li tan laş ma sü re ci ni baş la tır ken, ken di ni zi bir in san ola rak doğ ru ta nım la ma nız ge rek ti - ği ni söy le ye ce ğim. Dü ze nin in san la rı gi bi kar şı mı za çık ma nı zın bir hay van dü ze yi ni ifa de et ti ği ni hiç ku lak ar dı et me ye cek si niz. Ben, in san ol ma nın ko lay ol ma dı ğı nı söy ler ken ve hay van laş tı rı lı yor su - nuz der ken de bu nu ka nıt lı yo rum. Za ten di ğer yan dan en bü yük in - sa nı ya rat ma ya da ça lı şı yo ruz. İş te bu ka dar açık. Doğ ru an la ya cak - sı nız. Bu nu an la maz lık tan gel me ye, sah te ve ek sik an la ma ya hiç kim se nin hak kı yok. Eğer in san ol ma kav ga sın da sa mi mi ve in san kal mak ta ıs rar lıy sa nız, o za man doğ ru an la ya cak sı nız. Böy le de ğil - se niz ne işi niz var bi zim ya nı mız da? Ör güt len me den an la ma ma nın, di ren me den an la ma ma nın so nu cu hay van laş mak tır, may mun laş - mak tır, yut tu rul mak tır. Bu nun ne re si an la şıl ma ya cak? Her şey çok açık de ğil mi dir? Şim di biz bu nu bü tün top lu ma da ya ya ca ğız. Sen bir in san ola rak ya şa mak is ti yor san, ne bu ha lin, hay van lar dan da ha be ter edil miş - sin di ye ce ğiz. Şim di sen böy le doğ ru iki cüm le yi hal ka söy le, o za - man hal kın aya ğa kalk ma ma sı dü şü nü le mez. Za ten bu ka dar di ren - me si nin se be bi de bu dur. Bi raz an la ya nın bu ka dar vah şi li ğe kar şı di ren me si, iza hı nı bu ra da bu lur. Ama biz ce teh li ke bi raz da ha fark - lı. Biz hâlâ da ya tı lan bu özel sa va şı mın hal kı ve hat ta içi miz de ki in - sa nı ne ka dar hay van laş tır dı ğı nı da tam bi le mi yo ruz. Hay van laş tır - mak der ken, ya ni dört ayak üze rin de yü rü mek ten bah set mi yo rum. Ba zı iki ayak lı hay van lar da var. Me se la, dört ayak lı hay van lar dan bir ku zu çok se vim li bir ya ra tık tır; bir ke di de se vim li bir ya ra tık ola rak de ğer len di ri le bi lir. Ama iki ayak lı olup da bir hay van dan be - ter ola nın du ru mu fe ci dir. İş te böy le hay van lar da or ta da çok. Yal - nız dı şı mız da de ğil, içi miz de de epey ce var. El bet te hay van laş tır - ma yı düş man yap mış tır. Çün kü kar şı mız da ki re jim, hay van laş tır ma re ji mi dir, hay van la rın re ji mi dir. Şim di da ha iyi an la ya bi lir si niz in - san laş mak la PKK'nin iliş ki si ni; PKK dev ri mi nin bir in san laş ma dev ri mi ol du ğu nu. Hiç kim se bu nu öy le abart ma lı bir pro pa gan da de ğer len dir me si ola rak gör me me li dir. Ger çek bir hay van laş tır ma nın için için iş le til di ği ni ben gö rü yo - rum. Onun da en cid di iza hı si zin ça re siz li ği niz dir. Ya ni vu ru lu yor - su nuz ama na sıl vu rul du ğu nu zu bi le kes ti re mi yor su nuz. Dağ da ki ge ril la bi le na sıl vu ru la bi le ce ği ni, na sıl an lam sız ka yıp la ra yol aça - bi le ce ği ni kes ti re mi yor sa ora da hay van laş ma var de mek tir. Düş ma - nın vur ma gü cün den çok, ken di si nin bir kur ban lık ko yun dan da ha be ter ol du ğu nu söy le mek ge re kir

124 İş te içi niz de doğ ru dü rüst ken di ni bi le ör güt le me yen dev rim ci ye biz ne di ye ce ğiz? Bu hay van de ğil se, ne dir? Biz şim di si ze hâlâ te o - rik ola rak mı yak la şa ca ğız? Ha yır, te o ri yi za ten açık la dık, ama bu na rağ men hâlâ ken di ni zi to par la ya mı yor sa nız, o za man in san ol ma da va sı nı siz çok tan kay bet miş si niz de mek tir. Za ten du rum bi raz da bu nok ta da sey re di yor. Mev cut düş ma na kar şı du ru mu nu za bak tı - ğım da, eğer ger çek ten di re nen in san lar sa nız ve do la yı sıy la ör güt - lü yüz di yor sa nız, o za man bin kat da ha faz la iş yap mak tek se çe - ne ği niz ol ma lı dır. Ta bii ki id di a nız da sa mi miy se niz ve la fa zan lık dü ze yin de kal mı yor sa nız ol ma sı ge re ken bu dur. Dik kat edi lir se, bü tün bu an la tım lar da nor mal si ya si ter mi no lo ji - yi kul lan mı yo rum ve kul lan ma im ka nı da yok. Çün kü ya şa nan lar çok fark lı. Biz çok de ne dik. Yıl lar dır si ya si ter mi no lo ji yi kul la nı yo - ruz, ama şim di bu de yim ler yet mi yor ve faz la ge liş me ye de yol aç - mı yor. Me se le le ri da ha de rin li ği ne iş le mek ge re ki yor. Bu nu da böy - le ele alı yo ruz. Şim di hal kı mız için de mok ra si ne du rum da dır? Şu de mok ra si pa ke ti de ni len yak la şım lar var ki, on lar ta ma men kurt tu zak la rı dır. Za ten öy le ol du ğu da açı ğa çık mış du rum da dır. Ger çek te ise gün lük ya şa nan kat li am lar var. Bel li ki o ya şam kurt ka pa nın dan baş ka bir şey de ğil dir. İş te bi zim de ba zı ya şam ka lıp la rı mız var. Biz di ğe ri ni hep tu zak ola rak gö rü yo ruz. Za ten ki şi ola rak be nim o ya şam la ra doğ ru dü rüst te nez zül et me me min ne de ni de, on la rı tu zak ola rak gör mem dir. Doğ ru nun da bu ol du ğu şim di da ha iyi an la şıl mış tır. Ben si zin gi bi as la ya şa ma dım. Ha la siz ler gi bi ya şa mak tan da nef - ret edi yo rum. Ne den? Çün kü o ya şam tu zak tır da on dan. Ne siz ler gi bi ye mek ye riz, ne de si ga ra içe riz. Ne den? Çün kü ço ğu nun için - de teh li ke var. İn san lar la iliş ki le rim de ve gün lük ola rak bü tün ya şa - mım da fark lı yım ve ıs rar la bu far kı da ha da ge liş ti ri yo rum. Ne den? Çün kü, ba na gö re, alı şı la gel miş olan, top lum dan ve dü zen den ka tıl - mış olan ki şi yi yer ve yu tar, di renç siz ve ör güt süz bı ra kır. La fa zan, de ma go jik ve bi linç siz bı ra kır, kı sa ca sı si zin gi bi bı ra kır. Bu da eşit - tir dü zen kar şı sın da gün de bin de fa ye nil miş in san dır. Ben ne ya pa - ca ğım böy le in sa nı? Ne den öy le ola yım? Ben ken di ön der li ği mi, ken di mi li tan lı ğı mı, ken di di re niş çi li ği mi ne ye borç lu yum? İş te far kı mı zı sü rek li böy le ge liş tir me ye borç lu - yum. Fark lı dü şün mek, fark lı ya şa mak, siz ler gi bi ko lay ko lay kur - ban lık ko yun lar, hat ta ba lık lar ha li ne ken di mi ge tir me me mi sağ la - mış tır. Bi li yor su nuz, ufa cık bir yem atar sın bü tün ba lık lar üze ri ne üşü şür ler. Ta bii hep si de ağa dol du ru lup çı ka rı lır. Şim di siz de ken di ör güt an la yı şı nı za, ya şam an la yı şı nı za ba kın. Bir ta ne kont ra tu zak kur sa he pi ni zi rap di ye içi ne dü şü rür. Ama dik kat edin, düş man be ni hâlâ dü şür me miş tir. Ne den? Çün kü, siz le re ha kim olan ya şam fel se fe siy le, an la yı şıy la be nim ki fark lı dır. Ba na ha kim olan ya şam fel se fe si ken di ni ye tiş tir miş çok tem kin li ve ko lay ko lay her ye me ağız at maz, her ya şa ma il gi duy maz. Çok plan lı dır. Yu tul mak için de ğil, yut mak için ken di ni ayar la yan özel lik te dir. Biz kar şı mız da ki - ni hep böy le ko par ma ya ça lı şan du ru mun da yız. Bu nu ar tık siz le rin de an la ma sı ge re kir. Baş ka tür lü halk ola rak in sa ni leş me, özel de de PKK için de di re nen in san ol ma sağ la na maz. Böy le de ol maz sa, o za man siz le ri ne ya pa ca ğız? Bin de fa ye nil miş in sa nı biz ne ya pa ca - ğız? Za ten be nim is ya nım ve ya siz le re olan öf kem bu ne den le dir. Dik kat edin, ba na ha kim olan an la yı şı sı ra dan bir an la yış ola rak as la gör me yin. Bu an la yış ye ni in sa nın, di re nen in sa nın an la yı şı dır. Her şey den ön ce in san ol mak ta di ren me an la yı şı dır. Öy kü de kap - sam lı ola rak an lat tım, ken di mi ye di ya şın dan be ri sa vu nu yo rum. Ai le ye kar şı öz gür bir ço cuk ola rak kal mak için na sıl po li ti ka yap tı - ğı mı ana hat la rıy la di le ge tir dim. Bur ju va top lu lu ğu içi ne gi rer ken, ken di mi öz gür tut mak için gü cüm ora nın da na sıl bir di ren me tut tur - muş sam, da ha son ra dev le te, em per ya liz me ve ge ri ta ri he kar şı da öy le bir di ren me için de tu tu yo rum. Ha la öz gür bir in san ola rak ken - di mi tut mak ta ka rar lı ol du ğu mu siz le re gös te re bi li yo rum. Siz ise, ye di ya şın dan be ri ne re de ve na sıl, han gi çağ dı şı ve ya da hi lin de ki güç ta ra fın dan, ide o lo ji, si ya set ve ya alış kan lık ta ra fın dan et ki len - miş, ye nil miş, yu tul muş su nuz, o bi le bel li de ğil. Za ten bu nun açı ğa çık ma sı için bu ka dar kap sam lı çö züm le me yap mak zo run da kal - dım. Baş ka tür lü de si zin der di ni ze de va ol mak müm kün de ğil. Ken di ni zi böy le or ta ya at mış sı nız, ade ta düş man vu rur ken can hav - liy le ken di ni zi bi zim saf la ra at mış sı nız. Yok sa bir kur tu luş çu ola rak gel me miş si niz. Bu nu özen le vur gu la dık. Siz bir kur tar ma lık ola rak

125 gel miş si niz. İş te bu nu da deh şet le far ket tik. Saf la rı mı za ge len le rin ge nel ola rak bir kur tu luş sa vaş çı sı ola rak de ğil de, yan dım Al lah, be ni kur tar slo ga nı al tın da gel dik le ri ni gör dük. Or ta çağ da da böy - le le ri var dı; fa kat on lar bi le si zin gi bi de ğil ler di, hiç ol maz sa is yan - cıy dı lar. Siz de ki is yan duy gu la rı da epey ce kö rel til miş. Öl gün, çok - tan öl müş, ken di ni zor kı yı ya at mış ba lık la ra ben zi yor su nuz. Şim di ben ken di mi ahım şa hım bir di re niş çi ola rak gör mü yo rum, ama ayak ta kal mış bir in san, bir di re niş çi ola rak de ğer len di ri yo rum. Bü tün ça ba la rım da bu nu ke sin ti siz ola rak sür dü re bil mek için dir. Bun dan çı ka rı la cak ba zı an lam lar var dır. Halk ger çe ği mi ze uy gu lar - sak, bu hal kı in san ola rak tut mak ta ıs rar et me li yiz, hem de ye ni in sa - na doğ ru gö tür me li yiz. Ye ni in san de mek, di re nen in san de mek tir; di re nen in san de mek di re nen halk sa va şı de mek tir. Halk sa va şı da hal kın de mok ra si si de mek tir. Za ten bu da ya tı lan hay van laş tır ma, yut ma, top tan in san lık tan çı kar ma sa va şı na kar şı ge liş ti ri le cek sa vaş, in san ol mak tan di re nen in sa na, di re nen in san dan sa va şan in sa na, sa - va şan in san dan sa va şan par ti ye, sa va şan par ti den gi de rek sa va şan hal ka, sa va şan halk tan ken di ni ye ni den dü zen le me ye ve de mok ra si - si ne ka vuş muş top lu ma doğ ru iler le mek de mek tir. Şim di bu nun ça - ba sı nı yü rü tü yo ruz. Ma dem ki özel sa vaş kriz ma sa la rıy la, gün lük ope ras yon lar la, yi ne fa i li meç hul ci na yet le rin den tu ta lım köy im - ha la rı na ka dar her tür lü kat li am la gün lük ola rak ken di ni ic ra edi yor - sa, o za man in san ol mak, di ren mek, sa vaş mak, sa va şı tüm den hal ka mal et mek, ken di ik ti da rıy la ve halk de mok ra si siy le var ol mak de - mek tir. Kal dı ki bun la rın hep si iç içe dir. Na sıl ki düş man hep si ni iç içe da ya tı yor sa, bi zim de her şe yi iç içe da yat ma mız ge re kir. Özel sa va şın top lu mu mu za na sıl bir ya şam da yat tı ğı, onu tes lim ol muş hal de ve ege men lik al tın da tu ta bil mek için na sıl bir sos yal ge ri li ğe mah kum et ti ği bel li dir. As lın da in sa nı mı za ya şam di ye bir şey bı rak ma dı ğı hal de, sah te bir bi çim de onu gün lük ya şam tut ku su içi ne, ai le, ev- bark or ta mı na mah kum et ti ği açık tır. Top lu mu mu zun bu dar laş tı rıl mış, da ğı tıl mış, dü şü rül müş, di renç siz bı ra kıl mış ol ma - sın da te mel fak tör, böy le bir ya pı içi ne so kul muş ol ma sı dır. Ade ta ko yun gi bi ya ra tı lan top lum dü ze ni, ay nı şe kil de gü dü lür ol muş tur. Bu nu or ta ya çı kar mak, bu na kar şı ol mak, bu na kar şı ye ni ve di re - niş çi in sa nı ya rat mak gi bi bir ge liş me par ti miz le ol muş tur. Biz bu nu açı ğa çı ka ra bil mek için cilt ler do lu su çö züm le me yap - tık. Top lum çö züm le me si yap tık, ai le çö züm le me si yap tık, ka dın çö züm le me si yap tık. Bü tün bun lar la top lu mu mu za na sıl bir ya şa - mın re va gö rül dü ğü nü, in sa nı mı zın ne ha le ge ti ril di ği ni, bu na kar şı öz gür ve ye ni in sa na ulaş ma nın gi de rek öz gür top lum ya şa mı na var ma nın na sıl sağ la na ca ğı nı gös ter me ye ça lış tık. Sö mür ge ci dü ze - ne kar şı, tes lim ol muş ge le nek sel-top lum sal de ğer le re, bun la rın be - lir le di ği sos yal ya şam dü ze ni ne kar şı ye ni, öz gür, di re niş çi, da ya - nış ma cı in san ve top lum ya şa mı nı or ta ya çı kar dık. Par ti mi zin top lu mu mu za ver di ği ye ni yön, ona biç ti ği ye ni ya şam böy le dir. Bu nu iyi an la mak, par ti nin gö rüş le ri ni iyi in ce le yip özüm - se mek ve gün lük ola rak ya şa ma ge çir mek ha ya ti önem de dir. Top lu - ma çü rü me yi da ya tan özel sa va şa kar şı var ol mak ve öz gür leş me yi da yat mak zo run lu dur. Bu da an cak par ti tar zıy la müm kün dür. Şim di bu nok ta da par ti ile halk iliş ki si nin na sıl ol ma sı ge rek ti ği ko nu su na de ğin mek ge re kir. Halk çok dü şü rül dü ğü için, hat ta halk ol mak tan çı ka rıl dı ğı için öy le ken di li ğin den di re ne cek bir ko num da de ğil dir. Za ten ken di li ğin den is yan lar dö ne mi de ka pan mış tır. Or ta - da kı lı nı kı pır da ta cak bir in san bi le yok. Böy le bir or tam da top lu - mun di re nir ha le ge le bil me si için ilk ola rak bir in sa nın di ren me si ge rek mek te dir. Dik kat edi lir se, eğer ilk di re nen in san ye nil me miş se ve di re ni şi ni de za fe re gö tür mek is ti yor sa o za man ken di ni ta ma - mıy la bi zim gi bi ele al ma sı ge re kir. Böy le le ri nin bi zim gi bi ol mak du ru mun da kal dı ğı nı ön ce biz söy le dik, şim di ise her kes söy lü yor. Dos tu muz sa yın İs ma il Be şik çi Ho ca bi le, bi zi kas te de rek, tek ça re öy le bir ki şi li ği ço ğalt mak tır, baş ka ça re gö re mi yo rum di yor. Bir bi lim ada mı ola rak bu nu gö re bi li yor ve bu doğ ru dur da. Be nim gi bi di ren me yi be cer mek, in san ola rak ayak ta kal ma nı za yol aça bi lir. Baş ka ça re yok. Bu özel sa va şın al dı ğı ted bir ler ne de niy le böy le dir. Ya ni iğ ne ucu ka dar bi le fır sat bı rak ma mış ki, in san ola rak ayak ta ka la sı nız. El vur ma dık, tes lim alın ma dık tek bir hüc re ni zi bi le bı - rak ma mış tır. Pe ki ben na sıl be cer dim? Bu nun hi ka ye si ni de siz le re an lat tım. Dik kat eder se niz, be nim du ru mum öy le sı ra dan ve ya çağ daş bir si

126 ya si par ti leş me, ön der leş me du ru mu na ben ze mi yor. Ben ze me si de müm kün de ğil dir. Çün kü öy le bir top lu luk yok. Ne öy le bir sı nıf var, ne de öy le bir ulus var. Bü tü nüy le ye nil miş bir ulus ve sı nıf ger çe ği or ta da. Ta ma men tes lim alın mış ve hat ta ken di si ne kar şı iha net et ti ril miş, da ha da öte si ha in gi bi ken di ken di si ni vu rur ha le ge ti ril miş tir. İha net ai le içi ne ka dar, ezi len sı nı fın içi ne ka dar iş le - miş tir. İha net ken di ni utan maz lı ğa ka dar iler let miş, ken di ken di ni vur ma ya ka dar git miş tir. Böy le bir top lum sal kim lik ve ya kim lik - siz lik, ya da ha in kim lik li bir halk ger çe ği ni ya şar ken, kim bir ulu - sal ve ya sı nıf sal par ti, cep he kur mak tan bah se de bi lir ki. Ör güt le rin böy le ku ru la ma dı ğı da or ta ya çık mış tır. Ku ru lan la rın da iki gün de ajan ör güt le re dö nüş tü ğü or ta da dır. KDP ta ri hi ne, di ğer kü çük-bur - ju va grup la rın ta ri hi ne ba kın, ob jek tif ajan ol ma ko nu mu nu hiç bir za man aşa ma dı lar. İs te nil di ği ka dar sub jek tif ajan lı ğa ya tı rıl dı lar. Tür ki ye için de ki sı nıf mü ca de le sin de de du rum bun dan fark lı de ğil - dir. Ob jek tif ajan lı ğı za ten aşa ma yan sol şim di önem li dü zey de sub - jek tif ajan lı ğa da dö nüş tü rül müş tür. Ade ta ajan lık ta bir ya rış var dır. Kürt kim li ğin de ol du ğu gi bi, Türk halk kim li ğin de de ken di ne kar şı sa va şan bir ha in leş me söz ko nu su dur. Kürt ve Türk top lum la rın da çok la rı nın ya şa dı ğı bu dur. Ken di mi öv mü yo rum, ama be nim ki bi raz fark lı dır. Dik kat eder se niz, ken di - mi çok de ği şik ele al dım, çok yön lü ele al dım. Çün kü ben çok id di - a lı ve inat çı bir bi çim de bu sa va şı sür dür düm. TC'nin gün cel ger - çek li ği ne kar şı be nim de ken di mi ta ri hi ve gün cel te mel de ya rat - mam ge rek liy di. Ni te kim bu gün ken di mi bir dev let ha lin de, bir or - du ha lin de tu ta bi li yo rum. Bu nun çok yön lü de ğer len dir me si ni siz le - re sun dum, faz la tek rar la ma ya ca ğım. Şu nu söy le mek is ti yo rum. Bu te mel de bir par ti li leş me ne an la ma ge lir? Be lirt tik le rim bu so ru ya, böy le bir par ti ka tı lı mı nın na sıl ol ma sı ge rek ti ği ne bir ce vap tır. Da ya tı lan bu özel sa va şın hay van laş tır ma, kim lik siz leş tir me, felç et me du ru mu na son ver mek is ti yor sa nız, o za man ön ce lik le ken di ki şi lik le ri ni zi de be nim ki gi bi bir in sa ni öz ka zan ma ya, in sa ni di ren me ya rat ma ya ve onun ide o lo jik, si ya sal, ör güt sel, as ke ri tar zı na ve tem po su na ulaş ma ya ça lı şa cak sı nız. Biz bu te mel de PKK adı al tın da bir or ga niz ma, bir ör güt ge liş ti ri yo ruz. Bu nun ne ka dar ge liş ti ği ay rı bir me se le, ama ge liş mek is te ni yor sa böy le bir ön der lik sel ge liş me den baş ka tür lü ola ma ya ca ğı nı da şim - di da ha iyi gö rü yo ruz. Bu nu yal nız par ti leş me de de ğil, halk laş ma da da gö rü yo ruz. Dik kat edi lir se, biz sa de ce bir hal kın kur tu lu şu da de - mi yo ruz, ye ni den halk laş ma di ye bir ta bir da ha ye rin de dir. Par ti li - leş me miz ta ma men bu an lam da dır. Ör ne ğin ben ken di mi in san ola - rak ye ni den ya pı lan dır dı ğım da, bu nu bir par ti ola rak ger çek leş tir - dim. Bir par ti ola rak ye ni den ya pı lan dır dı ğım da bir halk ola rak ge - liş tir dim. Bu nu yal nız ben söy le mi yo rum, dost-düş man her kes gö - rü yor ve söy lü yor. Be nim bü yü mem bir par ti nin bü yü me si ve bir hal kın bü yü me si dir. Es ki den Kürt hal kı di ye bir şey yok tu. Hat ta Türkiye'de de mok - ra si di ye bir şey de yok tu. Be nim ken di mi bü yüt me tar zım, Kürt hal kı nın ye ni den ya ra tı lış tar zı ol du ğu ka dar, de mok ra si nin de ye ni - den ya ra tı lış tar zı dır. Eğer ba şa rı lır sa bu böy le de vam edip gi de cek - tir. Bu öy le ba sit bir ya ra tı lış de ğil dir. Salt bir ki şi nin öz den ya ra tı lı - şı da de ğil dir. Ye ni in sa nın ya ra tı lı şı dır. Bu da sos yal, si ya sal ve ulu sal bir olay dır. Gö rü nüş te bir ki şi de ge li şi yor, ama özün de bü tü - nüy le bir in san lık ta, halk ta ge liş me olu yor. Bu gün Kürt hal kın da ya rın Türk hal kın da yay gın ola rak ge li şir. Bu gi de rek baş ka halk lar - da da ge li şe cek. De mek ki ger çek le ri doğ ru izah et me yi bil mek ge - rek mek te dir. Be lirt ti ği miz gi bi, par ti leş me böy le bir ki şi lik le il gi li - dir. Ya ni ki şi nin ken di si ni par ti leş tir me si ve par ti nin de ken di ni halk laş tır ma sı söz ko nu su dur. Hiç kim se bu bağ lam da PKK'yi yan - lış kav ra ma ma lı dır. PKK'nin hal ka ya yı lış tar zı hal kın ye ni den ya ra - tı lış tar zı dır. Ben ken di mi ye ni den ya rat tım, halk laş tır dım, ye ni den bir halk ol dum. El bet te bu nu par ti ay gı tı na da ya na rak yap tım. Par ti ol ma say dı ve ya par ti bil di ği miz kla sik par ti ler gi bi ol say dı böy le bir ge liş me ya şan maz dı. Bi zim par ti leş me mi zin baş ka par ti le re ben ze - me me si bu ne den le dir. Do la yı sıy la par ti mi zi, is ter ko mü nist par ti ler gi bi, is ter bur ju va par ti ler gi bi bü rok ra tik bir ay gı ta dö nüş tür me ye ge rek yok tur. Ne bu na gü cü müz ye ter, ne de bun da çı ka rı nız var dır. PKK ye ni in sa nı ya rat ma oca ğı dır. Ye ni in sa nı da bü tün alt ve üst ya pı sıy la ya rat tı ğı, ken di için de de mok ra tik, ör güt lü ve ik ti dar ol ma yı bil di ği, bu nun la bir lik te adım adım hal kı da ye ni bir halk

127 ola rak ya rat tı ğı, bu nu da halk ik ti da rı ve hal kın ye ni de mok ra si si bi - çi min de ge liş tir di ği açık tır. Do la yı sıy la ki şi de ger çek le şen halk, halk ta ger çek le şen ki şi dir. Da ha so mut söy ler sek, par ti de ger çek le - şen halk de mok ra si si dir. Hal kın için de ge li şe cek olan par ti dir ve bu da gi de rek par ti ol mak tan çık mak tır. Çe liş ki li gi bi gö rün se de ger - çek bu dur. Par ti leş ti ği miz oran da halk la şı yo ruz, halk laş tı ğı mız oran da ise par ti ol mak tan çı kı yo ruz. Za ten baş ka tür lü sü de ola maz. Çün kü par ti leş me halk laş tı rır, ama halk laş ma da par ti siz leş ti rir. Ba zı la rı bu nok ta da sap tır ma için de bu lu nu yor lar. Her ne ka dar hal kın kur tu lu şa git me sin de, ye ni den di ri li şe ve ya ra tı lı şa git me sin - de, par ti hat ta ön der lik çok ge rek liy se de bu nun sü rek li ol ma sı, bi - zim içi miz de de ege men sı nı fa ben zer bir sı nıf laş ma nın ya şan ma sı teh li ke si ni ge ti rir. Be nim için bu du rum söz ko nu su ol ma sa da, içi - miz de dü ze nin, yi ne ge le nek sel top lu mun et ki le ri ni ta şı yan yı ğın la ki şi var, özel lik var. Bun lar, da ha şim di den bel li bir ge liş me ye yol açan par ti mi zi, hal kın ba şın da bü rok ra tik bir ay gıt, hat ta da ha da ge ri olan ağa lık üre ten bir ay gıt ha li ne ge tir mek is ti yor lar. Bi raz ide o lo jik ve si ya si güç ka zan mış lar ve el le ri ne si lah al mış lar, bu ge - nel de ye ni ege men sı nıf ola rak ken di le ri ni hal kın ba şın da tut mak is - ti yor lar. Bu nok ta da ben çok açık bir şe kil de şu nu söy lü yo rum: Bi - le rek ve ya bil me ye rek böy le bir sev da da olan lar var sa, he men vaz - geç sin ler. Açık ça söy le ye yim ki, Sovyetler'deki ko mü nist par ti gi bi bir asa lak bü rok ra si du ru mu na gel me fır sa tı nı si ze as la ver me ye ce - ğim. Re el sos ya liz min çö zü lü şü, ko mü nist par ti nin böy le bü rok rat - laş ma sı ile ilin ti li dir. Bel ki em per ya liz min et ki si bu na yol aç tı, iç te kü çük-bur ju va sı nıf özel lik le ri nin bü yü me si gi de rek bur ju va laş ma yı ge tir di; bir de yan lış dev let sis te mi, ge liş me yen de mok ra si, hat ta ge liş me yen sos ya list in san ne de niy le böy le bir bü rok ra si ge liş ti. So - nuç, ya şa nan tas fi ye dir. Şim di biz da ha böy le bir Sov yet dev le ti ni de kur ma dık, da ha doğ ru dü rüst bir halk ik ti da rı da ola ma dık, hâlâ im ha sa va şı nı dur - dur ma ya ça lı şan bir di re niş ha re ke ti du ru mun da yız. Ama ma a le sef ik ti dar laş ma da at tı ğı mız çok sı nır lı adım lar bi le, da ha şim di den bir - çok öğe miz de er ken ik ti dar ol ma has ta lı ğı na, er ken den bü rok rat laş - ma ya ve me mur laş ma ya, ye ni den ağa ol ma he ves le ri ne müt hiş yol aç mış tır. Ben ken di ya şa mım dan bi li yo rum, özel sa va şın ye mi ol - ma mak için di şi mi tır na ğı ma ta kıp gün le ri ge çir me ye ça lı şır ken, ya - nım da gün lük ola rak me mur ürü yor, ye ni den ağa ürü yor. Hem de hiç ça lış ma dı ğı hal de, hiç hak et me di ği hal de. Ağa lar var ça lı şa rak ve sa va şa rak ağa olur lar. Yi ne bü rok rat lar yir mi yıl oku ya rak ve alt - ya pı sı nı ha zır la ya rak bü rok rat olur lar, bi zim ki ler ise par ti sa ye sin - de, be nim sa yem de bir gün de bü rok rat ke sil mek is ti yor lar ve ya bu - nun ter si olu yor. Bir ki şi de bir ku tup buy sa, di ğer ku tup da bir kur - tu luş çu nun ki şi li ğiy le hiç de ben zeş me yen öl müş ve bit miş bir ki şi - lik tir. Olur sam, sö mür ge ci çark lar özel sa vaş re ji mi için de bes le - nen bir in san gi bi ola ca ğım, ol maz sam da onun ölü sü ola ca ğım, ya - ni di rim onun di ri si, ölü müm de onun öl çü dür de ni li yor. Şim di iki - si de yan lış tır. Siz teh li ke li bir bi çim de par ti için de bu nu ya şı yor su - nuz; al ta yan sıt ma ya ça lı şı yor su nuz ve hal ka da ta şı ma ya te ves sül edi yor su nuz. Teh li ke li dir bu. Bu na hiç hak kı nız yok. Ne bü rok rat ve ağa ol ma ya, ne de kö le ve ölü gi bi dur ma ya hak kı nız var dır. Bi - ri si hay van lık tan kö tü dür, di ğe ri de özel sa va şın ajan lı ğı dır. Vaz ge - çe cek si niz iki sin den de. Ma dem ye ni in san, di re nen in san, di re nen par ti ve ye ni den halk ol ma ya ka rar lıy sa nız, o hal de onun ge rek le ri - ni ön ce lik le ken di ki şi lik le ri niz de ger çek leş ti re cek si niz. Bun dan baş ka ne ça re niz var, ne de is te di ği niz ola bi lir. Şim di bu be lirt tik le ri mi zi hiç ba si te al ma yın. Ya ni re jim si zi dü - şür dük çe dü şür müş, güç süz leş tir dik çe güç süz leş tir miş, şa şırt tık ça şa şırt mış tır. Par ti ve ön der lik ise bu nu doğ rul tu yor ve si ze güç ve ri - yor. Böy le ce ye ni in sa nı ya ra tı yor. Bun lar doğ ru, ama bu nu ye ni bir ağa ola sı nız ve ya ye ni bir bü rok rat ola sı nız di ye de ğil, tam ter si ne bun la rın ol ma ma sı için ya pı yo ruz. Ye ni hal ka git mek, hal kın ye ni de mok ra si si ne git mek is ti yor sak, o za man par ti için de ki bu is tis ma - ra ve sap ma cı lı ğa son ver me li si niz Na sıl son ver me li si niz? Ken di - ni zi par ti ye doğ ru ka ta rak ve hal ka doğ ru ta şı ra rak. Şim di şu çok açık tır: Par ti ol ma dan hal kın di re ni şi ol maz, hat ta ben ol ma dan halk ol maz. Ba zı la rı bu nu abar tı lı bu la bi lir, ama ger - çek le şen bu dur. Be nim otuz yıl lık ayar la mam ol ma say dı, Kür dis tan hal kı nın böy le do ğu şu hi ka yey di. Böy le ey le mim ol ma dan Türkiye'de her han gi bir de mok ra si de ge liş mez di. Bu nu ben söy le

128 mi yo rum, Türkiye'de kırk-el li yıl lık de mok ra si sa va şı ve ren ler söy - lü yor lar. Kim se de me sin, ken di ni abar tı yor. İş te ak lı ba şın da olan lar da bu nu söy lü yor. Hat ta bur ju va lar, özel sa vaş bi le de mok ra tik leş - me pa ket le ri ni bi ze da yan dı ra rak açık la ma ya ça lı şı yor lar. Du rum bu ka dar açık ken, hâlâ ken di ni par ti ye doğ ru ka ta ma mak ve doğ ru de mok ra tik leş me mek ka bul edi le mez. Dü ze ni ol duk ça et - ki al tı na al dık. Halk za ten et ki al tı na alın mış tır. O hal de onun ön cü ve kur ta rı cı gü cü olan kad ro da ken di ni mut la ka ha zır la ya cak tır. Er - ken ik ti dar ol ma has ta lı ğı la net li bir du rum dur. Bu mü na fık lık tır, hat ta gi de rek sub jek tif ajan lık tan da ha teh li ke li bir dü zen ajan lı ğı - dır. Bu na as la fır sat ve ri le mez. Par ti için de de her han gi bir ya şam tar zı ile ya şa na maz. Kur tu luş çu ya şa mın, ye ni in san ya şa mı nın bü - tün özel lik le ri ni edin me ye ça lı şa cak sı nız. Biz bu ye ni ya şa mın özel - lik le ri ni ve bu ya şa mı sür dü ren in sa nı ay rın tı lı bi çim de çö züm le dik. O çö züm le me le ri mi zi, ye ni in san çö züm le me le ri mi zi di dik di dik ede cek ve tam tem si li ne mut la ka ula şa cak sı nız. Bi li yor su nuz, ye ni in san di re nen in san dır; di re nen in san ör güt lü in san dır; ör güt lü in san sa va şan in san dır ve bu da halk sa va şı nı ge liş ti ren dir. Ta bii bu nun için ge rek li olan eği tim dir, gün lük tec rü be dir ve sa va şı mın ken di si - dir. Za ten on lar sız da in san olu na maz. İş te bü tün bun lar par ti için de ge liş me sağ lan dı ğın da, siz ler hal ka ta şı rıl dı ğı nız da ve par ti yi hal ka gö tür dü ğü nüz de ar tık par ti halk laş - mış de mek tir. Do la yı sıy la biz ye ni hal kı ya rat mış, ye ni de mok ra si yi ya rat mış olu ruz. İş te bu da ye ni in san lık tır. Pe ki bu ney le ya ra tı lır? Kuş ku suz halk or du suy la. Halk or du su, hal kın ye ni den ya ra tıl ma sı - nın en te mel kur tu luş ara cı dır. Dik kat ede lim, sa de ce bir araç tır, yok sa hal kın sa hi bi de ğil dir. Ço ğu nuz da baş ka bir an la yış gö rü yo - rum, biz PKK'deniz, do la yı sıy la PKK hal kın üs tün de en oto ri ter güç tür ve is te di ği mi zi ya pa rız de ni li yor. Ya ni he men mülk edin me an la yı şı siz de çok güç lü dür. Bir si lah lı güç ola rak or du da en bü yük gü ce sa hip ol du ğu için, or du ya ka tıl mak tan bu nu an la ma, or du da bu nu ya şa mak is te me eği lim le ri or ta ya çı kı yor. Bun la rın hep si yan lış ve ol duk ça teh li ke li dir. Hiç bir şey den an la - mı yor sa nız, hiç ol maz sa bi raz ba na ba kın. Eğer bir yok sul köy lü ol - say dım, şu an da bel ki ba zı de ğer le re sa hip lik ede bi lir dim; bir kaç kü - çük par ça ço rak tar lam, bir kaç ağa cım ola bi lir di. Ama şu an da öy le bir du ru mum var mı? Ben onu da ha ilk is yan dan be ri bı rak ma dım mı? Şu an da ta ma men bir halk hiz met çi si gi bi ça lı şıp ya şa mı yor mu - yum? Bi raz dü şü nün! Bir köy lü par ça sı ola rak kal say dım, ba zı de ğer - le rin sa hi bi ola bi lir dim, ama şim di öy le şey le rim yok. İçin de mül ki - yet hır sı olan la ra söy lü yo rum; il le ba zı şey le re sa hip ol mak is ti yor san ön ce lik le ken di ni bir hiz met çi du ru mu na ge ti re cek sin. Na sıl hiz met - çi? Öz gür lük hiz met çi si, bir hal kı ye ni den ya rat ma nın hiz met çi si. Bu - nun çı ka rı nı doğ ru ifa de eden dü şün ce gü cü ol mak tır; onun ör güt gü - cü ve ey lem gü cü ol ma hiz me ti dir. Bu nun için de de sa hip ol ma duy - gu su na yer yok tur. Bu ka dar ba na mal, ba na mülk, ba na yet ki, ba na yö ne tim de mek yok tur. Ha yır, hep si hiz met ka bi lin de dir ve halk de - mok ra si si nin, hal kın yö ne ti mi nin ya ra tıl ma sı için dir. Za ten bu ya ra tıl - dı ğın da da sen, sen ol mak tan çık mış sın de mek tir. O za man or ta da sa - de ce halk var dır ve halk ol du ğu oran da da sen var sın. O za ma na ka - dar da sen sa de ce bir hiz met çi sin. İşin gü cün sa vaş mak tır. Sa na ve ri - le cek ye mek an cak ken di ni gö tü re bi le ce ğin ka dar dır. Hiç faz la yet ki, faz la ra hat lık ta lep et me ye cek sin. Bu na hak kın yok! PKK sa vaş çı lı ğı di yor sa nız, iş te böy le ta nım la ya cak sı nız: Hal kın üs tün de ki PKK de - ğil, hal kın hiz me tin de ki PKK; hal kın ha ki mi olan PKK'li de ğil hiz - met çi si olan PKK'li. PKK'yi iş te böy le an la ya cak sı nız. Eğer eli ni ze bir si lah geç tiy se, bu en kah ra man ca hiz met de mek - tir; hal kın en zor ve en teh li ke li ko şul lar da ki sa vaş çı sı de mek tir; halk kah ra man lı ğı dü ze yin de sa va şa güç ye tir mek de mek tir. Bu nu en ile ri dü zey de hiz met di ye de ta bir ede bi li riz. Sa va şan ge ril la, ARGK sa - vaş çı sı, bu ko nu da en çok hiz met eden, en kah ra man ca ça lı şan, en ce sa ret li dav ra nan, bu an lam da en akıl lı ve en ör güt lü olan ki şi de - mek tir. Bu nun dı şın da bir sa vaş çı nın yet kim, ko mu tan lı ğım, ha ki - mi ye tim di ye bir de ğer len dir me yi kul lan ma sı yan lış tır. Her şey hiz - me tin bü yük lü ğü ile öl çü lür. İs ter sen ARGK ko mu ta nı ol, is ter sen hal kın baş ka nı ol, eğer sen yet ki zır hı na bü rü nüp ben ege men lik is - ti yo rum, ben sa hip lik is ti yo rum der sen, bu PKK ör gü tü se ni ka bul et mez. Çün kü PKK ör gü tü bu ko nu da tam bir sos ya list ör güt tür. Ya - ni bü tün ege men ve sö mü rü cü sı nıf ta rih le ri bo yun ca in sa na ege men ol ma adı na ne var sa ve yi ne sö mü rü adı na uy gu la nan ne var sa hep si

129 ne kar şı dır. So nu na ka dar in san eme ği ne gö re so nu na ka dar öz gür lük ih ti ya cı na gö re kar şı lık ver me ha re ke ti dir. Ken di ni bu te mel de eği te - cek sin. Bu bir il ke dir, PKK'nin esa sı, özü bu dur. Yok sa ben de şu sı - nı fın et ki si kal dı, şu dü ze nin sap tır ma sı ol du, ben ken di mi ağa san - dım söz le ri PKK'nin ke na rı na bi le yak la şa maz. Bun da ıs rar eden sı - nıf düş ma nı dır ve uzak la şıp gi der. Di ğer yan dan ke ma liz min et ki si di ye ıs rar eden ler ulus düş ma nı dır ve ce za lan dı rı lır. Eğer ger çek ten dev rim ciy sen, halk la rın kar deş li ği ne gö re ken di ni ye tiş tir! Hal kın de mok ra si si ne gö re ken di ni ye tiş tir! Ye tiş ti re mi yor san biz den uzak - laş! Biz de böy le çok an la şı lır bir yak la şım var dır. Kı sa ca şun la rı be lirt mek is ti yo rum: Par ti ta ma men hal kın hiz me ti için dir! Or du hal kın hiz me ti için dir! As la ege men ol mak için, malmülk sa hi bi ol mak için bir par ti, bir or du ta nı mı mız yok tur. Ül ke - nin sa hi bi yiz, in sa nı mı zın sa hi bi yiz de mek ten zi ya de, ül ke mi zin hiz met çi si yiz, hal kı mı zın hiz met çi si yiz de mek en doğ ru su dur. Bu da so mut ta na sıl is pat la nır? Su nu lan bü tün ola nak lar hiz me tin bü - yük lü ğü nün ge rek le ri ni ye ri ne ge tir mek için dir. Bun lar te mel il ke le - ri miz dir. Öy le an la şıl ma ya cak bir yön le ri fi lan da yok tur. Hiz me tin bü yük lü ğü na sıl ye ri ne ge ti ri lir? Bü yük ide o lo jik fa a li yet, bü yük ör - güt sel fa a li yet, bü yük sa vaş fa a li ye ti yü rüt tün mü, o za man bü yük hiz me tin var dır. Bü yük hiz me tin ol du ğu için de bü yük yö ne ti ci sin, bü yük yet ki li sin, bü yük bir oto ri te sin. Dik kat edin; bü yük lük sa de ce bu an lam da dır, baş ka hiç bir an lam da de ğil dir. Za ten böy le bü yük - lük le re ulaş tık tan son ra da sen hal kın ta ken di si olur sun. Ken di ni halk tan ay rı ve on dan üs tün gör me ne de hiç ge rek yok. Şim di bi ze ge rek li olan bü yük hiz met sa vaş tır. Kim en bü yük sa - va şı ge liş ti ri yor sa o en bü yük hiz met kar dır; do la yı sıy la en bü yük oto ri te dir. Hal kı da bu du ru ma ge tir di ği miz de bu o halk ar tık ken di de mok ra si si ne ve kim li ği ne ka vuş muş de mek tir. Yi ne ulu sal kim lik edin miş ve top lum sal öz gür lük sağ lan mış de mek tir. Bu, in san lık açı sın dan da ar zu la nan ba rı şı tem sil eder. Ba rı şın kö ke nin de eşit lik ve öz gür lük var dır. Ulus la ra ra sı iliş ki ler de ba rış is te ni yor sa halk la - rın ken di le ri ni öz gür leş tir me si ge re kir. Bir hal kın üze rin de dün ya bir bas kı ara cı ol muş sa, o halk sah te kar bir bi çim de ken di si ne ba rış - çıl ol ma sı fa tı nı ya kış tı ra maz. Hal kın ik ti dar laş ma sü re ci nin ge liş me sin de bir de eko no mik dü - zen le niş so ru nu var dır. Hem yü rü tü len mü ca de le açı sın dan ve hem de ye ni de mok ra tik ik ti dar laş ma yı tem sil et me si ba kı mın dan bu eko no - mik dü zen le niş önem li dir. Şim di bi zim esas al ma mız ge re ken eko no - mi ne ol ma lı de ni lir se, bir ölüm-ka lım sa va şı yü rüt tü ğü mü ze gö re biz bu na sa vaş eko no mi si ol ma lı dır de riz. Sa vaş eko no mi si, de ğer le rin aza mi öl çü de mer ke zi leş ti ril me si, ya şam için ya pı lan har ca ma la rın en as ga ri ye in di ril me si ve di ğer bü tün de ğer le rin yü rü tü len sa vaş için kul la nıl ma sı de mek tir. Son ge liş me ler dev ri mi miz de bü yük bir de ğer bi ri ki mi ni or ta ya çı kar mış tır. Halk ne re dey se bo ğa zın da ki lok ma yı bi le ke se rek, va rı nı yo ğu nu ulu sal kur tu lu şa ver mek te dir. Böy le bir de ğer bi ri ki mi ni baş ka mü ca de le ler de bul mak müm kün de ğil dir. Fa - kat bu bi ri kim le rin kul la nı mı hiç de par ti an la yı şı mı za uy gun ol ma - mak ta, de ğer le ri miz ade ta çar çur edil mek te dir. Ki mi si ade ta çü rü me - ye terk edi li yor, ki mi si çok ucuz bir bi çim de düş ma na kap tı rı lı yor, ki - mi si ge re ğin ce bir ara ya ge ti ril mi yor, ki mi si yer li ye rin de iş le til mi - yor. Böy le ce çok yok sul dü şü rül müş hal kın bü yük bir fe da kar lık la yap tı ğı kat kı lar ço ğun luk la hoy rat ça çar çur edi li yor. De ğer le re yak la şım dev ri me yak la şım dır, dev ri me yak la şım da ye ni bir ya şa ma yak la şım dır. Oy sa par ti mi zin baş tan be ri bu ko nu da çok ti tiz ve her şe yi en sı nır lı bir bi çim de ve yer li ye rin de kul lan - ma yı ön gö ren bir yak la şı mı var dır. 5. Kong re par ti nin bu yak la şı mı - nı pra tik sa ha ya ye ni den ege men kıl ma yı, sa vaş eko no mi si nin bü - tün ku ral ve ka rar la rı nı açık ça be lir le me du ru mun da dır. De ğer le rin el de edil me sin den kul la nıl ma sı na ka dar, bir yer de ko run ma sın dan baş ka ye re ak ta rıl ma sı na ka dar sa va şın bü tün ih ti yaç la rı na ce vap ve re cek bir eko no mik po li ti ka yı ka rar laş tır mak la yüz yü ze dir. Yi ne ik ti dar laş ma ya bağ lı ola rak mü ca de le ye ka tı lan hal kın eko no mik ya şa mı nın ye ni de mok ra tik ya şa ma bağ lı ola rak dü zen len me si de ge re kir. Bu nun için ge li şen et kin li ği mi ze pa ra lel bir bi çim de ül ke de ğer le ri ne sa hip çık ma, on la rı sa va şın ve hal kın çı kar la rı doğ rul tu - sun da iş let me, bu nun için ge re kir se baş ka po li tik güç ler le iliş ki ler için de ol ma ge re ği var dır

130 TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN DOĞUŞU VE YÜKSELİŞİ Türk mil li yet çi li ği nin kö ke ni Balkanlar'daki mil li yet çi lik ce re - yan la rın dan epey kay nak bul mak ta dır. Bu na ek ola rak es ki Sov yet - ler de Türk çe ak san la rıy la ko nu şan ba zı halk la rın da mil li yet çi lik mü ca de le sin den et ki le nen ve çar lık bas kı la rın dan ka çıp ge len le rin de bun da et ki si bü yük tür. Hiç şüp he siz Bal kan lar da Fran sız ih ti la li - nin bur ju va mil li yet çi li ğin den et ki len miş ler dir. Türk ulus laş ma sın - dan ön ce ki bir mil li ye tin halk ola rak ge li şi min de ki ta ri hi özel lik le ri bil mek te bü yük ya rar var dır. Bu na ön ce lik le açık lık ge tir me yi de önem li gö rü yo rum. Özel lik le gü nü müz de Türk-İs lam Sen te zi adı al tın da ge liş ti ril mek is te nen bir mil li yet çi lik tü rü var dır. Türk ler, Or ta As ya step le rin den ya yıl dık la rın da her han gi bir mil - li dü şün ce ye sa hip de ğil ler di. Aşi ret boy la rı bi çi min dey di ler. Ha la biz de ya şa nan aşi ret boy la rı na ben zer bir sos yal ger çek lik le ri söz ko nu suy du. Türk lük bi lin ci 19. yüz yıl son la rı ve 20. yüz yıl da ge li - şir. As lın da Sel çuk lu lar da ve Os man lı lar da bir mil li bi linç yok tur. Hat ta mil li bi lin ci id rak adı al tın da hor gör me du ru mu var dır. Ya ni Türk lük ke li me siy le di le ge ti ri len her şe ye bir tep ki duy ma söz ko - nu su dur. Ni te kim, ezel den be ri hür ya şa mış bir ulu suz bi çi min de

131 bir de ma go ji de ge liş ti ri lir. Ya ni 19. yüz yı lın ikin ci ya rı sın dan ön ce bi le böy le bir duy gu yok tur. Bu, da ha son ra ki bir ge liş me dir. Fa kat Türk-İs lam Sen te zi ve ya İs lam la Türk boy la rı nın kar şı laş ma sı nın or ta ya çı kar dı ğı du rum lar çok da ha önem li dir. Türk ler bu dö nem de çok il kel bir Şa man di ni ne bağ lı ola rak ya şı - yor lar. Mil li yön den öy le her han gi bir ge liş me be lir ti si yok tur. Tü - müy le aşi ret kül tü rü nün bi raz ge liş miş bi çi mi ni ve ya adı na bar bar - lık dö ne mi de ni len bir aşa ma yı ya şı yor lar. İran iç le ri ne doğ ru ya - yıl dık la rın da at lı dır lar. Bi raz sa vaş çı özel lik le ri var. Yer le şik ol ma du rum la rı yok, gö çe be dir ler. Bu on la ra mu az zam bir ha re ket li lik fır sa tı ve ri yor. O bi li nen Or ta As ya ku rak lı ğı ve ba zı di ğer do ğal olum suz luk lar, Türk boy la rı nı ba tı ya, İran'a doğ ru bir sal dı rı ya iti yor. Bu na hiç şüp he siz İran'daki, Ortadoğu'daki güç lü uy gar lık la rın iş tah çe ki ci özel lik le ri ni de ek le mek ge re ki yor. Hat ta ta rih ten bir ör nek ver mek ge re kir se; bu nu meş hur Roma'nın ve hat ta Yu nan uy gar lı ğı nın du ru - muy la kar şı laş tır mak ta bü yük ya rar var dır. Çok iyi bil di ği miz gi bi Ro ma, ku zey de ön ce Rum la rın, da ha son ra Ger men le rin is ti la sı al - tın da yüz yıl lar ca ka la rak dar be le ne dar be le ne yı kıl dı. Ay nı şey Yu - nan uy gar lı ğı için de ge çer li dir. On lar da Trakya'dan ge len çe şit li Bal kan boy la rı nın sal dı rı la rı al tın da güç kay bet ti ler. Ta rih te şöy le bir ger çek lik var dır: Yer le şik kent uy gar lı ğı na ulaş mış top lum lar; gö çe be lik le, at sır tın da ta lan cı lık la, yağ ma la mak la ge çi nen top lu - luk la rın iş ta hı nı çe ker ler. Yer le şik top lum bi lin di ği gi bi ge liş miş bir uy gar lı ğı ve ya şam tar zı nı ifa de eder. Zen gin dir, ge liş miş bir ya şa - mın alt ve üst ya pı sı na sa hip tir. Fa kat bar bar sal dı rı la ra kar şı ko ya - cak güç ten de yok sun dur. İş te o bin yıl lık mu az zam bir Ro ma İm pa - ra tor lu ğu böy le sal dı rı lar so nu cu yı kıl dı. Ger men le rin, Rum la rın ve bu na ben zer bar bar boy la rın Roma'yı yık ma sü re ci ar dın dan ge len bü yük ka ran lık dö nem, ay nı za man da bin yıl lık ge ri lik tir. Da ha son - ra Ro ma İm pa ra tor lu ğu ka lın tı la rı ara sın dan bir fe o da lizm do ğar. Bir fe o dal uy gar lık da ge li şir ama bu hiç bir za man Ro ma uy gar lı ğı - nın, Yu nan uy gar lı ğı nın se vi ye si ne ula şa maz. Ro ma ve Yu nan uy gar lı ğı nın da ben zer özel lik le ri var dır. Ha la şim di bi le ha ra be le ri nin ka lın tı la rı nı gör dü ğü müz de bü yük bir hay - ran lık duy du ğu muz bu uy gar lık la rın yı kı lı şı nı, Or ta do ğu uy gar lık la - rı açı sın dan da de ğer len dir mek te bü yük ya rar var. Özel lik le de Türk boy la rı nın Or ta do ğu uy gar lık la rı na sal dı rı la rıy la kı yas la mak ta bü - yük ya rar var dır. Na sıl bar bar lık, bu bü yük uy gar lık üze ri ne böy le bin yı la ya kın bir ta ri hi sü reç bo yun ca çul la nıp, ne fes alı na maz ka - ran lık bir sü re ce yol aç tı? Ger çek ten bu na sıl mu az zam bir yı kı cı rol oy na dı; na sıl üre tim güç le ri nin ge liş me si ni dur dur du? Av ru pa (an - cak bi raz fe o dal di ye ce ğim, tam de ğil) esas iti ba riy le ka pi ta list bir top lum bi çi miy le bu nu aşar ken, Or ta do ğu hâlâ bu bar bar sal dı rı la rın et ki si ni ya şa mak ta dır. Türk boy la rı nın sal dı rı la rı, o ta rih te bir çok bar bar sal dı rı lar dan da ha yı kı cı bir an la ma sa hip tir. Ger men sal dı rı - la rı her ne ka dar Roma'yı yı kı lı şa gö tü rüp ge ri let se de, çok son ra la rı bir fe o dal uy gar lı ğın şe kil len me si ne yol aç tı. Türk le rin ki bu nun ka - dar da de ğil. Şim di bi le hâlâ Ger men ler ile Türk ler bir bir le ri ne çok ben ze ti lir. Za ten Türk-Al man dost lu ğu adı al tın da da bu ben zer lik gök le re çı ka rıl mak is te nir. İyi ta nı mak ge re ki yor; uy gar lık la rı yık - ma da, ta lan et me de ben zer özel lik le ri var ve bu na ben zer özel lik ler da ha da sı ra la na bi lir. Yi ne fa şiz me yat kın lık la rı açı sın dan da ben - zer lik le ri söz ko nu su. Bel ki bun lar pek ko nu yu il gi len dir mez ama Or ta do ğu uy gar lık la rı nın bu kı yas la ma dan ala ca ğı çok şey var. Türk ler, İran iç le ri ne doğ ru gel dik le rin de mu az zam bir Fars, hat - ta Kürt kö ken li bir uy gar lık la kar şı kar şı ya ka lır lar. Yi ne Arabistan'da çı kış ya pan İs la mi yet Şam'da, Bağdat'ta bü yük bir uy - gar lık ge liş ti rir. Bu uy gar lık aşa ğı-yu ka rı beş yüz yı la ya kın bir ta ri - hi sü re ci ya şar. Ve ol duk ça da gör kem li dir. Do la yı sıy la en az bir Ro ma İm pa ra tor lu ğu ka dar, Or ta do ğu im pa ra tor luk la rı nın da gör - kem li li ği var. Za ten Pers-Sa sa ni im pa ra tor lu ğu da en az bin-iki bin yı la sa hip olan bir uy gar lık tır. Ge rek Anadolu'daki, ge rek Su ri ye ve Irak'taki uy gar lık la rın ( Mezopotamya'nın uy gar lı ğın be şi ği ol du ğu - nu dü şü nür sek) üze rin de Roma'nın, Yunan'ın ken di ni na sıl in şa et ti - ği ni göz önü ne ge ti rir sek, bun da üç- dört bin yıl lık bir uy gar lı ğın te - me li söz ko nu su dur. Türk ler Ortadoğu'ya gel di ğin de, Or ta Asya'nın çok il kel ka bi le kül tür le ri nin öte si ne pek faz la gi de me miş bir ya pı - la rı var dır. Bü tü nüy le yı kı cı, ta lan cı tu tum la rın dan baş ka bir özel li - ği ol ma yan bu boy lar, söz ko nu su uy gar lık lar la kar şı laş tık la rın da al

132 tüst ola cak lar dı ve ni te kim öy le de ol du. Ta bii kap sam lı araş tır ma lar la bu kar şı laş ma lar or ta ya dö kü le bi li - yor. Ama ana hat la rıy la sa va şan bir güç ol duk la rı için, Türk boy la - rı nın ile ri ge len le ri Arap sa ray la rın da uzun bir sü re kö le ola rak kul - la nı lı yor. Kö le lik ten ge ne ral ol ma ya ka dar yük se li yor lar. Da ha son - ra bun lar dev let ten, im pa ra tor luk tan al dık la rı güç le et kin lik ku ru - yor lar. Bu et kin lik öy le bir du ru ma ge li yor ki (bu hem Bağ dat sa - ray la rın da, hem de Bi zans sa ray la rın da böy le dir), ar tık bir or du ko - mu ta nı ola cak, ha li fe yi kont rol al tı na ala bi le cek ka dar güç le ni yor - lar. Sul tan Sel çuk, Bağdat'a doğ ru gel di ğin de ha li fe bir oyun cak gi - bi dir. Ona her de di ği ni yap tı ra bi li yor. Ta bii bu nu ya par ken de, özel - lik le bu sa ray la rın bir or du laş ma ge le ne ği var. Hep ya ban cı lar dan, bar bar boy lar dan as ker dev şi ri yor lar. (Os man lı lar da da bu Ye ni çe ri bi çi min dey di.) Ken di boy la rın dan as ker al mı yor lar. Ken di boy la rın - dan, Arap sü la le le rin den, aşi ret le rin den der le ye cek le ri güç ça tış ma - ya yol açı yor. Arap lar da asa bi yet, aşi ret çi lik çok güç lü ol du ğun dan gü ve ne mi yor lar; dı şa rı dan alı yor lar. Ama dı şa rı dan or du la rı böy le der le ye der le ye, bu tip as ke ri ku rum laş ma la rı bü yü te bü yü te bun la - ra kar şı ye nik dü şü yor lar. İm pa ra tor luk la rın do ğuş ve ba tış sü re ci bi raz böy le dir. Di ğer bir de yiş le im pa ra tor luk la rın do ğuş ve ba tı şın - da bu tip as ke re al ma nın, ku rum laş ma nın pa yı son de re ce bü yük tür. İş te böy le bir as ke ri ku rum laş ma için de ye ti şen Türk ile ri ge len - le ri da ha son ra ya vaş ya vaş İran'da, Irak'ta ik ti dar er ki ni ele ge çi ri - yor lar. Ge çir dik çe boy lar da ha bü yük yı ğın lar ha lin de İran'ın iç le ri - ne, Anadolu'ya, Kürdistan'a, Suriye'ye ka dar ya yı lı yor lar. Bu ara da bir çok it ti fak ve ça tış ma lar da olu yor. Ha bi re Or ta Asya'dan bir kaç yüz yıl bo yun ca ard ar da göç men akın la rı baş lı yor. Bir çok ala nı iş - gal edi yor lar. So nuç ta bir çok ye ni bey lik ler olu şa rak, dev let çik ler ku ru yor lar. Da ha son ra Sel çuk lu la rın da ğıl ma sıy la Ata bey ler ve Anadolu'da bir çok bey lik or ta ya çı kar. Yi ne tek rar Ana do lu Sel çuk - lu Bey li ği or ta ya çı kar. Ana do lu bey lik le ri en son bil di ği miz gi bi Os man lı bey li ğiy le bü yük im pa ra tor lu ğa dö nü şür. Hiç şüp he siz bu sü reç te Türk le rin mil li yön den sağ la ya cak la rı de ğiş me ye de iyi bak mak ge re ki yor. Ger çek ten fe o dal dö nem den bi le da ha ön ce ki bu ilk bar bar lık dö ne min de her han gi bir halk bi le di ye me ye ce ği miz ge ri bir mil li du rum söz ko nu su dur. Bir Türk hal - kın dan bah set mek müm kün de ğil, an cak Türk boy la rın dan bah se di - le bi lir. Ama di ğer ta raf tan Arap la rın, Fars la rın, Kürt le rin, Er me ni le - rin mil li ge liş me si çok güç lü dür ve Türk le rin çok ile ri sin de dir. Kürt ler o dö nem de ulu sal özel lik ler, mil li kül tür, eko no mik ola - rak ve hat ta din yö nüy le bi le Türk le ri ra hat lık la iç le rin de eri te bi le - cek du rum da dır lar. Bu gün de Kürdistan'da bir çok Türk bo yu nun Kürt mil li ger çek li ği için de eri di ği ni ra hat lık la söy le ye bi li riz. Karacadağ'ın etek le rin de Ka ra ke çi li di ye bir aşi ret var dır. Ta rih bu aşi re tin, Kürt ler le kay naş mış Türk aşi re ti ol du ğu nu söy ler. Sa nı rım böy le ör nek ler da ha da ço ğal tı la bi lir. 19. yüz yı la ka dar gel di ği miz de, Kürdistan'da eri me Kürt le rin için de dir. Ya ni esas ola rak eri ten güç Kürt ler dir, eri yen güç ise Türk ler dir. Ne den? Çün kü, Kürt le rin mil li ge liş me yön le ri çok da ha güç lü; Türk di li, Türk kül tü rü çok dar, öy le eri te cek faz la bir özel li - ği yok, ge liş miş de ğil dir. Bu nun al tı nı iyi çiz mek ge re kir. As lın da Kürt le rin eri me sü re ci ne gir me le ri son 50 yıl da ger çek leş miş tir. Ya - ni da ha ön ce le ri sü reç ter si ne iş li yor du. Fa kat Türk le rin iş gal, is ti la, ta lan da bü yük bir gü cü var dı. Çün kü at sır tın day dı lar. Ay rı ca çok da yok sul ol duk la rı için o bü yük zen gin lik le re göz di kip sü rek li sal dı - rı yor lar dı. Bir şeh ri al mak de mek; bü yük bir ga ni met de mek ti. Bir ova yı al mak, bü yük bir ürü ne el koy mak tı. Ve on la rın da işi gü cü buy du. Za ten Kürt le rin yo ğun ya şa dı ğı yer ler de, özel lik le ova lık ke sim ler de bü yük sal dı rı lar var. Bu ra lar da bir sü rü Türk be yi (as lın - da adı Türk bey li ği dir), Kürt be yi nin ye ri ne geç miş tir; ama ulu sal ge liş me yi ne Kürt özel lik li dir. Kür dis tan di ye ta bir et ti ği miz coğ raf - ya da eri yen yi ne Türk boy la rı dır. Kı sa ca, Kürt lük ve Türk lük açı - sın dan bu dö nem de an la şıl ma sı ge re ken şu dur: Mil li ge liş me si güç - lü olan Kürt ler dir, mil li eri me sü re cin de olan ise Türk ler dir. Pe ki, Türk ler bu nu na sıl ön le di ler? İş te bu ra da ta ri hin bir pa ra - dok su var. Türk ler, Ortadoğu'da ge liş mek için İs la mi ye ti se çi yor lar. Za ten İs la mi ye ti seç me den İran'ın iç le ri ne gir mek müm kün de ğil dir. Ne den Türk ler Müs lü man ol du lar? Son de re ce ba sit tir; mad di çı kar için. Ya ni öy le Al lah mef ku re si nin an la mı nı çok iyi bil dik le ri için, yi ne İs la mi ye tin yü ce li ği ni çok iyi kav ra dık la rı için de ğil; ke sin lik le

133 de ğil. Sa de ce eğer bu bü yük uy gar lık la ra ulaş mak is ti yor san; ta lan et mek ve ya sa hip len mek is ti yor san İs la mi ye ti se çe cek sin. O dö - nem de İs la mi yet, dev let ol ma nın; hat ta ga ni met ko par ma nın adı dır. Yi ne İs la mi yet, güç ol ma nın ve top rak edin me nin de adı dır. İş te Türk ler de ta ma men bu ne den le Müs lü man lı ğı seç miş ler dir. Ke sin - lik le Allah'la fi lan ala ka la rı yok. Fa kat ken di le ri için bir sem bol dür. Ya Al lah de mek; ya dev let de mek tir, ya top rak de mek tir, ya çı kar de mek tir. Türk ola yın da bu nu çok iyi gör mek ge re kir. Hiç şüp he siz di ni bu na in dir ge mek, tü müy le bu te mel de dir de mek is te - mi yo rum; ama sul tan la rın İs la mi ye ti böy le dir. Dev let İs la mi ye ti ve - ya Türk le rin İs la mi yet ile kar şı laş ma sı nın ağır ba san yö nü bu dur. Böy le lik le İs la mi ye te gir mek le ken di le ri ne dev let ka pı sı açı lı yor. Be lirt ti ği miz gi bi, sa ray lar da iyi bir Müs lü man ha li ne gel me den, dev şi ril me den za ten her han gi bir ko mu tan lık el de et me le ri müm kün de ğil. Bu nun ka pı sı açık; sul tan lar açık tu tu yor lar. Bun dan do la yı Türk boy la rı nın ile ri ge len le ri iyi ter bi ye alı yor lar. Baş ka la rı nın elin de iyi ter bi ye gör mek Türk le rin bir özel li ği dir. Bu nu Al man lar da iyi bi lir. Hit ler de, Türk le rin en önem li özel li ği tak lit çi ol ma la - rı dır der. Doğ ru bir söz as lın da. Ege men ler açı sın dan söy lü yo rum ta bii. Ege men le rin bu gün de Amerika'yı müt hiş tak lit ede rek na sıl po li ti ka yap tık la rı nı çok iyi bi li yo ruz. İs la mi yet le kar şı laş ma Türk ler de bir al tüst olu şa yol aç tı. Boy bey le rin de aşi ret top lu luk la rı nın ile ri ke sim le ri dev let leş me yo lu na gi rer ken, di ğer le ri Türk men leş me bi çi min de bir sü re ci ya şa dı lar. Ya ni Türk men de ni len ta bir de bu ra da kar şı mı za çı kı yor. Bu bir sı - nıf laş ma ola yı nı ifa de edi yor. Üst ke sim dev let le şip sul tan lı ğa, bey - li ğe ka dar tır ma nır ken (ata bey li ğe ka dar böy le bir sü rü olay var, onu an la mak açı sın dan tek rar la ma ya ge rek yok), alt ke sim ise Türk - men le şi yor. Ya ni Türk ma nı de mek, za ten Türk ada mı ol mak de - mek tir. İş te Türk hal kı nın olu şu mu, Türk men adı al tın da söz ko nu - su. Türk men le kas te di len Türk halk laş ma sı dır. Bu da ha çok bey lik - le re, dev let le şen ke si me is yan bi çi min de dir. Sı nıf laş ma ya kar şıt lık te me lin de bir Türk hal kı nın ge liş me si söz ko nu su dur. Özel lik le o da dağ lık alan lar da, To ros lar da, Ka ra de niz dağ la rın da, yi ne Ege, İç Ana do lu dağ la rın da böy le bir ge liş me or ta ya çı kı yor. Şim di de Türk men top lu luk la rı nın an ti-os man lı cı lı ğı nı gör me mek, an ti-bey - li ği ni gör me mek müm kün de ğil dir. De mek ki, bir Türk halk laş ma - sı nı in ce le mek is ti yor sak, onu böy le bir sı nıf laş ma te me lin de gör - mek ge re ki yor. Ta bii o dö ne min ha kim İs lam bi çi mi Sün ni lik ti. Ya ni dev le tin res mi mez he bi Sün ni lik ti. Mu ha lif olan İs la mın mez he bi de İran'da Şi a lık tı, Anadolu'da ise Ale vi lik ti. Da ha ön ce ki ta rih te me li de za - ten böy le dir. Do la yı sıy la halk Ale vi li ğe yö ne lir ken, dev let le şen boy bey ler, bey lik ler ise Sün ni li ğe yö ne li yor lar. Ve ay nı za man da ta - rih te böy le bir sı nıf sal ça tış ma, Ale vi-sün ni ça tış ma sı bi çi min de de kar şı mı za çı kı yor. Şim di da ha iyi gö rü lü yor ki, di ne yak la şım, di nin sem bol ler ve ya di ni mez hep ler bi çi min de ki ça tış ma as lın da bir mil li ge liş me, bir mil li ça tış ma olu yor. Yi ne sos yal ge liş me, bir sos yal ça tış ma olu yor. Üst boy la rın üst ke sim le ri, bey lik ler bi çi min de fe o - dal bir kast oluş tu rur ken, alt ta ki halk, mu ha lif bir mez he be ve ya halk laş ma ya doğ ru bir mil li, bir sos yal, sı nıf sal ni te li ğe doğ ru dö nü - şüm ge çi ri yor. Türk boy la rı nın bü tün or ta çağ bo yun ca ya şa dık la rı ger çek lik bu - dur. Türk men ler de bir halk laş ma, mil li yet ha li ne gel me da ğı nık bir bi çim de de ol sa, bö lük-pör çük de ol sa ve çe liş ki li bir te mel de de ol - sa böy le dir. Üst te ise, ta ma men Türk lük ten ko puş ya şa nır ken, Arap - ça ve Arap ağır lık lı İs la mi yet te esas ol du ğu için böy le bir Müs lü - man laş ma, Arap laş ma, hat ta Fars laş ma da çok et ki liy di. Baş lan gıç - ta, özel lik le Fars laş ma Sel çuk lu lar da çok güç lüy dü. Ana do lu Sel - çuk lu la rı Fars ça ko nu şur lar dı. Mev la na, o bi li nen bü yük mes ne vi si - ni Fars ça ya zar. Böy le lik le ken di hal kın dan ko puş sü re ci ge li şir, gay ri-mil li bir ke si me dö nü şüm olur. Bu çok önem li bir ge liş me dir. Türk mil li ger çek li ği ni, yi ne Türk sos yal ger çek li ği ni an la mak is ti yor sak, 19. yüz yı la ka dar gel di ği miz de aşa ğı-yu ka rı sü re cin ha - kim özel lik le ri böy ley di. Şim di 19. yüz yı la doğ ru gel me ye ça lış tı ğı - mız da as lın da önem li olan ve gi de rek be lir le yi ci bir ni te lik ka za nan Avrupa'da yük se len ka pi ta lizm dir. Yük se len ka pi ta liz mi bi li yo ruz: Fe o dal uy gar lı ğın ye ri ne ka pi ta - list uy gar lı ğın ge li şi mi dir. O çok bi li nen ne den ler le fe o dal or ta çağ Avrupası'nda, üre tim güç le riy le üre tim iliş ki le ri ara sın da çe liş ki

134 var dır. Yi ne o mer kan ti lizm den, ti ca ret ka pi ta liz min den gi de rek sa - na yi dev ri mi ne yol aç ma sı ve sa na yi ka pi ta liz mi nin bir mil li pa za ra doğ ru gö tür me si, mil li pa zar ih ti ya cı nın kar şı lan ma sı, bir ulu sal dev ri me, ulu sal dev ri min de ulu sal dev let le re yol aç ma sı söz ko nu - su dur. Özel lik le Fran sız İhtilali'nin ulus la ra ra sı çap ta bü yük bir dev - rim ola rak pat lak ver me si bu sü re cin bel li baş lı özel lik le ri dir, ge liş - me du rak la rı dır. Ka pi ta lizm, fe o dal çit le me yi or ta dan kal dı rır. Özel lik le top lum sal ör gü le ri kal dı ra rak, ye ri ne mil li pa zar et ra fın da ulu sal bağ la ra yol açar. Bun lar ulu sal dil dir, ulu sal kül tür dür, ulu sal pa zar dır, ulu sal coğ raf ya dır ve en son ola rak da ulu sal dev let tir. Ulu sal dev let bu an lam da ulus laş ma nın bü tün fak tör le ri nin bir ara ya gel me siy le or ta - ya çı kan bir olu şum dur. Çok üst dü zey de bir ku rum dur. Bir mil li ye - tin ka ba tas lak için de ya şa dı ğı coğ raf ya da ön ce bir mil li pa zar, bu mil li pa zar da bir mil li di le, bir mil li kül tü re, bir ulu sal ru hi şe kil len - me ye yol açar. Ar dın dan ulu sal par ti ler, ulu sal ha re ket ler, ulu sal dev rim ler or ta ya çı kar. Bu dev rim ler le de gi de rek bir fe o da liz min, kral lı ğın aşıl ma sı, yı kıl ma sı söz ko nu su dur. Bu ge liş me ler kan lı ve kan sız olur. Ya ni her ulu sun ta ri hi özel lik le ri ne gö re bir şe kil al tın da ge li şir. Bu en çar pı cı ifa de si ni Fran sız Devrimi'nde bu lur. Ve böy le - ce bir bur ju va cum hu ri ye ti ge li şir; bur ju va tar zı dev let or ta ya çı kar, ar dın dan mil li yet çi lik dal ga dal ga bü tün Avrupa'ya ya yı lır. 18. yüz yıl ay nı za man da bir mil li yet çi lik ça ğı dır. Ön ce lik le Ba tı Avrupa'da ya yıl ma im ka nı nı bu lur. Al man ya 19. yüz yıl da bu sü re ce gi rer. İngiltere'nin bu sü re ce gir me si da ha er ken olur. Yi ne İs pan ya ya rı ma da sı da ha son ra ve da ha ön ce sin de bu sü re ci ya şar. İtalya'da 19. yüz yıl da ge li şir. As lın da 19. yüz yı lın ilk ya rı sın da Fran sız Devrimi'nin et ki le ri aşa ğı-yu ka rı bü tün Ba tı Avrupa'ya ve hat ta Ak - de niz kı yı la rı na vur muş tur. Do ğu ya doğ ru ise yüz yı lın ikin ci ya rı - sın da ya yıl ma ya baş lar. Yi ne Avus tur ya-ma ca ris tan İm pa ra tor lu ğu (ki sa nı rım bir le şik tür ler) sar sı lır. Öte yan dan Rus çar lı ğı var dır. Onun da etek le rin den içe ri gi re rek, çar lı ğı sars ma ya baş lar. Bu bir mil li yet çi lik dö ne mi dir. Gi de rek Bal kan la ra doğ ru ge lir. 19. yüz yı lın son la rın da ger çek ten mu az zam mil li çe kiş me ler dö ne - mi baş lar. Bu ra da bu dö nem de ege men olan güç Os man lı İm pa ra - tor lu ğu dur. Ön ce lik le ge liş kin bir kül tür, mil li yet ola rak Yu nan lı lar var dır. On la rın yüz yı lın baş lan gı cın da bir is ya nı var dır. Bu is yan, 1820 'lerde bir Yu nan özerk li ği nin or ta ya çık ma sı na yol açar. Ar dın - dan Polonya'dan baş la mak kay dıy la gi de rek bir çok bey lik Os man lı - lar dan ay rı şır. Bun lar ya rı-fe o dal, ya rı-ka pi ta list olu şum lar dır. En son 19. yüz yı lın son la rı na doğ ru gel di ği miz de, bu, Makedonya'da, Bulgaristan'da, bu gün kü Bos na, Sır bis tan, Ka ra dağ alan la rın da bü - yük bir çe kiş me ye yol açar. Os man lı la rın bu na ver dik le ri kar şı lık, ayak lan ma la rı sert bir bi çim de bas tır mak tır. Ta bii Os man lı or du su ve bu ara da su bay la rı bu ayak lan ma la rı bas tı rır ken, mil li yet çi li ği çok iyi öğ re nir ler. Türk mil li yet çi li ği nin oku lu Bal kan lar dır. On lar mil li yet çi li ği esas iti ba riy le bu ayak la nan halk la rın ger çe ğin den öğ re nir ler. Özel - lik le İt ti hat ve Te rak ki, bir Türk mil li akı mı ola rak ge liş ti ğin de, Bal - kan ko mi ta cı la rıy la yü rü tü len sa vaş ta şe kil le nir. Yi ne Na mık Ke - mal, Şi na si gi bi ilk Türk mil li yet çi le ri de Bal kan kö ken li dir ve ora - dan ide o lo jik gı da la rı nı alır lar. Bi raz Fransa'dan alır lar ama da ha çok da pra tik le ri Balkanlar'da geç ti ği için Jön türk, Genç Os man lı lar ola rak ge li şim le ri ni bu al tüst oluş lar da sağ lar lar. Gö rü lü yor ki, ka pi ta liz min et ki le ri, özel lik le mil li yet çi lik ce re - yan la rı Bal kan la ra vur du ğun da, Os man lı lar da Genç Os man lı lar, gi - de rek Jön-Türk ler bi çi min de şe kil len me, ge liş me söz ko nu su. Bu, mil li yet çi ve dev let ten gü cü nü alan bir şe kil len me dir. Öy le fe o dal dev le te kar şı bir şe kil len me de ğil dir. Fransa'daki mo nar şi ye kar şı bir bur ju va ha re ke ti de ğil, tam ter si ne dev le tin fi de li ğin de or ta ya çı - kar. Dev le tin özel lik le Bal kan halk la rı nın is yan la rı nı ez me de kul - lan dı ğı bir kar şıt ide o lo ji ola rak Türk mil li yet çi li ği ge li şi yor. Ya ni şo ven bir mil li yet çi li ğin ge liş me si or ta ya çı kar. Ezi len bir ulu sun mil li yet çi li ği ve ya ken di fe o da liz mi ne, sul tan la rı na kar şı bir mil li - yet çi lik de ğil. Tam ter si ne ezi len halk la rın mil li yet çi li ği ne kar şı ha - kim dev le tin, fe o dal mo nar şi nin em rin de olan bir mil li yet çi lik tir. Böy le ter si ne bir du rum ge li şi yor Türk ler de. Ya ni İt ti hat Te rak ki, Genç Os man lı lar, Jön Türk ler mil li yet çi li ği ke sin lik le bu çiz gi de ge li şir. İt ti hat Te rak ki mil li yet çi li ği ezi len Türk hal kı nın mil li yet çi - li ği de ğil dir, dev let mil li yet çi li ği dir. Dev le tin halk la ra (ken di hal kı

135 da da hil) kar şı koy ma nın bir tar zı olu yor. Bu ara da bu nun bi li nen kla sik for mül le ri var dır. Ya ni İt ti hat Te - rak ki ci ler İs la mi ye ti tek rar İs lam halk la rı na kar şı kul lan mak is ter - ler. Yi ne Hı ris ti yan halk lar söz ko nu su ol du ğun da, hem İs la mi ye te, hem de gi de rek ya vaş ya vaş ha kim ulus mil li yet çi li ği ne sı ğı nır lar. Bu ra da es ki den ol du ğu gi bi üst ten bir mil li yet çi lik da yat ma sı nı ge - liş ti rir ler. Dev let fi de li ğin de bü yü me dir ler. Bu mil li yet çi lik çok iyi bil di ği miz gi bi harp okul la rın da, as ke ri tıb bi ye ler de ge li şir. Ör ne ğin bir En ver Pa şa, Ta lat Pa şa, Ce mal Pa şa, Mus ta fa Ke mal hep si dev - le tin adam la rı dır. Bun lar ye di ya şın dan iti ba ren dev let okul la rın da ve gi de rek dev let ka de me le rin de ye ti şir ler. Dev let ten baş ka hiç bir ger çek li ğin sa hi bi ve ta nı ğı de ğil dir ler. Do la yı sıy la bu bü yük Türk mil li yet çi le ri, dev let mil li yet çi le ri dir. Bal kan lar dan dev şi ri len bü tün Türk mil li yet çi le ri nin as lın da kö - ken le ri nin bi le ne ka dar Türk ol du ğu tar tış ma lı dır. Os man lı lar da bir Ye ni çe ri le rin der len me si, baş ka halk lar dan 7 ya şın da ki ço cuk la rın alı nıp dev şi ril me si dir. Türk lük le hiç bir ala ka sı yok. Türk boy la rın - dan, Türk men boy la rın dan hiç bir za man Ye ni çe ri alın maz. Hep si ya ban cı halk la rın ço cuk la rın dan, Hı ris ti yan halk la rın ço cuk la rın dan alı nır. Sul tan lı ğa, Os man lı ha ne da nı na kar şı bir Türk ha ne da nı or ta - ya çık ma sın di ye bu na çok dik kat edi lir. Hat ta ken di için de, Os man - lı ai le sin de bi le kar deş le rin öl dü rül me hak kı göz önü ne ge ti ril di ğin - de, ik ti dar tek li ği ve mer ke zi yet çi li ğin sağ lı ğı için ken di ai le fert le - ri nin iki ay lık bi le ol sa boğ du rul ma sı nı nor mal kar şı la yan bir re ji - min, di ğer Türk boy la rın dan gel me öğe le re kar şı ne ka dar has sas ola ca ğı nı dü şün mek o ka dar zor de ğil dir. İş te bu te mel de bir Ye ni çe ri lik or du laş ma sı ile sul tan lı ğın ken di - si ni ko ru ma sı bü yük önem ta şı yor. Ar dın dan ay nı şey Türk mil li - yet çi li ği için de ge çer li dir. Türk mil li yet çi li ği nin içi ne gi ren ler, sa - nıl dı ğın dan da ha faz la gay ri Türk tür. İt ti hat Terakki'nin ger çek li ği de öy le. Ku ru cu kad ro la rı na ba ka lım; hep si Arnavut'tur, Kürt'tür, Arap'tır. Hat ta di ğer Hı ris ti yan halk lar dan bu nun için de olan lar da; Er me ni de, Rum da var dır. Çok az Türk var dır. Fa kat dev let bir çı kar şe be ke si ol du ğu için ve bu çı kar şe be ke si de ken di ni ko ru mak zo run da ol du ğu için, bir şo ven mil li yet çi li ğe ih ti yaç var dır. Ne dir bu? İş te, hâlâ çöz me ye ça lış tı ğı mız Türk mil li - yet çi li ği dir. Bu Türk mil li yet çi li ği nin Selanik'te ma son lo ca la rın da üre til di ği, özel lik le o Ya hu di tüc car la rı nın ica dı ol du ğu da söy le nir ve bu nun ger çek lik pa yı da az de ğil dir. Mus ta fa Kemal'in de bu lo - ca lar da ye tiş ti ği ni bi li yo ruz. En üst de re ce ye ka dar da (sa nı rım 33. de re ce dir) ulaş tı ğı nı ta rih yaz mak ta dır. Ya ni hâlâ iş te, Türkiye'de ik ti dar he ye ti ma son dur; De mi rel de ma son dur ve bu is pat lı dır de - nil me si bo şu na de ğil dir. Türk mil li yet çi li ği nin kö ke nin de Se la nik tüc car la rı nın; bun la rın ma son lo ca la rı nın pa yı çok bü yük tür. Şim di de Türk dev le ti yı kıl ma ya doğ ru gi der ken İs ra il üst dü zey yet ki li le ri zi ya ret edi yor lar; Tan su Çiller'e Amerika'nın ka pı sı nı açı yor lar. Yi - ne İsrail'in eko no mi den so rum lu yet ki li si Türkiye'ye gi de rek, kriz pa ke ti ni, kriz den kur tu luş pa ke ti ni ha zır lı yor. Dik kat ede lim; TC'nin ön cü kad ro la rı olu şur ken, ku ru cu la rı ma son lar dır. Şim di çö kü şe doğ ru gi der ken de kur tar mak is te yen yi ne ma son lar dır. Çok il ginç bir ge liş me, fa kat ger çek tir. Ya ni in sa nın dü şü ne si ge li yor: Aca ba bu Türk mil li yet çi li ği ger çek ten bir Ya hu di ica dı ol ma sın? Bu ba kım dan Se la nik lo ca la rın da ge li şen mil li yet çi li ği çok iyi an la mak ge re kir. Ya hu di tüc car la rı ne den bir Türk mil li yet çi li ği ne ih ti yaç du yar lar? Ta rih şu nu çok açık ça söy le me ye ça lı şır: Bu yıl - lar da ilk de fa bir Ya hu di-si yo nist kong re si top la nır. Sa nı yo rum 1896 'dadır bu kong re. Bun la rın bu dö nem de Filistin'e ilk de fa in san akı nı dü zen le mek is te dik le ri bi li ni yor. O za man Ab dul ha mit de Pan-İs lam cı ke si li yor du. Ab dul ha mit en ge li ni kır mak için (ki Tür - ki ye İs lam cı la rı bu nu çok iyi iş ler ler, ben faz la aç ma ge re ği duy mu - yo rum) bir yıp rat ma ha re ke ti ola rak İt ti hat Terakki'yi ge liş tir me ye ça lı şır lar. Hiç şüp he siz, İt ti hat Te rak ki tü müy le bu na in dir ge ne mez. Ama için de Se la nik lo ca la rı nın, ma son lo ca la rı nın et ki si ni çok iyi gör mek açı sın dan bu nu iyi vur gu la mak ge re ki yor. On la ra gö re Filistin'e Ya hu di akı nı nı hız lan dır mak için Abdulhamit'i za yıf dü - şür mek ge re ki yor. Za yıf dü şür mek için de bir ör gü te ih ti yaç var. İş - te o ör güt Selanik'te ge liş ti ri lir. Baş ta Mus ta fa Ke mal ve En ver Pa şa ol mak üze re, bi li nen tüm it ti hat çı ön der ler bu ra da ye tiş ti ri lir. De ne yim le ri ni yi ne Bal kan halk la rı nın mil li is yan la rı nı kır mak - tan edi nir ler. Ta bii tü müy le de dev let için de ye tiş tik le ri için dev le ti

136 kur tar ma ya bü yük özen gös te rir ler. Bu ra da Türk hal kı ak la gel mez. Özel lik le bu ger çe ği vur gu la mak ge re ki yor. Ne den Türk men lik, yi - ne Ana do lu Ale vi li ği dev let le ba rı şık de ğil dir? Gü nü müz de bu nu ta mam la ma ya ça lı şı yor lar. Ya ni Türk ler de de bir ege men sı nıf ile bir ezi len sı nı fı ve ya dev let çi ke sim ile Türk me ni ol duk ça ayırt et - mek ge re ki yor. Doğ ru bir ta rih an la yı şı na ulaş mak açı sın dan bu hay li önem li dir. Bu mil li yet çi lik le rin için de Ya hu di-si yo nist po li ti - ka sı nın çok so mut bir et ki si var. Dev let şe be ke si nin çok so mut çı kar et ki si var dır. Dev let ki min elin dey se et ki li olan, vur gun vu ran odur. Evet, Abdülhamit'in ba zı en gel le me le ri var. Bu en gel le me ler den kur tul mak is ti yor lar. Ör ne ğin, Kürt ler de kur tul mak is ti yor lar. Bu - nun so nu cu ola rak bi raz it ti hat çı ke sil mek zo run da dır lar. İş te Ab - dul lah Cev det, İs hak Su ku ti bi raz da bu ne den le it ti hat çı lar la bir lik - te ha re ket eder ler. Me sa la hâlâ bir Hik met Çe tin de Kürt ol du ğu nu söy ler, ama onun Kürt lü ğü SHP-CHP için de dir. Ve dev le ti ta şı ya rak söz de ken di si nin de Kürt ol du ğu nu söy ler. As lın da en teh li ke li bir ajan lık ko nu mu nu ya şı yor. O dö nem de de bu na ben zer bir du rum var. Bun lar İt ti hat Terakki'ye gi re rek ken di Kürt lük le ri ni her hal de can lı yü rü te cek le ri ni sa nır lar. İt ti hat Te rak ki as lın da do lay lı bir Kürt mil li yet çi li ği ni de tem sil eder. İlk baş lar da sa de ce bir Türk mil li yet - çi si ör güt de ğil dir. En az Türk mil li yet çi li ği ka dar bi raz da Kürt mil li yet çi si bir ör güt tür. Baş ka şey ler de var: Arap lar da as lın da ilk mil li yet çi ku lüp le ri ni İt ti hat Te rak ki için de ye tiş ti rir ler. Hat ta Er me - ni ler az çok et ki le nir ler. Ger çi Er me ni ler mil li ola rak güç lü dür. Hın - çak-taş nak Par ti si 1890 'larda ku ru lur. Ama yi ne de il gi le ri ve it ti - fak la rı var. İt ti hat Te rak ki ger çe ğin de kar şı mı za çı kan şu dur: Koz mo po lit bir ya pı sı bu lu nan ve Abdülhamit'in İs lam cı lı ğın dan sı kın tı sı olan, ağır lık lı ola rak ma son lo ca la rı nın için de ye ti şe rek ma son la şan la rın et ki le me siy le ge liş ti ri len bur ju va bir ör güt len me. Ama her ke sin ama cı bi raz de ği şik. Ör ne ğin bir Ar na vut lar, Ar na vut mil li yet çi li ği - ni; Kürt ler, Kürt mil li yet çi li ği ni; Arap lar, Arap mil li yet çi li ği ni ya - par ve ge ri ye en şo ven ol mak du ru mun da ka lan Os man lı pa şa mil li - yet çi li ği dir. Bu şo ven mil li yet çi li ği de Mus ta fa Ke mal gi bi, En ver Pa şa gi bi ki şi ler ya par. Bu mil li yet çi li ği bu yö nüy le, bu ori ji niy le kav ra mak ta bü yük ya - rar var dır. Bi lin di ği gi bi meş ru ti yet te de böy le olur. Ni te kim I. Meş ru ti yet de bu na ben zer bir yak la şım için de dir. II. Meş ru ti yet halk la rın eşit li ği, kar deş li ği, öz gür lü ğü adı na ya pı lır. İlk ay lar ta ma - men böy le ge çer. Ne re dey se bir dev rim ger çek leş miş gi bi halk la rın eşit li ği ne önem ve ri lir. Her kes ken di adı na ga ze te çı ka rır, par ti ku - rar. As lın da baş lan gıç ta bir dev rim dir. Ama dev let te en ör güt lü olan, en ha kim olan ve bi raz da ken di ni ar tık Türk yap mak zo run da olan su bay lar ol du ğu için, ağır lık ta ka za nan ta raf bun lar olur. Gi de - rek Türk mil li yet çi li ği bi çi min de bir akım ge li şir. Bu na, o Rusya'dan ge len Yu suf Ak çu ra (ki ide o log tur) gi bi ay dın la rı da ek - ler sek, yi ne Kürt mil li yet çi li ği nin faz la ge li şe me ye ce ği ni gör dü ğün - den ve Zi ya Gökalp'in de müt hiş bir Türk mil li yet çi si ke sil me siy le bir lik te ib re ya vaş ya vaş Türk mi li yet çi li ği le hi ne dö ner. Özel lik le meş ru ti yet ten son ra Hı ris ti yan halk la rın ko puş sü re ci ta mam la nır. Ge ri ye bi raz Arap, bi raz da Kürt ka lır. Yi ne bu ara da Er me ni ler sert çe bas tı rı lır. Al man la rın tav rı il ginç tir; da ha çok ken - di le ri ne son de re ce bağ lı, bi raz da Ya hu di kar şı tı olan Türk eği li mi - ni oluş tur mak is ter ler. Böy le bir çe liş ki ye yol açar lar. As lın da bi raz Abdülhamit'i tu tar lar; yi ne onu bi raz den ge le mek için En ver Paşa'yı ge liş ti rir ler. İn gi liz ler Mus ta fa Kemal'i bi raz des tek le ye rek o ta raf - tan bir ka nat oluş tur mak is ter ler. Böy le bir den ge an la yı şı na baş vu - ru lur. 1. Dün ya Savaşı'ndan son ra im pa ra tor luk da ğı lır. Da ğıl may la bir - lik te İt ti hat Te rak ki kad ro la rı, as lın da en güç lü kad ro la rı ulu sal kur - tu lu şu, Ku va yi Mil li ye de ni len akı mı ge liş ti rir ler. Mus ta fa Ke mal ise ger çek ten çok si lik ve faz la gö ze bat maz, hat ta Vahdettin'in gö - zün de en az teh li ke li olan bir pa şa gi bi gö zü kür. Ya ni Vah det tin, İt - ti hat Te rak ki pa şa la rın dan çe kin di ğin den, on la ra gö rev-yet ki ver mi - yor, ama Mus ta fa Ke mal gi bi her han gi bir ör gü tü ol ma yan, her han - gi bir çev re si (bir ah bap-ça vuş çev re si ola bi lir) ol ma yan bi ri si ne, gel pa şa, sen git şu is yan la rı ez di yor. Bu is yan lar as lın da Ana do - lu hal kı nın is yan la rı dır. Gi de rek bü tün Anadolu'da dış iş ga le kar şı is yan ge li şi yor. Git, he men o is yan la rı kont rol al tı na al der; ki, İn

137 gi liz ler bu nu is ti yor ken di sin den o da Mus ta fa Kemal'den is ti yor. Mus ta fa Ke mal bu te mel de ha re ke te ge çi yor. Ke sin lik le mil li kur tu - lu şu ör güt le mek için Samsun'a çık mı yor. Tam ter si ne is yan la rı bas - tır mak için çı kı yor. Ta rih bu ko nu da ger çek ten bü yük bir ya lan cı lık bi çi min de bir söy le me sa hip kı lın mış tır. Mus ta fa Kemal'in Samsun'a çı kı şı öy le bir gü neş gi bi do ğuş fi lan de ğil de, tam ter si ne halk is yan la rı nı bas tır mak için bir Os man lı pa - şa sı ro lün de ki bir çı kış tır. Fa kat Mus ta fa Kemal'in gör dü ğü şu dur: Bu is ya nı ar tık kes mek ve sul ta nı kur tar mak müm kün de ğil dir. Ni - te kim bu ay nı de ne me yi Kürdistan'da da ya par; 1917'de Sil van, Diyarbakır'da. O za man bir Kürt is yan cı lı ğı na bi le so yu nur. Ya ni iş - te, aca ba Kürt ler is yan edip de ben de baş olur sam, bir pa şa dan bir kral ola maz mı yım? ha ya li ni bi le ya şa dı ğı nı ta rih söy ler. Ken di si için ik ti dar arı yor. Ya ni Araplar'da bu lur sa Arap la rın mil li kah ra ma - nı, Kürt ler de bu im ka nı bu lur sa Kürt le rin mil li kah ra ma nı ola cak. Ger çek ten de bu nun fır sa tı nı arı yor. Samsun'a çık tık tan son ra bu nun pek müm kün ol ma dı ğı nı gö rü yor: Sul tan İstanbul'dan çı ka cak du - rum da de ğil, çö küş sü re cin de dir. İs yan lar ta ze bir güç, yi ne bol şe - vizm var; Yu nan iş ga li ba tı da hal kı epey ra hat sız edi yor; do ğu da Er me ni sal dı rı la rı var, bun lar ra hat sız edi yor. İş te, bun lar so nu cun da ken di si ne biç ti ği rol şu dur: Ana do lu hal kı bir li der arı yor, bu li der ben ola bi li rim di yor. Bu nu as lın da çık tık tan son ra dü şü nü yor. Da ha ön ce İstanbul'dayken, Mus ta fa Kemal'in mil li kur tu lu şa iliş kin hiç bir dü şün ce si yok tur. Türk ta ri hi ne gö re, biz cum hu ri yet ku ra ca ğız de miş tir o ka dar. Za ten bel ge yok tur. As lın da bu ken di icat la rı dır. Samsun'a çık ma dan da, çık tık tan son ra da, özel lik le son du ru mu gö rün ce ye ka dar Ana do lu hal kı nın kur tu lu şu na iliş kin tek bir söz cü ğü, tek bir ör güt le me si, tek bir pla nı söz ko nu su de ğil dir. So mut du rum an la şıl dık tan son ra mil li kur tu luş çu ke si lir. Ar dın dan ön ce lik le tak tik ler le uğ ra şır. Ta bii Kürt le re ih ti ya cı var. Bu nun için Kürt- Türk dost lu ğu ve kar deş li ği der. İs lam cı lı ğa ih ti ya cı olun ca, İs lam cı ke si lir. Gi der şeyh le rin eli ni öper; yi ne müf tü le re de ğer ve - rir, eş ra fa il gi gös te rir. Ya ni bi li nen tüm tak tik tu tum la rı ta kı nır. Özel lik le de Bol şe vik le rin des te ğiy le Rus lar la da ya kın lık ku rar. Ora dan da bi raz güç alır. Bu iliş ki yi Batı'ya kar şı kul la nır. Batı'nın des te ği ni ka zan mak için Bo şe vik teh li ke si ni kul la nır. Mus ta fa Kemal'in bil di ği miz o kur naz lı ğı mı di ye lim, tak tik çi li ği mi di ye lim, çok önem li dir ve öy le ol mak zo run da dır. Ne den böy le tak tik çi ol mak zo run da dır? Çün kü, bir pa şa gü cü var, bir eş raf var, bir Kürt ler var, bir Bol şe vik ler var, bir Ba tı var, bir Yu nan lı lar var, bir iç is yan lar var, bir ge ri ci lik var. Mus ta fa Ke mal bü tün bun la rı den ge le mek için ba ya ğı tak tik ge liş tir mek zo run da dır. Bi lin di ği gi bi bu tak tik le ri ge liş ti re ge liş ti re ken di si ni tek ki şi, sul tan dan da ha faz - la et kil li ki şi du ru mu na ge ti rir. Ve bun dan son ra da Türk mil li yet çi - li ği adı na kı ya met ler ko pa rır. Mus ta fa Kemal'in baş lan gıç ta öy le bir Türk mil li yet çi si ol du ğu - nu san mı yo ruz. Çün kü 1919'a ka dar Türk mil li yet çi li ği adı na 5 say - fa lık bir de ğer len dir me si yok tur. Türk ler şöy le bir ulus tur; Türk ler şöy le kur ta rıl ma lı dır; Türk mil le ti şöy le yü ce dir di ye bir ça lış ma sı yok. Ger çek ten 10 say fa lık bir de ğer len dir me si yok tur. As lın da bu - nu bi le dü şün mez. Onun tek dü şün dü ğü rüt be si dir. Rüt be si Arap lar - da iş ya pa cak sa Arap pa şa sı, Kürt ler de iş ya pa cak sa Kürt pa şa sı, Türk ler de iş ya pa cak sa bir Türk pa şa sı dır. Ni te kim öy le de olu yor. Pa şa ge le ne ğin de bu du ru mu çok iyi gör mek ge re kir. Bu dö nem de çok şid det li bir mil li yet çi li ğe ih ti yaç var dır. Ne den? Be lirt ti ği miz bu olum suz luk la rı aş mak için müt hiş mil li yet çi ke sil - mek zo run da. Şo ven mil li yet çi li ğin kay na ğı da bun dan ile ri ge li yor. Sul ta na kar şı müt hiş Türk ulus çu lu ğu na sa rı lı yor. Çün kü sul ta nı an - cak bu mil li yet çi lik le ge ri le te bi lir. As lın da ha ki mi yet, ka yıt sız şart sız mil le tin dir sö züy le de sul ta nı he def li yor. Dik kat ede lim bu - ra da bir ulus kav ra mı, ya ni pa zar et ra fın da, Türk di li ve kül tü rü et - ra fın da bir ulus yok tur. Tam ter si ne sul tan dan duy du ğu bir kor ku var. Ege men lik sul tan da dır. O da, Ha yır, ege men lik sul tan da de ğil mil let te, Türk ulu sun da ola cak tır di yor. Türk ulu sun dan bah se der - ken, ak lı na ge len nok ta sul tan teh li ke si dir. Baş ka tür lü Türk çü lük Mus ta fa Kemal'in ak lı na gel mi yor. Bü tün dün ya, kay na ğı nı şöy le ta ri hi olan (bu nu 1930 'larda dü - şü nü yor), şöy le di li olan (o da gü neş dil te o ri si dir) Türk ler de bul - muş tur gi bi çok saç ma tez le re sa rı lır. Ta bii da ha ön ce bu da yok tu. Da ha son ra ki tap la rı oku yun ca ka fa sı ka rı şır ve bu tip te o ri le re bel

138 bağ lar. Türk Ta rih Ku ru mu 1930 'larda ku ru lur. Türk Dil Ku ru mu da on dan son ra ku ru lur, da ha ön ce yok tur. Ön ce le ri bi linç siz dir, ca hil - dir. Ayıp de ğil dir ca hil ol mak ama ger çe ği vur gu la mak açı sın dan bun la rı be lirt mek te ya rar var dır. Ken di pa şa lı ğı için dir, ha ki mi yet, ka yıt sız, şart sız mil le tin dir slo ga nı. Çün kü ken di si cum hur baş ka nı ol mak is ti yor. As lın da bir yer de Os man lı sul ta nı nın ye ri ne geç mek is ti yor. Os man lı sul tan lı ğı için ik ti dar, ai le mül ki ye tin den ve Allah'tan ge li yor. Bu da sul tan lık ne ai le den dir, ne de Allah'tandır; mil le tin dir, mil let de Türk tür di yor. Bu nu böy le sağ la ma al dık tan son ra ne ka lır? Türk le re de bir cum hur baş ka nı, dik ta tör ge re kir; o da be nim der. Ve böy le ce de Mus ta fa Ke mal ile Türk lük kav ra mı or ta ya çı kar. Bir de so ya dı nı Ata türk ya par lar; ya ni Türk le rin ata sı. As lın da Türk le rin ata sı di ye bir kav ram da saç ma dır. Bin ler ce Türk ata sı var - dır. Ve 1923 ön ce sin de as lın da böy le bir ata-ma ta yok tur. Ne re den ata sı olu yor? Bin ler ce yıl lık bir ta rih te bin ler ce ata var dır. Ama ata la - rın ata sı Ata türk iş te! Ya ni ade ta Os man lı ha ne da nı gi bi bir ha ne dan olu yor, Ata türk ha ne da nı. İş te Ata türk kül tü rü ar dın dan onu böy le şah si dik ta tör lü ğe dö nüş tü rü yor. Bu nun için de za ten et ra fı nı te miz ler. Sul tan na sıl kar deş le ri ni bo ğa rak ve ya 7 ya şın da ki be be ği bi le bo ğup tek ki şi ola rak ka lı yor ve on dan son ra oğul la rı ara sın da ye ri ne aday - lar, şeh za de ler ha zır lı yor sa, ben zer tar zı o da uy gu lu yor. Ya ni Mus ta - fa Ke mal de bu çok il ginç ta ri hi tec rü be te me lin de et ra fın da ki bü tün pa şa la rı, bü tün bü rok rat la rı te miz le ye rek ken di ki şi li ği ni pa di şah lı ğa dö nüş tü re rek kul la nır. Ve Türk ulus çu lu ğu da böy le ge li şir. Türk ulus çu lu ğu as lın da Os man lı ha ne dan lı ğı nı ve İs lam ha li fe kay na ğı nı ku rut mak için or ta ya çı ka rı lır. Hiç şüp he siz bu na ma so - nik et ki yi de ek le mek ge re ki yor. Çün kü İs la mın dev let ten dış ta lan - ma sı nın bu nun la çok sı kı iliş ki si var dır. İş te Türk mil li yet çi li ği nin Mus ta fa Kemal'in de ne yi min de ka zan dı ğı böy le bir an lam var dır. Bir çok ulus ta ol du ğu gi bi, pa zar et ra fın da Mi sak-ı Mil li di ye bir coğ raf ya da be lir len me ye ça lı şı lır. Mi sak-ı Mil li, Türk mil li ye ti nin çer çe ve len di ği bir ha ri ta de ğil dir. Ağır lık lı ola rak için de (baş ta Kürt ler ol mak üze re) baş ka halk lar da var dır. Mi sak-ı Mil li, mil li bir çer çe ve de ğil as lın da, gay ri mil li bir çer çe ve dir; zor la otur tul - muş bir çer çe ve dir. Ve o da ha son ra ki bü yük şo ve nizm de bu gay ri mil li çer çe ve nin do ğal bir so nu cu dur. As lın da mil li yet çi lik ten bir şey an la ma dı ğı nı, böy le bir Mi sak-ı Milli'yi ilan et mek le de gös te ri - yor. Mi sak-ı Mil li, Os man lı or du la rı ne re de kal mış lar sa ora sı dır de miş. Mond ros Mü ta re ke si ya pıl dı ğı za man as ker ler ne re de kal - mış sa ora sı Mi sak-ı mil li ola rak be lir len miş. Ya ni bir mil li ger çek li - ğe, bir pa zar ger çek li ği ne da yan ma sı söz ko nu su de ğil dir. Gay ri mil li bir Mi sak-ı Milli'dir; zo ra da ya lı bir Mi sak-ı Milli'dir. Ve be - lirt ti ği miz gi bi böy le ce da ha son ra ki kat li am la rın da çer çe ve si ni oluş tu rur. Dik kat edi lir se Mus ta fa Ke mal mil li yet çi li ğin de sağ lam bir ta rih bi lin ci yok tur. Eko no mi-pa zar bi lin ci yok; kül tür-dil bi lin ci yok; coğ raf ya bi lin ci yok. Bir pa şa lık var. Pa şa lı ğı, dik ta tör lü ğe çe vir - mek is ti yor. Onun için de sul ta nı, sul ta nın ha li fe li ği ni in kar ede cek. Bu nun ye ri ne çok ha va dan bir Türk ulu su icat ede cek ve yi ne çok ha va dan ha ki mi yet, ka yıt sız-şart sız mil le tin dir di ye cek. Bu nun la ha ki mi yet ka yıt sız-şart sız Mus ta fa Kemal'indir de nil mek is te ni - yor. Ka yıt sız-şart sız ol mak as lın da de mok ra si yi, hu ku ku in kar et - mek de mek tir. Çün kü yap tı ğı ka yıt sız-şart sız bir dik ta tör lük tür. Ki şi dik ta tör lü ğü ve o da Mus ta fa Ke mal dik ta tör lü ğü olu yor; an ti-de - mok ra tik Tür ki ye Cum hu ri ye ti olu yor. As lın da cum hu ri yet de de - ğil; çün kü cum hu ri ye tin ke li me an la mı halk ida re si de mek tir. Bu ra - da cum hu ri yet ta ma men bir kı lıf tır. Ya ni an ti-cum hu ri yet çi, an ti-de - mok ra tik ka yıt sız şart sız ki şi dik ta tör lü ğü ne da ya nan ve çok sah te bir Türk mil li yet çi li ği zır hı na bü rü nen ye ni bir Os man lı pa di şah lı ğı gi bi bir ge liş mey le kar şı kar şı ya yız. İş te Türk mil li yet çi li ğin de ki bu çok üst ten ge liş me 1920 'lerde böy le or ta ya çık mış tır. Da ha ön ce Kürt ler, as lın da bu Ku va yi Milliye'de ne re dey se eşit halk sta tü sün dey di ler. Ku va yi Mil li ye ve ya Ana do lu ih ti la li iki halk adı na yü rü tü lü yor du. Ta bii, Mus ta fa Kemal'in zih ni ye ti bu na kar şı ol du ğu için, bu nun çok kö tü bir bi çim - de Kürt le rin kul la nıl ma sıy la so nuç la na ca ğı açık tır. Yi ne çok aşı rı bir mil li yet çi li ğe yö ne lip, Kürt mil li yet çi li ği ni tas fi ye ede ce ği de açık tır. Ni te kim Şeyh Sa it is ya nın da bu fır sat or ta ya çı kı yor. Mus ta fa Ke mal is ya nın ge ri-za yıf ko nu mu nu çok iyi kul la na rak aman sız yük le nir

139 ken, müt hiş bir Türk mil li yet çi si ke si li yor. Da ha ön ce, ke sin lik le bu dev let ve bu mec lis Türk le rin, Kürt le rin or tak mec li si dir, or tak dev le - ti dir di yor lar dı. Ta bii şim di de yö ne ti ci le ri sı kış tı ğın da bu nu söy ler - ler. Fa kat en ufa cık bir Kürt lük ke li me si bi le or ta ya çık tı ğın da, acı - ma sız kat let mek ten çe kin mez ler. Evet, böy le il ginç bir ge liş me var. Öte yan dan Osmanlı'da çok güç lü olan Kürt lük, eri ten ha kim mil let du ru mun da dır. Hem kül tür ola rak, hem, coğ raf ya ola rak. Kür dis tan, Türk top ra ğın dan da ha faz la Kürt top ra ğı dır. Kürt coğ - raf ya sı az çok be lir len miş tir. Ta ri hi kö ke ni de çok uzun bir geç mi şe da ya nır. Türk eli böy le de ğil dir. Yemen'den baş la yıp Polonya'ya ka - dar gi der. Ama Kürt ler öy le de ğil dir. Kürt le rin şe kil len me si bel li bir coğ raf ya üs tün de dir. Ve bu ra yı aşa ğı-yu ka rı M.Ö. 500 yıl la rın da tu - tar, gü nü mü ze ka dar da ge lir. Bu sü re de çok az bir de ği şik li ğe uğ ra - mış tır. Ama Türk le rin ki gü nü müz de de bel li de ğil dir. Ha la Bos na da Türk tür der ler. Çin Sed di ne ka dar gi der düm düz. Türk ege men le rin de böy le gay ri mil li, gay ri bi lim sel bir şe kil de sı nır la rı esas al ma söz ko nu su dur. Ay nı şe kil de Türk men ler de bir halk ola rak ge li şir ken, dağ la ra ser piş ti ri lir, on la ra göz aç tı rıl maz. Da ha çok bir dev let bi çi min de bir le şen ye ni çe ri lik var dır ve bu gay - ri mil li dir. Da ha son ra İt ti hat-te rak ki var dır, o da gay ri mil li dir. Ama dev let çı kar la rı, bü rok ra tik çı kar lar söz ko nu su ol du ğun da, müt hiş mil li yet çi ke sil me le ri söz ko nu su dur. Bu mil li yet çi lik, Türk adı na ol muş sa, gay ri Türk di ye ta bir edi len her ke si asar ke ser. Böy - le mil li yet çi lik ler as lın da 20. yüz yıl da bir çok yer de var. Afrika'da da, Asya'da da var. Anadolu'da ise en ge ri ci, en şo ven bir bi çi mi ge - li şir. Do la yı sıy la ta rih, bu yıl lar da Kürt ler açı sın dan hız la ba şa şa ğı git - me ye baş lar. Çün kü ge li şen mil li yet çi lik çok fa şist tir, çok te kel ci dir, çok dev let çi dir, çok eli kan lı dır. Ni te kim is yan la rı ba ha ne edip bu nu gi de rek aşı rı bir bi çim de ya yar. Kürt lük tü müy le si lin me ye; köy ad - la rı, dağ ad la rı bi le de ğiş ti ri le rek tas fi ye edil me ye ça lı şı lır. Za ten 1970 'lere doğ ru gel di ği miz de Kürt lük adı na bu TC sı nır la rı da hi lin - de her han gi bir yer kal ma mış tır. Ya ni o Moğol'un, Timur'un is ti la - sın dan bin kat da ha be ter bir şe kil de Kürdistan'ı ka sıp ka vur muş, ha ra be ye çe vir miş tir. Kür dis tan ger çe ği, ta ri hi, coğ raf ya sı, mil li ve eko no mik her tür lü ge liş me im kan la rı bu cum hu ri yet ta ra fın dan sön dü rül müş tür. Çok zo ra ki bir asi mi las yon la her şe ye Türk lük mü - hü rü ile dam ga vu rul muş tur. Her şe ye zor la Türk de dir til miş tir. Bu bir yer de, ta ri hin eşi ne en der rast la dı ğı tür den bir soy kı rım dır. Er me ni kat le dil miş tir, azın lık lar ta ma men bas tı rı lıp Türk sa yıl mış - tır. Kürt de böy le çok il ginç bir bi çim de bas tı rı lıp Türk ya pıl mış tır. Böy le ce ül ke siy le-mil le tiy le bö lün mez müt hiş bir Türk mil le ti or ta - ya çı ka rıl mış tır. Bu mil li yet çi lik ten çı ka rı la cak önem li so nuç lar var dır. Ge liş ti ri - len bu mil li yet çi lik ta şe ron mil li yet çi lik ve ya baş ka la rı nın yap tır dı - ğı bir mil li yet çi lik tir. Hem de çok ta ri hi bir çer çe ve için de or ta ya çı - ka rıl mış tır. Çok il ginç ve ger çek ten ki şi le re hiz met et mek için uy - du rul muş bir mil li yet çi lik tir, ulus için de ğil. Bu nu ilk de fa bu ra da çok der li top lu açık la ma ih ti ya cı nı du yu yo rum. Türk mil li yet çi li ği, Türk hal kı na hiz met et mek için oluş tu rul muş bir mi li yet çi lik de ğil dir. Dağ da ki Türk me ne, yi ne ezi len iş çi sı nı fı - na, yok sul köy lü lü ğe hiz met te me lin de or ta ya çı ka rıl mış bir mil li - yet çi lik de ğil dir. Tam ter si ne Türk mil li yet çi li ği, Kafkasya'dan gel - miş bir kaç ta ne asil za de, Balkanlar'dan sö kü lüp atıl mış bir kaç ta ne pa şa, bey ço cuk la rı mil li yet çi li ği dir. Yi ne dev le tin Ye ni çe ri dev şir - me si te me lin de ye tiş miş ba zı pa şa la rı var dır. On la rın pa şa lık çı ka rı te me lin de ku rul muş bir mil li yet çi lik le kar şı ka şı ya yız. Bu, as lın da çok mut lu bir azın lık mil li yet çi li ği, çok gay ri mil li di ye bi le ce ği miz bir mil li yet çi lik tir. Ya ni ger çek çi bir Türk mil li yet çi li ğiy le ala ka sı yok. Yi ne bu mil li yet çi li ği ge liş ti ren le rin ne ka dar Türk ol duk la rı da tar tış ma lı dır. Ada mın Rus dev ri miy le çe liş ki si ol muş, gel miş. Rus dev ri miy le çe liş ki si olan la rın hep si nin de az gın bi rer ge ri ci ol - du ğu nu bi li yo ruz. Bun lar ay nı za man da Bal kan halk la rı nın is yan la - rı na kar şı sa vaş mış lar dır. Ço ğu da Ye ni çe ri dev şir me si dir. As lın da öy le Türk de de ğil, bu pa şa la rın ço ğu nun da ha son ra Türk leş miş ol - ma sı söz ko nu su dur. Türk de ğil ler, ama bir ide o lo ji ye ih ti yaç la rı var. Ne dir bu ih ti yaç? Dev le tin da ya na ca ğı öy le bir ide o lo ji si ol sun ki, hep si nin çı kar la rı nı ifa de edi le bil sin. Be lirt ti ğim gi bi ön ce Selanik'e, da ha son ra İstanbul'a do luş muş lar dır, dev le ti kur tar mak is ti yor lar

140 Dik kat edin çok ön ce le ri Os man lı ide o lo ji si di ye bir ide o lo ji icat edil di. Türk de mi yo rum, Os man lı. Şim di Os man lı ide o lo ji si olur mu? Ol maz. Çün kü Os man lı bir ai le nin adı. Ai le ide o lo ji si olur mu? Ama, Os man lı şöy le yü ce dir, Bab-ı Ali şöy le yü ce dir de yip cilt ler do lu su ki tap ya zıl dı. O da bir azın lık mil li yet çi li ği dir. Gay ri mil li, ama yi ne de bir ke sim. Şo ve nizm di ye lim, aşi ret di ye lim bu - na. Os man lı aşi re ti, Os man lı ai le si, Os man lı ha ne da nı; ama bir sü rü pa şa sı, bir sü rü bü rok ra tı var. Sö zü mo na il mi ye sı nı fı, hu kuk sı nı fı ve şe ri at çı sı var. Hep si bir le şip Os man lı ide o lo ji si oluş tur muş lar dır. Ama bu tut ma dı. Özel lik le ge li şen halk mil li yet çi lik le ri, ulus mil li - yet çi lik le ri kar şı sın da bu se fer Jön Türk kav ra mı or ta ya çı ka rıl dı. Ay nı dev le tin için de gay ri mil li ne ka dar Kürt var sa hep si Türk ol - muş lar. En çok Türk çı ka rı di ye nin, Türk lük le faz la ala ka sı ol ma dı ğı nı vur gu la mak ge re kir. Türk çı ka rı, Türk bü tün lü ğü di ye nin de as lın da bir par ça la yı cı öğe ol du ğu nu iyi an la mak ge re ki yor. Ne den bu ka dar vur gu ya pı lı yor? As lın da, öy le ol ma dı ğı için dir. Sa nı rım bu kav ram lar Türkiye'de ye ni ye ni tar tı şıl ma ya baş la na cak - tır. Mus ta fa Kemal'in Türk lü ğü, İt ti hat Terakki'nin Türk lü ğü çok iyi tar tı şıl ma lı dır. Bu de ğer len dir me ler ge liş ti ril di ğin de gö rü le cek tir ki, as lın da Türk mil li yet çi li ği adı al tın da yut tu rul ma ya ça lı şı lan bir koz mo po li tizm dir. Ha ki ki bir Türk mil li yet çi li ği söz ko nu su de ğil - dir. Türk hal kı nın bu mil li yet çi lik te hiç bir çı ka rı ve ba ğı yok. Bun - lar dev let çı kar la rı kü me si dir. İş le ri ne ge lir se İs lam cı, iş le ri ne ge lir - se Hı ris ti yan, iş le ri ne ge lir se ma son olur lar, yi ne iş le ri ne ge lir se aşıl mış Nak şi ben di ta ri ka tın dan olur lar. Ye ter ki çı kar la rı na el ver - sin. Ya rın hep si nin Kürt çü ol ma sı da söz ko nu su ola bi lir. Çı kar ne - re dey se bun lar ora da. Do la yı sıy la halk ger çe ğiy le, ta rih ger çe ğiy le faz la bağ la rı yok tur. Bun lar ay nı za man da fe o dal bir ka lın tı dır. Gü nü müz de bun lar, hep fe o dal ka lın tı la rı ko ru du ğu için em per ya lizm le iliş ki le ri çok yo ğun. İş te İs tan bul dük ka sı; iş te şu an da TC'nin tem sil ci le ri nin em per ya - liz min iş bir lik çi li ği ne bu ka dar dal dık la rın da ge liş tir dik le ri mil li yet - çi lik... Bu so nu na ka dar Ana do lu hal kı nın aley hi ne olan bir mil li yet çi - lik tir. Gü nü müz de ken di iş çi sı nı fı nı, ken di emek çi le ri ni na sıl so yup so ğa na çe vir di ği ni gö rü yo ruz. Dün ya da hiç bir mil li yet çi lik, hiç bir ulu sal bir lik-bü tün lük akı mı, ken di hal kı na bu ka dar soy gu nu, ta la nı da yat ma mış; bu ka dar em per ya lizm le bir le şip yük len me miş tir. Ama Türkiye'de Türk hal kı adı na, Türk ulus çu lu ğu adı na ateş ke si le rek bu nu sağ la ya bi li yor. Gö rü lü yor ki, Türkiye'de ulus çu luk, res mi ulus çu luk, Ata türk çü - lük; as lın da kav ram kar ga şa sı na ve kor kunç bir şo ve nist his te ri ye ka pı la rak ger çek le rin an la şıl maz kı lın ma sın da çok teh li ke li bir iş lev gör müş tür. Ge çer ken be lir te yim ki, de ğer li dos tu muz sa yın Be şik çi Hoca'nın da bi raz açı ğa çı kar mak is te di ği, Türkiye'deki mil li yet çi li - ğin bu ya nı dır. Epey de ğer len dir me ge liş ti ri yor; hâlâ da bü tün yön - le riy le or ta ya çı kar mış de ğil dir. Yi ne Türk ger çek li ği ni or ta ya çı kar - ma ko nu sun da ba zı de ğer li ça ba lar gö rü lü yor. Ta bii he nüz ye ter li de ğil, çün kü ger çe ğin an cak çok sı nır lı kı sım la rı açı ğa ka vuş tu rul - muş tur. Ta rih çi le rin, sos yo log la rın, hat ta top lum bi li miy le il gi li ne ka dar bi lim da lı var sa hep si nin el bir li ğiy le uğ ra şıp an cak ay dın lı ğa ka vuş tu ra cak la rı bir bü yük ta rih bo zul ma sıy la, halk lar ger çe ği nin bo zul ma sıy la kar şı kar şı ya yız. Ben de bu ra da ken di tec rü be le ri me da ya na rak bi raz açık lık ge tir me ye ça lı şı yo rum; bi raz dev ri min di - liy le bu nu be lirt me ye ça lı şı yo rum. Ta bii Türk ege men le ri nin ka rak te ri ni şe kil len di ren ko şul lar ve ze min ler var dır. Hiç şüp he siz ka lı cı bir kö le ci uy gar lık, yi ne ka lı cı fe o dal bir kral - lık ola rak ya şa ma ma la rı bu ta lan cı, iş gal ci, gasp çı ol ma ni te lik le ri - ne ze min sun muş tur. Eğer çok kök lü bir uy gar lı ğın sa hi bi ol sa lar dı, her hal de böy le ta lan cı boy lar ha lin de gü nü mü ze ka dar ka sıp ka vur - maz lar dı. Bu nun kök lü bir uy gar lı ğa sa hip ol ma mak la bağ lan tı sı var dır. Ama Kürt ler, Kür dis tan Mezopotamya'da yer al dı ğı için, nam lı ve çok güç lü bir uy gar lık oluş tu ğu için, yi ne eme ğe, top ra ğa, do ğa - ya çok iyi bağ lan dı ğı için, üre tim araç la rı na çok iyi bağ lan dı ğı için ta lan et me ge re ği ni duy maz lar. Eme ği de rin leş tir me, emek le ya şa - ma ge re ği ni du yar lar. Yer le şik halk la rın, uy gar halk la rın da böy le bir kim li ği var dır. Bu çer çe ve de de, Kürt le rin da ha uy gar ol duk la rı,

141 en azın dan 19. yüz yı lın son la rı na ka dar Türk boy la rı na gö re da ha ile ri bir dü zey de ol duk la rı söy le ne bi lir. Ka pi ta liz min bi raz Anadolu'da ge liş ti ril me siy le bir lik te Türk ler bu ta lan cı lık ye ri ne, emek sö mü rü cü lü ğü ne baş la dı lar. As lın da dün ya ça pın da 19. yüz yı - la gel di ği miz de, gasp ve ta la nın sı nı rı da ral mış tı. Gasp edi le cek, ta - lan edi le cek hiç bir dün ya par ça sı kal ma mış tı. En son ta la nı hâlâ Kürdistan'da yü rü tü yor lar. Onun da im kan la rı elin den alın mış tır. Ge ri ye ne kal dı? Emek sö mü rü cü lü ğü. Bu nu da, Ana do lu emek çi le ri ni, Ana do lu Türk hal kı nı dün ya nın dört bir ta ra - fı na sa vu ra rak, böy le ce de ği şik bir ta la nı ha ya ta ge çi re rek ger çek - leş ti ri yor lar. Ya ni bu emek sa hip le ri nin dün ya nın dört bir ya nı na sav rul ma sı nı da ta lan ide o lo ji siy le bağ lan tı lı ola rak dü şün mek ge re - kir. Es ki den halk lar ta lan edi lir di. Şim di Ana do lu hal kı sav ru la rak ta lan edi li yor. Son za man lar da da gör dü ğü müz gi bi, dün ya nın hiç - bir ye rin de ce sa ret edi le me ye cek zam lar la Türk hal kı ta lan edi li yor. Hiç şüp he siz bu nun bar bar lık ge le ne ğiy le iliş ki si var dır. Hep böy le iş te vur, kır, ta lan et ve ya şa! Bu nun böy le bir ege men sı nıf ide o lo ji - siy le de iliş ki si var dır. Türk hal kı üze rin de bu nun na sıl sür dü rül dü - ğü nü çok iyi bi li yo ruz. Bu ta lan cı lık, Ana do lu hal kı, Türk men hal kı üze rin de yüz yıl lar ca sür dü rül müş tür. Şim di de Ana do lu iş çi si, köy - lü sü üze rin de bu ta lan sür dü rül mek te dir. Bağ lan tı sı çok ke sin dir. Türk ege men li ği, vah şi ta la nı Kürdistan'da hâlâ sür dü rü yor. Ama bu nun da bü yük bir mü ca de ley le ön len me ye ça lı şıl dı ğı nı ve PKK di re niş çi li ği nin bu ta lan cı lı ğın son ül ke si ni el le rin den al ma ya ça lış - tı ğı da göz önü ne ge ti ril di ğin de, her hal de Türk ola yın da ar tık bar - bar lık dö ne mi bir da ha di ril me me ce si ne ta ri hin de rin lik le ri ne gö - mü le cek tir. En son bir bar bar ge le nek ola rak ta ri hin çöp se pe ti ne atı la cak tır. Bu mil li yet çi lik ola yın da baş ka ba zı ki şi lik le rin ger çe ği ni de or - ta ya koy mak ge re kir. Bir Zi ya Gö kalp, bir Ah met Cev det, Kürt lük - le ri ni baş lan gıç ta çok iyi bi li yor lar. Fa kat dev let ola yın da bir leş tik - le ri için Kürt lü ğe faz la do kun ma ge re ği ni duy mu yor lar. Türk çı ka rı, dev let çı ka rı ol du ğun da; dev let de ki şi çı ka rı na dö nüş tü ğün de bun - lar müt hiş Türk çü ke si lir ler. Zi ya Gö kalp, bü yük bir Türk ide o lo gu ha li ne ge lir. Biz bu na Kürt mil li yet çi le ri nin pro to ti pi de di ye bi li riz. On la rın ya şa dı ğı na ben zer bir ko nu mu sol cu luk ta da gör mek ge re - ki yor. Ge çer ken şu nu be lir te lim; Türk sol cu la rı da as lın da ke ma list zih - ni yet ten ay rı bir sol cu luk de ğil dir. Mus ta fa Sup hi, bi raz da Mus ta fa Kemal'in da ha Bol şe vizm yan lı sı ve ya onun için de ye tiş miş ti pi dir. Ay nı ta rih an la yı şı, ay nı mil li yet çi lik an la yı şı söz ko nu su dur. Ni te - kim bu kör lük, onu im ha ya gö tür müş tür. Saf tır, dü rüst tür, say gı du - yu yo ruz; ama te mel ta rih il ke si, te mel mil li yet çi lik an la yı şı Mu ta fa Kemal'inkinden fark lı ol ma dı ğı için kör ol muş tur. Ve so nuç ta Mus - ta fa Ke mal ta ra fın dan im ha ya uğ ra tıl mış tır. Şim di Mus ta fa Sup hi ler gi bi ko mü niz min, Ana do lu ko mü niz mi - nin ku ru cu su ol du ğu nu id dia eden bi ri si nin ko nu mu böy ley ken, Kürt sol cu su nun du ru mu na sıl ola cak? Yü rek ler acı sı ola cak tır. Ni - te kim Kürt sol cu su nun Mus ta fa Sup hi ka dar bi le her han gi bir et kin - li ği söz ko nu su de ğil dir. O gün den bu gü ne dek ge rek Kürt mil li yet - çi li ğin de, ge rek se Kürt sol cu lu ğun da müt hiş bir ke ma liz min si lik kop ya la rı ol ma du ru mu söz ko nu su dur. Şim di bu ra da Kürt is yan cı la rı nın du ru mu na bir kaç cüm ley le açık lık ge tir mek ya rar lı ola bi lir. Baş ta Şeyh Sa it ön der li ği ol mak üze re, bun lar ger çek ten de Os man lı kül tü rüy le bi raz bü yü tül müş ler, fa kat Kürt lük le de iliş ki le ri çok güç lü. Eko no mik ola rak, kül tür ola - rak iliş ki le ri çok güç lü. Mus ta fa Ke mal, Os man lı açı ğın da bun la rın çı ka rı na bir dar be vu - ru yor. Ve en önem li si de Kürdistan'ı ye ni baş tan is ti la-iş gal et ti ğin - de bun la rın çı kar la rı na (ay nı za man da on la rın mil li lik le ri de söz ko - nu su), bun la rın o mil li çı kar la rı na da dar be vu ru yor. Pa zar çı kar la rı var. Şeyh Sa it, önem li bir tüc car ai le si dir. Ama Kürt hal kıy la da ba - ğı nı ko par ma mış bi ri si dir. Bu çı ka ra dar be in di ri li yor. Bu na bir tep - ki var dır. Bu tep ki şüp he siz di ni ren ge bü rü ne cek tir, ama as lın da mil li dir. Baş ka bir bi çim de de ol ma sı söz ko nu su ol maz. Ta bii, Türk mil li yet çi li ği nin çok müt hiş bir şo ve nist tarz da ye ni den ör güt len me - si, hem de dev let çer çe ve sin de söz ko nu su ol du ğu na gö re müt hiş eze cek tir. Yi ne bu mil li yet çi li ğin dış po li ti ka sı, iç po li ti ka sı çok yo - ğun. Şeyh Sa it he nüz Os man lı nın da ne du rum da ol du ğu nu bil mi - yor. Do la yı sıy la çok za yıf, ra hat lık la ezi le bi le cek bir sos yal te mel de

142 ha re ket edi yor. Ha zır lık sız ve ör güt süz dür. Ni te kim çok vah şi bir bi çim de bas tı rı lı yor. Za ten bu is yan bir ne vi pro vo ke edil miş, er - ken den pat la tıl mış tır. Ar dın dan ne ka dar Kürt var sa, (ta İstanbul'daki Se yit Abdulkadir'i ge ti rir) idam et ti rir. Cib ran lı Ha lit Bey idam et ti rir; Kürt mil let ve kil le ri ola rak bun la rı idam et ti rir. Kı sa ca sı bu is ya nı ba ha ne ede rek Kürt lük adı na ne ka dar de ğer var sa hep si ni tas fi ye eder. Ge ri ye ka lan lar da ta - me men iş bir lik çi dir. Hat ta ken di le ri ne bu iş bir lik çi lik te me lin de hiz - met eden le ri de çok kir li ki şi ler ol duk la rı için öl dü rür. Ulu su na bu ka - dar hi ya net eden le rin ba na da ya ra rı ol maz der ve on la rı da yer le bir eder. Böy le il ginç bir bas kı tü rü nü ge liş ti rir. So nun cu su ne ola cak? TKP'si böy le ol duk tan son ra, di ğer le ri nin so nu ne ola cak! TKP, Mus ta fa Ke mal TKP'sidir. Za man za man Sovyetler'e kar şı kul lan mak is te di ği bir araç du ru mun da dır. Sov yet des te ği ni al mak için ba zen il gi gös te rir. Ba zen de Ba tı des te ği ni al mak için sert yü - zü nü gös te rir. TKP bir ma şa ola rak ger çek ten ke ma liz min ken di si ni yet kin leş tir me sin de, güç len dir me sin de kul la nı lır. Kul lan dık tan son - ra Türk mil li yet çi li ği adı na bas tı rır, or ta dan kal dı rır. Çün kü çı ka rı na o ge li yor. Şim di TKP'nin oku lun da ye ti şen Kürt sol cu la rı var mı, di ye cek - si niz. Bu sol cu luk lar da ger çek ten var sa bi le, Kürt ulu sal ger çe ği ne, ulus laş ma bi lin ci ne her hal de bir Ab dul lah Cev det ler den, Zi ya Gö - kalp ler den da ha faz la za rar ver miş ler dir. Çün kü bun lar en ter nas yo - na lizm eti ke ti ni ya pış tır mış lar dır. As la Kürt lü ğü di le ge tir mez ler. Ne den? Çün kü ko mü nizm bu nu böy le is ti yor! Hal bu ki ko mü niz min doğ ru uy gu lan ma sı tu tar lı yurt se ver li ği ifa de eder. Bun lar ise, ko - mü niz min en ter nas yo na liz mi adı al tın da ulu sal in kar cı lı ğı esas al dı - lar. Do la yı sıy la sü rek li in kar cı lık, so lun ka rak te ri ha li ne gel di. As - lın da en çok ulu sal so ru na sa hip çık ma sı ge re ken ler, ko mü nist ler ol - ma lıy dı. Tu tar lı Kürt yurt se ver li ği bu ko mü nist ler için de or ta ya çı - ka bi lir di. Bu nu en gel le di ler. Böy le en gel le mek le her hal de ke ma liz - me en bü yük yar dı mı yap tı lar. Çün kü Kürt mil li yet çi li ği tas fi ye edil miş, il kel mil li yet çi ön der lik li Kürt is yan la rı ezil miş, boş luk doğ muş tu. Bu boş lu ğu kim dol du ra bi lir di? Ko mü nist kö ken li yurt - se ver lik dol du ra bi lir di. On lar da en ter nas yo na lizm adı na bu nu, hiç yak la şıl ma ma sı ge re ken en bü yük bir ko mü nizm gü na hı ola rak de - ğer len di ri yor lar. Yal nız Türkiye'de de ğil, Irak'ta, İran'da ve Suriye'de de, ya ni her ta raf ta, Kürt le rin et ki li ol duk la rı ne re si var sa ko mü nizm adı na bu nu ya pı yor lar. So nuç ta ko mü nizm adı na, ko mü nist ide o lo ji nin çok ge liş - ti ği ve ya re el sos ya liz min (yan lış lık la rı da ol sa) önem li ge liş me sağ - la dı ğı bu yıl lar da ya pı lan la rın Kürt me se le si ne et ki si bü tü nüy le olum suz dur, şo ven ce dir. Bir yer de bu ko mü nist lik, Mus ta fa Kemal'in ko mü nist li ği gi bi dir. Bu an lam da re el sos ya lizm, Mus ta fa Ke mal ko - mü niz mi dir. Bu nun böy le bir yan sı ma sı söz ko nu su dur. Es ki den, fe o - dal dö nem den ayak ta kal mış ulu sal de ğer ler adı na ne var sa hep si ni si lip sü pür müş tür. Ko mü nizm adı na ye ni si in kar edil miş tir. So nuç ta Kürt mil li ger çek li ği ne iliş kin kur tu luş ide o lo ji si ol ma sı ge re ken sos ya lizm le de bir şey ya pı la ma dı. Türk mil li yet çi li ği çok ters bir iş le ve sa hip ti. Za ten Kürt yok bi çi min de ka tı bir in kar la da kar şı la şı lın ca, o bil di ği miz bü yük ka ran lık dö nem baş lar. İs yan - lar ta ma men ezi lir. Da ha son ra özel lik le zo ra ki asi mi las yon la baş la - tı lan bü yük bir kim lik in ka rı, bas kı, sö mü rü dö ne mi ne gi ri lir. O yıl - lar da Türk ka pi ta liz mi çok vah şi dir. Genç Türk ka pi ta liz mi nin, Türk bur ju va zi si nin yü zü ka ra olu şum dö ne mi dir. Bu yıl lar ay nı za - man da CHP dö ne mi dir, ar dın dan DP dö ne mi ge lir. Tek bir Kürt ke li me si ne bi le izin ve ril mez. Çok da ral tıl mış gay ri mil li bir Türk iş bir lik çi li ği nin ge li şi mi var dır. Ta ma men in kar edil miş bir Kürt ve ta ma men dev le tin si lik bir ki şi li ği, hem de çok iyi kul lan dı ğı bir göl ge si ge liş miş tir. Türk ege men li ği nin bu kat li am cı lı ğı, Türk sol cu lu ğu, re el sos ya - list güç ler ta ra fın dan gö rül me di. Kürt is yan la rı ge ri ci lik ola rak de - ğer len di ril di. En ter nas yo nal top lan tı sın da da bu is yan lar ge ri ci is - yan lar ola rak de ğer len di ril di. Ta bii, bun da da ya dır ga na cak bir du - rum yok. Ke ma lizm, özel lik le Sta lin dö ne min de sırf bi raz İn gi liz le re kar şı tu tum ifa de et ti ği için, Fran sız la ra kar şı ve ya iş te Batı'ya kar şı bir den ge de tu tul mak is te nil di ği ve TKP de bu na yar dak çı lık yap tı ğı için en ter nas yo na lin faz la ya pa ca ğı bir şey yok tur. Bu çok önem li dir. O dö nem de bu na dik kat çe ki lir, Mo li novs ki ta ra fın dan, Roy ta ra fın - dan, Bu cid di bir sap ma dır de ni lir. Bu sap ma ke ma list ha re ke tin

143 ni te li ği ne iliş kin ya pı lan tar tış ma lar la il gi li dir. Bir kıs mı an ti-em - per ya liz mi des tek le ye lim di ye gö rüş be lir tir. Ne ti ce de des tek le me yan lı sı gö rüş, ko mü nist en ter nas yo na lin res mi tu tu mu olur. TKP, özel lik le Şe fik Hüs nü ön der li ği bu na ön cü lük eder. So nuç; ulu sal so - ru nun da ha o za man dan in ka rı dır ve ya Kürt ler adı na ya pı lan bü tün is yan la rın ge ri ci lik ola rak de ğer len di ril me si dir. Do la yı sıy la bun lar bir de, Kürt is yan cı la rı, bu ka dar in san lık dı şı bir tu tum la yar gı lan - dık la rın da kral dan da ha kral cı bir ta vır la ge ri ci ler idam edi li yor, ke - ma list le rin bü yük dev rim ci ey le mi di ye bir gaf ta da bu lu nur lar. Şim di bu nun ne ka dar va him bir ya nıl gı ol du ğu nu re el sos ya liz - min çö zü lü şün de de gö rü yo ruz. Re el sos ya liz min çö zü lü şün de bu mil li yet çi yak la şı mın bü yük et ki si var. Re el sos ya liz min bir mil li - yet çi lik ol du ğu or ta ya çık tı. Re el sos ya lizm ne ka dar sos ya list se, Mus ta fa Kemal'in de o ka dar sos ya list ol du ğu or ta ya çık tı. Şim di, Türk ka pi ta list le ri şu nu tar tı şı yor: Bu Mus ta fa Ke mal sos ya list ol ma sın mı? Za ten TKP'nin de sol cu luk tan an la dı ğı ve ya sol ke ma lizm den an la şı lan, Mus ta fa Ke mal sol cu lu ğu, dev let çi li ği - dir. Şim di bu dev let çi li ğin de fa şist ol du ğu or ta ya çı kı yor. Ni te kim bu gün Rusya'da da çok önem li bir fa şist ge liş me nin ol - du ğu söy le ni yor. Ne ka dar fa şist ol du ğu tar tış ma ya de ğer ama, öy le bir ge liş me var. Şim di ke ma liz min bu sol cu lu ğu nun da fa şist ol du ğu or ta ya çı kı yor. Ke ma liz min ken di si nin bir Hit ler fa şiz mi ni arat ma ya - cak ka rak ter de ol du ğu or ta ya çı kı yor. Rusya'da da re el sos ya liz min bir çok yö nüy le, özel lik le te kel ci dev let ka pi ta liz mi ni ge liş tir di ği oran da bir fa şist re jim ol du ğu or ta ya çı kı yor. İş te en son Kruş çev, Brej nev, Gor ba çov la rın ne ka dar sos ya list ol duk la rı, ne ka dar Rus mil li yet çi si ol duk la rı tar tı şı lı yor. Hat ta Sta lin hak kın da da, Lenin'in öl me den ön ce Stalin'in Rus mil li yet çi li ği ne kay ma du ru mu var, bun dan çok en di şe du yu yo rum şek lin de bir de ğer len dir me si var. Ni te kim da ha son ra Sta lin önem li oran da bü yük Rus mil li yet çi si ke - si lir. Ve bu re el sos ya lizm bi çi min de bir ifa de ye ka vuş tu ğun da, ge len Rus mil li yet çi li ği ni ge liş ti rir. Bü yük Rus ulu su (ki Lenin'in bah set ti - ği teh li ke dir) ve bu ezen bü yük Rus teh li ke si, ezi len ulus la rın mil li - yet çi li ği ni de do ğu rur. So nuç ta o bil di ği miz bo ğaz laş ma lar ya şa nır. Yugoslavya'da da bu na ben zer bir du rum var dır. Mus ta fa Ke mal de bir yer de bun la rın si lik kop ya sı dır. Da ha da bü yük bir teh li ke si ise Mus ta fa Kemal'in, bir de Hit ler ve Mus so li ni ör ne ği ni uy gu la ma sı dır. Ya ni ko mü niz min sağ bir yo ru mu nu al dı ğı gi bi (ki bu TKP ör ne ğin de çok so mut tur), bir de Hitler'e de ver dik - le ri, al dık la rı var dır. Mussolini'den al dık la rı var dır. Hep si ni bir leş ti - rip TC bi çi min de bir fa şist re ji mi or ta ya çı ka rır. Şim di bu fa şist re ji min en tu haf ta ra fı, en sı ra dan halk ayak lan - ma sı nı ge ri ci lik ola rak dam ga la ma sı dır. As lın da bir fa şis tin (ki en ge ri ci si dir, en kan lı sı dır) ken di si dı şın da olan her şe ye ge ri ci de me si gi bi bir şey. Şeyh Sa it bin de fa Atatürk'ten ile ri ci dir, in sa ni dir di ye - lim. Evet, bu nun dı şın da Çer kez Et hem bin de fa de mok rat tır. Hat ta tas fi ye edi len di ğer bü tün o öğe ler bin de fa de mok rat tır, şah si yet sa - hi bi olan onur lu ki şi lik ler dir. Şim di da ha iyi an la şı lı yor ki, en ge ri ci olan Mus ta fa Kemal'in ken di siy miş. En eli kan lı sı ken di siy miş. En an ti-de mok rat, en an ti-sos ya list Mus ta fa Kemal'in ken di siy miş. Şim di açı ğa çık mış tır. Ne den? Çün kü onun ar dıl la rı olan Ata türk çü - ler şu an da en iş bir lik çi, en fa şist, en halk düş ma nı, en an ti-de mok - ra tik te mel de onun bu mi ra sı nı sür dü rü yor lar. İs pat la nan ger çek bu - dur. Do la yı sıy la ya dır ga mı yo ruz. Ya ni o yıl lar da is yan la rı ge ri ci ola rak ilan et me yi ve bü tün is yan cı la rın aman sız im ha sı nı da dev - rim ci atı lım bi çi min de de ğer len dir me yi de ya dır ga mı yo ruz. Dün ya ge ne lin de, re el sos ya lizm de böy le bir has ta lık var. Mil li yet çi has ta - lık, sağ sap ma. Tür ki ye so mu tun da bu çok çar pı cı; özel lik le TKP ör ne ğin de bu çok so mut. Mus ta fa Kemal'in ge liş tir mek is te di ği ko - mü nist par ti sin de bu çok so mut. Ni te kim res mi si de, gay ri res mi si de bir leş ti ril miş ti da ha son ra. Bu, ke ma liz min özel lik le bir çı kar iliş ki si bi çi mi ne dö nüş tü rül mü şü dür. Ha la da TKP'nin ar tık la rı bu cum hu ri ye te hiz met et mek te dir ler, hâlâ da iş çi sı nı fı na kar şıt bir ko - num da dır lar. Tek bir iş çi yi aya ğa kal dır ma yok, hep dev let le bü tün - le şe rek bas tır ma tu tum la rı var dır. Za ten hâlâ bi ze de sal dı rı yor lar. PKK'ye de en bü yük sal dı rı yı, özel lik le Sovyetler'in im kan-ola nak - la rı nı ka pa ta rak, bu par ti sür dür müş tür

144 YÜZYILLARDIR KAZANILAMAYANI KA ZAN MA FIR SA TI YA KA LA DIK! (*) Baş ka nım, ilk ola rak içe ri si ne gir di ği miz ye ni dö ne min özel - lik le ri nin ne ler ol du ğu nu öğ ren mek is ti yo ruz. New roz gü nü nü ge ri de bı ra kır ken, be lir ti le cek en önem li hu - sus; kı ya sı ya bir sa va şım la bu yı lın baş la dı ğı dır. Ye ni mü ca de le yı lı na, par ti ta ri hi mi zin en kap sam lı bir ça lış ma sı olan ve ba şa rıy la ta mam la dı ğı mız, 5. Kong re mi zin ay dın lı ğı al tın da yü rü yo ruz. Ye ni bir ba ha ra, can lı ve di ri bir dö ne me gi ri yo ruz. Sa - va şı mı mı zın, bu te mel de hal kı mı zın ge le ce ği açı sın dan önem li so - nuç la ra ula şan bir par ti zir ve mi zin ver di ği güç le, yi ne her ke se, ba - şa rı için yük sek ya ra tı cı ça ba la rı bir an bi le ek sik et me ye cek tarz da yük le di ği ağır so rum lu luk lar la gi ri yo ruz. Yıl la rın ça ba ve eme ğin den son ra ulaş tı ğı mız 5. Kong re atı lı mı ile baş la yan ye ni dö ne min, Kürdistan'da ve do la yı sıy la Türkiye'deki sa va şı mın ya ik ti dar laş ma, ya kay bet me kes kin li ğin de bir sa vaş dö ne mi ola ca ğı bu gün, da ha iyi açı ğa çık mış bu lun mak ta dır. Par ti mi zin 5. Kong re atı lı mı, ya bu sa va şı ka zan ma te me lin de ik - ti da ra ulaş ma yı ba şar mak, ya da ağır bir ye nil gi ye ha zır ol mak, da - ha ge ri ko num la ra düş mek ger çek li ği ni or ta ya koy muş tur. (*) Türk özel sa vaş or du su nun Mart 1995 tarihinde Gü ney Kürdistan iş ga li daha devam ederken Berxwedan gazetesi tarafından Başkan APO'yla ya pılan rö por taj

145 Ka zan mak için her şey mev cut tur. Düş man en zor dö ne mi ni ya şa - mak ta dır. Bi zim ise ba şa rı im kan la rı mız ol duk ça art mış tır. Kap sam lı si ya si ve as ke ri gö rev ler doğ ru bir şe kil de ye ri ne ge ti ri lir se, 5. Kong - re ile baş la yan dö ne min bir za fer dö ne mi ola ca ğı nı ra hat lık la söy le - ye bi li riz. Bu gün dev rim de ne den li bir za fer şan sı nı ya ka la mış du - rum da ol du ğu mu zu çok iyi gö rü yo ruz. Bel ki de ta ri hi miz de en der litop lu ve mut la ka ba şa rıy la kul la nıl ma sı ge re ken bir şans ol du ğu nu söy le ye bi li riz. Baş ka bir se çe ne ği mi zin ol ma dı ğı nı da çok açık gö re - bi li yo ruz. O za man, ge ri ye ka lan, bu na la yı kıy la kar şı lık ver mek tir. Bu nun ya pıl ma ma sı için hiç bir ne den yok tur. Özel lik le bu yıl, bü - yük ka zan ma ya aday dır. TC'nin bü tün id di a lı sal dı rı la rı bo şa çı ka rıl - mış tır. Mev zi kay be dil me di ği gi bi mev zi le re ye ni mev zi ler ek len miş - tir. En son ger çek leş ti ri len 5. Kong re, bun la rın bir bi leş ke si ol muş tur. Düş ma nın en kap sam lı ve top ye kün di ye ta bir edi len sa vaş dö ne min - de bun lar sağ lan dı ğı na gö re TC'nin tam bir çık maz ve za yıf lık içe ri si - ne gir di ği gö rül mek te dir. Bu ko şul lar da, ka zan ma ne den le ri ne sım sı kı sa rı lır sa ve ye te rin ce ce vap ve ri lir se bun dan son ra sı nın, önü müz de ki yıl ve ya yıl la rın bü yük ka za nıl ma ma sı dü şü nü le mez. 5. Kong re sü re ci miz ve 1995'li yıl lar, stra te jik ön der lik ka dar, tak tik ön der li ği de ra yı na otur ta rak, ken di ni ku rum laş tı ra rak, tar za, tem po ya ve üs lu ba ka vuş tu ra rak ka za nı la cak yıl lar dır. Ba şa rı tar zı nı esas alan yü rü yü şün, sa va şı mın az ha ta lı, ku sur suz ge li şe ce ği yıl lar - dır. İd di a lı ol mak ka dar, ted bir ler de ye rin de dir. En gel ler çık sa bi le, es ki siy le kı yas la na maz bir bi çim de hız la aşı la cak tır. PKK'nin ted bir gü cü, stra te jik ön der li ğin ken di ni ör güt le me dü ze yi, tak tik ön der lik - ten ge le bi le cek en gel le ri en güç lü bir bi çim de ve hız la aşıl ma ya gö - tü re bi lir. Bir de tak tik ön der li ğin ola nak la rı art mış tır, mev zi len me si sağ lan mış tır. Bu an lam da 5. Kong re atı lı mı ile baş la yan dö ne min özel lik le tak tik ön der li ğin hük met me si ge re ken tar zın, tem po nun ve üs lu bun, hi ta bın ek sik li ği ni gi de rip ken di si ni ger çek leş ti re rek ro lü - nü oy na ya bi le ce ği bir dö nem ol du ğu nu ra hat lık la söy le ye bi li riz. Bu ro lü oy na mak ka za na cak ve ka zan dı ra cak tır. Ni te kim bu ge - liş me ola nak la rı na kar şı TC, öz gür lü ğün ifa de si olan 1995 Newroz'una sal dı rıy la ce vap ve ri yor ve şid det li bir sa vaş ge li şi yor. Öz gür lük ve ba rış te me lin de bir Newroz'un, ba rış çıl bir for mü lün, (ki öz gür ol ma sı ge re kir; öz gür lük ol ma dan ba rış ol maz) an cak bu kı ya sı ya sa va şı mın so nu cuy la be lir le ne ce ği, hal kı mız ca da çok iyi an la şıl mış tır. Öz gür lük sa va şı mı nın ba şa rı sı ol ma dan, New roz la rın faz la bir an lam ifa de et me ye ce ği ni, ba ha rın de ğil kı şın ge çer li ola - ca ğı nı, sı ca ğın de ğil so ğu ğun, ışı ğın de ğil ka ran lı ğın hü küm sü re ce - ği ni çok iyi an la mak ta yız. Bu an lam da, sı cak lık, ışık, ye ni lik ve di - ri li ğin an cak sa vaş la, onun ba şa rı sıy la müm kün ola ca ğı çok iyi an - la şıl mış tır. Za ten düş man da bu nun bu gü ne da yat tı ğı en bü yük sa - vaş ope ras yo nu ol du ğu nu çok açık ça ifa de et mek te dir. Hiç kim se tüm ya şa mı na, ya şa mın güç lü bir di ri li şi ne ta nık lık eden Newroz'a baş ka bir bi çim de yak la şım gös te re mez. Önem li olan bi zim, hiç ol maz sa, ta ri hi miz ol mak tan çı ka rı lan Newroz'a be nim öz ta ri - him dir de yip, her şey de ol du ğu gi bi, onu ken di ne mal ede rek, asi mi le ede rek ve bir de bu yö nüy le in kar ve im ha po li ti ka sı nı da ya ta rak so - nuç al mak is te me si ne kar şı, bi zim di re niş te id di a lı ol ma mız, bir sa va şa gö ğüs ge re cek ka dar bir ge liş me için de ol ma mız önem li dir. Ya şam da bir onur ve ge liş me sağ la mak is ti yor sak, sa va şı iyi an la - ya ca ğız. Sa va şı iyi an la ma dan, na sıl ya pıl ma sı ge rek ti ği ni bil me den her tür lü ha yal ve ya şam alış kan lı ğı, bir hiç lik ten ve al çak lık tan baş ka an la ma gel mez. Bo şu na sa vaş üze rin de bu ka dar dur ma dık. Yıl la rı mı - zı sa va şın et ra fın da böy le aman sız ca ver me miz, sa de ce ve sa de ce ya - şa mın doğ ru bir tar zı nın ucun dan ya ka la ya bil mek için dir. Şim di, ya - ka la ma ya ça lış tı ğı mı zı ve ya bi raz da ya ka la dı ğı mı zı söy le ye bi li yo ruz. Ta rih de ğiş ti Bu na kar şı lık düş ma nın da yat tı ğı im ha ha re ke ti na sıl de ğer - len di ri le bi lir? Özel lik le son Gü ney ope ras yo nu nun ta rih sel ve gün cel yön le ri ne dir? Düş man, ül ke miz ve hal kı mı zın üze rin de ki zu lüm ha re ke ti nin en kap sam lı sı nı bu 1995 New roz gü nü ne da yat tı. Di re niş mev zi le ri - mi ze, dı şa rı da em per ya liz mi ar ka sı na ala rak, içe ri de ise ken di hal kı - nı so yup so ğa na çe vi re rek, elin de ne var sa gas pe de rek, yi ne dev le ti tril yon lar ca borç lan dı ra rak ay lar ca ha zır lı ğı nı yap tı ğı kap sam lı bir se fe ri da ha baş lat tı

146 Bu nun ta ri hi ve si ya si an la mı üze rin de dur mak ge re kir. Türk ege - men sı nı fı, cum hu ri ye tin ku ru luş dö ne min de, hem hal kı bur ju va ege - men li ği al tı na al mak, hem de ade ta iş ga le kar şı iş gal ge liş tir mek gi bi iki li an la ma ge len bir sa vaş yü rüt tü. Her ne ka dar Yu nan iş ga li ne kar - şı yü rü tü len sa va şa bir ulu sal ta vır, bir ulu sal kur tu luş sa va şı de ni li - yor sa da çok iyi bi li yo ruz ki, bu yıl lar da, Kürdistan'da sin si bir iş gal ge liş ti ril di. Do la yı sıy la Koç gi ri İsyanı'nın baş la tı lıp ge liş ti ril me si bu yıl la ra denk gel di. Yi ne da ha son ra ki iş gal ler de var dı. Kı sa ca sı Türkiye'de bu yıl lar da ve ri len sa va şı mı, sa de ce ulu sal kur tu luş sa va şı ola rak de ğer len dir mi yo ruz. Ay rı ca bu dö nem de içe ri de de sert bir sı - nıf sa va şı mı ve ril di. Bu yıl lar da ki sa va şın, ulu sal kur tu luş yö nün den da ha ağır lık lı olan ya nı, sos yal bas tır ma, bu te mel de ege men li ği ge - liş tir me mü ca de le si dir. İş te bu gün kü ik ti da rın ar ka sın da ki sı nıf, onun si ya si gü cü ve ön der li ği, TC adı al tın da ki bu olu şu mu, ve ri len bu sa - vaş lar la bağ lan tı lı bir şe kil de ge liş tir diy se, ba tı da bu nu na sıl yap tıy sa sö zü mo na, do ğu da ki ikin ci kur tu luş sa va şı nı da, ta ma men iş ga le, hat - ta bun dan da öte ye soy kı rı ma, bir hal kın bi ti ril me si ne da ya lı bir şe kil - de ge liş tir di. Bu, ken di si için bir ha yat ala nı bul ma ya, özel lik le ser - ma ye nin ağır so run la rı nı zor la çöz me ye yö ne lik bir ama cı ifa de et - mek te dir. Öy le ki, için de bu lun du ğu kriz den çı ka ma ya rak bo ğul ma sı - nı ön le mek için, dün ya da en bü yük dev let ler de da hil, çok az gü cün baş vu ra bi le ce ği bir iş ga li, ger çek leş tir mek is te mek te dir. 15 Ağus tos Atılımı'na da ya tı lan ope ras yon lar, yi ne hu dut öte si ope ras yon lar adı al tın da ya pı lan se fer ler, ta ma men PKK di re ni şi ne yö nel ti len sal dı - rı lar bu an la ma sa hip tir. Bu en so nun cu su da, ken di le ri ne gö re ye ni bir 30 Ağus tos an la mı na gel mek te dir. Gü ya uzun sü re li sa va şı ve re ve re bu nu en son ola rak bir za fer le ta mam la mak is ti yor lar. Geçmişteki operasyonların toplamı Şim di as ke ri ope ras yon ile geç miş te ki ler ara sın da ki fark ne - dir? Ola sı so nuç la rı ne olur? Da ha ön ce de böy le se fer le ri söz ko nu suy du, 1992'de, hat ta 1986'da da bu na ben zer kap sam lı ope ras yon la rı var dı. Ama bu se - fer; mut lak so nuç alın ma lı, ba şa rı ke sin ol ma lı, so nuç alı nın ca ya ka dar Gü ney Kürdistan'dan çı ka rıl ma lı di yor lar. Eko no mik ve si - ya si açı dan ağır bir bu na lı mın ya şan ma sı, Tür ki ye hal kı nın ar tık bu na ta ham mül gü cü nün kal ma ma sı ve son İstanbul'daki halk ayak lan ma sın da gö rül dü ğü gi bi ve bel ki de sa de ce son yıl la rın de - ğil, bü tün bir cum hu ri yet ta ri hi nin en önem li bir halk kal kış ma sı - nın or ta ya çık ma sı ve onu sap tır ma gi riş me le ri nin ne ti ce ver me me - si, böy le bir ope ras yo nun da ha hız lı bir şe kil de ge liş ti ril me si ne yol aç tı. Bu nun la hal kın, ka mu o yu nun dik kat le ri ni sos yal-si ya sal kriz - den Gü ney iş ga li ne çek me nin ya nı sı ra, bir tür lü is te nil di ği gi bi ge - liş ti ri le me yen hü kü met so ru nu na da çö züm bul mak amaç lan mış tır. Böy le ce hem iç te ki kriz dı şa rı ya ta şı rıl mak, hem de hal kın çok ar - tan di ren me ola nak la rı bu as ke ri se fer le bo şa çı ka rıl mak is ten miş - tir. Kı sa ca, elin de ka lan son as ke ri gü cü nü so nu na ka dar kul la na - rak, son bir umut la ne fes ne fe se ken di var lı ğı nı bi raz sağ la ma bağ - la ma yı he def le miş tir. Açık ki bü tün bun lar, bir taş la bir kaç ku şu bir den vur mak gi bi bir tak ti ğin ha ya ta ge çi ril me si de mek tir. Böy le bir ope ras yon, TC'nin ken di var lı ğı nın tar tı şı lır ol du ğu nu gös ter miş tir. Ge ri ci, tu tu cu ke si min ke ma list cum hu ri yet po li ti ka la - rın da ıs rar et me si ne kar şı lık, gi de rek ikin ci cum hu ri yet tar tış ma la rı da yo ğun laş mak ta dır. Cum hu ri ye tin öm rü nü uza tır mı yız, uzat maz mı yız, uza tır sak bu, ye ni bir cun hu ri yet te me lin de mi ola bi lir tü - rün den ge liş me le rin ol duk ça ya şan dı ğı gö rü lü yor. Ken di için de böy le bir ka o sun var ol du ğu bir dö nem de bu ope ras yo nun ya pı lı yor ol ma sın da, içe ri de hal kı, ka mu o yu nu şo ve nizm le bes le me ye, dik - kat le ri dı şa rı ya ta şır ma ya ve böy le ce gü nü kur tar ma ya yö ne lik de si ya si bir amaç var dır. Tü ke nen TC'nin öm rü nü uzat mak için, 27 Ma yıs, 12 Mart ve 12 Ey lül as ke ri dar be le ri, yi ne da ha son ra ki he men he men tüm dar be ben ze ri gi ri şim ler de ol du ğu gi bi as ke ri gü ce ve sa va şa yo ğun ca yük len me si, kar şı sın da tek ça re ola rak du ru yor. Eko no mik, sos yal ve si ya sal ya pı da ki bü yük tı kan ma ya kar şı lık, an cak böy le bir or du gü cüy le ayak ta kal ma sı, var lı ğı nı bu te mel de sür dür me si var dır. İş te son ope ras yo nun bu ka dar kap sam lı ol ma sı nın en te mel ne den le ri bun lar dır. Ta ri hi açı dan cum hu ri ye tin tü ke ni şi, gün cel açı dan ya şa

147 nan ağır eko no mik, sos yal-si ya sal so run lar böy le bir ope ras yo nu zo run lu kıl mış tır. Esas hedef PKK Ope ras yo nun yö ne li mi na sıl çi zi le bi lir? Bu ope ras yo nu nun yö nel di ği esas he def par ti miz dir. PKK'nin bü tün bu ge liş me le rin dev rim le kar şı lık bul ma sın da na sıl ta yin edi - ci, ön cü bir rol oy na dı ğı nı bi li yo ruz. Yıl lar dan be ri TC ger çe ği ni or ta ya çı kar ma da ve onun aşıl ma sın da te mel be lir le yi ci et ken dir. Dev ri mi de rin leş tir me si ve tüm Kürdistan'a ta şır ma sı söz ko nu su - dur. Açık ki bun dan ra hat sız olan em per ya list ve sö mür ge ci güç ler var dır. Do la yı sıy la TC, ulu sal so ru nu on la ra da ha va le ede rek, Irak ve İran re ji mi ne, ABD'ye, Almanya'ya ve da ha bir çok iri li-ufak lı em per ya list gü ce sı ğı nıp, kont rol elim den ka çı yor, bu du rum ba şı - nı za da be la olu yor; onun için kar şı çık ma yın; ne ka dar gün cel si ya - sal ger çe ğe ay kı rı ol sa da baş ka ça re miz yok; yok sa si zin çı kar la rı - nız da epey dar be ala bi lir di ye rek bu ope ras yo nu ge liş tir mek is ti - yor. Bu nun dip lo ma tik se fer ber li ği ni za ten sü rek li ya pı yor du. Bir o ka dar da ha bu se fer de yap tı. Ve ken di ne gö re bir dış or tam ya rat tı. Baş ta ABD'nin o es ki des tek po li ti ka sın da ıs rar lı tav rı bi lin mek te - dir. TC, Av ru pa ve Rusya'yı da ben zer bir ko nu ma ge tir mek is te - mek te dir. Ta bii bu na es ki si ka dar des tek bu la ma dık la rı açık tır. Bu ko nu da da ha şim di den çe liş ki le rin ol du ğu açık tır. Ne Rus ya, ne de Av ru pa bu tip bir ope ras yo na faz la des tek ol maz. Di ğer sö mür ge ci güç le rin de faz la des tek ola cak la rı nı san mı yo ruz. Ni te kim da ha şim di den bu nun böy le ol du ğu nu gö rü yo ruz. Do la yı sıy la, ope ras yo - nun da ha çok kı sa sü re li ola ca ğı nı, bu dış ne den ler le bu na zor la na - ca ğı nı ra hat lık la gö rü yo ruz. Güney boşluğu Gü ney Kür dis tan ze mi niy le bağ lan tı sı ku ru lur sa... Düş man, bu ope ras yon la, Gü ney Kürdistan'daki önem li bir si - ya sal boş lu ğu, ya ken di si dol dur mak is ti yor, ya da Irak re ji mi ne ve - ya ken di iş bir lik çi le ri ne dol durt ma yı amaç lı yor. Ya Irak dol du rur, ya da ben ve ya be nim adı ma iş bir lik çi le rim dol du rur di yor. İş bir - lik çi güç ler de dol dur ma yın ca, biz zat ken di si dol dur mak is ti yor. Bu da faz la tep ki alın ca bir ça re siz lik için de ka lı yor. En te mel çe liş ki si bu dur. Ulus la ra ra sı si ya sal du rum TC'nin bu iş ga li ni faz la kal dı ra - mı yor. Uza dık ça da ha da tep ki ala cak tır. Yi ne Güney'deki halk da bu nu faz la kal dı ra maz. Git tik çe halk tan da tep ki top lar ve iş bir lik çi güç ler tec rit olur. Ope ras yo nun uzun sür me si, ulus la ra ra sı den ge yi ve böl ge den ge - si ni zor lar. Bu da re ji mi hız lı bir bi çim de so nuç al ma ya zor lar. Hız la so nuç al ma müm kün ol ma yın ca da, ba şa rı sız lı ğı or ta ya çı kar. Ba şa - rı sız lık ise ona çok pa ha lı ya pat lar. Açık ki bu nu da ken di si ka bul et mek is te mez. Ve bu çe liş ki için de gi de rek sı kı şır. Re ji min bu du - ru mu ya şa ya ca ğı açık tır. Düş man Güney'de da ha faz la kal mak için bel ki per va sız da dav - ra na bi lir ve den ge le ri bi raz da ha zor la ya bi lir. Bu da bek le ne bi lir, ama ne za ma na ka dar! Za ma nın git tik çe aley hi ne ge li şe ce ği açık tır. Bu sa de ce dip lo ma tik sa ha da de ğil, as ke ri sa ha da da böy le dir. As - ke rin bel ki de 15 gün için de ol duk ça yıp ra na ca ğı, düş ma nın bu nu gi der mek için ya pa ca ğı ye ni güç tak vi ye si nin ma li yü kü mu az zam art tı ra ca ğı, bel ki de gün de tril yon luk mas raf la ra gi riş mek zo run da ka la ca ğı, do la yı sıy la bu te mel de hem as ke ri, hem de si ya si yön den za ma nın onun aley hi ne ge li şe ce ği bir ger çek tir. Ya ni za man la ma bu ko nu da önem li dir. Bu nun için kes ti re mi yor. Bir ay mı, üç ay mı? Bu ko nu yu yo ğun ca de ğer len di ri yor. Be lir siz ol ma sı nın ne de ni, bu çe liş ki ne de niy le dir. Final karşılaşması İç tep ki ler dı şa yö nel til di. Ama bu ope ras yo nun eko no mik har ca ma la rı içe ri de ken di hal kı na ek sı kın tı lar ge tir me ye cek mi? Ope ras yo nun ağır mas raf lar la yü rü tül me si içe ri de TC'nin kri - zi ni da ha da de rin leş ti re cek tir. Do la yı sıy la kı sa sü re de hal le di le - mez se, ope ras yo nun uzun sü re li ol ma sı, içe ri de hal kın ta ham mül gü cü nün pat la ma nok ta sı na gel me si ne de yol aça bi le cek tir. Düş

148 ma nın baş ka ça re si ol ma dı ğı için bu ope ras yo nu, ne ka dar za rar ve rir sek kârdır man tı ğıy la, ağır tek nik ve sa yı gü cü ne da ya nıp yıl dı rım tar zıy la yük le ne rek so nuç al mak, ka pat mak is te ye ce ği açık tır. Bu an lam da ope ras yon, mev cut hü kü met ve hat ta TC için son bir ça re olu yor. Ken di le ri de, bu nu böy le ilan edi yor lar. Fi nal kar şı laş - ma sı, so nuç aşa ma sı de ni li yor. Ar tık ta rih öy le bir nok ta ya gel di ki, ya on lar bu fi na li ka za nır, ya da PKK ön cü lü ğü bu nu le hi ne çe - vi rir. Do la yı sıy la or ta yol pek gö zük mü yor. Bir or ta yol için iç ten ve dış tan epey ses çık tıy sa da, bu ses le rin faz la et ki li ol ma ma sı, ken di - le ri ne gö re as ke ri yön te min tek çı kar yol ola rak gö rül me si ve bu nun dı şın da ne fes ala cak du rum la rı nın ol ma ma sı, bu ge liş me yi di ğer yö - nüy le de izah edi yor. Hükümetin son şansı Ope ras yo nun ve ya as ke ri yön te min hü kü met le iliş ki si ne dir? Mev cut hü kü me tin ata ca ğı baş ka bir adım yok tur. Bu kir li sa - va şı baş ta ken di var lı ğı, meş ru i ye ti için esas al mış tır. Ve 4 yıl dır bu - nu yü rü tü yor. Bi lin di ği üze re Özal'ın bir si ya sal yön tem ara yı şı var - dı. Bu yön tem ara yı şı nın onun so nu ha li ne ge ti ril me si ve ye ni hü kü - me tin de var lık ne de ni sa yıl ma sı söz ko nu su dur. Do la yı sıy la si ya sal bir yön tem ara yı şı bu hü kü me tin işi ola maz. Şan sı nı so nu na ka dar mev cut as ke ri yön tem le de ne ye cek tir. İş te bu en bü yük se fe ri de, ya şa ma şans la rı nı böy le sür dür mek için ya pı yor lar. Hü kü me te iliş - kin ola rak bun lar söy le ne bi lir. Bu hü kü me tin son şan sı dır. Ba şa ra maz sa, ar ka sın da ki par ti ler le bir lik te ke sin gi der. Do la yı sıy la 70 yıl lık CHP, DYP, DP ge le ne ği ke sin aşı lır. Ger çek ten bu adım ba şa rı lı ol maz sa, gi de cek olan, sa - de ce bir hü kü met de ğil, 70 yıl lık bü tün bir si ya si ya pı dır. Ya ni dev le tin ken di si dir. Bel ki dev let tü müy le yı kıl ma ya cak ve ya Türk bur ju va ege men li ği ta ma men par ça lan ma ya cak tır, ama 70 yıl lık mev cut eko no mik ve si ya sal po li ti ka lar ar tık sür dü rü le me ye cek tir. Or ta ya ye ni bir or tam, do la yı sıy la bu te mel de ye ni bir ge liş me çı - ka cak tır. Yeni güçler Ba şa rı sız lık du ru mun da ge li şe cek olan ne dir? Öy le an la şı lı yor ki, eğer bu se fer tam ba şa rı lı ola maz lar sa, re - for mist güç le ri dev re ye so ka rak, PKK ile di ya log lar ge liş tir me yo - luy la si ya si çö züm ara yış la rı na gi re cek ler dir. Bu nun da ba zı ipuç la rı or ta ya çı kı yor. Eğer im hay la so nuç lan dı rır lar sa ne âlâ, ama bu nu ya pa maz lar sa, baş ka güç ler dev re ye gi re cek tir. Böy le bir ge liş me de şim di den gö rü le bi lir. Ve ya böy le bir du rum or ta ya çı kar sa bu, kim - se yi şa şırt ma ma lı dır. Bu sa vaş po li ti ka sın da en ka tı fa şist tem sil ci li ği, özel sa va şın en te mel gü cü nü teş kil eden MHP'nin ön de ri Tür keş ya pı yor. Tür keş çok şid det li bir yak la şım için de dir. Onun ön der lik ger çe ğin den bir - ta kım önem li so nuç lar çı kar mak müm kün dür. Son yıl lar da bir si - ya si di ya log müm kün mü dür di ye sık ça söy le ni yor. Tür keş bu na kar şı ne re dey se ku du ra cak. Çün kü ken di si nin ölü mü nü yüz de yüz bu ra da gö rü yor. TC'nin eği li mi, onun ve or du nun ağır lık lı bir ke si - mi nin ifa de si olu yor. Özel sa va şın ge niş bir çı kar şe be ke si var. Tür - keş bi zim şah sı mı za yö ne lik ola rak da git tik çe ar tan bir he ze yan için de dir. Şim di ye ka dar bin de fa öl dü rül me liy di de me sin den tu - ta lım, bu, şey tan dan da ha al çak tır ve o, şey tan dan kur naz dır de - me si ne ka dar bir çok şey söy lü yor. Ta bii bun lar ken di sa va şım la rı nı iyi bi lir ler. Bi zim şey tan dan da ha al çak ve ya da ha kur naz ol ma - mı zın, yi ne bin de fa öl dü rül me miz ge rek ti ği nin ne an la ma gel di ği ni iyi bi lir ler. Bu ada mın, otuz yıl dır o ka dar dar be ye ve fa i li meç hul ci na ye te im za at ma sı, yi ne emek çi ve sos ya list ha re ket le ri ez me si söz ko nu su dur. Bu nu bi zim le ta mam la mak is ti yor du, ama ba şa ra - ma dı ğı için ku du ru yor. Yi ne bu ope ras yo nu yö ne ten res mi bir fa şist ön der var dır. Tam yet ki li ko mu tan Ha san Kun dak çı. Kıbrıs'ta uzun sü re özel sa va şın yü rü tül me sin den so rum luy du. Kore'den Kıbrıs'a ka dar bü tün özel sa vaş lar da rol oy na mış bir kont ra ge ne ra li. O da di yor ki; bu se fer ba şa ra maz sak ve ya tam za fe ri gör me den ölür sem, gö zü açık gi de - rim. Bun lar, bu soy kı rım po li ti ka sı nın gö zü ka ra tem sil ci le ri dir ler. Ni yet le ri ni de böy le açık ça di le ge ti ri yor lar

149 TC'nin ken di de yi şiy le bu ope ras yon ta ri hi nin en bü yük ope ras - yo nu dur. As lın da en bü yük ope ras yon olup ol ma dı ğı tar tı şı la bi lir. Kürdistan'da bel ki da ha da bü yük ope ras yon la rı var dır. Bel ki de düş man, psi ko lo jik amaç la sü rek li böy le isim ler ta kı yor dur. İş te çe lik ha re ka tı, şa fak ha re ka tı ve ya bil mem ne ha re ka tı adı al tın - da abar tı lı bir yak la şı mı ver me ye ça lı şı yor. Öy le de ol sa, böy le de ol sa, bu ope ras yo nun ba zı önem li he def le ri ka dar, so nuç la rı da ola - ca ğı açık tır. Nasıl kaybedilir i de düşünürüz Baş ka nım, her şe ye rağ men ge ril la güç le ri mi zin avan taj la rı ne olur sa ol sun, dik kat et me le ri ve ted bir li ol ma la rı ge re ken hu - sus lar ne ler dir? Türk or du su nun ol du ğun dan da ha et ki li dar be - len me si ni en gel le yen ye ter siz lik ler var mı dır? Hiç bir sa vaş ta mı ta mı na ön ce den plan lan dı ğı gi bi yü rü ye mez. Sa vaş an lık bir ira de ola yı dır. Gün lük bir tak tik ola yı dır. Sa vaş ta, baş lan gıç ta çok plan lı ve ha zır lık lı olan güç kay be de bi le ce ği gi bi, du ru mu en umut suz olan ta ra fın, gü ne iyi bir ha ki mi ye ti sağ la ma sı, bir çar pış ma ya, bir tak ti ğe doğ ru iş ler lik ka zan dır ma sı ha lin de bü - yük bir ba şa rı ya ula şa bi le ce ği de gö rül müş tür. Vietnam'da bu na ben zer bir çok ça tış ma ya şan mış tır. Ve Vi et nam lı lar çok bü yük za - fer le re ulaş mış lar dır. Bi li nen meş hur Di en Bi en Phu za fe ri de bu te - mel de dir. Düş man la rı nın yüz de yüz ken di ne gü ven di ği yer de, Vi et - man lı lar en bü yük za fer le ri ni ka zan mış lar dır. Ta bii bu, tak tik us ta lı - ğa bağ lı dır. Ge ril la tak tik le ri nin çok ya ra tı cı uy gu lan ma sı na bağ lı - dır. Ak si hal de kay be di le bi lir. Biz bu ope ras yon da ve ya sa va şın bu önem li dö ne me cin de, hâlâ ba şar mak ka dar ba şa rı sız lı ğa gi de bi le cek du rum lar la da yüz yü ze - yiz. Mev cut ko şul lar da, Güney'i düş man için ba ta ğa çek mek müm - kün ol du ğu gi bi, ge re ken ler ye rin de ve za ma nın da ya pıl maz sa, bir ku şat ma ile bir lik te ba zı tas fi ye du rum la rı da ya şa na bi lir. Düş man beş ay dır ha zır la nı yo rum di yor. Biz de ha zır la nı yo ruz. Bu kış bo yu, Gü ney ko nu su na biz de il giy le yak laş tık. Çö züm le me - ler de ğer len di ril di ğin de, ola sı bü tün ge liş me le ri göz önü ne ge ti re - rek, bi zim bu ko nu da na sıl bir yo ğun laş ma yı ya şa dı ğı mız gö rü lür. Ola sı ge liş me le ri hiç kim se nin kes ti re me di ği ka dar kes tir me miz, en önem li si de bu nun bü tün ha zır lık la rı nı yap ma mız ve bü tün ça lış ma - la rın mer ke zi ne oturt ma mız söz ko nu su dur. Bu nun için 5. Kongre'yi oturt tuk. Ni ce lik ola rak da, her tür lü sa va şı ma ye te bi le cek bir gü cü sü rek li tak vi ye ede rek oturt ma ya ça lış tık. Sa vaş baş ka tür lü ge liş ti - ri le mez. Çok ön ce den ha zır lık la rı nı ya pa cak sın. Düş ma nın ha zır lık dü ze yi ni de ğer len di rir ken, ken di ha zır lık dü ze yi mi ze de ba ka ca ğız aca ba cid di yet mez lik le ri miz, yi ne fır sat la rı de ğer len dir me me du - ru mu muz söz ko nu su ol du mu di ye so rar sak, bu nun ce va bı müm - kün de ğil şek lin de ola cak tır. Biz tüm gü cü müz le yük len dik. Sa vaş - çı güç le rin eği ti mi baş ta ol mak üze re, üs len me, lo jis tik ve ko mu ta gü cü nü ye ni den ha zır la ma, ta yin le ri yap ma vb. ge re ken ler ney se, tüm gü cü mü zü ha re ke te ge çi re rek, bun la rı bel li bir se vi ye ye ge tir - mek is te dik. Ba zı pra tik adım la rı da at mak is te dik. Gü ney li güç le rin ara la rın da ki çe liş ki le ri iyi de ğer len dir me liy dik. Bu ko nu da bi zim ora da ki tak tik ön der li ği miz, es ki den be ri ini si ya ti - fi, fır sa tı kul la na ma ma du ru mu nu, sa nı yo rum bu se fer de bi raz ya - şa dı. Bu na es ki si gi bi fır sat ver me mek le bir lik te, Güney'de, düş - man la iliş ki için de olan çev re ler var dı. Biz, bir an ön ce bun la rın üze ri ne gi dil me si ge rek ti ği ni söy le dik. Ve hat ta, en kri tik an da ba zı önem li tak tik adım la rı ata bi le ce ği mi zi söy le dik. Bu gün, düş ma nın gir di ği Si lo pi-za xo hat tı na yük le ne bi le ce ği mi zi söy le dik. Ama ma - a le sef fa a li yet için de bu lu nan ba zı ça lı şan la rı mız var ki, laf ta an lar gi bi gö rü nü yor lar, ama pra tik te ye ter li de ğil ler. Bu gün le ri kar şı la ya - cak ha zır lık tan, ör güt lü lük ten uzak lar. Bu nun bir kez da ha or ta ya çık ma sı söz ko nu su dur. Bu yö nüy le ha zır lık lar da bir ek sik lik var gi - bi me ge li yor. Zaxo'da yıl lar dır ça lı şan güç le ri mi zin, eğer bir kaç ye - ral tı teş ki la tı, yi ne mi lis gü cü oluş tu ra ma ma la rı söz ko nu suy sa, de - mek ki gö rev le ri ne ye te rin ce cid di yak laş ma mış lar dır. Yok sa düş - ma na, bu ope ras yon do la yı sıy la dar be üs tü ne dar be vu ra bi lir ler di. Biz ay lar dır bu sa ha nın öne mi ni göz önü ne ge ti re rek, ta ma men ge - ril la ya ha zır la nıl ma sı ge rek ti ği ni vur gu la dık. Ne ka dar ha zır lık lar ge liş ti ril di, bu ay rı bir de ğer len dir me ko nu su dur. Muh te me len üs - len me ler de, ye ral tı sis te min de ye ter siz lik var dır. Yi ne gü cü nü doğ ru

150 yay ma, tak ti ğe uy gun bir şe kil de tut ma gi bi ko nu lar da da ih mal kar - lık lar ola bi lir. Za ma nın da vu rul ma sı ge re ken dar be le rin vu rul ma - ma sı da söz ko nu su ola bi lir. İl kel mi li yet çi ler, pro le ter dev rim ci li ği, halk dev rim ci li ği ni kırk yıl dır en gel le mek le meş gul. On la rın der di dev rim yap mak, Kürdistan'da bir ge liş me yi sağ la mak de ğil, kırk yıl dan be ri do ğu şu bek le nen halk ön der li ği nin önü ne en gel dik mek tir. Ha la da en te mel gö rev le ri bu dur. Bu gün sö mür ge ci dev let ler baş ta ol mak üze re, em - per ya lizm le an la şa rak bir lik te yü rü me ye ça lı şı yor lar. Büyük Kürdistan devrimi PKK çiz gi si bel li. Ka zan dı ran bu çiz gi ye par ti için de ki ba zı an la yış la rın ve il kel mil li yet çi le rin da yat mak ve ya ba şar mak is te - dik le ri ne dir? PKK, halk ön der li ği ni tem sil edi yor. On lar ise fe de ral dev le ti bi le po li tik is yan la kar şı mı za di kip bü yük Kür dis tan dev ri mi ne ulaş ma mak için it ti fak la rın, iliş ki le rin içi ne gi ri yor lar. Bu bi zim ge - li şe cek al ter na tif dev rim ci hü kü me ti mi ze kar şı alı nan bir ted bir dir. Biz bu nu es ki den de söy le dik. Fe de ral dev let ilan edil di ğin de ilk se - fe ri Gü ney Savaşı'nı baş lat mak, ora da ki gü cü mü ze sal dır mak ol du. Çok ge niş bir ulus la ra ra sı ko a lis yon var dı. En az Irak re ji mi ne kar şı ge liş tir dik le ri ko a lis yo na ben zer bir ko a lis yo nu 1992'de bi ze kar şı ge liş tir di ği ni her hal de bil me yen yok. Saddam'la yap tık la rı nı giz li yap tı lar. Çün kü bu bir iha net ti. Ha in le rin mas ke si nin faz la açı ğa çık ma ma sı için ala ve re da la ve re usu lüy le yü rüt tü ler. Bun la rı unut - mak müm kün de ğil. Yi ne bi zim ki le rin içi ne düş tü ğü tes li mi yet du ru mu var. Sağ tas fi - ye de di ği miz, ar dın dan tes li mi yet ve hâlâ önü nü ala ma dı ğı mız olum suz luk lar var. Biz bu ko nu da geç miş te ya şa nan Lo lan pra ti ği ni de eleş tir dik. As lın da o tak tik iliş ki bir fır sat tı, ama o tak tik iliş ki nin on lar ta ra fın dan na sıl sa ğa ya tı rıl mak is te nil di ği, Hakkari'ye yak laş - ma ma nın ted bir le ri ni na sıl al dık la rı, çok kur naz ca MİT'le, o dö ne - min sö mür ge ci güç le riy le an la şa rak, bi zi stra te jik yer le re yer leş - mek ten alı koy duk la rı, da ha da Güney'e çek me adı al tın da esas üs - len me miz ge re ken alan lar dan bi zi uzak laş tır dık la rı bi li ni yor. O gün bu gün dür bu po li ti ka yı sür dü rü yor lar. Tak tik ön der lik ge rek le ri ni ye ri ne ge tir mek le so rum lu ba zı ar ka daş la rın tak tik ön der li ğin ge - rek le ri ne bir tür lü ulaş ma dık la rı, hat ta an la ya ma dık la rı, ola nak tır de yip pa ras tın (ko ru ma) adı al tın da düş ma nın oyu nu na gel me du - ru mu var dı, onu bi le aşa ma dık la rı çok açık gö rül dü. Po li ti ka da fır sa tı gör mek ve ona ge re ken dar bey le kar şı lık ver - mek, ba şa rı ka zan mak için çok önem li dir. Bu bir tür lü ge liş mi yor bi zim güç le ri miz de. Ama bu ek sik lik yi ne de esa sı be lir le me ye cek - tir. Be lirt ti ği miz ye ter siz lik le re ve ba zı gö rev le rin za ma nın da ye ri ne ge ti ril me me si ne kar şın, mev cut gü cü mü zün bu ope ras yo na da ya na - bi le ce ği ve hat ta tak ti ğe ha ki mi yet ora nın da ba şa rı lı ola bi le ce ği de söy le ne bi lir. Batağı kurutacağız Par ti miz Güney'e yö ne lik ope ras yo nu han gi tak tik ler le ve yö - ne lim ler le bo şa çı kar ma yı he def li yor? Par ti mi zin, bu ope ras yo na yö ne lik ola rak ama cı nı, dev rim ci sa - va şı nı şöy le özet le mek müm kün dür: Her şey den ön ce ala nın coğ ra fi özel lik le ri ne, gü cü mü zün ara zi ye ser piş ti ril me du ru mu na, yi ne baş - ta vur gu lan dı ğı gi bi eği tim ve ör güt len me dü ze yi ne da ya nıp, bu ra da çok et ki li bir ge ril la sa va şı ve hat ta ha re ket li sa vaş ile ge ril la nın bir - leş ti ril miş sa vaş tar zı nı uy gu la ya rak, düş ma na bu sal dı rı yı pa ha lı ya ödet mek, Güney'de ara dı ğı kur tu lu şu bü yük bir ye nil gi ye gö tür mek, ken di de yiş le riy le siv ri si ne ğin ba ta ğı nı ku rut mak, onu bu ra da bü - yük bir ba ta ğa çek mek ve cum hu ri ye tin en ağır ye nil gi siy le kar şı kar şı ya ge tir mek, yı kı lı şı na gi den yo lu bu ra dan baş lat mak. Bu nun için de ğer len dir me le ri mi zi ge liş ti rir ken ger çek çi ol ma lı - yız. Her şey den ön ce, düş ma nın sa yı sal ve tek nik üs tün lü ğü nü gör - mek ka dar, Güney'in coğ raf ya sı nı, biz zat ora da ki hal kın du ru mu nu ger çek çi de ğer len dir mek iyi bir tak tik dü zen le me için ön de ge len hu sus lar dır. Yi ne ken di de ney ve tec rü be le ri mi zi, ni ce lik ve ni te li ği - mi zi doğ ru de ğer len dir mek önem li dir. Düş man, Güney'e yö ne lik ope ras yo nu, Kuzey'deki ope ras yon lar dan da ha güç lü bir ope ras yo na

151 dö nüş tü re mez. Çün kü Kuzey'de hem dip lo ma tik, si ya si ne den ler, hem de ara zi ye ha ki mi ye ti ve uzun sü re li ha zır lık la rı da ha avan taj lı ol ma sı na yol açı yor. Bü yük bir gü rül tüy le iş te Güney'i ku şat tık, kıs ka ca al dık; ya ölür ler, ya tes lim olur lar de me le ri, ağır lık lı ola rak psi ko lo jik amaç - lı dır. Ken di kor ku ve ka yıp la rı nı hem giz le mek, hem de azalt mak için dir. Hiç şüp he siz, ala nın özel lik le rin den do la yı düş man psi ko lo - jik sa va şa, onun her tür lü de ma go jik ya lan özel li ği ne ağır lık ve rir. Bir sa vun ma ba ka nı bi le ilk gün 200 ki şi yi öl dür dük der ken, bu nu ken di ka yıp la rı nı hiç söy le me den be lir ti yor du. Ta bii ki psi ko lo jik bir et ki ya ra tır di ye. Ba kan dü ze yin de bi ri si bi le, çok nor mal bir şe - kil de ra hat lık la, hiç bir kay bı mız ol ma dı ğı hal de, iki yüz ka yıp tan bah se de bi li yor. Bu na ben zer ha ber le ri da ha da ge liş ti re bi lir ler. Ama düş man, ba zen doğ ru la rı da söy ler. Ya ni her şe ye ya lan dır gö züy - le ba ka ma yız. Bir ku şat ma du ru mu ge li şe bi lir ve ba zı yer ler tec ri te alı na bi lir, yi ne ba zı im ha lar ger çek le şe bi lir. Bu nun böy le ol ma ma sı, kar şı ta ra fın ve ya sa va şın di ğer ta ra fı nın ted bir li lik dü ze yi ne bağ lı - dır. Sa vaş ta ken di li ğin den lik, ha re ket siz lik ölüm de mek tir. '92 yanılgısı Düş ma nın bek len ti le ri ne dir? Bu bek len ti le ri ni ne re ye da - yan dı rı yor? Bu bek len ti le re kar şı lık bi zim bek len ti miz ne dir? Düş ma nın tüm bek len ti si, bi zi ha zır lık sız ya ka la mak tır. Sa nı yo - rum 1992 'deki ope ras yon lar dan, ken di le ri ne gö re bi raz ders çı kar - mış lar. Sı kış tır mış tık, so nuç ala bi lir dik di yor lar dı. Bu se fer de ay nı tak ti ği güt mek is ti yor lar; bir ay sı kış tır dık mı bo ğun tu ya gö tü re bi li - riz di ye dü şü nü yor lar. Ama bu sa de ce bir umut. O za man ki da ral - ma lar, bi zim iç ne den le ri miz den ötü rüy dü. Ge ril la tak tik le ri ni bir ta - ra fa bı ra kan, ken di ken di ni bo ğul mak la yüz yü ze bı ra kan bir yö ne - tim an la yı şı, el bet te ki düş ma na, umut et ti ği ni ger çek leş tir me fır sa tı ve rir. Bu se fer, ağır lık lı ola rak böy le bir du ru ma dü şü le ce ği ni san mı - yo ruz. Düş man, bu nok ta da ya nıl gı ya dü şe ce ğe ben zi yor. Bi zi es ki du rum la kar şı laş tır ma sı ve gü cü mü zü hem ni cel, hem de ni tel açı dan tam kes ti re me me si, onun önem li bir de za van ta jı olu yor. Özel lik le ara zi ye yer leş me dü ze ni miz, bir lik le rin ha zır lık dü ze yi, 1992 ile kı - yas la na maz de re ce de ile ri de dir. Kal dı ki, o za man bi le doğ ru tak tik le sa va şıl say dı, ile ri dü zey le ri ya ka la ya cak tık. Bu bi li ni yor. Şim di yö ne tim so ru nu önem li dü zey de iler le me kay det miş tir. Ya - pı nın tec rü be ve coğ raf ya yı de ğer len dir me dü ze yi epey ge liş miş tir. Do la yı sıy la düş ma nın bu bek len ti si faz la ger çek çi ol ma ya ca ğa ben - zi yor. Ay rı ca Gü ney Kürdistan'ın iç çe liş ki le ri var. Gü ney li iş bir lik çi ler bi ze kar şı de ğil ler. En azın dan, ba zı peş mer ge ler düş ma na kla vuz luk et se ler de, ağır lık lı bir ke si mi sa va şa gi re mez. Gi re cek hal den de yok - sun dur lar. YNK güç le ri üze ri mi ze hiç ge le mez ler. KDP'de za ten res - men sa vaş ma du ru mu na ge çe mez. Bu da, düş man için önem li bir de - za van taj dır. Kal dı ki, TC, hal kın çe liş ki le ri nin yo ğun ol du ğu Güney'in fi i len so rum lu lu ğu nu üst le ni yor. Ya bü tü nüy le on la rın ih ti - ya cı nı kar şı lar, ya da tep ki le ri ni alır. Bu da onu epey ce sı kış tı rır. De mek ki düş ma nın tüm avan ta jı tek nik üs tün lü ğü olu yor. Bir de sü rü ha lin de ge li yor. Bu nun da ta ma men bo şa çı ka rıl ma sı, ye rin de tak tik ler le müm kün dür. Düş ma nın tek ni ği ni, coğ raf ya nın iyi de ğer - len di ril me si, yi ne bir lik le rin ha re ket li lik dü ze yi nin iyi de ğer len di ril - me si ile bo şa çı ka ra bi li riz. Ha ke za ni ce li ği ni de onun için bir de za - van ta ja dö nüş tü re bi li riz. Bu nu, ha re ket li li ği ni, düş ma nın kont rol ede me ye ce ği tarz da ge liş ti re ce ği miz bir ge ril la ile ya pa bi li riz. Düş - ma nın ağır zırh lı araç la rı ol sun, sa yı ka la ba lı ğı ol sun, tek nik ve ni - ce lik üs tün lü ğü, ne re de, na sıl dav ra na ca ğı, ne re de na sıl gö rü ne ce ği, ne re de na sıl sal dı ra ca ğı, ne re de na sıl giz le ne ce ği bel li ol ma yan, kont rol edil me yen giz li ve ha re ket li ge ril la sa va şı ile ra hat lık la ter - si ne çev ri le bi lir. Bu şe kil de düş ma nın avan taj la rı nı de za van ta ja dö - nüş tür mek müm kün dür. İnisiyatif bizde Güney'i iş gal ha re ka tı nın ba şa rı lı olup ol ma ma sı nın ge ril la güç le ri mi ze bağ lı ol du ğu so nu cu mu çı kı yor? Bu ra da önem li olan, bi zim sa vaş yö ne ti mi miz olu yor. Ya ni bir - lik le ri mi zin dü zen len me si, ko mu ta, sevk ve ida re si olu yor. Ara zi nin

152 iyi de ğer len di ril me si, ha re ket tarz la rı nın ge ce-gün düz iyi ayar lan - ma sı nı, yi ne ni ce li ğin iyi kes ti ril me si ve el de ki tek ni ğin iyi kul la nıl - ma sı nı ba şa ra bi lir sek, bu ra yı düş man için ba ta ğa dö nüş tü re bi li riz. Ama yok, eğer biz de çok ça ya şan dı ğı gi bi bir lik ler atıl, ha re ket siz, dü şün ce siz, plan sız ka lıp ve gi de rek sağ sa vun ma cı bir an la yış içi ne gi rer ler se ta bii ki düş man so nuç ala bi lir. Böy le ol ma ma sı için, ke - sin lik le, giz li lik ya nı esas alı nan en se ri ge ril la yı uy gu la mak ge re - kir. De di ğim gi bi, çok hız lı ha re ket eden, bü tün bek len ti le rin ter si ne düş ma nı, ne re de na sıl sal dı ra ca ğı mı zı kes ti re mez du ru ma ge tir me - miz ha lin de en önem li ba şa rı la rı mı zı, Güney'deki bu TC bir lik le ri ne kar şı sağ la ya bi li riz. Gün lük sa vaş yö ne ti mi bu ko nu lar üze rin de dur mak zo run da dır. Ko mu ta sı ve ya pı sıy la bir lik te tüm sa vaş bir lik le ri, ge ce si ni gün dü - zü ne ka ta rak, düş ma nın çok çe şit li olan za af la rı nı çok iyi gö rür, çok iyi iz ler ve en güç lü şe kil de vu rur lar sa üs tün lük sağ la nır. Ara zi ye ha ki mi yet, da ya nık lı lık, fe da kar lık, güç lü vu ruş, ce sa ret sa vaş ta be - lir le yi ci olan özel lik ler dir. Ba şa rı yı %50 be lir le yen bu et men ler dir. Bun lar da biz de var dır. Bun la rı iyi kul la na bi lir sek, bu ara da mi lis dü zen le me si ni de iyi ya pa bi lir sek ve düş ma nın özel lik le bi zi ge tir - mek is te di ği bir tak ti ğe, ya ni ken di kont ro lü al tın da gi de rek cep he tar zı bir sa va şa sü rük le me tak ti ği ne düş mez sek, tam ter si ne düş man güç le ri da ha da da ğı tır, ya yar ve gi de rek ken di güç le ri mi zi ar ka sın - dan, önün den, sa ğın dan, so lun dan ha re ke te ge çi re rek yö ne lir sek, düş ma nı felç ede bi li riz. Bu ope ras yo na kar şı ge liş ti re ce ği miz sa vaş, bu tarz da bir sa vaş tır. Önem li olan doğ ru tak ti ği ge liş tir mek tir. Tak tik iş ler mi, iş le - mez mi? Bu nun için ön ce den bir şey söy le ne mez. Hiç şüp he siz bu nu, pra tik ha zır lık dü ze yi be lir le ye cek tir. Çiz gi ko nu sun da ki doğ ru yak la şım, eği tim, ör güt len me, de ne tim esas be lir le yi ci ro - lü oy na ya cak tır. Za af lar, yan lış lık lar yo ğun ca ya şa nır sa düş ma - nın ba şa rı im ka nı ar tar. Çok et ki li bir ge ril la sa va şı ve rir sek, ger çek ten düş ma nı gi de rek ha re ket ede mez du ru ma ge ti rir sek, onu çok çe şit li yön tem ler le içi mi ze çek mek, par ça par ça vur - mak ve ya top lu güç le ri ni ta ciz et mek, yıp rat mak, yi ne çe şit li ya nılt ma yön tem le riy le, pu su lar la, ge ce ha re kat la rıy la sa bo te et - mek müm kün dür Güney'in ken di si bü tün bu ko nu lar da da ha faz la dar be le me le re açık tır. Böy le et ki li tak tik le ri ge liş ti re bi lir - sek, düş man sağ lık lı bir ge ri çe kil me yi bi le ya pa maz. Gü cü nün önem li bir kıs mı nı kay be de bi lir. Bü yük mad di ka yıp lar ya nın da, can ka yıp la rı, yi ne mo ral dü ze yin de aşın ma du ru mu git tik çe ge li şe bi lir. Bu gün lük tak tik le rin kar şı lık lı ola rak ge liş ti ril me si - ne bağ lı dır. Ob jek tif ola rak bir ge ril la nın da yan ma im kan la rı Gü ney açı - sın dan do yu ru cu dur. Üç bi ne ya kın ve do na nım lı bir ge ril la nın üs len me si da ha şim di den var dır. Bu sa yı da ha da ar tı rı la bi lir. Az çok lo jis tik ha zır lık var, coğ raf ya çok mü kem mel. Mo ral, tec rü be var, ce sa ret-fe da kar lık dü ze yi düş man dan da ha faz la. Bü tün bun lar da ge ril la tar zıy la ka zan mak için ye ter de ar tar bi - le. Öte yan dan düş man im ha ko nu sun da son de re ce acı ma sız dır. Çok yo ğun luk lu ve ne yap tı ğı nı çok iyi bi li yor. Yi ne ba zı iş bir lik çi güç le rin kla vuz lu ğun da ha re ket edi yor. Bi zim ba zı en di şe le ri miz de var. Ya ni bi zim ki le rin gü nü, hat ta sa a ti çok iyi de ğer len dir me - me le ri, sık ça düş tük le ri gaf le ti ya şa ma la rı, sa va şın ger çek bi rer us - ta sı gi bi ha re ket ede me me le ri on la rın so nu nu da ge ti re bi lir. Bu nun böy le ol ma ma sı için sa vaş tak tik le ri ne çok bü yük yük len mek ge re - kir. Ne re de, ne za man, han gi gün, han gi adı mın atı la ca ğı çok iyi kes ti ri lir se tam bir tak tik us ta sı gi bi ha re ket edi lir se, düş man at tı ğı her adım da ba ta ğa sap la nır ca sı na bir ko nu ma ge ti ri le bi lir ve en ağır dar be ler in di ri le bi lir. Askeri çözüm bitti Eğer düş man ba şa rır sa ne olur, ba şar maz sa ne olur? Ba şa rır sa bu hü kü me tin ken di si ne biç ti ği he def ger çek le şir. Ya ni TC'nin ke ma list ke si mi nin, bir bü tün ola rak Türk bur ju va ege men li ği nin ken di ne biç ti ği öm rü uzat ma sü re si ar tar. Ken di de yiş le riy le; be li mi zi doğ rul ta ma ya cak ka dar dar be ler le mar - ji nal bir güç ha li ne ( Türkiye'deki Dev-sol, TİK KO ve ben ze ri ba zı et ki siz ey lem ör güt le ri gi bi) ge tir me gi bi bir du ru mu sağ la

153 ya bi lir ler se, bu hü kü met, do la yı sıy la TC ka zan mış sa yı lır. Hem de TC'nin 70 yıl lık ta ri hin de ki en cid di ka za nım lar dan bi ri olur. Za ten Kıb rıs se fe rin den da ha bü yük se fer, Kıbrıs'ın ka za nı - mın dan da ha bü yük bir ka za nım di yor lar. Bu se fer le amaç la - dık la rı bu dur. O za man fa şist hü kü met 1996 se çim le ri ni de ken - di ne gö re dü zen ler. Ve 2000'li yıl la ra doğ ru tır ma nır. Bu Türkiye'de de bü tün de mok ra si güç le ri nin kay bet me si de mek tir. PKK'nin kay bet me si de mok ra si güç le ri nin de kay bet me si de - mek tir. Ne ka dar biz de mok ra si bom ba sı nı pat la ta ca ğız di - yor lar sa da, bu de mok ra si bom ba sı de ğil fa şist bom ba nın Tür - ki ye emek çi le ri üze rin de da ha sert pat la tıl ma sı dır. Ni te kim İstanbul'daki hal kın ba şı na pat lat tık la rı da de mok ra si bom ba sı de ğil, fa şist bom bay dı. Eğer düş man ba şar maz sa ne olur? Ba şa ra maz sa yal nız hü kü me - tin çö zü lü şü de ğil, TC'nin de çö zü lü şü ile ri bo yut la ra ula şır. TC'nin ye ni den re form lar la, hem de mok ra tik ge liş me ye hem de ulu sal so - ru nun çö zü mü ne gi dil me si ni is te yen güç ler öne atı lır. Bu hü kü met bü yük ih ti mal le is ter se çim ler le, is ter baş ka yol la ol sun hız la aşı lır. Ye ni güç ler dev re ye gi rer. Bun la rın en be lir gin özel li ği re form cu ol - ma la rı dır. Şim di ye dek ne ka dar şa vaş ta iş bir lik çi lik ya pıp, özel sa - va şı des tek le miş olur lar sa ol sun lar, ağır ye nil gi on la rı da böy le top - tan kay bet mek le kar şı kar şı ya bı ra kır. Ser ma ye nin bir ke si mi ve ya ser ma ye nin ye ni eği li mi, ör ne ğin Cem Boy ner bu na bi raz ben zi yor. Ser ma ye onu bu nun için ha zır lı yor. Ser ma ye ke sim le ri, şim di ye ka - dar özel sa va şı des tek le di ler. Bir de sa vaş on la rı çok tı kı yor, çok zor lu yor, ne re de ise eko no mi yi ye ni den üre te mez du ru ma, ge le cek - ten çok en di şe li ha le ge ti ri yor. Top tan kay bet me teh li ke si ni gö ze ala ma dık la rı için bir re form cu ka nat ve ya eği lim ge liş tir mek is ti - yor lar. İş te ba şa rı sız lık ha lin de bu eği li me des tek ve re cek ler dir. Ser ma - ye nin des tek ver me si, ta bii di ğer halk ke sim le ri nin de des tek ver - me si ve hat ta bu des te ği hız lı ver me si an la mı na ge li yor. Bu du rum - da ye ni bir eği lim or ta ya çık mış olu yor. Bu eği li min te mel özel li ği; PKK ile ar tık as ke ri yol la de ğil de si ya si yol la çö zü me git mek tir. Düş ma nın ba şa rı sız lı ğı ha lin de ve ya bi zim ezil me yip da ha da güç ka zan ma mız ha lin de bu eği li min Türkiye'de ra hat lık la ge li şim gös - te re ce ği söy le ne bi lir. De mek ki TC'nin ya kın ge le ce ği ni be lir le ye cek olan bu ope ras - yon dur ve ope ras yo nun iki önem li so nu cu dur. Siyasi çözüm yolda Bir an lam da bu ope ras yo nun so nu cu bir ye ni dö ne min baş - lan gı cı sa yı la bi lir mi? Ör ne ğin si ya si çö züm yo lu nun açıl ma sı na ne den ola bi lir mi? Par ti mi zin ye nil mez li ği te me lin de ar tık si ya si çö züm yo lun dan baş ka bir yo lun kal ma dı ğı nı, düş ma na bu sa vaş so nu cu da ya ta bi li - riz. Ör ne ğin bu ope ras yon, bir 1985 ba şın da ki ope ras yo na ben ze - mi yor. O za man sa de ce düş man için bi tir me, bi zim ise ayak ta ka lıp kal ma ma so ru nu önem liy di ope ras yo nu için de öy ley di ba şı ope ras yon lar için de öy ley di. Tü müy le düş man ba şa rı - sız lı ğa ve ya tam ba şa rı ya git me me ha lin de, iş te ka lı cı yım de mi - yor du. Bu se fer öy le de ğil. Tam ba şa rı ya git mez se, ba şa rı sız lı ğı ge - li şir se, sis te min, hat ta cum hu ri ye tin ta ma men göz den ge çi ril me si söz ko nu su dur. Tü ken mek ka dar, ye ni bir baş lan gı cın zo run lu lu ğu or ta ya çı ka cak tır. Re form sü re ci nin cid di ola rak gün de me gir me si ola sı dır. Yi ne dev rim sü re ci nin çok cid di ola rak Türkiye'nin gün de - mi ne gir me si bek le ne bi lir. Bu ara da bi zim ken di mi ze çok gü ve ne - rek sü re ce yük len me miz gün de me ge le cek tir. Ama düş ma nın ba şa - rı lı çık ma sı du ru mun da, sta tü ko cu, fa şist özel kir li sa vaş yan lı sı güç ler, bun dan son ra ki yıl la rı, Kürdistan'daki soy kı rı mı de rin leş tir - mek, di ren me ola nak la rı nı ta ma men tas fi ye et mek, Tür ki ye hal kı - nın tüm çı kış la rı nı dar be le mek, de mok ra tik ge liş me yol la rı nı tı kat - mak dö ne mi ola rak de ğer len di rir ler. Bu eği li min ar ka sın da ki güç - ler, ba şa rı lı ol ma la rı ha lin de böy le ya par lar. Ba şa rı sız lık la rı ha lin - de ise, ye ni bir si ya si prog ram ve onun ar ka sın da ki güç ler dev re ye gi rer. Bu da Tür ki ye Cumhuriyeti'nin dö nü şü mü dür, ke ma liz min aşıl ma sı dır, de mok ra tik yön tem le rin dev re ye so kul ma sı dır. En önem li si de Kür dis tan ulu sal kur tu luş gü cüy le bir si ya sal çö züm yo lu na gi ril me si dir

154 Gerilemeye tahammülümüz yok Eğer PKK bu ha re kat kar şın da ba şa ra maz sa kay bın dü ze yi ne olur? PKK cep he si açı sın dan ise; eğer bu ope ras yo nu, bu se fe ri ba şa - rıy la kar şı la ya maz sa (ör ne ğin 1992 'deki gi bi, hat ta da ha ön ce içe ri - de de bir çok alan bu na ben zer da ral ma la rı ya şa dı), da ha da da ral ma, da ha da ba şa rı sız lı ğa ve ka yıp la ra uğ ra ma du ru mu or ta ya çı kar sa, en azın dan be li ni bir kaç yıl doğ rul ta maz bir du ru ma da ge le bi lir. Ve ya en azın dan ba zı alan lar ol duk ça ge ri le me sü re ci ne gi re bi lir. Şüp he siz Par ti Ön der li ği, par ti yi tü müy le bu ope ras yo nun kap sa - mın da tut ma mak ta, yi ne sa va şı da tü müy le bu alan la sı nır la ma mak - ta dır. Fa kat bu ala nın te mel or du laş ma sa ha sı ol du ğu ve gü cün ağır - lık lı bir bö lü mü nün bu ra ya se fer ber edil di ği göz önü ne ge ti ri lir se, bu nun (tü müy le kay bet me ol ma sa da) par ti nin ön cü lü ğü açı sın dan da ağır bir ka yıp ola ca ğı söy le ne bi lir. He le düş ma nın ta ma men ha ki - mi ye tiy le so nuç la nan bir ope ras yon olur sa, Bo tan ve Behdinan'da ta - mam lan ma sı sağ la nır sa, düş ma nın he def le di ği mar ji nal dü ze ye gel - me, ya ni halk sa va şı mı na yak la şan bir güç ol mak tan çı kıp, mev zi ey lem le riy le ye ti nen güç du ru mu na düş me ge li şe bi lir. Bu da düş man için ba şa rı, PKK'nin tak tik he def le ri açı sın dan ba şa rı sız lık an la mı na ge le cek tir. Bu da her şey den ön ce o alan da ki güç le rin im ha sıy la so - nuç la nır. Ya ni tak ti ğe ha kim ol maz lar sa, ge liş ti re mez ler se im ha la rı nı bek le me le ri ge re kir. Ya ba şa rır lar, ya im ha olur lar! Bir sağ sap ma ya da fır sat yok tur. Kal dı ki bu ko şul lar da faz la yok tur. Yi ne Doğu'ya çe kil mek ve ya da ha ku zey le re çe kil mek de pek an lam lı de ğil dir. Ya olun du ğu yer de ba şa ra cak lar dır ya da kay be de cek ler dir. Eğer bu ra - da ki güç ler en el ve riş li yer ler de ba şa ra maz lar sa, baş ka hiç bir yer de ba şa ra maz lar. Yi ne bu ha zır lık lar la, bu ola nak lar la ba şa ra maz lar sa, baş ka hiç bir yer de, hiç bir ola nak la ka za na maz lar. De mek ki, bu ra da ki sa vaş çı güç le ri mi zin ve ora da ki yö ne ti min de ger çe ği böy le kav ra ma sı ge re kir. Ba şar ma la rı için her şey le ri ni or ta ya koy ma la rı ge re kir. Ba şa rı sız lık ha lin de, bu alan güç le ri mi zin önem li oran da tah ri bi söz ko nu su ola cak tır. Ge nel de de par ti nin çok önem li bir halk sa va şı nı ge liş tir me şan sı nı dar be le miş ola cak lar dır. Yi ne hal kı mı zın 1995 he def le ri var dır, on la ra da bir dar be teş kil ede cek ler dir. Tü müy le dar be len me si ne yol aç maz lar sa bi le, Kür dis - tan ulu sal so ru nu nun si ya si plat form da güç lü ka zan ma ih ti ma li ni za yıf la ta cak lar dır. As ke ri den ge ko nu mu na gel me sü re ci ni çok çok ge ri ye ite cek ler. Yi ne dip lo ma si de sağ la nan ge liş me le rin de TC'nin le hin de ol ma sı na yol aça cak lar dır. Gö rü lü yor ki, bu yön lü ka yıp lar da az de ğil dir. Stra te jik bir ka yıp ol ma sa da, çok önem li tak tik mev zi ka yıp la rı ola cak tır. Tü müy le kay bet se ler bi le, bu par ti miz için ke sin bir ka yıp ola maz. Çün kü par ti nin çok ya yıl mış mev zi le ri ve ora da güç mev zi len dir me le ri söz ko nu su dur. Bun lar, ken di ni ra hat lık la üre te bi le cek, güç len di re bi le - cek mev zi ler dir. Ama en te mel mev zi de, sa vaş mev zi le rin de kay - bet me nin ge ri le ti ci özel li ği de çok açık tır. Öy le bir ge ri adım, yıl la - rın eme ği ni kay bet ti re ce ği gi bi, an cak yıl lar sü re cek bir ça bay la te - la fi edi le bi le cek tir. De mek ki, da ha da so mut ola rak; ba şa rı lı ol ma ma ha lin de ulu sal so ru nun si ya si çö zü mün de ge ri le me olur, as ke ri den ge ye ka vuş ma - da ge ri le me olur, dip lo ma si de ge ri le me olur. Özel lik le halk sa va şı - nın hem kit le sel ser hil dan bo yu tun da, hem de ge ril la bo yu tun da ge - ri le me olur. Ba şa rı lı olun ma sı ha lin de, en azın dan bir den ge ha li ya şa nı lır sa, du rum es ki si gi bi de vam eder. Ne düş man tam ba şa rı lı olur, ne de biz ba şa rı lı olu ruz. Şim di ye ka dar ol du ğu gi bi bun dan son ra da böy - le de vam eder. Bu ti pik bir den ge du ru mu dur. Her iki ta ra fın da tam is te di ği ni el de ede me me si, bel ki de ağır lık lı ola rak ge li şe cek olan - dır. Çün kü şim di ye ka dar bi zim zor be la yö net ti ği miz bu sa vaş ta, ne düş man tam ba şa rı lı, ne biz tam ba şa rı lı yız. Bel ki bu or ta eği lim da - ha da or ta ya çı ka bi lir. Çün kü bü tün ope ras yon lar da az çok bi zim ver di ği miz kar şı lık, bu den ge dü ze yi ne ge ti re bil mek tir. Güney de değişecek Bu ha re ka tın so nuç lar Gü ney Kürdistan'ı da et ki le di ği ve ya et ki le ye ce ği açık tır. Bu na sıl izah edi le bi lir? Şüp he siz bu ope ras yo nun Gü ney Kür dis tan açı sın dan ya ra ta ca

155 ğı so nuç lar var dır. Sa vaş Gü ney Kürdistan'da ve ri li yor. Gü ney Kürdistan'daki mev cut fe de ral mec lis ve ya hü kü me tin çö zü lü şü ve ka o su ya şa dı ğı bi li ni yor. Yi ne KDP için de en azın dan ağır lık lı bir ke si min giz li ce TC ile an laş tı ğı ve bu ope ras yo na da ve ti ye çı kar dı ğı bi li ni yor. Tıp kı 1992 ve hat ta da ha ön ce ki Gü ney ope ras yon la rın da ol du ğu gi bi 'lerden, hat ta da ha ön ce le rin den giz li an laş ma la rı var. Bu nu bu se fer de yü rüt tük le ri an la şı lı yor. Eğer bu ope ras yon da düş man ba şa rı lı ol maz sa, si ya sal ge liş me - ler Güney'de de baş ka tür lü ge li şe cek tir. Bi zim Gü ney Kürdistan'da da yat tı ğı mız bir ge liş me, ulu sal de mok ra tik bir cep he nin otur tul - ma sı dır. Bu nun as ke ri, si ya si tem si li nin ya pıl ma sı dır. Bu nu des tek - le me miz da ha da hız ka za nır ve Gü ney Kürdistan'da da ye ni bir si - ya sal ge liş me sü re ci, mec lis ve hü kü met ge liş me si söz ko nu su olur. Ta bii bu nun da böl ge üze rin de ki et ki si ve ulus la ra ra sı yan kı la rı bü - yük olur. Ba şa rı lı ol ma mız ha lin de, Gü ney Kürdistan'da en az Ku - zey Kürdistan'dan aşa ğı kal ma ya cak cid di bir si ya si ge liş me, halk ira de si le hin de bir ge liş me ola bi lir. Ba şa rı sız lık ha lin de ise, il kel mil li yet çi, iş bir lik çi güç, tam pon böl ge yi de ge liş ti rir. Yi ne Gü ney - li de mok rat-ile ri ci güç ler üze rin de ki ege men li ği ni de ge liş ti rir. Irak ve Tür ki ye re jim le ri ile de an la şa rak, 1970 'lerdekinden bi le da ha ge ri ci bir oto no mi an la yı şıy la ai le çı kar la rı, iş bir lik çi güç le rin çı - kar la rı doğ rul tu sun da bir sta tü ye yol açar lar. Bu Güney'deki tüm sa va şı mın ve onun ka za nım la rı nın bo şa çı ka rıl ma sı de mek tir. Do - la yı sıy la düş ma nın ba şa rı lı çık ma sı, en az Kuzey'deki ka dar, Güney'deki hal kın da ulu sal de mok ra tik ta lep le ri nin bas tı rıl ma sı an la mı na ge lir. Fa şist sö mür ge ci li ğin ve iş bir lik çi le ri nin ar tan zul - mü, bas kı sı ve halk di re niş çi li ği nin bir da ha da baş kal dır ma ya cak ka dar ezil me si an la mı na ge lir. Bu da çok teh li ke li bir sü re cin baş - la ma sı de mek tir. Bu nun böl ge nin ile ri ci güç le ri açı sın da da sa kın ca la rı var dır. Kürdistan'ın di ğer par ça la rı na, yi ne özel lik le İran'a yö ne lik ola - rak da ha olum suz ge liş me ler hız ka za na bi lir. Su ri ye açı sın dan da da ha sa kın ca lı du rum lar or ta ya çı ka bi lir. Ta bii bu du rum lar bi zim öne mi mi zi da ha da faz la or ta ya ko ya bi lir. İki çiz gi ça tış - ma sı, bi zim le hi mi ze ba zı çat lak lık la ra, do la yı sıy la po li tik ma - nev ra im kan la rı na ve PKK'yi şim di ye ka dar ol du ğu gi bi bun dan son ra da da ha güç le ne rek çı kar ma gi bi bir du ru ma da yol aça bi - lir. Seyir bizden yana Baş ka nım, kim ka za na bi lir? Sa va şın kar ma şık sü reç et men le ri ni, ken di le hi ne kim iyi kul la - nır sa o ka za nır. Ka zan ma im ka nı 1992'de de, ön ce sin de de var dı. Ama tak tik ön der lik gü cü nün bu na doğ ru ce vap ver me yi şi or ta ya çık tı. Özel lik le bi zim ça ba la rı mız, par ti nin tam ezil me me si, sa vaş im kan la rı nın tam bo ğul ma ma sı te me lin dey di. Ama bu se fer, tak tik ön der lik te de bir sıç ra ma ya pı lır sa ve ye ni sa vaş sa ha mız da da bü - yük ba şa rı lar ger çek leş ti ri lir se PKK ta ri hin de, 15 Ağus tos Atılımı'yla baş la yan 11 yıl lık sa vaş sü re ci nin en cid di ge liş me si ola - bi lir. Za ten ha zır lık la rı mı zın te me lin de bu ope ras yo nu bo şa çı ka ra - rak ve hat ta ge re kir se düş ma nı üze ri mi ze çe ke rek ba şar mak, PKK'nin son dö nem ler de ki en te mel tak tik le rin den dir. He le Güney'e çe kil me si ha lin de, düş ma nın kay bet me ih ti ma li nin da ha da yük se le bi le ce ği ni de ğer len di ri yor duk. Do la yı sıy la bu na ya ban cı de - ği liz. Güney'e çe kil me si, bi raz tak tik bek len ti le ri mi ze uy gun da ola - bi lir. Ope ras yo nun mev cut sey ri bi zim için bir avan taj dır. Sa va şın ge - niş bir sa ha ya, coğ raf ya açı sın dan da faz la ha kim olu na ma ya cak bir sa ha ya ya yıl ma sı, bi zim tak tik ba şa rı ola nak la rı mı zı ar tı rı yor. Kul - la nır sak ve de peş pe şe bi raz düş ma nı ba ta ğa çe ker sek, ken di si nin de iti raf ede ce ği bir ba şa rı sız lı ğa doğ ru gö tü rür sek, her şey den ön ce Kürdistan'da da ge ril la sa va şın da pat la ma olur. Ke sin ge ril la sa va - şın da bir ge li şim, hal kın ye ni den aya ğa kalk ma sın da cid di bir baş - lan gıç, dip lo ma si de cid di bir ge liş me or ta ya çı kar. En önem li si de bu Türkiye'nin re for mist eği lim le ri nin, hat ta dev rim ci eği lim le ri nin ge liş me sin de et ki li olur. Hem re form cu eği lim, hem dev rim ci eği - lim çok hız lı ge li şir. Ve bu da si ya si çö züm yo lun da bü yük bir ıs ra ra yol açar. Hiç şüp he siz hem as ke ri, hem de si ya si ola rak ge liş me hız lı olur

156 Yap tı ğı mız ha zır lık la rın bu se fer da ha der li-top lu, tec rü be nin da ha güç lü ol du ğu, yi ne düş ma nın ol duk ça yıp ra tıl dı ğı söy le nir se, böy le ka zan ma ya nı ağır ba san bir so nu ca da ula şa bi li riz. Ama her şey gün lük ola rak bu sa va şın tak tik yü rü tül me si ne bağ lı dır. Ba şa rı yı bel ki 24 sa at, bel ki de bir haf ta be lir ler. Bu ge çen bir haf ta lık sü reç ne bi zim di ren me ve sal dı rı gü cü mü zü tam ifa de eder, ne de düş ma - nın sal dı rı du ru mu nu. Da ha çok baş lan gıç saf ha sı na ben zi yor. Düş - ma nın ilk yap tı ğı ken di ni bi raz yer leş tir mek, nok ta la rı tut mak, ken - di de yi şiy le ge çit le ri tut mak, ke şif yap mak, içe ri ye bi raz kol uzat - mak, ağır ha va ve top çu sal dı rı la rıy la bu ra yı yu mu şat mak tır. Top la, uçak la yu mu şa ta rak kol la rı nı yol la ma yı bi raz de ne di ve gir di. Fa kat öy le cid di bir ba şa rı sı ol du ğu söy le ne mez. Bi zim ge liş ti re ce ği miz dü zen le me bu haf ta yı on lar için da ha da zor lu, yıp ra tı cı bir haf ta ya dö nüş tü re bi lir. Ola ca ğı da bi raz bu na ben zi yor. Gü cü mü zün önem li oran da ku şat ma ya alın ma sı pek müm kün de ğil dir. Ba zı ha zır lık sız bi rim ler ade ta ken di ken di le ri ni ku şat ma ya so kar lar sa, ba zı ah mak lık lar, gaf let ler içi ne gi ri lir se, bel - ki bir kaç bi rim im ha ola bi lir. Ama ağır lık lı bir bö lü mü ken di ni ara - zi ye uyar la ya cak tır. İs te ni len bi çim de yö ne lir sek da ha faz la dar be ler in di re bi li riz. Bel ki düş man da ha faz la yıp ra nır. Eğer ger çek ten düş - man ezi ci ope ras yon la rıy la bi zi bi raz cep he sa va şı na çe ke rek, ne re - de, ne ka dar, na sıl ol du ğu mu zu bi lip yük le ne rek, çem ber üs tü ne çem ber çi ze rek yö ne lir se (ki bun lar bi raz im kan sız gi bi) bel ki ba zı bi rim le re kar şı ba şa rı lı ola bi lir. Ta bii sa va şı tah mi ni ola rak de ğer len dir mek müm kün de ğil dir. De di ğim gi bi sa vaş gün lük du ru ma gö re de ği şi yor. Sa vaş fi zik bi li - mi gi bi de ğil dir. Şun lar şöy le olur sa so nuç şöy le olur di ye me yiz. Sa vaş ira de ola yı dır. İra de de an be an or ta ya çı kar. Ge nel çiz gi ve - rim li li ği, ge nel azim, ira de var. Ama gü nün 24 sa a ti ye ter li bir yö - ne tim gü cü ola bil me si, o an ki ko mu ta na bağ lı dır. Sa va şı en aza mi ba şa rı ya gö tür mek, ger çek ten ki şi nin o an ye te nek le ri ni açı ğa çı ka - rıp ser gi le me si ne bağ lı dır. Sa va şın ilk ayı do lar sa ve de bi zim ar tık sö kü le me ye ce ği miz, tam ter si ne iyi ce otu rup düş ma nı dar be le ye ce - ği miz an la şı lır sa, bu düş man için ba şa rı sız lı ğa git me nin en önem li bir adı mı ola bi lir. Ör ne ğin Ni san ayı nı da le hi mi ze de ğer len dir dik mi, düş ma nın da ha da yıp ran ma sü re ci ne gir me si baş lar. Ma yıs ayı - nı da eğer bu ra da ge çir mek is ter se, çok ağır çe liş ki ler le kar şı kar şı - ya ka la ca ğı açık tır. Bü tün olum suz et ken le rin hız la aley hi ne iş le me - si ve bi zim de güç lü yön le ri mi zin or ta ya çık ma sı ha lin de, çok önem li bir ba şa rı sağ la ya cak du ru ma ge li riz. Böy le ola bil me si, Ni - san ayı nı ba şa rı lı bir te mel de ge çir me mi ze bağ lı dır. Ni san ayı bu sa - vaş ta ger çek ten en ha ya ti bir ay dır. Hayatımızın savaşı Baş ka nım, bu te mel de ğer len dir me ler ışı ğın da güç le ri miz için han gi te mel hu sus lar vur gu la na bi lir? Ta raf lar için so nuç la rı böy le bü yük sa vaş adı mı ola bi le cek bu ope ras yon kar şı sın da her sa vaş çı mız ve ko mu tan ki şi li ği miz, ta ri hi ro lü nü çok iyi göz ler önü ne ge tir me li dir. Önü mü ze bir gö rev ve ril - di ğin de bel ki de bin yıl lık ta ri hin en so nuç alı cı bir ayı nı, bir kaç ayı nı ya ka la dı ğı mı zı, ba şa rıl ma sı ha lin de yüz yıl la rın ka yıp du ru mu - nu ter si ne çe vi re ce ği mi zi bi le rek üs tü ne yü rü me li yiz. Yüz yıl lar dır ka za nıl ma ya nı ka zan ma du ru mu var. Önem li bir şan sın de ğer len di - ril me si söz ko nu su dur. Bu ola ğa nüs tü bir du rum dur ve ola ğa nüs tü bir yak la şım ge rek ti rir. Ola ğa nüs tü ki şi lik, ola ğa nüs tü ha re ket, ola - ğa nüs tü ye te nek, ola ğa nüs tü ze ka yı bir kaç aya sığ dır ma yı ge rek ti rir. Ken din de pat la ma yı, bü tün ye te nek le ri ni açı ğa çı kar ma yı, kı sa ca der ler ya ha ya tı mın sa va şı nı ver me yi ge rek ti rir. Bu hem bir şans - tır, hem de risk ler le do lu dur. Bü yük bir ya şam şan sı olu yor, bü yü me şan sı olu yor. Yüz yıl da sağ la nı la ma ya cak bir şan sı ve ya bü yü me im - ka nı nı ya ka la mak an la mı na ge lir. Ama risk le ri de bü yük tür. Bir çır - pı da kay be di le bi lir de. Önem li olan, ka zan ma sı nı bil mek tir. İyi bir sa vaş sü re ci ni ya ka la mı şız. Sa va şın ya ka lan ma sı, bu dü ze - ye ge ti ril me si bi le bi zim için bü yük bir ba şa rı dır. Sa va şın ge li şi min - den kork ma mak, onun so run la rı ağır dır bi çi min de sa vaş tan çe kin - me mek ge re kir. Sa va şın ge li şi mi ke sin lik le ba şa rı nın ya rı sı dır. Sa - vaş ge liş me dik çe ba şa rı sı da ge liş mez. Sa vaş ge liş tik çe ba şa rı nın ola nak la rı ar tar. Sa vaş bü yü müş tür. Bü yü yen sa vaş, bü yü yen ki şi - lik, bü yü yen ka pa si te is ter. Bü yük ufuk, bü yük gö rüş, bü yük ira de

157 is ter. Bu nun için; ya şa mı nı zın en ola ğa nüs tü dö ne mi ne en ha zır lık lı, en ka pa si te li, en id di a lı, en azim li, yi ne en bi linç li, en plan lı yak la - şı mı, tar zı, tem po yu, üs lu bu da ya tın. Bü tün ko mu ta ve bir lik ya pı la - rı mız ta ri he ya ra şır bir bi çim de, son de re ce ya ra tı cı lık la ve kes kin ira de ka dar, tam bir tak tik us ta lık la ken di le ri ni ba şa rı ya ya tır ma lı - dır lar. Ki şi, ge rek li olan ney se, onu dü şün ce ve yü re ğin de, fi zi ğin de ger çek leş tir me li dir. Ama as la kö tü bir ye nil gi ye fır sat ver me mek le bir lik te, ken di ni çok ge rek li olan bir ba şa rı nın da uza ğın da gör me - me li ve ba şa rı sız ya şa ya mam di ye bi le cek bir ko nu ma ge tir me li - dir. Öy le ol ma lı ki; olum suz luk lar ne de niy le ye nil gi ye doğ ru ol du mu, hüc re le ri ne ka dar sar sıl ma lı, ru hu as la bu nu ka bul et me me li ve bey ni de ke sin ça re siz li ğe düş me me li dir. Bu nun ya nın da, ben ar tık ba şa rı ol ma dan ya şa ya mı yo rum di ye rek hüc re le ri ve ru hu nu, ba şa - rı nın te mel gı da sı yap ma lı dır. TC'NİN İKİN Cİ 19 MA YIS ÇI KI ŞI VE DEV RİM Cİ-MİLİTAN GÖ REV LE Rİ MİZ Son ge liş me ler in ce len di ğin de, TC'nin ye ni bir çı kı şı ve ya kör ce yeni bir de ne me si ni gör mek müm kün dür. Bu na açık lık ge tir me ye ça lı şa ca ğız. An la şıl dı ğı ka da rıy la her ba kım dan tü ke nen ve çö zü len TC, bir ta ri hi ha tı ra yı can lan dır mak ve ya baş lan gıç ta ri hi ni ha tır la - mak is ti yor. Ta bii bu na kar şı bi zim de ya şa dı ğı mız bir ger çek lik var. Da ha bü yük bir dik kat le üze rin de du rup mut la ka ye ri ne ge tir me miz ge re ken gö rev le ri miz var. TC'nin ikin ci 19 Ma yıs atı lım ru hu ve bu - na kar şı dev rim ci sa va şı mın ye ri ne ge tir me si ge re ken mut lak gö rev - le ri söz ko nu su. Ta ri hi bo yun ca bin bir hi le ve zor ba lık la halk la rın aley hi ne dü - zen len miş iş bir lik çi Türk bar bar sis te mi son ola rak Os man lı İm pa - ra tor lu ğu bi çi min de ro lü nü oy nar ken, Bi rin ci Dün ya Savaşı'nın için de bo ğu la rak ve ye ni le rek çık tı. TC ger çe ği bu im pa ra tor lu ğun yı kın tı la rı ara sın da doğ du. Gü nü müz de Tür ki ye Cum hu ri ye ti ne ka - dar ulus çu ve Türk çü ol du ğu nu söy ler se söy le sin, yi ne ne ka dar çağ daş uy gar lık dü ze yin den bah se der se bah set sin, ala bil di ği ne in - kar cı ve bir o ka dar da bi rey ci as ker bir cum hu ri yet tir. Si vil bü rok - ra tik ve bur ju va laş ma ya doğ ru gi den ke sim le rin, yi ne im pa ra tor lu

158 ğun fe o dal ka lın tı la rı nın el ele ve re rek yap tık la rı bir çı kış var dır. Bü yük bir ta rih çar pıt ma sı bi çi min de yan sı tıl mak is te nen, ke ma lizm ve ya Ata türk çü lük di ye ta bir ede bi le ce ği miz bir çı kış tır 19 Ma yıs. Bu çı kış ol duk ça tah rif edi le rek halk la ra yan sı tıl mak is ten mek te dir. Mus ta fa Ke mal ger çe ği pey gam ber ler den da ha faz la fik tif tir Ken di mi zi ta nı dı ğı mız dan be ri bu edebiyatla bü yü tül dük ve bu hı zın dan da hiç bir şey kay bet miş de ğil dir. Bi raz da ha bi lim sel dü - şün me ye ça lış tı ğı mız da, 19 Ma yıs ru hu de ni len çı kış, o dö ne min dün ya ve çağ ger çek li ği ni dik ka te ala rak, ye nil miş bir im pa ra tor luk en ka zı nı ye ni bir ide o lo ji ye ve sı nıf sal te me le ka vuş tur ma yı amaç - la mış tır. Çok fır sat çı bir yak la şım la ve ağır lık lı ola rak bir ki şi nin dik ta he ves le ri nin sı nır sız ve kont rol süz bir tarz da ken di ni ha kim kı la rak ge liş tir mek is te di ği bir ta ri he baş lan gıç teş kil edi yor. 19 Mayıs'ın bun dan baş ka bir an la mı yok tur. Bu Tür ki ye ger çek li ği nin bü yük tah ri ba tı ve hâlâ için den çı kı la maz du ru mu, bu ta rihi baş la gı - cı n çar pı tıl ma sıy la il gi li dir. Hiç bir za man böy le bir ta ri hi baş lan gıç ol ma mış tır. As lın da 19 Ma yıs çı kı şı di ye bir çı kış da yok tur. Mus ta - fa Kemal'in ken di si bi le Samsun'a çık tı ğın da bu nun bir kur tu luş çı - kı şı ol du ğu nu hiç dü şün mez. Bu nun için ne bir pla nı, ne bir prog ra - mı, ne de bir ör gü tü var dır. Bu bir ya kış tır ma dır. Ta ri hi bir baş lan - gıç yap mak da ha son ra la rı ol muş tur. Ka ra de niz' den do ğan gü neş, bü yük kur tu luş adı mı ta nım la ma la rı ise bi rer saf sa ta dan iba ret tir. Mus ta fa Kemal'in İn gi liz iş bir lik çi si Vahdettin'den al dı ğı bir müf fe - tiş lik yet ki si var dır. Anadolu'da halk ayak lan ma la rı ge liş mek te dir. Mus ta fa Ke mal gi dip bu ayak lan ma la rı bas tı ra cak tır. Sam sun çı kı şı ta ma men kar şı-dev rim ci te mel de ger çek leş miş bir çı kış tır. Bu dö nem de İn gi liz iş ga li ge liş ti ril mek is ten mek te dir. Bir de bu - na kar şı ge li şen Ku va yi Mil li 'ye ha re ket le ri var dır. Her ta raf ta hal - kın ra hat sız lı ğı gö rül mek te dir. Os man lı or du su da ğıl mış, as ker ler köy le ri ne dön müş ler dir. Bel ki de köy lü le rin ağa la ra kar şı bir di ren - me si var dır, ba zı azın lık la rın di ren me si var dır, Kürt is yan la rı ge li şe - bi lir. Za ten Kürt hal kı nın ken di si is yan ha lin de dir. Mus ta fa Ke mal Sam sun çı kı şıy la bu nu bas tır ma ya gel miş tir. Ama bu şim di bü yük bir kur tu luş baş lan gı cı ya pıl mak ta dır. Da ha da öte si ni araş tır dı ğı mız da, Mus ta fa Kemal'in de ne yi mi ve ger çe ği ne dir? Ken di si bir şey ler yap mış tır. Hat ta çok önem li şey ler de yap mış tır. Yap tı ğı ol duk ça köh ne miş ve öm rü zo ra ki ola rak uza - tı lan bir fe o dal dev let sis te mi ve bu nun da yan dı ğı sos yal ze min aşı - lır ken, bur ju va zi he nüz ken di ik ti da rı nı ku ra ma ya cak ka dar çar pık - tır, ge liş me ola na ğı bu la ma dı ğı bir ge çiş aşa ma sın da dır. Bir sı nı fın çö zü lüp ik ti da rın yı kıl dı ğı, di ğe ri nin i se ik ti da rı nı oluş tur ma ya güç ye ti re me di ği ko şul la rın ya şan dı ğı bir sü reç te, as ke ri-si vil bü rok ra tik ke sim hem bu ko şul la rın ko ku su nu ala rak, hem de o ça ğın özel lik - le ri ni kul la na rak fır sat la rı de ğer len dir miş tir. Mus ta fa Ke mal böy le bir sü re cin için den fır sat ları kul la na rak or ta ya çık mış tır. Yi ne o sü - reç te bir dün ya sa va şı var dır, ta raf lar sa vaş tan bit kin çık mış tır. Özel lik le Ekim Devrimi'yle bir lik te Anadolu'yu iş gal eden Rus or - du la rı ge ri çe kil miş tir. Ay rı ca İn gi liz ve Fran sız or du la rı da çok yıp - ran mış tır. Anadolu'da açık bir iş gal ha re ke ti ni yü rü te me ye cek ka dar za yıf la mış tır. Bu as ker-si vil bü rok ra tik ke sim böy le el ve riş li dış ko - şul lar or ta mın da en ör güt lü ve en bi linç li ke sim ol mak ta dır. Mus ta fa Ke mal tü müy le iç te ve dış ta or ta ya çı kan bu boş lu ğun ön de ri dir. Ama si ya set te Makyavel'den çok da ha teh li ke li bir bi çim de ik ti dar için her şe yi mü bah sa yar, hiç bir ah la ki ve si ya si il ke ye bağ lı de ğil - dir. Ken di şah si ik ti da rın dan baş ka hiçbir şe ye yer ver mez. İk ti dar ol mak için her şe yi mü bah gö re rek, as tı ğı as tık kes ti ği kes tik ve ge - rek ti ği ka dar iş bir lik çi, uz laş ma cı dır. Bu ne den le çok kar ma şık olan bir ki şi lik tir. Hat ta bu na bir ide o lo ji de mek te de zor la nı yo ruz. As lın da Mus ta fa Kemal'in her han gi ide o lo jik bir ya nı yok tur. Ke ma list ler de bu nu be lir tir ler, ke ma liz min prag ma tist ya nı na ağır vur gu ya par lar. Ge rek ti ğin de fa şist pra ti ğe yö ne le cek, ge rek ti ğin de ko mü nist lik tas la ya cak ka dar il ke siz dir. Bu ken di için de bü yük bir tah ri fat tır. Bü yük bir ya la nın, bü yük bir yan lış lı ğın ör güt len me si ve - ya çok çe liş ki li olan du rum la rın bas tı rı la rak bir sis tem di ye yut tu - rul ma sı olu yor. Hiç kuş ku suz bu nun için bir ulus çu luk kı lı fı ge rek - miş tir. Ya pı lan her şey bü yük Türk ulu su adı na ya pı lır. Bu es ki - den Os man lı ha ne da nı adı na ya pı lır dı. Bu se fer Os man lı ha ne da nı

159 adı na de ğil, ke ma list ha ne dan adı na, Türk ulu su adı na bü yük de - yim ler kul la nı la rak ya pıl ma ya ça lı şı lır. Bu ra da öz ay nı dır, de ği şen sa de ce slo gan lar ol muş tur. Ha ne da nın is mi de ğiş miş, Os man lı ha - ne da nı nın ye rine bir ke ma list ha ne dan geçmiştir. İt gi bi bir bir le ri ni tut muş lar ve bı rak mı yor lar. Bu du rum bi zi ol duk ça ay dın la tı yor. Son olarak içi ne gir dik le ri ve ulu sal mu ta ba kat di ye ad lan dır dık la rı olay da, as lın da ke ma list ha ne dan mu ta ba ka tı dır. Os man lı lık ye ri ne bir de bü yük Türk ulus çu lu ğu ge re ki yor. Çün kü ha ne da nın çı kar la - rı nı en iyi bu kav ram ört bas ede bi lir. Ve yük len dik çe yük le ni yor. Haz re ti Muhammed'in ayet le ri bi le bu ka dar tan rı sal de ğil di. Muhammed'de bir ger çek çi lik arar bu lur su nuz, her han gi bir pey - gam ber de de bu nu bu la bi lir si niz. Ama Mus ta fa Ke mal ger çe ği pey - gam ber ler den da ha faz la fik tif tir, ya ni ger çe ğin dı şın da dır. Ger çe ği ol duk ça zo ra ki ve fa şist bir bi çim de çar pıt mış tır. Ba zı lüm pen ler var dır ve ya ba zı iş ken ce ci po lis ler var dır; bü yük bir iş ken ce ve da - yak la ger çe ği de ğiş tir mek is ter ler. Eğer ken di si ne mut la ka bir ad tak mak ge re kir se, ke ma lizm, halk lar ger çe ği ni, ta rih ger çe ği ni ve ulu sal ger çek le ri fa şist iş ken cey le de ğiş tir me nin adı dır. Bu, halk lar adı na bü yük bir ta lih siz lik tir, bü yük bir ya la nın ve ya fa şist de ma go - ji nin kor kunç bir ha ne dan bi çi min de ik ti dar laş ma sı dır. TC de ni len olay bu dur. İş te 19 Ma yıs da bu nun bir baş lan gı cı olu yor. Da ha doğ ru su bu ya kış tır ma son ra la rı ge li şi yor. Ke ma lizm bir düş kün leş me ola yı dır Mus ta fa Kemal'e bo şu na dec cal de nil me miş tir. Ha la Türkiye'de ge li şen bir İs la mi ha re ket var ve ol duk ça da güç ka za nı yor. Bu nun ne den le ri an lat tı ğım bu ger çek ler için de dir. Ke ma lizm bu ka dar ka - ra ca hil ve fa şist ya nı olan bir düş kün leş me ola yı dır. İs la mi se çe nek bin beş yüz yıl ön ce si ne ka dar gi dip da ya nı yor. Bu na rağ men Türk hal kı nın sa rıl mak is te di ği bir se çe nek ha li ne ge le bi li yor. Bun dan hiç ürk me mek ve ya ge ri ci lik hort la dı di ye rek, kı ya met ko par ma mak ge re ki yor. Bu ha re ke tin her hal de ke ma lizm den da ha olum lu bir ya - nı var ki, Tür ki ye hal kı bu na yö ne li yor. Yok sa bu ha re ket na sıl ge li - şe bi lir ki? Mi a dı nı dol du ran, dev ri ni ta mam la yan bir ide o lo ji an cak ha tı ra lar da ve ta rih ki tap la rın da di le ge le bi lir. De mek ki TC o ka dar ka ran lık, o ka dar iş ken ce ci, o ka dar ya şam kar şı tı bir olay ha li ne gel miş ki, çok ge ri gi bi gö zü ken, bin yıl öte si nin ya şam tar zı bi le çok kut sal bir ya şam ola rak halk la rın gün de min de tar tı şı lı yor ve ol - duk ça da be nim se ne bi li yor. Bu da ke ma liz min ni te li ği ni ele ve ri yor. Ke ma lizm tah lil edil me yen bir fa şizm tü rü dür Bu ra da 75 yıl lık cum hu ri yet ta ri hi ni aça cak de ği liz. Bu nun üze - rin de epey ce dur muş tuk. Fa kat bu gün kü so nuç la rı na bak tı ğı mız da ve özel sa va şın an la mı nı da ha da net leş tir mek is te di ği miz de, ke ma - liz min bel ki de dün ya da he nüz tah lil edil me yen bir fa şizm tü rü nün ken di si ol du ğu nu gö rü yo ruz. Öy le ki, Os man lı ile kı yas la dı ğı mız da TC'nin ken di si bir iler le me de ğil, çar pık la şan bir ge ri le medir. Bi raz de mok ra si uy gu la nır sa, bu cum hu ri ye tin için de san dık tan bin beş yüz yıl ön ce ki ide o lo ji ve ik ti dar an la yı şı çı kar. De mek ki ke ma lizm bu ka dar ka ra bir ger çek lik olu yor. Pe ki, di ğer le ri kar şı-dev rim ci mi? Ha yır. Bu dev rim ci lik yet miş yıl dır ne den bu kar şı-dev ri mi ön le ye me di? De mek ki bu nun için her şey den ön ce ke ma list ta rih tah ri fa tı nı aş mak ge re ki yor. Çok fik tif ve ya pay bir ta rih an la tı mıy la kar şı kar şı ya yız. Bu sa de ce ki tap lar da ge çen bir ta rih an la yı şı de ğil. En acı tara fı da he pi niz de et ki si gö rü - len ve bu tarz da ya pı lan mış ol ma nız dır. Bü tün ça ba la ra rağ men, öy - le bir ki şi li ği niz var ki, çö ze mi yo rum. Ken di mi zi aman sız ver me - mi ze rağ men, bu ke ma list ya pı lan ma yı sö ke mi yo ruz. Çün kü ke ma - lizm in sa nın en za yıf, en çar pık yan la rı na, fa şiz me me yil ve ren gü - dü le re hi tap eder. Sos yal ger çek li ğin en gü nü bir lik ya nı nı ve gün ce - li kur tar mak la ye ti nen en an ti-de mok ra tik, ruh sal an lam da en bo ğu - cu ve en da ral tı cı bir ol gu dur. Yi ne be yin le re, ruh la ra ya la nın eği ti - mi ni müt hiş şı rın ga la ya rak ve aşı la ya rak bir in sanı yap ma ola yı olu - yor. Bel ki de bu yüz den ba zı te mel ger çek le ri an la ya mı yor su nuz. Re el sos ya lizm bi le ba zı ku sur la rı ne de niy le hız la çö zü lü yor da, yet miş beş yıl dır bu ke ma lizm ne den çö zül mü yor? Hit ler fa şiz mi bi

160 le çö zül dü ğü hal de, ne den bu çö zül mü yor? Çok ta ri hi il ke le ri ol du - ğun dan mı? Ke ma liz min böy le il ke le ri ol ma dı ğı açık. Halk la rın çı - kar la rı na denk gel di ği için mi? Halk la rın çı kar la rı na en kar şıt bir re - jim var sa, o da ke ma lizm dir. Bun dan da de ğil. Pe ki, ne den? Bu nun ne de nle ri si ya set te gö rül me miş bir lüm pe niz min güç lü ol ma sın da aran ma lı dır. Za ten ke ma liz min baş lan gıç ta da yan dı ğı o grup la rın lüm pen lik le ri bel li dir. Yi ne bir ide o lo ji siz lik ve il ke siz li ğin var lı ğı bel li dir. İş ken ce yön tem le riy le en ya kın la rı nı bi le tas fi ye et me si de bel li dir. Biz böy le bir ola yın ik ti dar laş ma sıy la kar şı kar şı ya yız. Bu ik ti da rın te ca vüz et me di ği tek bir in san bi le kal ma mış tır. Bu ik ti dar in san la rın ru hu nu ve bi lin ci ni kir let miş tir. Bu ta ri hi böy le de ğer len - dir mek abart ma de ğil dir. Ben ana hat la rıy la bi raz ver me ye ça lı şı yo - rum. Za ten bu ko nu da ki araş tır ma lar her hal de da ha da ge liş ti ri le - cek tir. Bu nun aşıl ma sı ge rek ti ği ni sa de ce ben söy le mi yo rum, her kes söy lü yor, dü ze nin için de ki ler de söy lü yor. Türkiye'yi bü yük bir may mun tak lit çi li ği yö ne ti yor Da ha da öte si ik ti da rı ve mu ha le fe tiy le bir ko me di yi oy nu yor lar. May mun tak li din den öte ye geç me yen bir üst ya pı söz ko nu su. Türkiye'yi şu an da bü yük bir may mun tak lit çi li ği yö ne ti yor. Ken di - le ri bu nu söy lü yor, ben söy le mi yo rum. Çok kir li bir özel sa vaş yü - rüt tük le ri hal de, bu nu bü yük va tan se ver lik di ye, bü tün Tür ki ye hal - kı na yut tu ra bi li yor lar. Yü rü tü len sa va şın ni te lik le ri ni iyi bi li yo rum. Ulus lar a ra sı ka mu o yu, yine en çok da yan dı kları müt te fik le ri bi le aya ğa kalk tı lar, bu böy le git mez de di ler. İn san hak la rı na ve de - mok ra si ye bi raz say gı gös te ri l me si ni is te di ler. Ama on lar kim se yi din le mi yor lar. Türk halkı her gün neredeyse de li ri yor. Çıl gın lık diz - bo yu. Öy le bir in san ti pi ya ra tıl mış ki, med ya ya ba kın, sı ra dan yüz - ler ce ha ber le çal ka la nı yor. Tra fik ca na va rın dan bah se di yor lar, her tür lü in san lık dı şı ci na yet iş le ni yor. Sa de ce si ya si an lam da da de ğil, kö şe baş la rın da tü re yen maf ya çe te le ri her gün adam öl dü rü yor. Hu kuk adına büyük bir hukuksuzluk var. Hu ku kun ken di si za ten bir maf ya te ke line dönüşmüş. Hiç kim se ken di ya şa mın dan emin de ğil. Müt hiş bir vur gun sis te mi ya ra tıl mış. TC bir so nuç aşa ma sıy la kar şı kar şı ya gelmiştir. Bu dev let ken di hal kı nı ve ulus la ra ra sı alan da ken di siy le il gi le nen çev re le ri al dat - arak, ya nıl ta rak, çar pı ta rak ve hat ta de lir te rek ida re et me yi baş si ya - set bi li yor. Şim di bu nu her kes görüyor. En baş ta da Tür ki ye hal - kının kendisi bunu görüyor. Türkiye'de şu an da çok il ginç bir yö ne - tim bi çi mi söz konusudur. Ta bii bu her gün gün dem de ğiş tir mek le ic ra edi li yor. Hal kı bü yük bir man tık sız lık içi ne yu var la ya rak, yü re - ği ni, mo ra li ni gün de bil mem kaç de fa yer le bir ede rek ve çıl dır ta rak yö net me sa na tı dır. Aca ba ta rih te bu nun bir ör ne ği da ha var mı? Kim böy le ya pı yor du? Ta rih te gö rü len o ti ran lık lar da halk la rı nı bu ka dar de lirt miş ler miy di? Hiç san mı yo rum. Bu ka dar gün dem de - ğiş ti re rek, mo ra li bu ka dar yer le bir ede rek ve ya mo ral le bu ka dar oy na ya rak, en ba sit man tık ku ral la rı nı bi le bir ya na ite rek bir yö ne - tim ger çek li ği ne ulaş mak dünyanın hiçbir yerinde görülmemiştir. Bu Tür ki ye Cumhuriyeti'nin, do la yı sıy la ke ma list ru hun bü yük ica - dı dır. İna nıl ma sı güç, ama bu bir ger çek tir. Bu na kar şı ba zı baş kal dı rı lar ol ma dı de ğil, cumhuriyetin ku ru lu - şu sı ra sın da ge li şen ba zı baş kal dı rı lar ol du. Bu baş kal dı rı lar Hitler'i bi le ara ta cak cins ten yön tem ler le bas tı rıl dı. Sa de ce halk la - rın baş kal dı rı la rı de ğil, toplumsal ha re ket ler, ulu sal ve sos yal sa va - şım lar da ha doğ ma dan acımasız kat li am yön tem le riy le bi çil di ler. Ke ma lizm kar şı tı nı bas tır ma kta çok acı ma sız dır. Ör ne ğin dö nem ile ri ci li ğe p rim mi ve ri yor? Ken di si ni en ile ri ci, kar şı ta ra fı en ge ri - ci ola rak dün ya ya ka bul et ti re bi lir. Hat ta bir za man lar Sov yet ler Birliği'ne yap tı ğı gi bi. Ken di si ko ca man bir ya lan ol du ğu hal de, o za man Le nin le ri ve Sta lin le ri bi le kan dı ra bi li yor. Bu ay nı za man da re el sos ya liz min de en te mel bir ha ta sı olu yor. Bu ko nu da ke ma liz - mi hiç de kü çüm se me mek gerekiyor. Ka pi ta liz mi al da tı yor. Şu an - da Ba tı ka pi ta liz mi ni en çok al da tan Türk özel savaş re jimi dir. Ge - çen ler de Av ru pa Parlamentosu'nun biz zat yap tı ğı bir tar tış ma var - dı. Bun lar sü rek li bi zi al da tı yor lar de ni li yor du. Doğ ru dur, ke ma - lizm ve TC sa de ce ken di hal kı nı de ğil, sa de ce sos ya liz mi de ğil, ka - pi ta liz mi de al dat ma nın şam pi yo nu dur. Ni te kim bu nu ba şa rı yor. Za ten TC ele baş la rı nın gün lük pra ti ği in ce len di ğin de de bu gö rü le

161 bi lir. Dün dün dür, bu gün bu gün dür man tı ğı nın sa hi bi olan ve otuz yıl lık bir po li tik geç mi şi bulunan De mi rel, şu an da bu poli t i - ka nın en an lı şan lı tem sil ci si dir. Bun lar için her şey mü bah tır. Yı - lan bi le ya lan lar te me lin de bu ka dar kıv rı la maz ama, bun lar kıv rı - la bi liyor. Bi ri şim di Amerika'da, di ğe ri Çin'de. Yine bun lar zıt lık - la rı ken di çı kar la rı te me lin de en iyi bir leş tir me şam pi yon la rı dır. Bun lar bütü nüy le ke ma list ha ne da nın özel lik le ri dir. Baş lan gıç ta da böy ley di, yet miş yıl lık ge liş me de de, çö kü şe gi der ken de böy le dir. Za ten hal kın ya şa mı nı da bir ya lan ya şa mı ha li ne ge tir di ler, tah - rip et ti ler. Bi zim ye nil me yen bir ger çek li ği miz var. Ha la çok yön lü ola rak gö tür mek te ol du ğum bir mü ca de le var. Bu na yö ne lik bü yük sal dı rı - la ra an lam ver me ye ça lı şı yo rum. Yalnız fi zi ki te rör an la mın da de - ğil, za ten bu kav ra mın an la mı bi raz or ta ya ko nul du. En bü yük te rö rist güç TC'dir Türkiye'nin en bü yük ya lan cı la rı bi lim adam la rı, ay dın ve sa nat çev re le ri dir Ben halk la rı se ve rim. Halk lar için her tür lü ey le mi de dü zen li - yo ruz. Ama Türk hal kı nın bu gün için de bu lun du ğu du rum son de re ce kö tü bir iğ renç li ği ifa de edi yor. Ken di ege men le ri nin ya - lan la rı na bu ka dar alet olan bir hal kı ne ta rih te, ne de gü nü müz de gö re bil mek müm kün dür. Türk ege men le ri bi zim le sa vaş tık la rı, Tür ki ye hal kı bu sa va şa alet edil di ği için ya da sö zü mo na ay dın - la rı ve ile ri ci le ri bu sa vaş ta kul la nıl dı ğı için de ğil, baş ka ne den - ler le iğ renç bu lu yo rum. Bu ka dar açık ya lan la ra na sıl ina na bi li - yor lar? Na sıl bu ka dar ken di çı kar la rı nın aley hin de ya şa - yabiliyor lar? Os man lı la rın da bir ule ma sı var dı ve hal ka ya la nı aşı lı yo r du. Ama ta ri hin hiç bir dö ne min de ve hiç bir ül ke de halk la - rın ya şam sal çı kar la rı nı bu ka dar baş ka tür lü gös te ren bir ule ma ta kı mı, bir bi li m a da mı ve ay dın ta kı mı gö rül me miş tir. Türkiye'nin şu an da en bü yük ya lan cı la rı bi li m a dam la rı ve ay - dın-sa nat çı çev re le ri olu yor. Bu nun en açık ör ne ği yü rüt tü ğü müz sa vaş tır. Re jim bu sa va şı en bü yük te rö rizm ola rak ad lan dı rı - yor. Bu sa vaş ta Tür ki ye hal kı nın ba zı te mel çı kar la rı var, bun lar da yer le bir edi le bi li yor. Bi ri kal kıp da bu doğ ru de ğil dir diye - mi yor. En te mel bir sos yo lo jik tes pi te gö re bi le bu nun doğ ru ol - ma dı ğı nı söy le mi yor. Te rö rizm ne dir, na sıl ye ni lir? Şu an da ne halk tan, ne bi lim adam la rın dan, ne de ay dın lar dan bu na alet ol - ma yan tek bir ki şi kal ma mış. Hep si bu te zi ka nıt la mak la meş gul, ta ri hi bu te mel de bir tah ri fat ta ri hi ne dö nüş tür me yi ba şar dı lar. Ta rih te en bü yük te rö rist güç kim dir? Eğer te rö re mut la ka bir an lam ve re cek sek o da şu dur: İn san la rın ya da halk la rın te mel çı - kar la rı na ku ral sız ca ve so nu na ka dar acı ma sız bir bi çim de şid det le sal dır ma ya te rö rizm de ni lir. Bu na bir de hak sız lı ğı ek le me li yiz. Hak sız ca, ku ral sız ca, ge rek ti ğin de bir hiç uğ ru na bir ki şi nin ve ya dar bir çev re nin çı kar la rı na kar şı şid de ti aman sız ca kul lan dın mı en bü yük te rö rist olu yor sun. Bun da kim en ile riy se, o en bü yük te rö - rist tir. Bu nun dı şın da kut sal sa vun ma sa vaş la rı var dır. Bir in sa nın ol du ğu ka dar, bir hal kın, bir ulu sun, bir sı nı fın, bir ce ma a tin, bir kül tü rün, hak lı ola rak ya şan ma sı ge re ken her han gi bir ya şam tar zı - nın üze ri ne bü yük bir bas kı ve sö mü rü ile bir in kar ve yı kım la gi - dil di ğin de, bu na kar şı gös te ri len di ren me ye kut sal di ren me hak kı, di ren me sa va şı de ni lir. He le bu bir de je no si de ka dar va ran bir sal - dı rıy sa, bir hal kı, bir bi re yi, bir ya şam tar zı nı so nu na ka dar yok et - me ye gö tü rü yor sa, bu na kar şı gös te ri len di re ni şe de kut sal sa vaş de ni li yor. Bu di ren me ler ye ni bir ya şa mı hak lı, eşit ve ba rı şa uy - gun bir tarz da ya rat ma ya yö ne lik se, bu ko nu da ki özel lik le ri ne ka - dar be lir gin se, o den li kut sal ni te lik at fe di len bir di ren me sa va şı ola rak de ğer len di ri li yor. Bu ta nım la rı göz önü ne ge tir di ği miz de, en bü yük te rö rist ol gu nun TC'nin ken di si ol du ğu gö rü le cek tir. TC'nin şu an da sı nır ta nı ma dan en hak sız, en ku ral sız ve zin cir le rin den bo - şal mış bir tarz da yü rüt tü ğü özel sa vaş en bü yük te rö rist sa vaş tır. Bu nun kar şı sın da bir hal kın emek çi le rinin yü rüt tü ğü sa vaş ise kut - sal bir sa vaş tır. İn san hak la rı nın bu te rö rizm le en aman sız bi çim de teh dit edil di ği, ya şam hak kı nın ta ma men elin den alın dı ğı, hat ta sa - de ce ya şam hak kı nın da de ğil, onun ge rek li kıl dı ğı do ğa sı nın da

162 yer le bir edil di ği ve böy le ce te rör de sı nır ta nı ma dı ğı bir aşa ma da bu na kar şı ve ri len sa va şı mın en kut sal tür den bir sa vaş ol du ğu açık tır. Bu ta nım çok net tir. Sı ra dan bir ba kış bi le te rö riz min böy le ele alı na bi le ce ği ni her ke se gös ter mek için ye ter li dir. Özel sa va şın ar ka sın da Ya hu di ser ma ye si var Şu fa şist de ma go ji ye ba kın, bi zi en bü yük te rö rist ola rak lan se edi yor, ken di si ni de in san hak la rı uğ ru na sa va şım ve ren bir güç ola - rak gös te ri yor. Ke ma list ler bu utan maz ca dü şün ce yi te rö re kar şı ön - cü lük eden güç ler sı fa tıy la dün ya ça pın da her ke se yut tur ma ya ça lı - şı yor lar. Bu nok ta da he men bu na ar ka çı kan bir Ame ri kan des te ğin - den bahs et mek ge re ki yor. Bü tün in ce le me ler şu nu gös te ri yor ki, dün ya da bu te rö re en çok ar ka çı kan ABD'dir. Bu in ce le me da ha da ile ri gö tü rül dü ğün de, bu dev le tin için de bu po li ti ka yı des tek le yen bir Ya hu di lo bi si nin bu lun du ğu gö rü le cek tir. Kir li it ti fak lar la bu nu yü rü tü yor lar. Da ha da in ce le di ği miz de, Mus ta fa Ke mal'i or ta ya çı - ka ran Se la nik ma son lo ca la rı var dır. Yi ne Ya hu di lik ten dön me ler var dır. Selanik'te ma son lo ca sı kur muş lar dır. Sa nı rım Mus ta fa Kemal'in ba ba sı nın bel li ol ma dı ğın dan bah se dil mek te dir. Ben bu nu faz la in ce le me dim. Ama ba zı Müs lü man çev re ler bu nu ol duk ça in - ce le miş ler ve ka nıt la dık la rı nı id dia edi yor lar. Bu ada mın bir Ya hu di boz ma sı ol ma sı ih ti ma li yük sek tir. Ti pi nin de Tür ke pek ben ze me - di ği ni bi li yo ruz. As lın da nor mal Türk ti pi, Türk men ti pi bel li dir. Bu ise son de re ce fark lı dır. Ya ni Türk ti pin den çok fark lı özel lik le ri var. Kül tü rel ola rak, ye tiş me tar zı ola rak özen le ye tiş ti ril di ği ni, ken - di si nin en üst de re ce olan 33. de re ce den bir ma son ol du ğu nu ta rih is pat la mış tır ve yaz mak ta dır. Bu nu bil me yen yok tur. Yi ne TC'nin İsrail'in olu şu mun da ki te mel bir araç ol du ğu, hat ta onun ön olu şu mu nu sağ la dı ğı, da ha son ra sı ra nın İsrail'e gel di ği bu - gün ta rih ta ra fın dan ya zıl mak ta dır. TC'nin olu şu mu nun böy le bir dön me Ya hu di ola yıy la iliş ki si çok so mut tur. Bu nu giz li yü rüt müş - ler dir. Za ten it ti hat çı lık bir dön me Ya hu di ku ru mu ola rak şe kil le ni - yor. Mus ta fa Ke mal bu nun için de en dön me si olu yor. O za man bun - lar İngiltere'de bi raz güç lü ler, ABD'de güç lü ler. Gi de rek bu dev let - le ri de kul la nıp Mus ta fa Kemal'i ve onun Tür ki ye Cumhuriyeti'ni or ta ya çı ka rı yor lar. Bu nu yet miş yıl dan be ri dir de bes li yor lar. Gü nü müz de TC yı kı lı şa ve çö zü lü şe doğ ru gi der ken, İsrail'e zi - ya ret le rin ve iliş ki le rin sık laş tı ğı nı gö rü yo ruz. TC Baş ba ka nı biz kal dı ra mı yo ruz, bu dev le ti siz kur ta rın di yor lar. Ba zı iş bir lik çi Türk ler var ve bun lar Tür ki ye Cumhuriyeti'ni ida re ede mi yor lar. Biz zat bu dev let si zin de dev le ti niz dir, ida re edin di yor lar. Şim di çok da ha iyi tes pit edi li yor ki, Amerika'yı, İngiltere'yi ve et ki le dik - le ri ba zı çev re le ri kul la na rak, özel leş tir me adı al tın da Türkiye'yi da - ha faz la Ya hu di kont ro lü ne çek me ye ça lı şı yor lar. Yi ne med ya yı, tu - ris tik sa ha la rı ta ma men kont ro le çe ki yor lar. Böy le ce dev le tin asıl sa hip le ri nin kim ler ol du ğu, yar dak çı la rı nın kim ler den oluş tu ğu bi - raz da ha açı ğa çı kı yor. Bu ra da da bü yük bir ya nılt ma var, dün ya yı ya nılt mış lar. Ko ca ABD top lu mu nu, Avrupa'yı, Rusya'yı, hat ta ba zı İs lam ül ke le ri ni ya nıl ta rak, TC de ni len bu ucu be yi ve ya ke ma liz mi özel lik le İs lam ül ke le ri ara sın da tek de mok ra tik se çe nek miş gi bi yut tu ru yor lar. Oy sa ala ka sı yok. Şu an da dün ya da en çok fa i li meç - hul ci na yet le ri iş le yen ve özel sa va şı tır man dı ran re jim bu ol du ğu hal de, ken di si ne tek bir eleş ti ri dahi yö nel til mi yor. Eleş ti ri yö nel ten çev re ler de sus tu ru lu yor. Ya da bu eleş ti ri ler hiç bir an lam ifa de et - mi yor. Ne den? Çün kü Ya hu di lik bir dün ya gü cü dür, giz li güç tür ve ha kim dir. Bu gü cün re el sos ya liz min çö zü lü şün de de ro lü be lir gin - dir. Yi ne şu da söy le nir ve bel ki de doğ ru dur: Ya hu di lik her ulu sun ne re dey se bir giz li yö ne tim gü cü dür ve ço ğun da da yü rü tür. Bu, Tür ki ye Cumhuriyeti'nde da ha faz la böy le dir. De mek ki bu giz li gü cün et ki si ni çok bü yük bir önem le göz önü - ne ge tir me miz ge re ki yor. Çün kü PKK'nin dün ya ça pın da en teh li - ke li te rör ör gü tü ola rak ilan edil me sin de bu gü cün be lir le yi ci ro lü var dır. Yok sa bu Türk iş bir lik çi le ri tek baş la rı na in sa ni, de mok ra tik ve sos ya list olan ha re ke ti mi zi te rö rist ilan et ti re cek güç te de ğil dir - ler. Böy le bir giz li gü cün des te ği ol mak sı zın, dün ya da bu pro pan - gan da yü rü ye mez. Kal dı ki bu nu açık ya pı yor lar. Ta bii bu güç Clinton'u ida re edi yor. Clinton da bi raz dün ya yı ida re edi yor. Bir ufa cık Kıb rıs, TC ta ra fın dan iş gal edil miş tir. Bi zi bi raz des tek le mek

163 du ru mun da kal dı ğın da, ikin ci gün ABD el çi si dev re ye gi ri yor. PKK ile tek bir res mi iliş ki ge liş tir me ye cek si niz, yok sa gö zü nü zü çı ka rı rız di yor. Yi ne TC'den en çok za rar gö ren Yu nan lı lar var, on - la rı da sus tu ru yor lar. En bü yük bir güç ola rak şim di Rus lar var. Bun lar la iliş ki yi res mi dü ze ye ge tir mek is ti yo ruz. Bir ba kı yor ABD ol maz di yor. Bu nun ar ka sın da ke sin lik le Ya hu di gü cü var. Mus ta - fa Kemal'in İs la mi ye ti or ta dan kal dı ran bir ki şi lik ol du ğu bi li ni yor. Ulus la ra ra sı alan da ke ma liz me bu da ya na ğı sağ la yan, ona bu ka ra rı al dır tan Ya hu di ler dir, si yo nizm dir, ma son lar dır. Ne den? İs lam dün - ya sı nı za yıf lat mak, Filistin'deki ge liş me le ri or ta ya çı kar mak için. Tür ki ye bu gün İs ra il it ti fa kıy la bü tün İs lam ül ke le ri ni ken di ni zam - la rı al tın da top la mak is ti yor. Bu ne den le İs ra il TC'nin özel sa va şı nı oldukça des tek li yor. Sa de ce des tek le mek le de ye tin mi yor. TC için Dün ya nın en de mok ra tik re ji mi di yor. Dün ya nın en kut sal dev rim ci sa va şı nı ve ri yo ruz Ke ma lizm as lın da si yo niz min bir bi çi mi dir. Ama güç lü ol du ğu ve dün ya med ya sı nı elin de tut tu ğu için yut tur ma yı önem li oran da ba şa ra bi li yor. İşin bir de bu yö nü var. Bu nu or ta ya koy du ğu muz da, mü ca de le mi zi da ha iyi an la ya bi li riz. Bi zim ne ka dar in sa ni, de mok - ra tik, ulu sal ve sos ya list amaç lar la ve yi ne en ter nas yo na liz me da ya - lı ola rak bir mü ca de le yi ger çek leş ti rip ge liş tir di ği mi zi her kes bi li - yor 'lerden be ri ge liş tir di ği miz bir mü ca de le miz var. Bu ni te - lik le riy le ken di ni hal kı na ve hat ta Tür ki ye hal kı na son de re ce ka bul et ti ren kut sal dev rim ci bir sa vaş ha re ke ti dir. De ni le bi lir ki en in sa ni ha re ket, ulu sal ve kül tü rel bas kı ya, kı sa ca sı ke ma liz min tü ket mek is te di ği her şe ye karşı var ol ma ve ya şa ma hak kı ve ren bir ha re ket - tir. Ta ri hin ta ma men in ka rı ye ri ne ta ri hin doğ ru ya pı lan ma sı, top - lum la rın çok çar pık şe kil len di ril me si ne kar şı ol duk ça öz gür ve açık top lum la rın ge liş ti ril me si, fa şiz min her ye re sız dı ğı bir sis tem ye ri - ne en de mok ra tik bir sis te mi ge liş ti r me ha re ke ti dir. Müt hiş bir eşit - siz li ğin ve bor sa oyun la rıy la ne re dey se so yu lup so ğa na çev ri len bir hal kın ken di te mel hak la rı na ka vuş ma sı na, eşit li ğe ve öz gür lü ğe ulaş ma sı na aman sız bağ lı olan bir hareket tir. Kuş ku suz bu na dün ya - mı zın en kut sal dev rim ci sa va şı mı di ye ce ğiz. Amaç la rında halk la rın çı kar la rı çok net tir. Yi ne son de re ce aman sız bir özel sa va şa kar şı yi ğit çe sa vaş tı ğı için, kut sal bir direnme ha re ket idir. TC'nin kendisi bir 19 Mayıs'tır Şim di sa vaş tı ğı nız ger çe ği bü tün yön le riy le an la ya cak sı nız. As - lın da ikin ci bir 19 Mayıs'a hiç de ge rek yok, çün kü TC'nin ken di si bir 19 Mayıs'tır ve bu her gün sü rüp gi di yor. Her yer de kut la nı yor. Ne den? Bu yıl ikin ci 19 Ma yıs ru hu, atı lı mı de di ler. Bu nu 19 Mayıs'ın ken di siy le bi raz kar şı laş tı rır sak da ha iyi an la ya bi li riz. Bi - lin di ği üze re o za man dev let çö zül müş tü. Çok zor ko şul lar al tın da ya şı yor lar dı. Bu ke ma list ke sim ve ya bu te mel de ör güt le ne cek olan - lar da ha son ra bu ta ri hi baş lan gıcı yap tı lar. Ken di re jim le ri nin baş - lan gı cı ha li ne ge tir di ler. Şim di de zor luk la rı ya şı yor lar. Dev let bi raz da ğı lı yor. En azın dan bu duy gu ya ka pıl mış lar. Za ten Demirel'in ken di si nin ikin ci bir Sevr ile kar şı kar şı ya ol duk la rı nı söy le me si bo - şu na de ğil dir. As lın da Sevr Ant laş ma sı 1920'de ulus la ra ra sı bir ger - çek lik te me lin de sa vaş son ra sın da Ana do lu üze rin de uz laş ma ara yı - şı nı ifa de edi yor du. Mev cut ulus la ra ra sı ger çek lik te mü ca de le miz ol duk ça et ki li dir. Za ten Sevr Antlaşması da çar pı tı lı yor. Ke ma list tah rifa ta, ya la na ve sah te ta rih dü zen len me si ne, halk la rın al da tıl ma - sı na kar şı halk la rın le hi ne bir uz laş ma sü re ci ya ra tı lı yor. Biz baş ta böl ge halk la rı ve azın lık la rın çı kar la rıy la, ezi len emek - çi ke sim le rin çı kar la rıy la uy gun bir dü zen le ni şi da ya tı yo ruz. Si ya si çö züm de di ği miz olay da bu dur. Gün lük ola rak bu nu hem Tür ki ye ka mu o yu na, hem de ulus la ra ra sı ka mu o yu na sü rek li ver me ye ça lı şı - yo ruz. Pra tik te sa va şı bu nun için ge liş ti ri yo ruz, dip lo ma tik ve po li - tik gös te ri le ri, ham le le ri bu nun için ge liş ti ri yo ruz. 1995'i ya ka la dı - ğı mız da bu bi raz da ha tır man dı rıl mış tı. Bü tün aman sız im ha se fer - le ri ne rağ men, özel sa vaş ba şa rı ya ulaş ma mış tı. Dik kat edi lir se, özel sa va şın en çok tır man dı rıl dı ğı ve ke sin so nuç ala ca ğız de di ği bir dö nem de, bu ikin ci 19 Ma yıs ru hu dev re ye gi ri yor. Yi ne bu özel sa va şa ve özel lik le Gü ney Kür dis tan ope ras yon la rı na kar şı ge li şe bi

164 le ce ği miz or ta ya çı kın ca, ikin ci 19 Ma yıs atı lı mın dan söz edil me ye baş lan dı. Bu nun ne den siz ol ma dı ğı an la şı lı yor. Her iki ne den de doğ ru dur. Güney'de ol sun, ku zey de ol sun ge liş me şan sı mı zın bas tı - rı la ma ya ca ğı ve sü rüp gi de ce ği açıktır. Ay rı ca ulus la ra ra sı alan da Türk dev le ti nin iti bar sız laş ma sı bü tün des tek çi le ri ne rağ men, gi de - rek teş hir ol ma sı ve ken di için de de hal kın ar tık çıl dır ma sı söz ko - nu su ol du ğun dan, bu 19 Ma yıs ru hu can lan dı rıl ma ya ça lı şıl dı. Meh met çik le da ya nış ma kam pan ya sı dü zen len di. Şim di hep si ni bir leş tir di. Sa nı yo rum bir çok ko mu ta nı mı zın an la ya ma dı ğı Cudi'deki son ope ras yon da ben ce bu çok net tir. 19 Mayıs'ı 20 Mayıs'a bağ la yan ge ce ope ras yon ya pıl dı. Yi ne 20 Mart'ı 21 Mart'a bağ la yan ge ce de, ya ni Newroz'da bir Gü ney ope ras yo nu var dı. Bu nun bir 19 Ma yıs ru hu ol du ğu söy le ne bi lir. Za ten bu ruh la kir li sa vaş de vam edi yor. En önem li si de 19 Mayıs'ı 20 Mayıs'a bağ la yan ge ce ge liş ti ri len bir Cu di ta ar ru zu var. Ge len ha ber ler şu nu gös ter di: Her ta raf tu tul muş. Dağ-taş as ker do lu. Ar dın dan Gabar'da, Dersim'de, Amed'de, Garzan'da, Serhat'ta ve Toroslar'da her taraf as ker kay nı yor. As lın da giz li yü rüt müş ler. Ye ni Atatürk'ün adı bel li: Ha san Kun dak çı. Si lo pi ova sın da tıp kı Ata türk gi bi söy le vi ni ver di. Böy le Ata türk ler çok. Ken di ni ele ve ren ger çek lik, mo ral şı rın ga la mak için bir ikin ci 19 Mayıs'a ih ti yaç duy duk la rı dır. Ve ya uta na rak da ol sa, böy le bir ad ver me yi çı kar la rı na uy gun bu lu yor lar. Baş ka se çe nek le ri yok. Ta ri - hin kör çık ma zı, ta ri hin bü yük tah ri fa tı iş te bu na de ni lir. Bi rin ci 19 Mayıs'ın so nuç la rı bel li dir. Bu nun la Ba tı Anadolu'daki en es ki hal kın ka lın tı la rı, yi ne He len hal kı nın kül tü rü nü de ni zin di - bi ne göm dü. On lar bel ki de azın lık tı, bir de İn gi liz le rin oyu nu na gel miş ler di di ye lim. Hay di ora da bir iş bir lik çi ke sim so rum luy du. Kral cı lar var dı. On la rın yü zün den Ana do lu, Grek, He len hal kı ve kül tü rü bü yük za rar gör dü. Bu nu an lı yo ruz, çö züm le ye bi li yo ruz fa - kat, İkin ci 19 Ma yıs de dik le ri şey ise Doğu'da Cu di Dağı'nda baş la - dı. Ve ya Doğu'daki ge liş me le re kar şı or ta ya çık tı. Yani biz adeta Doğu'dan giriyoruz. Bir Yunan iş gal ci güç gi bi gö rü lü yo ruz. Ankara'ya doğ ru gi de ce ğiz. TC'yi teh dit edi yo ruz. Bun lar da bu se - fer Ankara'dan Doğu'ya doğ ru ikin ci 19 Ma yıs çı kı şı nı ya pa cak lar. Do ğu Anadolu'daki iş gal ci gü cü, bi zi, ya ni Kürdistan'daki hal kı sü rüp çı ka racak lar. Or ta da dö kü le cek de niz var mı? Ha yır, bir Van gö lü var. Van gö lü ne dö kü le cek faz la bir gü cü müz yok. Doğu'da Ur mi ye gö lü, Güney'de de Bas ra Kör fe zi var. De niz ler de pek öy le bit mez. Ol sa ol sa dağ lar da aç su suz bı ra ka rak bi tir mek is te ye cek ler. Bu nu da biz zat ken di le ri söy le di ler. Şim di an lı yo ruz ki ken di le ri ni bu ide o lo ji ye ba ya ğı inan dır mış lar. Kor kunç bir ya lan ide o lo ji si. Ken di si bir iş gal ci, en kö tü sün den fa şist bir sö mür ge ci. Kürt hal kı ta ri hin en es ki ve bu ra nın yer le şik hal kı dır. Yi ne PKK iş gal ci de ğil, bu va ta nın ve hal kın ölü mü ne bağ lı olduğu ha re ke ttir. Hat ta Ana do lu genç le ri nin ka tıl dı ğı, böl ge nin en es ki halk la rı nın da ya nış ma sı için de yü rü tü len bir ha re ket tir. Na sıl iş gal ci olu yor? Ama ke ma list man tı ğa ve ya bu ikin ci 19 Ma yıs çı la ra gö re ne re den gel di ği bel li ol ma yan bir iş gal ci güç tür. Bel ki de Ame ri ka des tek li - yor. Hal bu ki bun la rın na sıl ABD hi ma ye sin de ya şa dık la rı nı her kes bi li yor. Bel ki de Rus lar di ye cek ler. Ama Rus lar da on la rın ya nın da, ken di le ri da ha dün gi dip Yeltsin'i zi ya ret et ti ler, an laş tı lar. Bel ki Fran sız lar de ni le bi lir. Ama Fransa'nın ye ni se çi len yö ne ti ci le ri ni en iyi dost la rı mız di ye tak dim eden ler de ken di le ri dir. İn gi liz ler ve Al - man lar der sek, bun lar ken di le ri nin ka dim dost la rı dır. Pe ki, dı şa rı - dan han gi iş gal ci güç des tek li yor? Ba zı Arap şeyh le ri der sek, on lar za ten ken di yan la rın da. İran der sek, Demirel'in dost la rı dır. Su ri ye der sek, va rı nı yo ğu nu İsrail'e kar şı se fer ber edi yor. Bi zi des tek le ye - cek tek bir as ke ri bi le yok. O za man ne olu yor? Bü yük bir ya lan or ta ya çı kı yor. Ya ban cı la rın ma şa sı olan sö zü mo na biz ler olu yo ruz. Ken di le ri de evvel ahir bu top rak la rın sa hi bi... Bü yük bir ya la nı na sıl dü zen li yor lar? İkin ci bü - yük Ku va yi Mil li'ye ve ya 19 Ma yıs ya la nı ama, Tür ki ye hal kı nı inan dır mış lar. Kürt iş bir lik çi le ri de en iyi Türk bi ziz di yor lar. Türk bay ra ğı nı sal la ya sal la ya Cudi'nin te pe si ne çı kı yor lar. Şırnak'ın içi ni baş tan ba şa Türk bay rak la rı ile do nat tı lar. İs tan bul bi le bu ka dar bay rak lar la donatılmamıştır. Hat ta Gü ney top rak la rın - da bi le Türk bay rak la rı dik ti ler. Ar tık adı na ye ni bir ruh mu der si - niz, bü yük bir ya la nın ru hu mu der si niz, bü yük bir in kar cı lık ru hu mu, yok sa bü yük bir fa şist sü rü ru hu mu der si niz, adı nı ne ko yar sa

165 nız ko yun, böy le bir ge liş mey le kar şı kar şı ya yız. Öy le an la şı lı yor ki, bu özel sa vaş hem çok giz li, hem de çok kir li yü rü tü lü yor. Biz bi le ye ni ye ni fark edi yo ruz. Bi ze kar şı na sıl ör güt - len dik le ri ni, kam pan ya ad la rı nı na sıl tak tık la rı nı ye ni ye ni fark edi - yo ruz. Bi raz iz le dik: Meh met çik le ele le kam pan ya sı nı bir ay bo - yun ca sür dür dü ler, med ya yı ala bil di ği ne kul lan dı lar. Ko nuş tur ma - dık la rı ve des te ği ni al ma dık la rı tek bir il ko kul öğ ren ci si bi le kal ma - dı. Bi rin ci 19 Mayıs'ta bi le halk bu ka dar ayak lan dı rıl ma mış tı. Bu ka dar gös te ri ve mi ting yok tu. Avrupa'da bi le ilk de fa en bü yük mi - tin gi yap tık la rı nı söy lü yor lar. Avrupa'da Türk'ün bü yük şah la nı şı ilk de fa böy le olu yor. Za ten içe ri de de bin ler ce gös te ri yap tı lar. Bütün önemli günlerde 19 Mayıs atılımı var An lı şan lı TC'nin da ğıl ma sı nı ön le mek ve ya Doğu'da ikin ci bir kur tu luş ham le si ni ba şa rı ya gö tür mek için bü yük bir ta ri hi sap tır ma, bü yük bir ya la nı dü zen le me, bu te mel de ka mu o yu nu ve dün ya yı al - dat ma, kir li sa va şı ve te rö rü aman sız ca uy gu la ma yo lu na gi ri li yor. Şim di da ha iyi an lı yo ruz ki, bu bi raz da bi zim dar yak la şı mı mı zın bir so nu cu dur. Ör ne ğin biz 19 Mayıs'ı böy le bir baş lan gıç ya pa cak - la rı nı an la ma lıy dık. Hat ta Piran'daki bir lik le ri mi zin ya şa dık la rı bir ka yıp var dı. 13 Şubat'ı 14 Şubat'a bağ la yan ge ce (ki bu ta rih Şeyh Sa it ayak lan ma sı nın yıl dö nü müy dü), eğer o bi ri mi miz du yar lı dav - ran sa ve bu ta rih ken di sin de ge rek li ola nı çağ rış tır say dı, bel ki öy le ga fil ce bir im ha yı ya şa maz dı. Bu ra da otuz beş ki şi lik bir im ha ya - şan dı. Bü tün bun lar ikin ci 19 Ma yıs ön ce si ha zır lık lar olu yor. Yi ne 20 Mart'ı 21 Mart'a bağ la yan ge ce bi zim ta rih sel New roz ge le ne ği - miz olu yor. O ge ce Gü ney ope ras yo nu baş la dı ve bu nu da da ha iyi he sap la ma lıy dık. As lın da böy le bü tün önem li gün ler de bir 19 Ma yıs atı lı mı var. Kir li özel sa vaş ken di için de ha bi re ide o lo ji üre ti yor, gös te ri dü zen - li yor, hal kı al da tı yor, sı nı rsız bir te rör ge liş ti ri yor. Her gün aca yip ci na yet ler var. Sin di ril miş Tür ki ye ha lkı mal gi bi em re ha zır bek li - yor. Za ten Kür dis tan hal kın da da bi zim dı şı mız da ya mut lak iş bir - lik çi ya da her gün bir kı rım la kar şı kar şı ya ol ma var. Bü tün bun la rı böy le tes pit et ti ği miz de, yü rüt tü ğü müz dev rim ci sa va şın an la mı bü - tün yön le riy le bir kez da ha kar şı mı za çı kı yor. Ger çek ten ya şam sal bir sa vaş, kut sal mı kut sal, hak lı mı hak lı, mut la ka ba şa rıl ma sı ge re - ken bir sa vaş. Çün kü in san lık an cak bu sa vaş la ka za nı la bi lir. Şim di bu sa va şın ba şa rıl ma ma sı ve kay be dil me si ha lin de ba şı nı - za ne yin ge le ce ği ni aca ba dü şü ne bi li yor mu su nuz? İn san lar bi raz ge le ce ği ni kes ti ren, en azın dan ya kın bir teh li key le baş la rı na ne le rin ge le ce ği ni ta sav vur ede bi len var lık lar dır. Mut la ka bi raz dü şü ne bil - me li si niz. Ba şa rı sız lık ha lin de aca ba ne gi der? Bi rin ci 19 Ma yıs atı - lı mı, ku ru lan cum hu ri yet ve yet miş yıl lık ta rih ne yi ge tir di, si ze ne - yi ka zan dır dı? Bu nun al tın da ya şa yan bir halk ger çek li ği bu gün ne hal de dir? Biz bu na ta ma men may mun laş mış bir halk ger çek li ği di - yo ruz. Kürdistan'da da ha da be te rin be te ri bir du rum var. Eğer ikin - ci si ba şa rı ya ula şır sa, da ha da ge ri bir du rum or ta ya çı kar. May mun da de ğil, bel ki şem pan ze ler top lu lu ğu ha li ne dö nü şü rüz. Za ten kim - se yi be ğen mi yo ruz, de ğil mi? Bir bi ri mi zi be ğen mi yo ruz. Ne den? May mun lar be ğe nil mez. Bi li min id di a sı na gö re, may mun lar bel ki de in san lı ğın en pri mi tif kay nak la rı olu yor lar. Şem pan ze da ha da il - kel dir. Ta bii in san ol mak ko lay de ğil dir. Ne den bu ka dar ya şa mın dı şın da sı nız? Ne den hak kı nız ola nı ka za na mı yor su nuz? Ne den bu ka dar çir kin lik, ne den bu ka dar ba şa rı sız lık? Evet, bu nun may mun - cu luk ger çe ğiy le iliş ki si var dır. Böy le olur sa nız, şem pan ze ler top lu - lu ğun dan öte ye bir ha li niz kal maz. Kar şı ta raf bu nu yap tı rır ve yap - tı rı yor da. Ken di hal kı na yap tır mış, sa na ne yi yap tır maz ki. Kazanmak insan olmaktır Ken di hal kı der ken yan lış an la ma mak ge re kir. Onun da ğar cı ğın - da bü tün in san lar en kö tü bi çim de kul la nı la cak ve har ca na cak mal - lar dır. Du rum böy ley ken, eğer biz doğ ruy sak ve ba şa rı sız lı ğın so - nuç la rı nı an lı yor sak, ba şar ma nın ne yi kazan dı ra ca ğı nı bil mekte bir o ka dar zor luk çek me me li yiz. Ba şar mak; in san ol mak tır. Ba şar mak in san lı ğı ken di ne ya kış tır mak tır, in san sal ge liş me ye adım at mak tır, ulus ol mak tır, halk ol mak tır, eşit ve öz gür in san ol mak tır. Ba şar

166 mak; kül tür sa hi bi, eko no mi sa hi bi, si ya si güç sa hi bi ol mak de mek - tir. Ba şar mak; say gı ve sev gi do lu, mo ral li ol mak, bir ah la kın sa hi bi ol mak tır. Yi ne ba şar mak eşit li ğe ve öz gür lü ğe ya kın bir ya şa mın ge liş ti ği bir top lu ma sa hip ol mak de mek tir. Ba şa rı bu dur. Eğer bun - lar doğ ruy sa, ki doğ ru ol du ğu tar tış ma gö tür mez, sa va şın için de olan la rın dev rim ci sa va şı ver mek te ol duk la rı na emin olan la rın gö - rev le re na sıl yak laş ma la rı ge rek ti ği açık tır. Ma dem ki kay bet me nin so nu cu en kö tü bir hay van laş ma dır, ger çek le re doğ ru yak la şıl mak zo run da dır. As lın da hay van laş ma bi le ye ter siz ka lı yor. Za ten ya kı - yor lar, pa ram par ça edi yor lar. Keş ke hay van laş ma ya da fır sat ver se - ler di. Bu ide o lo ji ye gö re, di re nen ler doğ ra na cak tır. Bir may mun ola rak kal ma la rı na bi le fır sat ve ril me ye cek tir. Eğer bü tün bun lar da doğ ruy sa, o za man bu sa vaş ya şa mın adı olur. İlk baş ta fi zi ki ola rak ya şa mak için sa va şa cak sın. Ba şa rır san in san laş ma yo lu na gi re cek - sin. Bu nu ba şa rır san da ha eşit ve öz gür bir top lum ve ulu su, onun kül tü rü ve mo ra li ni el de eder sin. Ya şam da bü tün bun la rın top la mı - na eşit tir. O za man bu da ba şa rıy la bağ lan tı lı dır. Sa vaş ta ba şa rır san, bu ya şam be lir ti le ri ni el de edi yor sun. Ba şar mak için ne yap mak ge re ki yor? Dev rim ci gö rev ler den bah - se di yo ruz. Dev rim ci gö rev ler ne dir? Gö rev ler; eği tim, ör güt len me ve ey lem dir. Da ha da açar sak par ti leş me, or du laş ma ve sa vaş tır, da - ha da açar sak par ti ya şa mı, par ti nin iç ör güt len me si, par ti nin ya şam tar zı dır. Da ha da açar sak or du laş ma, bu nun ge ril la sı, ge ril la nın te - mel tak tik le ri dir, da ha da açar sak mev zi len me, ha re ket len me, ba şa - rı lı ey lem le rin plan lan ma sı dır, da ha da açar sak he men her adı mın ku ral la rı mı za gö re yü rü tül me si, bu nun için eği tim, ge rek ti ği ka dar aman sız bir eği tim dir. Ma dem ki pa ram par ça edil mek is tenil mi yor, o za man dev rim ci sa va şın bü tün ge rek le ri ne yük len mek ge re ki yor. Ger çek li ğin böy le ol du ğun dan hiçbi ri niz her hal de kuş ku duy mu yor su nuz. O za man gö rev le re, yet ki le re or du ve par ti nin ken di si ne sağ, sek ter ve key fi yak la şı mı nız ne dir? Bu nu na sıl ifa de ede cek si niz? Biz böy le aman - sız bir te rö re kar şı kut sal sa va şı mı zı ge liş ti rir ken; bu dar lık lar, hep ya nıl ma lar, sa ğa sav rul ma lar, de ğer le ri çar çur et me ler, ken di si ni bi - le doğ ru dü rüst ör güt le ye me me, eği te me me, en te mel sa vaş ku ral la - rı na uyum gös te re me me, de net le ye me me, yi ne çok ra hat lık la ba şa - rı la cak bir ey le mi dü zen le ye me me ne dir? Ken di ni ze bi raz say gı nız var sa, düş ma nı nı zı ve ken di sa va şı mı nı zı do ğru an la mış sa nız, o za - man bu yet mez lik le re, bun la rın do ğur du ğu ba şa rısız lık la ra ve ka - yıp la ra ne ad ve re cek si niz? Sa va şın or ta ya çı kar dı ğı de ğer le re kar şı tu tar lı ol mak ta id di a lıy sa nız, ulu sal kur tu luş sa va şı ver mek te ol du - ğu nuz dan emin se niz, bu nun PKK ön cü lü ğün de ve kut sal di ren me sa va şı bi çi min de yü rü tül dü ğü ne so nu na ka dar ina nı yor sanız, o za - man bu gay ri cid di lik, ken di ni bu ka dar al dat ma ne dir? En önem li si de özel sa va şa ba şa rı şan sı ve ren key fi tu tum lar ne olu yor? Ya öz gür ya şa dı ğı nı sa na rak, ya da may mun la şa rak ken di si ni ya nıl tı yor Doğ ru dü rüst bir üs len me, mev zi len me yok, bir gü cü doğ ru dü - rüst ör güt le me yok, doğ ru dü rüst yö net me yok. Bu ölüm-ka lım sa - va şı mın da zor be la el de edi len en kut sal de ğer le ri bir çır pı da yok eder ce si ne bir key fi li ğe ta bi tut ma, sı ra dan bir dü şün ce ve te d bir le ra hat lık la ge liş ti ri le bi le cekken, geliş tir me me ve sö zü mo na key fi li - ği ni ya şat ma. Ha yır, bu key fi lik de ğil dir, in san bu na ad ver mek te zor la nı yor. Bu na sa de ce bü yük bir so rum suz luk ya da bü yük bir gaf let değil, may mun laş ma ya öz lem di ye bi li riz. Ta bii saf lar da ki may mun cu luk bir ha yal dir, ona uy gu la na cak ol an kur al soy kı rım dır, pa ram par ça ol ma ktır. Ba zı la rı bu nu da an la mak için, biz hiç dü şün - me yiz di yor lar. An la şıl dı mı şim di si zin hiç dü şün me me niz? Şim di saf la rı mız da had din den faz la dü şün me me var, ba şı na ne le - rin ge le ce ğ i nin kes ti re me me var. Bir ko yun bi le bo ynu nu ka sa ba böy le uza ta maz. Ka nım ca dü şün me me si ze şu ko lay lı ğı sağ lı yor: Teh li ke nin bü yük lü ğü nü gör mem, bu nu gör me dim mi ça ba nın bü - yük lü ğü nü de görmem ve gös ter mem. Bir de zor luk lar si zi yıl dır - mış. Bu nun so nuç la rı konu sun da ora lı bile ol mu yor su nuz. İş te bu - nun sonu cu key fi lik tir. Ne ka dar ya şar sam o ka dar kâr dır, di yor su - nuz. Bu çok teh li ke li has ta lık si zin ya şam di ya lek ti ği niz de et ki li olu yor. Özel sa vaş kar şı sın da ba şa rı lı ol ma yan bir ki şi lik bu du ru ma dü şer sa nı yo rum

167 Onun di ğer bir bi çimi de şu ola bi lir: Ay nı ma dal yo nun ter si yö nü olan bu ki şi lik di ren me im ka nı nı ya ka la mış tır, bi raz öz gür ya şa ma şan sı nı el de et miş tir. Bu onun ba şı nı dön dür müş tür ve bir gün lük pa şa lık me se le si dir: Bir gün böy le öz gür ce, key fim ce ya şa rım, ne olur sa ol sun. Dik kat edi lir se, bu ay nı ki şi li ğin iki leh çe si dir. Ya öz - gür ya şa dı ğı nı sa na rak, ya da may mun la şa rak ken di si ni ya nıl tı yor. So nuç fe la ket tir. Key fi lik ger çek ten ya çok sah te bir öz gür lük al dat - ma ca sı, ya da kö tü bir may mun cu luk tur. Hiç kim se bu nun ak si ni id - dia ede mez. Bu ra da şu or ta ya çı kı yor: Ge rek li olan doğ ru dü şün mek tir. Bu da sa vaş dü şün ce si dir, dev rim ci dü şün ce dir, bu nun ge rek le ri ni ye ri ne ge tir mek tir ve bu da dev rim ci pra tik tir, ör güt ve onun ey le mi dir. Bun la rı ye ri ne ge tir mek ten baş ka bir şey kur tar mı yor. Ya ni siz dü - şün ce siz li ği da ya ta rak mı be ni kan dı ra cak sı nız? May mun culu ğun bir ka der ol du ğu na mı, ya da sah te bir öz gür lük key fi li ği nin ya şan - ma ya de ğer ol du ğu na mı be ni inan dı ra cak sı nız? Yok sa düş ma nı böy le ta nım la yan ve ken di ger çe ği ni böy le or ta ya çı ka ran ger çek li - ğin ben de ki ifa de si ni mi ya lan la ya cak sı nız? Bu nu mu or ta dan kaldı ra cak sı nız? Si ze mi ina na ca ğım, ken di me mi? Bi zim ger çek li - ği miz, ya şam ger çek li ği miz dir. İğ ne ucu ka dar bir fır sat bul du mu bu nu sa va şa çek me ger çek li ği dir. Çar çur et me şura da kal sın, her şe - yi çok ye rin de kul lan ma ger çe ği dir. Had di ni bi le rek, ken di ne say gı - ya bü yük bir de ğer ve re rek ve uğ ru na mü ca de le ede rek gös ter me nin gerçe ği dir. Di kkat edin, siz böy le mi si niz? Böy le de ğil se niz, siz ne - yin ger çe ği si niz? An la mak ta bü yük ye ter siz lik, pra tik leş mekte bü - yük ye ter siz lik. Anladım deniliyorsa da bey lik yapılıyor. Bu durum ancak may mun luk te o ri si ne gö re ya da sah te öz gür lük key fi li ği ne gö re ta nım la na bi lir. Ken di ni zi giz le ye mez si niz. Düş ma nı nı doğ ru ta nım la ma ya rak, yi ne ken di sa va şı mı nı zı doğ ru ta nım la ya rak, düş - ma nı nı ya çok abar ta rak ya da hiç bi lin ci ne var ma ya rak ken di ni zi in san ola rak ta nım la ya maz sı nız. He le bir sa vaş çı mi li tan olarak hiç mi hiç ta nım la yamaz sı nız. Onun için de ya şam hak kı nız ol maz; ya - şam hak kı nı zın do ğa bil me si için, ta nı mı ge re ği sa vaş ma gü cü nü zün bu çer çe ve de oluş ma sı ve ge liş me si ge re kir. Bi zim ya şam ile sa vaş bağ lan tı sı nı kur ma nız tartış ma gö tür mez bir ger çek lik tir. Biz sa vaş la ya şa mın ve ya şam la sa va şın na sıl iç içe ol du ğu nu olduk ça iyi gös ter dik. Yi ne bu nun ki şi li ği nin ken di ni na - sıl ha zır la yıp ya şa ma ve sa va şa ver me si ge rek ti ği ni de or ta ya koy - duk. Or ta da bir düş man var, onun her türlü vu ru cu gü cü ve iş bir lik - çi le ri var. Ta bii bir de or ta yol cu luk var di ye cek si niz. Key fi lik işte bu dur. Bil di ği mi ze ve key fi mi ze gö re de mek le; düş ma nı abart mak ve ya kü çüm se mek le, ha ke za pra ti ğin de öy le kar ma ka rı şık ve çar çur eden tu tum lar la hiçbir ye re va ra maz sı nız. Dü şün mek te ve an la - mak ta zor la nı yo rum de mek, ben may mun cu luk yo lun da iler le - mek, hat ta şem pan ze ye doğ ru yol al mak is ti yo rum de mek tir. Sah te öz gür lük an la yı şı nın hiçbir olum lu so nu ca yol aç ma ya ca ğı or ta da dır. Sen öz gür lük de ğer le ri sa ye sin de as lın da bir lüm pen gi bi ser se ri ce ya şa mak is ti yor sun. Bu nun öz gür lük le ala ka sı yok tur. Dik kat edi lir se, hiç kim se nin her han gi bir ge rek çe ye sa rı la rak key fi ko mu ta ve yö ne tim tar zı nı yü rü te me ye ce ği açık tır. Bu la net li tar zı, bu dü şün ce siz mi dü şün ce siz, may mun su mu may mun su tar zı or ta - dan kal dır mak ge re ki yor. Düş man bü yük bir giz li soy kı rım yü rü tü yor. Özüm se ye bil di ği ni özüm se di, sü rebil di ği ni sür dü, köy le ri ve yer le şim bi rim le ri ni bo - şalt tı. Ge ri de ka lan la rı ise dağl arda aç lı ğa mah kum ede rek yok et - me ye ça lı şı yor. Baş lan gıç ta bu düş man Yu nan lı la rı den i ze dök müş, Ba tı Ana do lu Grek kül tü rü nün so nu nu ge tir miş ti. Yu nan lı la ra bi le yap ma dı ğı nı şim di bi ze yap mak is ti yor. Düş man bü yük oy nu yor, bü yük bir bi tir me ha re ke ti sür dü rü yor. Bi zi bek le yen teh li ke ala bil - di ği ne bü yük tür. Sen de bü yük dü şü ne cek sin. Se nin ağır ve kar ma - şık so run la rın var. Bu so run la rın üze rin de de rin düşüneceksin. Yap - ma eylemin zayıf, onu son derece güçlü kılacaksın. İnsan olmak is - ti yor san, te mel in sa ni dü şün me yeteneklerine ve yap ma ira de ne yük le ne ce ksin. İn san ol mak ve yaşamak is ti yor san, ya şa ma hak kı na mut la ka sa hip çık mak is ti yor san; bu nun için en gel ta nı ma ya cak sın. Olum suz luk la rı na ge re kçe a ra ma ya cak sın. Bu nun için so nu na ka dar ör güt ku ral la rı na uya cak ve on la rı uy gu la ya cak sın, ör güt ya şa mı na so nu na ka dar bağ lı ka la cak sın, or du nun kura l la rı ve or du ya şa mı nın so nu na ka dar ta kip çi si ola cak sın, sa vaş tak tik le ri ni so nu na ka dar geliş ti re cek ve ha ya ta ge çi re cek sin. İğ ne ucu ka dar im ka na ve ola

168 nağa an lam ve re cek ve sa va şa gö re dü zen le ye cek sin. Bun dan taviz ver me ye cek sin. İçer iden ve dı şar ıdan çı ka cak en gel le ri ta nı ma ya cak ve bun la rı mut la ka aşa cak sın. Ben şim di ken di sa vaş tec rü be le ri me mi ina na ca ğım, si zin ken di - ni zi de pe ri şan eden kan dır ma ca nı za mı? Be nim ya şa ma ge len, he - nüz ye nil me yen tar zı ma ve tem po ma mı gü ve ne ce ğim, yok sa si zin gün de bin de fa ye ni lip yer le bir ol mak tan ken di ni kur ta ra ma yan tar - zı nı za mı? Doğ ru dü rüst ger çek le ri di le ge tir me yen üs lu bu nu za mı gü ve ne ce ğim yoksa ger çek le rin amansız dili olan kendi üslubuma mı? Bu konuda bi raz adil ve fark lı ola na ve ge liş ti re ne me yil gös - ter mek ge re kir. Müm kün se bu nu ger çek ten te mel bir mili tan özel - lik ola rak ken di ben li ği ni ze ka zı ma nız ge re kir. Bu sa vaş baş ka tür lü ver i le mez, ve ril me di ği dü zey de de ya şa na maz. Gel di ği niz ko şul la rı gör dü nüz ve bi li yor su nuz, may mun top lu mu nu da gö r dü nüz. Kal dı ki da ha da kö tü du rum la ra dü şüle bi lir. İkin ci TC şe kil len me si bu nu bi le bi ze çok gö re cek tir. Ne den ger çek le ri gör me ye lim? Za yı fız, diye cek si niz. An la dık, güç süz ve ör güt sü züz. Ama ça re de var. Ör - güt le ne bi li yo ruz. Bir sa vaş için ge rek li ol du ğu ka dar hem dü şü nü - yor, hem de ken di mi zi ha zır la ya bi li yo ruz. Kü çük birliklerin gerilla tarzıyla en değme dü zen or du la rı nı ye nil gi ye uğrattığını bi li yo ruz. Dün ya kar şı sı na di kil se bi le, hal kı mı zın doğ ru bir örgütlenmeyle ve ge ril la yla Kür dis tan dağ ların da as la ye ni l me ye ce ği ni bi li yo ruz. Pe - ki, bu bil dik le ri mi zi ned en de rin leş ti re mi yo ruz? Ken di ni al dat ma yı bı rak, da ha de rin gör El le rin de dağlar olan lar, o dağ lar da des tan lar ya ra ta cak bir li kle ri olan lar ken di le ri ni bi raz kat sa lar, bu te mel de ve bu çer çe ve da hi lin de birkaç düş man tu ga yı nı ra hat lık la yer le bir eder ler. Bu nu ya pa bil mek ka dar ge ril la bir lik le ri olan lar ne den doğ ru ya an lam ve re mi yor lar? Ne den ken di le ri ni bir tür lü doğ ru ka ta mı yo rlar? Ne dir ken di le ri ni bek le yen ge le cek? Bu key fi lik on la ra ne ge ti re cek? Bun lar şim di ye kad ar ya şa dık la rıyla ne ka zan dı lar? Par ti de ğer le ri ni bu ka dar kul - lan ma ve çar çur et me on la ra ne ve ri yor? Bu ko nu da vic da nı bi raz dev re ye sok mak ge re kir. Ki şi li ği ne say gı yı, ol gun lu ğu, cid di ye ti ken di ne ya kış tır mak ge re kir. Yok sa Ben an lamam, ya çok abar tı - rım, ya çok kü çüm se rim ve cid di ye al mam de yip uka la lık et me mek ge re kir. Sa vaş ta ve as ke ri bir lik ler de bu tür söz cük le re as la yer yok - tur. Ba zı la rı ken di le ri ne bu dog ma tiz mi ya kış tır mış lar. Bu köy lü nün gü nü bir lik Rab bim sa na bin şü kür, bu gü nü de kur tar dım, ne mut lu ba na bi çi min de yan sıy an küs tah lı ğı nı da ar tık ter k et mek ge re kir. Or ta da şük re di le cek, gü nün kur ta rıl ma sı di ye bir du rum da yok tur. Ken di ni al dat ma yı bı rak, da ha de rin gör, uza ğı gör. Sağ lam ya şa mın ted bir l e ri ni al. Teh li ke nin bü yük lü ğü nü gör ve ona gö re ça re ge liş tir. Ne den bun la rı dü şün mü yo rsunuz? Be yin ça lış maz ve ça lış tı rı la - maz bir mad de mi dir? Be yin en bü yük icat la rı çı kar ma mış mı dır? Bu be yin ulu sal kur tu luş gi bi sı ra dan bir ica dı mı, ge ril la gi bi bir ica dı mı ya rat ma ya cak tır? İn sa fa ge le lim, o dağ lar da tak tik ge liş tir - me mek ne de mek tir? En gel var mış, han gi ko mu tan sa va şı en gel li - yor muş. Bir de fa en gel düş ma nın işi dir. Sa va şı ge liş tir mi yor muş. Sa va şı ge liş tir me ye nin içi miz de ne işi var? Ha ni ya ra tı cı ey lem, ha - ni ye te rin ce dü şün ce? Dev rim ci li kte kor ku var mıdır? Kal dı ki en di - şe ler bi le en gel le ri yer le bir et me ye ye ter li dir. Ne den en gel le rin üze ri ne yü rü mü yor su nuz? Ba na da ya nı yor muş su nuz. Be nim na sıl ya şa dı ğım, en di şe le rim le, kor ku la rımla ve ce sa re tim le, ça bal arım la he def le re ve düş mana nasıl bir an lam ver di ğim or ta da dır. Neden doğ ru kav ra mı yor su nuz? Ned en ken di ni zi zor la yıp çö züm gü cü ola - mı yor su nuz? Ne den işin ko la yı na ka çıp ön der li ğe bağ lı lık adı na her şe yi ön der li ğe ha va le edi yor su nuz? Ha va le et ti ği niz şey le r as lın da ken di yet mez lik le ri niz ve bu nun so nu cun da or ta ya çı kan so run la rı - nız dır. Bo ğun tu ya ge ti ri len in sa nın bü yük uf ku nu aça ca ğız Açık söy lü yo rum: Be nim ko mu tam al tın da sa vaş mak is te yen ler, be nim bu söylediklerimde bü tün yön le riy le düş ma nı da, ken di mi zi de koy du ğumuz gi bi an la ya bi li yor lar sa kal ma lı ve sa vaşma lı dır lar. An la mı yor sa nız gi din, bir gün da hi kal ma yın. Çün kü bu ra sı si zin is

169 te di ği niz gi bi ya şa nı la cak bir yer de ğil dir. Oyun oy na rım, ya nıl tı - rım, kul la nı rım deme yi bı ra kın, bu nu uygu la ma nız müm kün de ğil. Böy le dü şün me ye, yap ma ya, ya nıl ma ya ve ya nılt ma ya ge rek yok. Dü rüst olun, doğ ru kavr ayın ve in sa ni ye te nek le ri niz le sa va şa ka tı - lım sağ la yın. Bu nun için ör güt öl çü le ri ni so nu na ka dar uy gu la yın. Sa va şın kul la rı nı so nu na ka dar uy gu la yın, bun da en gel ta nı ma yın. En gel olan ben ol sam bi le, be ni de yer le bir edin. Hiç bi ri mi zin sa - vaş çı nın sa va şı mı, ör güt çü nün ör güt len me si, eği tim ci nin eğit me si önün de en gel ol ma ya hak kı yok tur. Gö rü yor su nuz ki, ben en gel ta - nı mı yo rum ve ge liş ti ren de bu tu tu mun ken di si dir. Kal dı ki, ar tık an la şıl ma ya cak te mel bir so run da yok tur. Biz birçok çözümlemede her şe yi mü kemmel an la ttık. Bir ör güt ma ni fes to su ka dar, bir sa vaş ma nifes to su ka dar, bir ku ru luş bil dir - ge si ka dar açık tır. Sı ra dan bir an lam ye te ne ği niz olsa bi le bu işi bir ders le de kav ra ma ya ye ter. Ma dem ki düş man bir kez da ha çok açık bir bi çim de ve dü şü nül me si bi le i nsa nı ür per te cek bir tarz da fa şist bir sah ne yi, ta ri hin tah ri fa tı nı, ge le ce ği ka rart ma yı ve in san lık tan çı kar ma yı amaç lı yor. Bu na kar şı lık sen de Ben ta rih te ya pa ma dı ğı - mı şim di ya pa ca ğım, geç mi şi bu ka dar ka rar tı lan ve gün ce li de bo - ğun tu ya ge ti ri len in sa nın bü yük uf ku nu şim di ben aça ca ğım. Ne mut lu ba na ki, böy le bir he sap laş ma gü nü nü ya ka la dım di ye cek - sin. Dev rim ci de gö rev tut ku su, gö re ve ya kla şım böy le ol ma lı dır. Ve yi ne Ne mut lu ba na ki, bu öz gür lük si la hı nı ya kala dım, bu dağ la ra ulaş tım. Bir kur şu nu bi le he de fe isa bet et tir me den at mam, bir tek ka ya par ça sı nı bi le doğ ru kul lan ma dan ye rim de ra hat dur mam di - ye cek sin. Bir ge ril la yı, bir or du yu boz ma ya cak sın, iyi kul la na cak - sın, har ca ma ya cak sın. Yet ki ye ve re ce ğin an lam bu dur. Böy le olur - sa nız han gi gö re vi ba şa ra maz sı nız ki? So ru yo rum: Ne den şim di ye ka dar ken di ni zi bu te mel de geliş tir - me di niz? Maymun su yan la ra ağır lık ve re rek, ken di ni zi sah te öz gür - lük havalarına kap tı ra rak ne yi ka zan dı nız? Ha la bun lar la bir şey ler ka zanıla bi le ce ği ne mi ina nı yor mu su nuz? Ya şa ma hak kı nız ol du ğu - na ina nı yo rum ama, sa va şa rak öz gür ya şa ma ya da çok da ha faz la la yık ol du ğu nu za emi nim. Fa kat sa va şın bü tün ku ral la rı na ve mo ral de ğer le ri ne sa hip le ne rek, en önem li si de onun ça ba sı nı ba şa rı lı bir bi çim de gös te re rek bu hak kı ka za na bi lir ve la yı kıy la ken di ni ze mal ede bi lir si niz. Ben de bu ya şam için sa va şı yo rum. Ör güt len me ye ih - ti yaç du yu yo rum, si zin le ör güt sel iliş ki ler içinde ol mak istiyorum. Ka bul eder se niz, be nim de bir ça bam var, bu nu si zin ça ba nız la bir - leş tir mek is ti yo rum. He pi niz le iliş ki le rim ke sin lik le bu çer çe ve de - dir. Ön der lik bu dur. Ne fa z la sı, ne ek si ği, bu dur. Hiç abart ma ya, key fi yo rum la ra girmeye ge rek yok. Bir or tak emek bi le şe ni, bir or - tak dü şün ce, bir or tak ey lem bi le şe ni ola rak ne is te ni li yor sa gü cü me gö re ge rek le ri ni ye ri ne ge tir me ye ça lı şı yo rum. Be ni ne her şe ye gü - cü ye ten bir ilah gi bi de ğer len di re bi lir si niz, ne de ken di ör güt sel an - la yı şı nız gi bi ku ral sız ve key fi bir ör güt çü ola rak an la ya bi lir si niz. Ha yır, ön der lik ör güt an la yı şı nı, onun emek ve ça bay la bağ lan tı sı nı gö re bi len ve uy gu la ma ya mut la ka güç ye tir mek için her şe yi ni or ta - ya ko ya bi len bir gö rev ada mı, bir par ti üye si dir. Yet ki si ni de, en üs t dü zey de ken di si ne ta nı nan ön der lik ro lü nü de böy le kav ra yıp uy gu - la ma ya ça lı şı yo r. Neden bu nu an la ma ya cak sı nız? An la yıp da doğ ru te mel ler de ger eken bağ lı lı ğı neden oluş tur ma ya cak sı nız? Tarihin en büyük intikam fırsatı doğmuştur Bü tün bun lar bi zi par ti li leş me de ve onun sı cak sa va şı mın da doğ - ru ola nı bul durt ma ya, dü zen le me ye, yet kin leş tir me ye ve ta mam la - ma ya zorluyor. Ma dem ki bu önü müz de ki ya za böy le bir fa şist ham le da ya tı lı yor, bi zim de bu na da yat ma mız ge re ken bir dev rim ci sa vaş ve ge ril la ham le miz var dır. Düş man ye ni bir to par lan ma ve Doğu'da ikin ci bir ulusal kur tu luş tan söz edi yor sa, bi zim için de ta - ri hin en bü yük in ti kam fır sa tı doğ muş tur. Hem de bun dan son ra ki bü tün ya şa mı mı zın bağ lan dı ğı bir sa vaş ve onun önem li bir adı mı an la mı na ge li yor. İn san lar yeni bir dö ne me gi rer lerken, önem li aşa - ma la ra gel dik le rin de ve böyle dö nem le rin sa vaş so run la rıy la il gi le - ni rlerken ge le ce ğe güçlü ba ka bil me li dir ler. Düş man ba şa rır sa ge le - ce k bü tü nüy le ka rar tı lır ve gün ce l yok edi lir. Eğer devrimci savaşım başarırsa, yüz yıl la rın bas tı rıl mış ya şam umut la rı ka dar, ge le ce ğin bü yük uf ku ve öz gür ya şa mı çok sağ lam bir te me le ka vuş abilir

170 Onun için sa va şa bü yük bir tut kuy la ve doğ ru la rı aman sız kı la rak yü k le ne cek siniz. Kar şı ta raf hak sız lığıyla, çü rü müş lü ğüyle ve az gın te rö rüy le na sıl üze ri ne ge li yor sa, sen de hak lı lı ğın la, ya şa ma ya mut lak hak kı ola nın di ri li ğiy le ve aman sız kuts al dev rim ci ey le min - le kar şı lık ve re cek sin. Tarihin yerine getirilmeyen bütün görevlerini yapmanın zamanı Önü müz de ki sü re ci ve atı lı mı böy le kav ramak zorundasınız. Düş ma nın tah ri fat la örül müş ta ri hi baş lan gı cı nı ikin ci bir kur tu luş ola rak si ze da yat ma sı na kar şı lık, siz de ta ri hin ye ri ne ge ti ril me yen bü tün gö rev le ri ni ye ri ne ge tir mek için geç miş te yap mak is te yip de da ra ğa cı na çe ki lenlerin va si ye tini dev ra lıp de vam ede cek ve ye ri ne ge ti re cek si niz. Ya şa ma göz aç ma mış be bek le rin, her tür lü ya şam hev e si kur sa ğın da kal mış in san la rın a hı nı ve tut ku la rı nı bi raz ol sun bey ni ni ze ve ru hu nu za sığ dı ra rak, Ben bu gün ler için doğ mu şum, bu günler in ti kam gün le ri dir, ge rek le ri an cak böy le gün ler de ye ri ne ge ti ri lir de yip baş la ya ca ksınız. Bu nun ge rek li kıl dı ğı dü şün ce be - yin de is te n il di ği ka dar oluş tu ru lur; as ke ri dü şün ce, çığ gi bi bir ira - de nin önün de du ru la maz bü yük lü ğü akar su lar gi bi oluş tu ru lur. Kal - dı ki öy le çok kor kak, ya şa mı nı za çok düş kün ol du ğu nu zu da san - mı yo rum. Böy le bir du rum yok. O za man ge ri si dö ne me yük len - mektir, par ti ve or du tar zı nı ol duk ça dü zelt miş ve dü zen le miş bir bi - çim de oturt mak tır. Bil mem en gel miş, şu ki şi ön le miş, şu ar ka dan çek miş, şu sa ğa so la ya tır mış, şu in ti ha ra gö tür müş tü rün den söz - cük le rin ar tık kul la nıl ma ma sı ge re ki yor. Ken di ni ze say gı nı zın bir ge re ği ola rak ve say gı gör mek is ti yor sa nız, ya şa mı nı za bi raz an lam kat mak is ti yor sa nız, ya şa mı nız da bu söz cük le re yer ver dirt me ye - cek si niz, ver me ye cek si niz. Yok sa, biz ler baş ka ne ye ya ra rız? May - mun su bir top lu luk ola rak bi le ya şa ma ya hak kı mı zın ol ma dı ğı, oy - na tı la cak may mun lar ka dar ya rar lı ol ma dı ğı mız söy le ni yor. Yi ne de si zin sı ğın dı ğı nız en bü yük si lah, Ben dü şü ne mem, alış kan lık la rım var, key fi li ğim var olu yor. Bun lar ne yin ne si? O za man be nim ba - şım da ne ge zi yor su nuz? Be nim ger çek li ğim bu na kar şı dır ve işi ge - rek le ri ne gö re yap ma ger çekl iğ im budur. Her hal de sizler bun la rı öğ ren me ye ve gö rev pay laş ma ya gel di niz. He le ko mu ta eki bi, yö - ne tim dü ze yin de olan lar ta mıta mı na böy le an la ma ya ve aman sız uy gu la ma ya gel miş ler dir. Bu te mel de bi ze bağ lı dır lar. Bun la rın ta - nı mı ge re ği dü rüst lük le ri ni bi lme le ri ge re kir. İşi an la maz lı ğa vur - ma ma la rı ge re kir. Ne den? Çün kü en ya nı lma ya cak yer bu ra sı dır da on dan. Ya şa nan sa va şın ta nı mı or ta da dır. Eğer çok tan ye nil di kle ri ni ve tes lim ol duk la rı nı dü şü nü yo rlar sa bu nu açık ça yap sın lar. İçi miz - de ki giz li bir tes li mi ye ti ve çü rü me yi ya şat ma sı nlar. Sağ lam olanl ar da bun la ra göz yum ma sı nlar. Bun la rı önem le vur gu lu yo rum. Çün kü sağ lam olan la rın ya şa ma - ya hak kı var dır. Ye nil gi yi tem sil eden ki şi lik neden komu ta nı nız ol - sun? Ko mu tan ye nil giyi ve çü rü meyi ken di ça lış ma sı nın kap sa mın - da ne den tu tu yor? Neden za yı fa ve çü rü ğe rı za gös te ri yor, o ko mu ta ve ya pı ki min için, ne ye ya rar sağ la ya cak? Uz laş tık, bo zuş mak is - te me dik de ni li yor. Bu ne yin uz laş ma sı dır? Yı lan la uz la şı yor sun, en ka ra bir ölüm le uz la şı yor sun. Bu söz cük le ri ken dini ze na sıl ya - kış tı rı yor su nuz? Düş kün lü kle uz laşıyorsanız, may mun cu luk la da uz la şı yor su nuz demektir. Bu uz laş mayı ken di ni ze na sıl ya kış tı rı yor - su nuz? Ca hi lin, ca hil ola nın bu ra da ne işi var? Ku ra la gel me yen, key fi ve ser se ri ada mın bu ra da ne işi var? Dü şün ce si bü yük, pra ti ği bü yük, ya kı cı mı ya kı cı bir il ko kul ço cu ğu bi le bu nu çok iyi an lar. Siz neden bu na gel mi yor su nuz? Ba zı la rı yan lış mı bel let ti? Bun la - rın ca nı na oku yun. Sah te ön der lik mi et ti ler, yer le bir edin. Ben bi le ol sam böy le ya pın. Her şey den ön ce her kes ya şa mın en esas lı ya nı olan sağ lam dev - rim ci du ru şu, onun as ke ri ve si ya si du ru şu nu esas ala caktır. Bu nu esas al dık tan son ra kişi ben den her şeyi is teyebilir. Ya şam is te sin, ne isti yor sa ve re yim. Ama, as ke ri ve si ya si ki şi li ği te mel al mak şar - tıy la. Yok, bu nu dış ta la ya ca ğı nı zı söy lü yor sa nız, as ke ri ve si ya si ya şa mın, par ti ve or du ya şa mı nın dı şı na ka ça ca ğı nı zı be lir ti yor sa - nız, bu na öz gür lük ve bu nun için uz laş ma is ti yor sa nız, bu, may mun tak lit çi li ği ne ve kör ölü me izin is te mek tir. Buna iz in ver mem. Her - hal de bu nun la be ni uz laş tı ra maz sı nız. Bu, ön der lik ger çe ği ne vu ra - bi le ce ğim en bü yük dar be olur. Her şe yi is te me li si niz. Her ş e yi ka

171 bul ede bi lir si niz, ama par ti için de ve or du ya şa mın da bun la rı ka bul et me me li si niz. Güç ge re ki yor di ye cek si niz. Gü cü oluş tur mak ve oturt mak için yar dım ve da yan ma is ti yor su nuz. Ga yet ta bii, da ya na - cak sınız. An la ma kta ko lay lık is ti yor su nuz bu nu da gös ter ebi li riz. Ku ral da net lik gere ki yor, gös ter ebi li riz. Kal dı ki ve ri len eği tim sı ra - dan bir ki şi li ği bi le ge ne ral ya pa bi le cek ka dar açık tır. İl gi gös te rin, an lam ve rin, id di a lı ve bi raz da aman sı z olun. Bun lar sa vaş sız ol - maz, her şe yi sa vaş la ve sa va şa rak sö ker si niz. Be nim düş man dan da, ken di sa va şım ger çe ği miz den de an la dı ğım bu dur. Fa kat ben siz den, ölü mü nüz den de, ya şam tar zı nız dan da bir şey an la ya mı yo - rum. En önem li si bu za val lı ça resiz li ği niz den bir şey an la ya mı yo - rum. Ben den da ha faz la genç si niz, sa vaş ve ya şam ola nak la rıy la da kar şı kar şı ya sı nız. Si ze ha zır birçok olanak su nul muş. Bun la rı de - ğerlendi re mi yor su nuz, ken di ni zi bü yü te mi yor su nuz. Yan lı şın yanında du ru yor su nuz. Özel lik le sa vaş alan la rın da et ki li bir ki şi li ği or ta ya ko ya mıyorsunuz. Bu nu an la mak ta da çok güç lük çe ki yo ruz. Bü yük sa vaş ola nak la rıy la yüz yü zesiniz. Ama bun la rı hiç kul lana - ma dı nız. Bu na şa şı yo rum. Ger çek ten an la şıl ma sı güç ye tir mez liği mi der si niz, olum suz luk mu der si niz, dü şün ce siz lik ve ya çar pık ya - şam tar zı mı der si niz, ne der se niz de yin; bir an ön ce on lar dan kur - tu lun. Gö re bil di ğim ka da rıy la siz de sa vaş ma is te ği de, ce sa re ti de var. Ben den da ha faz la fe da kar sı nız. Siz de ol ma yan şey le ri de ben si ze söy le dim. Ken di ni zi on lar la bü tün leş ti rir se niz, ikin ci 19 Ma yıs ru hu ve atı lı mı na kar şı da, üçün cü sü ve dör dün cü sü ne de ge re ken karşı lı - ğı ve re bi lir, sa de ce bu önü müz de ki dö nem de de ğil, za fer dö ne mi ne ka dar ge rek li olan her şe yi ken di ni ze ege men kı lar, onun la sa va şır ve ba şa rır sı nız. 28mayıs

172